Słowo wstępu Szanowni Państwo! Rodzina to nasza wspólna odpowiedzialność. Podejmowane na jej rzecz działania wymagają aktywności nie tylko instytucji rządowych, samorządowych, ale też organizacji pozarządowych, pracodawców i związków zawodowych. Kontynuując cykl poświęcony polityce rodzinnej rządu, zainicjowany 23 października przez Kancelarię Prezesa Rady Ministrów, zorganizowaliśmy w Krakowie Forum dla Rodziny. Dzisiejsza Konferencja jest poświęcona sposobom łączenia życia zawodowego i rodzinnego. Chcemy rozmawiać o rodzinach wielodzietnych i wielopokoleniowych. Poruszymy kwestie związane z nowelizacją ustawy żłobkowej, zaprezentujemy placówki opieki nad dziećmi w wieku do lat 3 utworzone w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki i Programu MALUCH, a także zmiany w urlopach dla rodziców po urodzeniu dziecka. Powiemy o polityce senioralnej rządu oraz o Karcie Dużej Rodziny i propozycjach rozwiązań dla rodzin wielodzietnych. Panel Bezpieczna rodzina poświęcimy dyskusji o bezpieczeństwie i przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Chcemy zwrócić uwagę na dobre praktyki dotyczące wsparcia dla rodzin. O swoich doświadczeniach oraz wprowadzonych rozwiązaniach opowiedzą przedstawiciele samorządu i lokalnych organizacji pozarządowych z Małopolski. Naszym celem jest wspólne przygotowanie rekomendacji oraz kierunków działań na przyszłość. Państwa spostrzeżenia i doświadczenia oraz udział w dyskusji są dla nas bardzo ważne. Gorąco zapraszam do dyskusji i współpracy. Minister Pracy i Polityki Społecznej 1 broszura_4_bez programu.indd 1 2013-11-27 13:22:05
2 panel i RoDZiNa i praca to Się Da pogodzić! CZYLi, JaK ułatwić MaMoM i tatom GoDZENiE pracy Z RoDZiCiELStwEM Dotychczasowe działania rządu: od 17 czerwca 2013 r. rodzice wszystkich dzieci, urodzonych po 31 grudnia 2012 r. mogą cieszyć się nowym rocznym urlopem. Składa się na niego: 20 tygodni urlopu macierzyńskiego, 6 tygodni urlopu dodatkowego i 26 tygodni urlopu rodzicielskiego. Umożliwiliśmy rodzicom elastyczne dzielenie się urlopem. Z dodatkowego oraz rodzicielskiego urlopu mogą korzystać mama i tata. Urlopy można dzielić oraz łączyć z pracą w niepełnym wymiarze. Od 2012 r. osobny urlop w wymiarze 2 tygodni przysługuje ojcom. Osoby nieubezpieczone, przedsiębiorcy i rolnicy zyskali analogiczne uprawnienia, jak pracownicy korzystający z urlopów wychowawczych, gdyż składki za osoby zajmujące się dziećmi są opłacane z budżetu państwa. Wprowadziliśmy ustawę o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3, na mocy której żłobki przestały należeć do systemu ochrony zdrowia i być zakładami opieki zdrowotnej. broszura_4_bez programu.indd 2 2013-11-27 13:22:07
Wprowadziliśmy nowe formy opieki nad dziećmi do lat 3 kluby dziecięce, dziennych opiekunów oraz nianie. Zwiększyliśmy liczbę żłobków. W czerwcu 2013 r. funkcjonowało już 1180 instytucji zajmujących się małymi dziećmi (988 żłobków, 142 kluby dziecięce oraz 50 dziennych opiekunów), podczas gdy na koniec 2010 r. funkcjonowało tylko 511 placówek opieki nad dziećmi do lat 3 (żłobków i oddziałów żłobkowych). Umożliwiliśmy legalne zatrudnianie niań, z którymi zawierana jest umowa uaktywniająca i za które z budżetu państwa opłacane są składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe oraz na ubezpieczenie zdrowotne. Na dzień 15 października 2013 r. ok. 9 tys. niań było zgłoszonych do ubezpieczeń społecznych. Wprowadziliśmy nową formę opieki jaką jest dzienny opiekun. Jest to osoba fizyczna, która sprawuje opiekę nad dziećmi w wieku od 20 tygodnia życia do 3 r.