Średnio ważony koszt kapitału WACC Weighted Average Cost of Capital 1
Średnio ważony koszt kapitałuwacc Weighted Average Cost of Capital Plan wykładu: I. Koszt kapitału a metody dyskontowe II. Źródła finansowania Źródła własne EQUITY - akcje zwykłe - nowa emisja akcji - zyski niepodzielone Źródła obce DEBT - kredyt - obligacja III. Ważony koszt kapitału WACC IV. Związek WACC z wartością przedsiębiorstwa 2
Bilans Aktywa Pasywa Aktywa trwałe Wartości niematerialne i prawne Majątek rzeczowy Majątek finansowy Kapitały własne Kapitał podstawowy Kapitał zapasowy Wynik finansowy rb Niepodzielony wynik finansowy Należności Kredyty, pożyczki Aktywa obrotowe Zapasy Kapitały obce Emisje papierów wart. Zobowiązania Środki pieniężne Kredyt krótkoterminowy 3
Projekty inwestycyjne metody oceny efektywności inwestycji. Wartość obecna netto NPV. k > 4
Projekty inwestycyjne metody oceny efektywności inwestycji. Wewnętrzna stopa zwrotu IRR. k=irr = 5
k 0% 1% 2% 3% 4% 5% 6% 7% 8% NPV [mln zł] 24 17 12 8 5 2 0-1 -1,5 Odp 30 Krzywa NPV 25 NPV [mln zł] 20 15 10 5 IRR = 6% 0 0,0% 1,0% 2,0% 3,0% 4,0% 5,0% 6,0% 7,0% 8,0% 9,0% -5 k - stopa dyskonta 6
INWESTYCJA FINANSOWANIE (przynosi określone zyski) (jest związane z ponoszeniem określonych kosztów) % % IRR WACC (k) informuje o efektywności inwestycji informuje o przeciętnym koszcie zaangażowanym w finansowanie inwestycji 7
Średnio ważony koszt kapitałuwacc I. Koszt kapitału a metody dyskontowe Przedsiębiorstwo analizując przedsięwzięcie inwestycyjne ocenia jego efektywność. Efektywność oznacza pojawienie się wartości dodanej projektu po pokryciu kosztów. Wśród tych kosztów wyróżniamy szereg kosztów wynikających z nakładów rzeczowych oraz koszty finansowe, które związane są z finansowaniem inwestycji. Projekt będzie efektywny jeśli wartość obecna dodatnich przepływów pieniężnych pokryje koszt nakładów rzeczowych. Koszt finansowania inwestycji reprezentowany jest postaci odpowiedniego wskaźnika dyskonta. Poziom dyskonta zależny jest od zdolności pozyskiwania kapitału przez przedsiębiorstwo, a konkretnie od kosztu jaki przedsiębiorstwo ponosi w związku z pozyskanym kapitałem.
Średnio ważony koszt kapitałuwacc II. Źródła finansowania Przedsiębiorstwo jest finansowane ze źródeł własnych i obcych Koszt kapitału pochodzącego ze źródeł własnych związany jest z oczekiwaniami akcjonariuszy co do korzyści związanych z posiadaniem akcji danego przedsiębiorstwa. Inwestor oczekiwania swoje ustala biorąc pod uwagę podstawowy alternatywy zysk jaki osiągnąłby z lokowania swoich środków w lokatach wolnych od ryzyka, zwiększając je o premię za ryzyko. Koszt kapitału pochodzącego ze źródeł obcych związany jest z opłatą za udostępnienie kapitału, bądź to w postaci odsetek (kredyt) bądź w postaci wzrostu wartości zobowiązania (obligacje). Koszt kapitału obcego jest kosztem uzyskania przychodu działa tarcza podatkowa.
