METODY WYCENY AKTYWÓW I PASYWÓW ORAZ SPOSÓB USTALANIA WYNIKU FINANSOWEGO Rozdział I Postanowienia ogólne 1 1. Zasady wyceny aktywów i pasywów oraz ustalenia wyniku finansowego zostały opracowane na podstawie zasad określonych w przepisach: a) rozdziału 4 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz. U. z 2013r. poz. 330 ze zm.), b) rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 05 lipca 2010r, w sprawie szczegółowych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (t.j. Dz. U. z 2013r., poz. 289 ze zm.). Rozdział II Wycena aktywów i pasywów 2 1. Środki trwałe to rzeczowe aktywa trwałe i zrównane z nimi, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, kompletne, zdatne do użytku i przeznaczone na potrzeby jednostki. Zalicza się do nich w szczególności: a) nieruchomości w tym grunty, prawo użytkowania wieczystego gruntu, budowle i budynki, a także będące odrębną własnością lokale, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego, b) maszyny, urządzenia, środki transportu, c) ulepszenia w obcych środkach trwałych. 2. Wartości niematerialne i prawne to nabyte przez jednostkę, zaliczane do aktywów trwałych, prawa majątkowe nadające się do gospodarczego wykorzystania, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, przeznaczone do używania na potrzeby jednostki, a w szczególności: a) autorskie prawa majątkowe, prawa pokrewne, licencje, koncesje, b) prawa do wynalazków, patentów, znaków towarowych, wzorów użytkowych oraz zdobniczych, c) know-how. strona1/6
3. Środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne wycenia się na dzień bilansowy w zależności od tego, w jaki sposób zostały przyjęte (nabyte, wytworzone, otrzymane w formie darowizny) według: a) cen nabycia, b) kosztów wytworzenia, c) wartości przeszacowanej (po aktualizacji wyceny środków trwałych),pomniejszonych o odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe, a także o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości. 4. Środki trwałe otrzymane nieodpłatnie na podstawie decyzji właściwego organu są wyceniane wg wartości określonej w decyzji. 5. Jeżeli nie jest możliwe ustalenie ceny nabycia składnika aktywów, a w szczególności przyjętego nieodpłatnie, w tym w drodze darowizny - jego wyceny dokonuje się wg ceny sprzedaży takiego samego lub podobnego przedmiotu. 6. Środki trwałe w budowie to zaliczone do aktywów trwałych środki trwałe w okresie ich budowy, montażu lub ulepszenia już istniejącego środka trwałego. 7. Środki trwałe w budowie wycenia się na dzień bilansowy w wysokości ogółu kosztów pozostających w bezpośrednim związku z ich nabyciem lub wytworzeniem, pomniejszonych o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości. Trwała utrata wartości następuje w sytuacji dużego prawdopodobieństwa, że kontrolowany przez jednostkę składnik aktywów nie przyniesie w przyszłości w znaczącej części lub w całości przewidywanych korzyści ekonomicznych. Uzasadnia to dokonanie odpisu aktualizującego doprowadzającego wartość składnika aktywów wynikającą z ksiąg rachunkowych do ceny sprzedaży netto a w przypadku jej braku do ustalonej w inny sposób ceny godziwej. 8. Na dzień nabycia lub powstania inwestycje długoterminowe ujmuje się w księgach rachunkowych w cenach nabycia (można stosować również cenę zakupu, jeżeli koszty przeprowadzenia i rozliczenia transakcji nie są istotne). 3 1. Odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych od środka trwałego i wartości niematerialnych i prawnych dokonuje się drogą systematycznego, planowego rozłożenia jego wartości początkowej na ustalony okres amortyzacji. Odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych dokonuje się jeden raz w roku na dzień 31 grudnia roku bilansowego. 2. Na dzień przyjęcia środka trwałego oraz wartości niematerialnych i prawnych do używania należy ustalić okres lub stawkę i metodę amortyzacji. 3. Środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne umarza się i amortyzuje, przy zastosowaniu stawek określonych w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. 4. Nowo przyjęte środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne umarza się i amortyzuje począwszy od następnego miesiąca po miesiącu, w którym je przyjęto do używania. 5. Zakończenie amortyzacji następuje nie później niż z chwilą zrównania wartości odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych z wartością początkową środka trwałego albo wartości niematerialnych i prawnych lub przeznaczenia go do likwidacji, strona2/6
