Informacja nr 1 z dnia 28.06.2013 r. o przygotowaniu Polskiej Mapy Drogowej 2050 na rzecz Głębokiej Termomodernizacji Instytut Ekonomii Środowiska
Głęboka Termomodernizacja 20 czerwca 2013 roku Krajowa Agencja Poszanowania Energii, Instytut Ekonomii Środowiska, Fundacja na Rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii, Narodowa Agencja Poszanowania Energii oraz Buildings Performance Institute Europe rozpoczęły realizację pierwszego etapu projektu Głęboka Termomodernizacja. Polska Mapa Drogowa 2050. Projekt jest niezwykle ważny, ponieważ sektor budowlany odpowiada za największą konsumpcję energii w Europie, co stanowi prawie 40% całkowitego zużycia i 36% emisji gazów cieplarnianych. Podczas gdy nowe budynki muszą spełniać coraz wyższe standardy efektywności energetycznej, istniejące budynki, zarówno publiczne jak i prywatne są często niedogrzane i energochłonne. Dotychczasowe programy wspierające remont budynku, na przykład poprzez dotacje i subwencje, były fragmentaryczne i wspierały pojedyncze technologie (np. izolację ścian, czy wymianę okien). Efektywna termomodernizacja budynków wymaga podejścia całościowego z uwzględnieniem charakterystyki zużycia energii budynków oraz włączenia technologii pozyskiwania energii z odnawialnych źródeł. Celem projektu jest określenie potencjału ekonomicznego, technicznego oraz środowiskowego termomodernizacji w Polsce oraz wsparcie prawodawców w przygotowaniu dobrej strategii termomodernizacji budynków zgodnej z wymogami Artykułu 4 Dyrektywy o Efektywności Energetycznej a następnie programu wspierającego inwestycje w termomodernizację w Polsce. Pierwszym krokiem do osiągnięcia powyższego celu jest przygotowanie raportu zawierającego charakterystykę techniczną budynków w Polsce, analizę potencjału ich renowacji, harmonogram inwestycji do roku 2050 oraz ocenę potencjalnych korzyści i kosztów. Następnym krokiem będzie wspólne stworzenie Termomodernizacyjnej Mapy Drogowej dla Polski. Nasz zespół Zespół pracujący nad projektem tworzą najlepsi specjaliści z Fundacji na Rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii (FEWE), Instytutu Ekonomii Środowiska (IEŚ), Krajowej Agencji Poszanowania Energii (KAPE), Narodowej Agencji Poszanowania Energii (NAPE), oraz Buildings Performance Institute Europe (BPIE). Instytut Ekonomii Środowiska 2
Przegląd europejskich programów wsparcia w zakresie modernizacji w budynkach 1. Wielka Brytania Program Green Deal to innowacyjny program, którego ideą jest zastosowanie w budynku nowej zielonej technologii, za którą właściciel nie płaci od razu, lecz koszty są płacone za pomocą rachunku za energię. Program ma zachęcić właścicieli firm i budynków do stosowania tzw. zielonych technologii, czyli np. ocieplenia ścian, podwójnych okien (w warunkach brytyjskich prawdopodobnie może być to uważane za podwyższony standard), ociepleń drzwi czy inteligentnych liczników (ang. smart meters) oraz instalacji źródeł ciepła takich jak instalacji solarnych, pomp ciepła czy instalacji na biomasę. Każdy budynek biorący udział w programie poddany zostanie rygorystycznej inspekcji przez certyfikowanego doradcę, który stwierdzi, które z powyższych działań doprowadzą do osiągnięcia najlepszych możliwych rezultatów. Różnica w stosunku do konwencjonalnej pożyczki jest taka, że w przypadku wyprowadzenia się z budynku rachunek zostaje z budynkiem, gdzie zachodzą oszczędności, a nie jest przywiązany do płacącego ten rachunek. Przewiduje się, że w ciągu najbliższych 25 lat modernizacji poddanych zostanie ok 26 milionów domów, a najwięcej zyskają budynki sprzed lat 20-tych XX w. Więcej o programie Green Deal: http://www.greendealinitiative.co.uk/ 2. Irlandia Program pod nazwą Better Energy Homes rozpoczęto w 2009 roku. Jego celem jest zachęcenie właścicieli budynków mieszkalnych wybudowanych przed 2006 r. (gdyż budynki mieszkalne po 2006 r. powinny spełniać Przepisy Budowlane z 2003 r. i dlatego w ich przypadku nie powinny być wymagane ulepszenia w ociepleniu