USTAWA z dnia 9 czerwca 2011r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej
Ustawa obowiązuje od 1.01.2012r. Ustawa określa : zasady i formy wspierania rodziny przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo wychowawczych; zasady i formy sprawowania pieczy zastępczej oraz pomocy w usamodzielnieniu jej pełnoletnich wychowanków; zadania administracji publicznej w zakresie wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej;
Ustawa- zadania c.d. zasady finansowania i wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej; zadania w zakresie postępowania adopcyjnego.
Podmiotowość dziecka i rodziny prawa dziecka dziecko ma prawo do wychowania w rodzinie a w razie konieczności do wychowania poza rodziną jeżeli jest to zgodne z dobrem dziecka; dziecko ma prawo powrotu do rodziny; dziecko ma prawo do osobistych kontaktów z rodzicami; dziecko ma prawo do stabilnego środowiska wychowawczego;
Prawa dziecka c.d. dziecko ma prawo do informacji i wyrażania opinii w sprawach, które go dotyczą; dziecko ma prawo do ochrony przed poniżającym traktowaniem i karaniem; dziecko ma prawo do poszanowania tożsamości religijnej i kulturowej; dziecko ma prawo dostępu do informacji dotyczących jego pochodzenia;
Prawa dziecka c.d. dziecko ma prawo do kształcenia, rozwoju uzdolnień, przekonań oraz zabawy i wypoczynku; dziecko ma prawo do pomocy w przygotowaniu do samodzielnego życia; dziecko ma prawo do ochrony przed arbitralną lub bezprawną ingerencją w życie dziecka;
Zadania administracji publicznej Zadania własne gminy: o o o o opracowanie i realizacja 3 letnich programów wspierania rodziny; podnoszenie kwalifikacji przez asystentów rodzin; tworzenie oraz rozwój systemu opieki nad dzieckiem w tym placówek wsparcia dziennego oraz praca z rodziną ( asystenci rodzin, rodziny wspierające); prowadzenie placówek wsparcia dziennego; o o finansowanie kosztów szkoleń dla : rodzin wspierających, podnoszenia kwalifikacji asystentów rodzin, kosztów ponoszonych przez rodziny wspierające); współfinansowanie pobytu dziecka w pieczy zastępczej.
Zadania administracji publicznej c.d. Zadania własne powiatu: o opracowanie i realizacja 3 letnich powiatowych programów rozwoju pieczy zastępczej( coroczny limit rodzin zastępczych zawodowych); o zapewnienie dzieciom pieczy zastępczej ( rodziny zastępcze, placówki opiekuńczo- wychowawcze, rodzinne domy dziecka); o organizowanie wsparcia osobom usamodzielnianym; o prowadzenie placówek opiekuńczo wychowawczych, wsparcia dziennego ( zasięg ponad gminny);
Zadania administracji publicznej c.d. o Zadania powiatu c.d. : o o o o o organizacja wsparcia dla rodzinnej pieczy zastępczej ( grupy wsparcia, poradnictwo); wyznaczanie organizatora pieczy zastępczej( Warszawa - WCPR); zapewnienie przeprowadzenia przyjętemu do pieczy zastępczej dziecku niezbędnych badań lekarskich; organizacja szkoleń ( rodziny zastępcze, pomocowe, dyrektorzy placówek, kandydaci do pełnienie funkcji rodziny zastępczej, dyrektor placówki); finansowanie min. świadczeń pieniężnych dotyczących dzieci z terenu powiatu umieszczonych w pieczy zastępczej na jego terenie lub terenie innego powiatu.
Zasady i formy wspierania rodziny zespół planowych działań mających na celu przywrócenie rodzinie zdolności do wypełniania funkcji opiekuńczo-wychowawczych. Realizatorzy wsparcia : jednostki samorządu terytorialnego; organy administracji rządowej; w tym : instytucje i podmioty działające na rzecz dziecka i rodziny; placówki wsparcia dziennego; oraz rodziny wspierające.
