SKŁAD CELNY Instrukcja dla przedsiębiorców Wersja 1.0 z dnia 12 września 2011 r.
1. Podstawy prawne funkcjonowania składu celnego i stosowania procedury składu celnego przepisy wspólnotowe.... 3 2. Funkcje składu celnego... 3 3. Rodzaje składów celnych... 4 4. Pozwolenie na prowadzenie składu celnego i stosowanie procedury składu celnego... 5 A. Wniosek o udzielenie pozwolenia... 5 Rodzaje stosowanych wniosków... 5 Zasady wypełniania wniosku... 6 Załączniki do wniosku... 6 Organ celny, do którego jest składany wniosek... 7 B. Warunki udzielenia pozwolenia... 7 Przesłanki podmiotowe... 7 Przesłanki dotyczące miejsca stosowania procedury... 8 Wykazanie gospodarczej potrzeby składowania... 8 5. Zabezpieczenie... 9 6. Ewidencja towarów składowanych w składzie celnym... 10 7. Składowanie towarów... 11 Rodzaj składowanych towarów... 11 Termin składowania towarów w składzie celnym.... 12 8. Funkcjonowanie składu celnego... 13 SprzedaŜ towarów w składzie celnym... 13 Konsygnacja towarów objętych procedurą składu celnego... 13 Zwyczajowe zabiegi... 14 Czasowe wyprowadzenie towarów objętych procedurą składu celnego... 15 Przemieszczenie towarów objętych procedurą składu celnego... 15 Pozwolenie z mocą wsteczną na korzystanie z procedury składu celnego... 17 Procesy uszlachetniania oraz przetworzenia pod kontrolą celną w pomieszczeniach składu celnego... 17 Przeniesienie praw i obowiązków... 18 2
1. Podstawy prawne funkcjonowania składu celnego i stosowania procedury składu celnego przepisy wspólnotowe. a) rozporządzenie Rady (EWG) Nr 2913/92 z dnia 12 października 1992 r. ustanawiające Wspólnotowy Kodeks Celny (Dz. Urz. WE L 302 z 19.10.1992, str.1, z późn. zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 2, t. 4, str. 307, z późn. zm.) (WKC), b) rozporządzenie Komisji (EWG) Nr 2454/93 z dnia 2 lipca 1993 r. ustanawiające przepisy w celu wykonania rozporządzenia Rady (EWG) Nr 2913/92 ustanawiającego Wspólnotowy Kodeks Celny (Dz. Urz. WE L 253 z 11.10.1993, str. 1, z późn. zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 2, t. 6, str. 3, z późn. zm.) (RWKC), c) ustawa z dnia 19 marca 2004 r. - Prawo celne (Dz. U. Nr 68, poz. 622, z późn. zm.), d) rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 22.04.2004 r. w sprawie przypadków, w których organ celny pobiera zabezpieczenie (Dz. U. Nr 87, poz. 829) f) rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 14 grudnia 2009 r. w sprawie urzędowego sprawdzenia (Dz. U. Nr 222, poz. 1757, z późn. zm.) g) rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 lipca 2011 r. w sprawie wzorów formularzy stosowanych w sprawach celnych (Dz. U. Nr 166, poz. 995). 2. Funkcje składu celnego Z gospodarczego punktu widzenia instytucja składu celnego spełnia, w systemie obrotu towarowego z zagranicą, istotne funkcje wpływające na poprawę efektywności ekonomicznej prowadzonej działalności gospodarczej. MoŜna ją rozpatrywać w trzech płaszczyznach. Instytucja składu celnego umoŝliwia zawieszenie płatności cła i podatków w odniesieniu do towarów niewspólnotowych, przeznaczonych do dopuszczenia do swobodnego obrotu na obszarze celnym Unii Europejskiej (funkcja zawieszenia płatności). Towary niewspólnotowe objęte procedurą składu celnego w czasie składowania nie podlegają naleŝnościom celnym przywozowym ani środkom polityki handlowej. Skład celny stanowi ogniwo pośrednie w reeksporcie towarów sprowadzanych z państw trzecich i przeznaczonych do powrotnego wywozu (funkcja reeksportowa). Towary niewspólnotowe objęte procedurą składu celnego nie muszą być, w celu zakończenia tej procedury, dopuszczane do obrotu na obszarze celnym Unii Europejskiej. JeŜeli jest to uzasadnione potrzebą gospodarczą towary te mogą zostać powrotnie wywiezione. Nie ma wówczas potrzeby uiszczania naleŝności celnych i podatkowych. 3
Procedura składu celnego pozwala na zakończenie uprzednio stosowanej procedury celnej np. procedury uszlachetniania czynnego lub przetwarzania pod kontrolą celną. Takie postępowanie umoŝliwia z jednej strony wywiązanie się z obowiązku nadania np. produktom kompensacyjnym uzyskanym w procedurze uszlachetniania czynnego innego przeznaczenia celnego, z drugiej zaś strony pozwala przeczekać ewentualne problemy ze zbytem tych produktów. 3. Rodzaje składów celnych Publiczne składy celne to składy celne o charakterze usługowym, z których moŝe korzystać kaŝda osoba, w tym takŝe osoba niewspólnotowa, w celu składowania towarów. W składzie celnym publicznym towary są składowane na podstawie umowy zawartej przez korzystającego z procedury z prowadzącym skład celny, który z tytułu składowania towarów pobiera opłatę składową. Umowa zawierana jest zgodnie z przepisami Kodeksu Cywilnego. W publicznym składzie celnym mogą być równieŝ składowane towary przez osobę prowadzącą skład celny. WyróŜniamy trzy typy publicznych składów celnych: w składzie celnym typu A prowadzący skład celny odpowiedzialny jest za zapewnienie, Ŝe towary składowane w składzie celnym nie zostaną usunięte spod dozoru celnego, za wykonywanie obowiązków wynikających ze składowania towarów objętych