KONSERWACJA ZESPOŁU ZABYTKOWYCH KARNISZY ze zbiorów MUZEUM ZAMOYSKICH W KOZŁÓWCE Opracowanie: mgr Anna Fic-Lazor konserwator dzieł sztuki Muzeum Zamoyskich w Kozłówce 2015 1
Przedmiotem planowanych prac konserwatorskich są karnisze, stanowiące część dużego, unikatowego zespołu z dawnego wyposażenia pałacu Zamoyskich w Kozłówce. Obiekty datowane na przełom XIX i XX wieku, wykonane były prawdopodobnie w warszawskiej firmie E. A. Zaleskiego. Karnisze mają formę neorokokową, o linii wklęsłowypukłej, z przodu pośrodku wybrzuszone. Przednia i boczne ścianki ażurowe, złożone z wolut, motywów rocailles, grzywaczy i liści akantu. I. 2 KARNISZE Z SYPIALNI HRABIEGO KONSTANTEGO ZAMOYSKIEGO. NUMER INWENTARZA: MPK/MZ/309, MPK/MZ/310. WYMIARY OBIEKTU: 85 x 225 x 42 cm, powierzchnia złoceń 165 dm 2. WARTOŚĆ EKSPONATU: MPK/MZ/309: 8000 zł, MPK/MZ/310: 8000 zł. II. 4 KARNISZE Z SYPIALNI HRABINY. NUMER INWENTARZA: MPK/MZ/322, MPK/MZ/323, MPK/MZ/324. WYMIARY OBIEKTU: 85 x 225 x 42 cm, powierzchnia złoceń 165 dm 2. WARTOŚĆ EKSPONATU: MPK/MZ/322: 8000 zł, MPK/MZ/323: 8000 zł. MPK/MZ/324: 8000 zł. NUMER INWENTARZA: MPK/MZ/305 WYMIARY OBIEKTU: 85 x 325 x 27 cm, powierzchnia złoceń 177 dm 2. WARTOŚĆ EKSPONATU: 8000 zł, III. 3 KARNISZE Z SYPIALNI HRABIEGO ADAMA ZAMOYSKIEGO. NUMER INWENTARZA: MPK/MZ/325, MPK/MZ/326, MPK/MZ/327. WYMIARY OBIEKTU: 85 x 225 x 42 cm, powierzchnia złoceń 165 dm 2. WARTOŚĆ EKSPONATU: MPK/MZ/325: 8000 zł, MPK/MZ/326: 8000 zł. MPK/MZ/327: 8000 zł. IV. 1 KARNISZ Z ŁAZIENKI I. NUMER INWENTARZA: MPK/MZ/398. WYMIARY OBIEKTU: 85 x 225 x 42 cm, powierzchnia złoceń 165 dm 2. WARTOŚĆ EKSPONATU: 8000 zł, 2
TECHNIKA WYKONANIA OBIEKTÓW. Drewno liściaste i iglaste, zaprawa kredowo-klejowa, ornamenty snycerskie; złocenia z zastosowaniem łączonych technik w złocie polerowanym i szlagmetalu w macie. STAN ZACHOWANIA: Drewno zanieczyszczone. Połączenia konstrukcyjne oraz klejenia drewna osłabione, ze znacznym zdegradowaniem spoiwa (kleju glutynowego), miejscowe ubytki snycerki. Warstwa zaprawy silnie spękana, z ubytkami i odspojeniami, częściowo ruchomymi. W złoceniach przeniesienie spękań z warstwy zaprawy, ubytki, przetarcia, spękania. Ubytki złoceń wykonanych szlagmetalem, warstwa metalu pociemniała i zoksydowana. Na całej powierzchni liczne zanieczyszczenia organiczne (ekskrementy). Miejscowe wcześniejsze naprawy, polegające na zamalowaniu brązami pozłotniczymi miejsc ubytków. PROGRAM PRAC: Podstawowym celem konserwacji będzie zahamowanie procesów destrukcyjnych oraz przywrócenie właściwych funkcji użytkowych i ekspozycyjnych obiektów. 1. Usunięcie zabrudzeń. 2. Dezynfekcja i zabezpieczenie przeciw szkodnikom drewna. 3. Usunięcie starych, zwietrzałych gruntów. 4. Niezbędne naprawy drewna, wzmocnienia konstrukcyjne i impregnacja. 5. Uzupełnienia rekonstrukcyjne snycerki wg potrzeb. 6. Oczyszczenie warstw pozłoty, przepolerowanie oryginalnych, dobrze zachowanych złoceń. 7. Uzupełnienia zaprawy w miejscach ubytków. 8. Przygotowanie powierzchni pod wykonanie złoceń na poler i mat. 9. Rekonstrukcja złoceń z zastosowaniem łączonych technik w złocie polerowanym oraz szlagmetalu w macie. 10. Położenie laserunków uplastyczniających. 11. Nałożenie powłok zabezpieczających szlagmetal. 12. Opracowanie dokumentacji opisowej i fotograficznej. 3
DOKUMENTACJA FOTOGRAFICZNA 4
KARNISZE W SYPIALNI HRABIEGO KONSTANTEGO ZAMOYSKIEGO. FOT. 1. Widok ściany północnej z karniszami nadokiennymi. FOT. 2. Karnisz, nr inw. MPK/MZ/309 5
