Raport z badania zrealizowanego przez Biuro Badań Społecznych OBSERWATOR

OPINIE UCZNIÓW SZKÓŁ POWIATU OŚWIĘCIMSKIEGO NA TEMAT UZALEśNIEŃ ORAZ UśYWANIA SUBSTANCJI PSYCHOAKTYWNYCH Raport z badania zrealizowanego przez Biuro Badań Społecznych OBSERWATOR KRAKÓW, MAJ 2006

Spis treści 1. Opis projektu....3 1.1. Cele badawcze....3 1.2. Metoda...3 1.3. Próba...4 2. Charakterystyka badanej populacji...4 3. NajwaŜniejsze wnioski z badań (podsumowanie)...11 4. Szczegółowy opis badań...16 4.1. Palenie papierosów...16 4.2. Piwo bezalkoholowe...18 4.3. SpoŜywanie kawy zawierającej kofeinę...19 4.4. SpoŜywanie alkoholu...20 4.4.1. SPOśYCIE PIWA...24 4.4.2. SPOśYCIE WINA...26 4.4.3. SPOśYCIE WÓDKI...27 4.4.4. ILOŚCIOWE SPOśYCIE POSZCZEGÓLNYCH RODZAJÓW ALKOHOLU W CZASIE 30 DNI PORZEDZAJĄCYCH BADANIE...28 4.4.5. UPIJANIE SIĘ ORAZ OPINIA NA TEMAT PICIA ALKOHOLU...31 4.4.6. ZAKUP ALKOHOLU...39 4.5. SpoŜywanie narkotyków i innych substancji psychoaktywnych...40 4.5.1. UŜywanie narkotyków w ostatnich 12 miesiącach poprzedzających badanie...47 4.5.2. UŜywanie narkotyków w ciągu 30 dni poprzedzających badanie...52 4.5.3. Inicjacja i dostępność narkotyków...57 4.6. Dostępność poszczególnych substancji psychoaktywnych...61 4.7. Ocena spoŝycia substancji psychoaktywnych w środowisku badanej młodzieŝy...62 4.8. Sytuacje konfliktowe i patologiczne...67 4.9. Akceptacja uŝywania substancji psychoaktywnych...68 4.10. Organizacja spotkań informujących o substancjach psychoaktywnych...71 2

1. Opis projektu. Badanie zostało zrealizowane na zlecenie Starostwa Powiatowego w Oświęcimiu wśród uczniów szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych powiatu oświęcimskiego. Badanie zostało zrealizowane na podstawie ankiety zaprojektowanej przez BBS Obserwator na podstawie wytycznych ESPAD. W maju 2005 roku ankieta ta została zrealizowana na losowej próbie uczniów szkół gimnazjalnych oraz ponadgimnazjalnych na terenie Województwa Małopolskiego. W związku z powyŝszym, badanie przeprowadzone wśród uczniów szkół powiatu oświęcimskiego umoŝliwia porównanie z wynikami uzyskanymi w zeszłym roku w Małopolsce, a takŝe z badaniami przeprowadzanymi w ramach projektów ESPAD. 1.1. Cele badawcze. 1. UŜywanie narkotyków i niektórych substancji psychoaktywnych a. Zdefiniowanie grup uŝytkowników b. Rodzaje uŝywanych narkotyków i ich popularność c. WspółuŜywanie innych substancji psychoaktywnych (tytoń, alkohol, leki, inne dostępne środki etc.) d. Miejsca spoŝycia i miejsca zakupu e. Sposób uŝywania 2. Dostępność narkotyków i innych substancji psychoaktywnych a. Znajomość narkotyków b. Znajomość i dostępność leków przeciwbólowych i uspokajających c. Znajomość i dostępność pozostałych substancji psychoaktywnych 3. Ocena sytuacji szkolnej uczniów a. Wyniki w nauce b. Plany dalszego kształcenia się 4. Ocena własnej sytuacji uczniów a. Sytuacja rodzinna b. Samoocena c. Religijność 1.2. Metoda. Badania zrealizowano za pomocą kwestionariusza wywiadu ogólnego, przeprowadzonego audytoryjnie w klasach III ich gimnazjalnych oraz II-ich licealnych (i ponadgimnazjalnych) we wszystkich szkołach powiatu oświęcimskiego. Łącznie zrealizowano 866 wywiadów. Kwestionariusz liczył 76 pytań. Jego realizacja zajmowała od 20 do 60 minut. Średni czas wypełniania ankiety wynosił 33 minuty. W porównaniu z badaniami w Małopolsce czas wypełniania był nieco dłuŝszy. Spowodowane to było włączeniem do badania klasy specjalnej, której uczniowie mieli bardzo duŝe problemy z wypełnieniem ankiety. Czas przeprowadzenia badań Średnia Minimum Maksimum 33,00 20 60 Analiza zebranego materiału została przeprowadzona w programie SPSS. 3

1.3. Próba. Celowa i wyczerpująca próba III-ich klas gimnazjalnych oraz II-ich licealnych (i ponadgimnazjalnych) szkół powiatu oświęcimskiego. KaŜdorazowo przed rozdaniem kwestionariuszy, ankieter odczytywał informację odnośnie do badania i sposobu wypełniania ankiety. Badania w terenie zrealizowano w dniach 24 kwietnia do 28 kwietnia 2006 roku. 2. Charakterystyka badanej populacji Łącznie zrealizowano 866 wywiadów. Specyfiką powiatu oświęcimskiego jest niewielka liczba gimnazjów, toteŝ przeprowadzono w nich tylko 67 wywiadów. Pozostałe 799 miało miejsce wśród uczniów klas licealnych i ponadgimnazjalnych. Rodzaj szkoły Liczebność % Gimnazja 67 7,7% Licea oraz szkoły ponadgimnazjalne 799 92,3% Z deklaracji wieku na podstawie roku urodzenia wynika, Ŝe wśród badanych przewaŝają zdecydowanie 18-latkowie (75,6%). Jednak na pytanie: Jak sądzisz, czy będziesz pił alkohol, kiedy skończysz 18 lat tylko 33% osób wybrało odpowiedź skończyłem juŝ 18 lat. Taki układ badanej populacji jest odmienny od dominującego w województwie małopolskim, gdzie wśród badanych przewaŝali szesnastolatkowie (46%). W Małopolsce w trakcie badania 18 lat ukończyło prawie dwukrotnie mniej osób niŝ w powiecie oświęcimskim 17% badanych uczniów. 8,5% badanych nie podało w ankiecie swojego wieku. Wiek na podstawie roku urodzenia Liczebność % 15 lat 1,1% 16 lat 63 7,3% 17 lat 6,7% 18 lat 655 75,6% 19 lat 54 6,2% 20 lat 7,8% 21 lat 4,5% 23 lat 2,2% Odmowa odpowiedzi 74 8,5% W badanej populacji znalazło się 51% dziewcząt i 47% chłopców, z tego wynika, Ŝe stosunek płci w badanej populacji jest bardziej zrównowaŝony niŝ w całej Małopolsce. Uzyskane wyniki będą więc bardziej reprezentatywne dla całej populacji, bez względu na płeć. W badaniach realizowanych na terenie całej Małopolski badani byli reprezentowani w większym stopniu przez dziewczęta (56%) niŝ przez chłopców (43%). 4

Płeć Liczebność % Kobieta 441 50,9% MęŜczyzna 407 47,0% Odmowa odpowiedzi 18 2,1% Miejsce zamieszkania badanej populacji rozkłada się niemal idealnie w równych proporcjach: 49% badanych uczniów mieszka w miastach, a 48% na wsi. W skali całej Małopolski te róŝnice są wyraźniejsze (43% badanych uczniów mieszka w miastach, a 57% na wsi). Miejsce zamieszkania Liczebność % Miasto 428 49,4% Wieś 419 48,4% Odmowa odpowiedzi 19 2,2% Podobnie jak w badaniach w Małopolsce, równieŝ większość badanych uczniów (64%) powiatu oświęcimskiego dobrze ocenia swoją sytuację materialną. 30% badanych określa swoją sytuację materialną jako średnią. Jako raczej złą i bardzo złą ocenia ją tylko 4% badanych. Jak oceniasz sytuację materialną swojej rodziny? Liczebność % Powodzi nam się bardzo dobrze 96 11,1% Powodzi nam się raczej dobrze 462 53,3% Powodzi nam się znośnie, średnio 263 30,4% Powodzi nam się raczej źle 33 3,8% Powodzi nam się bardzo źle, jesteśmy w cięŝkiej sytuacji materialnej 5,6% Odmowa odpowiedzi 7,8% Oboje rodzice pozostają aktywni zawodowo u prawie (47%) co drugiego badanego ucznia. Wśród ¼ uczniów pracuje tylko ojciec, a wśród 13% tylko matka. W grupie 14% uczniów oboje rodzice nie pracują. Stopa bezrobocia w Małopolsce na koniec lutego 2005 roku wynosiła około 15%. Jaki jest status społeczno-zawodowy twoich rodziców Liczebność % Oboje pracują 404 46,7% Tylko ojciec pracuje 223 25,8% Tylko matka pracuje 110 12,7% Oboje nie pracują lub są na emeryturze, rencie 123 14,2% Odmowa odpowiedzi 6,7% 84% badanych uczniów korzysta z Internetu. Codziennie z Internetu korzysta 33% badanych. 5