procedurą składu celnego oraz za przestrzeganie szczególnych warunków określonych w pozwoleniu, w składzie celnym typu B kaŝdy korzystający z procedury składu celnego odpowiedzialny jest za zapewnienie, aby towary złoŝone w składzie celnym nie zostały usunięte spod dozoru celnego i za wykonywanie obowiązków wynikających ze składowania towarów objętych procedurą składu celnego, skład celny typu F prowadzony jest przez organy celne; ten typ składów celnych nie funkcjonuje w Polsce. Prywatne składy celne to składy celne przeznaczone do składowania towarów tylko przez prowadzącego skład celny. RozróŜniamy trzy typy prywatnych składów celnych: w składzie celnym typu C prowadzący skład celny jest jednocześnie osobą korzystającą z procedury, jednakŝe nie musi być on właścicielem towarów. Jest to standardowy typ składu celnego wykorzystywany najczęściej dla własnych potrzeb związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą firmy. w składzie celnym typu D moŝliwe jest stosowanie przy dopuszczeniu do swobodnego obrotu, procedury w miejscu, przy czym dopuszcza się przyjęcie w 4
zgłoszeniu celnym rodzaju, wartości celnej i ilości towarów według stanu na dzień objęcia towarów procedurą składu celnego. Uprawnienie do przyjęcia elementów z dnia objęcia towarów procedurą składu celnego odróŝnia instytucje składu celnego typu D od korzystania z procedury uproszczonej w pozostałych typach składów celnych. w składzie celnym typu E towary objęte procedurą nie muszą być składowane w miejscu zatwierdzonym jako skład celny, lecz w róŝnego rodzaju urządzeniach do składowania naleŝących do posiadacza pozwolenia na prowadzenie składu celnego, np. w cysternach, silosach, chłodniach, a takŝe urządzeniach składowych zainstalowanych na środkach transportu. Pozwala to na przemieszczanie towarów, pozostających pod procedurą składu celnego, nie tylko na terytorium kraju ale takŝe na obszarze Unii Europejskiej. 4. Pozwolenie na prowadzenie składu celnego i stosowanie procedury składu celnego Prowadzenie składu celnego oraz stosowanie procedury składu celnego uzaleŝnione jest od udzielenia pozwolenia przez organ celny. A. Wniosek o udzielenie pozwolenia Rodzaje stosowanych wniosków Wniosek o udzielenie pozwolenia na stosowanie procedury składu celnego lub pozwolenia na prowadzenie składu celnego jest sporządzany według wzoru stanowiącego Załącznik nr 67 RWKC i składa się z: 1) wniosku o pozwolenie na stosowanie gospodarczej procedury celnej/szczególnego przeznaczenia (formularz podstawowy), 2) wniosku o pozwolenie na prowadzenie składu celnego lub stosowanie procedury w składzie celnym typu E (formularz kontynuacyjny), W przypadku, gdy towary są obejmowane procedurą składu celnego prywatnego typu E nie jest wymagane ubiegane się o pozwolenie na prowadzenie składu celnego. Zgodnie z przytoczoną powyŝej definicją towary nie muszą być bowiem wówczas składowane w miejscu zatwierdzonym jako skład celny. W konsekwencji przy wypełnianiu wniosku stosowane są zasady takie, jak dla ubiegania się o udzielenie pozwolenia na stosowanie procedury składu celnego, z zastrzeŝeniem, Ŝe w polu 19 formularza kontynuacyjnego naleŝy podać szczegółowy opis urządzenia składowego, wraz elementami wymaganymi dla skutecznego sprawowania dozoru celnego i kontroli celnej. W przypadku wniosku o wydanie pozwolenia na prowadzenie składu celnego typu D albo wniosku o wydanie pozwolenia na stosowanie procedury składu celnego typu E z elementami 5
procedury ustanowionej dla składu celnego typu D oprócz wymienionych wyŝej formularzy naleŝy takŝe dołączyć: 3) wniosek o pozwolenie na stosowanie procedur uproszczonych (formularz podstawowy), 4) wniosek o pozwolenie na stosowanie procedur uproszczonych (formularz kontynuacyjny - przywóz). W przypadku prywatnych składów celnych oraz publicznych składów celnych, gdy prowadzący skład celny będzie takŝe zainteresowany stosowaniem procedury składu celnego moŝliwe jest złoŝenie jednego wniosku, w którym wnioskodawca będzie ubiegać się o uprawnienie do prowadzenia składu celnego i stosowania procedury składu celnego. Wniosek o wydanie pozwolenia na prowadzenie składu celnego stanowi równocześnie zgłoszenie w sprawie urzędowego sprawdzenia. Zasady wypełniania wniosku W odpowiednich polach formularzy wniosków naleŝy podać informacje zgodnie z Instrukcją wypełniania, która została określona w załączniku nr 67 do RWKC. Dodatkowo, w treści wniosku (w polu nr 1) naleŝy podać numer identyfikacyjny EORI, oraz - jeśli wnioskodawca posiada status upowaŝnionego przedsiębiorcy - numer świadectwa AEO. Załączniki do wniosku W przypadku, gdy wnioskodawca nie posiada statusu AEO - do wniosku naleŝy dołączyć oświadczenie sporządzone według wzoru stanowiącego załącznik nr 5 do rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie wzorów formularzy stosowanych w sprawach celnych. JeŜeli wnioskodawca posiada status AEO S albo AEO F i w trakcie audytu przed uzyskaniem świadectwa AEO przeprowadzany audyt dotyczył takŝe miejsca, w którym ma być prowadzony skład celny, dla potrzeb urzędowego sprawdzenia uznaje się wynik audytu AEO. JeŜeli jednak wnioskodawca nie posiada statusu AEO S lub AEO F albo posiada ten status, ale miejsce, w którym ma być prowadzony skład celny, nie podlegało audytowi AEO, do wniosku o udzielenie pozwolenia na prowadzenie składu celnego albo wniosku o udzielenie pozwolenia na stosowanie procedury w prywatnym składzie celnym typu E, dołączyć naleŝy tytuł prawny oraz plan miejsca, gdzie będzie zlokalizowany skład celny wraz z opisem zabezpieczeń mających na celu zapewnienie, Ŝe składowane towary nie zostaną usunięte spod dozoru celnego. 6
