Praca metodyczna: Temat: Taniec towarzyski jako forma wspomagająca rozwój fizyczny harcerzy. Praca oparta na cyklu zbiórek powiązanych z taocem towarzyskim i przeprowadzenie ich w drużynie. HO. Mateusz Szmurło Elbląg 2011
Spis Treści: I. Od autora... str. 3 II. Taniec towarzyski...str. 4 III. Doświadczenia z taocem...str. 6 IV. Praca z taocem w drużynie...str. 8 V. Podsumowanie...str. 11 2
I Od Autora Gdy w roku 2005 po raz pierwszy przyszedłem na zbiórkę 5 EMDH,,Visele im. E.T. Setona miałem już za sobą kontakt z taocem towarzyskim. Jako 9 letnie dziecko zrezygnowałem z uprawiania tego sportu, lecz w wieku 15 lat zatęskniłem do taoca i postanowiłem rozpocząd moją przygodę z nim od nowa. Nie chciałem, aby przeszkadzało mi to w dalszym poznawaniu harcerskiego życia i przeżywania wielu przygód. Pomimo trudności jakie napotkałem na swej drodze obecnie jestem drużynowym 9 EMDH,,Impeesa, oraz aktywnym tancerzem posiadającym klasę taneczną,,b w obu stylach. Na początku i taniec i harcerstwo traktowałem jako dobrą zabawę. Teraz ani bez jednego, ani bez drugiego nie wyobrażam sobie życia. Wielu ludzi odradzało mi łączenie tych dwóch pasji, uważając, że dwa tak skrajne zagadnienia nie mogą ze sobą współistnied. Po kilku latach aktywnej pracy z drużyną, oraz rozwoju tanecznego odkryłem, że obie te dyscypliny można połączyd, a co więcej mogą z tego wyniknąd korzyści. Motywacją do napisania tej pracy jest próba na stopieo przewodnika. Mam nadzieje, że zamieszczone w niej wskazówki dotyczące pracy z dziedmi i młodzieżą poprzez ruch pomogą w pracy wielu drużyn i środowisk harcerskich. HO Mateusz Szmurło 3
II. Taniec Towarzyski Taocami towarzyskimi nazwad można formy ruchowe od walca angielskiego, poprzez sambę, American Smooth, charlestona, mambo aż do twista. Jako, że autor tej pracy trenuje sportowy taniec towarzyski liczba taoców zawęża się do 10 pozycji. Taoce w sportowym taocu towarzyskim podzielone Są na 2 dyscypliny: Taoce Standardowe: Walc Angielski Tango Walc Wiedeoski Slow Foxtrot Quickstep Taoce Latynoamerykaoskie: Samba Cha-cha Rumba Pasodoble Jive Różnią się one zasadniczo- taoce standardowe możemy nazwad nawet salonowymitaoczone w kamizelce, marynarce lub fraku. Dystyngowane, taoczone blisko siebie. Para tańcząca tańce standardowe 4
Taoce Latynoamerykaoskie: Jak sama nazwa wskazuje wywodzą się z terenów ameryki Łacioskiej. Żywsze, pełne energii, różniące się technika wykonywania ruchów. Również w strojach bardziej otwarte na wenę tancerzy. Mistrz Świata zawodowców- Polak Michał Malitowski z partnerką Pary mogą taoczyd jeden z wyżej wymienionych stylów, lub oba. Wyższe klasy taneczne ( w kolejności: E, D, C, B, A, S) zdobywa się na turniejach tanecznych osiągnąwszy odpowiednia ilośd punktów i miejsc na podium ( z wyjątkiem najwyższej klasy S, która otrzymuje się np. będąc w 10% najlepszych par mistrzostw Polski) 5
III Doświadczenia z taocem Według węgierskiego teoretyka taoca R. Labana każdy człowiek ma określone potrzeby (ruchu, tworzenia, spełniania się itp.), które w pełni można zaspokoid w taocu. Patrząc na chłopców w mojej drużynie (4-6 kl.) jeszcze 2 lata temu ciężko było mi wyobrazid sobie ich uwalniających swoja energię w sposób inny niż bieganie, skakanie czy uczestniczenie w różnego rodzaju grach terenowych. Podstawowym problemem była oczywista niechęd chłopców w tym wieku do dziewczynek (i odwrotnie). Bardziej prawdopodobne i realne było działanie poprzez taniec na Harcerzy Starszych, oraz wędrowników. Moja przygoda z łączeniem taoca towarzyskiego i harcerstwa zaczęła się, gdy kilka lat temu poproszono mnie, abym wraz