Ile średnio czasu spędzasz korzystając z Internetu? Liczebność % Godzinę tygodniowo i mniej 191 22,1% od dwóch do trzech godzin tygodniowo 114 13,2% od czterech do pięciu godzin tygodniowo 62 7,2% od pięciu do sześciu godzin tygodniowo 66 7,6% od jednej do trzech godzin dziennie 172 19,9% PowyŜej trzech godzin dziennie 112 12,9% W ogóle nie korzystam 142 16,4% Odmowa odpowiedzi 7,8% 64% uczniów, którzy korzystają z Internetu, posiada dostęp do tego medium w domu. Jest to wynik lepszy o 4% od średniej małopolskiej. Gdzie najczęściej korzystasz z Internetu? Liczebność % W domu 458 63,7% U znajomych 110 15,3% W szkole 89 12,4% W kawiarence internetowej 48 6,7% Gdzie indziej 12 1,7% W świetlicy 2,3% Ogółem 719 100,0% Internet najczęściej wykorzystywany jest przez uczniów w celu zdobywania informacji oraz w celach rozrywkowych. Prawie tyle samo uczniów deklaruje korzystanie z internetu w celach informacyjnonaukowych (41%), co w celach rozrywkowo-komunikacyjnych (44%). Do czego głównie słuŝy ci Internet? Liczebność % Zdobywanie informacji 262 30,3% Rozrywka 197 22,7% Komunikatory 93 10,7% Nauka 88 10,2% Poznawanie ludzi 45 5,2% Do czegoś innego 26 3,0% Nie korzystają z internetu / odmowa odpowiedzi 155 17,9% Prawie 64% badanych uczniów gra w gry komputerowe. Jest to wynik o 6% niŝszy od średniej w Małopolsce. Największą popularnością cieszą się gry określane jako sportowe, gra w nie 37% badanych uczniów. W gry przygodowe i strategiczne gra odpowiednio 36 i 35% badanych. W całej Małopolsce 30% uczniów uŝywa gier komputerowych codziennie - minimum przez godzinę i dłuŝej. W powiecie oświęcimskim jest takich uczniów o 9% mniej. 6

Czy grasz w gry komputerowe? Liczebność % Tak 550 63,5% Nie 313 36,1% Odmowa odpowiedzi 3,3% Jakiego typu są tu gry? Obserwacje % Sportowe 204 37,0% Przygodowe, zręcznościowe 198 35,9% Strategiczne 194 35,2% Logiczne 158 28,7% RPG 156 28,3% Symulatory 82 14,9% Inne 42 7,6% FPP 8 1,5% Wojenne 4,7% Ile czasu im poświęcasz? Liczebność % Gram rzadziej niŝ raz w tygodniu 171 19,7% od godziny do dwóch tygodniowo 106 12,2% od trzech godzin do czterech tygodniowo 56 6,5% od pięciu godzin do sześciu tygodniowo 41 4,7% godzinę dziennie 73 8,4% od dwóch do trzech godzin dziennie 72 8,3% PowyŜej trzech godzin dziennie 33 3,8% Nie grają w ogóle /Odmowa odpowiedzi 314 36,3% Uczniowie odpowiadali teŝ na pytanie odnośnie stosunku do wiary. Zdecydowana większość (ok. 95%) uznaje się za osoby wierzące. 70% spośród wierzących uczniów uczestniczy minimum raz w tygodniu w praktykach religijnych. W skali Małopolski odsetek takich uczniów jest zdecydowanie większy - 87%. Czy jesteś osobą wierzącą? Liczebność % Tak 823 95,0% Nie 38 4,4% Odmowa odpowiedzi 5,6% 7

Jak często uczestniczysz w praktykach religijnych? Liczebność % Codziennie 35 4,0% Raz na tydzień 575 66,4% Raz dwa razy w miesiącu 68 7,9% Rzadziej niŝ raz w miesiącu 63 7,3% Nie praktykuję 75 8,7% Osoby nie wierzące / odmowa odpowiedzi 50 5,8% Średnia ocen uczniów z przedmiotów na ostatnie półrocze oraz za ostatni rok kumuluje się wokół oceny 3,5. Jaką miałeś średnią ocen na ostatnie półrocze? Średnia Minimum Maksimum 3,49 1,00 5,20 Jaką miałeś średnią ocen na koniec ostatniego roku szkolnego? 3,67 1,00 6,00 Zdecydowana większość badanych uczniów chce kontynuować w przyszłości naukę. Tylko 15% badanych nie ma takiego zamiaru. Czy zamierzasz kontynuować naukę po ukończeniu obecnej szkoły? Liczebność % Tak 721 85,1% Nie 125 14,8% Odmowa odpowiedzi 1,1% Ogółem 847 100,0% Uczniowie szkół ponadgimnazjalnych w większości chcieliby kontynuować naukę na wyŝszych uczelniach. Najczęściej wskazywano na UJ w Krakowie oraz szkołę wyŝszą w Poznaniu. Ta druga uczelnia pod dokładnie taką nazwą nie istnieje, dlatego jest to raczej informacja, Ŝe badani chcieliby studiować w ogóle w Poznaniu. Gdzie zamierzasz kontynuować naukę po ukończeniu obecnej szkoły? Obserwacje % w kolumnie trudno mi powiedzieć 83 14,3% Szkoła wyŝsza w Poznaniu 82 14,1% Uczelnia wyŝsza 65 11,2% Uniwersytet Jagielloński 57 9,8% Akademia Wychowania Fizycznego 24 4,1% Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie 21 3,6% W tej samej szkole 20 3,4% W Krakowie 19 3,3% Powiatowy Zespół Szkół nr 11 im. St. Wyspiańskiego w Kętach 19 3,3% Liceum Ogólnokształcące 15 2,6% 8

Gdzie zamierzasz kontynuować naukę po ukończeniu obecnej szkoły? Obserwacje % w kolumnie Powiatowy Zespół Szkół Agrotechnicznych i Zawodowych w Jawiszowicach 14 2,4% Technikum 10 1,7% Politechnika 9 1,5% LO im. M. Dąbrowskiej w Kętach 9 1,5% Technikum wieczorowe 7 1,2% Studium 7 1,2% Politechnika Krakowska 7 1,2% Akademia Pedagogiczna w Krakowie 6 1,0% OZNS (Oświęcimski Zakład Napraw Samochodowych) 6 1,0% Uniwersytet Śląski 5,9% Szkoła o profilu Ŝywieniowym 5,9% Akademia Ekonomiczna 4,7% Liceum Ogólnokształcące im. Mistrzostwa Sportowego 4,7% Studium hotelarskie 4,7% Akademia Techniczno Humanistyczna w Bielsku-Białej 4,7% Kęty 4,7% Technikum Zawodowe dla Dorosłych Zespołu Szkół w LibiąŜu 3,5% Krakowska Szkoła WyŜsza im. Andrzeja Frycza-Modrzewskiego 3,5% Studium kosmetyczne 3,5% Szkoła turystyczna 3,5% Collegium Medicum UJ w Krakowie 3,5% Szkoła policealna 3,5% Uczelnia w Oświęcimiu 3,5% Centrum Kształcenia Dorosłych 3,5% LO im. K.K. Baczyńskiego w Kozach 3,5% Harvard 2,3% Państwowa WyŜsza Szkoła Teatralna im. Ludwika Solskiego w Krakowie 2,3% Prawo 2,3% Akademia Rolnicza 2,3% Uczelnia pedagogiczna 2,3% Technikum chemiczne 2,3% Politechnika Śląska 2,3% Studia zaoczne 2,3% Szkoła Policyjna 2,3% Technikum Mechaniczne 2,3% W Katowicach 2,3% Powiatowy Zespół nr 3 Szkół Technicznych lub ogólnych 2,3% Budowlanka (Technikum Budowlane lub ZSZ) 2,3% Architektura 2,3% Kopernik 2,3% Powiatowy Zespół Ogólnokształcących nr 11 w Kętach 2,3% Studia informatyczne 2,3% Technikum handlowe 2,3% Szkoła wizaŝu 2,3% Studium w Oświęcimiu 1,2% 9

