C Z Ę Ś Ć VI SCENARIUSZE ZAOPATRZENIA GMINY ŁUKTA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE

C Z Ę Ś Ć VI SCENARIUSZE ZAOPATRZENIA GMINY ŁUKTA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE Gdańsk 2009

C Z Ę Ś Ć VI - SPIS TREŚCI SCENARIUSZE ZAOPATRZENIA GMINY ŁUKTA W CIEPŁO...3 1. AKTUALNE ZAPOTRZEBOWANIE NA CIEPŁO GMINY ŁUKTA...3 2. PERSPEKTYWICZNE ZAPOTRZEBOWANIE NA CIEPŁO GMINY ŁUKTA...3 3. ZAŁOŻENIA PODSTAWOWE DOTYCZĄCE MODERNIZACJI I BUDOWY SYSTEMÓW CIEPŁOWNICZYCH...4 4. MODERNIZACJA LOKALNYCH I PRZEMYSŁOWYCH KOTŁOWNI OLEJOWYCH...5 5. ZAŁOŻENIA DO WPROWADZENIA GOSPODARKI SKOJARZONEJ W LOKALNYCH I PRZEMYSŁOWYCH ŹRÓDŁACH CIEPŁA...5 6. WSPÓŁPRACA GMINY ŁUKTA Z SĄSIADUJĄCYMI GMINAMI W ZAKRESIE ENERGETYKI...6 7. PROJEKTOWANE SCENARIUSZE ZAOPATRZENIA GMINY ŁUKTA W CIEPŁO...7 8. REKOMENDACJA OPTYMALNEGO SCENARIUSZA ZAOPATRZENIA W CIEPŁO GMINY ŁUKTA...15 Scenariusz nr I - założenia dotyczące struktury i preferencji nośników energii na terenie gminy Łukta.. 15 Scenariusz nr I - możliwości rozbudowy lokalnych systemów ciepłowniczych... 16 Scenariusz nr I - budowa biogazowni i modernizacja lokalnych kotłowni... 17 Scenariusz nr I - modernizacja małych indywidualnych kotłowni... 18 Scenariusz nr I - pokrycie potrzeb cieplnych z odnawialnych źródeł ciepła (OZE)... 19 Scenariusz nr I - przewidywane zmiany struktury paliw i nośników energii na obszarze gminy Łukta w perspektywie do roku 2025... 20 SCENARIUSZ OPTYMALNEGO ZAOPATRZENIA GMINY ŁUKTA W ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ...22 SCENARIUSZ OPTYMALNEGO ZAOPATRZENIA GMINY ŁUKTA W PALIWA GAZOWE...24 ZAŁĄCZNIKI...26 2

SCENARIUSZE ZAOPATRZENIA GMINY ŁUKTA W CIEPŁO 1. Aktualne zapotrzebowanie na ciepło gminy Łukta 1. Aktualne zapotrzebowanie na ciepło dla sezonu grzewczego w skali całego gminy Łukta kształtuje się na poziomie około 13,65 MW t. Udział poszczególnych składników bilansu wynosi: Q co+went = 10,55 MW t (ok. 77,28%); Q cwu = 1,40 MW t (ok. 10,26%); Q tech = 1,70 MW t (ok. 12,46%). W okresie letnim następuje obniżenie potrzeb cieplnych gminy do wielkości około 3,10 MW t (Q cwu+techn ). 2. Roczne zapotrzebowanie na ciepło gminy Łukta wynosi 125,4 TJ (34 833 MWh), natomiast zapotrzebowanie na energię pierwotną w paliwie około 250 TJ. 3. Zapotrzebowanie na ciepło odbiorców zasilanych z kotłowni lokalnych wynosi ok. 4,45 MW t i stanowi blisko 32,6% całkowitego zapotrzebowania w skali gminy. 4. Rejon bilansowy nr I (obszar centralny gminy) charakteryzuje się największym zapotrzebowaniem na moc cieplną w okresie zimowym na poziomie 7,52 MW t oraz wielkością potrzeb cieplnych w okresie lata w granicach 2,50 MW t. 5. Największy udział w strukturze zapotrzebowania mocy cieplnej gminy Łukta przypada na budownictwo mieszkaniowe, tj. 9,54 MW t, co stanowi ok. 69,9% całkowitych potrzeb cieplnych gminy. 2. Perspektywiczne zapotrzebowanie na ciepło gminy Łukta 1. Globalne zapotrzebowanie na ciepło dla całego obszaru gminy Łukta w perspektywie 15 lat będzie kształtować się na poziomie około 10,3 MW t w sezonie grzewczym i obniżać się do wielkości 2,97 MW t w okresie letnim. W porównaniu ze stanem obecnym perspektywiczne potrzeby cieplne gminy w okresie zimowym obniżą się aż o ponad 24,4%. 2. Perspektywiczne zapotrzebowanie na ciepło w skali roku na terenie gminy Łukta będzie kształtować się na poziomie 120 TJ (33 333 MWh). Perspektywiczne zapotrzebowanie na energię pierwotną w paliwie obniży się aż o blisko 40,6% i będzie wynosiło w granicach 148 150 TJ. 3. Największe szczytowe zapotrzebowanie na moc cieplną będzie występowało w perspektywie na terenie rejonu bilansowego I (miejscowość Łukta i okolice). Wielkość 3

zapotrzebowania na ciepło dla rejonu nr I będzie kształtować się w sezonie grzewczym na poziomie 6,18 MW t. Perspektywiczne zapotrzebowanie na moc cieplną w granicach rejonu nr I w sezonie letnim wyniesie 2,41 MW t. 4. Największy spadek zapotrzebowania na moc cieplną, rzędu 2,60 MW t w okresie sezonu grzewczego i ok. 0,17 MW t w sezonie letnim, wystąpi w skali rejonu II. Dominujący wkład w obniżenie potrzeb cieplnych rejonu II będzie miała termorenowacja i zmniejszenie zużycia c.w.u. w budownictwie mieszkaniowym. 5. Przyrost zapotrzebowania na moc cieplną spowodowany nowymi inwestycjami na terenie gminy Łukta w perspektywie 15 lat wyniesie ok. 1,44 MW t w sezonie grzewczym oraz ok. 0,12 MW t w okresie letnim. 6. Oszczędności energetyczne możliwe do uzyskania w procesie termorenowacji zasobów budownictwa mieszkaniowego oraz planowanych i założonych działań termomodernizacyjnych w odniesieniu do obiektów użyteczności publicznej i sektora gospodarczego spowodują spadek zapotrzebowania na moc cieplną do ogrzewania w skali całej gminy Łukta o około 4,44 MW t. 7. W perspektywie do roku 2025, w sektorze budownictwa mieszkaniowego obniży się znacząco średnie roczne zużycie ciepła na ogrzanie 1 m 2 powierzchni i wyniesie odpowiednio: w budownictwie wielorodzinnym - 110 130 kwh/m 2 a (obniżenie o ok. 40%); w budownictwie jednorodzinnym - 120 140 kwh/m 2 a (obniżenie o 45 50%). 8. Efekty energetyczne uzyskane w wyniku termorenowacji obiektów i innych działań prooszczędnościowych pozwolą na obniżenie zapotrzebowania na moc cieplną w grupie odbiorców istniejących o 35% w okresie zimowym oraz o ponad 8% w sezonie letnim. 3. Założenia podstawowe dotyczące modernizacji i budowy systemów ciepłowniczych 1. Na obszarze miejscowości Łukta w rejonie nr I, w którym istnieją lokalne sieci ciepłownicze należy maksymalnie wykorzystać ciepło sieciowe. Przyjęto założenie, że dopuszcza się do eksploatacji w tym rejonie niskoemisyjne źródła ciepła, jeżeli nie spowodują pogorszenia łącznej emisji zanieczyszczeń, w tym emisji NO x i CO 2 w danym rejonie bilansowym. 2. W wyniku prowadzonych i planowanych działań termomodernizacyjnych po stronie odbiorców, prac termomodernizacyjnych obejmujących przesył i dystrybucję ciepła, migracji wewnętrznej oraz innych działań (patrz cz I, pkt. 3) nastąpi obniżenie zapotrzebowania na ciepło w grupie aktualnych odbiorców w rejonie nr I, w którym zlokalizowane są systemy ciepłownicze. Uwzględniając planowane inwestycje zapotrzebowanie na moc cieplną w okresie sezonu grzewczego może obniżyć się w tym rejonie o ok. 20 25%. 4