i systemów grzewczych) do polepszania charakterystyki energetycznej swoich domów przez udzielanie wsparcia w zakresie finansowania kosztów działań modernizacyjnych. Dotacje przyznawane są dla następujących działań: ocieplenie dachu 200 EUR, ocieplenie ścian (wewn. od 900 do 1800 EUR; zewn. 1800 3600 EUR), instalacja wysokosprawnego (>90%) grzejnika gazowego albo olejowego (o konkretnych wymaganiach zarówno do CO i CW, programowalny 7 dniowo itd.) 650 EUR, usprawnienie systemu regulacji ogrzewania 400 EUR, ogrzewanie słoneczne 800 EUR, klasyfikacja energetyczna budynku (ang. Building Energy Rating BER). Do tej pory najchętniej stosowanymi działaniami są: ocieplenie dachu (28%), klasyfikacja/certyfikacja energetyczna budynku BER (25%). Do końca stycznia 2013 r. zatwierdzono ok. 490 000 działań, które odpowiadają udzielonym dotacjom w wysokości 147 410 000 EUR. Więcej informacji o programie Better Energy Homes: http://www.seai.ie/grants/better_energy_homes/ Wcześniej realizowano także program (już zakończony) Low Carbon Homes, którego celem było wsparcie rozwoju mieszkalnictwa nisko-emisyjnego i efektywnego energetycznie przez dotacje kapitałowe (ang. Capital grant) dla deweloperów. Program miał za zadanie zachęcać do rozwoju i korzystania z osiągnięć technologicznych i projektów, które prowadzą do redukcji emisji CO2 wynikającego z zużycia energii w typowym nowym domu o 70% w stosunku do budynku spełniającego kryteria podstawowe określone w normach budowlanych w 2005 r. Program dotyczył działań w zakresie zmniejszenia zużycia prądu i ciepła, efektywnych i nisko-emisyjnych systemów grzewczych oraz efektywnych nisko-emisyjnych sposobów auto-gene racji energii elektrycznej. Minimalne wymogi dla projektów były następujące: klasa energetyczna budynku (ang. Building Energy Rating BER) A2 lub wyższa; współczynnik charakterystyki energetycznej budynku (ang. Energy Performance Coefficient EPC) niższy niż 0,25 (poniżej aktualnych wymagań w wysokości 0,6); osiągnięcie współczynnika charakterystyki emisyjnej (ang. Carbon-dioxide performance coefficient CPC) niższy niż 0,3 (poniżej aktualnych wymagań w wysokości 0,69); wytwarzanie energii elektrycznej na miejscu (do wykorzystania lub na eksport) w wysokości co najmniej 10 kwh/m 2 na rok. Więcej informacji o programie: http://www.iea.org/dbtw-wpd/textbase/pm/?mode=re&id=4173&action=detail 3
3. Niemcy Od 2001 r. prowadzony jest program KfW : Efektywny Energetycznie Remont, w ramach którego bank udziela zarówno dotacji jak i nisko-oprocentowanych pożyczek (zawierających tzw. Redemption grant). Dotyczy on budynków (istniejących) zarówno publicznych jak i prywatnych, a działania, które obejmuje to zarówno struktura budynku (ang. building envelope) np. ocieplenie jak i urządzenia np. oświetlenie. Dla budynków nowopowstających istnieje program KfW: Efektywnie Energetyczna Budowa, w ramach którego udzielane są kredyty preferencyjne na budowę budynków, które są pod względem efektywności energetycznej o co najmniej 30% lepsze od obowiązującego standardu. Więcej informacji o programie: Dokument Building policies and programs in the EU-27, str. 115-116 4. Czechy Program PANEL rozpoczęty w 2004 r. to program wsparcia remontów i modernizacji budynków mieszkalnych o konstrukcji z płyty betonowej, w których w Czechach znajduje się 1,1 milionów mieszkań. W jego ramach Ministerstwo Rozwoju Regionalnego przez Państwowy Fundusz Rozwoju Budownictwa (ang. State Housing Development Fund) udziela wsparcia w formie dotacji oraz odsetek i gwarancji na działania modernizacyjne. Celem programu jest poprawa ocieplenia budynków, polepszenie systemów grzewczych, źródeł ciepła i ciepłej wody użytkowej oraz stosowania odnawialnych źródeł energii. Jeśli podejmowana jest znacząca modernizacja (ang. major retrofit) dotykająca skorupy zewnętrznej (ang. building envelope) budynku, wtedy muszą być spełnione konkretne standardy charakterystyki budynku. Dotacje w programie mogą wynosić od 2,5 do 4% wysokości