Sposób działania sufitów, wysp i paneli akustycznych w obiektach komercyjnych oraz ich wpływ na certyfikację LEED, BREEAM Dbałość o komfort akustyczny użytkowników obiektów komercyjnych w Polsce do tej pory dotyczyła przede wszystkim zagadnień związanych z ochroną przeciwdźwiękową. Zgodnie z obowiązującym w tym zakresie prawodawstwem i ustalonymi normami, w szczególności skupiano się na zachowaniu dopuszczalnych poziomów dźwięku w pomieszczeniu o danym przeznaczeniu oraz na uzyskaniu wymaganej, minimalnej izolacyjności akustycznej przegród zewnętrznych budynku oraz przegród pomiędzy wybranymi pomieszczeniami. Kwestia akustyki wnętrz obiektów komercyjnych była dotychczas traktowana wyłącznie jako dobra praktyka projektowa. Pojęcie chłonności akustycznej pomieszczenia jest oczywiście elementem branym pod uwagę w obliczeniach dotyczących zagadnień ochrony przeciwdźwiękowej, ale do tej pory nie było w Polsce przedmiotem odrębnej normy. Obecnie zagadnienia właściwej (dla pomieszczenia o danym przeznaczeniu) wartości czasu pogłosu oraz zrozumiałości mowy są uregulowane prawnie. W dziale IX ujednoliconego tekstu rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (DzU 2002 nr 75, poz. 690) umieszczono zapis mówiący o tym, że pomieszczenia w obiektach mieszkalnych, zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej należy chronić przed hałasem: zewnętrznym, przenikającym do pomieszczenia spoza budynku, pochodzącym od instalacji i urządzeń stanowiących techniczne wyposażenie obiektu, powietrznym i uderzeniowym, wytwarzanym przez użytkowników innych mieszkań, lokali użytkowych lub pomieszczeń o różnych wymaganiach użytkowych, pogłosowym, powstającym w wyniku odbić fal dźwiękowych od przegród ograniczających dane pomieszczenie. Zapis odnośnie hałasu pogłosowego został dodany w 2009 roku. Instytut Techniki Budowlanej przygotował publikację, która mogła być pomocna w procesie projektowym, ale do tej pory nie było w Polsce normy, która wskazywałaby na wymagania, dotyczące warunków pogłosowych w pomieszczeniach o danym przeznaczeniu. W roku 2015, w serii norm odnoszących się do akustyki, została opublikowana nowa PN-B-02151-4 Akustyka budowlana. Ochrona przed hałasem w budynkach. Część 4: Wymagania dotyczące warunków pogłosowych i zrozumiałości mowy w pomieszczeniach oraz wytyczne prowadzenia badań. Określono w niej warunki pogłosowe we wnętrzach budynków zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej oraz wymagania odnoszące się do zrozumiałości mowy w pomieszczeniach przeznaczonych do komunikacji słownej. mgr inż. Karolina Chorąży-Ściana Pracownia Akustyczna Kozłowski e k s p e r t Zapewnienie odpowiednich warunków pogłosowych we wnętrzu oraz uzyskanie minimalnych, wymaganych wskaźników zrozumiałości mowy związane jest z przemyślanym wykończeniem pomieszczenia materiałami o znanych właściwościach akustycznych. W celu skrócenia czasu pogłosu w pomieszczeniu, a tym samym zwiększenia chłonności akustycznej oraz zrozumiałości mowy, wykorzystuje się materiały dźwiękochłonne. Takie materiały stosowane są m.in. w konstrukcjach sufitów akustycznych, które najczęściej mają właściwości dźwiękochłonne. Materiały dźwiękochłonne można oczywiście stosować na każdej innej powierzchni w pomieszczeniu, ale zwykle we wnętrzach komercyjnych to