ZARZĄDZANIE KRYZYSOWE

Transkrypt

1 ZARZĄDZANIE KRYZYSOWE System Państwowego Ratownictwa Medycznego Andrzej Marjański Andrzej Marjański ( ) 2 R e f l e k s y j n i e "Odrobina działania warta jest tony abstrakcji. Prawo Bookera 1

2 Agenda Cele i zadania ratownictwa medycznego Podmioty systemu Zadania Ministra Zdrowia Rola Wojewody w organizacji PRM Wojewódzki plan systemu ratownictwa medycznego Centrum Powiadamiania Ratunkowego Zakres pierwszej pomocy Zadania służb ratowniczych Segregacja medyczna PRM w regionie łódzkim 3 Cele Ratownictwa Medycznego Do zadań państwa należy zapewnienie pomocy każdej osobie, która znajduje się w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego. W celu realizacji tych zadań utworzono system Państwowego Ratownictwa Medycznego Podstawa funkcjonowania ustawa z dnia 8 września 2006 roku o Państwowym Ratownictwie Medycznym Ustawa określa zasady organizacji, funkcjonowania i finansowania systemy oraz zasady zapewnienia edukacji w zakresie udzielania pierwszej pomocy * 4 2

3 Zadania systemu Zapewnienie każdej osobie w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego: Zgłoszenia i przyjęcia przez odpowiednie służby wezwania o pomoc. Niezwłocznego przybycia na miejsce zdarzenia właściwych jednostek systemu. Szybkiego przewiezienia i przyjęcia do najbliższego zakładu opieki zdrowotnej udzielającego świadczeń zdrowotnych we właściwym zakresie. * 5 Cel działania systemu Usprawnienie funkcjonowania systemu ratownictwa medycznego w Polsce Zapewnienie udzielania świadczeń zdrowotnych na poziomie standardów obowiązujących w Unii Europejskiej ratownictwo przedszpitalne i wyspecjalizowane oddziały szpitalne Rozwijanie niezbędnych rozwiązań w zakresie powiadamiania o zagrożeniach zdrowia i życia (Centra Powiadamiania ratunkowego) * 6 3

4 Znaczenie czasu udzielenia pomocy Po haśle ratunek: w ciągu dwóch minut od zgłoszenia ma być uruchomiony zespół wyjazdowy 8 minut na czas dojazdu karetki do wypadku w mieście 15 minut na czas dojazdu karetki poza miastem 30 minut maksymalny czas dowiezienia chorego do oddziału ratunkowego 1 godzina po wypadku ( złota godzina ) maksymalny czas w jakim poszkodowany powinien otrzymać specjalistyczną pomoc. * 7 Podmioty systemu Organy administracji rządowej właściwe w zakresie wykonywania zadań systemu minister właściwy ds. zdrowia wojewoda Jednostki systemu: Szpitalne oddziały ratunkowe Zespoły ratownictwa medycznego w tym lotnicze zespoły ratownictwa medycznego * 8 4

5 Zadania Ministra Zdrowia Organ administracji rządowej właściwy w zakresie wykonywania zadań państwowego systemu ratownictwa medycznego Sprawuje nadzór nad systemem w całym kraju W ramach nadzoru: Zatwierdza wojewódzkie plany działania systemu i jego aktualizacje Może żądać od wojewodów wszelkich informacji dotyczących funkcjonowania systemu na terenie województwa Może przeprowadzać kontrolę dysponentów jednostek * 9 Zadania Ministra Zdrowia c.d. Określanie w drodze rozporządzenia szczegółowego zakresu danych objętych wojewódzkim planem działania systemu i wzoru planu Przekazywanie wojewodzie danych o lotniczych zespołach ratownictwa medycznego: Liczba zespołów Miejsce stacjonowania Obszar działania poszczególnych lotniczych zespołów Czas pozostawania w gotowości * 10 5

6 Zadania wojewody Organ administracji rządowej właściwy w zakresie wykonywania zadań państwowego ratownictwa medycznego. Zakres zadań: Planowanie, organizowanie i koordynowanie systemu Nadzór nad systemem Wojewoda sporządza wojewódzki plan działania systemu, który w razie potrzeb podlega aktualizacji; Projekt aktualizacji planu, wojewoda przekazuje do zaopiniowania właściwym powiatowym i wojewódzkim jednostkom samorządu terytorialnego; Ewidencja jednostek systemu z obszaru województwa oraz rejestr jednostek współpracujących z systemem; * 11 Wojewódzki plan działania systemu Charakterystyka potencjalnych zagrożeń dla życia lub zdrowia mogących wystąpić na obszarze województwa. Analiza ryzyka wystąpienia: Katastrof naturalnych Awarii technicznych Liczba i rozmieszczenie na obszarze województwa jednostek systemu oraz sposób koordynowania ich działań Obszary działania i rejony operacyjne Kalkulację kosztów działalności zespołów ratownictwa medycznego Sposoby współpracy z organami administracji publicznej i jednostkami z innych województw, zapewniający sprawne i skuteczne ratowanie życia i zdrowia, bez względu na przebieg granicy województw. 12 6

