To w naszym kraju mimo wszystko samochód wyjątkowy. Składa się na to kilka czynników. Przede wszystkim Fiat 126p miał od początku jego produkcji (1972 rok) chyba tyle samo zwolenników, co przeciwników. Już chociażby z tej racji, łatwo i teraz narazić się na zarzuty braku obiektywizmu przy jego opisie. Po drugie, jest to auto najbardziej w Polsce znane i popularne. Krąży więc na jego temat mnóstwo rozmaitych, często sprzecznych ze sobą, opinii. Wreszcie po trzecie, z tym samochodem o bardzo długiej przecież historii, wiążą się jak mało kiedy, rozmaite względy ekonomiczne i polityczne. W tym kontekście czy chcemy, czy nie chcemy, technika często musi ustąpić im pola. Te uwagi wydawały konieczne zważywszy moment ukazywania się tej publikacji. Wszak niedawno nastąpiło definitywne zakończenie produkcji Maluchów (obu nazw - Fiat 126p i Maluch - używamy równorzędnie) Zacznijmy od generalnych zalet tego pojazdu. Przede wszystkim Fiat 126p ma niewielkie wymiary zewnętrzne. W obecnej terminologii jest to niewątpliwie auto miejskie. Staje się ono niezwykle przydatne w jeździe po mieście, gdzie z reguły pokonywane trasy są krótsze, a kłopoty z parkowaniem okazują się nagminne. Drugą jego wielką zaletą są stosunkowo niskie koszty zakupu samochodu, jego napraw, części zamiennych i w ogóle eksploatacji. Jednak z drugiej strony to, co jest zaletą czyli jego małe wymiary zewnętrzne, stają się w określonych sytuacjach również wadą. Technika nie lubi kompromisów. W bardzo małym aucie, w jego konstrukcji, wielu spraw nie da się ze sobą pogodzić. Chodzi tu głównie o szczupłość miejsca we wnętrzu do przewozu pasażerów i bagażu oraz o względy bezpieczeństwa biernego. Z punktu widzenia nowoczesnej techniki, konstruktorzy Fiata 126 starali się pogodzić te i inne cechy samochodu. Wprawdzie w swym założeniu miał to być samochód nowoczesny, nadążający za duchem czasu, ale jednocześnie starano się w nim wykorzystać bardzo już niemodne i przestarzałe rozwiązania techniczne. Wystarczy wspomnieć, że konstrukcja silnika stosowanego w tym aucie (w swej pierwotnej postaci), pochodziła z 1957 r. Był on stosowany w Fiacie 500 Nouva. Czas pokazał, że tego rodzaju kompromisy nie wyszły temu auto na dobre. HISTORIA MODELU 1972 1 / 6
W listopadzie w Turynie, zaprezentowano następcę Fiata 500 czyli Fiata 126 1973 Początek licencyjnej produkcji Fiata 126p z silnikiem 0,6 l w Polsce 1976 Rozpoczęcie produkcji Fiata 126 z silnikiem o pojemności 0,65 l. 1981 Zmieniony układ hamulcowy. Niewielka modernizacja nadwozia. 1982 r. Na rynku pojawia się wersja Fiat 126E ze zmianami obniżającymi zużycie paliwa (E - economic) 1984 Niewielkie zmiany konstrukcyjne. Debiut nieco poprawionej wersji FL. 1985 Modernizacja modelu. Powstaje Fiat 126p FL o długości 3109 mm (poprzednio 3054 mm). 1987 Uruchomienie produkcji Fiata 126p BIS z silnikiem o mocy 26 KM chłodzonym wodą. W wersji podstawowej Fiata 126p pełny face lifting (zmieniona tablica rozdzielcza, zderzaki itp.). 1992 Wydłużenie auta o 55 mm, zmiana tablicy rozdzielczej. 1994 Początek produkcji modelu 126el z elektronicznym układem zapłonowym. Lekko zmienione kształty zewnętrzne. 1996 Oficjalna zmiana nazwy. Odtąd na karoserii, pojawia się nazwa Maluch. Zastosowanie katalizatorów oraz rozmaitych części z Cinquecento. 2000 Zakończenie produkcji. GŁÓWNE CECHY UŻYTKOWE + ZALETY 2 / 6
