Ceremoniał Zespołu Szkół Publicznych w Żydowie Na podstawie publikacji Kuratorium Oświaty w Poznaniu Propozycja ceremoniału szkolnego dla szkół i placówek województwa wielkopolskiego opracowali: Grażyna Kmiecikowska, Waldemar Staszak, Mariusz Trawiński. Żydowo, 2012r.
Spis treści Wstęp... 3 Ceremoniał szkolny... 3 Symbole szkolne... 3 Godło szkoły... 3 Papier firmowy... 4 Sztandar szkoły... 4 Poczet sztandarowy... 5 Sposób zachowania pocztu sztandarowego... 5 Ceremoniał przekazania sztandaru... 6 Ceremoniał uroczystości kościelnych z udziałem sztandaru... 7 Ceremoniał uroczystości szkolnych z udziałem sztandaru... 7 Hymn szkoły... 9 Hymn Szkoły Podstawowej... 9 Hymn Gimnazjum... 10 Witanie zaproszonych gości... 10 Symbole narodowe... 11 Flaga... 12 Godło... 14 2 S t r o n a
Wstęp Zgodnie z zapisem znajdującym się we wstępie do Ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty: Kształcenie i wychowanie służy rozwijaniu u młodzieży poczucia odpowiedzialności, miłości ojczyzny oraz poszanowania dla polskiego dziedzictwa kulturowego, przy jednoczesnym otwarciu się na wartości kultur Europy i świata. Szkoła winna zapewnić każdemu uczniowi warunki niezbędne do jego rozwoju, przygotować go do wypełniania obowiązków rodzinnych i obywatelskich w oparciu o zasady solidarności, demokracji, tolerancji, sprawiedliwości i wolności oraz artykułem 4 ustawy, gdzie czytamy: Nauczyciel w swoich działaniach dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych ma obowiązek kierowania się dobrem uczniów, troską o ich zdrowie, postawę moralną i obywatelską z poszanowaniem godności osobistej ucznia celowym wydaje się zdefiniowanie i określenie we współczesnej szkole najważniejszych pojęć oraz zachowań uczniów tworzących ceremoniał szkolny. Ceremoniał szkolny Ceremoniał szkolny to opis przeprowadzenia uroczystości z udziałem sztandaru szkolnego i samej celebracji sztandaru. Podkreśla on wysoką rangę uroczystości szkolnych. Sztandar może brać udział w uroczystościach rocznicowych organizowanych przez administrację samorządową i państwową, uroczystościach religijnych (np. uroczyste msze święte, uroczystości pogrzebowe) oraz w innych wydarzeniach ważnych dla społeczności lokalnej. Ceremoniał szkolny jest bardzo ważnym elementem szkolnego programu wychowawczego. Jest pomocny w organizowaniu ślubowań, przyrzeczeń i innych uroczystości szkolnych. Stanowi integralną część z przyjętą tradycją szkolną i harmonogramem uroczystości i imprez szkolnych. Symbole szkolne Do najważniejszych symboli szkolnych zaliczamy: godło szkoły, papier firmowy, sztandar szkoły, hymn szkoły. Godło szkoły Godło szkoły (logo) jest znakiem rozpoznawczym placówki. Eksponowane jest ono podczas uroczystości, na dyplomach, oficjalnych pismach urzędowych szkoły, znaczkach itp. Logo Zespołu Szkół Publicznych w Żydowie 3 S t r o n a
Papier firmowy Papier firmowy zawiera specjalnie przygotowany logotyp umieszczony w górnej stopce. Jest ono używany na oficjalnych pismach urzędowych szkoły, podziękowaniach, dyplomach itp. Sztandar szkoły Logo umieszczane na papierze firmowym. 1. Szkoła Podstawowa im. Onufrego Kopczyńskiego i Gimnazjum im. Jana Pawła II posiadają swoje sztandary. 2. Sztandary przechowywane są w specjalnej gablocie w głównym holu szkoły. 3. Wygląd obu sztandarów (lewą i prawą stronę) przedstawiają poniższe zdjęcia. Sztandar Szkoły Podstawowej im. Onufrego Kopczyńskiego Sztandar Gimnazjum im. Jana Pawła II 4 S t r o n a