7 Wojewódzki plan działania systemu c.d. Sposoby współpracy z jednostkami współpracującymi z systemem Informacje o lokalizacji wojewódzkich centrów powiadamiania ratunkowego i obsługiwanego przez nie terenu Opis struktury sytemu powiadamiania o stanach nagłego zagrożenia zdrowotnego w celu dokonania przez przedsiębiorców telekomunikacyjnych zestawienia koniecznych łączy telekomunikacyjnych, zapewniających możliwość niezbędnych przekierowań połączeń z CPR do właściwych jednostek Policji, Państwowej Straży Pożarnej i pogotowia ratunkowego * 13 Finansowanie zadań zadania zespołów ratownictwa medycznego finansowane są z budżetu państwa z części, której dysponentem jest wojewoda, ujętych w planie finansowym Narodowego Funduszu Zdrowia; działalność lotniczych zespołów ratownictwa medycznego jest finansowana z budżetu państwa z części, której dysponentem jest minister właściwy do spraw zdrowia; świadczenia opieki zdrowotnej udzielane przez szpitalne oddziały ratunkowe oraz jednostki organizacyjne szpitali wyspecjalizowane w zakresie udzielania świadczeń zdrowotnych niezbędnych dla ratownictwa medycznego są finansowane na zasadach i w trybie określonych w ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. Nr 210, poz ze zm.), w ramach środków określonych w planie finansowym Narodowego Funduszu Zdrowia; 14 7

8 Finansowanie zadań Wojewoda powierza przeprowadzenie postępowania o zawarcie umów z dysponentami zespołów ratownictwa medycznego na wykonywanie zadań zespołów ratownictwa medycznego, zawieranie, rozliczanie i kontrolę wykonania tych umów dyrektorowi właściwego oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia; Środki na finansowanie umów, wojewoda przekazuje Narodowemu Funduszowi Zdrowia w formie dotacji celowej w trybie i na zasadach określonych w przepisach o finansach publicznych Minister właściwy do spraw zdrowia, inni właściwi ministrowie, podmiot, który utworzył zakład opieki zdrowotnej, wojewodowie oraz jednostki samorządu terytorialnego mogą finansować lub dofinansować nakłady na inwestycje związane z działalnością: - zespołów ratownictwa medycznego, szpitalnych oddziałów ratunkowych, centrów urazowych oraz stanowisk pracy dyspozytorów medycznych. 15 Podmioty współpracujące Służby ustawowo powołane do niesienia pomocy osobom w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego, w szczególności: Jednostki Państwowej Straży Pożarnej Jednostki ochrony przeciwpożarowej włączone do KSRG Jednostki GOPR, TOPR, WOPR Inne jednostki podległe Ministrowi Spraw Wewnętrznych oraz Ministrowi Oborny Narodowej lub nadzorowane przez nich * 16 8

9 Podmioty współpracujące Społeczne organizacje ratownicze - mające w ramach swoich zadań ustawowych lub statutowych niesienie pomocy osobom w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego wpisane do rejestru jednostek współpracujących z systemem Centra urazowe i inne jednostki organizacyjne szpitali wyspecjalizowanych w zakresie udzielania świadczeń zdrowotnych niezbędnych dla ratownictwa medycznego ujętych w wojewódzkim planie działania systemu * 17 Lekarz koordynator ratownictwa medycznego Lekarz koordynator ratownictwa medycznego (LKRM) działa w wojewódzkim centrum zarządzania Pełni dyżur całodobowy 18 9