W przypadku wniosku o udzielenie pozwolenia na korzystanie z procedury składu celnego w publicznym składzie celnym wnioskodawca obowiązany jest dołączyć umowę składu zawartą z prowadzącym skład celny. Dopuszcza się takŝe złoŝenie przez wnioskodawcę oświadczenia, na okoliczność zawarcia takiej umowy. Oświadczenie powinno być zamieszczone w polu 16 formularza stanowiącego załącznik nr 67 do RWKC i określać nazwę prowadzącego skład celny, numer pozwolenia na prowadzenie składu celnego i termin, na jaki umowa została zawarta. Obowiązek załączania do wniosku dokumentów innych niŝ wymienione powyŝej winien wynikać z przepisów prawa celnego lub przepisów odrębnych. Rodzaj załączanych dokumentów powinien być bezpośrednio powiązany z przedmiotem prowadzonego postępowania i mieć wpływ na jego rozstrzygnięcie, np. ustalenie czy spełnione są warunki skutecznego sprawowania dozoru celnego i kontroli celnej. W przypadku, gdy wymagany dokument został dołączony w toku innego postępowania prowadzonego przez dany organ celny, a informacje w nim zawarte odzwierciedlają aktualny stan faktyczny i stan prawny, wnioskodawca moŝe ograniczyć się do wskazania numeru sprawy, przy której dany dokument został dołączony. Organ celny, do którego jest składany wniosek Wniosek o udzielenie pozwolenia na prowadzenie składu celnego lub na stosowanie procedury składu celnego składany jest do naczelnika urzędu celnego właściwego ze względu na miejsce składu celnego, a w przypadku stosowania procedury w składzie celnym typu E - do naczelnika urzędu celnego właściwego miejscowo ze względu na miejsce, gdzie prowadzone są księgi handlowe wnioskodawcy lub dostępne w systemie informatycznym wnioskodawcy. B. Warunki udzielenia pozwolenia Przesłanki podmiotowe Pozwolenie na prowadzenie składu celnego udzielane jest wyłącznie osobom mającym swoją siedzibę w Unii Europejskiej. Pozwolenie na stosowanie procedury składu celnego moŝe być udzielone kaŝdej osobie, która zamierza składować towary w składzie celnym. Dotyczy to takŝe osób posiadających miejsce zamieszkania lub siedzibę w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej albo poza obszarem Unii Europejskiej. Korzystającym ze składu jest osoba związana zgłoszeniem objęcia towarów procedurą składu celnego lub osoba, na którą przeniesiono prawa i obowiązki tej pierwszej osoby. 7
Osoba, której udzielane jest pozwolenie musi spełniać wszelkie przesłanki, pozwalające uznać, iŝ gwarantuje ona prawidłowy przebieg procedury. Weryfikacja kryteriów podmiotowych w tym właśnie zakresie następuje na podstawie informacji zawartych we wniosku oraz załączonych dokumentach, a takŝe po dokonaniu sprawdzenia w resortowych systemach informatycznych. Weryfikacja warunków podmiotowych dotyczy w szczególności sprawdzenia, czy wnioskodawca: - nie naruszył w sposób powaŝny lub powtarzający się przepisów prawa celnego lub podatkowego, - nie zalega z płatnościami naleŝności celnych oraz w podatkach wobec urzędu skarbowego, - nie jest podmiotem, wobec którego prowadzone jest postępowanie egzekucyjne lub upadłościowe, - rzetelnie wywiązuje się z obowiązków określonych w przepisach prawa celnego i podatkowego w toku dotychczasowej działalności związanej z przywozem lub wywozem towarów. Przesłanki dotyczące miejsca stosowania procedury Warunki z tego zakresu analizowane są podczas postępowania dotyczącego udzielenia pozwolenia na prowadzenie składu celnego lub stosowanie procedury w prywatnym składzie celnym typu E. Realizowane są one w trybie i na zasadach określonych dla urzędowego sprawdzenia. W praktyce polega to na sprawdzeniu miejsca, w którym ma być prowadzony skład celny, pod kątem spełnienia warunków dla moŝliwości skutecznego sprawowania dozoru celnego i kontroli celnej oraz zapewnienia nieusuwalności towarów. Z wizji lokalnej miejsca przeznaczonego do prowadzenia działalności składu celnego sporządzany jest protokół (w formie postanowienia), który doręczany jest wnioskodawcy. Wykazanie gospodarczej potrzeby składowania Składając wniosek o udzielenie pozwolenia wnioskodawca zamierzający prowadzić skład celny musi wskazać na przesłanki uzasadniające gospodarczą potrzebę składowania. Niedostarczenie informacji uzasadniających gospodarczą potrzebę składowania czy teŝ zaistnienie sytuacji, kiedy koszty administracyjne są niewspółmierne do gospodarczej potrzeby składowania - skutkuje odmową wydania pozwolenia. Do określenia gospodarczej potrzeby składowania stosuje się następujące kryteria: wniosek o pozwolenie na prowadzenie składu celnego publicznego musi zawierać informacje, które potwierdzają potrzebę świadczenia usług w zakresie składowania. 8