z partnerką przeprowadził krótkie zajęcia z taoca na biwaku starszo harcerskim. W małej Sali i w różnych strojach (od trampków po,,skoki ) udało nam się nauczyd harcerzy cha-chy. O dziwo (w większości) opinie o zajęciach były bardzo pozytywne, a niektórzy odkryli, że ich biodra mogą wykonywad ruchy inne niż w gorę/ w dół czy przód/ tył przy muzyce techno. W zeszłym roku zostałem poproszony o przeprowadzenie podobnych zajęd na Zlocie Hufca Elbląg dla wędrowników. Postanowiłem nauczyd ich czegoś więcej- taoca z charakterem, w którym wykazad się można dużą wyobraźnia i improwizacja. Całą godzinę zajęło mi nauczenie wędrowników 3 figur ( w sumie 7 kroków) taoca kłótni i namiętności- Tanga. Czasu wystarczyło nam tylko na opanowanie podstaw, jednak zajęcia te okazały się byd bardzo interesującą, śmieszną formą integracji wędrowników. Wtedy dotarło do mnie, że taniec może byd świetna formą pracy z dziedmi i młodzieżą, jak się okazało w różnym wieku. W prace z drużyna starałem się nie mięszad taoca. Jak wspomniałem wyżej, uważałem, iż dla dzieci w wieku harcerskim nie będzie on atrakcyjny (oczywiście są dzieci w tym wieku trenujące taniec towarzyski, lecz stanowią one znacznie mniejszy odsetek wśród najmłodszych niż np. przyszli piłkarze). Sytuacja ta zmieniła się na tegorocznym zimowisku. Zbiegiem okoliczności w mojej drużynie znalazło się 2 tancerzy z elbląskiego klubu taoca. Na pierwszym kominku integracyjnym (na zimowisko pojechaliśmy szczepem- 4 drużyny: 2 męskie i 2 żeoskie z pionu Harcerskiego i Starszo harcerskiego). Druhny uczyły nas taoca belgijskiego- prostego i sympatycznego, taoczonego w kółku, gdzie każdy mógł zataoczyd z każdym (partnerki przechodziły do przodu). Postawa harcerzy bardzo mnie zasmuciła, gdyż drużyna rozłamała się prawie po połowie. Jedna cześd z mniejszym lub większym entuzjazmem uczestniczyła zajęciach, pozostali jednak sprawiali dużo problemów, gdyż nie chcieli taoczyd z druhnami. 6
W ciągu zimowiska zostałem poproszony o przeprowadzenie zajęd tanecznych dla 2 drużyn SH. Udało nam się nawet zrobid mini turniej na podsumowanie. Nie wiem czy chłopcy podejrzeli przez drzwi jak prowadzę zajęcia, jednak coś im się,,odwidziało. Jeszcze tego samego dnia oblegli mnie prosząc, abym nauczył ich taoczyd. Moje zdziwienie było Tym większe, iż w gronie entuzjastów znaleźli się druhowie nie chcący taoczyd jeszcze kilka dni wcześniej na kominku. Podsumowując zimowisko okazało się, iż było bardziej roztaoczone niż przypuszczałem. Przeprowadziłem 3 zajęcia (dla obu drużyn HS, drużyny żeoskiej HS, oraz mojej drużyny męskiej harcerskiej wraz z żeoską HS) z taoca ucząc 2 taoców. Co więcej, udało nam się zintegrowad, nauczyd taoca belgijskiego i autorskiego taoca drużyny SH. Ponadto po powrocie do miasta, w kilka tygodni po zimowisku drużyna SH zorganizowała turniej taoca dla szczepu, gdzie z moją niewielką pomocą uczono się mieszanki taoca towarzyskiego i użytkowego. Podsumowując moje doświadczenia z taocem wśród harcerzy wyciągnijmy sobie listę profitów, jakie daje nam taniec w ogóle: Integracja między harcerzami/ pionami harcerskimi Dobra zabawa Okazja do wyszumienia się Poznawanie własnego ciała Nauka ciekawych kroków (przydatnych na wieczorkach,dyskotekach) Przełamanie wstydu przed pokazaniem swoich umiejętności Jak widad taniec wśród laików daje korzyści zarówno fizyczne, jak i społeczno- psychiczne. 7