3. Zaleca się, aby przy opracowywaniu nowych Miejscowych Planów Zagospodarowania Przestrzennego i wydawaniu decyzji o warunkach zabudowy, stosowny Wydział Urzędu Gminy Łukta brał pod uwagę zapisy promujące budowę lokalnych systemów ciepłowniczych, zdecydowanie wpływających na obniżenie tzw. niskiej emisji. Podstawą takich decyzji stanowią stosowne zapisy przedstawione w niniejszym dokumencie Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla gminy Łukta. 4. Modernizacja lokalnych i przemysłowych kotłowni olejowych Zakłada się modernizację lokalnych kotłowni olejowych i węglowych zasilających aktualnie obiekty przemysłowe (przedsiębiorstwo PROSPER, Mleczarnia EKOŁUKTA, Ferma Drobiu w Ramotach) i użyteczności publicznej (Dom Pomocy Społecznej zlokalizowany w miejscowości Molza, Szkoła Podstawowa we Florczakach) oraz modernizację kotłowni indywidualnych zlokalizowanych na terenie gminy Łukta. Modernizacja polegać będzie na konwersji tych kotłowni na paliwa gazowe, tj. na gaz ziemny LNG i biometan (w przypadku kotłowni olejowych modernizacja polegać będzie na wymianie palników olejowych na gazowo-olejowe). Działania te pozwolą na spalanie w modernizowanych kotłach biometanu, który zostanie doprowadzony do kotłowni z biogazowni zlokalizowanych w kompleksie agroenergetycznym (KAEN). Biometan dostarczany będzie poprzez lokalny system sieci gazowych lub za pomocą specjalnych cystern. Modernizacja kotłowni zapewni spełnienie wymaganych przepisami norm ekologicznych oraz będzie gwarantować wysokie parametry eksploatacyjne urządzeń. 5. Założenia do wprowadzenia gospodarki skojarzonej w lokalnych i przemysłowych źródłach ciepła 1. Blok lub bloki energetyczne (BE) powinny pracować w podstawie obciążenia przez okres, co najmniej 8000 godzin w ciągu roku. 2. Moc cieplna oraz wynikająca stąd moc elektryczna bloku(ów) energetycznego(ych) uzależniona powinna być od zapotrzebowania na moc cieplną w źródle ciepła w okresie sezonu letniego. 3. Blok lub bloki energetyczne powinny być zaprojektowane i dobrane tak, aby nie powodowały zbyt dużej rozbudowy źródła ciepła. Jednocześnie, po przeprowadzonej inwestycji oddziaływanie obiektu na otoczenie nie powinno ulec pogorszeniu. 4. Źródło ciepła powinno dysponować urządzeniem energetycznym (kotłem lub drugim blokiem energetycznym) pozwalającym na pracę w tzw. szczytowym okresie zapotrzebowania na energię takie źródło będzie również źródłem rezerwowym. 5. Wyprodukowana energia elektryczna powinna być maksymalnie wykorzystana na potrzeby własne źródła ciepła. Należy również kierować się relacjami ekonomicznymi, tj. wartością rynkową świadectw pochodzenia (certyfikat za produkcję energii 5

elektrycznej w skojarzeniu, certyfikat za produkcje odnawialnej energii tzw zielony ) oraz taryfą energii elektrycznej i ciepła. 6. Wybór technicznego rozwiązania wprowadzenia gospodarki skojarzonej, musi zostać dokonany w oparciu o wyniki stosownej analizy techniczno-ekonomicznej inwestycji. Równolegle powinny zostać opracowane szczegółowe analizy określające: opłacalność zastosowania danego rodzaju paliwa (biometan, gaz ziemny, biomasa, itp.) jako paliwa podstawowego; możliwości zabezpieczenia dostawy odpowiedniej ilości wybranego paliwa analiza taka jest szczególnie istotna w przypadku zastosowania biomasy stałej lub biogazu, jako paliwa podstawowego. 6. Współpraca gminy Łukta z sąsiadującymi gminami w zakresie energetyki 1. W zakresie bezpośredniego zaopatrzenia w ciepło gmina Łukta jest samowystarczalna ciepło dostarczane odbiorcom zlokalizowanym na obszarze gminy produkowane jest w całość w źródłach ciepła zlokalizowanych na jej terenie. Brak jest możliwości współpracy gminy Łukta z sąsiadującymi gminami w zakresie bezpośredniego zaopatrzenia w ciepło. Wymiana energii cieplnej pomiędzy sąsiadującymi gminami a gminą Łukta w okresie najbliższych 15 lat nie ma uzasadnienia techniczno-ekonomicznego i nie jest rozpatrywana. 2. Gmina Łukta oraz gminy ościenne nie posiadają własnej bazy surowców energetycznych (kopalnych). 3. Położenie gminy Łukta stwarza duże możliwości planowania przedsięwzięć w zakresie budowy i eksploatacji odnawialnych źródeł energii (OZE). Na terenie całej gminy powinny być promowane i wdrażane instalacje i urządzenia OZE bazujące na systemach solarnych (kolektory słoneczne i ogniwa fotowoltaiczne) oraz pompach ciepła. 4. W ramach zaopatrzenia w paliwa gazowe istnieją ograniczone możliwości współpracy i wspólnego działania gminy Łukta z gminami wiejskimi Ostródą i Świątki oraz gminą miejsko-wiejską Morąg. Gminy te mogą współpracować w ramach budowy nowych odcinków sieci gazowych średniego ciśnienia od strony miasta Ostróda lub Morąg do wybranych miejscowości wyżej wymienionych gmin. 5. Istnieje konieczność pełnej współpracy sąsiadujących gmin w zakresie zaopatrzenia w energię elektryczną i reelektryfikacji. Inwestycje i eksploatacja systemów elektroenergetycznych są przedsięwzięciami o zasięgu regionalnym i ponadregionalnym, dlatego ich modernizacja i reelektryfikacja na obszarze powiatu ostródzkiego wymusza ścisłą współpracę sąsiadujących gmin w zakresie zaopatrzenia w energię elektryczną. Inwestycje modernizacyjne determinują również ścisłą współpracę tych gmin z miastami: Ostróda, Morąg i Olsztyn. Inwestycje tego typu powinny być traktowane, jako przedsięwzięcia priorytetowe, wspólne dla kilku gmin sąsiadujących (powinny obejmować swym zasięgiem kilka gmin). 6

7. Projektowane scenariusze zaopatrzenia gminy Łukta w ciepło W Projekcie założeń... analizowane są trzy możliwe warianty scenariusza zaopatrzenia gminy Łukta w ciepło, są to: Scenariusz nr I (scenariusz optymalny ) scenariusz zakłada intensywne szerokie działania termomodernizacyjne realizowane u odbiorców, dostawców i producentów ciepła. Scenariusz zakłada modernizację istniejących i budowę nowych, szczególnie na terenie miejscowości Łukta, lokalnych systemów ciepłowniczych oraz stworzenie warunków do podłączenia nowych odbiorców do już istniejącego systemu ciepłowniczego (min. likwidacja wyeksploatowanych i niespełniających warunków dopuszczalnej emisji, indywidualnych i lokalnych kotłowni węglowych i podłączenie odbiorców zasilanych przez te źródła do lokalnych kotłowni). Ponadto, w scenariuszu nr I, założono wybudowanie na terenie miejscowości Łukta lokalnych sieci gazowych zasilanych w pierwszym etapie gazem LNG, a docelowo po roku 2015, biometanem (oczyszczonym biogazem) doprowadzonym do odbiorców gazociągiem z biogazowni, która może być zlokalizowana w kompleksie agroenergetycznym (KAEN) zbudowanym na pograniczu miejscowości Łukta i Komorowo lub alternatywnie w miejscowości Gucin. Doprowadzenie biometanu do miejscowości Łukta pozwoli na konwersję lokalnych kotłowni olejowych gazowych (LPG) i węglowych na gaz (gaz LNG oraz biometan) oraz budowę bloków energetycznych (wprowadzenie gospodarki skojarzonej) bloki energetyczne mogą być również eksploatowane bezpośrednio na terenie KAEN oraz w istniejących kotłowniach przemysłowych. Scenariusz nr 1 zakłada modernizację na terenie całej gminy lokalnych i indywidualnych źródeł ciepła z optymalnym wykorzystaniem nośników energii i zastosowaniem w maksymalnie możliwym stopniu odnawialnych źródeł energii (OZE) z preferencją biometanu, instalacji solarnych i pomp ciepła. Scenariusz nr II (scenariusz preferencji paliwa gazowego ) - scenariusz zakłada również intensywne, ale ograniczone w stosunku do scenariusza nr I, działania termomodernizacyjne realizowane u odbiorców, dostawców i producentów ciepła (podobnie, jak w scenariuszu I). Scenariusz nr II zakłada doprowadzenie gazu ziemnego od strony miasta Ostróda lub Morąga, gazociągiem średniego ciśnienia, budowę systemu sieci gazowych na terenie miejscowości Łukta i w wybranych miejscowościach gminy oraz maksymalne wykorzystanie gazu ziemnego (szczególnie po roku 2015) w lokalnych kotłowniach olejowych, węglowych i przemysłowych - po ich konwersji na gaz. Scenariusz nr II zakłada ponadto sukcesywną modernizację indywidualnych źródeł ciepła, jednakże z maksymalnym wykorzystaniem paliw gazowych (gaz ziemny i LPG). Scenariusz nr III (scenariusz stagnacji ) - scenariusz zakłada zachowanie aktualnej struktury zaopatrzenia w ciepło, tj. minimalne działania w zakresie przedsięwzięć termomodernizacyjnych (jedynie działania indywidualnych odbiorców), brak budowy nowych i brak modernizacji istniejących systemów ciepłowniczych, prowadzenie minimalnych działań modernizacyjnych w źródłach ciepła (wynikających jedynie z faktu wymiany wyeksploatowanych źródeł ciepła) oraz praktycznie brak dalszego wykorzystania odnawialnych źródeł energii i brak rozwoju systemu gazowego. 7