4. Sztandar szkolny dla społeczności szkolnej jest symbolem Polski Narodu-Małej Ojczyzny, jaką jest szkoła i jej najbliższe otoczenie. Uroczystości z udziałem sztandaru wymagają zachowania powagi, a przechowywanie, transport i przygotowanie sztandaru do prezentacji, właściwych postaw jego poszanowania. 5. Sztandar powinien uczestniczyć w najważniejszych uroczystościach szkolnych oraz poza szkołą na zaproszenie innych szkół i instytucji. 6. W przypadku, gdy poczet sztandarowy uczestniczy w uroczystościach pogrzebowych lub ogłoszono żałobę narodową, sztandar powinien być ozdobiony czarnym kirem. Na sztandarze wstążkę kiru przywiesza się w miejscu jego zamocowania na drzewcu od lewej górnej strony do prawej. 7. Sztandarem powinien opiekować się poczet sztandarowy wybrany spośród uczniów zaproponowanych przez SU. Obok zasadniczego składu powinien zostać wybrany skład rezerwowy. 8. Uczestnictwo w poczcie sztandarowym to najbardziej zaszczytna funkcja w szkole, dlatego winni ją sprawować najlepsi uczniowie szkoły. 9. Kadencja pocztu trwa jeden rok (począwszy od przekazania sztandaru w dniu uroczystego zakończenia roku szkolnego). 10. Uroczyste przekazanie sztandaru odbywa się podczas uroczystości zakończenia roku szkolnego. Poczet sztandarowy 1. Skład pocztu wybiera się wśród uczniów klas przedostatnich (tj. V szkoły podstawowej i II gimnazjum). 2. Poczet sztandarowy stanowią : chorąży pocztu uczeń asysta uczennica asysta uczennica 3. Poczet sztandarowy występuje w ubiorze odświętnym (chorąży ciemny garnitur, biała koszula i krawat, asysta białe bluzki i ciemne spódnice) i w rękawiczkach. 4. Insygnia pocztu sztandarowego to biało-czerwone szarfy (przewieszone przez prawe ramię, zwrócone kolorem białym w stronę kołnierza, spięte na lewym biodrze) i białe rękawiczki. 5. Insygnia pocztu sztandarowego przechowywane są w gabinecie dyrektora. 6. Całością spraw organizacyjnych pocztu zajmuje się opiekun pocztu wyznaczony przez dyrektora spośród nauczycieli szkoły. Sposób zachowania pocztu sztandarowego 1. Postawy sztandaru: Postawa,, zasadnicza Sztandar postawiony na dolnej części drzewca przy prawej nodze na wysokości czubka buta. Drzewce jest przytrzymywane prawą ręką powyżej wysokości pasa, łokieć lekko przyciśnięty do ciała. Lewa ręka jak w postawie zasadniczej. Postawa,,spocznij Sztandar trzymamy jak w postawie,,zasadniczej. Chorąży i asysta w postawie,,spocznij. Postawa,,na ramię Chorąży kładzie drzewce sztandaru na prawe ramię i trzyma je pod kątem 45 w stosunku do ramienia. Płat sztandaru winien być oddalony od barku ok. 200 mm 5 S t r o n a
