PROTOKÓŁ kontroli kompleksowej w Powiatowym Zespole do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Choszcznie, ul. Bolesława Chrobrego 27 a

S-4.9532.2.7.2013.ASG PROTOKÓŁ kontroli kompleksowej w Powiatowym Zespole do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Choszcznie, ul. Bolesława Chrobrego 27 a Działając w trybie Art. 6 c ust. 5 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych / Dz. U. z 2011 r. Nr 127, poz. 721 z późn. zm./ w związku z 3 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 marca 2008 roku w sprawie trybu i sposobu przeprowadzenia kontroli przez organy upoważnione do kontroli na podstawie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych /Dz. U. z 2013 r. poz.29/ zespół kontrolny w składzie: 1. Agnieszka Słoniecka Goch kierownik zespołu kontrolującego Sekretarz Wojewódzkiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Szczecinie, legitymująca się dowodem osobistym ALH714176, 2. Bożena Krysztofiak Doradca Zawodowy w Wojewódzkim Zespole do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Województwie Zachodniopomorskim w Szczecinie, legitymująca się dowodem osobistym nr ANE 572504, 3. Adam Kortowski lekarz specjalista chorób wewnętrznych Członek Wojewódzkiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Szczecinie, legitymujący się dowodem osobistym AGJ 577039. Przeprowadzili kontrolę kompleksową w Powiatowym Zespole do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Choszcznie na podstawie upoważnienia Wojewody Zachodniopomorskiego z dnia 23 maja 2013 r. Przewodniczącą Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Choszcznie jest Pani Maria Jędrzejczyk. Data przeprowadzenia kontroli: 27-28 maja 2013 roku w siedzibie podmiotu kontrolowanego. Kontrola ocen stanu zdrowia została dokonana w siedzibie organu upoważnionego do kontroli w terminie do dnia 20 czerwca 2013 r. Wyjaśnienia w toku kontroli składały: Maria Jędrzejczyk Przewodnicząca Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Choszcznie. Miejsce kontroli: Kontrola została przeprowadzona w siedzibie podmiotu kontrolowanego, tj. w Choszcznie, ul. Bolesława Chrobrego 27 a. Kontrola ocen stanu zdrowia została przeprowadzona w siedzibie organu upoważnionego do kontroli. Temat kontroli. Zakres przedmiotowy i okres objęty kontrolą.

Przedmiotem kontroli było sprawdzenie prawidłowości i jednolitości stosowania przepisów, standardów i procedur postępowania w sprawach dotyczących orzekania, w tym kontrola ocen stanu zdrowia oraz ocen zawodowych wydanych w okresie 1 stycznia-31 grudnia 2012r. W szczególności sprawdzono: 1. Zagadnienia organizacyjno prawne dotyczące funkcjonowania Powiatowego Zespołu, tj. w szczególności usytuowanie Powiatowego Zespołu w strukturze powiatu, forma zatrudnienia i zakres obowiązków przewodniczącego oraz sekretarza zespołu, skład Powiatowego Zespołu. 2. Prawidłowość sporządzania ocen zawodowych przez doradców zawodowych członków powiatowego zespołu, biorących udział w posiedzeniu składu orzekającego. 3. Kontrola pomieszczeń Powiatowego Zespołu, w szczególności, czy spełnione zostały strunki organizacyjne określone w 24 i 25 rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz. U. z 2003 r. Nr 139, poz. 1328 z późn. zm.). 4. Realizacja zadań Powiatowego Zespołu, tj.: a) ilość wniosków, jakie wpłynęły w okresie objętym kontrolą, b) ilość orzeczeń, jakie zostały wydane w okresie objętym kontrolą c) ilość orzeczeń wydanych na podstawie dokumentacji medycznej (bez badania), d) ilość orzeczeń wydanych w miejscu pobytu osoby zainteresowanej lub dziecka, e) ilość spraw pozostawionych bez rozpoznania, f) ilość spraw wydanych w składach trzyosobowych. 5. Ocena orzeczeń o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności, w tym: a) kompletność wniosków o wydanie orzeczenia, b) powoływanie składów orzekających, c) terminowość rozpatrywanych spraw d) uzasadnianie decyzji. 6. Prawidłowość sporządzania ocen stanu zdrowia, dokonywanych przez lekarzy, w szczególności: a) spójność oceny z protokołem i orzeczeniem, b) spójność wewnętrzna oceny, c) zgodność oceny ze stanem faktycznym, dokumentami i przepisami dotyczącymi orzekania, d) prawidłowość powoływania składów orzekających, w tym, czy przewodniczącym składu jest specjalista adekwatny do rozpoznanej choroby zasadniczej osoby orzekanej lub dziecka. USTALENIA KONTROLI W celu stwierdzenia prawidłowości i jednolitości stosowania przepisów, standardów i procedur postępowania w sprawach dotyczących orzekania o niepełnosprawności i o stopniu niepełnosprawności, poddano kontroli 50 wybranych losowo orzeczeń o niepełnosprawności 2

i o stopniu niepełnosprawności, wydanych między dniem 01 stycznia 2012 roku a 31 grudnia 2012 roku. Skontrolowano niżej wymienione akta spraw: 1. 6217/2012, 2. 4724/2010, 3. 6206/2012, 4. 4634/2010, 5. 4684/2010, 6. 5803/2012, 7. 442/2001, 8. 3934/2008, 9. 6241/2012, 10. 5994/2012, 11. 1868/2004, 12. 6172/2012, 13. 4823/2010, 14. 5983/2012, 15. 5868/2012, 16. 2109/2005, 17. 3168/2007, 18. 1098/2002, 19. 6056/2012, 20. 4738/2010, 21. 4657/2010, 22. 2688/2006, 23. 5891/2012, 24. 681/2005/p, 25. 6302/201, 26. 3291/2007, 27. 4441/2009, 28. 6215/2012, 29. 6278/2012, 30. 42/2000, 31. 1717/2004, 3

32. 5775/2012, 33. 6063/2012, 34. 6169/2012, 35. 5827/2012, 36. 5936/2012, 37. 2596/200, 38. 1406/2003, 39. 3067/2007, 40. 6256/2012, 41. 852/2002, 42. 1033/2002, 43. 6024/2012, 44. 6225/2012, 45. 6018/2012, 46. 6180/2012, 47. 6207/2012, 48. 6019/2012, 49. 6026/2012, 50. 1149/2012/p, W trakcie przeprowadzonej kontroli stwierdzono, że w Powiatowym Zespole do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Choszcznie zachowana jest zasada kolegialności, stosownie do 7 ust. 1 rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz. U. z 2003 r. Nr 139, poz. 1328 z późn. zm.), tj. wnioski rozpatruje co najmniej dwuosobowy skład orzekający, który stosownie do 19 przywołanego rozporządzenia wyznacza Przewodniczący Zespołu. Stosownie do 7 ust. 4, 8, 20 rozporządzenia Ministra Gospodarki Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz. U. Nr 139, póz. 1328 z późn. zm.), w aktach kontrolowanych spraw znajduje się dokumentacja z posiedzenia w sprawie wydania orzeczenia, tj. ocena stanu zdrowia sporządzona przez lekarza przewodniczącego składu orzekającego, ocena członka powiatowego zespołu biorącego udział w posiedzeniu, protokół posiedzenia składu orzekającego oraz egzemplarz wydanego orzeczenia. W Powiatowym Zespole do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Choszcznie nie wszystkie formularze stosowane przy orzekaniu o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności odpowiadają zalecanym przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Biuro Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych, opracowanym i 4