Gdzie zamierzasz kontynuować naukę po ukończeniu obecnej szkoły? Obserwacje % w kolumnie Technikum wieczorowe w Chełmku 1,2% Studium w Bielsku Białej 1,2% Akademia Medyczna w Krakowie 1,2% Akademia Sztuk Pięknych 1,2% Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Konarskiego w Oświęcimiu 1,2% Liceum Ogólnokształcące o profilu wojskowym 1,2% Technikum Ekonomiczne 1,2% Bielska WyŜsza Szkoła Biznesu i Informatyki 1,2% WyŜsza Szkoła Turystyki i Ekologii w Suchej Beskidzkiej 1,2% Psychologia 1,2% Liceum Ogólnokształcące w Chełmku 1,2% Liceum profilowane 1,2% Szkoła Główna Handlowa w Warszawie 1,2% w Łodzi 1,2% Liceum uzupełniające 1,2% Technikum uzupełniające 1,2% Kolegium 1,2% University of Glasgow 1,2% Szkoła pielęgniarska 1,2% Małopolska WyŜsza Szkoła Zawodowa w Krakowie 1,2% Szkoła z kierunkiem zdrowie publiczne 1,2% Biologia 1,2% Uniwersytet Wrocławski 1,2% Central saint martins college of art and design 1,2% Uniwersytet Śląski Wydział Radia i Telewizji 1,2% Szkoła wieczorowa 1,2% Beskidzka WyŜsza Szkoła w śywcu 1,2% śak - Centrum Nauki i Biznesu 1,2% Akademia Ekonomiczna w Katowicach 1,2% Uniwersytet Warszawski 1,2% Akademia Ekonomiczna w Krakowie 1,2% Średnia szkoła 1,2% Studia górnicze 1,2% Szkoła plastyczna 1,2% Szkoła policealna ekonomiczna 1,2% WyŜsza szkoła informatyki (np. WyŜsza Szkoła Informatyki i Zarządzania 1,2% Powiatowy Zespół Szkół Zawodowych i Ogólnokształcących w Brzeszczach 1,2% Liceum Ogólnokształcące w Oświęcimiu 1,2% Gimnazjum Towarzystwa Szkolnego im. M. Reja w Bielsku Białej 1,2% WyŜsza szkoła wojskowa 1,2% WyŜsza Szkoła Bankowości i Finansów 1,2% Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu 1,2% Oświęcim 1,2% 10

3. NajwaŜniejsze wnioski z badań (podsumowanie) Badanie przeprowadzono w dwóch grupach młodzieŝy. Pierwsza to uczniowie III-cich klas gimnazjum, których w niniejszym opracowaniu będziemy w skrócie nazywać gimnazjalistami, młodszą grupą lub szesnastolatkami (choć w klasach tych byli równieŝ 15-to i 17-latkowie). Druga grupa to uczniowie II-ej klasy liceum oraz szkół ponadgimnazjalnych, których dla potrzeb tego opracowania nazywać będziemy licealistami, starszą grupą lub osiemnastolatkami (choć w klasach tych występowali 17, 19 i nawet 20-latkowie). W powiecie oświęcimskim 70% uczniów przyznaje się do zapalenia kiedykolwiek papierosa, 96% piło juŝ alkohol, 46% badanej młodzieŝy sięgało po środki przeciwbólowe (bez wskazań lekarza), a 28% po marihuanę lub haszysz. Z badań przeprowadzonych w województwie Małopolskim, wynika, Ŝe odsetki popularności poszczególnych substancji w skali całej Małopolski są niŝsze: 57% uczniów przyznaje się do zapalenia kiedykolwiek papierosa, 90% piło juŝ alkohol, 30% badanej młodzieŝy sięgało po środki przeciwbólowe (bez wskazań lekarza), a 14% po marihuanę lub haszysz Z pewnością jest to spowodowane faktem, Ŝe w badaniu uczniów powiatu oświęcimskiego brała udział w duŝej mierze młodzieŝ osiemnastoletnia, która z racji starszego wieku częściej miała do czynienia z substancjami psychoaktywnymi niŝ jej młodsi koledzy z Małopolski. 44% badanych uczniów inicjację alkoholową przechodzi przed ukończeniem 14 roku Ŝycia. Przed osiągnięciem pełnoletniości 85% uczniów ma juŝ inicjację alkoholową za sobą. W całej Małopolsce wskaźnik ten jest wyŝszy i wynosi 97%. Warto jednak zwrócić uwagę, Ŝe w przypadku powiatu oświęcimskiego 13% badanych uczniów odmówiło odpowiedzi na to pytanie. Co drugi uczeń spośród przyznających się do palenia deklaruje, Ŝe po pierwszego papierosa sięgał przed ukończeniem 14 lat. Uczniowie ci stanowią grupę 28% wszystkich badanych uczniów. W trakcie 30 dni poprzedzających badanie 56% badanej młodzieŝy przyznało się do palenia papierosów. 28% badanych czyniło to sporadycznie, tj. wypalało mniej niŝ jeden papieros dziennie. Grupa 20% z nich paliła od jednego do dziesięciu papierosów dziennie. Wskaźniki dla całej Małopolski są odpowiednio niŝsze: 42% badanej młodzieŝy przyznało się do palenia papierosów sporadycznie czyniła to połowa z nich. Wśród licealistów jest więcej palących uczniów niŝ w gimnazjum, licealiści przyznają się teŝ do częstszego palenia papierosów. W trakcie 30 dni poprzedzających badanie młodzieŝ najczęściej piła piwo (73%), alkohole wysokoprocentowe (56%), wino (39%), drinki gotowe do spoŝycia (23%) oraz napoje winopodobne (19%). W tym okresie badani wypijali najczęściej: 1 do 2 półlitrowych piw (23%), 1 do 2 lampek wina (15%), więcej niŝ 5 kieliszków czystego alkoholu (28%!!!), mniej niŝ pół litra drinków gotowych do spoŝycia (5%) oraz mniej niŝ jedną lampkę napoju winopodobnego (5%). W porównaniu z Małopolską odsetek osób spoŝywających alkohol jest duŝo wyŝszy w przypadku piwa, alkoholi wysokoprocentowych i wina. Szczególnie zwraca uwagę duŝy odsetek badanych, którzy deklarują spoŝywanie wódki, jest on prawie dwukrotnie wyŝszy niŝ w Małopolsce Piwo zdecydowanie częściej w okresie ostatnich 30 dni pili uczniowie szkół ponadgimnazjalnych niŝ gimnazjalnych, częściej chłopcy niŝ dziewczęta i w zbliŝonym stopniu uczniowie z miast i ze wsi. Zdecydowana większość pijących wino uczniów deklaruje, Ŝe w tym okresie sięgali po nie 1-2 razy. Do wypicia wina nieznacznie częściej przyznają się uczniowie szkół ponadgimnazjalnych, i nieco częściej dziewczęta niŝ chłopcy. Po wódkę sięga częściej starsza grupa badanych. W okresie, o który pytaliśmy, 42% gimnazjalistów i 58% licealistów przyznało się do picia wódki. Częściej po wódkę sięgają chłopcy (64%) niŝ dziewczęta (48%). 11

Najpopularniejsze miejsca spoŝywania alkoholu przez młodzieŝ to własny dom lub znajomych oraz bary i puby a takŝe miejsca publiczne takie jak park, ulica czy ławka na osiedlu. 22% badanej młodzieŝy spoŝywała alkohol w swoim domu. Co piąty badany pił alkohol w domu znajomych, a 17% badanych wybierało bar i pub. Miejsce na świeŝym powietrzu (park, ulica, ławka) do konsumpcji alkoholu wybierała grupa 15% badanych. Prawie połowie badanych (46%) zdarzyło się w czasie ostatnich 30 dni wypić pięć lub więcej drinków pod rząd, w badaniach w Małopolsce takich osób było mniej (30%). Grupie 14% uczniów zdarzyło się to jeden raz, a 20% - 3 razy i więcej w trakcie miesiąca poprzedzającego badanie. Wraz z wiekiem badanych rośnie częstotliwość upijania się, rozumiana tu jako wypicie minimum pięciu drinków pod rząd. W grupie 15-to i 16-latków 34% deklaruje, Ŝe piło w ten sposób alkohol w ostatnim czasie, zaś w grupie 17-to i 18-latków ten odsetek wzrasta do 48%. Ten sposób upijania się występuje częściej w grupie chłopców (59%) niŝ dziewcząt (37%) oraz w tym samym stopniu dotyczy uczniów z obszarów wiejskich co miejskich Prawie 76% badanej młodzieŝy przyznało się, Ŝe zdarzyło im się co najmniej raz w Ŝyciu upić. Wynik ten jest wyŝszy o 16 punktów procentowych od wskazań osiągniętych wśród badanych uczniów w Małopolsce. Co trzeci badany upił się w ostatnim miesiącu poprzedzającym badanie. 28% badanej młodzieŝy twierdzi, Ŝe upiło się w Ŝyciu co najmniej 10 razy i więcej. Sięgająca po alkohol młodzieŝ wyraŝa przewaŝnie pozytywne opinie na temat skutków picia alkoholu młodzi uwaŝają, Ŝe po wypiciu alkoholu jest prawdopodobne, Ŝe będą się świetnie bawić, poczują się zrelaksowani, będą bardziej przyjaźni i towarzyscy ; młodzi wymieniają jeden negatywny aspekt wypicia alkoholu - po wypiciu będą mieli kaca. Z drugiej strony młodzi uwaŝają, Ŝe nie jest prawdopodobne, aby nie byli w stanie przestać pić, Ŝe będą mieli kłopoty z policją, czy Ŝe zrobią coś, czego będą Ŝałowali oraz to, Ŝe zrobi im się niedobrze po wypiciu alkoholu. Jednym słowem, zdaniem badanych, spoŝywaniu alkoholu towarzyszy więcej pozytywnych niŝ negatywnych konsekwencji. MłodzieŜ w alkohol zaopatruje się w powszechnie dostępnych punktach sprzedaŝy, gdzie mogą go łatwo nabyć. W czasie ostatnich 12 miesięcy uczniowie najczęściej próbowali dokonać zakupu piwa 70% badanych. Zdecydowanej większości z nich (98% spośród kupujących) udało się dokonać zakupu, tylko nielicznym sprzedawca odmówił sprzedaŝy piwa (14 przypadków na 600 prób zakupu). Wino oraz wódka były zdecydowanie rzadziej kupowane przez badaną młodzieŝ, 26% spośród nich próbowała dokonać zakupu wina, a 41% wódki. W obu wypadkach większości udała się ta próba, sprzedawca odmawiał w kilkunastu przypadkach. W porównaniu z badaniami w Małopolsce, uczniowie w powiecie oświęcimskim częściej dokonują udanych prób zakupu wódki. Wiedza o środkach odurzających (w tym narkotykach) jest w badanej populacji powszechna. 90% badanych wskazywało na haszysz i marihuanę jako środek odurzający, o którym słyszeli. Niewiele niŝszym stopniem znajomości charakteryzują się grzyby halucynogenne oraz amfetamina (odpowiednio 89% i 88%). Na poziomie 80% wskazywane są takie środki jak kokaina, środki przeciwbólowe, heroina, ecstasy, środki uspokajające i nasenne, środki anaboliczne, a takŝe środki wziewne. 70%-owa znajomość dotyczy takich środków jak morfina i polska heroina (popularnie zwana kompotem ). Połowa badanej młodzieŝy słyszała o opium oraz LSD. Co trzeci badany uczeń słyszał o cracku, a 13% o metadonie. Najmniej znanymi środkami są Relevin (środek nieistniejący, wprowadzony w 12