Postawa,,prezentuj Z postawy,,zasadniczej chorąży podnosi sztandar prawa ręką pionowo do góry wzdłuż prawego ramienia aż do wysokości barku. Następnie lewa ręką chwyta drzewce sztandaru tuż pod prawą, po czym opuszcza prawą rękę drzewce sztandaru do położenia pionowego przy prawym ramieniu, jednocześnie lewa dłoń trzyma drzewce poniżej prawego boku. Asysta sztandaru w postawie zasadniczej. 2. Salutowanie sztandarem w miejscu Wykonuje się z postawy,,prezentuj. Kiedy odbierający honory zbliży się na 5 kroków, chorąży robi zwrot w prawo skos z jednoczesnym wysunięciem lewej nogi w przód, na odległość stopy i pochyla sztandar w przód pod kątem 45. Asysta sztandaru w postawie,,zasadniczej. Chorąży po czasie,,salutowania (krok za sztandarem) przenosi sztandar bez komendy do położenia,,prezentuj. 3. Salutowanie sztandarem w marszu Z położenia,,na ramię w taki sam sposób, jak przy salutowaniu w miejscu. Komendy:,,na prawo (lewo) patrz pochyla sztandar,,,baczność - bierze sztandar na ramię. 4. Sztandarem wykonuje się następujące chwyty: Na ramię Wykonując chwyt Na ramię, chorąży prawą ręką (pomagając sobie lewą) kładzie drzewce na prawe ramię i trzyma je pod kątem 45 (w stosunku do ramienia) Prezentuj Wykonując chwyt Prezentuj z położenia Do nogi, sztandarowy podnosi sztandar prawą ręką pionowo do góry wzdłuż prawego ramienia. Następnie lewą ręka chwyta drzewce sztandaru tuż pod prawą i opuszcza prawą rękę na całej długości, obejmując dolną cześć drzewca. Asysta sztandaru w postawie zasadniczej. Do nogi Wykonując chwyt Do nogi z położenia Prezentuj lub z położenia Na ramię, sztandarowy przenosi sztandar prawą ręką (pomagając sobie lewą) do nogi. Chwyt Do nogi wykonuje się na komendę: Baczność 5. Sztandar należy również pochylić podczas wciągania flagi państwowej na maszt oraz w przypadku ogłoszenia minuty ciszy dla uczczenia czyjejś pamięci. Ceremoniał przekazania sztandaru Ceremoniał przekazania opieki nad sztandarem odbywa się w czasie uroczystego zakończenia roku szkolnego w bezpośredniej obecności dyrektora szkoły. 1. Najpierw występuje poczet sztandarowy ze sztandarem, a następnie wychodzi nowy skład pocztu. 2. Jako pierwszy zabiera głos dotychczasowy chorąży pocztu sztandarowego, który mówi: Przekazujemy Wam sztandar symbol Szkoły Podstawowej im. Onufrego Kopczyńskiego / Gimnazjum im. Jana Pawła II. Opiekujcie się nim i godnie reprezentujcie naszą szkołę. 3. Na co chorąży nowego pocztu sztandarowego odpowiada: Przyjmujemy od was sztandar. Obiecujemy dbać o niego, sumiennie wypełniać swoje obowiązki i być godnymi reprezentantami Szkoły Podstawowej im. Onufrego Kopczyńskiego / Gimnazjum im. Jana Pawła II. 4. Po tych słowach dotychczasowa asysta przekazuje insygnia. 6 S t r o n a
5. Chorąży salutuje sztandarem, nowy chorąży przyklęka na prawe kolano, całuje róg sztandaru, po tym następuje przekazanie sztandaru, a następnie pozostałych oznak pocztu sztandarowego: rękawiczek i szarf. Ceremoniał uroczystości kościelnych z udziałem sztandaru 1. W czasie uroczystości kościelnych sztandar jest wprowadzany i wyprowadzany bez podawania komend. 2. W czasie wprowadzania sztandaru wszyscy wstają. Poczet przechodzi przez kościół, trzymając sztandar pod kątem 45 do przodu i staje po lewej lub po prawej stronie, bokiem do ołtarza i do zgromadzonych wiernych, podnosząc sztandar do pionu. 3. W trakcie mszy św. lub innej uroczystości członkowie pocztu sztandarowego nie klękają, nie przekazują znaku pokoju i nie wykonują żadnych innych gestów, stojąc cały czas w pozycji Baczność lub Spocznij. 