przekazanym do stosowania przez wszystkie zespoły orzekające o niepełnosprawności na podstawie art. 6 c ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (j.t. Dz. U. z 2011 r., Nr 127, poz. 721 z późn. zm.), w celu zachowania jednolitości stosowania przepisów, standardów i procedur postępowania w sprawach dotyczących orzekania o niepełnosprawności i o stopniu niepełnosprawności. Kontrolujący zwracają uwagę na: - druk wniosku: w sprawie wydania orzeczenia o stopniu niepełnosprawności osób powyżej 16 roku życia i druk w sprawie wydania orzeczenia o niepełnosprawności dla osób poniżej 16 roku życia, w których brak punktu dotyczącego zaznaczenia, o wydanie jakiego rodzaju orzeczenia osoba zainteresowana lub przedstawicie ustawowy dziecka występuje, a mianowicie czy: 1) o wydanie orzeczenia o niepełnosprawności dla osób, które pierwszy raz ubiegają się o uzyskanie orzeczenia (TAK / NIE), 2) o wydanie orzeczenia o ponowne ustalenie niepełnosprawności dla osób niepełnosprawnych posiadających orzeczenie o stopniu niepełnosprawności na czas określony (TAK / NIE), 3) o wydanie orzeczenia o ponowne wydanie orzeczenia uwzględniającego zmianę stanu zdrowia dla osób niepełnosprawnych posiadających orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, które ubiegają się o orzeczenie z tytułu zmiany stanu zdrowia (TAK / NIE). - druk zaświadczenia lekarskiego o stanie zdrowia wydanego dla potrzeb Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności przez lekarza, pod opieką którego znajduje się osoba orzekana, w którym nie ma punktów ważnych dla rozstrzygnięć orzeczniczych, takich jak: - zastosowane leczenie i rehabilitacja rodzaje; czas trwania; pobyt w szpitalu, sanatorium; - od kiedy pacjent posiada dokumentację medyczną? (data); a zwłaszcza: - Pan/i wymaga/nie wymaga opieki osoby drugiej ze względu na niemożność samodzielnej egzystencji Tak/Nie; - u Pana / i nastąpiło istotne pogorszenie stanu zdrowia od czasu poprzedniego badania przez zespół Tak/Nie. - druk oceny stanu zdrowia osoby zainteresowanej i druk oceny stanu zdrowia dziecka, sporządzane przez lekarza przewodniczącego składu orzekającego (z wyjątkiem części dotyczącej danych osobowych), są jednakowe, bez różnicowania schorzeń stosownie do katalogu stanów chorobowych kwalifikujących do niepełnosprawności lub do stopnia niepełnosprawności, co zalecane jest przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Biuro Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych na podstawie art. 6 c cytowanej ustawy o rehabilitacji, w celu jednolitości stosowania formularzy przez wszystkie zespoły orzekające. W rezultacie, na badanie przedmiotowe schorzenia zasadniczego i jego opis, przeznaczone jest tyle samo miejsca, co na opis badań pozostałych narządów, czego skutkiem jest często niepełny opis schorzenia zasadniczego. Ponadto, ważne dla rozstrzygnięcia orzeczniczego punkty, takie jak: zakres i rodzaj ograniczeń spowodowanych naruszoną sprawnością organizmu (pkt 6) i uzasadnienie (pkt 14) mają przeznaczone jedynie dwie/trzy linijki, skutkiem czego wpisy lekarzy są często nieczytelne lub mało czytelne. Natomiast miejsce na dane osobowe i wskazania zajmują razem prawie 1/2 karki. 5

Jednocześnie kontrolujący ustalili, że w Powiatowym Zespole do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Choszcznie nie drukuje się z Elektronicznego Krajowego Systemu Monitoringu Orzekania o Niepełnosprawności (w skrócie EKSMOoN), składów orzekających z osobami wezwanymi na posiedzenie składu, zawierających podpisy członków składu wyznaczonych na to posiedzenie, co powoduje, że w zespole nie ma podpisów członków uczestniczących w danym dniu w posiedzeniu składu orzekającego. Przykładowe druki (w pliku) stanowią załącznik nr 1 do niniejszego protokołu. Artykuł 6 d ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (j.t. Dz. U. z 2011 r., Nr 127, poz. 721 z późn. zm.) nałożył na zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności obowiązek pracy w ramach EKSMOoN, co oznacza przede wszystkim wymóg gromadzenia danych i wykorzystywania przez zespoły wszystkich zawartych w systemie wzorów i formularzy. Należy także podkreślić, że jednym z celów utworzenia Elektronicznego Krajowego Systemu Monitoringu Orzekania o Niepełnosprawności było ujednolicenie procedury postępowania orzeczniczego przed zespołami orzekającymi o niepełnosprawności, w tym dokumentów wydawanych przez te organy. Ad pkt 1. Zagadnienia organizacyjno prawne dotyczące funkcjonowania Powiatowego Zespołu, tj. w szczególności usytuowanie Powiatowego Zespołu w strukturze powiatu, forma zatrudnienia i zakres obowiązków przewodniczącego oraz sekretarza zespołu, skład Powiatowego Zespołu. Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Choszcznie został powołany Zarządzeniem Starosty Choszczeńskiego Nr 3 z dnia 1 lipca 2000 roku. Zgodnie z 1 niniejszego aktu z dniem 1 lipca 2000 roku powołuję przy Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Stopniu Niepełnosprawności. Z kolei, 2 zarządzenia stanowi, że imienny skład osobowy Zespołu zostanie powołany na wniosek Przewodniczącego odrębnym zarządzeniem (załącznik nr 2 do protokołu). Przedmiotowy akt został zmieniony w dniu 6 czerwca 2002 r. w zakresie zmiany nazwy Powiatowego Zespołu (skreślono wyraz Stopniu ) oraz usytuowania jednostki skreślono wyrazy przy Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie (załącznik nr 3 do protokołu). Określając usytuowanie Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Choszcznie należy odwołać się do 66 ust. 2 pkt 13 Statutu Powiatu Choszczeńskiego przyjętego uchwałą Nr III/9/99 Rady Powiatu w Choszcznie z dnia 27 stycznia 1999 r. w sprawie ustanowienia Statutu Powiatu Choszczeńskiego ( tj. Dz. Urz. woj. Zach. Nr 20, poz. 352 z późn. zm.), który wymienia wśród jednostek organizacyjnych Powiatu Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie. Natomiast, regulamin organizacyjny Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Choszcznie stanowi część Regulaminu Organizacyjnego Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Choszcznie, przyjętego uchwałą Nr 498/2012 Zarządu Powiatu w Choszcznie z dnia 13 grudnia 2012 r. (załącznik nr 4 do protokołu). Stanowi on bowiem, zgodnie z załącznikiem Nr 2 do powyższego regulaminu, element struktury organizacyjnej PCPR. Ponadto, przewodniczenie Powiatowemu Zespołowi jest jedynie jednym z elementów zakresu zadań Kierownika PCPR, na co jednoznacznie wskazuje 8 ust. 4 pkt 11 niniejszego Regulaminu. Pani Maria Jędrzejczyk jako Przewodnicząca Powiatowego Zespołu posiada również upoważnienie Starosty Choszczeńskiego z dnia 10 stycznia 2001 r. do zawierania i 6