- Bardzo zwarta konstrukcja - Łatwa obsługa - Umiarkowane zużycie paliwa - Niskie koszty zakupu i eksploatacji - Wyjątkowa zwrotność samochodu - WADY - Mała wygoda jazdy dla 4 osób - Hałaśliwy silnik - Bagażnik o zbyt małej pojemności - Słabe hamulce przy pełnym obciążenie - Wzdłużne kołysanie auta w trakcie jazdy - Trudność utrzymania czystości we wnętrzu - Twarde fotele - Duża wrażliwość na podmuchy wiatru przy nie obciążonym samochodzie OPINIE FACHOWCÓW Zdecydowana większość z nich podkreśla, że najistotniejszą wadą tego auta jest jego niewielkie wnętrze. Wprawdzie pojazd ten jest u nas rejestrowany jako czteroosobowy, ale faktycznie tyle osób dorosłych trudno w nim pomieścić. Zwykle fachowcy oceniają auta pod względem obszerności ich wnętrza, biorąc pod uwagę możliwość wygodnego wsiadania i wysiadania oraz jazdy osób o wzroście ok. 180 cm. W Fiacie 126 tacy osobnicy, mają sporo kłopotów i mogą na jego wnętrze narzekać. Natomiast osoby o wzroście dużo niższym, tych utrudnień nawet nie dostrzegają. Obiektywnie biorąc, jazda tym samochodem na dłuższych trasach jest niewątpliwie bardzo uciążliwa. Wynika to nie tylko z ciasnoty wnętrza, ale również z powodu niewielkiego rozstawu osi przednich i tylnych kół. Na nierównych nawierzchniach wzdłużne kołysanie auta jest bardzo męczące. Niewygodę dłuższej jazdy pogłębia hałas dochodzący z obrębu zespołu 3 / 6
napędowego umieszczonego w tylnej części wozu. Inną niemniej istotną wadą tego auta jest bardzo mały bagażnik. Jego pojemność rzędu 100 litrów, uniemożliwia racjonalne przewożenie większych bagaży. Już chociażby tylko te sprawy stawiają pod znakiem zapytania funkcjonalność tego auta jako samochodu... rodzinnego. A przecież od początku produkcji Fiatów 126 starano się tak właśnie te pojazdy przedstawiać. Może to była główna przyczyna, że samochód ten w mowie potocznej został szybko ciepło i swojsko nazwany "maluchem", a jego producent zdecydował się na oficjalne zaakceptowanie tej nazwy dopiero w 1996 roku czyli w schyłkowym okresie jego produkcji. Fiat 126p dysponuje niewielką jednostką napędową i to jest jego kolejna wada. Rozwija on prędkość maksymalną od 104 do 110 km/h, a to nie jest dużo w dobie bardzo nowoczesnych i szybkich samochodów. Odczuwa się to szczególnie w trakcie wszelkich wyprzedzeń. Jego przyspieszenie od 0 do 100 km/h wymaga aż... 56 sekund. Trudno w katalogach fabrycznych znaleźć dziś inne auto o tak długim czasie, niezbędnym do rozwinięcia przyzwoitej, z punktu widzenia bezpiecznego ruchu, prędkości. Sporo kontrowersji budzi też zużycie paliwa. Tu opinie są chyba najbardziej sprzeczne. W ogólnych porównaniach z innymi samochodami, zużycie paliwa na szosie w granicach 5,1 l/100 km (badania testowe) można uznać za bardzo korzystne. Skoro jednak odniesie się je do średnich prędkości podróżnych, rodzajów nawierzchni i innych parametrów osąd będzie zgoła inny. W ruchu miejskim Maluch spala od 6,4 do 7,7 l/100 km. W wersji z silnikiem "650" wartości te były jeszcze wyższe (odpowiednio: 6,5 l do 7,6 l na 100 km na szosie i nieco więcej w mieście). Tu można już znaleźć wiele przykładów samochodów większych i wygodniejszych od Fiata 126p, ale o mniejszym, średnim zużyciu paliwa. Wspominaliśmy, że w opinii fachowców Fiat 126p jest doskonałym przykładem samochodu miejskiego. To prawda, ale skądinąd wiadomo, że w polskiej rzeczywistości "od zawsze" spełniał on rolę pojazdu uniwersalnego. Tymczasem nasze drogi nie należą do najlepszych. Dość delikatna konstrukcja tego niewielkiego pojazdu, musi na tym ucierpieć. Stąd się, być może, bierze ogólny wniosek o ponadprzeciętnej awaryjności zespołów konstrukcyjnych w tym aucie. Oto główne jego słabości: 4 / 6