10 Lekarz koordynator ratownictwa medycznego Do zadań lekarza koordynatora ratownictwa medycznego należy: nadzór merytoryczny nad pracą dyspozytorów medycznych; koordynacja współpracy dyspozytorów medycznych w przypadku zdarzeń wymagających użycia jednostek systemu spoza obszaru działania jednego dysponenta jednostki; wyznaczanie dyspozytorów medycznych realizujących zadania dla całego obszaru, którego dotyczy sytuacja; koordynacja działania dysponentów jednostek; udzielanie dyspozytorom medycznym niezbędnych informacji i merytorycznej pomocy; wskazywanie zespołowi ratownictwa medycznego transportującego osobę w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego do najbliższego, pod względem czasu dotarcia, szpitalnego oddziału ratunkowego lub szpitala; koordynacja transportu poza rejon działania dysponenta jednostki; 19 Lekarz koordynator ratownictwa medycznego niezwłoczne informowanie wojewody o potrzebie postawienia w stan podwyższonej gotowości wszystkich lub niektórych zakładów opieki zdrowotnej, działających na obszarze województwa, w przypadku wystąpienia katastrof naturalnych i awarii technicznych lub gdy w jego ocenie skutki zdarzenia mogą spowodować stan nagłego zagrożenia zdrowotnego znacznej liczby osób; nakładanie z upoważnienia Wojewody, w drodze decyzji administracyjnej z rygorem natychmiastowej wykonalności, na zakłady opieki zdrowotnej obowiązek pozostawania w stanie podwyższonej gotowości w celu przyjęcia osób znajdujących się w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego; udział w pracach wojewódzkiego zespołu zarządzania kryzysowego

11 Centrum Powiadamiania Ratunkowego Stanowi podstawowy element krajowego systemu ratowniczego Zadania struktur CPR: skrócenie czasu reakcji na podstawowe zagrożenia włączenie do akcji wszystkich sił i środków niezbędnych do zwalczania danego zagrożenia skoordynowanie działań zespołów ratowniczych Tworzenie i utrzymywanie CPR i zespołów koordynacji ratownictwa medycznego należy do wojewody * 21 Centrum Powiadamiania Ratunkowego Specyfika CPR: Zintegrowany punkt przyjmowania i selekcji zgłoszeń o zagrożeniach życia, zdrowia, mienia lub środowiska Integracja działania wszystkich podmiotów ratowniczych wchodzących w skald Krajowego Systemu Ratowniczo- Gaśniczego i działających na jego rzecz

12 Zadania i funkcje CPR Zapewnienie sprawnej realizacji następujących parametrów operacyjnych: Skrócenie czasu powiadamiania i dysponowania do działań podmiotów właściwych dla danego rodzaju zagrożeń. Optymalny dobór i wykorzystanie sił i środków niezbędnych do skutecznego prowadzenia działań ratowniczych. Szybki obieg informacji w przypadku wystąpienia zdarzeń o zasięgu wykraczającym poza obszar powiatu Kształtowanie korzystnych warunków koordynacji działań ratowniczych dla wszystkich podmiotów Stworzenie jednolitej bazy danych o zdarzeniach. Podniesienie skuteczności koordynacji działań medycznych o zasięgu ponad powiatowym i przekraczającym możliwości ratownicze powiatu * 23 Funkcje skuteczności operacyjnej CPR Przyjmowanie, kwalifikacja i selekcja wywołań alarmowych wymagających działań ratowniczych w trybie pilnym. Uruchomienie Zespołu Reagowania Kryzysowego w czasie powstawania katastrofy lub innych sytuacjach nadzwyczajnego zagrożenia życia, zdrowia, mienia lub środowiska. Dysponowanie do działań sił i środków na podstawie przyjętych planów ratowniczych uwzględniających możliwości podmiotów systemu ratowniczego i ich współdziałanie. Koordynowanie działań podmiotów ratowniczych w zakresie wspomagania i dysponowania sił i środków w oparciu o informacje od kierującego akcją lub koordynatora medycznych działań ratowniczych

13 Funkcje skuteczności operacyjnej CPR c.d. Stałe analizowanie i ocenianie gotowości systemu ratowniczego do podejmowania działań ratowniczych w zakresie ratownictwa medycznego, chemicznego, technicznego i gaszenia pożarów. Monitorowanie powstawania i rozwoju zagrożeń. Ostrzeganie służb ratowniczych i ludności o możliwości powstania nadzwyczajnych zagrożeń i informowanie o podjętych formach ochrony i sposobach zachowania się ludności. Współdziałanie ze Szpitalnymi Oddziałami Ratunkowymi. Współpraca z podmiotami spoza obszaru chronionego w razie potrzeby spowodowanej rodzajem lub skalą zdarzenia. 25 Funkcje skuteczności operacyjnej CPR c.d. Analizowanie i dokumentowanie powstałych zdarzeń i ich oddziaływania na ludzi i środowisko, podjętych decyzji i zastosowanych w konkretnych sytuacjach działań, w celu przedstawienia propozycji zmian planu ratowniczego. Tworzenie baz danych na użytek systemu ratowniczego, gromadzących informację od pomiotów ratowniczych i innych instytucji 26 13