sprzedaży bądź stwierdzenia jego niedoboru, z ewentualnym uwzględnieniem przewidywanej przy likwidacji ceny sprzedaży netto pozostałości środka trwałego. 6. Umarza się jednorazowo i w całości zalicza w koszty w momencie przyjęcia do eksploatacji poniższe środki trwałe: a) książki i inne zbiory biblioteczne, b) odzież i umundurowanie, c) meble i dywany, d) pozostałe środki trwałe (wyposażenie) oraz wartości niematerialne i prawne, o wartości nieprzekraczającej wielkości ustalonej w przepisach o podatku dochodowym od osób prawnych, dla których odpisy amortyzacyjne są uznawane za koszt uzyskania przychodu w 100% ich wartości w momencie oddania do używania. 7. Nie umarza się gruntów oraz dóbr kultury. 8. Na dzień bilansowy środki trwałe wycenia się wg wartości netto tj. z uwzględnieniem opisów umorzeniowych ustalonych na dzień bilansowy. 9. Wartość początkowa środków trwałych i dotychczas dokonane odpisy umorzeniowe podlegają aktualizacji wyceny zgodnie z zasadami określonymi w odrębnych przepisach, a wyniki aktualizacji są odnoszone na fundusz. 10. Księgi inwentarzowe prowadzi się dla pozostałych środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych umarzanych w 100%, których wartość jest równa lub niższa niż 3.500 zł. 11. Pozostałe środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne o wartości równej lub niższej niż 500 zł podlegają jedynie ewidencji ilościowej. 12. Grunty, budynki i budowle podlegają inwentaryzacji w sposób określony w instrukcji inwentaryzacji. Inwestycje krótkoterminowe 4 1. Inwestycje krótkoterminowe obejmują: a) krótkoterminowe aktywa finansowe, do których zalicza się udziały i akcje, inne papiery wartościowe, udzielone pożyczki, inne krótkoterminowe aktywa finansowe, środki pieniężne oraz inne aktywa pieniężne, b) inne inwestycje krótkoterminowe, płatne i wymagalne lub przeznaczone do zbycia w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego lub od daty ich złożenia, wystawienia lub nabycia. 2. Na dzień nabycia lub powstania inwestycje krótkoterminowe ujmuje się w cenach nabycia lub zakupu, jeżeli koszty przeprowadzenia lub rozliczenia transakcji nie są istotne. 3. Inwestycje krótkoterminowe wycenia się nie rzadziej niż na dzień bilasowywedług ceny nabycia lub ceny (wartości) rynkowej, zależnie od tego, która z nich jest niższa. strona3/6
5 Rzeczowe składniki aktywów obrotowych 1. Do rzeczowych aktywów obrotowych zalicza się: a) materiały nabyte w celu zużycia na własne potrzeby, b) wytworzone lub przetworzone przez jednostkę produkty gotowe (wyroby i usługi) zdatne do sprzedaży lub w toku produkcji, c) półprodukty, d) towary nabyte w celu odsprzedaży w stanie nieprzetworzonym. 2. Rzeczowe składniki aktywów obrotowych wycenia się na dzień bilansowy według ich wartości wynikających z ewidencji. 3. Ewidencję rzeczowych składników aktywów obrotowych prowadzi się poprzez odpisywanie w koszty wartości materiałów i towarów na dzień ich zakupu. Należności i zobowiązania 6 1. Na dzień powstania należności i zobowiązania ujmuje się w księgach wg wartości nominalnej. 2. Nie rzadziej niż na dzień bilansowy należności i zobowiązania wycenia się w kwocie wymaganej zapłaty, z zachowaniem zasady ostrożności, z tym ze odsetki ujmuje się nie później niż na koniec każdego kwartału z zastrzeżeniem ust. 4-7. Odpisy aktualizujące należności i zobowiązania 3. Do przychodów urzędu zalicza się dochody budżetu jednostki samorządu terytorialnego nieujęte w planach finansowych innych samorządowych jednostek budżetowych. 4. Należności realizowane na rzecz innych jednostek ujmuje się jako zobowiązania na rzecz tych jednostek. 5. Odpisy aktualizujące wartość należności dotyczących rozchodów budżetu zalicza się do wyników na pozostałych operacjach niekasowych. 6. Odpisy aktualizujące wartość należności dotyczących funduszy tworzonych na podstawie ustaw obciążają fundusze. 7. Odpisy aktualizujące wartość należności są dokonywane nie później niż na dzień bilansowy. 8. Odsetki od należności i zobowiązań, w tym również tych, do których stosuje się przepisy dotyczące zobowiązań podatkowych, ujmuje się w księgach rachunkowych w momencie ich zapłaty lub pod datą ostatniego dnia kwartału w wysokości odsetek należnych na koniec tego kwartału. 9. Należności i zobowiązania oraz inne składniki aktywów i pasywów wyrażone w walutach obcych wycenia się nie później niż na koniec kwartału, według zasad obowiązujących na dzień bilansowy. Na dzień bilansowy składniki aktywów i pasywów wyrażone w walucie obcej wycenia się po kursie średnim ustalonym dla danej waluty przez Narodowy Bank Polski na ten dzień. strona4/6
