Projekt Sieć Szerokopasmowa Polski Wschodniej Cel 1. Celem projektu Sieć Szerokopasmowa Polski Wschodniej (SSPW) jest zapewnienie do końca 2013 roku dostępu do usług szerokopasmowych dla 90% gospodarstw domowych i 100 % instytucji publicznych i przedsiębiorców w 5 województwach Polski Wschodniej. Stan obecny 2. Technologie Informacyjne i Komunikacyjne (ICT) mają zasadniczy wpływ na zwiększenie tempa rozwoju gospodarczego i społecznego oraz poprawę jakości życia mieszkańców obszarów peryferyjnych. Korzystanie z wykorzystujących ICT usług społeczeństwa informacyjnego jest jednak możliwe tylko na terenach o dobrze rozwiniętej infrastrukturze szerokopasmowej. 3. Według dostępnych statystyk Polska zajmuje jedno z ostatnich miejsc w Unii Europejskiej pod względem rozpowszechnienia szerokopasmowego dostępu do Internetu. Według danych GUS 36% gospodarstw domowych w Polsce oraz 89% przedsiębiorstw posiadało w listopadzie 2006 r. dostęp do Internetu, z czego odpowiednio 22% i 46% posiadało dostęp szerokopasmowy. 4. Województwa Polski Wschodniej plasują się poniżej średniej krajowej pod względem dostępności infrastruktury szerokopasmowej. Na początku 2007 roku ponad milion gospodarstw domowych w pięciu województwach Polski Wschodniej nie miało możliwości szerokopasmowego dostępu do Internetu. Oznacza to, że 38% gospodarstw Polski Wschodniej (od 30% w woj. podkarpackim do 44% w woj. lubelskim) jest zagrożonych wykluczeniem cyfrowym. Głównym powodem jest ograniczony zasięg istniejących sieci telekomunikacyjnych oraz technicznie nieprzystosowane sieci abonenckich operatorów telefonii stacjonarnej do realizacji usług szerokopasmowych. Co gorsza, według informacji operatorów, inwestycje na terenach nie objętych obecnie dostępem szerokopasmowym (najczęściej tereny słabo zaludnione lub zamieszkałe przez ludność o niskich dochodach) nie mają uzasadnienia ekonomicznego na warunkach komercyjnych. W tej sytuacji znaczna część mieszkańców województw Polski Wschodniej nie ma, i bez podjęcia interwencji publicznej nie będzie miała, możliwości taniego dostępu do nowoczesnej infrastruktury szerokopasmowej, a przez to jest zagrożona wykluczeniem cyfrowym. Koncepcja projektu 5. Projekt zakłada budowę na zagrożonych wykluczeniem cyfrowym terenach 5 województw Polski Wschodniej (lubelskie, podkarpackie, podlaskie, świętokrzyskie, warmińsko-mazurskie), zgodnie z zasadą neutralności technologicznej, 1
infrastruktury teleinformatycznej uzupełniającej istniejące, należące do różnych operatorów, zasoby i tworzącej regionalne sieci szkieletowe. 6. Projekt nie faworyzuje a priori żadnej konkretnej technologii. Wstępna analiza wskazuje jednak, że optymalnym rozwiązaniem technologicznym dla regionalnych sieci szkieletowych jest okablowanie światłowodowe. Tak więc inwestycje będą co do zasady koncentrować się na budowie sieci światłowodowej, tak aby przybliżyć lokalizację węzłów optycznych sieci do użytkownika końcowego bez dublowania istniejących traktów światłowodowych. 7. Budowana infrastruktura obejmować będzie w pierwszej kolejności elementy pasywne, które są niezbędne do instalacji i działania szerokopasmowej sieci internetowej, takie jak: kanalizacja teletechniczna, przewody, światłowody, maszty, studnie czy lokalizacje węzłów telekomunikacyjnych. 8. Zakres inwestycji będzie określany dla każdego z powiatów 5 województw Polski Wschodniej z osobna i będzie zależeć od wyliczonych w studium wykonalności wskaźników dokumentujących poziom nieopłacalności inwestycji na warunkach komercyjnych. 9. Inwestycje będą wykonywane przez podmioty wyłonione poprzez procedury przetargowe. 10. Infrastruktura wybudowana w ramach projektu będzie własnością właściwych województw Polski Wschodniej. 11. Sieci powstałe w ramach projektu będą otwarte dla wszystkich zainteresowanych przedsiębiorców telekomunikacyjnych dostarczających usługi szerokopasmowe bezpośrednio odbiorcom końcowym, tj. mieszkańcom, firmom i instytucjom z terenu Polski Wschodniej. W ten sposób podmioty komercyjne będą mogły budować własne sieci dostępowe na terenach dotychczas dla nich nieatrakcyjnych inwestycyjnie. Operator infrastruktury 12. W drodze procedury przetargowej zostanie wyłoniony, odrębnie dla każdego z 5 województw, operator infrastruktury (patrz - harmonogram). Zadaniem operatora infrastruktury będzie zarządzanie wybudowaną infrastrukturą publiczną i/lub operowanie na niej, a w szczególności: a) utrzymywanie, konserwacja i naprawa zarządzanej infrastruktury, b) świadczenie usług telekomunikacyjnych dla operatorów sieci dostępowych/dostawców usług na potrzeby połączenia sieci dostępowych z siecią krajową, c) udostępnianie na przejrzystych i równych dla wszystkich zasadach (określonych w umowie z każdym z 5 województw Polski Wschodniej) zarządzanej infrastruktury podmiotom trzecim operatorom sieci dostępowych i dostawcom usług szerokopasmowych dla mieszkańców i instytucji województw Polski Wschodniej. Zasady te, a zwłaszcza stosowane opłaty, będą ustalane przy 2
