Dolnośląski Oddział Okręgowy Polskiego Czerwonego Krzyża we Wrocławiu GRUPA RATOWNICTWA MEDYCZNEGO W SYSTEMIE RATOWNICTWA PCK Artykuł poświęcony jest umiejscowieniu Grupy Ratownictwa Medycznego (GRM) w Systemie Ratownictwa Polskiego Czerwonego Krzyża. W artykule został przedstawiony System Ratownictwa Medycznego Polskiego Czerwonego Krzyża na przykładzie Grupy Ratownictwa Medycznego z Wrocławia, jako wsparcie systemu ochrony medycznej państwa. Na szczególną uwagę zasługuje zaangażowanie wolontariuszy w budowaniu, działaniu i utrzymaniu Grup Ratownictwa Medycznego PCK. Istotą działania tych grup jest charytatywność i chęć niesienia pomocy drugiej osobie. Polski Czerwony Krzyż, najstarsza organizacja humanitarna w Polsce, od początku istnienia zajmuje się udzielaniem pierwszej pomocy i ratowaniem w czasie nagłych wypadków, katastrof, czy też klęsk żywiołowych. Ratownictwo PCK funkcjonuje jako integralna część stowarzyszenia PCK na podstawie Ustawy o PCK 1 i Statutu PCK 2 oraz pod względem działania w oparciu o Ustawę o Państwowym Ratownictwie Medycznym 3 i Rozporządzenie MSWiA o Krajowym Systemie Ratowniczo-Gaśniczego. 4 Istniejący obecnie System Ratownictwa Polskiego Czerwonego Krzyża składa się z wyspecjalizowanych Grup Ratownictwa, rozmieszczonych na terenie całego kraju. Każda Grupa dysponuje wyszkolonymi ratownikami, przygotowanymi do działań w trudnych warunkach (zarówno terenowych, jak i pogodowych), wyposażonymi w odpowiednie środki ochrony osobistej (m.in. odzież ratowniczą, kaski, okulary ochronne itd.) oraz w profesjonalny sprzęt ratowniczy. Standard wyposażenia i umiejętności ratowników jest wspólny dla całego Systemu Ratownictwa Polskiego Czerwonego Krzyża. 5 1 Ustawa z dnia 16 listopada 1964 roku o PCK (Dz. U. Nr 41, poz. 276) 2 Statut Polskiego Czerwonego Krzyża, uchwalony przez Nadzwyczajny Krajowy Zjazd PCK w dniu 4 czerwca 2011 r. (Dz. U. Nr 217 poz. 1284) 3 Ustawa z dnia 8 września 2006 roku o Państwowym Ratownictwie Medycznym (Dz. U. Nr 191, poz. 1410) 4 Rozporządzenie MSWiA z dnia 18 lutego 2011 roku w sprawie szczegółowych zasad organizacji krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego (Dz. U. Nr 46 poz. 39) 5 System Ratownictwa PCK opracowany przez Krajowy Zespól Koordynacyjny ds. Ratownictwa przy Zarządzie Głównym Polskiego Czerwonego Krzyża w kwietniu 2008 r.
System ten składa się obecnie z 23 grup skupiających około 500 ratowników, 17 lekarzy i 130 ratowników medycznych, rozmieszczonych nierównomiernie na terenie całego kraju. Lokalizacja grup nie jest związana z występującymi zagrożeniami, jest wypadkową chęci wolontariuszy skupiających się w te formacje pod znakiem PCK. 384 Rys. 1 Rozmieszczenie siedzib grup Systemu Ratownictwa PCK. Źródło: www.pck. pages,14_108.html Zadaniem wszystkich Grup Ratownictwa tworzących System Ratownictwa PCK jest prowadzenie kompleksowych działań ratowniczych obejmujących udzielanie kwalifikowanej pierwszej pomocy i medycznych czynności ratunkowych bezpośrednio na miejscu katastrofy i prowadzenie tych działań w długim okresie czasu. Grupy poprzez swoje działania wspomagają pracę dwóch systemów krajowych: Krajowy System Ratowniczo-Gaśniczy, którego celem jest ujednolicenie działań o charakterze ratowniczym, podejmowanych przez Państwową Straż Pożarną i inne podmioty ratownicze (Morska Służba Poszukiwania i Ratownictwa (SAR), Stacje Ratownictwa Górniczego, Policja, Pogotowie ratunkowe, Straż Graniczna oraz organizacje pozarządowe, jak: GOPR, WOPR, TOPR, Grupy Ratownictwa Polskiego Czerwonego Krzyża i inne),w sytuacjach zagrożeń życia, zdrowia, mienia lub środowiska. Swoje zadania KSRG realizuje poprzez koordynację walki z pożarami i innymi klęskami żywiołowymi oraz ratownictwa technicznego, ekologicznego i medycznego na wszystkich szczeblach administracji. Krajowy System Ratowniczo-Gaśniczy stanowi integralną część systemu bezpieczeństwa państwa;