właśnie sufit okazuje się najbardziej efektywną, atrakcyjną, a przede wszystkim dostępną powierzchnią. Stosowanie dźwiękochłonnych wykładzin dywanowych najczęściej się wyklucza z uwagi na ich właściwości użytkowe. Adaptowanie akustyczne ścian jest utrudnione z powodu konieczności montażu tablic, ustawienia mebli, lokalizację otworów okiennych i drzwiowych. Ze względu na wymagania normatywne sufity o właściwościach dźwiękochłonnych będą coraz częściej występowały w obiektach komercyjnych. Z tego powodu warto zapoznać się z zasadą ich działania, właściwościami, rodzajami oraz wymiernymi korzyściami, jakie niosą dla inwestorów oraz przyszłych użytkowników obiektów, w których zostały zastosowane. xxx Zasada działania sufitów, wysp i paneli akustycznych Materiały, z jakich wykonane są wyroby dźwiękochłonne, czyli m.in. sufity, wyspy i panele akustyczne, mają najczęściej budowę porowatą, złożoną z wypełnionych powietrzem licznych, niewielkich, połączonych porów o głębokim przenikaniu, lub włóknistą. Taka struktura pozwala na łatwe docieranie fal dźwiękowych w głąb tych materiałów. Część energii dźwięku padającej na materiał fali akustycznej, wskutek tarcia, lepkości powietrza wewnątrz porów oraz wibracji włókien, zamieniana jest na energię cieplną. W ten sposób dźwięk jest częściowo pochłaniany przez materiał, na który pada fala dźwiękowa. Podstawowym parametrem charakteryzującym właściwości dźwiękochłonne materiałów wykończeniowych stosowanych w budownictwie Rys. 1. Absorpcja, odbicie oraz transmisja dźwięku dr inż. Piotr Z. Kozłowski Politechnika Wrocławska, Katedra Akustyki i Multimediów e k s p e r t rys. Pracownia Akustyczna Kozłowski 2
jest pogłosowy współczynnik pochłaniania dźwięku a, który przyjmuje wartości z przedziału od 0 do 1. Wartość równa 1 oznacza, że dźwięk został zaabsorbowany w 100%, natomiast 0, że nastąpiło całkowite odbicie dźwięku od danej powierzchni. Aktualne trendy w architekturze obiektów komercyjnych popularyzują stosowanie we wnętrzach dużej ilości materiałów wykończeniowych odbijających dźwięk, takich jak beton, szkło, gres itp. Współczynnik pochłaniania dźwięku tych materiałów jest bliski zeru. Ich zbyt duże nagromadzenie we wnętrzu powoduje długi czas pogłosu, złą zrozumiałość mowy oraz sprzyja powstawaniu hałasu pogłosowego. Czynniki te wpływają negatywnie na klimat akustyczny wnętrz komercyjnych. Dlatego tak ważne jest stosowanie także materiałów lub ustrojów o właściwościach dźwiękochłonnych. Należy jednak podkreślić, że kluczem do osiągnięcia dobrego klimatu akustycznego jest odpowiednie łączenie zarówno materiałów dźwiękochłonnych, jak i odbijających dźwięk oraz wykorzystywanie ich na właściwych powierzchniach w odpowiednich proporcjach. Producenci akustycznych sufitów podwieszanych deklarują właściwości pochłaniania dźwięku jednoliczbowym wskaźnikiem pochłaniania dźwięku a w, który otrzymywany jest zgodnie z normą PN-EN ISO 11654:1999 Akustyka. Wyroby dźwiękochłonne używane w budownictwie. Wskaźnik pochłaniania dźwięku na podstawie wyników pomiarów. Sam wskaźnik pochłaniania dźwięku a w nie wystarczy jednak, aby sprawdzić, czy wymagania normatywne dotyczące dopuszczalnej wartości czasu pogłosu oraz minimalnej wartości chłonności akustycznej zostaną spełnione. Z tego względu bardzo ważne jest, aby