podpisywania umów z członkami Zespołu oraz działań organizacyjno-kadrowo-księgowych Powiatowego Zespołu (załącznik nr 5 do protokołu). Z wyjaśnień Przewodniczącej Zespołu wynika również, że w Powiatowym Zespole zatrudniony jest pracownik obsługi administracyjnej 1 etat na podstawie umowy o pracę, zawartą z Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Choszcznie, a finansowaną ze środków Powiatowego Zespołu. Należy podkreślić, że członkowie powiatowych zespołów, w tym przewodniczący, pracownik socjalny i pedagog są pracownikami samorządowymi, których warunki i sposób wynagradzania szczegółowo reguluje rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 18 marca 2009 r. w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych (Dz. U. Nr 50, poz. 398).Tabela IV wyżej przywołanego rozporządzenia, do wykazu stanowisk dla pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę w starostwach powiatowych, wyodrębnia Przewodniczącego Powiatowego Zespołu, spośród innych stanowisk kierowniczych w starostwie powiatowym. W myśl wyżej przywołanego rozporządzenia, członkowie Powiatowego Zespołu nie mogą być zatrudnieni w Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie. Skład Powiatowego Zespołu do spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Choszcznie - powołanie, kwalifikacje i uprawnienia członków zespołu Stosownie 18 ust. 3 rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności /Dz. U. Nr 139, poz. 1328 z późn. zm./, członków powiatowego zespołu powołuje i odwołuje starosta (prezydent miasta) na wniosek przewodniczącego powiatowego zespołu. Członkowie powiatowego zespołu powinni spełniać wymogi kwalifikacyjne wynikające z 21 ust. 1 powyższego rozporządzenia. Zgodnie z 21 ust. 2 i 23 wyżej przywołanego rozporządzenia są obowiązani odbyć szkolenie i złożyć z wynikiem pozytywnym test sprawdzający w zakresie objętym szkoleniem, w wyniku czego otrzymują zaświadczenie uprawniające do orzekania o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności. W trakcie kontroli ustalono następujący skład Powiatowego Zespołu: 1. Maria Jędrzejczyk, Przewodnicząca Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności, powołana z dniem 01 lipca 2000 r. Zarządzeniem Nr 4 Starosty Choszczeńskiego. Ukończone 22.10.1990 r. studia magisterskie na Wydziale Humanistycznym w zakresie nauczania początkowego specjalność nauczycielska, tytuł magistra pedagogiki w zakresie nauczania początkowego; ukończone 12.06.1999 r. studia podyplomowe w zakresie organizacji pomocy społecznej i pracy socjalnej. Posiada: Zaświadczenie Nr XVI/3753/2002 o odbyciu szkolenia dla przewodniczących powiatowych zespołów do spraw orzekania o niepełnosprawności, wydane w dniu 08.10.2002 r. przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej bezterminowo; 7

Zaświadczenie Nr XVI/2221/2002 uprawniające do orzekania w zakresie specjalności pracownik socjalny, wydane w dniu 24.06.2002 r. przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej bezterminowo; Zaświadczenie Nr XVI/2192/2002 uprawniające do orzekania w zakresie specjalności pedagog, wydane w dniu 24.06.2002 r. przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej bezterminowo. Dokumenty stanowią załącznik nr 6 do niniejszego protokołu. Stosownie do Zarządzenia nr 5 Starosty Choszczeńskiego z dnia 12.07.2000 r., stanowiącego załącznik nr 7 do niniejszego protokołu, skład Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Choszcznie stanowią ponadto: 2. Jerzy Wiatrow, lekarz. Odwołany przez Starostę Choszczeńskiego w dniu 18.07.2001 r. Odwołanie stanowi załącznik nr 8 do protokołu; 3. Elżbieta Przybylska-Małoszuk, lekarz, prawo wykonywania zawodu lekarza, pierwszy stopień specjalizacji w zakresie psychiatrii. Zaświadczenie Nr XVI/4452/2003 uprawniające do orzekania w zakresie specjalności lekarz, wydane w dniu 19.03.2003 r. przez Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej bezterminowo; umowa Nr 6/2012/PZPN zawarta na czas oznaczony od dnia 01.01.2012 r. do dnia 31.12.2012 r. Dokumenty stanowią załącznik nr 9 do niniejszego protokołu; 4. Elżbieta Jamroży, specjalista drugiego stopnia w zakresie pediatrii. Zaświadczenie Nr XVI/891/2002 uprawniające do orzekania w zakresie specjalności lekarz, wydane w dniu 29.06.2002 r. przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej bezterminowo. Umowy w 2012 r. nie zawarto, według wyjaśnień z uwagi na sprawy osobiste oraz szkolenia w celu uzyskania drugiego stopnia specjalizacji. Odwołana przez Starostę Choszczeńskiego w dniu 27.05.2013 r. Dokumenty i odwołanie stanowią załącznik nr 10 do protokołu; 5. Krystyna Dziedzic, psycholog. Odwołana przez Starostę Choszczeńskiego w dniu 27.05.2013 r. Odwołanie stanowi załącznik nr 11 do protokołu; 6. Magdalena Matuszczak, psycholog, ukończone magisterskie studia na kierunku psychologia, Zaświadczenie Nr XVI/2198/2002 uprawniające do orzekania w zakresie specjalności psycholog, wydane w dniu 24.06.2002 r. przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej bezterminowo; umowa Nr 12/2012/PZPN zawarta na czas oznaczony od dnia 01.01.2012 r. do dnia 31.12.2012 r. Dokumenty stanowią załącznik nr 12 do niniejszego protokołu; 7. Bożena Wyrzykowska, pedagog Odwołana przez Starostę Choszczeńskiego w dniu 02.01.2002 r. Odwołanie stanowi załącznik nr 13 do protokołu; 8. Joanna Papiernik (Biłec), doradca zawodowy, ukończone studia podyplomowe w zakresie doradztwa zawodowego, Zaświadczenie Nr XVI/2215/2002 uprawniające do orzekania w zakresie specjalności doradca zawodowy, wydane 24.06.2002 r. przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej bezterminowo; umowa Nr 5/2012/PZPN zawarta na czas oznaczony od dnia 01.01.2012 r. do dnia 31.12.2012 r. Dokumenty stanowią załącznik nr 14 do niniejszego protokołu; 9. Regina Michniewicz, doradca zawodowy, ukończone Technikum Rolnicze o specjalności uprawa roślin i hodowla zwierząt i zdany egzamin dojrzałości, 8

