OZE nie tylko dla przedsiębiorców Autor: Maciej Noskowiak - Specjalista ds. funduszy unijnych MCG S.A. ( Energetyka Cieplna i Zawodowa nr 11/2010) Zainteresowanie inwestycjami w odnawialne źródła energii w Polsce stale wzrasta. Niestety fakt ten nie idzie w parze ze wzrostem ilości dotacji na tego rodzaju przedsięwzięcia. Warto przypomnieć, że 31 maja br. zakończył się drugi i prawdopodobnie ostatni nabór do działania 9.4 PO Infrastruktura i Środowisko, które było wiodącym źródłem wsparcia OZE. W ramach funduszy unijnych pozostały więc obecnie Regionalne Programy Operacyjne oraz Program Rozwoju Obszarów Wiejskich. Na fakt systematycznego wyczerpywania się środków unijnych, zareagował jednak Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) tworząc tzw. programy priorytetowe finansowane ze środków krajowych. Generalnie związane są one z ochroną środowiska i oferują wsparcie zarówno w postaci pożyczek udzielanych na preferencyjnych warunkach jaki i pomocy bezzwrotnej. Pożyczka preferencyjna W przypadku inwestycji w odnawialne źródła energii sztandarowym źródłem dofinansowania w ramach środków krajowych jest Program dla przedsięwzięć w zakresie odnawialnych źródeł energii i obiektów wysokosprawnej Kogeneracji wdrażany przez NFOŚiGW. W trzecim już konkursie, do którego nabór odbędzie się w dniach 9 grudnia 2010 r. 7 stycznia 2011 r. (dokumentacja konkursu jest już dostępna na stronie NFOŚiGW) będą mogły wziąć udział wszystkie podmioty podejmujące działalność w zakresie OZE. Zgodnie z zapowiedziami, uwzględniając sugestie beneficjentów, wprowadzono mniej restrykcyjne wymagania dotyczące Programu. Chodzi głównie o dokumentację potwierdzającą gotowość przedsięwzięcia do realizacji, ze skompletowaniem której wielu Beneficjentów miało spore problemy w poprzednim Konkursie należało ją złożyć nie później niż 1 miesiąc od otrzymania informacji o pozytywnej ocenie wniosku wstępnego. Natomiast w najbliższym Konkursie przewiduje się sukcesywne dostarczanie dokumentacji, po dostatecznym przygotowaniu przedsięwzięcia, w okresie do 8 miesięcy od otrzymania wezwania z NFOŚiGW do uzupełnienia dokumentacji (w uzasadnionych przypadkach okres ten będzie mógł być wydłużony o kolejne 2 miesiące).
Istotnym udogodnieniem jest również fakt, iż Wnioskodawcy, których przedsięwzięcia - ocenione pozytywnie - nie zostały zakwalifikowane do udzielenia dofinansowania, ze względu na wyczerpanie puli alokacji, będą mogli rozpocząć realizację przedsięwzięcia na własne ryzyko, a udzielenie dofinansowania będzie możliwe po ewentualnym uwolnieniu środków finansowych lub zwiększeniu alokacji na ten cel. Nie zmieni się natomiast wysokość pożyczki, udzielanej ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Pożyczka będzie mogła wynosić do 75% kosztów kwalifikowanych przedsięwzięcia, którego koszt całkowity wyniesie nie mniej niż 10 mln zł. Możliwe będzie umorzenie - do 50% kwoty pożyczki, w zależności od rentowności przedsięwzięcia. Przede wszystkim umorzenie nie będzie udzielane jeżeli wartość bieżąca netto inwestycji (NPV) 1 będzie dodatnia. Mniejsze projekty Oprócz wsparcia oferowanego na szczeblu centralnym, uruchomione zostaną nabory wniosków w ramach pożyczki preferencyjnej w poszczególnych województwach, dla projektów o wartości niższej niż 10 mln zł. Wysokość pożyczki o stałym oprocentowaniu 3% w skali roku, wyniesie maksymalnie 75% kosztów kwalifikowanych przedsięwzięcia realizowanego przez ostatecznego beneficjenta. Spłata pożyczki odbywać się będzie w ratach kwartalnych, a okres finansowania nie będzie mógł być dłuższy niż 10 lat od wypłaty pierwszej transzy pożyczki. Natomiast okres karencji w spłacie rat kapitałowych wyniesie 18 miesięcy, licząc od daty wypłaty pierwszej transzy pożyczki. Nabór w ramach Programu przeprowadzą WFOŚiGW w poszczególnych województwach. Najpierw jednak Instytucje te (jako beneficjenci pośredni) muszą uzyskać promesę dofinansowania z NFOŚiGW. Jeżeli ją otrzymają to wówczas mogą przygotować dokumentację i ogłosić nabór wniosków dla beneficjentów końcowych czyli np. przedsiębiorców. W chwili obecnej niektóre WFOŚiGW posiadają promesy dofinansowania i uruchamiają konkursy w poszczególnych województwach. Szczegółowych informacji należy szukać na stronach internetowych WFOŚiGW. Biogazownie Rolnicze finansowane z NFOŚiGW W odpowiedzi na coraz większe zainteresowanie inwestycjami w zakresie przetwarzania biomasy na energię elektryczną, NFOŚiGW wprowadził program priorytetowy System Zielonych Inwestycji (GIS) Biogazownie Rolnicze 1 NPV (z ang. Net Present Value) wartość NPV odpowiada nadwyżce zdyskontowanych przychodów z przedsięwzięcia nad zdyskontowanymi kosztami, jest więc miarą efektywności przedsięwzięcia.