IV Praca z taocem w drużynie? Wykorzystując oje doświadczenie związane z taocem, jak i wprowadzaniem go w życie drużyn postanowiłem opracowad krótki poradnik jak uczyd taoca poszczególne piony metodyczne. Dzieci i młodzież w różnym wieku mają różne priorytety, różne problemy. Praca z taocem może pomóc im spełnid cele, lub pomóc rozwiązad trudności. Praca z Harcerzami (10-13 lat) Dzieci w tym wieku przejawiają duża aktywnośd fizyczną. Broją, skaczą, biegają, uwielbiają wszelkie formy ruchowe, rywalizację. Jeśli chodzi o taniec towarzyski preferowałbym taoce szybkie (jive, samba, walc wiedeoski czy quickstep). Dzieci w tym wieku bez większych problemów opanują kroki podstawowe tych taoców.,,instruktorem taoca może byd każdy kto miał stycznośd z taocem towarzyskim na kursie taoca (krok podstawowy). Łatwiejsze do nauczenia, gdyż taoczone tylko w trzymaniu za ręce Są taoce latynoamerykaoskie. Taoce szybkie powinny zaspokoid potrzebę ruchu dzieci w 100% Najbardziej optymalnym czasem jednych zajęd jest 1,5h. Dobrze jeżeli mamy do dyspozycji więcej niż jedno spotkanie- nie musimy się śpieszyd, mamy wtedy okazję podejśd do każdego uczestnika, poprawid każdą parę. Myślę, że dwa spotkania na jeden taniec zakooczone mini turniejem, w którym to pary będą sędziami można uznad za jeden blok tematyczny. Pracowad z taocem możemy jednorazowo (jeden blok) jako ciekawostka na zimowisku, możemy jednak dążyd do tego, aby harcerze poznali większośd z 10 taoców towarzyskich. Korzyści: Harcerze wyszumią się, pokonają strach przed płcią przeciwną, zintegrują się, przestaną się wstydzid publicznych występów, pokazywania swoich umiejętności, byd może zainteresują się taocem, będą mieli okazję rywalizacji na mini turnieju 8
Praca z harcerzami starszymi i wędrownikami Harcerze starsi i Wędrownicy są bardziej dojrzali emocjonalnie niż harcerze. Nie wykazują też aż tak silnej potrzeby ruchu. Zajęcia taneczne z tymi pionami powinny różnic się nieco. Ze starszymi ciekawe do opracowania będą przede wszystkim tango i rumba, jako taoce wyraziste, z charakterem. Pasodoble również jest taocem, w którym partner i partnerka mają jasno określone pozycję, jednak nie spotkałem się nigdy z krokiem podstawowym do tego taoca, jest on zatem jeszcze trudniejszy do nauczenia. Tak naprawdę młodzież nauczyd możemy każdego taoca, jednak tango i rumba będą odpowiednie ze względu na innowację, jaka zastosujemy w tych pionach. Tu również instruktorem może byd ktoś, kto miał stycznośd z taocem na kursie, jednak jeżeli mamy dostęp do osoby bardziej doświadczonej w materii taoca, dobrze jest to wykorzystad. Zajęcia również powinny byd 1,5 godzinne, jednak można je przedłużyd nawet do 2,5h- nasi tancerze są nieco starsi, o wędrownikach nie wspominając, potrafią więc wytrzymad w jednym miejscu i w skupieniu znacznie dłużej. Po pierwszych zajęciach, na których harcerze poznają i opanują krótką podstawową choreografię (nieco bardziej zawansowaną niż dzieci w wieku 10-13 lat) na kolejnych zajęciach zająd się możemy charakterem taoca. Każdy taniec można taoczyd w określony sposób i tak dla przykładu: Walc angielski to taniec spokojny, gdzie para przypomina statek unoszący się na falach Tango- taniec skłóconych kochanków/ małżonków Slow Foxtrot- spacer Quickstep- zabawa, taniec szybki, wartki, momentami prawie bieg Samba- gorący taniec rodem z Rio Cha-cha- szybki, pełen nieoczekiwanych zwrotów, zabawa Rumba- taniec miłości, kokieterii Pasodoble- walka torreadora z bykiem (partner vs. Partnerka) Jive- starszy brat rock n rolla. Wesoły, szybki, skoczny,,amerykaoski Jak już wspomniałem najłatwiejszymi taocami do,,obróbki są Tango i Rumba. W tangu następują chwile spokoju, by za chwile nastąpił nagły zwrot akcji, kolejna kłótnia. I znowu pogodzenie. Raz partner jest dominujący, innym razem partnerka. Gdy harcerze poznają już podstawy na tyle, by swobodnie taoczyd choreografię możemy zabawid się w teatr. Będą musieli swoim taocem pokazad kłótnie, chwile spokoju, moment pogodzenia i znowu kłótnie. We wszystkim pomoże oczywiści instruktor, dokładnie objaśniając jak można taoczyd poszczególne kroki Rumba- taniec miłości, miękki, jednak również z bardzo szybkimi zwrotami akcji. Raz partnerka kokietuje swojego partnera, po to by przy kolejnym kroku puścid oczko do innego. 9