Zaświadczenie Nr XVI/2211/2002 uprawniające do orzekania w zakresie specjalności doradca zawodowy, wydane w dniu 24.06.2002 r. przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej bezterminowo; umowa Nr 4/2012/PZPN zawarta na czas oznaczony od dnia 01.01.2012 r. do dnia 31.12.2012 r. Dokumenty stanowią załącznik nr 15 do niniejszego protokołu; 10. Daniela Lewandowska, pracownik socjalny, dyplom z dnia 30.06.1982 r. ukończenia Medycznego Studium Zawodowego i uzyskany tytuł Dypl. Pracownika Socjalnego, Zaświadczenie Nr XVI/2217/2002 uprawniające do orzekania w zakresie specjalności pracownik socjalny, wydane w dniu 24.06.2002 r. przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej bezterminowo; umowa Nr 1/2012/PZPN zawarta na czas oznaczony od dnia 01.01.2012 r. do dnia 31.12.2012 r. Dokumenty stanowią załącznik nr 16 do niniejszego protokołu; 11. Teresa Majchrzak, pracownik socjalny Odwołana przez Starostę Choszczeńskiego w dniu 02.01.2002 r. Odwołanie stanowi załącznik nr 17 do protokołu; 12. Ewa Karolewicz, pracownik socjalny, dyplom z dnia 06.06.1997 r. ukończenia studiów wyższych magisterskich na kierunku pedagogika w zakresie praca socjalna, Zaświadczenie Nr XVI/2219/2002 uprawniające do orzekania w zakresie specjalności pracownik socjalny, wydane w dniu 24.06.2002 r. przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej bezterminowo; umowa Nr 2/2012/PZPN zawarta na czas oznaczony od dnia 01.01.2012 r. do dnia 31.12.2012 r. Dokumenty stanowią załącznik nr 18 do niniejszego protokołu; 13. Jolanta Kiłoczko, pracownik socjalny, dyplom z dnia 18.01.2001 r. ukończenia studiów wyższych magisterskich na kierunku pedagogika w zakresie praca socjalna, Zaświadczenie Nr XVI/2218/2002 uprawniające do orzekania w zakresie specjalności pracownik socjalny, wydane w dniu 24.06.2002 r. przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej bezterminowo; umowa Nr 11/2012/PZPN zawarta na czas oznaczony od dnia 01.01.2012 r. do dnia 31.12.2012 r. Dokumenty stanowią załącznik nr 19 do niniejszego protokołu; 14. Irena Zywert, pracownik socjalny, dyplom z dnia 17.06.1980 r. ukończenia Medycznego Studium Zawodowego i uzyskany tytuł pracownika socjalnego, Zaświadczenie Nr XVI/2220/2002 uprawniające do orzekania w zakresie specjalności pracownik socjalny, wydane w dniu 24.06.2002 r. przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej bezterminowo; umowa Nr 3/2012/PZPN zawarta na czas oznaczony od dnia 01.01.2012 r. do dnia 31.12.2012 r. Dokumenty stanowią załącznik nr 20 do niniejszego protokołu; 15. Grażyna Pytlarz, pracownik socjalny Odwołana przez Starostę Choszczeńskiego w dniu 02.01.2002 r. Odwołanie stanowi załącznik nr 21 do protokołu; 16. Marian Jędrzejczyk, lekarz, powołany w dniu 24.01.2001 r. przez Starostę Choszczeńskiego, prawo wykonywania zawodu lekarza, dyplom specjalisty drugiego stopnia w zakresie pediatrii. Zaświadczenie Nr XVI/885/2002 uprawniające do orzekania w zakresie specjalności lekarz, wydane w dniu 29.06.2002 r. przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej bezterminowo; umowa Nr 7/2012/PZPN zawarta na czas oznaczony od dnia 01.01.2012 r. do dnia 31.12.2012 r. Dokumenty stanowią załącznik nr 22 do niniejszego protokołu; 9

17. Stanisław Wróbel, lekarz, powołany w dniu 12.02.2002 r. przez Starostę Choszczeńskiego, prawo wykonywania zawodu lekarza, dyplom pierwszego stopnia specjalizacji w zakresie chorób wewnętrznych. Zaświadczenie Nr XVI/4451/2003 uprawniające do orzekania w zakresie specjalności lekarz, wydane w dniu 19.03.2003 r. przez Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej bezterminowo; umowa Nr 8/2012/PZPN zawarta na czas oznaczony od dnia 01.01.2012 r. do dnia 31.12.2012 r. Dokumenty stanowią załącznik nr 23 do niniejszego protokołu; 18. Zdzisława Korolewicz, pedagog, powołana w dniu 21.03.2002 r. przez Starostę Choszczeńskiego, dyplom ukończenia studiów wyższych magisterskich w zakresie wychowania przedszkolnego, uzyskany 20.06.1990 r. tytuł mgr pedagogiki, Zaświadczenie Nr XVI/4346/2003 uprawniające do orzekania w zakresie specjalności pedagog, wydane w dniu 05.03.2003 r. przez Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej bezterminowo. Dokumenty stanowią załącznik nr 24 do protokołu. 19. Robert Adam Klocek, lekarz, powołany w dniu 27.02.2006 r. przez Starostę Choszczeńskiego, prawo wykonywania zawodu lekarza, dyplom specjalisty w dziedzinie choroby wewnętrzne, specjalista reumatologii. Zaświadczenie PS.4.9532.353.2011.BK uprawniające do orzekania w zakresie specjalności lekarz, wydane w dniu 21.12.2011 r. przez Wojewodę Zachodniopomorskiego na okres do dnia 31 grudnia 2016 r., umowa Nr 9/2012/PZPN zawarta na czas oznaczony od dnia 01.01.2012 r. do dnia 31.12.2012 r. Dokumenty stanowią załącznik nr 25 do niniejszego protokołu; 20. Iwona Winnicka, lekarz, powołany w dniu 21.11.2008 r. przez Starostę Choszczeńskiego, prawo wykonywania zawodu lekarza, dyplom pierwszego stopnia specjalizacji w zakresie pediatrii, specjalista w dziedzinie rehabilitacja medyczna. Zaświadczenie Nr PS.4.BK.9033-293/2010 uprawniające do orzekania w zakresie specjalności lekarz, wydane 27.12.2010 r. przez Wojewodę Zachodniopomorskiego na okres do dnia 31 grudnia 2015 r., umowa Nr 10/2012/PZPN zawarta na czas oznaczony od dnia 01.01.2012 r. do dnia 31.12.2012 r. Dokumenty stanowią załącznik nr 26 do niniejszego protokołu; W toku kontroli stwierdzono, że doradca zawodowy Regina Michniewicz, nie spełnia aktualnych wymogów kwalifikacyjnych, określonych w 21 ust. 1. pkt 6 wyżej wymienionego rozporządzenia określającego, że członkowie powiatowego zespołu i wojewódzkiego zespołu powinni spełniać następujące wymogi kwalifikacyjne: doradca zawodowy ukończone magisterskie studia na kierunkach psychologia, pedagogika, socjologia lub zawodowe studia wyższe o specjalności doradztwo zawodowe albo studia podyplomowe o specjalności doradztwo zawodowe. Ustalono, że Regina Michniewicz posiada zaświadczenie Nr XVI/2211/2002 uprawniające do orzekania w zakresie specjalności doradca zawodowy, wydane w dniu 24.06.2002 r. przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej bezterminowo. Zaświadczenie wydane zostało w świetle przepisów rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 maja 2002 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz. U. z 2002 nr 66 poz. 604) określających w 20 ust. 1 pkt 6, że doradca zawodowy powinien spełniać następujące wymogi kwalifikacyjne: a) ukończone magisterskie studia na kierunkach: psychologia, pedagogika, socjologia, zawodowe studia wyższe o specjalności doradztwo zawodowe albo studia podyplomowe o specjalności doradztwo zawodowe lub b) świadectwo dojrzałości oraz ukończone szkolenie w zakresie doradztwa zawodowego. Powyższe rozporządzenie zostało uchylone 23 sierpnia 2003 r. rozporządzeniem Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 (Dz.U.03.139.1328) w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności, które ze zmianami jest 10

