Przygotowanie form drukowych - zagadnienie do egzaminu: 1. Jakie znasz rodzaje przygotowania płyt offsetowych stosowane obecnie? Rozróżniamy dwie różne technologie przygotowania form drukowych: Analogową, inaczej zwaną tradycyjną lub konwencjonalną - opartą na reprodukcji fotograficznej z wykorzystaniem technologii na bazie błon filmowych, montażu tradycyjnego na astralonach, z zastosowaniem emulsji światłoczułych i konwencjonalnych źródłach światła, w której uzyskana dokładność zależy przede wszystkim od staranności montażysty a następnie kopisty. CtP (ang. Computer to Plate), oznaczającą nowoczesny system naświetlania elementów drukowych bezpośrednio z komputera na płytę drukarską, który pomija proces montażu ręcznego oraz kopiowania w kopioramach, standaryzując proces reprodukcyjny. 2. Na czym polega kopiowanie analogowe tradycyjne? Polega na wykorzystaniu w procesie fotograficznego kopiowania formy kopiowej tj. montażu diapozytywowego lub negatywowego wykonanego na astralonie, który służy do kopiowania obrazu miejsc drukujących na arkuszu blachy aluminiowej, pokrytej emulsją światłoczułą, stanowiącej formę drukową, w procesie naświetlania stykowego w urządzeniach naświetlających zwanych kopioramami fotoreprodukcyjnymi. Naświetloną płytę poddaje się mokremu procesowi obróbki wywołującej obraz oraz wypłukującej naświetloną emulsji z powierzchni powstającej formy drukowej, a następnie suszy. Po wysuszeniu formę poddaje się procesowi tzw. wykrywania czyli korekty usuwającej zbędne elementy i brudy, które uległy zreprodukowaniu. Po jej zakończeniu całą powierzchnię pokrywa się roztworem gumy arabskiej, w celu zabezpieczenia przed utlenianiem. 3. Co to jest kopiorama i do czego służy? Kopiorama - to urządzenie do kopiowania stykowego, czyli naświetlania materiału światłoczułego poprzez kliszę (z wywołanym obrazem) leżącą bezpośrednio na tym materiale. Oprócz klisz mogą to być również inne materiały, np. kalka zawierająca naniesiony dowolną techniką obraz. Obraz jest kopiowany w skali 1:1. Aby kopiowanie było faktycznie stykowe niezbędnym warunkiem jest, aby klisza była naświetlona w ten sposób, żeby strona zawierająca obraz dotykała warstwy światłoczułej w przeciwnym przypadku obraz byłby lekko rozmyty. Również z tego powodu przy naświetlaniu blach offsetowych wymagane są klisze naświetlone lewoczytelnie,,lustrzanie". Do kontroli procesu kopiowania służy ekspozymetr. Profesjonalne kopioramy są wbrew pozorom urządzeniami skomplikowanymi z powodu wymogu idealnie takiego samego oświetlenia całego pola naświetlania oraz możliwości precyzyjnego dozowania ilości światła. Dodatkowym wymogiem jest usunięcie powietrza spomiędzy kliszy z obrazem i naświetlanego podłoża w celu uniknięcia pierścieni Newtona. Tego typu kopioramy zaopatrzone są w hermetyczne klapy i pompę odsysającą powietrze.