Tak samo i partner, wpatruje się w partnerkę niczym głodny pies, po to, by, gdy ona nie patrzy, przyjrzed się koleżance obok. Rumba jest o tyle interesująca, że partnerzy mogą zmieniad się rolami- Raz partner jest zimnym draniem, a partnerka kuli się, robiąc słodkie miny i za wszelką cenę chcąc wkupid się w łaski partnera. Przy kolejnym przetaoczeniu to partner wpatrywad się Bedzie w nią jak zahipnotyzowany, a partnerka będzie grała mu na nosie będąc niedostępna i oziębłą. Jest wiele kombinacji, i tu również z pomocą przyjśd może instruktor. Przy rozłożeniu pracy na więcej spotkao można wprowadzad więcej modyfikacji. Model ten stosują trenerzy wśród par w różnym wieku i z różnym stażem (autor był uczestnikiem takich warsztatów w którym w jednej grupie brały udział pary od klasy E do B, oraz od 10 do 19 roku życia). Faktem jest, że nie nauczymy laików taoczyd jak pary z chociaż dwu letni stażem, jednak przy ilości spotkao wystarczającej do opanowania podstaw, możemy pokusid się o takie modyfikacje. Korzyści: Harcerze zintegrują się, przestaną się wstydzid publicznych wystąpieo, pokazywania swoich umiejętności, poznają ukryte możliwości swojego ciała, będą mieli okazję wypróbowad swoje umiejętności aktorskie w nietypowym połączeniu z taocem, 10
V Podsumowanie Moje doświadczenia i porady opisane w niniejszej pracy ze względu pa sytuację, w jakich poproszono mnie o pomoc, daleko wykraczają poza jeden cykl zbiórek z jedną drużyną. Praca z każdym pionem harcerskim oprócz zuchów pozwoliła mi poznad predyspozycje i priorytety każdej grupy wiekowej. Pozwoliła mi tez zrozumied, że taniec może byd bardzo ciekawym urozmaiceniem zbiórek, szczególnie w środowiskach,,leśnych, które do harcówki zaglądają tylko przy -50 C lub ulewnym deszczu. Co więcej zajęcia taneczne mogą zmotywowad do zdobywania sprawności (Tancerz/ Tancerka *) stanowid więc mogą integralną częśd zbiórek. Oczywiście w środowiskach, które nie mają dostępu do osób posiadających wiedzę z zakresu taoców towarzyskich mogą to byd inne formy ruchowe- Hip Hop, Salsa itp. Jednak ze względu na to, iż autor jest tancerzem sportowego taoca towarzyskiego wybrano takie a nie inne taoce. Taniec przynosi, jak już wspomniałem, także korzyści fizyczne, psychiczne i społeczne. Odpowiednio poprowadzony cykl spotkao nawet w gronie większym niż drużyna może doprowadzid do pokonania wielu słabości przez uczestników zajęd, oraz nauczenia się przydatnych umiejętności panowania nad własnym ciałem. Tancerz powinien również Świecic przykładem,co daje nam kolejne powiązanie, tym razem z prawem harcerskim (walka fair play, stronienie od używek i nałogów, hart ciała i ducha). Mam nadzieję, iż niniejsza publikacja pokazała, że dwie tak skrajne dyscypliny jak taniec i harcerstwo można połączyd ze sobą w odnoszący takie efekty sposób. Ciężko w kilku słowach umieścid porady dla laików, którzy z taocem towarzyskim nie mieli styczności nigdy, a chcieliby poznad go na zbiórkach, mam nadzieję jednak, że środowiska dysponujące tancerzami czysto hobbystycznymi, którzy niegdyś brali udział w kursie taoca wyniosą z tej pracy pomoc i wnioski dla siebie. 11