14 Ratownictwo medyczne w sytuacjach kryzysowych Ratownictwo medyczne obejmuje: Zespoły działań planistyczno-organizacyjnych; Stosowanie technik i sprzętu z zakresu kwalifikowanej pierwszej pomocy i medycznych czynności ratunkowych w warunkach pozaszpitalnych, mających na celu ratowanie życia i zdrowia podczas zdarzeń kryzysowych Kto prowadzi działania z zakresu ratownictwa medycznego? Podmioty ratownicze realizujące medyczne czynności ratunkowe tj.: Zespoły ratownictwa medycznego Szpitalne oddziały ratunkowe Jednostki organizacyjne szpitali wyspecjalizowanych w zakresie udzielania świadczeń zdrowotnych osobom w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego Uprawnieni strażacy i inni uprawnieni ratownicy z innych podmiotów włączonych do systemu w przypadku: braku kwalifikowanej pomocy medycznej (nie dotarli na miejsce zdarzenia) braku możliwości wykorzystania personelu służby zdrowia na miejscu zdarzenia * 14

15 Zakres czynności kwalifikowanej pierwszej pomocy Czynności kwalifikowanej pierwszej pomocy udzielanej przez ratowników podmiotów systemu ratowniczego: Resuscytacja krążeniowo-oddechowa, bezprzyrządową i przyrządową, z podaniem tlenu oraz zastosowaniem wg wskazań defibrylatora zautomatyzowanego. Tamowanie krwotoków zewnętrznych i opatrywanie ran. Unieruchamianie złamań i podejrzeń złamań kości oraz zwichnięć. Ochronę przed wychłodzeniem lub przegraniem. Prowadzenie wstępnego postępowania przeciwstrząsowego poprzez właściwe ułożenie osób i ochronę termiczną w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego Stosowanie tlenoterapii biernej. Ewakuację z miejsca zdarzenia osób w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego Wsparcie psychiczne osób w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego. 29 Zadania służb ratowniczych Utrzymanie procesów opiekuńczo-wychowawczych nad poszkodowanym, od miejsc wypadku (zachorowania) do szpitala. Standard postępowania w pierwszej fazie powstępowania: Rozpoznanie sytuacji na miejscu zdarzenia Oznakowanie i zabezpieczenie miejsca zdarzenia Badanie wstępne i segregacja rannych Wdrożenie czynności ratujących życie * 30 15

16 Zadania służb ratowniczych Standard procedur diagnostyczno-ratowniczych: Wybór i przygotowanie transportu Zabezpieczenie poszkodowanych przed wpływem niesprzyjających czynników środowiskowych Przekazanie informacji do szpitalnego oddziału ratunkowego Wdrożenie wczesnego postępowania leczniczego na czas transportu * 31 Koordynator medycznych działań ratowniczych W działaniach z zakresu ratownictwa medycznego uczestniczy koordynator medyczny (w szczególności lekarz), który przybył pierwszy na miejsce zdarzenia. Jest oznakowany napisem KMDR Wspomaga kierującego działaniem ratunkowym 32 16

17 Koordynator medycznych działań ratowniczych zadania Koordynacja realizacji procedur ratownictwa medycznego w zakresie pierwszej pomocy i medycznych czynności ratunkowych prowadzonych przez podmioty ratownicze na miejscu zdarzenia. Prowadzenie lub koordynacja segregacji medycznej Realizacja innych procedur organizacyjno-medycznych wynikających z rodzaju zdarzenia i liczby poszkodowanych osób Dokonywanie wyboru kolejności i czasu transportu poszkodowanych Przedstawianie kierującemu działaniem ratowniczym opinii dotyczących zabezpieczenia uczestników działań ratowniczych pod względem medycznym * 33 Koordynator medycznych działań ratowniczych zadania Decydowanie o wykorzystaniu środków transportu oraz sprzętu ratowniczego podmiotów systemu ratowniczego realizujących zadania z zakresy ratownictwa medycznego i innych podmiotów biorących udział w działaniu ratowniczym Współdziałanie wg potrzeb i możliwości z punktami informacyjnymi podmiotów ratowniczych realizujących medyczne czynności ratunkowe w zakresie wymiany informacji co do liczby i stanu osób poszkodowanych oraz rozwoju i potrzeb działań z zakresu ratownictwa medycznego. Prowadzenie nadzoru merytorycznego nad pracą dyspozytorów medycznych, udzielanie dyspozytorom medycznym informacji i merytorycznej pomocy, koordynacja współpracy dyspozytorów medycznych w zdarzeniach wymagających użycia jednostek systemu, spoza obszaru działania jednego dysponenta jednostki. * 34 17