Średnio ważony koszt kapitałuwacc Tarcza podatkowa Uwzględniamy koszt kapitału obcego jako KUP w wysokości K = 20 i obserwujemy zysk netto A Przychody 100 A' Przychody 100 B Koszty uzyskania przychodu 50 B' = B + K Koszty uzyskania przychodu 70 C= A - B Zysk brutto 50 C' = A' - B' Zysk brutto 30 D = T * C Podatek 9.5 D' = T * C' Podatek 5.7 E = C - D Zysk netto 40.5 E' = C' - D' Zysk netto 24.3 T = stopa podatku = 19% spadek zysku = E - E' 16.2 Kd = K * (1 - T) = 20 * (1-0,19) = 20 * 0,81 = 16.2 Zysk netto po koszcie nie będącym kosztem uzyskania przychodu (20) = 40,5-20 = 20,5 Zysk netto po koszcie będącym kosztem uzyskania przychodu (20) = 40,5-16,2 = 24,3
Źródła finansowania: - własne - związane z zasobami kapitałowymi- equity - E - obce dług debt - D 11
Źródła finansowania - własne - związane z zasobami kapitałowymi- equity - E 1) akcje zwykłe 1a) akcje uprzywilejowane 2) nowa emisja akcji 3) zyski niepodzielone 12
II Źródła finansowania WACC - własne - związane z zasobami kapitałowymi- equity - E 1) akcje zwykłe koszt akcji zwykłych k e : P 0 = D1 (1 + k e ) D k = + e P 0 1 + D (1 + k g 2 e ) 2 +... + D (1 + k n e ) n gdzie: D = dywidenda przypadająca na jedną akcję P 0 = wartość jednej akcji g = oczekiwany przyrost dywidendy 1a) akcje uprzywilejowane Du k = eu Pu 0 13
Źródła własne akcje WACC Zalety: - Zapadalność akcji z założenia długi czas (czas istnienia firmy) - Stabilny poziom Wady - Szacowany koszt zależny od oczekiwań inwestorów - Akcjonariusze partycypują w podziale uzyskanych nadwyżek - Potencjalny konflikt między zarządem a właścicielami (problem agencji) 14
Zad 1 Wylicz koszt kapitału, którego źródłem są akcje zwykłe. Dywidenda na akcję = 50 zł Wartość jednej akcji = 400 zł Oczekiwany przez inwestorów roczny wzrost dywidendy = 2,5% Rozwiązanie: D = 50 zł P = 400zł g = 2,5% ke = D/P+g = 50/400 + 0,025 = 0,125+0,025 = 0,15= 15% 15
Zad 2 Wylicz koszt kapitału, którego źródłem są akcje zwykłe. Dywidenda na akcję = 200 zł Kapitał akcyjny = 2 000 000 zł Ilość akcji = 1 000 szt Oczekiwany przez inwestorów roczny wzrost dywidendy = 4% Rozwiązanie: D = 200 zł P = Wartość akcji = Kapitał akcyjny/ Ilość akcji = 2 000 000 zł / 1 000 szt = 2 000zł g = 4% ke = D/P+g = 200/2 000 + 0, 04 = 0,1+0,04 = 0,14= 14% 16
Źródła finansowania WACC - własne - związane z zasobami kapitałowymi- equity - E 2) nowa emisja akcji koszt akcji nowo wyemitowanych k e : gdzie: D = dywidenda na akcję P 0 = wartość jednej akcji D k e = + P (1 f ) g = oczekiwany przyrost dywidendy f = koszty emisji akcji (na akcję) 0 g 17
Zad 3 W spółce wyemitowano nowe akcje, których cena jednostkowa wyniosła 100 zł Wylicz koszt kapitału, którego źródłem są nowe akcje, biorąc pod uwagę, że koszt emisji wyniósł 3%, a dywidenda na akcję = 9,7 zł. Oczekiwany przez inwestorów roczny wzrost dywidendy = 5% Rozwiązanie: D = 9,7 zł P = 100zł f = = 3% g = 5% ke = D / (P(1-f)) +g = 9,7/ (100*(1-0,03)) + 0,05 = 9,7 / (100* 0,97) +0,05 = 9,7/ 97 +0,05 = 0,1 + 0,05 = 0,15 =15% 18
Zad 4 Wyemitowano 5 000 szt. nowych akcji, których cena jednostkowa wyniosła 400 zł Wylicz koszt kapitału, którego źródłem są nowe akcje, biorąc pod uwagę że koszt emisji wyniósł 100 000 zł, a dywidenda na akcję = 38 zł. Oczekiwany przez inwestorów roczny wzrost dywidendy = 2,5% Rozwiązanie: D = 38 zł P = 400zł f = Koszt emisji / (ilość nowych akcji* wartość jednej akcji) =100 000 / (5 000* 400) = 100 000 / 2 000 000= 0,05 = 5% g = 2,5% ke = D / (P(1-f)) +g = 38/ (400*(1-0,05)) + 0,025 = 38 / (400* 0,95) +0,025 = 38/ 380 +0,025 = 0,1 + 0,025 = 0,125 =12,5% 19