Informacje takie muszą zawierać szczegóły dotyczące planowanego rozmiaru działalności np. przewidywaną liczbę podmiotów gospodarczych, liczbę transakcji, stopień otwartości i dostępności pomieszczeń do składowania dla podmiotów gospodarczych. wniosek o pozwolenie na prowadzenie składu celnego prywatnego musi zawierać informacje, Ŝe wnioskodawca posiada pomieszczenia do składowania przywoŝonych towarów. Dodatkowo informacje powinny wskazywać potrzebę składowania, rozmiar stanów magazynowych, częstotliwość uŝywania, charakter działalności i inne informacje konieczne do oceny tego kryterium. 5. Zabezpieczenie Wydając pozwolenie na prowadzenie składu celnego organ celny moŝe zaŝądać od prowadzącego skład, złoŝenia w wyznaczonym terminie, gwarancji związanej z odpowiedzialnością za: zapewnienie, Ŝe towary złoŝone w składzie celnym nie zostaną usunięte spod dozoru celnego, wykonywanie obowiązków wynikających ze składowania towarów objętych procedurą składu celnego, przestrzeganie szczególnych warunków określonych w pozwoleniu. Organ celny moŝe takŝe zaŝądać złoŝenia zabezpieczenia przez osobę korzystającą z procedury składu celnego. Wynika to z ogólnych zasad określonych w przepisach prawa celnego, z których wynika, iŝ organy celne mogą uzaleŝnić objęcie towaru procedurą zawieszającą od złoŝenia zabezpieczenia w celu zapewnienia uiszczenia długu celnego mogącego powstać w stosunku do tych towarów. W przypadku zabezpieczenia fakultatywnego ocena, czy w danym przypadku istnieje konieczność złoŝenia zabezpieczenia, naleŝy do organu celnego. Przy dokonywaniu tej oceny organ celny uwzględnia ryzyko związane z ewentualnym powstaniem długu celnego i jego nieuiszczeniem w terminie. Nie chodzi tu więc o zabezpieczenie wszelkich potencjalnych naleŝności celnych przywozowych od wszystkich składowanych towarów w kaŝdym czasie, lecz o ochronę naleŝności podlegających ryzyku. Kryteria, które wpływają na poziom ryzyka powstania długu celnego wyznaczone są w szczególności przez: 1. Wiarygodność osoby zobowiązanej (posiadanie statusu AEO, czas prowadzenia działalności gospodarczej, rzetelność rozliczania naleŝności celnych i podatkowych, pozytywna opinia organów celnych o osobie), 9
2. Składowane towary (rodzaj składowanych towarów, wysokość naleŝności celnych i podatkowych, średni stan zapasów magazynowych), 3. Zakres działalności w składzie celnym (typ składu celnego, liczba osób korzystających z procedury, rodzaj czynności zwyczajowych, stosowanie czasowego wyprowadzenia lub transferu), 4. Bezpieczeństwo składu celnego (lokalizacja, rozmiar i rodzaj pomieszczeń składowych, sposób zabezpieczenia pomieszczeń (budynki, ochrona, alarmy itp.), 5. Kontrola i dozór składu celnego (częstotliwość przedkładania spisów inwentaryzacyjnych, rodzaj stosowanych ewidencji towarowych, jakość systemów wykorzystywanych do kontroli i rozliczania stanów magazynowych, moŝliwość wyodrębnienia pomieszczeń do składowania towarów pod zamknięciem celnym). PowyŜsze kryteria są kryteriami przykładowymi. KaŜdy organ celny samodzielnie podejmuje decyzję o wymogu złoŝenia zabezpieczenia lub odstąpieniu od tego wymogu, biorąc pod uwagę wymienione kryteria, oraz/lub inne kryteria, które uznaje za właściwe w danym przypadku. Przepisy prawa celnego określają takŝe przypadki, kiedy złoŝenie zabezpieczenia jest obligatoryjne. Dotyczy to ubiegania się o udzielenie pozwolenia na prowadzenie składu celnego typu D, a takŝe stosowania procedury składu celnego prywatnego typu E z elementami typu D, stosowania procedury składu celnego w przypadku, gdy korzystającym z procedury jest osoba posiadająca miejsce zamieszkania lub siedzibę poza obszarem celnym Unii Europejskiej i przypadków kiedy procedurą składu celnego obejmowane są towary określone w załączniku nr 44c do RWKC. 6. Ewidencja towarów składowanych w składzie celnym Prowadzący skład celny jest zobowiązany do prowadzenia ewidencji towarów objętych procedurą składu celnego. Jedynie w przypadku składu celnego publicznego typu B nie ma wymogu prowadzenia ewidencji towarowej - w miejsce ewidencji towarowej, urząd kontrolny zachowuje wówczas zgłoszenia o objęcia towarów procedurą składu celnego. Zakres danych podlegających wpisaniu do ewidencji podlega uzgodnieniu z organem celnym. Przyjąć naleŝy, iŝ powinny one obejmować informacje dotyczące rodzaju, ilości i wartości towarów, a takŝe na bieŝąco wskazywać miejsce złoŝenia towarów i operacje, jakim te towary podlegały podczas składowania. 10