celu stwierdzenia stopnia konfabulacji badanych) oraz GHB wskazywane przez grupę około 10% badanych. W porównaniu z badaniami realizowanymi w Małopolsce uczniów badanych w powiecie oświęcimskim wyróŝnia wyŝsza znajomość takich substancji jak haszysz oraz grzyby halucynogenne. W czasie 30 dni poprzedzających badanie 28% uczniów uŝywało środków przeciwbólowych, po które większość z nich sięgała w tym okresie raz lub dwa razy. 9% badanych uczniów przyznało się, Ŝe w tym czasie uŝywało haszyszu lub marihuany, a 6% uczniów sięgało po środki uspokajające lub nasenne. Dla młodzieŝy badanej w Małopolsce wskaźniki te wynosiły odpowiednio: 28%, 5% i 4%. Po grzyby halucynogenne w trakcie 30 dni poprzedzających badanie sięgało 2% badanych uczniów. 39% dziewcząt uŝywało w trakcie miesiąca poprzedzającego badanie środków przeciwbólowych bez wskazań lekarza (najczęściej 1-2 razy), wśród chłopców grupa ta była ponad dwa razy mniejsza (16% chłopców). Środki uspokajające lub nasenne brało w tym czasie tyle samo dziewcząt co chłopców (około 6%). 5% dziewcząt i 14% chłopców uŝywało minimum jeden raz haszyszu lub marihuany. 2% dziewcząt i 5% chłopców łączyło alkohol z paleniem marihuany. W ostatnich 30 dniach poprzedzających badanie, podobne grupy uczniów młodszych i starszych zaŝywały środki uspokajające lub nasenne (8% do 6%). Starsi uczniowie częściej sięgali po środki przeciwbólowe (29% badanych licealistów) niŝ młodsi (18%). Starsi uczniowie deklarowali uŝywanie marihuany lub haszyszu w ostatnich 30 dniach w podobny stopniu jak ich młodsi koledzy. Pierwsze narkotyki lub inne substancje psychoaktywne, po które sięgali badani to haszysz i marihuana oraz leki przeciwbólowe. W bieŝących badaniach zanotowano dwukrotnie wyŝszy wskaźnik inicjacji narkotykowej przy uŝyciu marihuany i haszyszu niŝ miało to miejsce w badaniach w Małopolsce. Substancje te badani najczęściej otrzymywali od znajomych, przyjaciół lub kolegów. Wśród zaproponowanych odpowiedzi najczęściej wskazywano na braliśmy to wspólnie, w grupie przyjaciół i ten sposób inicjacji jest pewnie najczęstszym w badanej populacji jak i wśród badanych w Małopolsce. Główna przyczyna dla której badani sięgali po raz pierwszy po narkotyk to w ponad połowie przypadków - ciekawość. Wśród pozostałych przyczyn wymieniano chęć poczucia się odurzonym, czyli - chciałem się poczuć na haju. Trzeba zwrócić w tym pytaniu uwagę na duŝy odsetek osób (24%), którzy wybierali odpowiedź inny powód, niŝ te, które zaproponowano w kafeterii. Chłopcy częściej od dziewczyn po swój pierwszy narkotyk sięgali z ciekawości lub z nudów, podczas gdy dziewczyny częściej niŝ chłopcy wymieniały jakiś inny powód. 63% badanych zna miejsca, w których moŝna dostać narkotyki. Co drugi badany uczeń wskazuje, Ŝe łatwo moŝna zdobyć narkotyki na dyskotece lub w pubie. Prawie co piąty badany wskazuje na szkołę jako miejsce zdobycia narkotyków(!), a 27% wybierało odpowiedź w domu u dealera. Podobne wskazania uzyskano w badaniach w Małopolsce. Zdaniem badanej młodzieŝy wśród ich znajomych picie napoi alkoholowych jest bardziej popularne niŝ palenie papierosów. 40% uczniów uwaŝa, Ŝe kilka osób wśród ich znajomych upija się co najmniej raz w tygodniu, a 15% uwaŝa Ŝe osób takich jest sporo. Tylko 43% badanych (w badaniach w Małopolsce takich uczniów było 60%) uwaŝa, Ŝe nikt z ich znajomych nie uŝywa marihuany lub haszyszu, a 71% wyraŝa taką opinię odnośnie do amfetaminy oraz grzybów halucynogennych. Co do pozostałych narkotyków zdecydowana większość (powyŝej 80%) uwaŝa, Ŝe nikt z ich znajomych nie bierze tego typu środków. 13

Popularność poszczególnych substancji wśród badanej młodzieŝy UŜywający podanych substancji Uczniowie pow. oświęcimskiego Uczniowie w Małopolsce kiedykolwiek w Ŝyciu Liczebność % Liczebność % Alkohol 835 96,4% 933 89,6% Papierosy 605 69,9% 595 56,7% Narkotyki (w tym leki uspokajające lub nasenne i przeciwbólowe 322 37,2% 260 24,7% UŜywający określonych narkotyków kiedykolwiek w Liczebność % Ŝyciu Środki przeciwbólowe (bez wskazań lekarza) 395 45,6% Haszysz, marihuana 242 27,9% Środki uspokajające, lub nasenne (bez wskazania lekarza) 161 18,6% Alkohol razem z marihuaną lub haszyszem 135 15,6% Alkohol razem z tabletkami 119 13,7% Amfetamina 74 8,5% Grzyby halucynogenne 69 8,0% Ecstasy 41 4,7% Środki anaboliczne, sterydy 41 4,7% Substancje wziewne jak np: rozpuszczalniki, kleje 33 3,8% LSD 25 2,9% Kokaina 19 2,2% Polska heroina (kompot) 19 2,2% Heroina 16 1,8% Morfina 11 1,3% Crack 10 1,2% Opium 10 1,2% Metadon 9 1,0% Narkotyki wstrzykiwane za pomocą igły 9 1,0% GHB 7,8% Relevin 7,8% 14

UŜywający określonych substancji w czasie ostatnich 12 miesięcy Liczebność % Alkohol 819 94,6% Środki przeciwbólowe (bez wskazań lekarza) 321 37,1% Haszysz, marihuana 164 18,9% Środki uspokajające, lub nasenne (bez wskazania lekarza) 107 12,4% Alkohol razem z marihuaną lub haszyszem 76 8,8% Alkohol razem z tabletkami 74 8,5% Amfetamina 48 5,5% Grzyby halucynogenne 28 3,2% Ecstasy 26 3,0% Środki anaboliczne, sterydy 20 2,3% Substancje wziewne jak np: rozpuszczalniki, kleje 13 1,5% LSD 14 1,6% Polska heroina (kompot) 10 1,2% Kokaina 7,8% Narkotyki wstrzykiwane za pomocą igły 7,8% Crack 5,6% Heroina 4,5% Metadon 4,5% Morfina 4,5% GHB 4,5% Relevin 4,5% Opium 3,3% UŜywający określonych substancji w czasie ostatnich 30 dni Liczebność % Piwo 635 73,3% Wódka 488 56,4% Wino 336 38,8% Środki przeciwbólowe (bez wskazań lekarza) 240 27,7% Haszysz, marihuana 80 9,2% Środki uspokajające, lub nasenne (bez wskazania lekarza) 54 6,2% Alkohol razem z tabletkami 30 3,5% Alkohol razem z marihuaną lub haszyszem 30 3,5% Amfetamina 15 1,7% Grzyby halucynogenne 14 1,6% Ecstasy 13 1,5% Środki anaboliczne, sterydy 10 1,2% Substancje wziewne jak np: rozpuszczalniki, kleje 7,8% LSD 7,8% Kokaina 5,6% Opium 5,6% GHB 5,6% Relevin 5,6% Polska heroina (kompot) 5,6% Narkotyki wstrzykiwane za pomocą igły 5,6% Crack 4,5% Metadon 3,3% Heroina 3,3% Morfina 3,3% 15