W ramach Programu dofinansowanie mogą uzyskać Podmioty (osoby fizyczne, osoby prawne lub jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej, którym ustawa przyznaje zdolność prawną) podejmujące realizację przedsięwzięć z zakresu budowy, rozbudowy lub przebudowy obiektów wytwarzania energii elektrycznej z wykorzystaniem biogazu rolniczego oraz instalacje wytwarzanie biogazu rolniczego. Program będzie wdrażany w latach 2010-2013, a jego budżet wynosi 1 mld zł: 400 mln zł - środki pochodzące z transakcji sprzedaży jednostek AAU lub z innych środków NFOŚiGW pożyczki inwestycyjne 600 mln zł - ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Dofinansowanie w I konkursie udzielane będzie wyłącznie w formie dotacji ze środków zgromadzonych na Rachunku klimatycznym, do 30% kosztów kwalifikowanych przedsięwzięcia. W celu uzyskania dodatkowych środków w formie pożyczki ze środków NFOŚiGW należy złożyć odrębny wniosek. W ramach niniejszego konkursu nie przewiduje się dodatkowych dotacji ze środków NFOŚiGW. Pożyczka udzielana będzie na preferencyjnych warunkach, tj. oprocentowaniu zmiennym WIBOR 3M + 50 pkt bazowych (w skali roku), okresie finansowania: do 15 lat od pierwszej planowanej wypłaty transzy pożyczki, okresie karencji w spłacie rat kapitałowych nie dłuższym niż 18 miesięcy od daty zakończenia realizacji przedsięwzięcia wysokości do 45% kosztów kwalifikowanych przedsięwzięcia. Wypłata środków będzie możliwa po otrzymaniu przez NFOŚiGW faktur lub równoważnych dokumentów księgowych dokumentujących realizację poszczególnych etapów przedsięwzięcia (tzw. kamieni milowych ) zapisanych w harmonogramie realizacji. Pierwszy konkurs zakończył się 28 września 2010 r., natomiast informacje o naborze do kolejnego konkursu powinny pojawić się pod koniec br. roku. Regionalne Programy Operacyjne Wszystkie 16 województw przewidziało wsparcie dla podmiotów publicznych w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych. O dofinansowanie inwestycji dotyczących OZE mogą się ubiegać przede wszystkim Jednostki Samorządu Terytorialnego, ich związki i stowarzyszenia ale również podmioty działające na podstawie Ustawy o partnerstwie publiczno-prywatnym, podmioty sektora finansów publicznych, jednostki naukowe i szkoły wyższe, organizacje pozarządowe publiczne zakłady opieki zdrowotnej, kościoły i związki wyznaniowe oraz inne podmioty publiczne. W większości województw do działań
związanych z OZE mogą aplikować podmioty prywatne, wyjątkiem są tutaj województwa: śląskie, podkarpackie, podlaskie, opolskie, podlaskie oraz pomorskie. Wartość projektu z zakresu budowy jednostek wytwarzających energię elektryczną ze źródeł odnawialnych nie może przekroczyć 20 mln zł (energia wiatrowa i słoneczna) oraz 10 mln zł w przypadku źródeł wytwarzających energię elektryczną z wody, biomasy lub biogazu. Wartość projektów dotyczących wytwarzania energii elektrycznej w skojarzeniu również nie może przekroczyć 10 mln zł. Maksymalny udział dofinansowania w RPO wynosi 85% kosztów kwalifikowanych przedsięwzięcia lub zgodnie z dopuszczalnym pułapem pomocy publicznej określonym w programie pomocowym. W ramach RPO podmioty mogą otrzymać płatność w formie dotacji rozwojowej jako refundację poniesionych i udokumentowanych wydatków kwalifikowanych lub od niedawna jako zaliczkę na poczet przyszłych wydatków. Jednakże forma płatności będzie rozpatrywana indywidualnie przez instytucję wdrażającą w momencie podpisania umowy o dofinansowanie. W RPO występuje konkursowy lub indywidualny tryb naboru wniosków zgodny z