jako materiały wykończeniowe wybierać produkty, dla których producenci udostępniają wartości współczynnika pochłaniania dźwięku podane w pasmach oktawowych częstotliwości, co umożliwi obliczenie wartości czasu pogłosu w pasmach oktawowych i weryfikację wymagań zawartych w normie. Własności pochłaniania dźwięków dla wyrobów dźwiękochłonnych przestrzennych, takich jak wyspy sufitowe i elementy pionowe, tzw. baffle, określane są przez równoważną powierzchnię pochłaniającą A eq, wyrażoną w m² na pojedynczy element. Wyznacza ona wielkość powierzchni chłonnej o stuprocentowej zdolności pochłaniania dźwięku, która absorbuje dokładnie tę samą ilość dźwięku, co zbadany element (wyspa lub baffle). W przypadku doboru rozwiązań projektowych, zgodnie z wymaganiami normy PN-B-02151-4, dla większości rodzajów pomieszczeń należy wykonać obliczenia czasu pogłosu, korzystając z dostępnych współczynników pochłaniania dźwięku dla danych typów materiałów. Są jednak przestrzenie, dla których wystarczy znać chłonność akustyczną pomieszczenia. Wówczas informacja od producentów na temat chłonności akustycznej, jaką wprowadza do pomieszczenia dany materiał, jest bardzo pomocna. Rozwiązanie to stosuje się w przypadku, gdy element jest podwieszony pod sufitem w znacznej odległości i nie zasłania powierzchni stropu znajdującego się nad nim. Znajomość chłonności akustycznej wprowadzanej przez dany element dźwiękochłonny rozwiązuje problem, jaki współczynnik pochłaniania dźwięku należy przyjąć podczas obliczeń czasu pogłosu dla powierzchni podwieszonej wyspy, znajdującej się od strony sufitu. Weryfikacja wymagań przedstawionych w normie oraz wykonanie potrzebnych obliczeń wymaga wiedzy z zakresu akustyki wnętrz i ochrony przeciwdźwiękowej. W celu sprawdzenia czy dane pomieszczenia spełniają wymagania zawarte w normie, najlepiej zwrócić się po pomoc do specjalisty z dziedziny akustyki, który wykona potrzebne obliczenia oraz zaproponuje stosowne materiały i rozwiązania lub też zweryfikuje propozycje projektanta wnętrz bądź wykonawcy. Montaż dźwiękochłonnych sufitów podwieszanych najlepiej wykonać zgodnie z zaleceniami. Jest to spowodowane dużą wrażliwością na zmiany współczynnika pochłaniania dźwięku w zakresie małych i średnich częstotliwości, w zależności od zastosowanego sposobu montażu. Producent, deklarując współczynniki pochłaniania dźwięku w pasmach oktawowych częstotliwości, powinien podać także warunki oraz sposób montażu, dla których pomiar tych współczynników został przeprowadzony. Przykładowo, zwiększanie odległości sufitu podwieszanego od stropu w pewnym stopniu zazwyczaj prowadzi do wzrostu chłonności w zakresie małych częstotliwości. xxx Rodzaje stosowanych materiałów do wykonania sufitów podwieszanych oraz możliwe do osiągnięcia parametry akustyczne Do najbardziej popularnych rozwiązań wykorzystywanych w budynkach komercyjnych należą sufity podwieszane wykonane z prasowanej wełny mineralnej, pokrytej specjalnym materiałem, np. produkty firm Ecophon, Rockfon, Armstrong. Sufity tego typu mogą występować w formie modularnej, monolitycznej lub jako pochłaniacze przestrzenne i wyspy sufitowe. Są to rozwiązania bardzo estetyczne i nadają się praktycznie do każdego wnętrza. Ich zastosowanie, zależy głównie od wizji architektonicznej, pomysłu na dane wnętrze