Załącznik nr 1 do Uchwały Nr XI/76/08 Rady Gminy Wielowieś z dnia 28 stycznia 2008 r. Załącznik nr 1 do Uchwały Zebrania Wiejskiego Sołectwa Wielowieś Nr 1/08 z dnia 22 stycznia 2008 r. PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI WIELOWIEŚ Opracował: Ginter Skowronek Krzysztof Kocot WIELOWIEŚ grudzień 2007
Spis treści: 1. Charakterystyka miejscowości... 3 1.1. Charakterystyka Gminy Wielowieś...3 1.2. Charakterystyka miejscowości Wielowieś...8 2. Inwentaryzacja zasobów... 18 2.1. Zasoby przyrodnicze...18 2.2. Zasoby kulturowe...18 2.3. Obiekty i tereny...19 2.4. Infrastruktura społeczna...20 2.5. Infrastruktura techniczna...20 2.6. Gospodarka, rolnictwo...21 2.7. Środki finansowe i pozyskiwanie funduszy...22 2.8. Mieszkańcy (kapitał społeczny i ludzki)...22 2.9. Informacje dostępne o wsi...23 3. Ocena mocnych i słabych stron... 24 3.1. Analiza SWOT....24 3.2. Wnioski z przeprowadzonej analizy SWOT...24 4. Planowane kierunki rozwoju... 25 4.1. Cel nadrzędny...25 4.2. Cele strategiczne z odpowiadającymi im zadaniami...25 4.2.1. Zmiany w strukturze gospodarczej gminy, w tym zasady kształtowania rolnej i leśnej przestrzeni produkcyjnej...25 4.2.2. Zmiany w sposobie uŝytkowania terenu...25 4.2.3. Rozwój systemu komunikacji i infrastruktury....25 4.2.4. Poprawa stanu środowiska naturalnego....26 4.2.5. Poprawa stanu środowiska kulturowego...26 4.2.6. Poprawa warunków i jakości Ŝycia mieszkańców, w tym zmiany w strukturze zamieszkania.26 5. Opis planowanych zadań w perspektywie 7 lat... 27 5.1. Budowa kanalizacji deszczowej na ul. Wolnej w Wielowsi... 29 5.2. Śląska Sieć Tras Rowerowych Zaplecze aktywnej turystyki rowerowej dla mieszkańców zachodniej części Subregionu Centralnego... 31 5.3. PIAP-y dla mieszkańców ziemi gliwickiej... 35 5.4. Budowa kanalizacji sanitarnej i oczyszczalni ścieków w Wielowsi... 37 5.5. Modernizacja przestrzeni rekreacyjno-sportowej miejscowości Wielowieś... 42 5.6. Termomodernizacja budynku GOK-u w Wielowsi... 51 5.7. Modernizacja sieci wodociągowej dla ul. Wolnej w Wielowsi... 53 5.8. Adaptacja pałacu w Wielowsi na potrzeby Urzędu Gminy... 56 5.9. Adaptacja budynku przy ul. Głównej 25 w Wielowsi na potrzeby Gminnego Ośrodka Zdrowia... 56 6. Podsumowanie i wnioski... 57 7. Wykorzystane materiały... 61
1. Charakterystyka miejscowości. 1.1. Charakterystyka Gminy Wielowieś. Gm ina W ie lowieś zlokalizowana jest w woje wództwie śląsk im w jego północno - zachodniej części i wchodzi w skład powiatu gliwickiego. Gmina Wielowieś składa się z 12 sołectw, są to: Wielowieś, BłaŜejowice, Czarków, Dąbrówka, Gajowice, Kieleczka, Sieroty; Świbie, Radonia, Raduń-Borowiany; Wiśnicze, Zacharzowice. Siedziba Urzędu Gminy mieści się we wsi Wielowieś przy ulicy Głównej 25, a Referatu Ekorozwoju przy ul. Głównej 47. Województwo Śląskie Powiat Gliwicki Rysunek 1 PołoŜenie gminy na tle podziału regionalnego województwa i powiatu (źródło www.bmp.com.pl). Gmina Wielowieś połoŝona jest w środkowo-zachodniej części