Jako ewidencję towarową organ celny moŝe zatwierdzić księgowość prowadzoną przez posiadacza pozwolenia. Wpis do ewidencji powinien być dokonany niezwłocznie po wystąpieniu zdarzenia podlegającego rejestracji. Ewidencja moŝe być prowadzona w sposób tradycyjny (ksiąŝkowy) albo z zastosowaniem programów informatycznych. W przypadku prowadzenia ewidencji w formie pisemnej, przed przystąpieniem do jej wypełniania, karty ewidencji powinny być przeszyte, a strony ponumerowane. Organ celny opatruje przeszycie plombą, a na ostatniej stronie ewidencji wpisuje liczbę jej stron. Program komputerowy wykorzystywany do prowadzenia ewidencji z zastosowaniem technik elektronicznego przetwarzania danych podlega zatwierdzeniu przez organ celny. Stosowany program powinien w szczególności: 1) umoŝliwiać wgląd w treść przetwarzanych danych i zapewniać ich ochronę przed zniekształceniem lub utratą; 2) umoŝliwiać dokonywanie korekty danych, z zachowaniem historii wpisów oraz informacji o dacie dokonania korekty; 3) uniemoŝliwiać usuwanie wpisów; 4) pozwalać na uzyskanie wydruku danych według kryteriów określonych przez organ celny; 5) zapewniać moŝliwość archiwizacji danych na nośnikach zewnętrznych. 7. Składowanie towarów Rodzaj składowanych towarów W składzie celnym mogą być składowane następujące rodzaje towarów: a) towary niewspólnotowe, które w czasie tego składowania nie podlegają naleŝnościom celnym przywozowym ani środkom polityki handlowej; Jest to podstawowa funkcja składu celnego pozwalająca na zawieszenie płatności cła i podatku od towarów przeznaczonych do dopuszczenia do obrotu na rynku wspólnotowym albo realizację reeksportu składowanych towarów do krajów trzecich. b) towary wspólnotowe, którym odrębne przepisy wspólnotowe dają moŝliwość korzystania, w związku z ich umieszczeniem w składzie celnym, ze środków zwykle stosowanych przy wywozie tego rodzaju towarów; Z moŝliwości składowania pod procedurą składu celnego towarów wspólnotowych moŝna korzystać wyłącznie w przypadkach, kiedy określony rodzaj towarów został wskazany 11
wprost, w przepisach odrębnych. Uprawnienie to dotyczy w praktyce towarów będących przedmiotem Wspólnej Polityki Rolnej, których wywóz związany jest z wyznaczeniem refundacji wywozowych. Przykładem mogą być regulacje określone w przepisach rozporządzenia Komisji (WE) nr 1741/2006 z dnia 24 listopada 2006 r. ustanawiającego warunki przyznawania specjalnych refundacji wywozowych do wołowiny bez kości z dorosłego bydła płci męskiej, objętej procedurą składu celnego przed wywozem (Dz. Urz. L 329, z 25.11.2006). c) towary wspólnotowe, wprowadzone do składu celnego bez konieczności obejmowania ich procedurą składu celnego. Jest to funkcja uzupełniająca składu celnego pozwalająca na magazynowanie towarów wspólnotowych w miejscu składu celnego. MoŜe być stosowana po uzyskaniu pozwolenia organu celnego w przypadku, gdy istnieje uzasadniona potrzeba gospodarcza oraz o ile nie ogranicza to moŝliwości sprawowania dozoru celnego i kontroli celnej. Pozwolenie udzielane jest na formularzu załącznika nr 67 (pole 22 formularza kontynuacyjnego). W praktyce moŝliwość składowania towarów wspólnotowych bez obejmowania ich procedurą składu celnego pozwala na wykorzystanie części wolnej powierzchni magazynowej składu celnego, dalsze składowanie towarów uprzednio objętych procedurą składu celnego, które zostały dopuszczone do wolnego obrotu, albo teŝ składowanie towarów przeznaczonych do wykorzystania przy poddawaniu zwyczajowym zabiegom towarów niewspólnotowych objętych procedurą składu celnego. Termin składowania towarów w składzie celnym. Czas pozostawania towarów pod procedurą składu celnego jest nieograniczony. Wyznaczenie terminu, w którym korzystający z procedury jest obowiązany nadać składowanym towarom przeznaczenie celne moŝe być dokonane w uzasadnionych przypadkach, z urzędu, przez organ celny. Termin składowania moŝe teŝ wynikać z przepisów prawa celnego lub przepisów odrębnych. Dotyczy to m.in. towarów wspólnotowych, którym odrębne przepisy wspólnotowe dają moŝliwość korzystania, w związku z ich umieszczeniem w składzie celnym, ze środków zwykle stosowanych przy wywozie. Wyznaczenie terminu składowania towarów określone jest w treści pozwolenia na korzystanie z procedury składu celnego. Określenie terminu moŝe nastąpić z urzędu np. ze względu na rodzaj towarów albo na wniosek strony, np. w związku z zapisem wynikającym z umowy składu zawartej między prowadzącym skład celny i osobą korzystającą z procedury. Konieczność nadania nowego przeznaczenia celnego towarom objętym procedurą składu celnego moŝe być równieŝ następstwem okoliczności związanych np. z cofnięciem 12
pozwolenia na korzystanie z procedury lub pozwolenia na prowadzenie składu celnego. Wydając rozstrzygnięcie w sprawie cofnięcia pozwolenia organ celny moŝe zaŝądać, aby towarom składowanym w składzie celnym nadano, w wyznaczonym terminie, jedno z dopuszczonych przeznaczeń celnych. 