oraz od ograniczeń technicznych pomieszczenia. Producenci oferują także specjalne rozwiązania, które spełniają wysokie wymagania technologiczne różnych typów pomieszczeń, (np. higieniczne w obiektach służby zdrowia) i łączą w sobie łatwość czyszczenia i dezynfekcji z estetycznym wyglądem. Producenci podają również klasy bakteriologiczne spełniane przez ich wyroby. Można także wyróżnić produkty do zastosowań specjalnych, w których wymagana jest podwyższona odporność na uszkodzenia mechaniczne. Są one wykorzystywane m.in. w halach sportowych. W ich kartach katalogowych podawana jest odporność np. na uderzenia piłką. Dostępne są też rozwiązania przeznaczone do hal przemysłowych, które mają mniejszy walor estetyczny, ale charakteryzują się wyższym współczynnikiem pochłaniania dźwięku oraz niskim współczynnikiem przewodzenia ciepła. Z tego powodu często wykorzystywane są jako elementy poprawiające zarówno komfort akustyczny, jak i cieplny pomieszczenia. Zgodnie z międzynarodową normą ISO 11654 Akustyka. Wyroby dźwiękochłonne używane w budownictwie. Wskaźnik pochłaniania dźwięku absorpcję dźwięku można opisać za pomocą pięciu klas, oznaczonych symbolami od A do E. Ich zestawienie wraz z odpowiadającymi im wartościami wskaźników pochłaniania dźwięku a w określa efektywność absorpcji dźwięku przez materiał. Zazwyczaj najlepiej wybierać produkty o klasie A lub B. Wówczas do uzyskania odpowiedniej wartości czasu pogłosu w pomieszczeniu będzie wymagana ich mniejsza powierzchnia całkowita. Klasy pochłaniania dźwięku oraz odpowiadające im przedziały współczynników pochłaniania dźwięku przedstawiono w tab. 1. Akustyka 2015 3
Tab. 1. Klasy pochłaniania dźwięku α w Klasa pochłaniania dźwięku 0,9 1 A 0,8 0,85 B 0,6 0,75 C 0,3 0,55 D 0,15 0,25 E 0 0,1 nieklasyfikowane Do czynników wpływających na właściwości dźwiękochłonne konkretnego materiału należą przede wszystkim: jego grubość, sposób montażu, wykończenie zewnętrzne. Materiały stosowane do produkcji wyrobów dźwiękochłonnych dla budynków użyteczności publicznej charakteryzują się zwykle bardzo wysokim współczynnikiem pochłaniania dźwięku dla dużych częstotliwości. Pomiędzy produktami różnych producentów zazwyczaj nie ma różnicy we współczynnikach pochłaniania dźwięku dla poszczególnych oktaw (począwszy od częstotliwości środkowej 1000 Hz). W tym przypadku nieistotny jest także sposób montażu ani grubość materiału. Te dwa czynniki mają wpływ na wartość współczynnika pochłaniania dźwięku, gdy istotne jest wyrównanie charakterystyki czasu pogłosu w szerokim zakresie częstotliwości. Wówczas zwiększenie grubośc, a także całkowitej wysokości konstrukcji ma ogromne znaczenie. Wpływa bowiem na możliwość uzyskania wyższego współczynnika pochłaniania dźwięku w zakresie małych częstotliwości. W budynkach użyteczności publicznej odpowiednie właściwości dźwiękochłonne sufitów, o całkowitej wysokości równej ok. 200 mm, można osiągnąć przy zastosowaniu do ich konstrukcji materiałów o grubości ok. 40 mm i niskiej gęstości (40 60 kg/m 3 ). Przykładowe, możliwe do uzyskania wartości współczynników pochłaniania dźwięku dla sufitów dźwiękochłonnych z wełny mineralnej podano w tab. 2. i 3. Kolejnym rodzajem sufitów dźwiękochłonnych są konstrukcje z wełny drzewnej wiązanej magnezytem. Wśród nich wyróżniamy rozwiązania