ż., jest zatrudniana przez gminę, osobę fizyczną lub jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej. Zwiększyliśmy odsetek dzieci objętych opieką. Biorąc pod uwagę liczbę dzieci przebywających w żłobkach i klubach dziecięcych wpisanych do rejestru żłobków i klubów dziecięcych, liczbę dzieci pod opieką dziennych opiekunów oraz niań, a także szacunkową liczbę dzieci w żłobkach i klubach dziecięcych niepublicznych wpisanych do rejestru żłobków i klubów dziecięcych, na koniec 2012 r. opieką objętych było ogółem ok. 4,5% wszystkich dzieci w wieku 0 3 lata. Oznacza to systematyczny wzrost w porównaniu z 2010 r. (ok. 2,6% dzieci) i 2011 r. (ok. 3,7% dzieci). Szacuje się, że w 2013 r. odsetek dzieci objętych opieką wzrośnie do 5,8%. 3 broszura_4_bez programu.indd 3 2013-11-27 13:22:07
4 Po roku funkcjonowania została poddana ocenie ustawa z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (tzw. ustawa żłobkowa ). Przygotowano jej nowelizację, która weszła w życie w dniu 13 lipca 2013 r. Wprowadzone nowelą zmiany dotyczą m.in. zmniejszenia wkładu własnego gminy z 50% do 20% kosztów realizacji zadania przy ubieganiu się o środki finansowe z budżetu państwa na utworzenie i funkcjonowanie instytucji opieki nad dziećmi w wieku do lat 3, a także rozszerzenia katalogu podmiotów, które mogą ubiegać się o środki finansowe z budżetu państwa na utworzenie i funkcjonowanie instytucji opieki, tzn. poza gminami o środki te mogą ubiegać się również osoby fizyczne, osoby prawne i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej (w tym organizacje pozarządowe). W 2013 r. rozdysponowaliśmy na ten cel 101 mln zł, w tym na tworzenie i funkcjonowanie miejsc w żłobkach, klubach dziecięcych i u dziennych opiekunów w tym w ramach programu Maluch. Planujemy wprowadzić w 2014 r. ogólnopolski rejestr żłobków i klubów dziecięcych oraz wykaz dziennych opiekunów dostępny na stronie internetowej: www.zlobki.mpips.gov.pl W celu zwiększenia liczby żłobków i klubów dziecięcych, na podstawie ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (Dz.U. z 1996 r. Nr 70, poz. 335, z późn.zm.) pracodawca może zwiększać odpis (o kwotę odpowiadającą 7,5% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia na każdego pracownika) na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych w celu utworzenia i funkcjonowania m. in. żłobków oraz klubów dziecięcych, a także pokrycia części kosztów ponoszonych przez pracownika na opiekę nad dzieckiem sprawowaną m. in. w żłobku lub klubie dziecięcym. Dla pracownika świadczenie takie jest zwolnione z podatku dochodowego od osób fizycznych. broszura_4_bez programu.indd 4 2013-11-27 13:22:07
W ramach Działania 1.5 programu operacyjnego Kapitał Ludzki od 2012 r. powstają żłobki, kluby dziecięce i punkty dziennej opieki nad dziećmi w wieku do lat 3 współfinansowane z Europejskiego Funduszu Społecznego. Łącznie planowane jest utworzenie ok. 400 placówek i objęcie wsparciem blisko 9000 rodziców chcących znaleźć zatrudnienie lub wrócić do pracy po urlopach wychowawczych/ macierzyńskich. Alokacja przeznaczona na Działanie 1.5 PO KL wynosi łącznie ok. 250 mln pln. Do 31 października 2013 r. podpisano 177 umów o dofinansowanie projektów na kwotę dofinansowania ponad 168 mln pln, dzięki czemu powstały już: 202 żłobki, 23 kluby dziecięce i 8 instytucji dziennego opiekuna. Pracujemy nad nowymi rozwiązaniami, które pomogą bezrobotnym rodzicom powrócić na rynek pracy. W lipcu 2013 r. przyjęte zostały założenia do projektu nowelizacji ustawy o promocji zatrudnienia, przewidujące m.in.: - grant na telepracę, który ułatwi pracodawcom i przedsiębiorcom zatrudnianie bezrobotnych rodziców powracających na rynek pracy (wychowujących co najmniej jedno dziecko w wieku do 6 lat) oraz bezrobotnych, którzy zrezygnowali z zatrudnienia z powodu opieki nad osobą zależną, - świadczenie aktywizacyjne dla pracodawcy zatrudniającego osoby powracające na rynek pracy po przerwie związanej z wychowaniem dziecka oraz tych, którzy zrezygnowali z pracy zarobkowej z powodu opieki nad osobą zależną. 5 broszura_4_bez programu.indd 5 2013-11-27 13:22:08