Grupa Ratownictwa Medycznego w systemie ratownictwa PCK Państwowe Ratownictwo Medyczne, którego zadaniem jest ratowanie życia i zdrowia ludzkiego. W skład systemu wchodzą przede wszystkim centra powiadamiania ratunkowego (CPR), Zespoły Ratownictwa Medycznego (ZRM), Lotnicze Pogotowie Ratunkowe (HEMS), straż pożarna (w ramach pomocy przedmedycznej), Szpitalne Oddziały Ratunkowe (SOR) oraz jednostki wspierające, np.: Grupy Ratownictwa Polskiego Czerwonego Krzyża. Polski Czerwony Krzyż współpracuje z władzami publicznymi i instytucjami, wspierając pomoc humanitarną, medyczną, materialną i inną w zależności od skali i potrzeb. System Ratownictwa Polskiego Czerwonego Krzyża to system współpracujący i wspomagający całościowe działania ratownicze prowadzone przez wszystkie jednostki obecne podczas akcji ratunkowej. System ten tworzą jednostki ratownicze stowarzyszenia: Grupy Ratownictwa (GR PCK), których zadaniem jest osiągnięcie odpowiedniego wyszkolenia i wyposażenie tak, aby w przypadku dużej katastrofy, Grupa taka mogła wysłać Ratowników wypełniających zadania Patroli Ratowniczych. Grupy Ratownictwa Medycznego (GRM PCK), których zadaniem jest organizowanie Polowego Punktu Medycznego gdzie poszkodowanym udzielana jest kwalifikowana pomoc medyczna przez zawodowy personel medyczny oraz w miarę możliwości, również wysłanie Patroli Ratowniczych działających na terenie katastrofy. Grupy Ratownictwa Specjalnego (GRS PCK), których zadaniem jest podejmowanie działań ratownictwa specjalistycznego zgodnego ze specyfiką danej Grupy (w zależności od specjalności poszczególnych sekcji) w celu wspomagania Patroli Ratowniczych w działaniach poszukiwawczych (np. sekcje psów ratowniczych ), wydobyciu lub transporcie poszkodowanych w miejscach niedostępnych dla Patroli Ratowniczych (ratownictwo wodne, nurkowe, wysokościowe). Wśród tych grup wyróżnia się trzy rodzaje zespołów ratowniczych: Patrol Ratowniczy (PR) składający się z 4-6 ratowników, wyposażony w zestaw zgodny co najmniej ze standardem R1 6, nosze (deskę ortopedyczną), radiotelefon oraz wyposażenie indywidualne ratowników (kask, czołówka, kombinezon, środki ochrony oczu) Medyczny Zespół Interwencyjny (MZI) składający się z 2-3 ratowników w tym z zawodowego personelu medycznego - wyposażony w zestaw zgodny co najmniej ze standardem R1, dodatkową apteczkę opatrunkową, nosze (deskę ortopedyczną), radiotelefon, torbę lekarska z zestawem reanimacyjnym, zestawem do intubacji i do wlewu kroplowego o wyposażeniu zgodnym z aktualnym stanem prawnym Polowy Punkt Medyczny (PPM) składający się z bazy logistyczno-medycznej, w oparciu o bazę tymczasową - namioty pneumatyczne lub inne - z podziałem na sektory przyjmowania, segregacji i zaopatrywania poszkodowanych, obserwacyjno-konsultacyjny, resuscytacyjny, wykonywania drobnych zabiegów oraz wydzielony od reszty sektor socjalny dla ratowników 6 R1 - minimalne wymagania dla zestawów ratownictwa medycznego 385