8. Funkcjonowanie składu celnego SprzedaŜ towarów w składzie celnym Skład celny, zgodnie z zakresem działalności określonym w przepisach prawa celnego, powinien słuŝyć do składowania towarów. Wykorzystywanie pomieszczeń składu celnego lub urządzeń do magazynowania towarów objętych procedurą składu celnego do celów sprzedaŝy detalicznej jest zabronione. Wyjątki od tej zasady przewidują przepisy prawa celnego, zezwalając na wydanie pozwolenia na prowadzenie składu celnego, jeŝeli dokonywana byłaby sprzedaŝ detaliczna ze zwolnieniem z naleŝności celnych przywozowych jedynie: podróŝującym do państw trzecich, na mocy umów dyplomatycznych lub konsularnych, członkom organizacji międzynarodowych lub siłom NATO. Zakaz sprzedaŝy detalicznej towarów składowanych w składzie celnym oznacza konieczność fizycznego wyodrębnienia składu celnego lub urządzenia składowego od miejsca, w którym prowadzona jest sprzedaŝ detaliczna towarów. Konsekwencją wyłączenia moŝliwości sprzedaŝy detalicznej jest takŝe zakaz prezentowania towarów objętych procedurą składu celnego oraz prowadzenia jakichkolwiek działań zmierzających do podpisywania umów sprzedaŝy. Konsygnacja towarów objętych procedurą składu celnego Świadczenie usług polegających na konsygnacji towarów objętych procedurą składu celnego polega na składowaniu towarów, które są następnie przedmiotem sprzedaŝy komisowej, dokonywanej przez prowadzącego skład celny. Wymaga to zawarcia przez prowadzącego skład celny z właścicielem towarów, umowy składu i umowy komisu (kontraktu konsygnacyjnego) - na warunkach określonych w przepisach Kodeksu Cywilnego. Towary objęte procedurą składu celnego w celu konsygnacji, mogą być wyłącznie przedmiotem sprzedaŝy dokonywanej przez prowadzącego skład celny w imieniu własnym i na rachunek właściciela towarów. 13
Zwyczajowe zabiegi Towary objęte procedurą składu celnego mogą być poddane zwyczajowym zabiegom mającym na celu zapewnienie ich utrzymania, poprawienie ich wyglądu, jakości handlowej lub przygotowanie ich do dystrybucji bądź odsprzedaŝy. Co do zasady, poddanie towarów operacjom w ramach zwyczajowych zabiegów nie powinno powodować zmiany ośmiocyfrowego kodu CN (odstępstwa od tej zasady wskazane są w przepisach prawa celnego). Poddanie towarów zwyczajowym zabiegom wymaga udzielenia pozwolenia przez naczelnika urzędu celnego. Pozwolenie udzielane jest na wniosek osoby korzystającej z procedury składu celnego złoŝony na formularzu stanowiącym załącznik nr 67 do RWKC przy ubieganiu się o pozwolenie na korzystanie z procedury składu celnego albo na wniosku stanowiącym załącznik nr 29 do rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie formularzy stosowanych w sprawach celnych. Zabiegi zwyczajowe mogą być dokonywane bądź w miejscu składu celnego, bądź teŝ w ramach instytucji czasowego wyprowadzenia poza miejscem składu celnego. W procesie poddawania towarów niewspólnotowych zwyczajowym zabiegom mogą być wykorzystywane towary wspólnotowe, wprowadzone do składu celnego bez ich obejmowania procedurą składu celnego (np. konfekcjonowanie niewspólnotowej kawy z wykorzystaniem krajowych opakowań). Przepisy prawa celnego określają katalog zawierający listę czynności, które mogą być dokonywane na towarach w ramach zwyczajowych zabiegów (załącznik nr 72 do RWKC). W ramach zwyczajowych zabiegów moŝliwe jest m.in. sortowanie, konserwacja, zmiana opakowań, konfekcjonowanie, pobieranie próbek, przeprowadzanie badań technicznych, mieszanie, przycinanie itp. Przepisy prawa celnego dopuszczają moŝliwość stosowania zabiegów innych, niŝ wymienione w załączniku nr 72 do RWKC, jednak pod warunkiem, Ŝe: 1) mają one na celu poprawienie wyglądu lub jakości handlowej towarów przywoŝonych lub przygotowanie ich do dystrybucji lub odsprzedaŝy, i 2) operacje te nie zmieniają rodzaju lub nie poprawiają wykonania oryginalnych towarów. Wnioskodawca jest obowiązany do przedstawienia szczegółowego opisu planowanych operacji, w zakresie pozwalającym na ocenę przez organ celny, czy spełniają one warunki pozwalające na zakwalifikowanie do grupy zwyczajowych zabiegów. Rozstrzygnięcie w tej materii zawarte jest w treści udzielonego pozwolenia. Organ celny moŝe odmówić udzielenia pozwolenia, jeśli stwierdzi, Ŝe istnieje prawdopodobieństwo zwiększenia ryzyka naduŝycia finansowego przez daną operację: Operacje wykonywane w ramach zwyczajowych zabiegów mogą być ograniczone w odniesieniu do niektórych kategorii towarów. Dotyczy to w szczególności towarów wspólnotowych, objętych procedurą składu celnego, dla których w związku z wprowadzeniem do składu celnego wyznaczono refundacje wywozowe. 14
Szczegółowy zakres zwyczajowych czynności, jakim mogą być poddane takie towary określają przepisy odrębne. Czasowe wyprowadzenie towarów objętych procedurą składu celnego Czasowe wyprowadzenie towarów moŝe mieć miejsce po uprzednim uzyskaniu pozwolenia naczelnika urzędu celnego. Pozwolenie udzielane jest na wniosek osoby korzystającej z procedury składu celnego złoŝony na formularzu stanowiącym załącznik nr 67 do RWKC przy ubieganiu się o pozwolenie na korzystanie z procedury składu celnego albo na wniosku stanowiącym załącznik nr 29 do rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie formularzy stosowanych w sprawach celnych. Czasowe wyprowadzenie towarów nie moŝe przekraczać trzech miesięcy. Cel czasowego wyprowadzenia towarów naleŝy określić w treści składanego wniosku (np. poddanie towarów zwyczajowym zabiegom poza miejscem składu celnego). Instytucja czasowego wyprowadzenia ma teŝ zastosowanie w przypadku prac remontowo-budowlanych dokonywanych w obiekcie, w którym jest prowadzony skład celny. Przemieszczenie towarów objętych procedurą składu celnego Towary objęte procedurą składu celnego mogą być przemieszczane między róŝnymi miejscami