aktualnie obowiązujące. W 21 ust. 1 wymienionego rozporządzenia wskazano rodzaj i zakres wymaganych kwalifikacji członków zespołów orzekających, w tym w pkt 6 doradcy zawodowego, a w 37, że zaświadczania o prawie do orzekania wystawione przed dniem wejścia w życie rozporządzenia zachowują ważność. Jednocześnie, w oparciu o przedłożoną w trakcie kontroli dokumentację stwierdzono, że umowy zlecające udział w posiedzeniu składów orzekających, sporządzanie orzeczenia o stanie zdrowia osoby zainteresowanej, wydania orzeczenia o stopniu niepełnosprawności i niepełnosprawności, zawarte zostały pomiędzy Powiatowym Zespołem do spraw Orzekania o Niepełnosprawności, reprezentowanym przez Przewodniczącą Zespołu Marię Jędrzejczyk, na podstawie upoważnienia Starosty Choszczeńskiego z dnia 10.01.2001 r. do zawierania i podpisywania umów z członkami Zespołu oraz działań organizacyjno-kadrowych Powiatowego Zespołu. Wobec powyższego, w skład Powiatowego Zespołu w Choszcznie wchodzą: 1. Maria Jędrzejczyk przewodnicząca. 2. Elżbieta Przybylska-Małoszuk lekarz psychiatra. 3. Marian Jędrzejczyk lekarz specjalista w zakresie pediatrii. 4. Stanisław Wróbel lekarz w zakresie chorób wewnętrznych. 5. Robert Adam Klocek lekarz chorób wewnętrznych, specjalista reumatologii. 6. Iwona Winnicka lekarz pediatra specjalista rehabilitacji medycznej. 7. Zdzisława Karolewicz pedagog. 8. Magdalena Matuszczak psycholog. 9. Joanna Biłec doradca zawodowy. 10. Regina Michniewicz doradca zawodowy. 11. Daniela Lewandowska pracownik socjalny. 12. Ewa Karolewicz pracownik socjalny. 13. Jolanta Kiłoczko pracownik socjalny. 14. Irena Zywert pracownik socjalny. Z uwagi na to, ze Przewodnicząca Powiatowego Zespołu w Choszcznie uzupełniła przedłożoną do kontroli dokumentację o pisma Starosty Choszczeńskiego z dnia 27 maja 2013 r. o odwołaniu ze składu powiatowego zespołu lekarza Elżbiety Jamroży i psychologa Krystyny Dziedzic, osób tych nie wymieniono powyżej, mimo że w kontrolowanym okresie wchodziły w skład zespołu. Do realizacji zadań z zakresu orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności, na podstawie umowy cywilnoprawnej (umowy zlecenia), zatrudniono wyżej wymienionych członków Powiatowego Zespołu, z wyjątkiem Zdzisławy Karolewicz - pedagoga, z którą w 2012 roku nie zawarto umowy zlecającej udział w posiedzeniu składów orzekających. Według uzyskanych informacji, Pani Zdzisława Korolewicz przebywała na rocznym urlopie zdrowotnym. Należy zaznaczyć, że stosownie do 18 ust.1 rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności /Dz. U. Nr 139, poz. 1328 z późn. zm./ członkami powiatowego zespołu są: 1) przewodniczący; 11

2) sekretarz; 3) lekarze; 4) psycholodzy; 5) pedagodzy; 6) doradcy zawodowi; 7) pracownicy socjalni. W wyniku kontroli stwierdzono, że w Powiatowym Zespole do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Choszcznie nie ma sekretarza. W myśl 33 przywoływanego wyżej rozporządzenia, postępowanie w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności obejmuje m.in. powołanie lekarzaprzewodniczącego składu orzekającego do rozpoznania wniosku i wydania orzeczenia ze specjalnością odpowiednią do rozpoznanej choroby zasadniczej osoby zainteresowanej. W toku kontroli stwierdzono natomiast, że w badanym okresie Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Choszcznie: - wydał ogółem 52 orzeczenia o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności z powodu schorzeń laryngologicznych, ale w składzie Zespołu NIE MA LEKARZA LARYNGOLOGA, - wydał ogółem 29 orzeczeń o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności z powodu schorzeń okulistycznych, ale w składzie Zespołu NIE MA LEKARZA OKULISTY, - wydał ogółem 82 orzeczenia o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności z powodu schorzeń neurologicznych, ale w składzie Zespołu NIE MA LEKARZA NEUROLOGA. Ponadto, w myśl 3 ust. 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2007 r. w sprawie wykonywania badań specjalistycznych na potrzeby orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz. U. Nr 250, poz. 1875) skierowania na badania specjalistyczne wystawiają: 1) na badania pulmonologiczne lekarze posiadający specjalizację drugiego stopnia lub tytuł specjalisty w dziedzinie: chorób wewnętrznych, chorób płuc, pediatrii i alergologii; 2) na badania okulistyczne lekarze posiadający specjalizację drugiego stopnia lub tytuł specjalisty w dziedzinie okulistyki; 3) na badania elektromiograficzne lekarze posiadający specjalizację drugiego stopnia lub tytuł specjalisty w dziedzinie: neurologii, neurologii dziecięcej, ortopedii i traumatologii narządu ruchu, reumatologii; 4) na badania ultrasonograficzne - lekarze posiadający specjalizację drugiego stopnia lub tytuł specjalisty w dziedzinie: chorób wewnętrznych, pediatrii, kardiologii, kardiologii dziecięcej; 5) na badania psychologiczne psycholodzy i lekarze posiadający specjalizację drugiego stopnia lub tytuł specjalisty w dziedzinie psychiatrii. W trakcie kontroli stwierdzono, że w Powiatowym Zespole do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Choszcznie nie ma lekarzy, którzy spełniają wymogi kwalifikacyjne, aby kierować na badania: 1) okulistyczne, 2) elektromiograficzne. Ad pkt 2. 12

Prawidłowość sporządzania ocen zawodowych przez doradców zawodowych członków Powiatowego Zespołu, biorących udział w posiedzeniu składu orzekającego. Ustalono, że na dzień kontroli doradcami zawodowymi - członkami Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Choszcznie są: Regina Michniewicz i Joanna Biłec, które odbyły szkolenie zgodnie z programem opracowanym w oparciu o minima programowe i złożyły z wynikiem pozytywnym test sprawdzający w zakresie objętym szkoleniem, otrzymując zaświadczenia uprawniające do orzekania o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności zgodnie z 23 rozporządzenia Ministra Gospodarki Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz. U. Nr 139, 1328 z późn. zm.). Skontrolowano dwadzieścia losowo wybranych spraw, w których oceny sporządzane były dla potrzeb orzekania o stopniu niepełnosprawności przez wyżej wymienionych doradców zawodowych, tj.: - oceny sporządzone przez R. Michniewicz w sprawach: 6217/2012; 6169/2012; 4684/2010; 42/2000; 4441/2009; 6278/2012; 4823/2010; 3067/2007; 5668/2012; 6225/2012. - oceny sporządzone przez J. Biłec w sprawach: 6018/2012; 6215/2012; 1032/2002; 5983/2012; 442/2001; 2688/2006; 3168/2007; 4657/2010; 5936/2012; 6056/2012. Analiza kontrolowanych ocen zawodowych wykazała, że proponowany przez doradcę zawodowego stopień niepełnosprawności ustalony został w znacznej części adekwatnie do zebranych w wywiadzie i udokumentowanych w ocenach informacji. Ponadto oceny zawierają opis posiadanych kwalifikacji i predyspozycji zawodowych oraz dotychczasowy przebieg kariery zawodowej, w tym przyczynę zaprzestania ostatniego zatrudnienia, a także (z małymi wyjątkami) nabyte umiejętności zawodowe, w tym umiejętności obsługi maszyn i urządzeń. Natomiast stwierdzono uchybienia w sporządzaniu ocen zawodowych, polegające m.in. na: stosowaniu w punkcie II. dotyczącym podstawowych problemów zdrowotnych określeń ogólnikowych, bez uzupełnionych informacji (z zaświadczenia dołączonego do wniosku oraz dyskusji z lekarzem przewodniczącym składu podczas posiedzenia) o skutkach uszkodzeń ograniczających codzienną aktywność i pełnienie ról społecznych lub uniemożliwiających / utrudniających podejmowanie aktywności zawodowej i wykonywanie pracy zarobkowej, zwłaszcza że ta sama jednostka chorobowa u dwu różnych osób może generować różne dysfunkcje i ograniczenia, w zależności od szeregu innych czynników. W wyniku powyższych niedokładności, w sprawach o numerach: 4684/2010, 2688/2006, 4657/2010; 5936/2012 występują wątpliwości co do kwalifikacji do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, braku wpisu w punkcie V.5. o nabytych umiejętnościach zawodowych, w tym obsługi maszyn i urządzeń, np. u osoby z 16 letnim stażem pracy, wykonującej prace budowlane, pracującej jako spawacz, kowal; lub lakoniczne wpisy, np. u osoby z 28 letnim stażem pracy w zawodzie pracownika biurowego, jedyną nabytą umiejętnością jest obsługa komputera, czyli umiejętność techniczna bez odniesienie się do umiejętności społecznych czy organizacyjnych (oceny R. Michniewicz: 4823/2010, 6169/2012); powtarzanie tych samych sformułowań w różnych punktach oceny: pkt. V.2. wykonywane zawody: wpis sprzedawca, punkt V.5. nabyte umiejętności: wpis sprzedawca (ocena R. Michniewicz w sprawie 6225/2012), podczas gdy zawód ten może być wykonywany w różnych branżach i rodzajach sklepów, stąd też i nabyte umiejętności 13