Wyznacza się też Koordynatora PCK jest to osoba odpowiedzialną za koordynowanie prac Patroli Ratowniczych, współpracę pomiędzy PR a MZI oraz za prawidłowe informowanie PPM o ilości i stanie poszkodowanych zidentyfikowanych na terenie katastrofy. Osoba ta jest w stałym kontakcie ze sztabem akcji ratowniczej, a w szczególności z KDR i/lub KMDR, dzięki czemu może organizować współdziałanie z innymi służbami ratowniczymi prowadzącymi działania na terenie zdarzenia,ze szczególnym uwzględnieniem służb specjalistycznych wspomagających pracę ratowników PCK (np. poprzez umożliwienie dostępu ratowników GR/GRM do poszkodowanego znajdującego się w zawalonym budynku). W przypadku potrzeby działań ratownictwa specjalistycznego (ratownictwa wysokościowego, wodnego / podwodnego, potrzeby wykorzystania psów ratowniczych), na terenie akcji ratunkowej, mogą w zakresie odpowiednich kompetencji być dysponowane sekcje GRS o odpowiedniej specjalności. Są one dysponowane przez Koordynatora w miejsca zgłoszenia przez ratowników działających w terenie jako wymagające użycia specjalistów. Działania ze strony Czerwonego Krzyża są podejmowane na polecenie i w zakresie wyznaczonym przez Koordynatora Działań Ratowniczych (strażak Państwowej Straży Pożarnej) lub Koordynatora Medycznych Działań Ratunkowych (lekarz systemu Państwowego Ratownictwa Medycznego). Wrocławska GRM powstała w 2004 roku w celu realizacji misję niesienia pomocy w sytuacjach klęsk i katastrof. Mimo lokalnego zasięgu działania (Dolny Śląsk), współpracuje również ze służbami poszukiwawczo- ratowniczymi z terenu całego kraju, włączając się do akcji ogólnopolskich lub przenosząc swe działania w inne rejony kraju. Grupę tworzą ratownicy posiadający specjalistyczną wiedzę i doświadczenie z zakresu ratownictwa medycznego i specjalistycznego. Od początku swojego istnienia Grupa Ratownictwa Medycznego PCK Wrocław prowadzi działania mające na celu pomoc medyczną osobom potrzebującym oraz wsparcie zawodowych służb ratowniczych w niesieniu pomocy humanitarnej. Równocześnie Grupa stale podnosi poziom wyposażenia i wyszkolenia ratowników. Na mocy porozumienia z Komendą Miejską Państwowej Straży Pożarnej we Wrocławiu, GRM PCK Wrocław jest jednostką wspierającą Krajowy System Ratowniczo- Gaśniczy na terenie Wrocławia i powiatu wrocławskiego. Zgodnie z Ustawą o Państwowym Ratownictwie Medycznym, Wojewoda Dolnośląski wpisał GRM PCK Wrocław do rejestru jednostek współpracujących z systemem Państwowe Ratownictwo Medyczne na terenie województwa dolnośląskiego. Grupa jest także wpisana w system Obrony Cywilnej na obszarze Wrocławia i Dolnego Śląska. Wszechstronność specjalizacji członków grupy pozwala im prowadzić profesjonalne działania ratownicze na wielu płaszczyznach i w zróżnicowanych warunkach. W skład formacji wchodzą: m.in.: lekarze, pielęgniarki, ratownicy medyczni, strażacy, pracownicy wiodących uczelni wrocławskich: Uniwersytetu Medycznego, Politechniki Wrocławskiej, 386
Grupa Ratownictwa Medycznego w systemie ratownictwa PCK Uniwersytetu Ekonomicznego. 7 Ich działalność jest w 100% charytatywna, a cały posiadany sprzęt został zakupiony za środki wypracowane jedynie przez członków grupy. Wszystkie działania podejmowane przez grupę wykonywane są w czasie wolnym członków, niezależnie od wykonywanej pracy czy czasu nauki i studiów. Kwalifikacje i umiejętności członków GRM oraz wyposażenie Grupy pozwalają na podejmowanie działań ratowniczych w zakresie: kwalifikowanej pomocy medycznej, kwalifikowanej pierwszej pomocy, ratownictwa drogowego, współdziałania w czasie akcji ratowniczych z specjalistycznymi grupami ratowniczymi takimi jak PSP, OSP, TOPR, GOPR, WOPR i innymi; ratownictwa podczas katastrof i klęsk żywiołowych. Posiadając odpowiednie wyposażenie oraz sprzęt ratujący życie, są przygotowani do wydobycia i ewakuacji osób poszkodowanych do strefy bezpiecznej. Jako jedyna tego typu jednostka ochotnicza w kraju, w razie konieczności długotrwałej opieki nad osobami poszkodowanymi, GRM Wrocław może postawić Polowy Punkt Medyczny (PPM) na 20 łóżek, w układzie modułowym, pozwalającym dopasować jego