pod procedurą tranzytu albo pod procedurą składu celnego. W pierwszym z wymienionych przypadków przemieszczenie towarów odbywa się w trybie i na warunkach określonych przez przepisy prawa celnego dla procedury tranzytu. Objęcie towarów procedurą tranzytu powoduje zakończenie procedury składu celnego. Przepisy prawa celnego umoŝliwiają takŝe przemieszczanie towarów objętych procedurą składu celnego, bez konieczności zakończenia tej procedury. W tym przypadku osoba korzystająca z procedury składu celnego moŝe zastosować instytucję "transferu". Podczas przemieszczania towarów z wykorzystaniem transferu towary pozostają przez cały czas pod procedurą składu celnego, co oznacza, Ŝe stosowane są wszystkie przepisy tak, jakby towary były składowane w miejscu składu celnego. Dotyczy to w szczególności takŝe zabezpieczenia, przy czym brak Ŝądania złoŝenia zabezpieczenia w związku ze składowaniem towarów w składzie celnym nie wyklucza moŝliwości zaŝądania złoŝenia takiego zabezpieczenia wówczas, gdy korzystający z procedury złoŝy wniosek o zastosowanie transferu. Stosowanie transferu wymaga pozwolenia organu celnego. Pozwolenie określa warunki stosowania transferu, w tym m.in. termin przemieszczenia towaru. Pozwolenie takie moŝe być udzielone w treści pozwolenia na stosowanie procedury składu celnego (odpowiedni kod transferu podawany jest w polu 15 formularza stanowiącego załącznik nr 67 15
do RWKC). Posiadacz pozwolenia na korzystanie z procedury składu celnego moŝe takŝe wystąpić do naczelnika urzędu celnego, który wydał pozwolenie na stosowanie procedury o zmianę pozwolenia, w części dotyczącej ustanowienia uprawnień w zakresie transferu. Przemieszczenie towarów realizowane w ramach transferu pozwala na: 1. Przemieszczenie towarów z urzędu objęcia do miejsca składu celnego, odbywa się na podstawie zgłoszenia o objęcie towarów procedurą składu celnego, bez konieczności stosowania innych formalności celnych, nie podlega takŝe wpisowi do ewidencji. W praktyce jest to wykorzystywane w przypadkach, gdy objęcie towarów procedurą składu celnego następuje w urzędzie celnym, a wprowadzenie towarów do składu celnego odbywa się bez obecności funkcjonariusza celnego. 2. Przemieszczenie towarów pomiędzy miejscami określonymi w pozwoleniu, odbywa się bez stosowania formalności celnych, podlega natomiast wpisaniu do ewidencji towarowej. Jest wykorzystywane w przypadkach, gdy w pozwoleniu na prowadzenie składu celnego prywatnego/korzystanie z procedury w prywatnym składzie celnym określone zostały róŝne miejsca składowania albo w przypadku gdy towary przemieszczane są ze składu celnego do urzędu zakończenia. Omawiana forma przemieszczenia towarów stosowana jest w przypadku, gdy przedmiotem przemieszczania jest towar objęty procedurą prywatnego składu celnego w systemie typu E (skład "mobilny" przemieszczający się między róŝnymi miejscami składowania, określonymi w pozwoleniu na korzystanie z procedury). 3. Przemieszczenie do urzędu wyprowadzenia, realizowane jest poprzez dostarczenie towarów do urzędu zakończenia (bez formalności celnych) i następnie - do urzędu wyprowadzenia, po dokonaniu zgłoszenia towaru do powrotnego wywozu. Z punktu widzenia osoby korzystającej z procedury składu celnego istotne jest, iŝ zakończenie procedury składu celnego następuje w tym wypadku dopiero w chwili, gdy towar będący przedmiotem transferu faktycznie opuści obszar celny Unii Europejskiej. 4. Przemieszczenie do innego posiadacza pozwolenia, odbywa się z zastosowaniem formalności celnych określonych w załączniku nr 68 do RWKC. Istotnym warunkiem, który musi być spełniony w przypadku tej formy transferu, jest posiadanie przez odbiorcę towaru pozwolenia na stosowanie procedury celnej, którą towar zostanie objęty oraz pozwolenia na stosowanie procedury uproszczonej (art. 76 lit. c WKC). Ta forma przemieszczenia jest stosowana, gdy towary przekazywane są do posiadacza pozwolenia poddającego towary objęte uprzednio procedurą składu celnego, operacjom celnym w ramach nowego przeznaczenia celnego, np. uszlachetnianie czynne towarów uprzednio objętych procedurą składu celnego. Często wykorzystywana jest takŝe w 16
przypadku zmiany składu celnego, w którym są składowane towary (łącznie ze sprzedaŝą tych towarów i objęciem procedurą przez innego posiadacza pozwolenia). Pozwolenie z mocą wsteczną na korzystanie z procedury składu celnego Przepisy prawa celnego nie przewidują moŝliwości stosowania instytucji "pozwolenia z mocą wsteczną" w odniesieniu do procedury składu celnego. JednakŜe, organy celne w przypadku prywatnego składu celnego, mogą wyrazić zgodę na korzystanie z procedury składu celnego przed wydaniem pozwolenia na prowadzenie składu celnego. Taka sytuacja moŝe mieć miejsce, kiedy wnioskodawca złoŝył wniosek o wydanie pozwolenia na prowadzenie prywatnego składu celnego, ale pozwolenie takie nie zostało jeszcze wydane. Z uwagi na uzasadnioną potrzebę gospodarczą wnioskodawca chciałby jednak przywiezione towary objąć procedurą składu celnego i złoŝyć je w miejscu wskazanym we wniosku, przeznaczonym do prowadzenia składu