Poniżej w tabelach 1 3 przedstawiono, dla każdego proponowanego scenariusza, aktualny i perspektywiczny do roku 2015 i 2025 udział źródeł ciepła (wg rodzaju paliwa) w strukturze pokrycia potrzeb cieplnych na terenie gminy Łukta. Tabela 1. Scenariusz nr I (optymalny) - struktura udziału paliw i nośników energii w produkcji ciepła na terenie gminy Łukta( 1 )( 2 ) Rodzaj paliwa Struktura udziału nośników energii w produkcji ciepła 2008/9r 2015r 2025r Paliwa stałe (węgiel i koks) 45,0% 39,3% 15,8% Paliwa gazowe 17,2% 8,0% 10,1% Odnawialne źródła energii 20,8% 39,0% 66,1% Olej opałowy 13,1% 9,2% 1,0% Energia elektryczna i inne 3,9% 4,5% 7,0% Tabela 2. Scenariusz nr II (preferencji paliwa gazowego) Rodzaj paliwa Struktura udziału nośników energii w produkcji ciepła 2008/9r 2015r 2025r Paliwa stałe (węgiel i koks) 45,0% 39,3% 18,6% Paliwa gazowe 17,2% 39,7% 57,6% Odnawialne źródła energii 20,8% 13,7% 14,1% Olej opałowy 13,1% 2,8% 1,0% Energia elektryczna i inne 3,9% 4,5% 8,7% Tabela 3. Scenariusz nr III (stagnacja i brak działań termomodernizacyjnych) Rodzaj paliwa Struktura udziału nośników energii w produkcji ciepła 2008/9r 2015r 2025r Paliwa stałe (węgiel i koks) 45,0% 42,1% 35,0% Paliwa gazowe 17,2% 19,4% 25,3% Odnawialne źródła energii 20,8% 19,6% 18,8% Olej opałowy 13,1% 14,7% 13,3% Energia elektryczna i inne 3,9% 4,2% 7,6% Symulacja kosztów produkcji i ceny jednostkowej ciepła dla proponowanych scenariuszy nr I III w perspektywie do roku 2025 W przeprowadzonych analizach przyjęto relacje cenowe paliw i nośników energii według cen i taryf z I i II kwartału 2009r. Symulację zmian ceny jednostkowej i kosztów produkcji przeprowadzono w cenach stałych. 1 W rubryce paliwa stałe (węgiel, koks) uwzględniono średnią ważoną różnych gatunków węgla i koksu 2 W rubryce paliwa gazowe uwzględniono gaz ziemny LNG oraz gaz płynny LPG i LPBG, natomiast biogaz (biometan) uwzględniono w rubryce odnawialne źródła energii 8

Dla każdego z proponowanych scenariuszy, w tabelach 4 6 przedstawiono aktualne i perspektywiczne zapotrzebowanie na ciepło, energię w paliwie, strukturę aktualnych i perspektywicznych wskaźników kosztów brutto produkcji ciepła oraz wskaźniki cen jednostkowych ciepła brutto [zł/gj]. W kolumnach 7, 13, 19 przedstawiono wskaźnik kosztów produkcji ciepła (iloczyn wskaźnika cen i zapotrzebowania na energię w paliwie). Wskaźniki jednostkowe cen (kolumny 3, 9, 15) określają ceną 1 GJ w paliwie lub nośniku energii i są obliczone wg. aktualnych cen brutto (II kw. 2009r). W tabelach 7 i 8 przedstawiono porównanie podstawowych wskaźników dla analizowanych scenariuszy, natomiast na rysunkach 1 i 2 przedstawiono ilustracje graficzne wybranych wskaźników, które pozwalają na wybór optymalnego scenariusza. 9

Scenariusz nr I ( optymalny ) - modernizacja źródeł ciepła, działania termomodernizacyjne i optymalne wykorzystanie paliw Tabela nr 4. Aktualne (2009r.) wskaźniki cen jednostkowych brutto nośników energii w [zł/gj], aktualne i perspektywiczne zapotrzebowanie na ciepło loco odbiorca oraz wskaźniki rocznych kosztów energii cieplnej [zł/rok] Wskaźnik Stan aktualny: 2008/2009r Wskaźnik Stan perspektywiczny: 2015r Wskaźnik Stan perspektywiczny: 2025r L.p. Nośnik energii ceny 1 GJ Ciepło loco Energia Iloczyn Wsk. kosztów Udział [%] ceny 1 GJ Ciepło loco Energia Iloczyn Wsk. kosztów Udział [%] ceny 1 GJ Ciepło loco Energia Iloczyn Wsk. kosztów Udział [%] (*) odbiorca w paliwie poz. 3 x 4 poz. 3 x 5 wskaźnika (*) odbiorca w paliwie poz. 9 x 10 poz. 9 x 11 wskaźnika (*) odbiorca w paliwie poz. 15 x 16 poz. 15 x 17 wskaźnika [zł/gj] [GJ/a] [GJ/a] [zł/a] [zł/a] kosztów [zł/gj] [GJ/a] [GJ/a] [zł/a] [zł/a] kosztów [zł/gj] [GJ/a] [GJ/a] [zł/a] [zł/a] kosztów 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 1 Węgiel - miał 19.40 1 137 2 108 22 066 40 899 0.38% 19.40 666 1 149 12 929 22 300 0.27% 19.40 65 86 1 263 1 662 0.02% 2 Węgiel (groszek, orzech) i koks 27.80 55 230 143 699 1 535 404 3 994 846 37.59% 27.80 46 535 100 282 1 293 678 2 787 839 33.58% 27.80 18 787 29 211 522 272 812 064 12.17% 3 Paliwa gazowe (LNG, biogaz) 66.30 0 0 0 0 0.00% 66.30 20 314 27 607 1 346 821 1 281 249 15.43% 66.30 57 013 69 904 3 779 977 3 244 237 48.61% 4 Gaz płynny (LPG, LPBG) 91.30 21 523 30 422 1 965 079 2 777 503 26.14% 91.30 8 706 11 832 794 860 1 080 229 13.01% 91.30 4 958 6 079 452 635 554 976 8.32% 5 Olej opałowy typu Ekoterm 85.40 16 557 22 518 1 413 951 1 923 008 18.09% 85.40 11 020 14 766 941 138 1 261 010 15.19% 85.40 1 173 1 448 100 146 123 638 1.85% 6 Biomasa (zrębki, drewno, słoma) 25.90 24 982 44 645 647 032 1 156 294 10.88% 25.90 18 292 30 878 473 768 799 736 9.63% 25.90 5 616 7 953 145 446 205 976 3.09% 7 Biomasa (rośliny energetyczne) 22.70 1 041 1 860 23 629 42 226 0.40% 22.70 7 840 13 233 177 957 300 397 3.62% 22.70 16 847 23 858 382 429 541 583 8.11% 8 OZE (pozostałe) 15.00 11 3 166 114 0.00% 15.00 1 183 338 17 739 10 477 0.13% 15.00 6 558 1 639 98 366 54 648 0.82% 9 Energia elektryczna - taryfa I 150.00 3 428 3 462 514 165 519 359 4.89% 150.00 3 532 3 567 529 751 535 102 6.45% 150.00 4 612 4 626 691 820 693 902 10.40% 10 Energia elektryczna - taryfa II 116.67 1 469 1 484 171 388 173 120 1.63% 116.67 1 902 1 921 221 862 224 103 2.70% 116.67 3 774 3 785 440 249 441 574 6.62% Łącznie 125 379 250 202 6 292 880 10 627 369 100.0% 119 990 205 573 5 810 502 8 302 442 100.0% 119 402 148 588 6 614 604 6 674 259 100.0% Wskaźnik cenowy 50.19 48.43 55.40 Wskaźnik średniej ceny ciepła 84.76 69.19 55.90 Uwagi: 1 - wskaźnik ceny jednostkowej 1 GJ w paliwie lub nośniku energii - jest obliczony wg. aktualnych cen brutto nośników energii (II kw. 2009r) 2 - wskaźnik cenowy jest obliczony jako iloczyn wskaźnika ceny jednostkowej 1 GJ i zapotrzebowania na ciepło loco odbiorca dla danego rodzaju nośnika energii - nie uwzględnia sprawności ani innych kosztów stałych 3 - wskaźnik rocznych kosztów ciepła jest obliczony jako iloczyn wskaźnika ceny jednostkowej 1 GJ i energii w paliwie dla danego rodzaju nośnika energii - uwzględnia sprawności źródeł i przesyłu ciepła - nie uwzględnia kosztów stałych i innych kosztów eksploatacyjnych; sprawności źródeł ciepła, strat przesyłu i straty instalacyjne przyjeto zgodnie z ROZPORZĄDZENIEM MINISTRA INFRASTRUKTURY z dnia 15.01.2002 w sprawie szczegółowego zakresu i formu audytu energetycznego. 10