społeczne, organizacyjne i techniczne mogą się różnić (np. techniki sprzedaży czy wiedza towaroznawcza), wskazanie szkolenia zawodowego lub przekwalifikowania w punkcie VII.1. zapis: według potrzeb stanowiska pracy (częste) osobie przebywającej na świadczeniu rehabilitacyjnym i nie planującej powrotu do pracy lub osobie bezrobotnej, bez informacji, czy zarejestrowana jest w Powiatowym Urzędzie Pracy (ocena R. Michniewicz: 6278/2012; 5668/2012). Stosownie do art. 37 i 38 cytowanej ustawy o rehabilitacji zawodowej (. ) szkolenie osób niepełnosprawnych odbywa się w formach pozaszkolnych w celu nauki zawodu, przekwalifikowania lub podwyższenia kwalifikacji, dla bezrobotnych osób niepełnosprawnych lub innych osób niepełnosprawnych poszukujących pracy i niepozostających w zatrudnieniu, a zarejestrowanych w powiatowym urzędzie pracy, wpisy w punkcie VII.4. wymogi stanowiska pracy, odnoszące się jedynie do pozycji ciała podczas wykonywania pracy, takie jak: lekkie prace; lekkie prace bez pozycji wymuszonej; może wykonywać lekkie prace niewymagające pozycji wymuszonej (oceny R. Michniewicz, w których proponuje umiarkowany stopień niepełnosprawności); Należy podkreślić, że doradca zawodowy dokonuje oceny w zakresie występowania (lub nie) potrzeby dostosowania warunków i metod pracy, parametrów i struktury urządzeń oraz narzędzi wykorzystywanych w pracy do warunków psychofizycznych osoby, w celu kompensacji braków i ograniczeń funkcjonalnych wynikających z naruszenia sprawności organizmu, mając na względzie odzyskanie zdolności do zatrudnienia (podejmowania pracy zarobkowej, aktywności zawodowej). Wskazuje między innymi na konieczność usprawnienia możliwości komunikowania się; zapewnienie dostatecznej przestrzeni pracy, odpowiedniej pozycji ciała (siedzisko, krzesło rehabilitacyjne, podnóżek); zapewnienia właściwego środowiska w miejscu pracy - wolnego od czynników szkodliwych lub uciążliwych typu pyły, hałas, promieniowanie, mikroklimat; dostosowania elementów stanowiska pracy poprzez np. zamontowanie urządzeń zwiększających zasięgi; zapewnienie pomocy opiekuna lub asystenta, zapewnienie opieki medycznej i pielęgniarskiej i umożliwienie korzystania z okresowych zabiegów rehabilitacyjnych (zdolność do pracy w warunkach chronionych), jak również organizacji i sposobu wykonywania pracy (czas pracy, np. czy może wykonywać pracę zmianową, która jest przeciwwskazania w przewlekłych schorzeniach układu krążenia, pokarmowego, cukrzycy insulinozależnej); przerw w pracy, rodzaju obciążenia pracą z uwzględnieniem pracy wymagającej dużego wysiłku fizycznego, psychicznego i stresu, formy pracy (taśmowa, dowolne tempo), usytuowania stanowiska pracy (warunki terenowe, na wysokości, przy otwartych źródłach ognia), a także pozycji ciała podczas wykonywania pracy. niespójność między punktem IX zalecany rodzaj miejsca pracy, a punktem XI uzasadnienie: np. zalecany rodzaj miejsca pracy: otwarty rynek, stanowisko przystosowane, natomiast uzasadnienie: osoba zdolna do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej (oceny R. Michniewicz: 42/2000, 4441/2009), lub zaleceniem zarówno pracy na stanowisku przystosowanym na otwartym rynku pracy i pracy jedynie w warunkach pracy chronionej w ocenach tego doradcy o nr 6278/2012, 4823/2010, 3067/2007. Należy nadmienić o istniejącej różnicy między pracą na otwartym rynku pracy z przystosowaniem stanowiska pracy stosownie do rodzaju i stopnia niepełnosprawności, a zatrudnieniem jedynie w warunkach pracy chronionej, gdzie obiekty i pomieszczenia nie tylko uwzględniają potrzeby osób niepełnosprawnych w zakresie przystosowania stanowisk pracy, pomieszczeń i ciągów komunikacyjnych oraz dostępności do nich, ale także 14

zapewniona jest doraźna i specjalistyczna opieka medyczna, poradnictwo i usługi rehabilitacyjne (Rozdział 6 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej ) zaznaczanie w punkcie X. proponowane rozstrzygnięcie jedynie punktu odnoszącego się do stopnia niepełnosprawności, bez zakreślenia podpunktu, odnoszącego się do powodu zaliczenia do danego stopnia, np. proponowany stopień umiarkowany, bez zakreślenia czy dlatego, że osoba jest: niezdolna do pracy; - zdolna do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej; - wymaga czasowej albo częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych (oceny J. Biłec), uzasadnienie rozstrzygnięcia w punkcie XI szablonowe formułowanie zajętego przez doradcę stanowiska, w większości jednozdaniowe, będące cytatem definicji stopni zawartych w ustawie, nie potwierdzające słuszności zajętego stanowiska w sprawie oraz spełnienia przez osobę orzekaną przesłanek kwalifikujących do określonego stopnia niepełnosprawności (w większości ocen R. Michniewicz). Należy pokreślić, że uzasadnienie powinno w sposób wnikliwy wyjaśnić proponowane rozstrzygnięcie; może mieć formę kilkuzdaniowego wniosku, który wskazuje na fakty uznane za znaczące w sprawie i udowodnione, a doradca zawodowy powinien krótko i zwięźle określić ograniczenia utrudniające lub uniemożliwiające podejmowanie aktywności zawodowej oraz efektywne pełnienie ról społecznych. Jednocześnie kontrolujący nadmienia, że wskazówki i zalecenia dla doradców zawodowych, zawarte są w przesłanych do wszystkich zespołów opracowań Biura Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych, określonych w materiale szkoleniowym Zawodowe kryteria niepełnosprawności a rola i zadania doradcy zawodowego w procesie orzeczniczym oraz wytycznych określonych w Materiale pomocniczym dla doradców zawodowych w zakresie sporządzania oceny zawodowej dla potrzeb postępowania o ustalenie stopnia niepełnosprawności oraz rehabilitacji zawodowej. Ponadto ćwiczenia doskonalące sporządzanie oceny zawodowej i problemy orzecznicze doradców zawodowych omawiane są na szkoleniach, w tym warsztatowych, organizowanych przez wojewódzki zespół, w ramach nadzoru wojewody nad powiatowymi zespołami Szczegółowa analiza ocen zawodowych (w pliku) stanowi załącznik nr 27 do niniejszego protokołu. Ad pkt 3. Kontrola pomieszczeń Powiatowego Zespołu, w szczególności, czy spełnione zostały strunki organizacyjne określone w 24 i 25 rozporządzenia w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności. Siedziba Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Choszcznie mieści się w budynku Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Choszcznie przy ul. Bolesława Chrobrego 27a. Formą prawną użytkowania niniejszych pomieszczeń jest trwały zarząd ustanowiony na czas nieokreślony na rzecz PCPR (załącznik nr 28 do protokołu). Powiatowy Zespół funkcjonuje w strukturach Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Choszcznie i na tej podstawie nieodpłatnie korzysta z jego pomieszczeń. W toku kontroli stwierdzono, iż pomieszczenia Powiatowego Zespołu umożliwiają swobodne poruszanie się osobom na wózkach inwalidzkich. Przed wejściem do budynku znajduje się podjazd przeznaczony dla wózków inwalidzkich oraz 2 miejsca parkingowe dla osób 15