4. Na czym polega kopiowanie cyfrowe w technologii CtP? Polega na uzyskaniu obrazu miejsc drukujących na formie drukowej w procesach fotoreprodukcyjnych formy drukowej z pominięciem i bez potrzeby jej wytwarzania, tradycyjnej formy kopiowej na astralonie, na arkuszu blachy aluminiowej, pokrytej termo i fotorozpuszczalną emulsją światłoczułą, w procesie naświetlania bezpośredniego, tzw. CtP, w cyfrowo sterowanych urządzeniach naświetlających, zwanych naświetlarkami fotoreprodukcyjnymi. Naświetloną płytę poddaje się mokremu procesowi obróbki wypłukującej obraz naświetlonej i aktywowanej emulsji z powierzchni powstającej formy drukowej, a następnie suszy i pokrywa się roztworem gumy arabskiej, w celu zabezpieczenia przed utlenianiem. Proces ten ogranicza w znacznym stopniu reprodukowanie błędów co ogranicza do minimum konieczność wykrywania (kasowania błędów). 5. Jakie znasz rodzaje kopiowania? Kopiowanie diapozytywowe wykorzystuje przy kopiowaniu diapozytywową formę kopiową, która zabezpiecza emulsję płyty przed naświetleniem tylko w miejscach występowania zaczernień na diapozytywach; Kopiowanie negatywowe wykorzystuje przy kopiowaniu negatywową formę kopiową, która zabezpiecza emulsję płyty przed naświetleniem, naświetlane są tylko miejsca odryte, czyli te, które nie są zaczernione na negatywie. 6. Jakie znasz rodzaje emulsji kopiowych? Emulsje foto i termo rozpuszczalne są to te, które po naświetleniu i wywołaniu ulegną rozpuszczeniu i wypłukaniu, odkrywając na powstającej formie drukowej miejsca niedrukujące; Emulsje foto i termo utwardzalne są to te, które po naświetleniu i wywołaniu ulegną utrwaleniu i utwardzeniu, a po rozpuszczeniu i wypłukaniu emulsji nie naświetlonej, na powstającej formie drukowej stworzą miejsca drukujące; 7. Opisz proces kopiowania konwencjonalnego na płytach presensybilizowanych: - zapoznanie się z kartą technologiczną (jaka praca, ile płyt, jakiego rodzaju, jakiego formatu, na którą maszynę, itp.); - przeczyszczenie szyby kopioramy (sprawdzenie stanu czystości i przejrzystości); - zaplanowanie czasu ekspozycji naświetlania; - wyciągnięcie blachy z opakowania odrzucenie papierka przekładającego poszczególne sztuki; - wycięcie otworów (perforacja BACHERA) dla systemu szybkiego pasowania; - umieszczenie formy w kopioramie; - przeczyszczenie z brudów montażu jednego koloru; - umieszczenie montażu na bezpośredni na blasze emulsja formy kopiowej musi stykać się bezpośrednio z emulsją na formie; - spasowanie za pomocą listewki kołów pasujących systemu BACHERA dla precyzyjnego rozmieszczenia obrazu; - zamknięcie szyby kopioramy dociśnięcie do płaszcza kopioramy, - załączenie pompy próżniowej dla wyciągnięcia powietrza spomiędzy szyby i guma, dla dokładniejszego dociśnięcia emulsji montażu z emulsją płyty;
- rozpoczęcie naświetlania w jej trakcie automatyczny pomiar ekspozymetrem; naświetlanie może być podzielone na dwa etapy: podstawowe oraz rozpraszające z matówką dla zatracenia błędów na krawędziach użytków; - po zakończeniu naświetlania rozszczelnienie i otworzenie kopioramy; - wywołanie w automatycznej wywoływarce; - sprawdzenie błędów i poprawności naświetlenia; - wykrywanie kasowanie błędów; - spłukanie i wstępne osuszenie; - gumowanie pokrycie roztworem gumy arabskiej; - suszenie; - odstawienie gotowej formy na stojak odkładczy i schowanie (zarchiwizowanie) montażu. 8. Opisz proces kopiowania CtP w półautomatycznej naświetlarce bębnowej: - zapoznanie się z kartą technologiczną (jaka praca, ile płyt, jakiego rodzaju, jakiego formatu, na którą maszynę, itp.); - odszukanie w komputerze wskazanej pracy z listy wielu prac; - wprowadzenie danych komputerowych wybranej pracy do systemu informatycznego naświetlarki CtP; - wyciągnięcie blachy z opakowania odrzucenie papierka przekładającego poszczególne sztuki; - otworzenie osłony naświetlarki w miejscu stołu nakładczego; - podanie (wsadzenie) blachy do naświetlarki; - zamknięcie osłony i zainicjowanie początku cyklu START: następuje automatyczne: - wycięcie otworów (perforacja BACHERA) dla