modularne oraz typu baffle. W porównaniu z sufitami wykonanymi z wykorzystaniem wełny mineralnej mają one bardziej charakterystyczną strukturę powierzchni. W przypadku płyt z wełny drzewnej najczęściej jest ona włóknista o różnej szerokości włókien lub porowata. Jej wybór powinien zależeć od wymaganych parametrów akustycznych. Dostępne są także rozwiązania, w których wykorzystuje się dodatkowe powłoki sprawiające, że wygląd płyt jest zbliżony do tych wykonanych z wełny mineralnej. Należy jednak pamiętać, że jeśli element jest zainstalowany na niewielkiej wysokości, różnica w strukturze może być nadal widoczna, w zależności od szczegółowego rozwiązania. Parametry, jakie można osiągnąć dzięki tego rodzaju sufitom, są bardzo zbliżone do tych, które można uzyskać, stosując sufity dźwiękochłonne z wełny mineralnej. Warto podkreślić, że istnieje mnóstwo rozwiązań indywidualnych, które może zaprojektować specjalista z dziedziny akustyki. Są one potrzebne np. w miejscach, w których występują pewne Tab. 2. Właściwości akustyczne przykładowych sufitów podwieszanych dostępnych na rynku d c.w.k. Sufity podwieszane α p, praktyczny współczynnik pochłaniania dźwięku α w Klasa pochłaniania dźwięku 125 250 500 1000 2000 4000 Ecophon Focus A 20 50 0,10 0,45 0,85 1,00 1,00 1,00 0,75 C Ecophon Focus A 20 200 0,50 0,90 1,00 0,90 1,00 1,00 1,00 A Ecophon Hygiene Advance A C4 Ecophon Industry Modus 40 200 0,45 0,75 0,90 0,95 0,95 0,70 0,90 A 100 100 0,55 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 A Rockfon Sonar C 20 50 0,15 0,40 0,85 0,95 1,00 1,00 0,70 C Rockfon E Mono 40 200 0,35 0,60 1,00 1,00 1,00 1,00 0,90 A Rockfon Hygienic 40 200 0,50 0,80 1,00 0,95 1,00 1,00 1,00 A Rockfon Cosmos 100 100 0,65 0,85 1,00 1,00 0,95 0,95 1,00 A Armstrong Perla OP0.95 MicroLook 18 218 0,50 0,85 0,95 0,90 1,00 1,00 0,95 A Armstrong Neeva 15 215 0,40 0,90 1,00 0,90 1,00 1,00 1,00 A Tab. 3. Właściwości akustyczne przykładowych materiałów w formie podwieszanych wysp dostępnych na rynku Ecophon Solo 1200/1200 mm Ecophon Solo 1200/1200 mm Rockfon Eclipse 1160/1160 mm Armstrong Optima Canopy 1170/1170 mm d c.w.k. Podwieszane wyspy A eq, równoważna [m 2 ] 125 250 500 1000 2000 4000 40 200 0,50 1,10 1,80 2,20 2,20 1,90 40 1000 0,50 0,90 1,90 2,80 2,80 2,60 40 500 0,50 1,10 2,00 2,50 2,70 2,70 30 1000 0,45 0,75 1,40 2,10 2,05 1,80 Fot. 1. Rastrowy sufit podwieszany o właściwościach dźwiękochłonnych wykonany z wykorzystaniem wełny mineralnej Gminny Ośrodek Kultury w Pawłowicach fot. Pracownia Akustyczna Kozłowski 4
Fot. 2. Sufit podwieszany wykonany z zastosowaniem wełny drzewnej wnętrze Mc Donald s fot. http://www.heradesign.com/heradesign-polnisch/ Tab. 4. Właściwości akustyczne przykładowych wełen mineralnych oraz sufitów dźwiękochłonnych z bezpośrednim montażem Rockwool Industrial Batts Black 60 Rockwool Industrial Batts Black 60 Rockfon Sonar Ecophon Master F d α c.w.k. p, praktyczny współczynnik pochłaniania dźwięku 125 250 500 1000 2000 4000 ograniczenia. Przykładowo, gdy w pomieszczeniu istotne jest zachowanie konkretnej wysokości i nie ma możliwości podwieszenia 20-centymetrowej konstrukcji, można zastosować np. wełnę mineralną o grubości 10 cm z welonem szklanym, gęstości do 80 kg/m 3, mocowaną bezpośrednio do sufitu i pokrytą materiałem o niskiej