województwa śląskiego, od północy graniczy z gminami: Zawadzkie i Krupski Młyn, od wschodu z gminami Tworóg, Zbrosławice, od południa z miastem Pyskowice, a od zachodu z gminami: Toszek, Jemielnica i Strzelce Opolskie. Granica z gminami: Zawadzkie. Jemielnica oraz Strzelce Opolskie, stanowi równocześnie granicę pomiędzy województwem śląskim i opolskim. Gmina leŝy na szlaku komunikacyjnym wiodącym z Opola do Gliwic i Tarnowskich Gór przy skrzyŝowaniu dróg wojewódzkich relacji Gliwice Pyskowice - Olesno oraz Tworóg Wielowieś i Wielowieś Toszek. Gmina ma charakter typowo rolniczy. Powierzchnia gminy wynosi 11 659 ha, w tym powierzchnia uŝytków rolnych - 7.605 ha. Ok. 95% z nich to grunty orne. Zasiewami głównymi są zboŝa (63% gruntów ornych, gł. pszenica, mieszanki zboŝowe) oraz rośliny pastewne (19%) i ziemniaki (10%). Struktura upraw uwarunkowana jest niską jakością gleb. Z ogólnej liczby gospodarstw (888) ok. 45% ma powierzchnię większą niŝ 5 ha średnia wielkość gospodarstwa jest największa z gmin powiatu gliwickiego. Gmina zajmuje równieŝ najwaŝniejsze miejsce w powiecie pod względem hodowli, szczególnie liczby macior (ok. 40% pogłowia powiatu). Czyste środowisko, powietrze i gleba, wolne od zanieczyszczeń sprzyjają produkcji zdrowych płodów rolnych. Strukturę wykorzystania powierzchni gminy przedstawia poniŝsza tabela i wykres. Strona -3-
l.p. Wyszczególnienie Powierzchnia [ha] [%] 1 uŝytki rolne 7 605 65,23 2 lasy 3 270 28,05 3 pozostałe grunty i nieuŝytki 784 6,72 ogółem 11 659 100 Rysunek 2 Struktura wykorzystania powierzchni gminy 784 ha 28,05% 6,72% uŝytki rolne lasy 3 270 ha 7 605 ha pozostałe grunty i nieuŝytki 65,23% Gmina Wielowieś liczy ok. 6 tys. mieszkańców, z czego ponad połowa w wieku produkcyjnym, 21,1 % stanowią dzieci do lat 18-tu, a osób w wieku emerytalnym jest około 17%. Od roku 2000 obserwuje się powolny spadek liczby ludności, co spowodowane jest systematyczną malejącą liczbą urodzeń (od 1992). Prognozy przewidują dalszy spadek liczby mieszkańców. Strukturę wiekową mieszkańców gminy przedstawia poniŝsza tabela. Lata 1999 2001 2003 2004 2005 2006 Liczba ludności ogółem 6459 6375 6264 6 104 5 993 6 006 MęŜczyzn 3209 3128 3076 2 967 2 926 2 916 Kobiet 3250 3247 3182 3 137 3 067 3 090 Dzieci % 28,4 27,1 24,5 22,5 21,8 21,1 Wiek emerytalny % 14,1 14,6 16,1 17,3 17,4 17,6 Zakłady na terenie gminy związane są w większości ściśle z rolnictwem: Wielowiejska Spółdzielnia Mleczarska. Spółdzielnia Kółek Rolniczych, Spółdzielnia Handlowo - Usługowa "Rolnik" i Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna oraz z usługami. Spośród wszystkich mieszkańców gminy 1280 osób pracuje w rolnictwie. Związane jest to z największą w całym powiecie gliwickim liczbą gospodarstw wiejskich 838. Ponadto mieszkańcy gminy znajdują zatrudnienie poza rolnictwem indywidualnym w prowadzących działalność na jej terenie podmiotach gospodarczych. Strona -4-