systemu szybkiego pasowania; - umieszczenie formy w na cylindrze naświetlającym wyważenie cylindra; - uruchomienie wirowania cylindra ok.: 3800 obrotów na minutę; - rozpoczęcie naświetlania diody laserowe z systemami optycznymi (pryzmatami i lustrami) prowadzą proces naświetlania punkt po punkcie; - po zakończeniu naświetlania automatyczne odpięcie z cylindra i wyprowadzenie na stół łączący (transportowy) z wywoływarką; - wywołanie w automatycznej wywoływarce, płukanie i przesuszanie; - gumowanie pokrycie roztworem gumy arabskiej; - suszenie; - wyprowadzenie i automatyczne odstawienie gotowej formy na stojak odkładczy. - archiwizacja plików kopiowych może następować automatycznie (systemowo) lub,,ręczni na wskazanie operatora. 9. Opisz budowę ogólną kopioramy: Budowa: u góry lampa dużej mocy, poniżej szklana pokrywa i gumowy pulpit - płaszcz (na nim kładziona jest płyta oraz łącząca z astralonem montażu - listwa z kołkami w systemie Bachera), kopiorama posiada pompę próżniową do odsysania powietrza spomiędzy płyty a filmu, całość chroniona jest zasłoną w celu zabezpieczenia wzroku obsługujących pracowników podczas naświetlania. Urządzenie uzupełnione jest zegarami kontrolnymi ekspozymetru wskazującymi ciśnienie panujące pod szybą, stan przyssania, zadany czas naświetlania, kontrolki pracy, licznik wykonanych
form, itp.; Pod pulpitem sterowniczym często umieszczone są szuflady do przechowywania montaży. 10. Na czym polega kopiowanie płyt offsetowych? Kopiowanie płyt offsetowych - to proces przygotowania, inaczej kopiowania, oryginałów metodami drukarskimi lub fotograficznymi na płaskie formy drukowe, które mają płaską powierzchnię, a w drukowaniu - proces przenoszenia farby na podłoże dokonuje się na zasadzie zjawisk fizykochemicznych. Selektywność przekazu farby w drukowaniu offsetowym polega na zwilżaniu roztworem zwilżającym tylko elementów niedrukujących, a farbą drukarską tylko elementów drukujących. Odpowiednie zwilżanie osiąga się poprzez różne właściwości powierzchni drukujących (oleofilowych - przyjmujących farbę drukarską) i niedrukujących (hydrofilowych - przyjmujących roztwór zwilżający) oraz odmienne właściwości farby i roztworu zwilżającego. Ponieważ technika offsetowa ma bardzo różne zastosowanie z punktu widzenia wielkości nakładów, formatów, kolorystyki druku i wymogów jakościowych, istnieją także różne techniki przygotowania formy drukowej. Offsetowe formy drukowe mają postać cienkich płyt lub folii - potocznie drukarze nazywają je blachami, które mocuje się na cylindrze formowym. Na podłożu nośnym znajdują się elementy drukujące i niedrukujące. Elementem niedrukującym jest często powierzchnia samego podłoża nośnego. 11. Jakie istnieją kryteria podziału form offsetowych? Istnieje kilka kryteriów podziału form offsetowych. Najistotniejsze to: - pod względem rodzaju podłoża jednolite (z jednego metalu) i wielometalowe; - pod względem technologii drukowania - do form zwilżanych i do offsetu bezwodnego; - pod względem sposobu produkcji - płyty CtF i CtP; - pod względem przygotowania - procesowe i bezprocesowe. 12. Co to są płyty offsetowe? Płyty offsetowe - to formy przeznaczone do druku w technologii offsetowej, często potocznie nazywane blachami, z uwagi na fakt iż obecnie są produkowane w postaci arkusza cienkiej płyty aluminiowej, zakładanej w maszynie offsetowej, po wcześniejszym naświetleniu lub wypaleniu i wywołaniu lub wymyciu, na tzw. cylinder formowy. Współczesne płyty offsetowe są presensybilizowanymi (wstępnie uczulanymi) formami drukowymi, fabrycznie pokrytymi warstwami emulsji światłoczułej, które mogą być naświetlone i wywołane bezpośrednio po wyjęciu z opakowania transportowego. Grubość blachy waha się od 0,1 do 0,3 mm. Producentami płyt presensybilizowanych są światowe koncerny branży fotograficznej takie jak: Fuji, AGFA, KODAK. Płyty konwencjonalne - analogowe, naświetla się w kopioramach. Płyty dla technologii CtP naświetla się (,,wypala") w specjalnych laserowych (diodowych) maszynach do reprodukowania, tzw. naświetlarkach CtP.