Scenariusz nr II ( preferencja paliw gazowych ) Tabela nr 5. Aktualne (2009r.) wskaźniki cen jednostkowych brutto nośników energii w [zł/gj], aktualne i perspektywiczne zapotrzebowanie na ciepło loco odbiorca oraz wskaźniki rocznych kosztów energii cieplnej [zł/rok] Wskaźnik Stan aktualny: 2008/2009 r Wskaźnik Stan perspektywiczny: 2015 r` Wskaźnik Stan perspektywiczny: 2025 r L.p. Nośnik energii ceny 1 GJ Ciepło loco Energia Iloczyn Wsk. kosztów Udział [%] ceny 1 GJ Ciepło loco Energia Iloczyn Wsk. kosztów Udział [%] ceny 1 GJ Ciepło loco Energia Iloczyn Wsk. kosztów Udział [%] (*) odbiorca w paliwie poz. 3 x 4 poz. 3 x 5 wskaźnika (*) odbiorca w paliwie poz. 9 x 10 poz. 9 x 11 wskaźnika (*) odbiorca w paliwie poz. 15 x 16 poz. 15 x 17 wskaźnika [zł/gj] [GJ/a] [GJ/a] [zł/a] [zł/a] kosztów [zł/gj] [GJ/a] [GJ/a] [zł/a] [zł/a] kosztów [zł/gj] [GJ/a] [GJ/a] [zł/a] [zł/a] kosztów 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 1 Węgiel - miał 19.40 1 137 2 108 22 066 40 899 0.38% 19.40 647 1 200 12 557 23 275 0.23% 19.40 204 310 3 962 6 008 0.07% 2 Węgiel (groszek, orzech) i koks 27.80 55 230 143 699 1 535 404 3 994 846 37.59% 27.80 51 165 118 097 1 422 385 3 283 096 31.97% 27.80 21 584 38 241 600 031 1 063 092 11.94% 3 Paliwa gazowe (LNG, biogaz) 66.30 0 0 0 0 0.00% 66.30 40 887 54 491 2 710 827 3 612 771 35.18% 66.30 62 682 78 588 4 155 789 5 210 372 58.52% 4 Gaz płynny (LPG, LPBG) 91.30 21 523 30 422 1 965 079 2 777 503 26.14% 91.30 11 532 15 369 1 052 900 1 403 220 13.66% 91.30 4 718 5 915 430 751 540 059 6.07% 5 Olej opałowy typu Ekoterm 85.40 16 557 22 518 1 413 951 1 923 008 18.09% 85.40 3 715 4 910 317 260 419 278 4.08% 85.40 1 114 1 429 95 164 122 005 1.37% 6 Biomasa (zrębki, drewno, słoma) 25.90 24 982 44 645 647 032 1 156 294 10.88% 25.90 13 861 21 724 358 992 562 654 5.48% 25.90 9 196 13 412 238 184 347 366 3.90% 7 Biomasa (rośliny energetyczne) 22.70 1 041 1 860 23 629 42 226 0.40% 22.70 3 465 5 431 78 660 123 284 1.20% 22.70 6 131 8 941 139 171 202 965 2.28% 8 OZE (pozostałe) 15.00 11 3 166 114 0.00% 15.00 711 203 10 660 6 296 0.06% 15.00 1 189 283 17 828 9 433 0.11% 9 Energia elektryczna - taryfa I 150.00 3 428 3 462 514 165 519 359 4.89% 150.00 3 984 4 024 597 638 603 674 5.88% 150.00 6 137 6 156 920 615 923 385 10.37% 10 Energia elektryczna - taryfa II 116.67 1 469 1 484 171 388 173 120 1.63% 116.67 1 962 1 982 228 946 231 258 2.25% 116.67 4 092 4 104 477 356 478 792 5.38% Łącznie 125 379 250 202 6 292 880 10 627 369 100.0% 131 930 227 432 6 790 824 10 268 806 100.0% 117 047 157 378 7 078 853 8 903 478 100.0% Wskaźnik cenowy 50.19 51.47 60.48 Wskaźnik średniej ceny ciepła 84.76 77.84 76.07 Uwagi: 1 - wskaźnik ceny jednostkowej 1 GJ w paliwie lub nośniku energii - jest obliczony wg. aktualnych cen brutto nośników energii (II kw. 2009r) 2 - wskaźnik cenowy jest obliczony jako iloczyn wskaźnika ceny jednostkowej 1 GJ i zapotrzebowania na ciepło loco odbiorca dla danego rodzaju nośnika energii - nie uwzględnia sprawności ani innych kosztów stałych 3 - wskaźnik rocznych kosztów ciepła jest obliczony jako iloczyn wskaźnika ceny jednostkowej 1 GJ i energii w paliwie dla danego rodzaju nośnika energii - uwzględnia sprawności źródeł i przesyłu ciepła - nie uwzględnia kosztów stałych i innych kosztów eksploatacyjnych; sprawności źródeł ciepła, strat przesyłu i straty instalacyjne przyjeto zgodnie z ROZPORZĄDZENIEM MINISTRA INFRASTRUKTURY z dnia 15.01.2002 w sprawie szczegółowego zakresu i formu audytu energetycznego. 11