4. Szczegółowy opis badań 4.1. Palenie papierosów Tylko 30% uczniów nigdy nie paliło papierosów. Wskaźnik ten odbiega od zaobserwowanego w całej Małopolsce, w której 43% badanych uczniów nie przechodziło jeszcze inicjacji tytoniowej. Wśród gimnazjalistów jest więcej niepalących niŝ wśród uczniów szkół ponadgimnazjalnych. Z pewnością z racji wieku takŝe licealiści przyznają się teŝ do częstszego palenia papierosów. Ile razy w Ŝyciu zdarzyło ci się palić papierosy? Liczebność % 0 Ani razu 258 29,8% 1-2 razy 116 13,4% 3-5 razy 68 7,9% 6-9 razy 46 5,3% 10-19 razy 53 6,1% 20-39 razy 43 5,0% 40 razy i więcej 279 32,2% Odmowa odpowiedzi 3,3% Ile razy w Ŝyciu zdarzyło ci się palić Gimnazja Licea oraz szkoły ponadgimnazjalne papierosy? Liczebność % Liczebność % 0 Ani razu 37 55,2% 221 27,7% 1-2 razy 10 14,9% 106 13,3% 3-5 razy 6 9,0% 62 7,8% 6-9 razy 46 5,8% 10-19 razy 4 6,0% 49 6,1% 20-39 razy 43 5,4% 40 razy i więcej 10 14,9% 269 33,7% Odmowa odpowiedzi 3,4% Ogółem 67 100,0% 799 100,0% Co drugi uczeń spośród przyznających się do palenia deklaruje, Ŝe po pierwszego papierosa sięgał przed ukończeniem 14 lat. Uczniowie ci stanowią grupę 28% wszystkich badanych uczniów. Średnia Minimum Maksimum Ile miałeś(aś) lat kiedy po raz pierwszy zapaliłeś(aś) papierosa? 13,80 1 19 16

Wiek inicjacji tytoniowej Częstość Procent Procent palących 1-9 lat 40 4,6% 8,5% 10-14 lat 197 22,7% 41,6% 15-17 lat 230 26,6% 48,6% 18+ 6,7% 1,3% Ogółem 473 54,6% 100,0% Braki danych Odmowa odpowiedzi 393 45,4% 56% badanej młodzieŝy przyznało się do palenia papierosów w przeciągu miesiąca poprzedzającego badanie. 28% badanych czyniło to sporadycznie, tj. wypalało mniej niŝ jeden papieros dziennie. Grupa 20% z nich paliła od jednego do dziesięciu papierosów dziennie. Wskaźniki dla całej Małopolski są niŝsze: 42% badanej młodzieŝy przyznało się do palenia papierosów, sporadycznie czyniła to połowa z nich. Procent Biorąc pod uwagę ostatnie 30 dni, ile średnio wypalałeś(aś) wśród papierosów w tym okresie? Częstość Procent palących Mniej niŝ 1 papieros tygodniowo 209 24,1% 42,7% Mniej niŝ 1 papieros dziennie 31 3,6% 6,3% 1-5 papierosów dziennie 97 11,2% 19,8% 6-10 dziennie 74 8,5% 15,1% 11-20 dziennie 45 5,2% 9,2% więcej niŝ 20 papierosów dziennie 34 3,9% 6,9% Ogółem 490 56,6% 100,0% Nie paliłem Odmowa odpowiedzi 376 43,4% 17

4.2. Piwo bezalkoholowe 65% badanych uczniów deklaruje, Ŝe kiedykolwiek w Ŝyciu wypiło piwo bezalkoholowe. Piwo bezalkoholowe piją częściej dziewczęta niŝ chłopcy. W tym samym stopniu piwo bezalkoholowe jest popularne na obszarach wiejskich co w miastach oraz w obu grupach wiekowych (wśród gimnazjalistów i licealistów). Czy piłeś kiedykolwiek piwo bezalkoholowe? Częstość Procent Tak 558 64,4% Nie 305 35,2% Odmowa odpowiedzi 3,3% Czy piłeś kiedykolwiek piwo bezalkoholowe? Kobieta Podaj swoją płeć MęŜczyzna Liczebność % Liczebność % Tak 311 70,5% 232 57,0% Nie 128 29,0% 174 42,8% Odmowa odpowiedzi 2,5% 1,2% Ogółem 441 100,0% 407 100,0% Czy piłeś kiedykolwiek piwo bezalkoholowe? Miasto Rodzaj miejsca zamieszkania Liczebność % Liczebność % Tak 262 61,2% 281 67,1% Nie 164 38,3% 137 32,7% Odmowa odpowiedzi 2,5% 1,2% Ogółem 428 100,0% 419 100,0% Wieś Czy piłeś kiedykolwiek piwo Gimnazja Licea oraz szkoły ponadgimnazjalne bezalkoholowe? Liczebność % Liczebność % Tak 44 65,7% 514 64,3% Nie 23 34,3% 282 35,3% Odmowa odpowiedzi 3,4% Ogółem 67 100,0% 799 100,0% 18

4.3. SpoŜywanie kawy zawierającej kofeinę 84% uczniów deklaruje, Ŝe spoŝywało juŝ kawę zawierającą kofeinę. Nieco częściej kawę piły dziewczęta niŝ chłopcy. Miejsce zamieszkania nie ma wpływu na częstość sięgania po kawę zawierającą kofeinę. Kawa jest nieco bardziej popularna wśród uczniów ze starszej grupy wiekowej. Czy piłeś kiedykolwiek kawę kofeinową? Częstość Procent Tak 726 83,8% Nie 136 15,7% Odmowa odpowiedzi 4,5% Czy piłeś kiedykolwiek kawę kofeinową? Kobieta Podaj swoją płeć MęŜczyzna Liczebność % Liczebność % Tak 380 86,2% 329 80,8% Nie 59 13,4% 76 18,7% Odmowa odpowiedzi 2,5% 2,5% Ogółem 441 100,0% 407 100,0% Rodzaj miejsca zamieszkania Czy piłeś kiedykolwiek kawę kofeinową? Miasto Wieś Liczebność % Liczebność % Tak 360 84,1% 349 83,3% Nie 66 15,4% 68 16,2% Odmowa odpowiedzi 2,5% 2,5% Ogółem 428 100,0% 419 100,0% Czy piłeś kiedykolwiek kawę kofeinową? Gimnazja Licea oraz szkoły ponadgimnazjalne Liczebność % Liczebność % Tak 54 80,6% 672 84,1% Nie 12 17,9% 124 15,5% Odmowa odpowiedzi 1 1,5% 3,4% Ogółem 67 100,0% 799 100,0% 19

4.4. SpoŜywanie alkoholu 96% uczniów ma juŝ za sobą inicjację alkoholową. Jest to prawie cała populacja badanych, podczas gdy w Małopolsce wskaźnik ten jest o 8% niŝszy. Wśród gimnazjalistów do tej pory nie miało do czynienia z alkoholem 8% badanej młodzieŝy a wśród uczniów szkół ponadgimnazjalnych tylko 2%. Odsetki wskazujące na kontakt z alkoholem są wysokie, o kilka procent wyŝsze od średniej w Małopolsce. Po alkohol sięgają zarówno dziewczęta jak i chłopcy oraz w takim samym stopniu mieszkańcy miast i wsi. JuŜ na tym etapie zaznacza się jednak róŝnica w częstotliwości sięgania po alkohol - starsi uczniowie czynią to częściej niŝ młodsi. Ile razy w Ŝyciu zdarzyło ci się w ogóle wypić jakikolwiek napój alkoholowy taki jak wino, piwo, wódka, drink alkoholowy, itp.? Częstość Procent 0 razy - nigdy nie piłem(am) 18 2,1% 1-2 44 5,1% 3-5 60 6,9% 6-9 58 6,7% 10-19 109 12,6% 20-39 106 12,2% 40 i więcej 458 52,9% Odmowa odpowiedzi 13 1,5% Ile razy w Ŝyciu zdarzyło ci się w ogóle wypić jakikolwiek napój alkoholowy taki jak wino, piwo, Gimnazja Licea oraz szkoły ponadgimnazjalne wódka, drink alkoholowy, itp.? Liczebność % Liczebność % 0 razy - nigdy nie piłem(am) 5 7,5% 13 1,6% 1-2 6 9,0% 38 4,8% 3-5 9 13,4% 51 6,4% 6-9 9 13,4% 49 6,1% 10-19 12 17,9% 97 12,1% 20-39 7 10,4% 99 12,4% 40 i więcej 18 26,9% 440 55,1% Odmowa odpowiedzi 1 1,5% 12 1,5% Ogółem 67 100,0% 799 100,0% Ile razy w Ŝyciu zdarzyło ci się w Rodzaj miejsca zamieszkania ogóle wypić jakikolwiek napój Miasto Wieś alkoholowy taki jak wino, piwo, wódka, drink alkoholowy, itp.? Liczebność % Liczebność % 0 razy - nigdy nie piłem(am) 12 2,8% 5 1,2% 1-2 20 4,7% 20 4,8% 3-5 34 7,9% 23 5,5% 6-9 28 6,5% 30 7,2% 10-19 42 9,8% 63 15,0% 20-39 49 11,4% 56 13,4% 40 i więcej 238 55,6% 214 51,1% Odmowa odpowiedzi 5 1,2% 8 1,9% Ogółem 428 100,0% 419 100,0% 20