13. Co wykorzystuje kopiowanie tradycyjne? Kopiowanie analogowe, konwencjonalne, tradycyjne - wykorzystuje kopioramę czyli podstawowe urządzenie do kopiowania stykowego, dla naświetlania materiału światłoczułego poprzez kliszę, leżącą bezpośrednio na tym materiale, zawierającą naniesiony fotograficznie obraz. Jest on stykowo kopiowany w skali 1:1, zatem niezbędnym warunkiem jest, aby klisza była naświetlona w ten sposób, żeby strona zawierająca obraz dotykała warstwy światłoczułej, dla uzyskania w pełni wyrazistego obrazu. 14. Na czym polega naświetlanie w systemie CtP i jakie są jego zalety? Naświetlanie płyt offsetowych w technologii CtP (ang. Computer to Plate), oznacza nowoczesny system naświetlania postscriptów bezpośrednio na płyty drukarskie. Wprost z komputera na płytę drukarską trafia gotowy montaż elektroniczny nazywany impozycyjnym (często jest to składka), który pomija w ten sposób przestarzały proces montażu ręcznego. Korzystając z systemu CtP pomijamy dotychczasowy, proces naświetlania i kopiowania klisz na formy drukowe. Jeżeli porównamy koszty tradycyjnego procesu i CtP, okaże się, że jest on tańszy. Co więcej, dzięki procesowi CtP uzyskujemy większą dokładność z uwagi na fakt iż laser wypala obraz bezpośrednio na płycie, a nie jak do tej pory na kliszy, przez którą dopiero następnie, metodą stykową, w kopioramie, naświetlana była płyta drukarska. Naświetlając bezpośrednio na płycie, otrzymujemy lepsze reprodukowanie rastra, a co za tym idzie lepszą jakość, maleje przyrost punktu czy jego zatracenie. Stosowanie filmów pociąga za sobą efekt optycznego powiększenia punktów rastrowych na etapie naświetlania płyty offsetowej. Ponieważ w technologii CtP nie ma mowy o diapozytywach, uzyskane punkty mają ostre linie brzegowe. Sprawia to, że maszyniści nie musza borykać się z problemem przyrostu punktu we wrażliwych półtonach, kosztem szczegółów w jasnych i ciemnych partiach. W rezultacie mogą zastosować grubsza warstwę farby w całym zakresie tonów, otrzymując wyższe nasycenie barw oraz lepsze odwzorowanie szczegółów w pracy. Kopiowanie CtP poprawia również zgodność pasowania. W tradycyjnej technologii, opartej na filmach, uzyskana dokładność zależy przede wszystkim od staranności montażysty a następnie kopisty. W czasie naświetlania w naświetlarce CtP, laser pracuje z wyjątkową, cyfrową dokładnością, co daje idealne spasowanie wszystkich blach. Dokładna pozycja rysunku na płycie znacznie skraca czas narządu eliminując konieczność długiego pasowania między poszczególnymi barwami druku. 15. Co to jest naświetlarka lub fotonaświetlarka? To urządzenie wykorzystywane w poligrafii do nanoszenia metodą optyczną obrazu drukowego bezpośrednio na formę drukową lub na formę kopiową służącą później do wykonania formy drukowej. Wyróżnia się kilka typów naświetlarek takich jak: CtF, CtP i CtPress. 16. Jakie naświetlarki stosuje się w technologii CtF? W technologii CtF wykorzystuje się naświetlarki laserowe, służące do naświetlania klisz (czyli form kopiowych), które później będą wykorzystywane do naświetlania metodą stykową form drukowych w rozmaitych technikach druku. W zależności od docelowej techniki druku, obraz na kliszach może być naświetlany pozytywowo lub negatywowo, oraz prawoczytelnie lub lewoczytelnie (czyli w odbiciu lustrzanym).
17. Czym różni się naświetlanie naświetlarką bębnową od naświetlarki liniowej? Naświetlarka bębnowa w której klisza lub płyta offsetowa rozciągnięta jest na wycinku obwodu specjalnego bębna, warstwą światłoczułą do wewnątrz w naświetlarkach z łożem wewnętrznym, lub warstwą światłoczułą na zewnątrz - w naświetlarkach z łożem zewnętrznym, a przesuwający się powoli wzdłuż osi bębna i jednocześnie szerokości kliszy, laser z wirującym zwierciadłem, oświetla po obwodzie kolejne fragmenty bębna. Naświetlarka liniowa (kapstanowa) w której klisza jest ze stałą prędkością przesuwana przed nieruchomym laserem, którego światło za pomocą wirującego zwierciadła omiata kolejne poprzeczne fragmenty kliszy.