Źródła finansowania WACC - własne - związane z zasobami kapitałowymi- equity - E 3) zyski niepodzielone koszt kapitału pochodzącego z gromadzonych (niepodzielonych) zysków szacujemy na poziomie kosztu akcji zwykłych k e : 20
Źródła finansowania - obce - dług debt - D 1) Kredyt 2) Obligacja Obliczając koszt kapitału obcego uwzględniamy zjawisko tarczy podatkowej 21
Źródła finansowania WACC - obce - dług debt - D 1) Kredyt koszt kapitału pochodzącego z kredytu jest równy stopie oprocentowania Obliczając koszt kapitału obcego uwzględniamy zjawisko tarczy podatkowej k * d = k d (1 T ) 22
Źródła obce kredyt, obligacje Zalety: WACC - Stabilny koszt (wynegocjowane odsetki od kapitału) - Zapłacone odsetki są kosztem uzyskania przychodu - Ograniczony wpływ dostawcy kapitału na decyzje zarządu Wady - Wzrost wskaźnika zadłużenia zwiększa ryzyko i negatywnie wpływa na wartość firmy - Zagrożenie związane z czasową niewypłacalnością (gorsze przychody niemożność regulowania zobowiązań kredytowych) mogącą prowadzić do upadłości 23
Zad 5 Podpisano umowę z bankiem dotyczącą kredytowania inwestycji. Po przedstawieniu odpowiednich dokumentów uzyskano kredyt oprocentowany 8% p.a. Odsetki od kredytu stanowią koszt uzyskania przychodu. W związku z tym szacując związany z kredytem koszt kapitału należy uwzględnić efekt tarczy podatkowej (przyjmij stopę podatku CIT = 19%). Rozwiązanie: k d = 8 % T = 0,19 k d * = k d *(1-T) k d * = 0,08*(1-0,19) k d * = 0,08*0,81 k d * = 0,0648 = 6,48% 24
Źródła finansowania - obce - dług debt - D 2) Obligacja gdzie: WN = wartość nominalna V cena nabycia obligacji O r = odsetki naliczane rocznie (wartościowo) k * d = k d WN V Or + k d = n WN + V 2 oprocentowanie *wartość nominalna obligacji. Obliczając koszt kapitału obcego uwzględniamy zjawisko tarczy podatkowej (1 T ) 25
Wartość obligacji [tys. zł] 11 10 WN wartość nominalna 9 8 7 WN-V 6 5 V cena sprzedaży 4 3 2 n - ilość okresów 1 0 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 k = WN V Or + n WN V 2 d + 26
Zad 6 Wyemitowano obligacje z terminem wykupu za 10 lat (n=10), o wartości nominalnej WN = 10 000zł cena sprzedaży wyniosła V =5 000zł. Obligacja jest oprocentowana w skali 4%p.a. Wylicz koszt kapitału związany z emisją obligacji. Rozwiązanie: n=10 WN = 10 000 V = 5 000 Or = 0,04 * 10 000zł = 400 zł k = WN V Or + n WN V 2 d + Kd= ( 400 + (10000-5000)/10 ) / (10000 + 5000)/2 = ( 400 + 500 ) / 7500 = 900 / 7500 = 0,12 = 12,00% kd* = kd *(1-T) = 0,12*(1-0,19) = = 0,12*0,81=,00972 = 9,72% 27
Ważony koszt kapitału wyznaczamy sumując odpowiednio ważone koszty kapitałów własnego E i obcego D, Wagi określają udział danej pozycji kapitału w kapitale ogółem. Wzór ma tyle składników sumy ile występuje różnych źródeł kapitału. WACC = V E V E + V D k e + V E V D + V D k * d 28
Koszt kapitału Ile kosztują środki finansujące majątek przedsiębiorstwa Kapitał własny Equity k ez = D P 0 + g = dywidenda na jedna akcje + oczekiwany przyrost wartosci wartosc jednej akcji Kredyt k = k (1 T ) = * d d oprocentowanie kredytu * (1 stopa podatku) Obligacje W Środki obce Debt k d WN V Wart nom. Wart sprzedażp Or + Odsetki + = n = liczba lat WN + V Wart nom. + Wart sprzedażp 2 2 * kd = kd (1 T ) = Emisja krótkoterminowych koszt obligacji * (1 stopa podatku) papierów wartościowych VE wartość kapitału własnego VD - wartość środków obcych ke - koszt kapitału własnego kd koszt środków obcych WACC = V E VE + V D k e + V E VD + V D k * d 29