Ile razy w Ŝyciu zdarzyło ci się w Podaj swoją płeć ogóle wypić jakikolwiek napój Kobieta MęŜczyzna alkoholowy taki jak wino, piwo, wódka, drink alkoholowy, itp.? Liczebność % Liczebność % 0 razy - nigdy nie piłem(am) 9 2,0% 9 2,2% 1-2 28 6,3% 13 3,2% 3-5 33 7,5% 25 6,1% 6-9 34 7,7% 24 5,9% 10-19 66 15,0% 42 10,3% 20-39 75 17,0% 29 7,1% 40 i więcej 185 42,0% 263 64,6% Odmowa odpowiedzi 11 2,5% 2,5% Ogółem 441 100,0% 407 100,0% Średnia Minimum Maksimum Mediana Ile miałeś(aś) lat kiedy po raz pierwszy piłeś alkohol? 13,90 1 20 15 44% badanych uczniów inicjację alkoholową przechodzi przed ukończeniem 14 roku Ŝycia. Przed osiągnięciem pełnoletniości 85% uczniów ma juŝ inicjację alkoholową za sobą. W całej Małopolsce wskaźnik ten jest wyŝszy i wynosi 97%. Warto jednak zwrócić uwagę, Ŝe w przypadku powiatu oświęcimskiego 13% badanych uczniów odmówiło odpowiedzi na to pytanie. Wiek inicjacji alkoholowej Częstość Procent 1-9 lat 51 5,9% 10-14 lat 325 37,5% 15-17 lat 363 41,9% 18+ 15 1,7% Odmowa odpowiedzi 112 12,9% Podobnie jak to miało miejsce w badaniach w Małopolsce, inicjację alkoholową uczniowie przechodzą najczęściej w trakcie uroczystości rodzinnych (26%), na dyskotekach/koncertach (13%) lub na weselu (12%). W miejscach objętych koncesją alkoholową, czyli w pubie, barze lub w kawiarni inicjację alkoholową przechodziło 10% badanej młodzieŝy. Prawie 1/5 badanej młodzieŝy miała pierwszy kontakt z alkoholem w innych okolicznościach niŝ zawarte w pytaniu. W jakich okolicznościach po raz pierwszy piłeś alkohol? Częstość Procent Na uroczystości rodzinnej np. urodziny, imieniny 222 25,6% w czasie dyskoteki lub koncertu 113 13,0% na weselu 100 11,5% w parku, na ulicy, na ławce 92 10,6% w pubie, barze, kawiarni 86 9,9% na wyjeździe szkolnym, obozie wakacyjnym 53 6,1% w szkole 6,7% inne nie wymienione wyŝej 166 19,2% Odmowa odpowiedzi 28 3,2% 21

W trakcie ostatnich dwunastu miesięcy poprzedzających wywiady, alkoholu nie piło tylko 5% badanych uczniów, dotyczy to w równym stopniu dziewcząt jak i chłopców. Jest to wskaźnik wyŝszy od zaobserowanego w Małopolsce o kilka procent. Wśród uczniów III klas gimnazjum 85% uczniów piło alkohol w ciągu ostatniego roku, odpowiedni odsetek uczniów II klasy szkół ponadgimnazjalnych jest wyŝszy o 10%. Podobny odsetek uczniów ze szkół miejskich co uczniów szkół wiejskich sięgał po alkohol w czasie ostatnich 12 miesięcy. Częstotliwość sięgania po alkohol nie była zróŝnicowana pod względem miejsca zamieszkania. A ile razy w ciągu ostatnich 12 miesięcy zdarzyło ci się wypić jakikolwiek napój alkoholowy? Częstość Procent 0 razy 39 4,5% 1-2 103 11,9% 3-5 104 12,0% 6-9 85 9,8% 10-19 127 14,7% 20-39 129 14,9% 40 i więcej 271 31,3% Odmowa odpowiedzi 8,9% A ile razy w ciągu ostatnich Podaj swoją płeć 12 miesięcy zdarzyło ci się wypić jakikolwiek napój Kobieta MęŜczyzna alkoholowy? Liczebność % Liczebność % 0 razy 24 5,4% 15 3,7% 1-2 60 13,6% 38 9,3% 3-5 66 15,0% 37 9,1% 6-9 51 11,6% 34 8,4% 10-19 79 17,9% 45 11,1% 20-39 70 15,9% 55 13,5% 40 i więcej 88 20,0% 178 43,7% Odmowa odpowiedzi 3,7% 5 1,2% Ogółem 441 100,0% 407 100,0% A ile razy w ciągu ostatnich 12 miesięcy zdarzyło ci się wypić jakikolwiek napój Gimnazja Licea oraz szkoły ponadgimnazjalne alkoholowy? Liczebność % Liczebność % 0 razy 10 14,9% 29 3,6% 1-2 11 16,4% 92 11,5% 3-5 11 16,4% 93 11,6% 6-9 4 6,0% 81 10,1% 10-19 10 14,9% 117 14,6% 20-39 10 14,9% 119 14,9% 40 i więcej 8 11,9% 263 32,9% Odmowa odpowiedzi 3 4,5% 5,6% Ogółem 67 100,0% 799 100,0% 22

A ile razy w ciągu ostatnich Rodzaj miejsca zamieszkania 12 miesięcy zdarzyło ci się wypić jakikolwiek napój Miasto Wieś alkoholowy? Liczebność % Liczebność % 0 razy 25 5,8% 13 3,1% 1-2 50 11,7% 47 11,2% 3-5 56 13,1% 45 10,7% 6-9 31 7,2% 54 12,9% 10-19 58 13,6% 66 15,8% 20-39 66 15,4% 63 15,0% 40 i więcej 137 32,0% 128 30,5% Odmowa odpowiedzi 5 1,2% 3,7% Ogółem 428 100,0% 419 100,0% W trakcie 30 dni poprzedzających badanie ponad 80% uczniów piło jakiś alkohol, czyli o 20% więcej niŝ w całej Małopolsce. W trakcie ostatniego miesiąca alkohol piło 63% gimnazjalistów i nieco ponad 80% licealistów. W tym czasie po alkohol sięgali częściej chłopcy niŝ dziewczęta, oraz w równym stopniu mieszkańcy miast co wsi. Do codziennego picia alkoholu przyznaje się 6% badanej młodzieŝy. W grupie tej są głównie chłopcy częściej uczniowie szkół ponadgimnazjalnych niŝ gimnazjum. A ile razy w ciągu ostatnich 30 dni zdarzyło ci się pić jakikolwiek napój alkoholowy? Częstość Procent 0 razy 155 17,9% 1-2 210 24,2% 3-5 173 20,0% 6-9 128 14,8% 10-19 99 11,4% 20-39 39 4,5% 40 i więcej 51 5,9% Odmowa odpowiedzi 11 1,3% A ile razy w ciągu ostatnich Podaj swoją płeć 30 dni zdarzyło ci się pić jakikolwiek napój Kobieta MęŜczyzna alkoholowy? Liczebność % Liczebność % 0 razy 95 21,5% 57 14,0% 1-2 120 27,2% 86 21,1% 3-5 97 22,0% 73 17,9% 6-9 69 15,6% 55 13,5% 10-19 35 7,9% 61 15,0% 20-39 11 2,5% 28 6,9% 40 i więcej 10 2,3% 40 9,8% Odmowa odpowiedzi 4,9% 7 1,7% Ogółem 441 100,0% 407 100,0% 23