niepełnosprawnych. Wewnątrz budynku przy schodach umiejscowiono platformę schodową przeznaczoną dla osób niepełnosprawnych ruchowo. Wejście do budynku, w którym znajdują się pomieszczenia Powiatowego Zespołu oznakowane jest tablicą informacyjną z nazwą Zespołu. W korytarzu znajduje się tablica informacyjna z godzinami przyjęć interesantów oraz numerami telefonów Powiatowego Zespołu. Na potrzeby działalności składów orzekających przeznaczone są pomieszczenia, na które składają się: dwa pokoje stanowiące gabinety lekarskie (odrębne pomieszczenia), dwa pokoje stanowiące pomieszczenie do badań i rozmów przeprowadzanych przez specjalistów orzekających w składzie, wyposażone w sprzęt biurowy, dostępne dla osób niepełnosprawnych (odrębne pomieszczenia), pomieszczenie zajmowane przez rejestrację, stanowiące także punkt udzielania informacji ogólnych, poczekalnia przystosowana dla osób niepełnosprawnych, wyposażona w krzesła, stoliki, wieszaki na odzież wierzchnią. toaleta jako pomieszczenie ogólnodostępne. Wszystkie pomieszczenia składów orzekających posiadają osobne wejścia oraz umożliwiają prowadzenie rozmów w sposób zapewniający dyskrecję, poszanowanie dóbr osobistych i zachowanie poufności. Szerokość drzwi oraz usytuowanie wyposażenia umożliwia swobodne poruszanie się osobom na wózkach inwalidzkich. Jeden z pokoi stanowiących pomieszczenie do rozmów przeprowadzanych przez specjalistów wyposażony w stół konferencyjny i krzesła służy jednocześnie jako pokój do narad członków składu. Protokolant zajmuje odrębne pomieszczenie, stanowiące jednocześnie punkt informacyjny i rejestrację. Szczegółowy opis pomieszczeń posiedzeń składów orzekających oraz ich wyposażenia zawarto w protokole z dnia 27 maja 2013 r., stanowiącym załącznik nr 29 do niniejszego protokołu. Poza pomieszczeniami, w których odbywają się posiedzenia składów orzekających, do użytku zespołu oddano 2 pokoje administracyjno biurowe oraz pomieszczenie informacji stanowiące jednocześnie biuro podawcze. Przewodnicząca Zespołu, będąca jednocześnie kierownikiem Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Choszcznie nie ma odrębnego gabinetu w pomieszczeniach Zespołu, zajmuje gabinet nr 103 na pierwszym piętrze budynku, użytkowany przez PCPR. Do składu Zespołu nie powołano sekretarza, niemniej jednak Zespół dysponuje pomieszczeniem biurowym, które można przeznaczyć na gabinet sekretarza Zespołu, w razie jego powołania. Mając na uwadze powyższe ustalenia zespół kontrolujący stwierdza, iż Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Choszcznie spełnia wszystkie warunki organizacyjne i techniczne pomieszczeń, o których mowa w 24 i 25 rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz. U. z 2003 r., Nr 139, poz. 1328 ze zm.) 16

Ponadto, w związku z wejściem w życie ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o języku migowym i innych środkach komunikowania się (Dz. U. Nr 209, poz. 1423) została utworzona w Starostwie Powiatowym w Choszcznie procedura dotycząca komunikacji z osobami doświadczającymi trwale lub okresowo trudności w komunikowaniu się. Niniejszą procedurą objęty jest również Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Choszcznie (załącznik nr 30 do protokołu). Ad pkt 4. Realizacja zadań Powiatowego Zespołu. Ilość wniosków, jakie wpłynęły w okresie objętym kontrolą W analizowanym okresie do Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Choszcznie wpłynęły ogółem 1.282 wnioski o wydanie orzeczenia, z czego: - 1152 wnioski dotyczyły osób powyżej 16 roku życia (załącznik nr 31 do protokołu), - 130 wniosków dotyczyło osób poniżej 16 roku życia (załącznik nr 32 do protokołu). Celem złożenia wniosków w przypadku osób przed 16 rokiem życia było uzyskanie: - zasiłku pielęgnacyjnego 128 wniosków, - zasiłku stałego 1 wniosek, - inne 1 wniosek Celem złożenia wniosków w przypadku osób powyżej 16 roku życia było uzyskanie wskazań do: - zasiłku pielęgnacyjnego 429 wniosków, - szkolenia 3 wnioski - odpowiedniego zatrudnienia 138 wniosków, - uczestnictwa w warsztatach terapii zajęciowej 3 wnioski, - konieczności zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze 70 wniosków, - korzystania z systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji (korzystanie z usług socjalnych, opiekuńczych, terapeutycznych i rehabilitacyjnych) 343 wnioski, - korzystania z karty parkingowej 49 wniosków, - inne 117 wniosków. Ilość orzeczeń, jakie zostały wydane w okresie objętym kontrolą. Na tej podstawie Powiatowy Zespół wydał odpowiednio (załącznik nr 33 do protokołu): - 1043 orzeczeń o stopniu niepełnosprawności, - 114 orzeczeń o niepełnosprawności. Z danych uzyskanych w toku kontroli wynika, że na 1043 osób powyżej 16 roku życia, które uzyskały orzeczenia: - 3 osoby nie zostały zaliczone do stopnia niepełnosprawności (0,29 %), - 38 osób uzyskało orzeczenie o odmowie ustalenia stopnia (3,64 %), 17

- 12 osób uzyskało orzeczenia na podstawie art. 5a ustawy (1,15 %) - 528 osób uzyskało orzeczenie po raz pierwszy (50,62 %). Należy podkreślić, że odsetek osób niezaliczonych do stopnia niepełnosprawności w kraju w 2012 roku wyniósł 3%. Do stopnia niepełnosprawności zostało zaliczonych ogółem 978 osób, z czego: - 350 osób do stopnia znacznego 35,79 % - 479 osób do stopnia umiarkowanego 48,98 % - 149 osoby do stopnia lekkiego 15,23 % Z powyższych danych wynika, że 84,77 % osób orzekanych w Powiatowym Zespole do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Choszcznie uzyskuje orzeczenia uprawniające, na mocy odrębnych przepisów, do świadczeń finansowych, w tym zasiłków z pomocy społecznej i świadczeń rodzinnych z tytułu niepełnosprawności (po spełnieniu warunków określonych w przepisach odrębnych). Należy podkreślić, że pełne dane dotyczące liczby osób niepełnosprawnych w Polsce pochodzą z Narodowego Spisu Powszechnego w 2002. Według jego wyników w 2002 roku liczba osób niepełnosprawnych ogółem wynosiła blisko 5,5 mln, tj. 14,5% ogółu mieszkańców. Struktura orzekania kształtowała się w następujący sposób: - stopień znaczny 25 % - stopień umiarkowany 36 % - stopień lekki 38 % Z kolei, struktura orzekania dla całego kraju w 2012 r., według danych opracowanych przez Biuro Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych kształtowała się na następującym poziomie: - stopień znaczny 31 % - stopień umiarkowany 45 % - stopień lekki 31 % W Powiatowym Zespole do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Choszcznie na 978 orzeczeń o stopniu niepełnosprawności (załącznik nr 34 do protokołu) : - 13 osób zostało zaliczonych do stopnia niepełnosprawności z powodu upośledzenia umysłowego (01-U), - 125 osób zostało zaliczonych do stopnia niepełnosprawności z powodu chorób psychicznych (02-P), - 48 osób zostało zaliczonych do stopnia niepełnosprawności z powodu zaburzeń głosu, mowy i chorób słuchu (03-L), - 26 osób zostało zaliczonych do stopnia niepełnosprawności z powodu chorób narządu wzroku (04-O), - 291 osób zostało zaliczonych do stopnia niepełnosprawności z powodu upośledzenia narządu ruchu (05-R), - 5 osób zostało zaliczonych do stopnia niepełnosprawności z powodu epilepsji (06-E), 18