Scenariusz nr III ( stagnacja ) - stagnacja i minimalne działania termomodernizacyjne Tabela nr 6. Aktualne (2009r.) wskaźniki cen jednostkowych brutto nośników energii w [zł/gj], aktualne i perspektywiczne zapotrzebowanie na ciepło loco odbiorca oraz wskaźniki rocznych kosztów energii cieplnej [zł/rok] Wskaźnik Stan aktualny: 2008/2009r Wskaźnik Stan perspektywiczny: 2015 r Wskaźnik Stan perspektywiczny: 2025 r L.p. Nośnik energii ceny 1 GJ Ciepło loco Energia Iloczyn Wsk. kosztów Udział [%] ceny 1 GJ Ciepło loco Energia Iloczyn Wsk. kosztów Udział [%] ceny 1 GJ Ciepło loco Energia Iloczyn Wsk. kosztów Udział [%] (*) odbiorca w paliwie poz. 3 x 4 poz. 3 x 5 wskaźnika (*) odbiorca w paliwie poz. 9 x 10 poz. 9 x 11 wskaźnika (*) odbiorca w paliwie poz. 15 x 16 poz. 15 x 17 wskaźnika [zł/gj] [GJ/a] [GJ/a] [zł/a] [zł/a] kosztów [zł/gj] [GJ/a] [GJ/a] [zł/a] [zł/a] kosztów [zł/gj] [GJ/a] [GJ/a] [zł/a] [zł/a] kosztów 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 1 Węgiel - miał 19.40 1 137 2 108 22 066 40 899 0.38% 19.40 821 1 522 15 932 29 531 0.26% 19.40 355 634 6 883 12 296 0.11% 2 Węgiel (groszek, orzech) i koks 27.80 55 230 143 699 1 535 404 3 994 846 37.59% 27.80 54 421 137 790 1 512 897 3 830 551 34.11% 27.80 44 227 104 145 1 229 513 2 895 224 26.23% 3 Paliwa gazowe (LNG, biogaz) 66.30 0 0 0 0 0.00% 66.30 2 538 3 541 168 266 316 968 2.82% 66.30 16 154 21 378 1 071 030 1 913 401 17.33% 4 Gaz płynny (LPG, LPBG) 91.30 21 523 30 422 1 965 079 2 777 503 26.14% 91.30 22 842 31 872 2 085 432 2 909 926 25.91% 91.30 16 154 21 378 1 474 887 1 951 774 17.68% 5 Olej opałowy typu Ekoterm 85.40 16 557 22 518 1 413 951 1 923 008 18.09% 85.40 19 264 25 973 1 645 142 2 218 084 19.75% 85.40 16 962 22 318 1 448 534 1 905 979 17.27% 6 Biomasa (zrębki, drewno, słoma) 25.90 24 982 44 645 647 032 1 156 294 10.88% 25.90 21 829 38 459 565 380 996 098 8.87% 25.90 16 536 28 665 428 270 742 434 6.73% 7 Biomasa (rośliny energetyczne) 22.70 1 041 1 860 23 629 42 226 0.40% 22.70 3 852 6 787 87 446 154 064 1.37% 22.70 7 087 12 285 160 867 278 874 2.53% 8 OZE (pozostałe) 20.00 11 3 221 69 0.00% 20.00 6 2 120 53 0.00% 20.00 403 101 8 068 3 361 0.03% 9 Energia elektryczna - taryfa I 150.00 3 428 3 462 514 165 519 359 4.89% 150.00 3 748 3 786 562 204 567 883 5.06% 150.00 6 094 6 113 914 131 916 882 8.31% 10 Energia elektryczna - taryfa II 116.67 1 469 1 484 171 388 173 120 1.63% 116.67 1 764 1 782 205 774 207 853 1.85% 116.67 3 579 3 590 417 566 418 823 3.79% Łącznie 125 379 250 202 6 292 936 10 627 324 100.0% 131 085 251 514 6 848 593 11 231 011 100.0% 127 551 220 606 7 159 749 11 039 048 100.0% Wskaźnik cenowy 50.19 52.25 56.13 Wskaźnik średniej ceny ciepła 84.76 85.68 86.55 Uwagi: 1 - wskaźnik ceny jednostkowej 1 GJ w paliwie lub nośniku energii - jest obliczony wg. aktualnych cen brutto nośników energii (II kw. 2009r) 2 - wskaźnik cenowy jest obliczony jako iloczyn wskaźnika ceny jednostkowej 1 GJ i zapotrzebowania na ciepło loco odbiorca dla danego rodzaju nośnika energii - nie uwzględnia sprawności ani innych kosztów stałych 3 - wskaźnik rocznych kosztów ciepła jest obliczony jako iloczyn wskaźnika ceny jednostkowej 1 GJ i energii w paliwie dla danego rodzaju nośnika energii - uwzględnia sprawności źródeł i przesyłu ciepła - nie uwzględnia kosztów stałych i innych kosztów eksploatacyjnych; sprawności źródeł ciepła, strat przesyłu i straty instalacyjne przyjeto zgodnie z ROZPORZĄDZENIEM MINISTRA INFRASTRUKTURY z dnia 15.01.2002 w sprawie szczegółowego zakresu i formu audytu energetycznego. 12

Tabela nr 7. Porównanie wskaźników cen jednostkowych i rocznego wskaźnika kosztów ciepła dla analizowanych scenariuszy Scenariusze Wskaźnik śred. ceny ciepła [zł/gj] Wsk. rocznych kosztów ciepła [tys zł] Zapotrzebowanie na en. pierwotną [TJ/a] 2008r. 2015r. 2020r. 2025r. 2008r. 2015r. 2020r. 2025r. 2008r. 2015r. 2020r. 2025r. Scenariusz I (rekomendowany) 84.76 69.19 57.45 55.90 10 630 8 300 7 350 6 670 250.2 205.5 175.3 148.6 Scenariusz II (gazowy) 84.76 77.84 76.79 76.07 10 630 10 270 9 540 8 900 250.2 227.4 194.1 157.3 Scenariusz III (minimalne działania) 84.76 85.68 86.51 86.55 10 630 11 230 11 230 11 040 250.2 251.5 234.6 220.6 Tabela nr 8. Porównanie podstawowych wskaźników dla analizowanych scenariuszy zaopatrzenia w ciepło Planowany udział OZE w bilansie Udział krajowych nośników energii Planowane obniżenie wskaźnika kosztów Scenariusze energetycznym gminy [%] w bilansie energetycznym gminy [TJ/a] produkcji ciepła w stosunku do roku 2008r 2008r. 2015r. 2020r. 2025r. 2008r. 2015r. 2020r. 2025r. 2008r. 2015r. 2020r. 2025r. Scenariusz I (rekomendowany) 20.8% 22.8% 61.0% 66.1% 75.4% 74.7% 92.8% 92.3% - 21.9% 30.9% 37.2% Scenariusz II (gazowy) 20.8% 13.7% 13.3% 14.1% 69.6% 57.5% 49.3% 41.5% - 3.4% 10.3% 16.2% Scenariusz III (minimalne działania) 20.8% 19.6% 17.9% 18.8% 69.6% 65.9% 63.0% 61.4% - -5.7% -5.7% -3.9% 13

Rys. 1. Zmiany wskaźników ceny jednostkowej ciepła [zł/gj] w perspektywie do roku 2025 dla proponowanych scenariuszy [zł/gj]] 100.0 95.0 90.0 85.0 80.0 75.0 70.0 65.0 60.0 55.0 50.0 45.0 40.0 84.8 85.7 86.5 86.5 77.8 76.8 76.1 69.2 57.4 55.9 2009r. 2015r. 2020r. 2025r. Scenariusz I (rekomendowany) Scenariusz II (gazowy) Scenariusz III (minimalne działania) Rys. 2. Zmiany wskaźników rocznych kosztów ciepła [mln zł/rok] w perspektywie do roku 2025 dla proponowanych scenariuszy 13 000 12 000 [mln zł/rok]]]] 11 000 10 000 9000 8000 10 630 11 230 11 230 10 270 9540 8300 11 040 8 900 7 000 7 350 6 670 6 000 5 000 2009r. 2015r. 2020r. 2025r. Scenariusz I (rekomendowany) Scenariusz II (gazowy) Scenariusz III (minimalne działania) 14