gramaturze ( 100 g/m 2 ), który zabezpieczy ją przed pyleniem i uszkodzeniami mechanicznymi. Pozwoli to uzyskać jeszcze wyższe współczynniki pochłaniania dźwięku niż w przypadku standardowego sufitu dźwiękochłonnego o 20-centymetrowej, całkowitej wysokości konstrukcji. Takie rozwiązanie ma oczywiście swoje wady, np. trudniejszy montaż oraz większy nakład pracy w celu uzyskania satysfakcjonującego efektu wizualnego. Z tego powodu nie będzie cieszyło się takim zainteresowaniem, jak podwieszane sufity dźwiękochłonne. W wyjątkowych sytuacjach może się jednak okazać, że jest to metoda najlepsza z możliwych. Czołowi producenci sufitów podwieszanych także przewidują rozwiązania z bezpośrednim montażem do istniejącej powierzchni. Służą do tego specjalnie przygotowane systemy. Wśród wyrobów różnych producentów widoczne są jednak znaczne dysproporcje pomiędzy osiąganymi współczynnikami pochłaniania dźwięku dla małych i średnich częstotliwości. Związane jest to m.in. z grubością oferowanych płyt, ich gęstością oraz różnicami we właściwościach materiałów zabezpieczających płyty. Przy założeniu podobnej gęstości płyty, im jest ona grubsza, tym wyższe współczynniki pochłaniania dźwięku są osiągane. Dokonując wyboru produktu, należy porównać wyniki pomiarów współczynnika pochłaniania dźwięku udostępniane przez. Istotne jest, aby dokładnie zapoznać się z warunkami, dla jakich zostały przeprowadzone. Najczęściej informacje te są zapisane obok wyników pomiarów, ale nie zawsze zwraca się na to uwagę. Dany produkt może występować w różnych grubościach, a także być przystosowany do użycia przy odmiennych, całkowitych wysokościach konstrukcji. W tab. 4. przedstawiono współczynniki pochłaniania dźwięku dla przykładowych wełen mineralnych oraz sufitów dźwiękochłonnych przeznaczonych do montażu bezpośredniego. Innym typem sufitów o właściwościach dźwiękochłonnych są sufity perforowane. Tego typu ustroje składają się z płyty perforowanej, umieszczonej w pewnej odległości od powierzchni odbijającej. Przestrzeń pomiędzy płytą a stropem może pozostać pusta lub być wypełniona materiałem dźwiękochłonnym. Czynnikami, które decydują o charakterystyce pochłaniania dźwięku ustroju perforowanego, są: jego powierzchnia, grubość i gęstość płyty, średnica, typ i procent perforacji (odległość pomiędzy otworami), głębokość ustroju, stopień wypełnienia materiałem dźwiękochłonnym oraz właściwości tego materiału. Takie ustroje najczęściej stosowane są w pomieszczeniach o akustyce kwalifikowanej i w tym wypadku powinny być specjalnie opracowane przez projektanta akustyki. We wnętrzach komercyjnych można stosować prefabrykowane ustroje akustyczne o jak najbardziej szerokopasmowej charakterystyce pochłaniania dźwięku, które są dostępne u niektórych producentów, np. firm Siniat (Nida Sonic), Rigips, Knauf. Warto także skonsultować się np. z doradcą technicznym, aby pomógł w doborze rozwiązania. Należy podkreślić, że nie jest to prosta decyzja i najlepiej powierzyć ją fachowcowi. Wówczas spełnienie wymagań zawartych w normie będzie możliwe i potwierdzone stosownymi obliczeniami. α w Klasa pochłaniania dźwięku 50 50 0,15 0,65 1,00 1,00 1,00 1,00 0,95 A 100 100 0,70 1,00 1,00 1,00 1,00 0,95 1,00 A 20 20 0,05 0,30 0,65 0,90 1,00 1,00 0,60 C 40 40 0,25 0,80 0,95 0,95 0,95 0,95 0,95 A Fot. 3. Sufit podwieszany i okładziny ścienne wykonane z płyt perforowanych Akademia Muzyczna w Bydgoszczy fot. Pracownia Akustyczna Kozłowski Akustyka 2015 5