założeniu nie osiągania znaczącego zysku netto. Zasadność wysokości opłat będzie weryfikowana przez audyt regulacyjny. 13. Operator infrastruktury nie będzie dostarczał usług klientom końcowym. Skutek wdrożenia 14. Zakłada się, że realizacja projektu zachęci operatorów do inwestowania w rozwój sieci dostępowej w szczególności w lokalne pętle abonenckie. 15. W efekcie minimum 90% gospodarstw domowych oraz 100% instytucji publicznych i przedsiębiorstw w województwach Polski Wschodniej będzie miało zagwarantowany dostęp o prędkości transmisji co najmniej 6 Mbit/s do użytkownika (download) oraz 1 Mbit/s od użytkownika (upload). 16. Działania prowadzone równolegle do omawianego projektu (patrz - 28) powinny zapewnić pozostałym gospodarstwom domowym (najwyżej 10%) dostęp o prędkości 1 Mbit/s do użytkownika i 144 kbit/s od użytkownika. Budżet projektu 17. Projekt realizowany będzie przez 5 województw Polski Wschodniej (lubelskie, podkarpackie, podlaskie, świętokrzyskie, warmińsko-mazurskie). Budżet projektu, w przeważającej mierze oparty o środki funduszy europejskich wyniesie 300 mln euro (z tego na dofinansowanie z EFRR przypada ok. 255 mln euro, a na wkład własny łącznie województwa około 45 mln euro). 18. Projekt SSPW będzie finansowany ze środków Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej oraz budżetów województw objętych projektem. 19. Zakłada się, że środki porównywalne z całkowitym budżetem projektu zostaną zainwestowane przez operatorów komercyjnych w rozwój sieci dostępowych, komplementarnych do budowanych ze środków publicznych. Etap przygotowawczy projektu 20. Etap przygotowawczy projektu rozpocznie się od przeprowadzenia inwentaryzacji obecnego stanu infrastruktury szerokopasmowej w 5 województwach Polski Wschodniej oraz analizy planów jej rozbudowy przez operatorów i przedsiębiorców telekomunikacyjnych. W wyniku inwentaryzacji (planowana data ogłoszenia przetargu - lipiec 2007 r., ukończenia - koniec 2007 r., patrz - 30) powstanie atlas dostępnych zasobów i planowanych inwestycji podmiotów komercyjnych pod kątem zasięgu i dostępnych przepływności. 21. Równocześnie rozpoczną się prace nad studium wykonalności projektu. Studium będzie się składało z dwóch części. Wynikiem części pierwszej będzie opracowanie szczegółowego modelu i metodyki wdrażania projektu według jednolitych zasad w pięciu województwach Polski Wschodniej, a także, w oparciu o dane z inwentaryzacji stanu infrastruktury szerokopasmowej (patrz - 20) i analizy finansowe i ekonomiczne określenie zasięgu terytorialnego projektu, czyli listy powiatów objętych interwencją. Wyniki części drugiej, zawierającej szczegółowe studia dla każdego powiatu objętego 3
projektem, będą stanowić podstawę do wykonywania projektów technicznych. Planowana data ukończenia I części studium - 31 stycznia 2008 r., części II - 30 września 2008 r. (patrz - 31). 22. Na tym etapie zostanie również wyłoniony zarządzający projektem. Jego zadaniem będzie nadzór w imieniu projektodawcy - samorządu województwa - nad prawidłowym wdrażaniem inwestycji. Zakłada się, że zarządzający projektem zostanie wyłoniony odrębnie dla każdego z pięciu województw. Planowana data ogłoszenia przetargu 31 grudnia 2007 r. (patrz - 32). Etap wdrożenia projektu 23. Zakłada się, że wdrożenie projektu rozpocznie się od października 2008 r. zgodnie z harmonogramem wdrożenia przyjętym w oparciu o rekomendacje zawarte w studium wykonalności. Dla każdego powiatu objętego projektem wdrożenie będzie poprzedzone wykonaniem projektu technicznego. Cykl inwestycyjny dla każdego powiatu nie będzie dłuższy niż 2 lata. Rola partnerów zewnętrznych 24. Kluczowym czynnikiem determinującym powodzenie projektu jest współpraca ze wszystkimi zainteresowanymi stronami. W pierwszym rzędzie są to operatorzy i przedsiębiorcy telekomunikacyjni posiadający infrastrukturę szerokopasmową lub świadczący usługi szerokopasmowe dla mieszkańców województw Polski Wschodniej. Dzięki uzgadnianiu z nimi zakresu rzeczowego koniecznej rozbudowy sieci uniknie się budowy infrastruktury powielającej istniejące lub planowane przez operatorów zasoby. W ten sposób interwencja województw Polski Wschodniej, współfinansowana ze środków unijnych, będzie obejmować obszary, na których inwestycje są dla firm telekomunikacyjnych nieopłacalne. 