- 167 osób zostało zaliczonych do stopnia niepełnosprawności z powodu chorób układu oddechowego i krążenia (07-S), - 24 osoby zostały zaliczone do stopnia niepełnosprawności z powodu chorób układu pokarmowego (08-T), - 36 osób zostało zaliczonych do stopnia niepełnosprawności z powodu chorób układu moczowo płciowego (09-M), - 81 osób zostało zaliczonych do stopnia niepełnosprawności z powodu chorób neurologicznych (10-N), - 162 osoby zostały zaliczone do stopnia niepełnosprawności z powodu chorób pozostałych, w tym endokrynologicznych, metabolicznych, zakaźnych, odzwierzęcych, zeszpeceń i chorób układu krwiotwórczego (11-I), - 0 osób zostało zaliczonych z powodu całościowych zaburzeń rozwoju (12-C). Z powyższych informacji wynika, że najwięcej osób w Powiatowym Zespole zostało zaliczonych do stopnia niepełnosprawności z powodu upośledzenia narządu ruchu, chorób układu krążenia i oddechowego oraz chorób psychicznych. Z danych uzyskanych w toku kontroli wynika, że na 114 osób poniżej 16 roku życia, które uzyskały orzeczenia: - 100 zostało zaliczonych do niepełnosprawności (87 %), - 13 nie zostało zaliczonych do niepełnosprawności (12 %), - 1 uzyskała orzeczenie o odmowie wydania orzeczenia (1 %) W Powiatowym Zespole do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Choszcznie na 100 orzeczeń o niepełnosprawności (załącznik nr 35 do protokołu): - 4 osoby zostały zaliczone do niepełnosprawności z powodu upośledzenia umysłowego (01-U), - 0 osób zostało zaliczonych do niepełnosprawności z powodu chorób psychicznych (02-P), - 4 osoby zostały zaliczone do niepełnosprawności z powodu zaburzeń głosu, mowy i chorób słuchu (03-L), - 3 osoby zostały zaliczone do niepełnosprawności z powodu chorób narządu wzroku (04-O), - 11 osób zostało zaliczonych do niepełnosprawności z powodu upośledzenia narządu ruchu (05-R), - 0 osób zostało zaliczonych do niepełnosprawności z powodu epilepsji (06-E), - 36 osób zostało zaliczonych do niepełnosprawności z powodu chorób układu oddechowego i krążenia (07-S), - 4 osoby zostały zaliczone do niepełnosprawności z powodu chorób układu pokarmowego (08-T), - 3 osoby zostały zaliczone do niepełnosprawności z powodu chorób układu moczowo płciowego (09-M), - 1 osoba została zaliczona do niepełnosprawności z powodu chorób neurologicznych (10-N), - 22 osoby zostały zaliczone do niepełnosprawności z powodu chorób pozostałych, w tym endokrynologicznych, metabolicznych, zakaźnych, odzwierzęcych, zeszpeceń i chorób układu krwiotwórczego (11-I), - 12 osób zostało zaliczonych do niepełnosprawności z powodu całościowych zaburzeń rozwoju (12-C). 19

Z powyższych informacji wynika, że najwięcej osób w Powiatowym Zespole zostało zaliczonych do niepełnosprawności z powodu chorób układu krążenia i oddechowego oraz całościowych zaburzeń rozwoju. Ponadto w okresie objętym kontrolą Powiatowy Zespół wydał (załącznik nr do protokołu): - 55 orzeczeń na podstawie dokumentacji medycznej bez badania), - 77 spraw pozostawiono bez rozpatrzenia z powodu nieusprawiedliwionego braku stawiennictwa na posiedzeniu składu orzekającego lub nieuzupełnienia brakującej dokumentacji medycznej. Jednocześnie, na podstawie zestawienia wygenerowanego z systemu Elektronicznego Krajowego Systemu Monitoringu Orzekania o Niepełnosprawności kontrolujący stwierdzili, że w okresie objętym kontrolą, tj. od dnia 01 stycznia 2012 r. do dnia 31 grudnia 2012 r. Powiatowy Zespół w Choszcznie nie wystawił żadnego skierowania na badania specjalistyczne, w tym psychologiczne. Ilość orzeczeń wydanych w składach trzyosobowych i więcej. W Powiatowym Zespole do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Choszcznie zachowana jest zasada kolegialności, tj. stosownie do 7 ust. 1 cytowanego rozporządzenia w sprawie orzekania wnioski rozpatruje co najmniej dwuosobowy skład orzekający, który stosownie do 19 wymienionego rozporządzenia wyznacza Przewodnicząca Powiatowego Zespołu spośród członków zespołu do rozpoznania wniosku i wydania orzeczenia, tj. lekarza przewodniczącego składu orzekającego oraz członka składu specjalistę spośród: pracownika socjalnego, psychologa, doradcy zawodowego, pedagoga. Z informacji Przewodniczącej Zespołu, która stanowi Załącznik Nr 36 do protokołu wynika, że w okresie objętym kontrolą wydano 156 orzeczeń w składach trzyosobowych ( 13,61 %). Zgodnie z wyjaśnieniami przedstawionymi w przywołanym wyżej załączniku, w wyniku kontroli przeprowadzonej przez pracowników Wojewódzkiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Województwie Zachodniopomorskim w Szczecinie w 2012 r., zmniejszono liczbę składów 3-osobowych (z 220 w 2011 r. do 156 w 2012 r.). Członkowie tych składów powoływani są stosownie do celu wskazanego we wniosku przez osobę zainteresowaną. Kontrolujący zwracają uwagę, że w niżej wymienionych kontrolowanych sprawach, wątpliwości budzi fakt, że wnioski w sprawie wydania orzeczenia rozpatrywał trzyosobowy skład orzekający: - 4657/2010 osoba zainteresowana wskazała, że podstawowym celem złożenia wniosku jest punkt nr 7, tj. ubieganie się o zasiłek stały. Natomiast w składzie orzekającym oprócz pracownika socjalnego, który stosownie do celu we wniosku określił zakres wsparcia udzielanego przez środowisko lokalne (świadczenie pomocy społecznej, uzyskanie zasiłku pielęgnacyjnego), w posiedzeniu uczestniczył doradca zawodowy, - 5891/2012 jako podstawowy i jedyny cel złożenia wniosku orzekany wskazał punkt nr 1, tj. odpowiednie zatrudnienie. W składzie orzekającym oprócz doradcy zawodowego, który ustalił zatrudnienie, w posiedzeniu uczestniczył także pracownik socjalny; - 2688/2006 jako podstawowy cel złożenia wniosku orzekany wskazał punkt nr 1, tj. odpowiednie zatrudnienie. orzekany jest zatrudniony w firmie zajmującej się ochroną osób i mienia. W składzie orzekającym oprócz doradcy zawodowego, który ustalił zatrudnienie, w posiedzeniu uczestniczył także pracownik socjalny; 20