xxx Korzyści wynikające ze stosowania sufitów, wysp i paneli akustycznych Korzyści wynikające ze stosowania materiałów akustycznych we wnętrzach komercyjnych są ściśle powiązane z przeznaczeniem tych obiektów. Jak już wcześniej wspomniano, wykorzystywanie materiałów dźwiękochłonnych ma wpływ na skrócenie czasu pogłosu, zwiększenie zrozumiałości mowy oraz na minimalizację hałasu pogłosowego we wnętrzu. Należy się zastanowić, dla jakich pomieszczeń istotna jest dobra zrozumiałość mowy. Według normy PN-B-02151-4 są to sale i pracownie szkolne, sale audytoryjne, wykładowe w szkołach podstawowych, średnich i wyższych, a także sale rozpraw sądowych, konferencyjne, audytoria itp. Trzeba podkreślić, że wymagania dotyczące zrozumiałości mowy są nadrzędne w stosunku do kryterium czasu pogłosu. Praktyka projektowa wskazuje, że do grupy powyższych pomieszczeń można dodać również sale sportowe w szkołach i centrach sportowych, a także dworce kolejowe oraz kościoły. Hałas pogłosowy powoduje błędy w torze komunikacyjnym, szybsze zmęczenie, dekoncentrację, utrudnia naukę i pracę. Jest też bardzo niekorzystny w przypadku rekonwalescencji pacjentów w szpitalach. Warto zauważyć, że głośne pomieszczenie wzmaga głośne zachowanie, co negatywnie wpływa na przebieg prowadzonych zajęć czy skupienie pracowników. Odpowiednie ukształtowanie akustyki sal edukacyjnych czy biur pomaga rozwiązać te problemy. Zmniejszenie hałasu pogłosowego w salach lekcyjnych, a przede wszystkim sportowych, może pośrednio wpłynąć na stopniową poprawę stanu aparatu słuchu oraz głosu u nauczycieli, którzy w hałaśliwym środowisku są zmuszeni do nadwyrężania strun głosowych, lub zahamować dalszy proces chorobowy czy też przesunąć go w czasie. Ograniczenie hałasu pogłosowego polepszy ich samopoczucie oraz zapewni większy komfort pracy, a w przestrzeniach przeznaczonych do odpoczynku, regeneracji, rekonwalescencji korzystnie wpłynie na regenerację sił uczniów, pracowników biur, pacjentów szpitali. Pomieszczenia, które bezwzględnie wymagają ciszy to biblioteki, czytelnie, mediateki, kościoły, sale wystawowe w muzeach. Niestety, często są zaprojektowane tak, że mimo starań użytkowników (przestrzeganie wymaganej ciszy), nie jest możliwe uzyskanie w nich zalecanych poziomów dźwięku. Powyższe przykłady mają zobrazować, jak ważne jest zapewnienie odpowiedniego klimatu akustycznego właściwie w większości pomieszczeń należących do obiektów użyteczności publicznej. xxx Wpływ sufitów akustycznych na punktację w systemach certyfikacji BREEAM i LEED Ostatnio znacznie bardziej popularne jest projektowanie w duchu zrównoważonego budownictwa. Coraz więcej obiektów podlega certyfikacji BREEAM lub LEED, a dobra ocena świadczy o tym, że budynek jest przyjazny środowisku i jego użytkownikom. BREEAM (Building Research Establishment Environmental Assessment Method) to wielokryterialny system oceny jakości budynków, stosowany przez inwestorów oraz deweloperów w Europie i na świecie. Na BREEAM składa się wiele zagadnień charakteryzujących budynek, m.in.: jakość środowiska wewnętrznego, efektywność energetyczna, dostępność środków transportu