panel ii RoDZiNa wielopokoleniowa i wielodzietna tradycja CZY współczesne wyzwanie? Dotychczasowe działania rządu: Od 2013 r. rodzinom wielodzietnym przysługuje większa ulga przy rozliczaniu pit. Ulga na trzecie dziecko jest większa o 50 proc., a na czwarte i każde kolejne o 100 proc. podwyższyliśmy świadczenia rodzinne. Od 1 listopada 2012 r. zasiłek rodzinny wynosi miesięcznie 77 zł na dziecko w wieku 0 5 lat (poprzednio 68 zł), 106 zł na dziecko w wieku 6 18 lat (poprzednio 91 zł), 115 zł na dziecko w wieku 19 23 lata (poprzednio 98 zł). Kwoty kryteriów dochodowych uprawniających do świadczeń rodzinnych od 1 listopada 2012 r. wynoszą 539 zł netto na osobę w rodzinie i 623 zł netto na osobę w rodzinie z niepełnosprawnym dzieckiem (poprzednio było to odpowiednio 504 zł lub 583 zł netto na osobę w rodzinie). Od 1 listopada 2014 r. nastąpi drugi etap wzrostu kwot kryteriów dochodowych do wysokości 574 zł na osobę w rodzinie i 664 zł na osobę dla rodzin z dzieckiem niepełnosprawnym. 6 broszura_4_bez programu.indd 6 2013-11-27 13:22:10
Od lipca 2013 r. świadczenie pielęgnacyjne w związku z opieką nad niepełnosprawnym dzieckiem wzrosło do kwoty 620 zł miesięcznie (o 100 zł). Łącznie osoby te otrzymują wsparcie finansowe w wysokości 820 zł. Powołaliśmy Zespół ds. propagowania samorządowych Kart Dużej Rodziny, który opracował przewodnik podpowiadający jak krok po kroku jednostka samorządu terytorialnego może wprowadzić na swoim terenie Kartę Dużej Rodziny. W skład Zespołu wchodzą przedstawiciele Ministerstwa, przedstawiciele samorządów, które już wprowadziły Karty Dużych Rodzin oraz przedstawiciel Związku Dużych Rodzin Trzy Plus. 7 broszura_4_bez programu.indd 7 2013-11-27 13:22:10
Pracujemy nad wprowadzeniem Ogólnopolskiej Karty Dużej Rodziny. Zadaniem Zespołu w poszerzonym składzie (m.in. o przedstawicieli innych resortów i przedstawiciela Kancelarii Prezydenta) i już pod nową nazwą (tj. Zespół do spraw Karty Rodziny Dużej) będzie opracowanie założeń ogólnopolskiej Karty Dużej Rodziny, która będzie mieć charakter komplementarny w stosunku kart samorządowych. Celem Karty jest wprowadzenie ulg transportowych w przejazdach środkami publicznego transportu oraz zniżek w dostępie do podległych resortom instytucji (np. muzeów, parków narodowych, rezerwatów przyrody, obiektów i urządzeń sportowo-rekreacyjnych). Realizujemy Rządowy Program na rzecz Aktywności Społecznej Osób Starszych (ASOS). Jego celem jest dofinansowanie projektów realizowanych przez organizacje działające w sferze pożytku publicznego w obszarze edukacji, integracji wewnątrz i międzypokoleniowej, partycypacji społecznej osób starszych oraz usług społecznych w celu poprawy jakości życia osób starszych. Na realizację programu przeznaczono 60 mln zł, z czego 20 mln zł w 2012 roku, a 40 mln w roku 2013. Dofinansowano łącznie ok. 700 projektów. Program ASOS będzie kontynuowany w roku 2014 z budżetem 40 mln zł. Pracujemy nad długofalową polityką senioralną. Z końcem września 2013 r. Rada ds. Polityki Senioralnej, działająca przy Ministrze Pracy i Polityki Społecznej, przedstawiła projekt Założeń Długofalowej Polityki Senioralnej w Polsce na lata 2014 2020. Jest to pierwszy ramowy dokument poświęcony szeroko pojętej polityce senioralnej. Do jej głównych obszarów należą m.in. usługi opiekuńcze, aktywność edukacyjna osób starszych, wolontariat, usługi w starości, działania na rzecz umożliwienia osobom starszym prowadzenia jak najdłużej niezależnego trybu życia. Obecnie trwają konsultacje społeczne tego projektu. 8 broszura_4_bez programu.indd 8 2013-11-27 13:22:10