4. Pochylenie sztandaru pod kątem 45 do przodu w pozycji Baczność następuje w następujących sytuacjach: podczas każdego podniesienia Hostii: w czasie Przemienienia, przed Komunią św. oraz w trakcie trzykrotnego podniesienia Monstrancji przy wystawieniu Najświętszego Sakramentu; podczas opuszczania trumny do grobu; podczas ogłoszenia minuty ciszy dla uczczenia czyjejś pamięci; podczas składania wieńców, kwiatów i zniczy przez wyznaczone delegacje; na każde polecenie opuszczenia sztandaru wydane przez kapłana lub inną przemawiającą osobę. Ceremoniał uroczystości szkolnych z udziałem sztandaru 1. Wprowadzenie sztandaru. L.p. Komendy Opis sytuacyjny zachowania się uczestników po komendzie Poczet sztandarowy Sztandar 1. proszę o powstanie uczestnicy powstają przed wprowadzeniem sztandaru przygotowanie do wyjścia Postawa na ramię 2. baczność - sztandar wprowadzić uczestnicy w postawie "zasadniczej" - wprowadzenie sztandaru - zatrzymanie na ustalonym miejscu 3. do hymnu" jak wyżej postawa zasadnicza 4. po hymnie uczestnicy w postawie "spocznij" spocznij - w postawie "na ramię w marszu" - postawa "prezentuj" postawa "salutowanie w miejscu" - postawa "prezentuj" - postawa "spocznij" 5. można usiąść uczestnicy siadają spocznij postawa "spocznij" 7 S t r o n a
2. Wyprowadzenie sztandaru. L.p. Komendy Opis sytuacyjny zachowania się uczestników po komendzie Poczet sztandarowy Sztandar 1. proszę o powstanie uczestnicy powstają przed wprowadzeniem sztandaru spocznij postawa "spocznij" 2. baczność sztandar wyprowadzić uczestnicy w postawie zasadniczej - postawa zasadnicza - wyprowadzenie sztandaru - postawa "zasadnicza" - postawa "na ramię w marszu" 3. spocznij uczestnicy siadają spocznij postawa "spocznij" 3. Przekazanie sztandaru. L.p. Komendy Opis sytuacyjny zachowania się uczestników Poczet sztandarowy Sztandar 1. proszę wstać uczestnicy wstają postawa "spocznij" postawa "spocznij" 2. poczet sztandarowy oraz nowy skład pocztu (lub wytypowani uczniowie kl. II) do przekazania sztandaru- wystąp uczestnicy postawa "zasadnicza" nowy skład pocztu występuje i ustawia się z przodu sztandaru postawa "zasadnicza" -postawa "zasadnicza" postawa "prezentuj" 3. "baczność-sztandar przekazać uczestnicy postawa zasadnicza dotychczasowa asysta przekazuje insygnia ustawia się obok nowej asysty po lewej i prawej stronie - chorąży podaje sztandar jednej z asysty, - przekazuje szarfę potem rękawiczki - następnie odbiera sztandar i przekazuje go nowemu chorążemu i mówi: "Przekazujemy Wam sztandar szkołysymbol patriotyzmu i tradycji, noście go z dumą i honorem" - sztandar w postawie "spocznij" 4. "baczność ustępujący poczet odmaszerować spocznij" uczestnicy w postawie "zasadniczej" nagradzają barwami ustępujący poczet, który przechodzi na wyznaczone miejsce postawa "zasadnicza" postawa "spocznij" postawa "prezentuj" postawa "spocznij" 8 S t r o n a