celnego. Organ celny moŝe wówczas, na podstawie art. 507 ust. 1 RWKC, zezwolić na stosowanie procedury składu celnego. Udzielenie takiego zezwolenia moŝliwe jest pod warunkiem, Ŝe toczące się postępowanie w sprawie udzielenia pozwolenia na prowadzenie składu celnego wykazało, iŝ wnioskodawca spełnia wszystkie warunki wymagane do udzielenia pozwolenia. Dotyczy to zarówno warunków podmiotowych, jak i moŝliwości skutecznego sprawowania dozoru celnego w miejscu przeznaczonym do prowadzenia składu celnego. Pozytywne rozstrzygnięcie w tej materii uzaleŝnione będzie w szczególności od pozytywnej oceny miejsca przeznaczonego do prowadzenia składu celnego. Procesy uszlachetniania oraz przetworzenia pod kontrolą celną w pomieszczeniach składu celnego Prawo celne dopuszcza moŝliwość wprowadzenia do pomieszczeń składu celnego towarów niewspólnotowych, nie objętych procedurą składu celnego, w celu poddania ich procesom uszlachetniania czynnego lub procesom przetwarzania pod kontrolą celną - na warunkach określonych dla kaŝdej z wymienionych procedur. Skorzystanie ze wskazanych powyŝej moŝliwości, uzaleŝnione jest od uzyskania pozwolenia naczelnika urzędu celnego. Pozwolenie wydawane jest na formularzu stanowiącym załącznik nr 67 do Rozporządzenia Wykonawczego, na wniosek osoby korzystającej z procedury celnej. Pozwolenie moŝe być udzielone jedynie w uzasadnionych gospodarczo wypadkach, pod warunkiem, Ŝe działalność w tym zakresie nie będzie ograniczać moŝliwości sprawowania dozoru celnego. 17
Przeniesienie praw i obowiązków Prawa i obowiązki prowadzącego skład celny mogą zostać, za zgodą organów celnych, przeniesione na inną osobę. Wniosek w sprawie przeniesienia praw i obowiązków prowadzącego skład celny składany jest do organu celnego, który wydał pozwolenie na prowadzenie składu celnego, przez osobę, na którą mają być przeniesione prawa i obowiązki za zgodą posiadacza pozwolenia. Wniosek składany jest na formularzu zgodnym z załącznikiem nr 67 do RWKC. Odpowiednio naleŝy stosować wyjaśnienia podane dla przypadku ubiegania się o udzielenie pozwolenia na prowadzenie składu celnego. Pozwolenie na przeniesienie praw i obowiązków jest wydawane, jeśli organ celny stwierdzi, Ŝe wnioskodawca spełnia wszelkie warunki, od których przepisy prawa celnego uzaleŝniają wydanie pozwolenia na prowadzenie składu celnego. Nowy posiadacz pozwolenia na prowadzenie składu celnego przejmuje w kaŝdym przypadku całość praw i obowiązków związanych z prowadzeniem składu celnego. Dotyczy to w szczególności odpowiedzialności prowadzącego skład celny, o której mowa w art. 101 i 102 WKC, określonej w pozwoleniu na prowadzenie składu celnego, Zaletą instytucji przeniesienia praw i obowiązków prowadzącego skład celny jest moŝliwość zmiany osoby prowadzącej skład celny bez konieczności wyprowadzania towarów składowanych w składzie celnym. Po wydaniu pozwolenia wymagane jest natomiast uregulowanie formalności celnych wobec składowanych towarów. W przypadku prywatnych składów celnych będzie to objęcie towarów procedurą składu celnego na rzecz nowego posiadacza pozwolenia, a w przypadku składu celnego publicznego - zawarcie umów składowania z nowym prowadzącym skład celny. Przepisy prawa celnego umoŝliwiają dokonanie przeniesienia praw i obowiązków osoby uprawnionej do korzystania z procedury składu celnego, na inną osobę. Realizacja uprawnienia w tym zakresie wymaga uzyskania pozwolenia organu celnego. Pozwolenie na przeniesienie praw i obowiązków moŝe być elementem rozstrzygnięcia zawartego w pozwoleniu na korzystanie z procedury składu celnego (wówczas w polu nr 9 naleŝy podać dane osoby, na którą będą przeniesione prawa i obowiązki) albo teŝ odrębnej decyzji zmieniającej udzielone wcześniej pozwolenie. W tym drugim przypadku posiadacz pozwolenia musi złoŝyć wniosek (sporządzony na formularzu stanowiącym załącznik nr 67 do RWKC) do naczelnika urzędu celnego, który wydał pozwolenie na korzystanie z procedury składu celnego. Wnioskując o udzielenie pozwolenia naleŝy wskazać zakres praw i obowiązków oraz wykaz towarów, które mają stanowić przedmiot przeniesienia. Przeniesienie moŝe dotyczyć towarów objętych procedurą składu celnego na podstawie jednego lub kilku zgłoszeń celnych. Osoba, na którą przenoszone są prawa i obowiązki nie staje się posiadaczem udzielonego wcześniej pozwolenia na korzystanie z procedury składu celnego, a jedynie uzyskuje uprawnienia do wykonania określonych operacji w odniesieniu 18
do wskazanych konkretnie towarów objętych procedurą składu celnego oraz występowania w tym zakresie przed organami celnymi, bez konieczności obejmowania tych towarów procedurą na swoją rzecz (to jest bez konieczności ubiegania się o pozwolenie na procedurę). W praktyce moŝe to być np. przeniesienie na inną osobę uprawnień do zakończenia procedury składu celnego, co w konsekwencji pozwoli na dopuszczenie do wolnego obrotu towarów uprzednio objętych procedurą składu celnego przez osobę inną, niŝ posiadacz pozwolenia, z zastrzeŝeniem, Ŝe po dokonaniu przeniesienia praw i obowiązków towary te nie będą nadal składowane w składzie celnym. 19