A ile razy w ciągu ostatnich 30 dni zdarzyło ci się pić jakikolwiek napój Gimnazja Licea oraz szkoły ponadgimnazjalne alkoholowy? Liczebność % Liczebność % 0 razy 21 31,3% 134 16,8% 1-2 23 34,3% 187 23,4% 3-5 9 13,4% 164 20,5% 6-9 6 9,0% 122 15,3% 10-19 1 1,5% 98 12,3% 20-39 1 1,5% 38 4,8% 40 i więcej 2 3,0% 49 6,1% Odmowa odpowiedzi 4 6,0% 7,9% Ogółem 67 100,0% 799 100,0% A ile razy w ciągu ostatnich Rodzaj miejsca zamieszkania 30 dni zdarzyło ci się pić jakikolwiek napój Miasto Wieś alkoholowy? Liczebność % Liczebność % 0 razy 74 17,3% 75 17,9% 1-2 101 23,6% 105 25,1% 3-5 92 21,5% 78 18,6% 6-9 56 13,1% 70 16,7% 10-19 49 11,4% 49 11,7% 20-39 21 4,9% 17 4,1% 40 i więcej 26 6,1% 23 5,5% Odmowa odpowiedzi 9 2,1% 2,5% Ogółem 428 100,0% 419 100,0% 4.4.1. SPOśYCIE PIWA W trakcie miesiąca poprzedzającego badanie ponad 73% badanych uczniów piło piwo. Średnia dla Małopolski to połowa respondentów. Najczęściej uczniowie pili je kilkakrotnie, ponad 1/3 badanych piła w tym czasie piwo maksymalnie pięć razy. Piwo zdecydowanie częściej w okresie ostatnich 30 dni pili uczniowie szkół ponadgimnazjalnych niŝ gimnazjalnych, częściej chłopcy niŝ dziewczęta i w zbliŝonym stopniu uczniowie z miast i ze wsi. A ile razy w ciągu ostatnich 30 dni zdarzyło ci się pić piwo? Częstość Procent 0 razy 190 21,9% 1-2 216 24,9% 3-5 164 18,9% 6-9 109 12,6% 10-19 84 9,7% 20-39 32 3,7% 40 i więcej 30 3,5% Odmowa odpowiedzi 41 4,7% 24

A ile razy w ciągu ostatnich Rodzaj miejsca zamieszkania 30 dni zdarzyło ci się pić piwo? Miasto Wieś Liczebność % Liczebność % 0 razy 89 20,8% 96 22,9% 1-2 108 25,2% 103 24,6% 3-5 88 20,6% 73 17,4% 6-9 49 11,4% 60 14,3% 10-19 40 9,3% 41 9,8% 20-39 16 3,7% 16 3,8% 40 i więcej 18 4,2% 10 2,4% Odmowa odpowiedzi 20 4,7% 20 4,8% Ogółem 428 100,0% 419 100,0% A ile razy w ciągu ostatnich 30 dni zdarzyło ci się pić piwo? Gimnazja Licea oraz szkoły ponadgimnazjalne Liczebność % Liczebność % 0 razy 31 46,3% 159 19,9% 1-2 18 26,9% 198 24,8% 3-5 7 10,4% 157 19,6% 6-9 109 13,6% 10-19 2 3,0% 82 10,3% 20-39 32 4,0% 40 i więcej 2 3,0% 28 3,5% Odmowa odpowiedzi 7 10,4% 34 4,3% Ogółem 67 100,0% 799 100,0% A ile razy w ciągu ostatnich Podaj swoją płeć 30 dni zdarzyło ci się pić piwo? Kobieta MęŜczyzna Liczebność % Liczebność % 0 razy 121 27,4% 65 16,0% 1-2 131 29,7% 83 20,4% 3-5 82 18,6% 76 18,7% 6-9 49 11,1% 57 14,0% 10-19 26 5,9% 57 14,0% 20-39 5 1,1% 27 6,6% 40 i więcej 2,5% 27 6,6% Odmowa odpowiedzi 25 5,7% 15 3,7% Ogółem 441 100,0% 407 100,0% 25

4.4.2. SPOśYCIE WINA 39% badanych uczniów przyznaje, Ŝe w trakcie 30 dni poprzedzających badanie piła wino. W skali Małopolski była to 1/3 badanych. Zdecydowana większość pijących wino uczniów deklaruje, Ŝe w tym okresie sięgali po nie 1-2 razy. Do wypicia wina nieznacznie częściej przyznają się uczniowie szkół ponadgimnazjalnych i nieco częściej dziewczęta niŝ chłopcy. A ile razy w ciągu ostatnich 30 dni zdarzyło ci się pić wino? Częstość Procent 0 razy 424 49,0% 1-2 242 27,9% 3-5 56 6,5% 6-9 11 1,3% 10-19 10 1,2% 20-39 9 1,0% 40 i więcej 8,9% Odmowa odpowiedzi 106 12,2% A ile razy w ciągu ostatnich 30 dni zdarzyło ci się pić Gimnazja Licea oraz szkoły ponadgimnazjalne wino? Liczebność % Liczebność % 0 razy 32 47,8% 392 49,1% 1-2 17 25,4% 225 28,2% 3-5 3 4,5% 53 6,6% 6-9 11 1,4% 10-19 1 1,5% 9 1,1% 20-39 9 1,1% 40 i więcej 2 3,0% 6,8% Odmowa odpowiedzi 12 17,9% 94 11,8% Ogółem 67 100,0% 799 100,0% A ile razy w ciągu ostatnich Podaj swoją płeć 30 dni zdarzyło ci się pić wino? Kobieta MęŜczyzna Liczebność % Liczebność % 0 razy 196 44,4% 220 54,1% 1-2 147 33,3% 86 21,1% 3-5 35 7,9% 21 5,2% 6-9 4,9% 7 1,7% 10-19 3,7% 7 1,7% 20-39 1,2% 8 2,0% 40 i więcej 8 2,0% Odmowa odpowiedzi 55 12,5% 50 12,3% Ogółem 441 100,0% 407 100,0% 26

A ile razy w ciągu ostatnich Rodzaj miejsca zamieszkania 30 dni zdarzyło ci się pić wino? Miasto Wieś Liczebność % Liczebność % 0 razy 215 50,2% 198 47,3% 1-2 122 28,5% 118 28,2% 3-5 21 4,9% 34 8,1% 6-9 3,7% 7 1,7% 10-19 6 1,4% 3,7% 20-39 4,9% 5 1,2% 40 i więcej 7 1,6% Odmowa odpowiedzi 50 11,7% 54 12,9% Ogółem 428 100,0% 419 100,0% 4.4.3. SPOśYCIE WÓDKI 56% badanej młodzieŝy przyznaje się, Ŝe w ostatnich 30 dniach piło wódkę, czyli o więcej niŝ w całej Małopolsce (40%). 1/3 badanych sięgała po nią bardzo rzadko, natomiast 14% badanych 3-5 razy w okresie ostatniego miesiąca. Po wódkę sięga częściej starsza grupa badanych. W okresie, o który pytaliśmy, 42% gimnazjalistów i 58% licealistów przyznało się do picia wódki. Częściej po wódkę sięgają chłopcy (64%) niŝ dziewczęta (48%). A ile razy w ciągu ostatnich 30 dni zdarzyło ci się pić wódkę? Częstość Procent 0 razy 312 36,0% 1-2 270 31,2% 3-5 125 14,4% 6-9 41 4,7% 10-19 28 3,2% 20-39 10 1,2% 40 i więcej 14 1,6% Odmowa odpowiedzi 66 7,6% A ile razy w ciągu ostatnich 30 dni zdarzyło ci się pić Gimnazja Licea oraz szkoły ponadgimnazjalne wódkę? Liczebność % Liczebność % 0 razy 30 44,8% 282 35,3% 1-2 17 25,4% 253 31,7% 3-5 9 13,4% 116 14,5% 6-9 41 5,1% 10-19 28 3,5% 20-39 10 1,3% 40 i więcej 2 3,0% 12 1,5% Odmowa odpowiedzi 9 13,4% 57 7,1% Ogółem 67 100,0% 799 100,0% 27

A ile razy w ciągu ostatnich Podaj swoją płeć 30 dni zdarzyło ci się pić wódkę? Kobieta MęŜczyzna Liczebność % Liczebność % 0 razy 192 43,5% 116 28,5% 1-2 146 33,1% 119 29,2% 3-5 43 9,8% 79 19,4% 6-9 17 3,9% 24 5,9% 10-19 5 1,1% 22 5,4% 20-39 10 2,5% 40 i więcej 3,7% 11 2,7% Odmowa odpowiedzi 35 7,9% 26 6,4% Ogółem 441 100,0% 407 100,0% A ile razy w ciągu ostatnich Rodzaj miejsca zamieszkania 30 dni zdarzyło ci się pić wódkę? Miasto Wieś Liczebność % Liczebność % 0 razy 168 39,3% 137 32,7% 1-2 129 30,1% 136 32,5% 3-5 57 13,3% 65 15,5% 6-9 16 3,7% 25 6,0% 10-19 12 2,8% 16 3,8% 20-39 5 1,2% 5 1,2% 40 i więcej 10 2,3% 2,5% Odmowa odpowiedzi 31 7,2% 33 7,9% Ogółem 428 100,0% 419 100,0% 4.4.4. ILOŚCIOWE SPOśYCIE POSZCZEGÓLNYCH RODZAJÓW ALKOHOLU W CZASIE 30 DNI PORZEDZAJĄCYCH BADANIE. W kolejnych pytaniach chcieliśmy się dowiedzieć, ile określonych rodzajów alkoholu młodzieŝ spoŝywała w trakcie ostatnich 30 dni. Pytanie to zadawaliśmy odnośnie do pięciu grup alkoholi, tj. piwa, wina, alkoholu wysokoprocentowego, gotowych drinków do spoŝycia oraz napojów winopodobnych (tzw. polskie wino). Z zestawienia odpowiedzi wynika, Ŝe najpopularniejsze w grupie badanej młodzieŝy jest piwo (piło je kiedykolwiek 94% badanej młodzieŝy), na drugim miejscu znalazły się alkohole wysokoprocentowe (próbowało ich 87% uczniów), a na kolejnych miejscach - wino (piło go 82% badanych), drinki gotowe do spoŝycia (77% uczniów juŝ ich próbowało), na ostatnim miejscu znalazły się napoje winopodobne (piło je 57% badanych). W porównaniu z Małopolską popularność poszczególnych rodzajów alkoholu układa się w takiej samej kolejności, jednak odsetki osób, które jeszcze nie próbowały alkoholu są wyŝsze od 8 do 17%. W trakcie 30 dni poprzedzających badanie młodzieŝ najczęściej piła piwo (74%), alkohole wysokoprocentowe (59%), wino (39%), drinki gotowe do spoŝycia (23%) oraz napoje winopodobne (19%). W tym okresie badani wypijali najczęściej: 1 do 2 półlitrowych piw (23%), 1 do 2 lampek wina 28