wielkość do potrzeb sytuacji. Jest to ambulatorium przystosowane do pracy w warunkach polowych, możliwe do szybkiego rozstawienia oraz pozwalające na fachową opiekę nad dużą ilością osób poszkodowanych. Możliwości Polowego Punktu Medycznego wykorzystywane są podczas zapewnienie społeczeństwu opieki medycznej podczas zgromadzeń i imprez. Przez ponad 10 lat działalności Wrocławska GRM brała udział w zabezpieczeniu medycznym największych imprez i zgromadzeń masowych w kraju, w tym m.in.: uroczystości pogrzebowe Marii i Lecha Kaczyńskich Kraków 2010 Przystanek Woodstock 2004, 2006, 2007 spotkanie Młodzieży w Lednicy 2008, 2009, 2010, 2011, 2012, 2013 festiwale muzyki klubowej: - Sensation White (2006, 2007, 2008, 2009, 2010) - Creamfields (2006, 2007, 2008) - Sunrise Festiwal (Kołobrzeg 2007, 2008) - Godskitchen (2008, 2009) - Armin Van Bureen (Poznań 2008, 2009) - I Love New Year (2007, 2008, 2010) - Tiesto Tour (2005, 2007) - Trance explosion (Poznań 2009) Pielgrzymki Papieża: - Benedykta XVI Warszawa 2006 - Jana Pawła II Wrocław 1997, Sopot 1999 Nowy Rok we Wrocławiu - 2006, 2007 Koncerty: 7 Strona internetowa www.grm.wroclaw.pck.org.pl z 26.05.2014 r. 387
- Nelly Furtado Poznań 2008 - Scorpions Ostrów Wlkp. 2008 - Hity Na Czasie 2007 UEFA EURO 2012 Strefy Kibica min. we Wrocławiu Ratownictwo Polskiego Czerwonego Krzyża nie tworzyło i nie tworzy kolejnego, osobnego systemu ratunkowego w Polsce. Jest społecznym uzupełnieniem Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego i Państwowego Ratownictwa Medycznego. Grupa Ratownictwa Medycznego we Wrocławiu posiada możliwości do tworzenia patroli ratunkowych, formowania punktów medycznych czy ewakuacji medycznej na wysokim poziomie, a posiadane pojazdy pozwalają jej działać nie tylko w obszarze miasta, ale skutecznie włączać się do działań praktycznie na obszarze całego kraju, a jak okazałoby się, że będzie taka konieczność nawet poza granicami państwa, np. w ramach działalności Polskiego Czerwonego Krzyża. Grupa dba o ciągły rozwój składu i wyposażenia, co przynosi kolejne sukcesy w postaci modernizacji sprzętu oraz podnoszenia kwalifikacji personelu. Oprócz działań ratowniczych, prowadzi też edukację społeczeństwa w zakresie umiejętności udzielania pierwszej pomocy. biorąc udział w wielu pokazach, prezentacjach i mistrzostwach pierwszej pomocy. Dzięki temu propaguje prawidłowe i bezpieczne zachowania z zakresu pierwszej pomocy i ratownictwa, a ich kompetencje i umiejętności zostały docenione przez władze miasta Wrocławia podczas UEFA EURO 2012, kiedy to powierzono grupie zadanie przeszkolenia z zakresu pierwszej pomocy 650 osób z Wolontariatu Miejskiego. Biorąc pod uwagę fakt, że cała działalność GRM z Wrocławia jest realizowana jako działalność wolontariacka, oddanie sprawie i determinacja w niesionej pomocy zasługuje na uznanie i wyróżnienie wszędzie tam, gdzie Grupa się pojawia. Ich działalność przynosi chlubę nie tylko członkom grupy, ale całemu stowarzyszeniu Polskiego Czerwonego Krzyża. Literatura: 1. System Ratownictwa PCK opracowany przez Krajowy Zespól Koordynacyjny ds. Ratownictwa przy Zarządzie Głównym Polskiego Czerwonego Krzyża w kwietniu 2008 r. 2. www.grm.wroclaw.pck.org.pl, data pobrania 2014-05-26 3. www.pck.pl, data pobrania 2014-05-26. GROUP OF MEDICAL RESCUE IN POLISH RED CROSS RESCUE SYSTEM Summary Article is devoted to the location of the Group of Medical Rescue ( GRM ) in the System of Rescue Polish Red Cross. In the article System Medical Rescue Polish Red Cross as an example of the Group of Emergency Medicine from Wrocław, as supporting the protection system medical of country is presented. 388