5. "baczność-sztandar wyprowadzić postawa "zasadnicza" postawa zasadnicza" wyprowadzenie sztandaru postawa "zasadnicza" postawa "na ramię w marszu" 6. spocznij uczestnicy siadają Spocznij postawa "spocznij" 4. Ślubowanie klas pierwszych. L.p. Komendy Opis sytuacyjny zachowania się uczestników 1. proszę wstać uczestnicy wstają 2. bacznośćsztandar wprowadzić 3. "do ślubowania" uczestnicy w postawie zasadniczej uczestnicy w postawie "zasadniczej" ślubujący podnoszą prawą rękę do ślubowania (palce na wysokości oczu) Poczet sztandarowy -wprowadzenie sztandaru, zatrzymanie na ustalonym miejscu postawa "zasadnicza" Sztandar -postawa "na ramię w marszu" -postawa zasadnicza -postawa "prezentuj" -postaw "salutowanie w miejscu" 4. "po ślubowaniu" 5. "baczność-sztandar szkoły wyprowadzić uczestnicy "spocznij" ślubujący opuszczają rękę postawa "spocznij" -postawa "prezentuj" -postawa "zasadnicza" uczestnicy postawa "zasadnicza" - postawa zasadnicza wyprowadzenie sztandaru - postawa "zasadnicza" - postawa "na ramię w marszu" 6. spocznij uczestnicy siadają spocznij postawa "spocznij" Hymn szkoły 1. Szkoła Podstawowa im Onufrego Kopczyńskiego i Gimnazjum im. Jana Pawła II posiadają swoje hymny. 2. Hymn szkoły jest grany i śpiewany na najważniejszych uroczystościach szkolnych. 3. Podczas wykonywania hymnu szkoły uczniowie zachowują się podobnie jak w czasie wykonywania hymnu państwowego. Hymn Szkoły Podstawowej Onufry nasz patronie, gramatyka ważna rzecz, doceniłeś ją przed nami, byśmy mogli zgłębiać jej treść. Ref: Szkoło, szkoło, nasza szkoło wszyscy chcemy uczyć się. Bez nauki człowiek zginie, bez nauki człowiekowi źle, bardzo źle. 9 S t r o n a
Bywa dobrze, bywa źle, ale każdy o tym wie, że tradycje swoje mamy I z gramatyką przetrwamy. Ref: Szkoło, szkoło, nasza szkoło wszyscy chcemy uczyć się. Bez nauki człowiek zginie, bez nauki człowiekowi źle, bardzo źle. I choć każdy z nas marudzi, to pragniemy mądrzy być. Wzór postępowania znamy i się nigdy nie poddamy. Hymn Gimnazjum Stańmy w szeregu do marszu gotowi Do wielkich zadań już wzywa nas świat Połączmy nasze serca i dłonie Niech śpiew radosny zjednoczy dziś nas Ref: Niesiemy sztandar wzniosłych ideałów Nad nami wieje historii wiatr Jesteśmy Polski nowym pokoleniem Jan Paweł II wyznacza nam szlak Witanie zaproszonych gości Precedencja to porządek witania, przemawiania, zajmowania miejsc podczas oficjalnych spotkań władz państwowych. 1. Zaproszonych gości wita dyrektor szkoły lub osoba prowadząca wyznaczona przez dyrektora. 2. Przy powitaniu zachowujemy określoną kolejność, zgodną z hierarchią zajmowanego stanowiska zaproszonych gości. Witający zawsze wymienia najpierw imię i nazwisko gościa, a dopiero później nazwę zajmowanego stanowiska. 3. Po powitaniu następuje przedstawienie okoliczności, dla których uroczystość została zorganizowana. Po tej części prowadzący prosi gości o zabranie głosu, zachowując tę samą kolejność jak przy powitaniu. 4. Po przemówieniach kończy się część oficjalna, następuje wówczas wyprowadzenie sztandaru i rozpoczyna się część artystyczna. 5. Zaproszonych gości powinien powitać dyrektor w wejściu do szkoły. Jeżeli tego obowiązku nie może wypełnić sam, deleguje swojego zastępcę. Gości wita w swoim gabinecie dyrektor i prowadzi na miejsce uroczystości. 6. W Polsce precedencja uzależniona jest od zajmowanego stanowiska. 10 S t r o n a