8. Rekomendacja optymalnego scenariusza zaopatrzenia w ciepło gminy Łukta Wybór optymalnego scenariusza Analiza ceny jednostkowej ciepła [zł/gj], rocznych kosztów produkcji ciepła, potrzebnej ilości energii pierwotnej w paliwie oraz korzyści wynikających z realizacji danego wariantu scenariusza wskazuje, że do realizacji powinien być rekomendowany scenariusz nr I. Scenariusz ten zakłada prowadzenie intensywnych działań w zakresie termomodernizacji, konwersję lokalnych kotłowni olejowych, gazowych (LPG) i węglowych na biogaz (biometan), maksymalne wykorzystanie lokalnych systemów ciepłowniczych, sukcesywną modernizację indywidualnych źródeł ciepła z optymalnym wykorzystaniem takich nośników energii, jak biometan i inne odnawialne źródła energii. Scenariusz nr I - założenia dotyczące struktury i preferencji nośników energii na terenie gminy Łukta 1. Na obszarze rejonu bilansowego nr I (okolice miejscowości Łukta) zakłada się preferencje dla następujących paliw i nośników energii: czynnik grzewczy (woda gorąca) dostarczana poprzez lokalny system ciepłowniczy, zasilany z kotłowni opalanej biomasą, a po roku 2015 biomasą i biometanem pozyskanym z biogazu dotyczy obszarów objętych zasięgiem l.s.c. oraz rejonów bezpośrednio do nich przylegających; biometan pozyskany z biogazu oraz gaz ziemny LNG te obszary miejscowości Łukta, na których zostaną wybudowane lokalne sieci gazowe; 2. Na obszarze rejonu bilansowego nr II zakłada się preferencje dla następujących paliw i nośników energii: biomasa każdego rodzaju (sprasowana słoma, zrębki i odpady drzewne, granulat, brykiety, biomasa pozyskana z upraw roślin energetycznych, brykiety ze słomy); biometan pozyskany z biogazu dotyczy tych miejscowości w gminie, w których zostaną zlokalizowane biogazownie oraz najbliższych terenów bezpośrednio do nich przylegających; 3. Na obszarze całej gminy zakłada się preferencje dla następujących paliw i nośników energii: systemy solarne (kolektory słoneczne i ogniwa fotowoltaiczne); biomasa tzw twarda (zrębki i odpady drzewne, granulat, brykiety, biomasa pozyskana z upraw roślin energetycznych) oraz biopaliwa płynne (np. biodiesel, epal) praktycznie cały obszar gminy z preferencją terenów peryferyjnych, tj. będących poza zasięgiem sieci gazowych lub l.s.c.; paliwo gazowe (LPG, LPBG) preferencja w wydzielonych peryferyjnych obszarach rejonów bilansowych nr I i II; pompy ciepła (jako urządzenia) cały obszar gminy. 15

4. Na terenach objętych zasięgiem lokalnych sieci gazowych niskiego ciśnienia i obszarach bezpośrednio do nich przylegających (głównie miejscowość Łukta), preferowanym nośnikiem energii będzie gaz ziemny (LNG) a docelowo biometan. W przypadku obiektów użyteczności publicznej oraz większych indywidualnych kotłowni, gaz ziemny LNG będzie preferowany, jeżeli odpowiednie wskaźniki analizy techniczno-ekonomicznej inwestycji będą uzasadniały wykorzystania tego gazu, jako paliwa. 5. Możliwym do zastosowania paliwem (nośnikiem energii) na całym obszarze gminy Łukta mogą być również: paliwa stałe (węgiel, koks) w ograniczonym zakresie i z wyłączeniem nowych osiedli mieszkaniowych; olej opałowy typu Ekoterm; energia elektryczna. O ostatecznym wyborze nośnika energii cieplnej powinny decydować dwa czynniki: wielkość emisji zanieczyszczeń oraz wynik analizy techniczno-ekonomicznej. 6. Na pograniczu miejscowości Łukta i Komorowo lub alternatywnie w rejonie miejscowościach Gucin, planowana jest budowa kompleksu agroenergetycznego (KAEN) produkującego min. oczyszczony biogaz, tj. biometan oraz ewentualnie biopaliwa płynne (epal, ekodisel itp.) i biomasę stałą (zrębki drzewne, granulat, brykiety). Inwestycja realizowana będzie etapowo, z uwzględnieniem środków pomocowych z UE. KAEN będzie dostarczał biometan oraz inne biopaliwa dla lokalnych kotłowni i źródeł ciepła zlokalizowanych na terenie całej gminy Łukta oraz innych sąsiadujących gmin. 7. W perspektywie kilkunastu lat, na terenie gminy zakłada się budowę kilku mniejszych kotłowni lokalnych (w oparciu o OZE) o mocy cieplnej w granicach do 0,15 0,25 MW oraz kilkunastu mniejszych kotłowni indywidualnych o łącznej mocy cieplnej w granicach 0,3 0,4 MW t. Scenariusz nr I - możliwości rozbudowy lokalnych systemów ciepłowniczych 1. Budowa lokalnych systemów ciepłowniczych powinna w maksymalnie możliwy sposób przyczynić się do przyłączania nowych obiektów oraz do likwidacji istniejących lokalnych kotłowni olejowych i węglowych, co spowoduje zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego szczególnie w obrębie centrum miejscowości Łukta (rejon bilansowy nr I). 2. W rejonie, w którym istnieje lokalna sieć ciepłownicza lub możliwa jest budowa nowych lokalnych sieci cieplnych (miejscowość Łukta), należy maksymalnie wykorzystać ciepło sieciowe, tj. potencjalnych nowych odbiorców należy podłączać do sieci cieplnych. Przyjęto założenie, że w tych rejonach możliwe jest dopuszczenie do eksploatacji również niskoemisyjnych źródła ciepła, tj. źródeł ciepła, które nie 16

pogorszą znacząco łącznej emisji zanieczyszczeń, w tym emisji NO x i CO 2 (np. pompy ciepła). 3. Zgodnie z przyjętymi w części I opracowania ( Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło ) założeniami, planowane są w miejscowościach Łukta, Ramoty, Worliny, Wynki, Pelnik i Kotkowo, inwestycje w sektorze budownictwa mieszkaniowego, usług i turystyki. W przypadku realizacji tych inwestycji należy analizować możliwość budowy nowych lokalnych systemów ciepłowniczych, zasilanych ze źródeł i paliw odnawialnych (z preferencją biometan). Założono możliwość budowy nowych l.s.c. na następujących terenach gminy Łukta: w części centralnej rejonu bilansowego nr I (głównie na terenie miejscowości Łukta) - planowana jest zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna i usługowa; rejon miejscowości Ramoty, Worliny i Pelnik - planowana zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna, rekreacyjna i usługowa; rejon miejscowości Wynki i Kotkowo planowana zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna i rekreacyjna. 4. Budowa lokalnych systemów ciepłowniczych na innych terenach wiejskich gminy Łukta, poza wymienionymi powyżej, w perspektywie najbliższych 15 lat, jest bardzo mało prawdopodobna i nie jest w Projekcie założeń rozpatrywana. Scenariusz nr I - budowa biogazowni i modernizacja lokalnych kotłowni W przypadku realizacji większych inwestycji mieszkaniowych lub przemysłowych na terenie gminy Łukta, w celu zabezpieczenia dostaw odbiorcom energii cieplnej, należy każdorazowo przeanalizować możliwość budowy lokalnych systemów ciepłowniczych (l.s.c.). Źródłem ciepła dla l.s.c. powinna być w pierwszej kolejności kotłownia lub mała elektrociepłownia docelowo opalana biometanem - jeżeli źródło to będzie zlokalizowane poza zasięgiem sieci gazowych należy uwzględnić możliwość wykorzystania biomasy stałej lub biopaliwa płynnego. Każdorazowo należy analizować możliwość zainstalowania w nowym źródle ciepła bloku energetycznego pracującego w układzie skojarzonym w oparciu o agregaty kogeneracyjne. Planowane inwestycje 1. W scenariuszu nr I zakłada się, że na pograniczu miejscowości Łukta i Komorowo (centralny rejon gminy) oraz alternatywnie w rejonie miejscowości Gucin (rejon północny gminy), zostanie zbudowana biogazownia, jako pierwszy etap kompleksu agroenergetycznego (KAEN). Docelowo, w kompleksie agroenergetycznym będzie produkowany biogaz oraz inne biopaliwa, np. biomasa stała (brykiety, pelety), biopaliwa płynne (alternatywnie: komponenty do biopaliw płynnych tzw. estry, eter dimetylowy i inne). Inwestycja realizowana będzie etapowo, z uwzględnieniem środków pomocowych z UE. Pierwszy etap realizacji inwestycji powinien być zakończony do roku 2012 2013. Następne etapy rozbudowy KAEN będą uzależnione od możliwości pozyskania różnego rodzaju biomasy z obszaru gminy Łukta i sąsiadujących gmin (rośliny energetyczne, produkty rolne specjalnego przeznaczenia 17