25. Zasady współpracy z zainteresowanymi podmiotami przy rozwijaniu sieci szerokopasmowej w województwach Polski Wschodniej, a w szczególności koordynacji przedsięwzięć z operatorami planującymi inwestowanie w sieć dostępową, zostaną zawarte w porozumieniach o współpracy (data podpisania pierwszych porozumień - 31 lipca 2007 r., patrz - 34). Porozumienia zawierać będą m.in.: a) zasady udostępniania przez operatorów informacji o ich zasobach oraz planach ich rozbudowy, b) zasady współpracy przy budowaniu przez obie strony własnej infrastruktury szerokopasmowej, c) poziom nakładów obu stron na budowę własnej infrastruktury szerokopasmowej, d) zasady wzajemnego udostępniania infrastruktury. 26. Istotne znaczenie dla powodzenia projektu będzie miała również współpraca 5 województw Polski Wschodniej z jednostkami samorządu terytorialnego, na których terenach będą prowadzone inwestycje. Jej zasady, obejmujące m.in. 4
określenie działań ułatwiających prowadzenie inwestycji, zostaną zapisane w listach intencyjnych zawieranych między 5 województwami Polski Wschodniej i właściwymi samorządami (data podpisania porozumień - do 30 listopada 2007 r., patrz - 35). Działania uzupełniające 27. Projekt SSPW jest zgodny z priorytetami następujących dokumentów strategicznych i programowych: a) Strategii Rozwoju Kraju, b) Strategii rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Polsce na lata 2007-2013 c) Planu działań w zakresie rozwoju szerokopasmowej infrastruktury dostępowej do usług społeczeństwa informacyjnego w Polsce na lata 2007-2013j d) Strategii rozwoju województw lubelskiego, podkarpackiego, podlaskiego, świętokrzyskiego i warmińsko-mazurskiego, e) Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej, f) strategii rozwoju lokalnego, w tym strategii rozwoju powiatów oraz strategii rozwoju gmin. 28. Równolegle do omawianego projektu będą prowadzone działania w celu zapewnienia pozostałym gospodarstwom domowym dostępu o prędkości 1 Mbit/s do użytkownika i 144 kbit/s od użytkownika. Wydaje się, że najbardziej odpowiednim rozwiązaniem będzie tutaj zastosowanie technologii bezprzewodowych. 29. Działaniom służącym rozwojowi infrastruktury szerokopasmowej towarzyszyć będą przedsięwzięcia wspierające podaż usług Społeczeństwa Informacyjnego oraz zwiększające poziom umiejętności mieszkańców 5 województw Polski Wschodniej posługiwania się współczesnymi narzędziami teleinformatycznymi. Działania te będą mogły być współfinansowane ze środków regionalnych programów operacyjnych oraz Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka (7 oś priorytetowa) oraz Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. Harmonogram wdrażania projektu SSPW 30. Inwentaryzacja stanu infrastruktury szerokopasmowej: a) ogłoszenie przetargu: II połowa lipca 2007 b) podpisanie umowy z wykonawcą: 31 sierpnia 2007 c) wykonanie zamówienia: 31 grudnia 2007 31. Studium wykonalności: a) ogłoszenie przetargu: II połowa lipca 2007 b) podpisanie umowy z wykonawcą: 31 sierpnia 2007 c) wykonanie I części zamówienia: 31 stycznia 2008 d) wykonanie II części zamówienia: 30 września 2008 5
32. Zarządzający projektem: a) opracowanie dokumentacji przetargowej: 31 grudnia 2007 b) ogłoszenie przetargu: 31 styczeń 2008 c) podpisanie umowy z wykonawcą: 30 czerwca 2008 d) wykonanie zamówienia: 31 grudnia 2013 33. Operator infrastruktury: a) opracowanie dokumentacji przetargowej: 28 lutego 2008 b) ogłoszenie przetargu: 31 marca 2008 c) podpisanie umowy: 31 lipca 2008 34. Współpraca z operatorami telekomunikacyjnymi i dostawcami usług: a) opracowanie wzorów porozumień: 10 lipca 2007 b) podpisanie pierwszych porozumień: 31 lipca 2007 35. Współpraca z jednostkami samorządu terytorialnego: a) opracowanie listów intencyjnych o współpracy przy realizacji inwestycji ze starostami i wójtami/burmistrzami: 21 lipca 2007 b) podpisanie porozumień ze starostami i wójtami/burmistrzami jest objętych projektem: 30 listopada 2007 36. Od roku 2008 r. rozpocznie się realizacja inwestycji według harmonogramu przyjętego w oparciu o rekomendacje zawarte w studium wykonalności. Projekt zrealizowany będzie do końca 2013 roku. 6