(15%), więcej niŝ 5 kieliszków czystego alkoholu (28%!!!), mniej niŝ pół litra drinków gotowych do spoŝycia (5%) oraz mniej niŝ jedną lampkę napoju winopodobnego (5%). W porównaniu z Małopolską odsetek osób spoŝywających alkohol jest duŝo wyŝszy w przypadku piwa, alkoholi wysokoprocentowych i wina. Jaką ilość piwa wypijałeś średnio w ciągu ostatnich 30 dni? Procent Częstość Procent waŝnych Nigdy nie piłem piwa 52 6,0% 6,1% Nie piłem w ciągu ostatnich 30 dni piwa 161 18,6% 18,9% Mniej niŝ jedno półlitrowe piwo 89 10,3% 10,4% 1-2 półlitrowe piwa 197 22,7% 23,1% 3-4 półlitrowe piwa 140 16,2% 16,4% 5 i więcej półlitrowych piw 214 24,7% 25,1% Ogółem 853 98,5% 100,0% Braki danych Odmowa odpowiedzi 13 1,5% Jaką ilość wina wypijałeś średnio w ciągu ostatnich 30 Procent dni? Częstość Procent waŝnych Nigdy nie piłem wina 150 17,3% 17,9% Nie piłem w ciągu ostatnich 30 dni wina 360 41,6% 42,9% Mniej niŝ jedną lampkę (100 ml) 93 10,7% 11,1% 1-2 lampki (od 100 do 200 ml) 129 14,9% 15,4% Pół butelki (375 ml) 3 do 7 mu lampek (300 do 700ml) 60 6,9% 7,2% Butelkę i więcej 47 5,4% 5,6% Ogółem 839 96,9% 100,0% Braki danych Odmowa odpowiedzi 27 3,1% Jaką ilość alkoholu wysokoprocentowego (wódka, brandy itp) wypijałeś średnio w ciągu ostatnich 30 dni? Częstość Procent Procent waŝnych Nigdy nie piłem alkoholu wysokoprocentowego 111 12,8% 13,1% Nie piłem w ciągu ostatnich 30 dni alkoholu wysokoprocentowe 247 28,5% 29,1% Mniej niŝ jeden kieliszek (mniej niŝ 50ml) 59 6,8% 6,9% 1-2 kieliszków (50 100 ml) 101 11,7% 11,9% 3-5 kieliszków (110ml 250ml) 89 10,3% 10,5% więcej niŝ 5 kieliszków (więcej niŝ 250ml) 243 28,1% 28,6% Ogółem 850 98,2% 100,0% Braki danych Odmowa odpowiedzi 16 1,8% Jaką ilość drinków lub gotowych drinków (takich jak np. Bacardi Drink, Smirnoff Drink, itp.) wypijałeś średnio w ciągu ostatnich 30 dni? Częstość Procent Procent waŝnych Nigdy nie piłem drinków 189 21,8% 22,4% Nie piłem w ciągu ostatnich 30 dni drinków 456 52,7% 54,1% Mniej niŝ pół litra 129 14,9% 15,3% od 0,5 litra-1 litra 40 4,6% 4,7% powyŝej 1 litra do 2 litrów 10 1,2% 1,2% powyŝej 2 litrów 19 2,2% 2,3% Ogółem 843 97,3% 100,0% Braki danych Odmowa odpowiedzi 23 2,7% 29

Jaką ilość napojów winopodobnych, czyli tak zwanych polskich win wypiłeś w czasie ostatnich 30 dni? Procent waŝnych Częstość Procent Nigdy nie piłem napojów winopodobnych 362 41,8% 42,7% Nie piłem w ciągu ostatnich 30 dni napojów winopodobnych 333 38,5% 39,3% Mniej niŝ jedną lampkę (100 ml) 43 5,0% 5,1% 1-2 lampki (od 100 do 200 ml) 38 4,4% 4,5% Pół butelki (375 ml) 3 do 7-miu lampek (300 do 700ml) 32 3,7% 3,8% Butelkę i więcej 39 4,5% 4,6% Ogółem 847 97,8% 100,0% Braki danych Odmowa odpowiedzi 19 2,2% Najpopularniejsze miejsca spoŝywania alkoholu przez młodzieŝ to dom własny lub znajomych oraz bary i puby a takŝe miejsca publiczne takie jak park, ulica czy ławka na osiedlu. 22% badanej młodzieŝy spoŝywała alkohol w swoim domu. Co piąty badany pił alkohol w domu znajomych, a 17% badanych wybierało bar i pub. Miejsce na świeŝym powietrzu (park, ulica, ławka) do konsumpcji alkoholu wybierała grupa 15% badanych. Gdzie ostatnio spoŝywałeś alkohol Liczebność % W swoim domu 191 22,1% W domu u znajomych 176 20,3% W barze, w pubie 145 16,7% Na ulicy, w parku, na świeŝym powietrzu 130 15,0% W dyskotece 82 9,5% W inny miejscu 41 4,7% W ogóle nie piję alkoholu 36 4,2% Na imprezie (18-tce) 24 2,8% Odmowa odpowiedzi 10 1,2% Wesele 9 1,0% W restauracji 6,7% W szkole 6,7% Na ognisku 6,7% Na działce 4,5% 30

4.4.5. UPIJANIE SIĘ ORAZ OPINIA NA TEMAT PICIA ALKOHOLU W celu oszacowania wielkości jednorazowego spoŝycia alkoholu przez młodzieŝ, zapytaliśmy, ile razy w trakcie ostatnich 30 dni zdarzyło im się wypić pod rząd pięć i więcej drinków (piw, lampek wina etc). Połowa badanych (53%) ani razu nie wypiła takiej ilości alkoholu, w badaniach w Małopolsce takich osób było zdecydowanie więcej (70%). Grupie 14% uczniów zdarzyło się to jeden raz, a 20% - 3 razy i więcej w trakcie miesiąca poprzedzającego badanie. Wraz z wiekiem badanych rośnie częstotliwość upijania się, rozumiana tu jako wypicie minimum pięciu drinków pod rząd. W grupie 15-to i 16-latków 31% deklaruje, Ŝe piło w ten sposób alkohol w ostatnim czasie, zaś w grupie 17-to i 18-latków ten odsetek wzrasta do 44%. Ten sposób upijania się występuje częściej w grupie chłopców (54%) niŝ dziewcząt (34%) oraz w tym samym stopniu dotyczy uczniów z obszarów wiejskich oraz miejskich. Ile razy zdarzyło ci się w tym czasie(ost.30 dni) wypić pod rząd pięć i więcej drinków (przez drink rozumiemy lampkę wina, półlitrowe piwo, drink alkoholowy, itd.)? Liczebność % 0 razy 456 52,7% 1 raz 120 13,9% 2 razy 92 10,6% 3-5 razy 86 9,9% 6-9 razy 39 4,5% 10 i więcej razy 40 4,6% Odmowa odpowiedzi 33 3,8% Ile razy zdarzyło ci się w tym czasie(ost.30 dni) wypić pod rząd pięć i więcej drinków (przez drink rozumiemy lampkę wina, półlitrowe piwo, drink alkoholowy, itd.)? Gimnazja Licea oraz szkoły ponadgimnazjalne Liczebność % Liczebność % 0 razy 44 65,7% 412 51,6% 1 raz 8 11,9% 112 14,0% 2 razy 4 6,0% 88 11,0% 3-5 razy 3 4,5% 83 10,4% 6-9 razy 1 1,5% 38 4,8% 10 i więcej razy 4 6,0% 36 4,5% Odmowa odpowiedzi 3 4,5% 30 3,8% Ogółem 67 100,0% 799 100,0% 31