a) Precedencja stanowisk samorządowych w powiecie: starosta, przewodniczący Rady Powiatu, wicestarosta, dyrektor wydziału oświaty, wiceprzewodniczący Rady Powiatu, inspektor wydziału oświaty, członek Zarządu Powiatu, radny powiatu, sekretarz powiatu, skarbnik powiatu, inni zaproszeni goście. b) Precedencja stanowisk w gminie: burmistrz, przewodniczący rady gminy, zastępca burmistrza, dyrektor wydziału oświaty, wiceprzewodniczący rady gminy, radny gminy, sekretarz gminy, skarbnik gminy, inspektor nadzorujący placówkę, sołtys, przewodniczący zarządu dzielnicy, inni zaproszeni goście. Władze duchowne przedstawia się zawsze na początku listy zgodnie z zajmowaną hierarchią. Do kardynała zwracamy się Jego Eminencjo, do arcybiskupa, biskupa, ambasadora Jego Ekscelencjo. 7. Od przestawionej powyżej propozycji mogą być odstępstwa wynikające ze szczególnej roli, pozycji lub wieku zapraszanego gościa, którego gospodarz uroczystości pragnie szczególnie uhonorować. Symbole narodowe 1. Symbolami Rzeczypospolitej Polskiej są: orzeł biały, biało-czerwone barwy i Mazurek Dąbrowskiego. 2. Otaczanie tych symboli czcią i szacunkiem jest prawem i obowiązkiem każdego obywatela. 3. Znaki państwowe mają pierwszeństwo przed każdym innym znakiem, np. znakami samorządowymi, organizacji, instytucji. 4. Znaki państwowe gospodarza mają pierwszeństwo przed równorzędnymi im w hierarchii znakami państwa, w imieniu którego odbywa się wizyta władz państwowych. 5. Miejscem pierwszym (uprzywilejowanym) jest zawsze prawa strona osoby stojącej tyłem do budynku lub na prawo od godła, patrząc od strony godła (tj. kierunek, w którym patrzy orzeł). W heraldyce przyjmuje się odwrotny kierunek patrzenia, tj. nie z punktu widzenia obserwatora, ale z punktu widzenia godła lub flagi. 11 S t r o n a
6. Tradycyjnie godło i flaga pełnią rolę szczególnych znaków informacyjnych - należy je umieszczać w takich miejscach i w takiej liczbie, aby tę rolę spełniały; przy zwielokrotnieniu stają się dekoracją. 7. Godła i flagi powinny być przechowywane w czystym pomieszczeniu, w sposób zabezpieczający je przed zniszczeniem lub kradzieżą. 8. Godła i flagi powinny być utrzymywane w czystości i w dobrym stanie fizycznym, tj. niezniszczone, nieuszkodzone, niezgniecione, niepostrzępione, niewyblakłe itp. Przydatne jest określenie minimalnej częstotliwości wymiany flag na czyste oraz czyszczenia godeł. 9. Natychmiast należy reagować w przypadkach zanieczyszczenia (np. spowodowanego warunkami atmosferycznymi) lub uszkodzenia. 10. Wycofane z użycia godła i flagi nie mogą być wyrzucane do śmietnika lub porzucane w przypadkowych miejscach, ale powinny być gromadzone i niszczone w sposób godny, najlepiej palone, po pozbawieniu ich cech używalności. Metalowe tablice z godłem należy dokładnie zamalować przed zezłomowaniem lub pociąć. 11. Za symbole narodowe w szkole odpowiedzialna jest osoba wyznaczona przez dyrektora szkoły. Do jej obowiązków należy: terminowe wywieszanie flag, właściwe umieszczanie godła i flag, okresowe sprawdzanie ich stanu, wymiana zużytych, zbieranie flag wycofanych z użytku w celu ich godnego zniszczenia. Flaga 1. Flagę wywieszamy, aby uczcić ważne uroczystości, rocznice i święta państwowe. 2. Flagi powinny być podniesione najpóźniej do godziny 8.00. 