FOT. 3, FOT. 4. Karnisz, nr inw. MPK/MZ/309, widoczne ubytki, wyłuszczenia, przetarcia, i przebarwienia warstw zaprawy i pozłoty oraz spękania w miejscach połączeń drewna. 6
FOT. 5 Karnisz, nr inw. MPK/MZ/310 FOT. 6. Karnisz, nr inw. MPK/MZ/310, widoczne ubytki, wyłuszczenia, przetarcia warstw zaprawy i pozłoty, przebarwienia retuszy oraz spękania w miejscach połączeń drewna. 7
FOT. 7. Karnisz, nr inw. MPK/MZ/310, widoczne ubytki, wyłuszczenia, przetarcia warstw zaprawy i pozłoty oraz spękania w miejscach połączeń drewna. KARNISZE W SYPIALNI HRABINY. FOT. 8, Karnisze nadokienne na ścianie wschodniej sypialni. 8
FOT. 9 Karnisz, nr inw. MPK/MZ/322. FOT. 10. Karnisz, nr inw. MPK/MZ/322, widoczne ubytki, przetarcia i przebarwienia warstw pozłoty, przemalowania brązami pozłotniczymi oraz spękania w miejscach połączeń drewna. 9
FOT. 11. Karnisz, nr inw. MPK/MZ/322, widoczne ubytki, wyłuszczenia, przetarcia warstw zaprawy i pozłoty, pociemnienie szlagmetalu oraz spękania w miejscach połączeń drewna. FOT. 12 Karnisz, nr inw. MPK/MZ/323. 10
FOT. 13. Karnisz, nr inw. MPK/MZ/323, widoczne ubytki, wyłuszczenia, przetarcia i przebarwienia warstw zaprawy i pozłoty, przemalowania brązami pozłotniczymi oraz spękania w miejscach połączeń drewna. FOT. 14. Karnisz, nr inw. MPK/MZ/324, 11
FOT. 15. FOT. 16. Karnisz, nr inw. MPK/MZ/324, widoczne ubytki, wyłuszczenia, przetarcia przebarwienia warstw zaprawy i pozłoty oraz spękania w miejscach połączeń drewna. 12
FOT. 17. Karnisz, nr inw. MPK/MZ/305, nad wnęką sypialnianą. FOT. 18. Karnisz, nr inw. MPK/MZ/305, widoczne ubytki, wyłuszczenia, przetarcia,warstw zaprawy i pozłoty oraz spękania w miejscach połączeń drewna. 13
FOT. 19, FOT. 20, Karnisz, nr inw. MPK/MZ/305, widoczne ubytki, wyłuszczenia, przetarcia i przebarwienia warstw zaprawy i pozłoty oraz spękania w miejscach połączeń drewna. 14
FOT. 21. Karnisz, nr inw. MPK/MZ/305, widoczne ubytki, wyłuszczenia, przetarcia i przebarwienia warstw zaprawy i pozłoty oraz spękania w miejscach połączeń drewna. KARNISZE Z SYPIALNI HRABIEGO ADAMA ZAMOYSKIEGO FOT. 22. Widok ogólny na karnisze w Sypialni hr. Adama - dwa nadokienne i jeden nad wnęką sypialnianą. 15
FOT. 23, Karnisz, nr inw. MPK/MZ/325 nad wnęką sypialnianą. FOT. 24. Karnisz, nr inw. MPK/MZ/325, widoczne przemalowania brązami pozłotniczymi, ubytki, wyłuszczenia, przetarcia i przebarwienia warstw zaprawy i pozłoty. 16
FOT. 25, FOT. 26. Karnisz, nr inw. MPK/MZ/325, widoczne ubytki, wyłuszczenia, przetarcia i przebarwienia warstw zaprawy i pozłoty oraz przemalowania brązami pozłotniczymi. 17
FOT. 27. Karnisz, nr inw. MPK/MZ/326. FOT. 28. Karnisz, nr inw. MPK/MZ/326, widoczne ubytki, wyłuszczenia, przetarcia i przebarwienia warstw zaprawy oraz liczne zanieczyszczenia organiczne. 18
FOT. 29. Karnisz, nr inw. MPK/MZ/326, widoczne ubytki, wyłuszczenia, przetarcia i przebarwienia warstw zaprawy i pozłoty oraz spękania w miejscach połączeń drewna. FOT. 30. Karnisz, nr inw. MPK/MZ/327. 19
FOT. 31. FOT. 32. Karnisz, nr inw. MPK/MZ/327, widoczne ubytki, wyłuszczenia, przetarcia, i przebarwienia warstw zaprawy i pozłoty oraz silne zanieczyszczenia organiczne. 20
ŁAZIENKA PÓŁNOCNA. FOT. 33. Karnisz, nr inw. MPK/MZ/398. FOT. 34. Karnisz, nr inw. MPK/MZ/398, przetarcia, i przebarwienia warstw zaprawy i pozłoty, pociemniałe naprawy brązami pozłotniczymi i silne zanieczyszczenia organiczne. 21
FOT. 35, FOT. 36. Karnisz, nr inw. MPK/MZ/398, przetarcia, i przebarwienia warstw zaprawy i pozłoty, pociemniałe naprawy brązami pozłotniczymi i silne zanieczyszczenia organiczne. 22