miejskiego, materiały budowlane, zarządzanie eksploatacją budynku, gospodarka wodna i odpadami. Certyfikat ten przyznawany jest przez BRE (Building Research Establishment) Global na podstawie materiałów i raportu przygotowanych przez licencjonowanego asesora, który w trakcie procesu certyfikacji współpracuje z zespołem projektowym i pośredniczy pomiędzy BRE a inwestorem. W zależności od liczby uzyskanych punktów budynek może otrzymać certyfikat BREEAM na jednym z pięciu poziomów. Certyfikat ten stosuje się dla różnego rodzaju budownictwa. Procesowi certyfikacji mogą zostać poddane obiekty użyteczności publicznej, przemysłowe oraz mieszkalne, zarówno nowe, jak i remontowane. LEED (Leadership in Energy and Environmental Design) to amerykański wielokryterialny system oceny budynków stworzony przez USGBC (U.S. Green Building Council). Jest on stosowany na skalę światową i obejmuje obiektywną ocenę wyników, przeprowadzaną przez jednostkę Green Building Certification Institute (GBCI). W trakcie procesu certyfikacji pod uwagę brane są wszystkie elementy zrównoważonego budownictwa, takie jak lokalizacja i rodzaj terenu przeznaczonego pod inwestycję, zużycie energii i wody, jakość środowiska wewnętrznego, rodzaj zastosowanych materiałów oraz innowacyjność. Kategorie podzielone zostały na kredyty, za których spełnienie projekt może uzyskać daną liczbę punktów. Realizacja części z nich jest konieczna do uzyskania certyfikatu (Prerequisites) a część jest dobrowolna (Credits). Projekt może otrzymać certyfikat LEED na jednym z czterech poziomów, w zależności od liczby uzyskanych punktów. System certyfikacji LEED obejmuje budynki wszelkiego typu od komercyjnych po mieszkalne. Certyfikacja obiektu w systemach BREEAM i LEED, choć w różnym stopniu, wymaga zwrócenia uwagi na akustykę pomieszczeń. Pierwszy z nich ma specjalny kredyt (HEA 05 Acoustic performance), za który można zdobyć maksymalnie cztery dodatkowe punkty, w zależności od typu budynku. W najnowszej wersji LEED v4 występuje kredyt o identycznej nazwie Acoustic performance (EQc9). W powyższych wymaganiach zawarto dopuszczalne poziomy hałasu we wnętrzach o danym przeznaczeniu, izolacyjności akustycznej pomiędzy pomieszczeniami, a także wymagane wartości czasu pogłosu dla niektórych wnętrz. Można zauważyć, że świadomość twórców obu systemów certyfikacji, dotycząca wpływu warunków akustycznych w pomieszczeniu na użytkowników, jest coraz większa. Stosowanie sufitów akustycznych w projektowanych budynkach umożliwi uzyskanie dodatkowych punktów zarówno w systemie LEED, jak i BREEAM. Twórcy systemu LEED udostępniają nawet specjalny kalkulator akustyczny, który należy wypełnić i przesłać do oceny. Dźwiękochłonne sufity podwieszane mogą wpłynąć nie tylko na uzyskanie dodatkowych punktów z zakresu akustyki, ale także w działach dotyczących właściwości wykorzystywanych materiałów (np. w przypadku LEED Materials and Resources oraz Low-emitting materials). Należy pamiętać, że dobór rozwiązań akustycznych musi być zawsze poprzedzony analizą oraz powinien wynikać z dogłębnego rozumienia tematu. W celu uzyskania wartości wymaganych trzeba wykonać potrzebne obliczenia oraz dobrać odpowiednie rozwiązania. Jest to istotne nie tylko z uwagi na wymogi certyfikacji, ale także ze względu na krajowe przepisy normatywne. 6