3. Jeżeli uroczystość, rocznica lub święto przypada w przeddzień dni wolnych od pracy, flagi mogą być podniesione przez kilka dni, z tym że jeżeli są pozostawione na noc, to powinny być oświetlone. 4. Nie wywiesza się godła ani flagi, jeżeli są one brudne, podarte, spłowiałe lub pomazane. 5. Wielkość flagi powinna być dostosowana do wielkości obiektu (nieodpowiednie jest umieszczanie bardzo małej flagi na dużym obiekcie lub odwrotnie) oraz warunków otoczenia (np. zbyt długa flaga, sięgająca głów przechodniów). 6. Gdy flaga jest wywieszona, powinna zajmować pozycję uprzywilejowaną flaga powinna być tak umieszczana, aby nie dotykała podłoża, podłogi lub nie była zamoczona w wodzie. 7. Flaga powinna być zabezpieczona przed zniszczeniem, zerwaniem lub upadkiem na ziemię. 8. Podczas ulewy lub przy bardzo silnym wietrze flagę należy zdjąć lub - jeżeli musi być wywieszona (np. podczas wizyty oficjalnej) - należy dbać, aby nie uległa zniszczeniu lub zerwaniu. O ile do tego dojdzie - należy ją bezzwłocznie zdjąć. 9. Na fladze nie wolno umieszczać ani przyczepiać do niej żadnego znaku, litery, słowa, liczby, czy jakiegokolwiek rysunku. 10. Flaga powinna być wciągana na maszt i opuszczana w sposób energiczny, a jeżeli podczas jej podnoszenia jest wykonywany hymn, tempo podnoszenia flagi należy dostosować do czasu wykonywania hymnu (zacząć i skończyć jednocześnie). 11. Jeżeli flaga RP jest umieszczona na pojeździe, powinna znajdować się po jego prawej stronie. 12. Jeżeli flaga jest umieszczona na podium mówcy, powinna znajdować się na prawo od mówcy; zwróconego twarzą do słuchaczy lub płasko na ścianie, nad mówcą lub za nim. 13. Po przecięciu wstęgi w barwach państwowych z okazji uroczystości otwarcia jakiegoś obiektu lub odsłonięcia pomnika wstęgę należy zabezpieczyć, aby nie upadła na ziemię, nie leżała na ziemi ani nie była deptana. 12 S t r o n a
14. Jeśli używa się flagi do przykrycia posągu lub pomnika podczas uroczystości jego odsłaniania, nie można dopuścić, aby flaga upadła na ziemię. 15. Flagi opuszczamy do połowy masztu tylko w szczególnych, określonych sytuacjach (np. żałoba). 16. W przypadku ogłoszenia żałoby narodowej flagę wywiesza się opuszczoną do połowy masztu w ten sposób, że podnosi się ją do samej góry, a następnie opuszcza do połowy masztu. Przy jej zdejmowaniu podobnie, należy najpierw podnieść ją do samej góry, następnie opuścić całkowicie. Jeżeli nie ma takiej możliwości (brak masztu). Żałobę można wyrazić wywieszając czarną flagę na pozycji na lewo od flagi państwowej lub poprzez przymocowanie do drzewca czarnej wstęgi. 17. Podczas ceremonii podnoszenia albo opuszczania flagi lub gdy flaga jest niesiona podczas pochodu, przemarszu, przeglądu, wszystkie osoby, z wyjątkiem tych, które są w mundurach, powinny być zwrócone twarzą do flagi i przyjąć postawę wyprostowaną. 18. Instytucja odpowiedzialna za organizację obchodów, podczas których używane są flagi z papieru, powinna zapewnić odpowiednie warunki do ich zebrania po zakończeniu uroczystości oraz odpowiedniego zniszczenia. Flagi nie powinny być wyrzucane do śmietnika ani rzucane na ziemię. 