Charakterystykę rynku pracy przedstawia poniŝsza tabela. PODMIOTY GOSPODARKI NARODOWEJ ZAREJESTROWANE W REJESTRZE REGON WG SEKTORÓW WŁASNOŚCIOWYCH Jednostka miary 2002 2003 200420052006 ogółem jed.gosp. 235 254 261 273 291 Sektor publiczny podmioty gospodarki narodowej ogółem jed.gosp. 14 14 14 14 14 państwowe i samorządowe jednostki prawa budŝetowego ogółem jed.gosp. 10 10 10 10 10 przedsiębiorstwa państwowe jed.gosp. 0 0 0 0 0 spółki handlowe jed.gosp. 0 0 0 0 0 spółki handlowe z udziałem kapitału zagranicznego jed.gosp. 0 0 0 0 0 państwowe i samorządowe jednostki prawa budŝetowego, gospodarstwa pomocnicze jed.gosp. 0 0 0 0 0 Sektor prywatny podmioty gospodarki narodowej ogółem jed.gosp. 221 240 247 259 277 osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą jed.gosp. 181 189 193 203 217 spółki handlowe jed.gosp. 7 9 10 11 12 spółki handlowe z udziałem kapitału zagranicznego jed.gosp. 1 1 1 1 1 spółdzielnie jed.gosp. 5 5 5 5 5 fundacje jed.gosp. 0 0 0 0 0 stowarzyszenia i organizacje społeczne jed.gosp. 6 7 9 10 11 W Gminie Wielowieś obecnie jest zarejestrowanych 219 jednostki prowadzące działalność (wg stanu na dzień 31.12.2006 r.) gospodarczą, w tym: prowadzące działalność usługową: 63; prowadzące działalność w branŝy budowlanej: 41; wykonujące usługi transportowe: 23; prowadzące działalność rzemieślniczą: 11; prowadzące działalność gastronomiczną: 12; jednostki prowadzące działalność handlową: 60; zakłady prowadzące działalność przetwórstwa spoŝywczego: 9. Powiat Gliwicki charakteryzyje się srednią stopą bezrobocia w skali województwa. Zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dn. 23 stycznia 2001 r. Powiat Gliwicki został zaliczony do grupy powiatów zagroŝonych strukturalną recesją i degradacją społeczną. Tabela 1 Porównanie bezrobocia w wojewód ztwie śląskim i w powiecie gliwickim. 2004 Województwo 18,0 18,0 18,1 17,8 17,5 17,3 17,2 17,0 16,8 16,7 16,6 16,8 Powiat 18,5 18,4 18,6 18,6 18,3 18,0 17,4 17,2 17,2 17,3 17,4 16,9 2005 Województwo 17,2 17,2 17 16,7 16,3 16,1 16,1 15,9 15,7 15,4 15,3 15,5 Powiat 17,4 17,6 17,5 17,1 16,7 16,3 16,6 16,6 16,4 16,4 16,5 16,7 2006 Województwo 15,8 15,8 15,7 15,3 14,7 14,3 14,0 13,8 13,5 13,1 12,9 12,8 Powiat 16,9 16,9 16,6 15,9 15,1 14,5 14,6 14,3 13,6 13,1 13,0 12,9 Strona -5-
2007 Województwo 12,9 12,7 12,3 11,7 11,1 10,6 10,3 10,1 Powiat 13 12,8 12,6 11,8 11,1 10,5 9,9 9,7 Na tle powiatu sytuacja w gminie Wielowieś wypada relatywnie dobrze. W powiecie bezrobotnych jest ok. 10 % ludności w wieku produkcyjnym wóczas gdy w gminie Wielowieś ok. 5 %. Na tak dobry obraz sytuacji w gminie wpływ ma zapewne ukryte bezobocie w rolnictwie oraz głównie emigracja ludności do krajów UE. Analizując strukturę bezrobocia w Wielowsi moŝna stwierdzić, Ŝe zdecydowana większość bezrobotnych to osoby młode poniŝej 35 roku Ŝycia, z zawodowym i podstawowym wykształceniem. BEZROBOCIE Jednostka miary 2003 2004 2005 2006 Bezrobotni zarejestrowani wg płci ogółem osoba 229 242 204 165 męŝczyźni osoba 102 109 98 78 kobiety osoba 127 133 106 87 Stopa bezrobocia ogółem % 6,27 6,63 5,61 4,50 Teren, na którym zlokalizowana jest gmina był miejscem, na którym rozwijało się osadnictwo juŝ w X wieku p.n.e. W okolicach Wielowsi podczas badań archeologicznych natrafiono na cenne znaleziska: skarb w Czarkowie i bogate cmentarzysko w Świbiu, świadczące o zamieszkiwaniu tych terenów juŝ w okresie kultury łuŝyckiej (1000-400 p.n.e.). Na obecny kształt sieci osadniczej największy wpływ wywarł XIII wiek, w którym to ukształtowała się jej podstawowa struktura związana z dominującymi majątkami rycerskimi. Atrakcją turystyczną gminy są zabytkowe obiekty, których zestawienie przedstawiono w poniŝszej tabeli. l.p. Miejscowość Obiekty zabytkowe 1 Dąbrówka: Dwór klasycystyczny z 1895 r. Spichlerz murowany z 1821 r. Budynek dworski z 1808 r. 2 Sieroty Kościół parafialny pod wezwaniem Wszystkich Świętych z 1490 r. 3 Świbie Kościół parafialny pod wezwaniem Świętych Mikołaja i Krzysztofa z ok. 1500 r. Kapliczka pod wezwaniem Świętej Benigny z 1669 r. Spichlerz dworski, murowany z końca XVIII w. Dawna gorzelnia dworska 1854 r. Stanowisko archeologiczne połoŝone na północy od wsi Zespół parkowy 4 Wielowieś Kościół parafialny pod wezwaniem Wniebowzięcia NMP z XV w. Dwór przy ul. Zamkowej 1 z 1748 r. Zespół parkowy 5 Wiśnicze Kościół parafialny pod wezwaniem Świętej Trójcy z 1585 r. Kaplica pod wezwaniem Matki Bolesnej z lat 1762-1768 Spichlerz na podwórzu plebanii z 1 połowy XIX w. Zespół parkowy 6 Zacharzowice Kościół filialny pod wezwaniem Świętego Wawrzyńca z 1580 r. Przez teren gminy przebiega kilka znakowanych szlaków turystycznych: a) Szlak Powstańców Śląskich przebiegający przez: Bytom Toszek Dąbrówka Centawa Strzelce Opolskie Góra Św. Anny Kędzierzyn Koźle Gliwice; Strona -6-
b) Szlak OkręŜny wokół Gliwic Śląskich przebiegający przez: Rudy Toszek Wilkowiczki Zacharzowice Pniów Pyskowice Łabędy Chudów Szczygłowice Rudy; c) Szlak Stulecia Turystyki przebiegający przez: Rybnik Ligota Toszecka PłuŜniczka Dąbrówka Hubert Świbie Wielowieś Tworóg Tarnowskie Góry; d) Szlak Zacharzowicki : Zacharzowice Sieroty Gajowice Wiśnicze Świbie; Oraz trasy rowerowe Śląskiej Sieci Tras Rowerowych: a) Trasa Czarna z Lublińca przez Borowiany, Wielowieś, Toszek do Rybnika; b) Trasa Niebieska z Poznania przez Kluczbork, Olesno, Lubliniec, Borowiany, Gliwice, Katowice, Dąbrowę Górniczą do Częstochowy; c) Trasa Zielona z Wrocławia przez Ozimek, Zawadzkie, Borowiany, Tarnowskie Góry, Zawiercie do Krakowa; Projektowane są takŝe kolejne trasy rowerowe: a) Trasa rowerowa Autochtoni Toszek Wiśnicze - Świbie Wielowieś Kieleczka Krupski Młyn; b) Trasa rowerowa Zabytki techniki DzierŜno Kamieniec Zacharzowice Toszek; Największą atrakcją przyrodniczą jest połoŝony na terenie gminy rezerwat Hubert, którego głównym zadaniem jest ochrona lasu mieszanego o cechach naturalnych. Z innych wartości poznawczych i rekreacyjnych gminy Wielowieś wspomnieć naleŝy liczne zabytki kultury materialnej, zwarte kompleksy leśne oraz piękny krajobraz. Strona -7-