10. Wartość należności aktualizuje się uwzględniając stopień prawdopodobieństwa ich zapłaty poprzez dokonanie odpisu aktualizującego, w odniesieniu do: a) należności od dłużników postawionych w stan likwidacji lub w stan upadłości - do wysokości należności nieobjętej gwarancją lub innym zabezpieczeniem należności, zgłoszonej likwidatorowi lub sędziemu komisarzowi w postępowaniu upadłościowym; b) należności od dłużników w przypadku oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości, jeżeli majątek dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania upadłościowego - w pełnej wysokości należności; c) należności kwestionowanych przez dłużników oraz z których zapłatą dłużnik zalega, a według oceny sytuacji majątkowej i finansowej dłużnika spłata należności w umownej kwocie nie jest prawdopodobna - do wysokości niepokrytej gwarancją lub innym zabezpieczeniem należności; d) należności stanowiących równowartość kwot podwyższających należności, w stosunku do których uprzednio dokonano odpisu aktualizującego - w wysokości tych kwot, do czasu ich otrzymania lub odpisania; e) należności przeterminowanych lub nieprzeterminowanych o znacznym stopniu prawdopodobieństwa nieściągalności, w przypadkach uzasadnionych rodzajem prowadzonej działalności lub strukturą odbiorców - w wysokości wiarygodnie oszacowanej kwoty odpisu, w tym także ogólnego, na nieściągalne należności. 11. Odpisy aktualizujące wartość należności zalicza się odpowiednio do pozostałych kosztów operacyjnych lub do kosztów finansowych - zależnie od rodzaju należności, której dotyczy odpis aktualizacji. 12. Należności umorzone, przedawnione lub nieściągalne zmniejszają dokonane uprzednio odpisy aktualizujące ich wartość. 13. Należności, o których mowa w ust. 13, od których nie dokonano odpisów aktualizujących ich wartość lub dokonano odpisów w niepełnej wysokości, zalicza się odpowiednio do pozostałych kosztów operacyjnych lub kosztów finansowych. 7 1. Środki pieniężne, fundusze własne oraz pozostałe aktywa i pasywa wycenia się na dzień bilansowy według wartości nominalnej. Rozdział III Zasady ewidencji i rozliczania kosztów 8 1. Ponoszone koszty ujmowane są na kontach zespołu 4 Koszty wg rodzajów i ich rozliczenie. strona5/6
Rozdział IV Sposób ustalania wyniku finansowego 9 1. Wynik finansowy ustalany jest zgodnie z wariantem porównawczym rachunku zysków i strat. 2. Rachunek zysków i strat jest elementem sprawozdania finansowego, stanowiącym uzupełnienie bilansu jednostki. 3. W rachunku zysków i strat następuje porównanie osiągniętych w danym okresie przychodów z poniesionymi w tym okresie kosztami i prezentacja osiągniętego wyniku finansowego, w podziale na określone segmenty. 4. Ustalony w rachunku zysków i strat zysk lub strata netto są następnie wykazywane, jako element funduszu w bilansie jednostki. 5. Ewidencja kosztów działalności podstawowej prowadzona jest w zespole 4 kont tj. według rodzajów kosztów i jednocześnie w podziałkach klasyfikacji budżetowej. 6. Dane w rachunku zysków i strat podaje się w układzie umożliwiającym ocenę zachodzących w poszczególnych wielkościach zmian, czyli wg stanu na koniec poprzedniego roku oraz na koniec roku bieżącego. 7. Do księgowego ustalenia wyniku finansowego w jednostce służy konto 860 "Wynik finansowy". 8. Typowe zapisy księgowe związane z ewidencją na koncie 860 "Wynik finansowy" w końcu roku budżetowego pod datą 31 grudnia są następujące: a) na stronie Wn konta 860 ujmuje się sumą przede wszystkim: poniesione koszty, w korespondencji z kontem 400,401, 402,403,404,405 i 409 koszty operacji finansowych w korespondencji z kontem 751, pozostałe koszty operacyjne w korespondencji z kontem 761, b) na stronie Ma konta 860 ujmuje się sumę przede wszystkim: uzyskane przychody z tytułu dochodów budżetowych, w korespondencji z kontem 720, uzyskane przychody finansowe w korespondencji z kontem 750, uzyskane pozostałe przychody w korespondencji z kontem 760. 9. Saldo konta 860 wyraża na koniec roku obrotowego wynik finansowy jednostki. Saldo Wn - stratę netto, saldo Ma zysk netto. 10. W roku następnym, pod datą zatwierdzenia sprawozdania finansowego, saldo konta 860 przeksięgowuje się na konto 800 "Fundusz jednostki". Zapisy księgowe są następujące: a) Przeniesienie zysku netto: Wn konto 860 Wynik finansowy" Ma konto 800 "Fundusz jednostki", b) Przeniesienie straty netto: Wn konto 800 "Fundusz jednostki" Ma konto 860 "Wynik finansowy". Do konta 860 nie prowadzi się ewidencji szczegółowej. strona6/6