IV Związek WACC z wartością przedsiębiorstwa 1. Koszt kapitału Koszt kapitału Koszt długu B/S B- rynkowa wartość długu S- rynkowa wartość kapitału własnego
IV Związek WACC z wartością przedsiębiorstwa 1. Związek między wartością firmy a strukturą kapitału V V - Wartość firmy B/S wskaźnik zadłużenia B/S
Zad 7. Przedsiębiorstwo dysponuje następującymi źródłami finansowania swojej działalności: Akcje zwykłe 5000 zł, Zyski niepodzielone 10 000 zł, Kredyt 20 000 zł Obligacje 15 000 zł. Dodatkowo, przedsiębiorstwo planuje emisję nowych akcji w wysokości 10 000 zł. Uwzględniając podane w dalszej części informacje oszacuj ważony koszt kapitału 32
Zad 7a Kapitał akcyjny przedsiębiorstwa składa się z 500 sztuk akcji zwykłych. Wylicz dla nich koszt kapitału, jeżeli: Dywidenda na akcję = 90gr Wartość jednej akcji = 10 zł Oczekiwany przez inwestorów roczny wzrost dywidendy = 1,0% Rozwiązanie: D = 0,9 zł P = 10zł g = 0,01 ke = D/P+g = 0,9/10 + 0,01 = 0,09+0,01 = 0,10= 10% 33
Zad 7b Zyski niepodzielone Dla zysków niepodzielonych przyjmujemy koszt kapitału na poziomie kosztu kapitału dla akcji zwykłych ke(dla zysków niepodzielonych) = ke (dla akcji zwykłych) = 10% 34
Zad 7c Wyemitowano 1 000 szt. nowych akcji, których cena jednostkowa wyniosła 10 zł Wylicz koszt kapitału, którego źródłem są nowe akcje, biorąc pod uwagę że koszt emisji wyniósł 1000 zł, a dywidenda na akcję = 90gr. Oczekiwany przez inwestorów roczny wzrost dywidendy = 1,0% Rozwiązanie: D = 0,9 zł P = 10 zł f = Koszt emisji / (ilość nowych akcji* wartość jednej akcji) = 1 000 / (1000* 10) = 1 000/ 10 000 = 0,1 = 10,0% g = 1,0% ke = D / (P(1-f)) + g = 0,9/ (10*(1-0,1)) + 0,01 = 0.9 / (10* 0,9) +0,01 = 0,9/ 9,0 +0,01 = 0,1 + 0,01 = 0,11 =11,0% 35
Zad 7d Przedsiębiorstwo jest posiada zobowiązanie kredytowe w wysokości 20 000 zł. Kredyt jest oprocentowany 9,88% p.a. Odsetki od kredytu stanowią koszt uzyskania przychodu. W związku z tym szacując związany z kredytem koszt kapitału należy uwzględnić efekt tarczy podatkowej (przyjmij stopę podatku CIT = 19%). Rozwiązanie: k d = 9,88 % T = 0,19 k d * = k d *(1-T) k d * = 0,0988*(1-0,19) k d * = 0,0988*0,81 k d * = 0,0800 = 8,00% 36
Zad 7e Przedsiębiorstwo wyemitowało obligacje z terminem wykupu za 20 lat (n=20), o wartości nominalnej WN = 15 000zł cena sprzedaży wyniosła V =7 400zł. Obligacja jest oprocentowana w skali 3%p.a. Wylicz koszt kapitału związany z emisją obligacji. Rozwiązanie: n=20 WN = 15 000 V = 7 400 Or = 0,03 * 15 000zł = 450 zł k = WN V Or + n WN V 2 d + Kd= ( 450 + (15000-7400)/20 ) / (15000 + 7400)/2 = ( 450 + 7600/20 ) / (22400/2) = (450 + 380) / 11200 = = 830 / 11200 = 0,0741 = 7,41% kd* = kd *(1-T) = 0,0741*(1-0,19) = = 0,0741*0,81=,006 = 6,00% 37
Zadanie 7 WACC Źródło kapitału Kwota kapitału z i- tego źródła kapitału koszt i-tego żródła kapitału Udział procentowy - tego składnika w sumie kapitałów Vi ki wi= Vi/sumaVi ki*wi Akcje zwykłe 5 000 10% 0.083333 0.00833 Zyski niepodzielone 10 000 10% 0.166667 0.01667 Akcje nowe 10 000 11% 0.166667 0.01833 Kredyt 20 000 8% 0.333333 0.02667 Obligacje 15 000 6% 0.250000 0.01500 Suma 60 000 0.08500 WACC = V E VE + V D k e + V E VD + V D k * d 38