odsetek pożyczki wnioskodawcy, przy czym wyższy poziom dotacji udzielany jest w przypadku wcielenia w życia większej liczby działań modernizacyjnych lub jeśli budynek spełnia klasę B charakterystyki energetycznej budynków. Maksymalna wartość dotacji to 5 500 CZK na m2 powierzchni. Więcej informacji o programie PANEL: Dokument Europe s buildings under the microscope str. 94 http://www.europeanclimate.org/documents/lr_%20cbc_study.pdf http://www.iea.org/dbtw-wpd/textbase/pm/?mode=re&id=1924&action=detail 5. Hiszpania Głównym programem jest Program Wsparcia Efektywności Energetycznej w Budynkach, który ma zachęcać do uzyskania wysokiej klasy energetycznej (A lub B) dla budynków (co ważne - typowy nowy budynek, który ściśle spełnia obecne wymagania osiągnąłby klasę między C i D, tak więc wymaganie klasy A lub B może być uznane za pierwszy krok w kierunku sprecyzowania co w Hiszpanii można uznać za budynek prawie zero-energetyczny ). Celami programu są: modernizacja powłoki zewnętrznej budynku (ang. building envelope), polepszenie systemów grzewczych, wentylacyjnych i chłodzących oraz zwiększenie efektywności systemów oświetlenia wewnętrznego oraz promowanie nowych i istniejących budynków o bardzo niskim zużyciu energii. Dodatkowo istnieją programy mające rozkręcić rynek ESCO oraz by zagwarantować wymaganą przez Dyrektywę wzorcową rolę sektora publicznego. Są to: Plan to Promote Energy Service Contracts znany jako PLAN 2000 ESE promujący umowy o usługach energetycznych (ESC) - wymaga on oszczędności energii w wysokości co najmniej 20% w 2016 r. Plan Aktywizacji (The Activation Plan), wykorzystujący ESCO również wymaga 20% redukcji zużycia energii w budynkach publicznych. Więcej informacji o programach: http://www.epbd-ca.org/medias/pdf/country_reports_14-04-2011/spain.pdf Dokument Building policies and programs in the EU-27, str. 141 Dokument Europe s buildings under the microscope str. 94 http://www.europeanclimate.org/documents/lr_%20cbc_study.pdf 4
6. Francja Jeśli chodzi o modernizację istniejącego zasobu budynków mieszkalnych, to we Francji największymi programami są: The Sustainable Development Tax Credit (pożyczka podatkowa na cele zrównoważonego rozwoju) oraz Zero-Rated Eco-Loan (eko-pożyczka z zerowym oprocentowaniem), który rozpoczął się w roku 2009 i trwa do teraz. Jego budżet na lata 2009-2011 wynosił 75 milionów EUR. Działania pokrywane w ramach programu to prace renowacyjne/modernizacyjne związane z: ociepleniem (oknami, ścianami zewnętrznymi, drzwiami, sufitami itd.); wyposażeniem (efektywne ogrzewanie, efektywny system oświetlenia, wentylacji, systemy kontrolne itd.); inne (audyty energetyczne, koszty konsultacji, szkolenia i edukacji itd.). Obejmuje on budynki mieszkalne i niemieszkalne, zarówno prywatne jak i publiczne. Więcej informacji o programach: Dokument Building policies and programs in the EU-27, str. 102-103 We Francji dotacje dla budynków o niskim zużyciu energii są dostępne w ramach program AAP PREBAT. Program ten rozpoczął się w roku 2006 i trwa do dnia dzisiejszego. Forma wsparcia to dotacje, a budżet w latach 2006-2009 wyniósł 47 milionów EURO. Celem programu jest promowanie idei nzeb (budynków prawie zero-energetycznych), a swoim zakresem obejmuje budynki nowopowstające (zarówno mieszkalne, jak i nie mieszkalne, publiczne i prywatne). Więcej informacji o programie: Dokument Building policies and programs in the EU-27, str. 105 7. Włochy We Włoszech dla istniejących budynków istnieje program wsparcia podatkowego (ang. fiscal programme) w formie 55%-owej ulgi podatkowej (na ocieplenie, nowe okna, grzejnik kondensacyjny, panele solarne, ogólne remonty) oraz nowy program Conto Energia Termico zarówno dla nowych jak i dla istniejących budynków), który ma stymulować stosowanie systemów ogrzewania bazujących na energii odnawialnej (wcześniejsza odsłona tego programu bazowała na fotowoltaice). Więcej informacji o programach: Dokument Building policies and programs in the EU-27, str. 125-127 5