regulaminem konkursu. Ostateczną decyzję w sprawie dofinansowania projektu podejmuje zarząd województwa będący Instytucją Zarządzającą. Dostępne źródła dofinansowania OZE w ramach RPO Nazwa działania Poziom i wysokość wsparcia WOJEWÓDZTWO - Projekty nie DOLNOŚLĄSKIE objęte pomocą Działanie 5.1 publiczną max Odnawialne źródła 85%, energii 40% WOJEWÓDZTWO MAŁOPOLSKIE Działanie 7.2 Poprawa jakości powietrza i zwiększenie wykorzystania OZE - Projekty nie objęte pomocą publiczną max 85%, 50% Rodzaj beneficjenta JST, podmioty działające w oparciu o ustawę o partnerstwie publicznoprawnym oraz inne podmioty publiczne - JST, związki, stowarzyszenia, organizacje pozarządowe, jednostki naukowe, spółki wodne oraz inne podmioty publiczne Najbliższe nabory wniosków II kw. 2011 r. 2011 r., dokładny termin nieznany
WOJEWÓDZTWO MAZOWIECKIE Działanie 4.3 Ochrona powietrza, energetyka WOJEWÓDZTWO ŚLĄSKIE Działanie 5.3 Czyste powietrze i OZE Źródło: opracowanie własne - Projekty nie objęte pomocą publiczną max 85%, 40% - Projekty nie objęte pomocą publiczną max 85%, 40% - JST, związki, stowarzyszenia, organizacje pozarządowe, jednostki naukowe, spółki wodne oraz inne podmioty publiczne - JST, związki, stowarzyszenia, organizacje pozarządowe, jednostki naukowe, spółki wodne, podmioty działające w oparciu o ustawę o partnerstwie publicznoprawnym oraz inne podmioty publiczne Nabór kończy się 29 października 2010 r. 6 kwiecień 6 czerwiec 2011 r. Z powyższej tabeli wynika, iż środki finansowe w dużej mierze zostały wyczerpane i tylko kilka województw planuje nabory wniosków w tym lub następnym roku. Należy jednak pamiętać, iż możliwe są przesunięcia środków z innych, mniej obleganych działań i mogą pojawić się jeszcze dodatkowe nabory wniosków w ramach OZE. Bardziej szczegółowe informacje na ten temat pojawią się pod koniec br. lub na początku przyszłego. Program Rozwoju Obszarów Wiejskich W przypadku inwestycji w miejscowościach należących do gminy wiejskiej, miejskowiejskiej z wyłączeniem miast powyżej 5 tys. mieszkańców oraz w miejscowościach gminy miejskiej o liczbie mieszkańców mniejszej niż 5 tys., wsparcie może być udzielane także w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich. W ramach działania 321 Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej dofinansowanie mogą uzyskać m. in. projekty w zakresie wytwarzania lub dystrybucji energii ze źródeł odnawialnych, w szczególności wiatru, wody, energii geotermalnej, słońca, biogazu albo biomasy. Zakres pomocy obejmuje koszty inwestycyjne, w szczególności: zakup materiałów i wykonanie prac budowlano montażowych oraz zakup niezbędnego wyposażenia. Beneficjentem działania może być gmina lub jednostka organizacyjna, dla której organizatorem jest j.s.t. wykonująca zadania określone w zakresie pomocy. Maksymalny poziom dofinansowania wynosi 75% kosztów kwalifikowanych. Ponadto maksymalna wysokość pomocy na realizację projektów w jednej gminie, w okresie realizacji Programu, nie może przekroczyć 3 mln zł.
Pomimo wysychającego źródła dotacji unijnych na lata 2007-2013, Beneficjenci planujący inwestycje w OZE nie stoją na straconej pozycji. Z jednej strony nadal dostępne są środki w niektórych programach regionalnych, z drugiej pojawia się coraz szerszy wachlarz programów priorytetowych związanych z OZE i finansowanych przez NFOŚiGW. Dlatego planując ekologiczną inwestycję warto rozejrzeć się za potencjalnymi źródłami wsparcia, zwłaszcza jeśli chodzi o środki krajowe, których nie powinno zabraknąć do kolejnej perspektywy finansowej.