oraz odpady organiczne pochodzące z terenów zielonych). W ramach realizacji kompleksu agroenergetycznego możliwa jest budowa bloków energetycznych (BE) opalanych biopaliwami. Założono, że jedna biogazownia lub KAEN dostarczy taką ilość biometanu, aby możliwa była ewentualna eksploatacja co najmniej jednego bloku energetycznego o zainstalowanej mocy elektrycznej w granicach 1,0 1,5 MW e i mocy cieplnej 1,7 2,2 MW t. 2. Scenariusz nr I zakłada modernizację lokalnych i przemysłowych kotłowni olejowych i gazowych (aktualnie opalanych gazem LPG), zasilających różne obiekty na terenie gminy Łukta. Scenariusz zakłada również rozwiązania alternatywne modernizacji lokalnych kotłowni. W przypadku ograniczonej produkcji biogazu w kompleksie agroenergetycznym, co może mieć miejsce w wyniku budowy KAEN o mniejszej wydajności, całość biogazu po oczyszczeniu praktycznie do czystego metanu (biometan) kierowana będzie gazociągiem albo transportowana w postaci płynnej (LBMG) do lokalnych kotłowni oraz do innych istniejących źródeł ciepła, w których mógłby być spalany biometan. W przypadku realizacji takiego scenariusza, w wybranej kotłowni lokalnej należy rozważyć zainstalowanie bloku energetycznego opalanego biometanem (z możliwością równoczesnego wykorzystania gazu LNG). Moc elektryczna BE może wynosić w granicach 0,1 0,2 MW e, natomiast moc cieplna 0,17 0,35 MW t. Scenariusz nr I - modernizacja małych indywidualnych kotłowni W scenariuszu nr I, w zakresie modernizacji małych indywidualnych kotłowni przyjęto następujące założenia: 1. Wyeksploatowane kotłownie węglowe (przewidziane do likwidacji ze względu na stan techniczny kotłów) należy zlikwidować lub poddać modernizacji z uwzględnieniem następujących rozwiązań: konwersja na gaz ziemny LNG i biometan na terenach objętych zasięgiem lokalnych sieci gazowych (rejon I); konwersja na biomasę (granulat, brykiety, odpady drzewne) - na całym obszarze gminy; wymiana na nowoczesne kotły węglowe lub konwersja na olej opałowy o ile nie można podłączyć odbiorców do lokalnej sieci gazowej lub lokalnej sieci ciepłowniczej, lub nie można zastosować odnawialnych źródeł energii, jak również, jeżeli rachunek ekonomiczny wskazuje na celowość takiego rozwiązania praktycznie cały obszar gminy, O wyborze paliwa każdorazowo powinna decydować przeprowadzona analiza techniczno-ekonomiczna inwestycji. 2. Kotły do modernizowanych kotłowni należy dobrać w oparciu o faktyczne zapotrzebowanie na ciepło ogrzewanych obiektów. Zapotrzebowanie na energię cieplną ogrzewanych obiektów należy określić na podstawie wyników przeprowadzonych audytów energetycznych tych obiektów. W pierwszej kolejności dotyczy to obiektów mieszkalnych wielorodzinnych i obiektów użyteczności publicznej. 18

3. W przypadku istniejących małych kotłowni węglowych stosunkowo nowych (5 6 lat eksploatacji) lub, w których wymieniono niedawno kotły na nowe również węglowe, zakłada się możliwość ich dalszej eksploatacji w okresie do 7 8 lat o ile nie będzie realna ich konwersja na biometan, biomasę lub zamiana na inne odnawialne źródło energii. Scenariusz nr I - pokrycie potrzeb cieplnych z odnawialnych źródeł ciepła (OZE) 1. Na terenach gminy Łukta występują potencjalne zasoby biomasy -występują lasy, pola uprawne oraz nieużytki, co stwarza możliwości pozyskanie większej ilości różnego rodzaju biomasy. W szczególności nieużytki mogą być wykorzystane do zrealizowania plantacji szybkorosnących gatunków roślin energetycznych. Pozyskanie biomasy z terenów wiejskich jest możliwe również w ramach proponowanej współpracy gminy Łukta z sąsiadującymi gminami. 2. Potencjalne zasoby energetyczne wód geotermalnych zalegających pod terenem gminy Łukta są bardzo duże. Jednakże ze względów geologicznych i ekonomicznych na obszarze gminy nie planuje się budowy instalacji geotermalnych (część I pkt.4). 3. Założono, że gmina Łukta będzie w sposób maksymalny wykorzystywały energię odnawialną. Największą inwestycją w tym zakresie powinna być budowa, co najmniej jednego kompleksu agroenergetycznego na pograniczu miejscowości Łukta i Komorowo lub w rejonie miejscowości Gucin. Kompleks ten dostarczać będzie biometan oraz inne biopaliwa, min. do lokalnych kotłowni poddanych konwersji na gaz oraz ewentualnie do bloków energetycznych. 4. Należy przyjąć program promocji i budowy systemów solarnych (kolektorów słonecznych) na terenie gminy Łukta, zarówno na obiektach użyteczności publicznej, jak i na budynkach jednorodzinnych (indywidualni odbiorcy). W przypadku domków jednorodzinnych, optymalnie dobrana instalacja kolektorów słonecznych pozwoli na zaoszczędzenie blisko 60% rocznego zapotrzebowania na ciepło do podgrzewania c.w.u. Wykorzystując energię słoneczną w okresie od maja do września można uzyskać taką ilość ciepła, która pozwoli na pełne zabezpieczenie przygotowania c.w.u. w tym okresie. 5. Na całym obszarze gminy, powinna być prowadzona promocja oraz wsparcie inwestycji modernizacyjnych wprowadzających odnawialne źródła energii małej mocy, tj. kolektory słoneczne, ogniwa fotowoltaiczne, pompy ciepła, oraz tam gdzie jest to możliwe również kotłownie na biopaliwa (biogaz, brykiety, pelety itp.). 6. W przypadku budowy nowych obiektów należy preferować i promować instalacje solarne, głównie kolektory słoneczne. W warunkach lokalnych można tworzyć instalacje helioenergetyczne w obiektach publicznych np. w szkołach, halach sportowych itd. do podgrzewania wody użytkowej. 19

7. Zgodnie z proponowanym scenariuszem nr I, udział energii ze źródeł odnawialnych w ogólnym finalnym bilansie energetycznym gminy Łukta w perspektywie do roku 2025 powinien zwiększyć się do ok. 65 66%. Scenariusz nr I - przewidywane zmiany struktury paliw i nośników energii na obszarze gminy Łukta w perspektywie do roku 2025 W tabeli nr 9 przedstawiono aktualny udział poszczególnych rodzajów paliwa w produkcji ciepła dla poszczególnych rejonów bilansowych gminy Łukta, natomiast w tabeli nr 10 przedstawiono udział tych paliw w perspektywie roku 2025, zgodnie ze scenariuszem I. 20

Tabela 9. Aktualny udział poszczególnych rodzajów paliwa i nośników energii w produkcji ciepła na terenie gminy Łukta Udział poszczególnych rodzajów paliwa w porodukcji ciepła w roku 2008 - Qen [GJ/rok] Lp. Rejony bilansowe Odnawialne Źródła Energii energia węgiel i koks paliwa gazowe biomasa inne (*) olej opałowy elektryczna Razem 1 Rejon I 21 200 17 410 15 480 0 14 970 1 750 70 810 2 Rejon II 35 170 4 110 10 540 10 1 590 3 150 54 570 Łącznie 56 370 21 520 26 020 10 16 560 4 900 125 380 Tabela 10. Perspektywiczny udział poszczególnych rodzajów paliwa i nośników energii w produkcji ciepła na terenie gminy Łukta rok 2025 Udział poszczególnych rodzajów paliwa w porodukcji ciepła w perspektywie 2025r - Qen [GJ/rok] Lp. Rejony bilansowe paliwa gazowe Odnawialne Źródła Energii energia węgiel i koks w tym biometan biomasa inne (*) olej opałowy elektryczna Razem 1 Rejon I 6 720 56 940 12 090 2 310 220 2 790 81 070 2 Rejon II 12 130 5 040 10 370 4 250 960 5 590 38 340 Łącznie 18 850 61 980 22 460 6 560 1 180 8 380 119 410 Oznaczenia : Qen - perspektywiczne zapotrzebowanie odbiorców na ciepło w okresie całego roku w podziale na źródła zasilania; (*) - źródła ciepła wykorzystujące energię solarną (kolektory, fotoogniwa), pompy ciepła i inne 21