Zakres wsparcia analiza sytuacji rodziny i środowiska rodzinnego oraz przyczyn kryzysu; wzmocnienie roli i funkcji rodziny; rozwijanie umiejętności opiekuńczowychowawczych; podniesienie świadomości w zakresie planowania oraz funkcjonowania rodziny; pomoc w integracji rodziny; przeciwdziałanie marginalizacji; dążenie do reintegracji rodziny.
Współpraca środowisko lokalne sądy i policja instytucje oświatowe podmioty lecznicze kościoły i związki wyznaniowe organizacje społeczne
Rodziny wspierające Cel pracy : wspieranie rodziny przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczowychowawczych.
Zakres pomocy opieka i wychowanie dziecka; prowadzenie gospodarstwa domowego; kształtowanie i wypełnianie podstawowych ról społecznych.
Zasady organizacji rodziną wspierającą mogą być osoby z bezpośredniego otoczenia dziecka; rodzinę wspierającą ustanawia wójt właściwy ze względu na miejsce zamieszkania rodziny wspieranej; wójt zawiera z rodziną wspierającą umowę określającą zasady zwrotu kosztów związanych z udzielaniem pomocy; wójt może upoważnić kierownika Ośrodka Pomocy Społecznej do ustanawiania rodziny wspierającej lub zawierania i rozwiązywania umów.
Praca z rodziną - organizatorzy Gmina Ośrodek Pomocy Społecznej Organizacje pozarządowe Osoby prawne i jednostki organizacyjne
Formy pracy z rodziną konsultacje i poradnictwo specjalistyczne; terapia i mediacja; usługi dla rodzin z dziećmi w tym : usługi opiekuńcze i specjalistyczne; pomoc prawna; organizacja spotkań dla rodzin tzw. grup wsparcia i grup samopomocowych ; asystent rodziny.
Asystenci rodziny zgłoszenie: przedstawiciele dwóch współpracujących ze sobą w sprawie rodziny organizacji mogą zgłosić rodzinę do asysty; ustanowienie: na wniosek pracownika socjalnego; zatrudnienie: Ośrodek Pomocy Społecznej ( minimum dwóch asystentów);
Wymagane kwalifikacje wykształcenie wyższe na kierunku pedagogika, psychologia, socjologia, nauki o rodzinie lub praca socjalna lub dowolny kierunek uzupełniony szkoleniem z zakresu pracy z dziećmi lub rodziną i co najmniej roczny staż pracy z dziećmi lub rodziną ; wykształcenie średnie i szkolenie z zakresu pracy z dziećmi lub rodziną i co najmniej 3 letni staż pracy z dziećmi lub rodziną;
Wymagane kwalifikacje c.d wypełnianie obowiązku alimentacyjnego; niekaralność za przestępstwo umyślne lub umyślne skarbowe; posiadanie pełnej władzy rodzicielskiej, władza nie jest zawieszona ani ograniczona.
Cel główny asysty rodzinnej Osiągnięcie przez rodzinę takiego poziomu stabilności życiowej i odpowiedzialności za własne życie, który pozwala jej na samodzielne funkcjonowanie i wychowywanie dzieci.
Odbiorcy asysty rodziny Rodziny przeżywające trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo - wychowawczych z wieloma problemami w których wychowują się małoletnie dzieci ; zagrożone wykluczeniem społecznym lub wykluczone społecznie w których wychowują się małoletnie dzieci, lub których dzieci zostały okresowo umieszczone w pieczy zastępczej.
Obszary pracy asystentów rodzin pomoc w rozwiązywaniu podstawowych problemów socjalnych i zdrowotnych; pomoc w rozwiązywaniu problemów psychologicznych; pomoc w rozwijaniu umiejętności wychowawczych rodziców i rozwiązywaniu problemów z dziećmi; rozwijanie umiejętności społecznych i wspieranie aktywności społecznej rodzin; motywowanie do podnoszenia kwalifikacji zawodowych; pomoc w poszukiwaniu i podejmowaniu pracy zarobkowej.