18 Triage segregacja medyczna Prowadzona celem pogrupowania poszkodowanych względem pilności ich stanów. Wyróżnia się: Segregację pierwotną prowadzoną przez strażaków ratowników lub ratowników medycznych na miejscu zdarzenia Segregacje wtórną prowadzoną przez personel medyczny w punkcie pomocy medycznej lub lekarza przed Szpitalnym Oddziałem Ratunkowym Triage segregacja medyczna Triage wyróżnia 4 priorytety: natychmiastowy (1czerwony), pilny (2, żółty), odroczony (3, zielony), nie do uratowania (4, czarny). 18

19 TRIAGE 37 Priorytet 1 (czerwony) osoby wymagające natychmiastowego udzielenia medycznych czynności ratunkowych np. złamanie obu podudzi, odma opłucnowa, krwawienie wewnętrzne Priorytet 2 (żółty) osoby wymagające pilnej pomocy medycznej. Poszkodowani mogą oczekiwać do około godziny na udzielenie pomocy. Złamania otwarte podudzia, oparzenie termiczne 5% powierzchni ciała. Ratownicy PSP kolorem żółtym oznaczają poszkodowanych, u których występuje podejrzenie zgonu. TRIAGE 38 Priorytet 3 (zielony) osoby wymagające pomocy odroczonej. Mogą czeka na udzielenie pomocy do 3 godzin. np. poszkodowani chodzący, drobne skaleczenia, otwarcia, złamania zamknięte kończyn górnych. Priorytet 4 (czarny) PRIORYTET IV NIE OZNACZA ZGONU, a jedynie osoby nie do uratowania. Priorytet ten może przyzna każda osoba z wykształceniem medycznym. Ratownicy PSP kolorem żółtym oznaczaj poszkodowanych, u których występuje podejrzenie zgonu. 19

20 PRM w województwie łódzkim Województwo łódzkie podzielone jest na 21 rejonów operacyjnych (22 rejon stanowi obszar Zalewu Sulejowskiego). W skład systemu ratownictwa medycznego wchodzi: 16 szpitalnych oddziałów ratunkowych, 97 zespołów ratownictwa medycznego: w tym 64 podstawowe "P" i 33 specjalistyczne "S", 1 zespół ratownictwa medycznego podstawowy wodny w Bronisławowie, obejmujący zasięgiem działania akwen Zalewu Sulejowskiego (rejon 22), funkcjonujący od 15 czerwca do 15 września, 1 śmigłowiec Lotniczego Pogotowia Ratunkowego Filia w Łodzi stacjonujący w Porcie Lotniczym Łódź, im. Wł. Reymonta. Śmigłowiec wykonuje loty od wschodu słońca do 45 minut przed zachodem słońca oraz co najmniej od godziny 7 do godziny 20, w przypadku, gdy wschód słońca następuje przed godziną 7, a zachód po godzinie PRM w województwie łódzkim W roku 2011 województwo łódzkie obsługiwane było przez 97 zespołów ratownictwa medycznego - w tym przez 36 pojazdów w samej Łodzi. W roku 2012 w województwie funjcnonują 33 zespoły specjalistyczne, 65 podstawowych 2 zespoły wodne sezonowe. Kwota na sfinansowanie zespołów we wszystkich rejonach województwa wynosi ponad 121 mln zł. Z czego ponad 1/3 przeznaczona jest dla Łodzi

21 Andrzej Marjański ( ) Podsumowanie 21

22 43 Zagadnienia do dyskusji Na czym polega znaczenie Państwowego Ratownictwa Medycznego? Zadania i funkcjonowanie Centrum Powiadamiania Ratunkowego Kim jest i jakie są zadania koordynatora medycznych działań ratowniczych? Kto jest uprawniony do podejmowania działań w zakresie ratownictwa medycznego? 44 Literatura do wykładu J. Ziarko, J. Walas-Trębacz, Podstawy zarządzania kryzysowego, część 1, KA im. A.F. Modrzewskiego, Kraków 2010, r J.J. Skoczylas, Prawo ratownicze, LexisNexis, Warszawa 2011, r. VII. 22

23 Andrzej Marjański ( ) Pytania? 45 BEZPIECZEŃSTWO JEST FUNDAMENTEM WSZYSTKIEGO CO CZYNIMY. H. Kisinger 23