SCENARIUSZ OPTYMALNEGO ZAOPATRZENIA GMINY ŁUKTA W ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ 1. W okresie najbliższych kilku lat, na terenie gminy Łukta, przedsiębiorstwo ENERGIA Operator S.A. Oddział w Olsztynie powinno przystąpić do wykonania inwestycje obejmujących reelektryfikację gminy, tj. gruntowną modernizację oraz niezbędną rozbudowę istniejącego systemu elektroenergetycznego gminy w stopniu zabezpieczającym jej zrównoważony rozwój gospodarczy do roku 2025. 2. Perspektywiczne do roku 2025 zapotrzebowanie łączne na moc elektryczną odbiorców zlokalizowanych na terenie gminy Łukta wzrośnie do wartości ok. 6,00 MW el, natomiast zużycie energii elektrycznej wzrośnie do poziomu 12 600 13 000 MWh. 3. Zgodnie ze scenariuszem nr I, przedstawionym w części I ( Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło ), a zakładającym budowę kompleksu agroenergetycznego lub tylko biogazowni (okolice miejscowości Łukta i Komorowo) i wprowadzenie do eksploatacji bloków energetycznych opalanych biometanem oraz budowę parków wiatrowych na terenach gminy Łukta (okolice miejscowości Kozia Góra, Gucin, Trokajny, Zajączkowo), przewiduje się budowę jednej lub dwóch stacji elektroenergetycznych GPZ 110kV/15kV, w zależności od potrzeb oraz budowę specjalnych odcinków linii WN łączących GPZ z Krajowym Systemem Elektroenergetycznym (KSE). Zadaniem stacji GPZ będzie odbiór energii elektrycznej z wybudowanych bloków energetycznych lub elektrowni wiatrowych i przesłanie jej do KSE. 4. Na terenie gminy Łukta nie przewiduje się budowy linii elektroenergetycznych wysokiego napięcia (WN), jak również nie planuje się budowy stacji elektroenergetycznych 110/15kV (GPZ), poza wymienionymi w pkt. 3. 5. W miarę wzrostu obciążenia i rozwoju technicznego na całym obszarze gminy Łukta, przewidywana jest stopniowa modernizacja istniejących i budowa nowych odcinków sieci średniego napięcia 15 kv oraz modernizacja istniejących i budowa nowych stacji transformatorowych 15/0,4 kv. 6. Planowane na terenie gminy Łukta, szczególnie w miejscowościach Łukta, Ramoty, Worliny, Wynki, Pelnik i Kotkowo, inwestycje w sektorze budownictwa mieszkaniowego i usług wymuszają modernizację istniejących, jak również budowę nowych stacji transformatorowych (15/0.4 kv), sieci elektroenergetycznych średniego napięcia (15 kv) i sieci elektroenergetycznych niskiego napięcia. W planach inwestycji w sektorze elektroenergetycznym należy uwzględnić następujące rejony potencjalnych inwestycji budowlanych: rejon miejscowości Łukta, Ramoty, Worliny i Pelnik - planowana zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna, rekreacyjna i usługowa; 22

rejon miejscowości Wynki i Kotkowo planowana zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna i rekreacyjna. 7. Planowane inwestycje w sektorze przemysłowym, w miejscowościach Łukta, Komorowo, Kozia Góra, Gucin, Ględy i Zajączkowo, wymuszają budowę nowych stacji transformatorowych (15/0.4 kv) oraz sieci elektroenergetycznych średniego napięcia (15 kv) i niskiego napięcia. W planach inwestycji w sektorze energetycznym należy uwzględnić następujące rejony potencjalnych inwestycji przemysłowych (nie dotyczy rejonu budowy elektrowni wiatrowych): rejon położony pomiędzy miejscowościami Łukta i Komorowo - możliwa zabudowa przemysłowa, tj. budowa kompleksu agroenergetycznego lub tylko biogazowni; rejon położony w okolicach miejscowości Gucin i Ględy - zabudowa przemysłowa, tj. możliwa alternatywna budowa biogazowni lub kompleksu agroenergetycznego. 8. Założono, że przy projektowaniu nowych ulic i osiedli mieszkaniowych (szczególnie w miejscowości Łukta) zostaną określone miejsca budowy nowych stacji transformatorowych oraz zostaną zaprojektowane linie energetyczne kablowe niskiego napięcia oraz oświetlenie ulic. 9. System elektroenergetyczny na terenie gminy Łukta musi uwzględniać podłączenie do istniejącego systemu sieci elektroenergetycznych bloków energetycznych zainstalowanych w kompleksie agroenergetycznym lub w biogazowni. 10. Założono, że sieć elektroenergetyczna niskiego napięcia będzie budowana i rozbudowywana głównie, jako sieć kablowa, natomiast ewentualne odcinki linii napowietrznych będą posiadały przewody izolowane. Sieć oświetleniowa będzie budowana i rozbudowywana, jako sieć kablowa. 11. Zadania inwestycyjne w ramach programu reelektryfikacji gminy należy wykonać zgodnie z opracowanym programem przedsiębiorstwa ENERGIA Operator S.A. 23

SCENARIUSZ OPTYMALNEGO ZAOPATRZENIA GMINY ŁUKTA W PALIWA GAZOWE 1. W Projekcie założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla gminy Łukta przyjęto założenie, że rekomendowanym do realizacji wariantem zaopatrzenia gminy Łukta w paliwa gazowe będzie wariant nr II, tj. wariant optymalnego udziału paliwa gazowego w bilansie paliw i energii. 2. Wariant optymalnego udziału paliwa gazowego. Wariant zakłada optymalny udział paliwa gazowego w pokryciu potrzeb cieplnych odbiorców. Wariant optymalny zakłada ograniczoną budowę lokalnego systemu gazowego w miejscowości Łukta, zasilanego w pierwszym okresie eksploatacji skroplonym gazem ziemnym (LNG) głównie w rejonie obiektów przemysłowych i planowanych nowych inwestycji mieszkaniowych oraz praktycznie brak gazyfikacji pozostałych terenów wiejskich gminy, za wyjątkiem rejonów, w których zlokalizowana będzie biogazownia. Lokalny system sieci gazowych średniego i niskiego ciśnienia, który zostanie zbudowany w perspektywie najbliższych kilku lat, będzie rozprowadzał gaz ziemny po uprzednim rozprężeniu z fazy ciekłej do fazy gazowej w stacji redukcyjno-pomiarowej LNG a po wybudowaniu biogazowni system będzie zasilany biometanem. Założono również możliwość rozbudowy istniejących lokalnych i przemysłowych systemów ciepłowniczych oraz budowę 1 2 nowych l.s.c. zasilanych z kotłowni gazowych. Perspektywiczne ograniczone zużycie gazu ziemnego będzie wynikało głównie z planowanej konwersji większych kotłowni gazowych na biometan. W przypadku budownictwa jednorodzinnego przyjęto, że ok. 30 35% wszystkich odbiorców ciepła będzie wykorzystywało paliwa gazowe do celów przygotowania ciepłej wody użytkowej, natomiast 15 20% będzie korzystało z tych paliw dla celów grzewczych (c.o.). Na obszarach nieobjętych gazyfikacją zapotrzebowanie na paliwa gazowe dla celów bytowych i w ograniczonym zakresie na przygotowanie c.w.u., będzie pokryte gazem płynnym LPG i LPBG 3. Czynnikiem decydującym o zakresie i tempie rozbudowy systemu gazowego w rejonie powiatu ostródzkiego będzie przeprowadzona szczegółowa analiza ekonomiczna opłacalności inwestycji w tym sektorze. 4. Zapotrzebowanie obliczeniowe łączne (dla celów bytowych, przygotowania c.w.u. i c.o.) obiektów mieszkalnych zlokalizowanych na terenie gminy Łukta na paliwa gazowe (gaz płynny LPG) wynosi aktualnie 360 tys. Nm 3 /rok. W perspektywie do roku 2025 zapotrzebowanie na paliwa gazowe (gaz ziemny LNG, gaz płynny LPG i biometan) wzrośnie do ok. 500 tys. Nm 3 /rok. 5. W perspektywie do roku 2025 zapotrzebowanie na paliwa gazowe obiektów przemysłowych i bloków energetycznych zlokalizowanych na terenie gminy Łukta wyniesie w granicach 1,75 1,80 mln Nm 3 /rok, w tym zapotrzebowanie bloków energetycznych wyniesie 0,75 0,80 mln Nm 3 /rok. 24