panel iii BEZpiECZNa RoDZiNa CZYLi JaK ZaDBaĆ o BEZpiECZEŃStwo RoDZiNY i pomóc tym, KtÓRE SĄ ZaGRoŻoNE Dotychczasowe działania rządu: 1 sierpnia 2010 r. wprowadziliśmy zakaz stosowania kar cielesnych wobec dzieci oraz umożliwiliśmy uzyskanie bezpłatnego zaświadczenia lekarskiego o przyczynach i rodzaju uszkodzeń ciała związanych z użyciem przemocy w rodzinie. Wzmocniliśmy ochronę ofiar przemocy m.in. przez zakaz zbliżania, czy też nakaz opuszczenia przez sprawcę wspólnego mieszkania. Prowadzimy program pilotażowy mający podnieść kompetencje funkcjonariuszy Policji w sytuacjach interwencji w rodzinach zagrożonych przemocą. Wprowadziliśmy m.in. kwestionariusz służący do oceny ryzyka zagrożenia życia i zdrowia w rodzinach dotkniętych przemocą. W ramach programu przeszkolono już 464 policjantów, a od 1 stycznia 2014 r. nowych narzędzi będą używali funkcjonariusze w całym kraju. W ramach projektu Sieć Pomocy Ofiarom Przestępstw utworzyliśmy 16 ośrodków pomocy dla osób pokrzywdzonych przestępstwem. Można tam uzyskać bezpłatną pomoc prawną i psychologiczną. 9 broszura_4_bez programu.indd 9 2013-11-27 13:22:12
W grudniu 2012 r. Polska podpisała Konwencję Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej. Jej celem jest eliminacja wszelkich form dyskryminacji kobiet oraz wspieranie równości kobiet i mężczyzn. Przyjęto zmiany w prawie, dzięki którym od stycznia 2014 r. wszystkie przestępstwa seksualne będą ścigane z urzędu. Zmieniono też m.in. tryb przesłuchań ofiar przestępstw, tak by zapewnić im poczucie bezpieczeństwa. W ramach Ogólnopolskiego Pogotowia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie działa Telefoniczna Poradnia Prawna i Psychologiczna dla Osób Pokrzywdzonych Przestępstwem. Biuro Pełnomocnika rządu ds. Równego Traktowania i MSW przygotowują stronę internetową poświęconą zapobieganiu i zwalczaniu przemocy, a także ulotki i informacje dla ofiar przemocy i osób, które reprezentują je w sądach. Zwalczanie i zapobieganie przemocy w rodzinie jest jednym z najważniejszych celów przyświecających działaniom rządu. Jest on realizowany przy zaangażowaniu wielu resortów: MPIPS, MSW, MS, MZ, MEN i Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. W realizacji jest Krajowy Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie zatwierdzony Uchwałą z dnia 25 września 2006 r. Rady Ministrów. Założenia Programu: 1. zmiana pojmowania przez społeczeństwo zjawiska przemocy w rodzinie, 2. promowanie wartości rodzinnych, 3. edukacja dzieci, młodzieży i dorosłych w zakresie skutków stosowania przemocy w rodzinie, 4. promowanie metod wychowawczych bez użycia przemocy. Aktualnie opracowano projekt Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie na lata 2014 2020. Założenia Programu: 1. profilaktyka i edukacja społeczna, 2. ochrona i pomoc osobom dotkniętym przemocą w rodzinie, 3. oddziaływanie na osoby stosujące przemoc w rodzinie, 4. podnoszenie kompetencji służb i przedstawicieli podmiotów realizujących działania z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie. 10 broszura_4_bez programu.indd 10 2013-11-27 13:22:12
Notatki 11 broszura_4_bez programu.indd 11 2013-11-27 13:22:12
Notatki 12 broszura_4_bez programu.indd 12 2013-11-27 13:22:12