ˇ nagminne wycieki oleju z silnika, skrzyni biegów i przekładni kierowniczej ˇ nieszczelności cylinderków hamulcowych ˇ defekty ułożyskowania wału rozrządu w bloku silnika ˇ niedrożne dysze w gaźniku ˇ bardzo silne drgania silnika wywołujące uszkodzenia elementów elastycznych w jego zawieszeniu i wyposażenia z nim współpracującego ˇ wadliwe rozwiązanie mocowania kolektora wydechowego do głowic, sprzyjające urywaniu się szpilek mocujących po dłuższym okresie eksploatacji (korozja) ˇ brak synchronizacji I biegu, a co za tym idzie, częste uszkodzenia zespołu kół zębatych w skrzyni biegów ˇ szybkie zużywanie się przegubów półosi napędowych ˇ bardzo częste urywanie się linek sterowniczych ˇ szybkie zużywanie się amortyzatorów ˇ pękanie tylnych przewodów hamulcowych ˇ łatwe odkształcanie się przedniego resoru ˇ mało trwałe końcówki drążków kierowniczych ˇ niedoładowania akumulatora ze względu na zbyt małą moc prądnicy prądu stałego ˇ uszkodzenia styków w przełączniku świateł ˇ defekty pompy paliwa i gaźnika ˇ zbyt duże luzy w układzie kierowniczym ˇ nierównomierne działanie hamulców ˇ słabe ogrzewanie ˇ szybkie zużywanie się kół i łańcucha rozrządu ˇ bardzo aktywna korozja rozmaitych części podwozia i nadwozia ˇ źle spasowane drzwi Jak widać lista typowych usterek jest stosunkowo długa. Oczywiście, jak w każdym samochodzie, który był produkowany przez wiele lat, istnieją istotne różnice pomiędzy poszczególnymi rocznikami lub wersjami pojazdu. Do niekwestionowanych zalet Fiata 126p można natomiast zaliczyć przede wszystkim taniość i dostępność części zamiennych, łatwość napraw oraz duży wybór na rynku samochodów używanych. OPINIE UŻYTKOWNIKÓW 5 / 6
Mimo, że ów samochód był przez długie lata produkowany w Polsce, tylko z rzadka pojawiały się wyniki badań ankietowych prowadzonych wśród jego użytkowników. Prawdopodobnie nie było, zdaniem jego producenta, takiej potrzeby. W niedalekiej przeszłości te samochody podobnie jak wiele innych, były u nas sprzedawane przecież na zasadzie przydziałów, talonów, premii itp. Opinie rynkowe raczej się nie liczyły. Z tych względów posłużymy się wynikami ankiet niemieckich z początku lat dziewięćdziesiątych. Z tym wszakże zastrzeżeniem, że dotyczą one wersji włoskiej Fiata 126 o nazwie Bambino. Otóż w tejże ankiecie 64 proc. użytkowników wypowiadało się o tym aucie pozytywnie. Najwięcej natomiast pretensji zgłaszało do jakości wykonania (50 proc.), kwestionowało mało skuteczne hamulce (36 proc), zwracało uwagę na trudny rozruch silnika (32 proc. wypowiadających się w ankiecie). WNIOSKI OGÓLNE Używany Maluch, jest nadal chyba najbardziej dostępnym autem dla przeciętnej polskiej rodziny lub osób samotnych. Nie oznacza to jednak, że taki zakup jest w obecnych warunkach najkorzystniejszy. Trzeba przede wszystkim uwzględnić fakt zaprzestania produkcji tych samochodów, co w niedalekiej przyszłości może oznaczać dość istotne zmiany na rynku. Z roku na rok, rosną również ceny części i napraw tych samochodów. Warto przy tym pamiętać, że mimo głośno niegdyś reklamowanych modernizacji, Maluch jest samochodem przestarzałym i należy już do minionej epoki motoryzacyjnej. Wreszcie sprawa najważniejsza: Fiat 126p absolutnie nie przystaje do obecnych warunków bezpieczeństwa. W nasilonym ruchu drogowym ten wzgląd naszym zdaniem ma bardzo istotne znaczenie i dlatego trudno kogokolwiek namawiać, zwłaszcza do kupna nieraz mocno sfatygowanego egzemplarza Fiata 126p. inż. Szczepan Kryda (Prawa autorskie zastrzeżone) 6 / 6