19. Symboli państwowych nie umieszcza się na chusteczkach, serwetkach lub innych przedmiotach przeznaczonych do okresowego użycia i następnie wyrzucanych. Niedopuszczalne jest niszczenie lub uszkadzanie godła albo flagi ani niegodne zachowanie przy symbolach. 20. Nie należy nadużywać symboli państwowych podczas akcji protestacyjnych organizowanych przez grupy zawodowe lub społeczne, jeżeli nie jest to związane z walką o dobro całego narodu. 21. Artystyczne przetworzenia wizerunków flagi lub godła nie mogą ich ośmieszać. 22. Symbole państwowe innych państw należy traktować z takim samym szacunkiem, jakiego oczekujemy od innych w stosunku do polskich symboli państwowych. Eksponowanie flagi RP z innymi flagami (np. organizacji krajowych, innych krajów lub organizacji międzynarodowych): 1. Jeżeli wraz z flagą RP eksponowane są flagi różnych krajów i organizacji, maszty powinny być tej samej wysokości. 2. Flaga RP powinna być podnoszona jako pierwsza i opuszczana jako ostatnia. 3. Flaga państwowa nie powinna być wywieszana na jednym maszcie lub drzewcu razem z inną flagą lub flagami. 4. Jeżeli flaga państwowa jest eksponowana w jednej linii z innymi flagami (np. samorządowymi) lub flagami innych krajów, powinna zajmować pozycję uprzywilejowaną, tj. skrajną na prawo. 5. Flagi organizacji międzynarodowych (np. Unii Europejskiej lub NATO) nie mają statusu flag państwowych i powinny zajmować drugie miejsce w stosunku do flagi państwowej, tj. po lewej stronie. Zasady umieszczania większej liczby flag: 1. Dwie flagi oraz cztery i więcej: pozycja uprzywilejowana skrajna i po prawej stronie (flaga RP powinna być po prawej stronie, następnie flagi gości umieszczone wg nazw państw w porządku alfabetycznym - w języku polskim, angielskim, francuskim lub innym, zależnie od okoliczności); 2. Trzy flagi: pozycja uprzywilejowana w środku, drugie miejsce po prawej stronie, trzecie po lewej (np. flaga gospodarza w środku, flaga gościa po prawej stronie, flaga organizacji międzynarodowej, np. (UE) po lewej stronie. 3. Gdy flaga państwowa jest umieszczona przy ścianie z inną flagą na skrzyżowanych drzewcach, flaga RP powinna być umieszczona po prawej stronie, a jej drzewce powinno być umieszczone przed drzewcem drugiej flagi. Dyrektor szkoły ustala dni, w których będzie podnoszona flaga państwowa lub wywieszane będą sztandary szkoły. 13 S t r o n a
Godło 1. Godło należy umieszczać w sposób zapewniający mu należną cześć i szacunek. 2. Poza wizerunkiem godła zgodnym z ustawą, możliwe jest eksponowanie wizerunku orła artystycznie przetworzonego, jednak nie może on zastępować wizerunku ustawowego. 3. Nie należy używać godła z okresu PRL z dorobioną koroną. Hymn 1. Hymn państwowy wykonuje się lub odtwarza w szczególności w czasie uroczystości oraz świąt i rocznic państwowych. 2. Podczas wykonywania lub odtwarzania hymnu państwowego obowiązuje zachowanie powagi i spokoju. Osoby obecne podczas publicznego wykonywania lub odtwarzania hymnu stoją w postawie wyrażającej szacunek, a ponadto mężczyźni w ubraniach cywilnych zdejmują nakrycia głowy. 3. Poczet sztandarowy podczas wykonywania lub odtwarzania hymnu narodowego oddaje honory przez pochylenie sztandaru. 14 S t r o n a