Zasady pracy praca z rodzinami z poszanowaniem ich godności i samostanowienia; praca opiera się na zasadzie pomocniczości, partnerstwa, współpracy oraz dobrowolności; praca z całą rodziną; wspomaganie klienta w rozwijaniu jego wewnętrznej motywacji do zmiany; edukacja, motywacja i wsparcie w rozwiązywaniu istniejących problemów; nauka planowania oraz realizacji planu pomocy; wspomaganie rodziny w reprezentowaniu jej potrzeb i spraw w instytucjach; praca w kierunku realizacji celów zgodnych z obowiązującym prawem; praca w oparciu o kontrakt; realizacja asysty poprzez bezpośrednie kontakty z całą rodziną lub tez indywidualnie w miejscu zamieszkania.
Etapy udzielania asysty rodzinnej Etap diagnozy i zawiązania współpracy max. do 6 miesięcy Etap kończenia współpracy ostatnie 3-6 m-cy Etap współpracy od 3-6 m-cy do ok. 1,5-2 lat Etap zaawansowanej współpracy od ok. 1,5 roku do 2,5 lat
Organizacja pracy asystenta praca z 10-20 rodzinami w zależności od stopnia trudności wykonywanych zadań i kwalifikacji zawodowych; godziny pracy elastyczne dostosowane do potrzeb rodziny ( popołudnia, weekendy); praca ma charakter zespołowy ( 2-6 osobowe zespoły które spotykają się 1 x w tygodniu); zadaniowy system pracy; asystent nie może wykonywać na rzecz rodziny innych funkcji; lider asysty rodzinnej ( koordynacja pracy zespołu asystentów rodzin); superwizja średnio raz w miesiącu.
Zakres czynności asysty rodzinnej przyjęcie zgłoszenia rodziny; wejście w środowisko wspólnie z pracownikiem socjalnym; rozmowa motywująca; wspólne z rodziną podjęcie decyzji o współpracy; opracowanie i realizacja planu pracy z rodziną; weryfikacja planu pracy z rodziną;
Zakres czynności asysty rodzinnej c.d. okresowa ocena sytuacji rodziny ( raz na 3 miesiące, raz na pół roku); praca na rzecz rodzin; uczestniczenie jako osoby wspierającej w realizacji kontraktu socjalnego; zgłaszanie do lidera asysty rodzinnej potrzeby powołania zespołu interdyscyplinarnego, grupy roboczej;
Zakres czynności asysty rodzinnej c.d. współpraca interdyscyplinarna ( psycholog, wychowawca, pedagog, logopeda, wychowawca świetlicy); przygotowanie rodziny do zakończenia współpracy; prowadzenie dokumentacji; konsultant przy ocenie sytuacji dziecka umieszczonego w pieczy zastępczej; współpraca z rodziną wspierającą, z placówką opiekuńczo- wychowawczą, z koordynatorem rodzinnej pieczy zastępczej.
Uprawnienia rodziny prawo do udzielania zgody bądź jej odwołania na działania proponowane przez asystenta rodziny; prawo do zakończenia współpracy z asystentem rodziny; prawo do uzyskania pełnej informacji nt. możliwości pomocy w ramach asysty rodzinnej.
Uprawnienia asystenta rodziny prawo wglądu do dokumentów rodziny zawierających dane osobowe członków rodziny niezbędne do prowadzenia pracy z rodziną, gromadzonych przez OPS; za zgodą rodziny występowanie do właściwych organów władzy publicznej i instytucji o udzielenie informacji niezbędnych do udzielenia pomocy rodzinie; za zgodą rodziny z którą pracuje przedstawienia właściwym organom władzy publicznej oraz innym instytucją ocen i wyników zmierzających do zapewnienia skutecznej ochrony praw rodziny.
Kontakt Ośrodek Pomocy Społecznej Dzielnicy Włochy m.st. Warszawy ul. Czereśniowa 35, 02-457 Warszawa email :opswlochy@poczta.onet.pl www.opswlochy.waw.pl Autor prezentacji :Dorota Bolkowska-Leśniak Dziękujemy za uwagę.