Warszawa, 24 września 2015 r. Zarząd MLKS Józefovia OPINIA I. Zagadnienia przedstawione do zaopiniowania: 1. Czy głosowanie przez Walne Zgromadzenie nad absolutorium dla Zarządu po jednym roku trwania 2 letniej kadencji Zarządu jest prawnie uzasadnione Statutem (np. przewidziane Statutem) i właściwe w kontekście obowiązującego Statutu? 2. Czy nieudzielenie przez Walne Zgromadzenie Absolutorium Zarządowi po jednym roku trwania 2 letniej kadencji jest równoznaczne z odwołaniem Zarządu z powierzonego stanowiska? Jeśli nie, to jakie konsekwencje dla Zarządu oraz Stowarzyszenia - pod kątem obowiązującego Statutu ma brak udzielonego Absolutorium dla Zarządu? 3. Czy Zarząd Stowarzyszenia może uchwałą przegłosowaną zdecydowaną większością głosów członków Zarządu podczas posiedzenia odwołać jednego z członków Zarządu (np. jeśli ów członek Zarządu działa na szkodę Stowarzyszenia lub nie wywiązuje się ze swojej funkcji zgodnie ze Statutem) w trakcie trwania kadencji Zarządu? 4. Czy Walne Zgromadzenie może odwołać ze stanowiska jednego członka Zarządu, wielu członków Zarządu lub cały Zarząd i jeśli tak to w jakiej formie może się to odbyć podczas Walnego Zgromadzenia? 5. Czy jeśli Walne Zgromadzenie przegłosowało wniosek o ustalenie nowego terminu Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia, po czym na tym samym Walnym Zgromadzeniu przegłosowało wniosek o przerwanie istniejących obrad, to czy Zarząd ma obowiązek rozpisania kontynuacji istniejącego Walnego Zgromadzenia czy też raczej nowego Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia zgodnie z przegłosowanym wnioskiem (w załączonym protokole są opisane obydwa przegłosowane wnioski Walnego)?
6. Na Walnym Zgromadzeniu w czerwcu 2015 roku jeden z członków Zarządu złożył rezygnację. Pomimo nie udzielenia Absolutorium przez Walne Zgromadzenie, reszta członków Zarządu została poproszona przez Walne do kontynuacji swojej pracy do czasu następnego Walnego Zgromadzenia. W związku z powyższym, Członkowie Zarządu na jednym z późniejszych posiedzeń podjęli decyzję - drogą głosowania i uchwały - o przyjęciu nowego Członka do Zarządu. W naszej opinii działanie to było zgodne z punktem 31. Statutu dającym Zarządowi prawo do dokooptowania jednego członka zarządu na miejsce ubyłego członka w trakcie trwania 2 letniej kadencji Zarządu. Czy takie działanie Zarządu w kontekście braku otrzymania Absolutorium, było zgodne z obowiązującym Statutem Stowarzyszenia? Jeśli powołanie było zgodne ze Statutem, to do kiedy nowy członek może pełnić swoją funkcję: a) do najbliższego Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia b) do końca kadencji Zarządu czyli do następnego Walnego Zebrania Sprawozdawczo-Wyborczego po upływie 2 letniej kadencji Zarządu. 7. Czy w ciągu trwania 2 letniej kadencji Zarząd ma prawo decydować o wysokości składek członkowskich bez uzyskania akceptacji Walnego Zgromadzenia? 8. Czy Komisja Rewizyjna ma prawo do udzielania/wnioskowania o warunkowe(go) Absolutorium dla Zarządu Klubu? 9. Czy Komisja Rewizyjna ma prawo w swoim sprawozdaniu przedstawianym na Walnym Zgromadzeniu rekomendować (i/lub obligować) Zarządowi decyzje dotyczące funkcjonowania Stowarzyszenia, np. nie podwyższanie składek członkowskich? 10. Czy Komisja Rewizyjna ma obowiązek udostępnić (lub ma prawo odmówić udostępnienia) swoje(go) sprawozdanie(a) Zarządowi Stowarzyszenia (na pisemną prośbę Zarządu) przed Walnym Zgromadzeniem? II. Przedłożone dokumenty 1. Statut Miejskiego Ludowego Klubu Sportowego Józefovia 2. Protokół z Walnego Zebrania Sprawozdawczo-Wyborczego MLKS Józefovia z dnia 30 czerwca 2015 r. 3. Porządek obrad Walnego Zebrania z dnia 30 czerwca 2015 r. 4. Sprawozdanie Komisji Rewizyjnej III. Podstawa prawna Ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach (Dz. U. z 2015 r. poz. 1393). IV. Analiza prawna
Odnośnie pytania pierwszego i drugiego W praktyce prawnej przyjmuje się, iż absolutorium stanowi akt kwitujący działania organów danej osoby prawnej za pewien okres ich działalności. W swojej istocie absolutorium stanowi więc wyraz akceptacji, bądź też braku takiej akceptacji dla sposobu wykonywania obowiązków przez dany organ lub też poszczególnych jego członków. Przedmiotowy akt (podejmowany najczęściej przez najwyższy organ statutowy danej organizacji) niesie za sobą istotne konsekwencje prawne w kontekście potencjalnej odpowiedzialności członków władz danego podmiotu, nie wpływa jednak samoistnie na ich mandat (chyba że statut danej organizacji przewiduje wprost inne rozwiązanie prawne). Powyższe oznacza zatem, że brak udzielenia absolutorium nie jest równoznaczne z odwołaniem członków danego organu z pełnionej przez nich funkcji. W kontekście stanu prawnego niniejszej sprawy zauważyć w pierwszej kolejności należy, iż zgodnie z pkt VI.28.c Statutu Walne Zebrani członków Klubu wysłuchuje sprawozdania Komisji Rewizyjnej i udziela absolutorium ustępującym władzom. Natomiast stosownie do postanowień pkt VI.33. : Kadencja Zarządu trwa 2 lata. Cytowane wyżej regulacje, moim zdaniem, wskazują zatem, iż w Klubie przyjęta została formuła, w ramach której absolutorium udzielane jest co do zasady dopiero po upływie kadencji organów Klubu (z tym zdarzeniem wiąże się ustąpienie władz Klubu). W konsekwencji więc ocenie, której wyrazem jest udzielenie (lub odmowa udzielenia) absolutorium, poddawany powinien być cały okres kadencji zarządu (dotyczy to również komisji rewizyjnej) a nie dowolnie przyjęty wycinek czasowy tej działalności (np. okres roku obrachunkowego). Potencjalnie możliwość podjęcia uchwały w przedmiocie absolutorium za inny okres niż okres kadencji dopuszczalna jest w mojej ocenie jedynie w przypadku ustąpienia członków władz Klubu przed wygaśnięciem ich mandatu. Uwzględniając powyższe uważam, iż uchwała w przedmiocie braku absolutorium dla członków Zarządu podjęta została przedwcześnie, naruszając tym samym postanowienia Statutu. Zastrzegam od razu, że nie kwestionuję tutaj możliwości dokonywania oceny pracy władz Klubu przez Walne Zebranie (uprawnienie takie wynika wprost z pkt VI.28.a Statutu), za dowolnie wybrane okresy działania tych organów, jednakże ocena taka nie powinna przybierać formy udzielania absolutorium. Odnosząc się natomiast do wpływu uchwały w przedmiocie nieudzielenia absolutorium na sprawowanie funkcji przez dotychczasowych członków Zarządu Klubu to wskazuję, iż uchwała taka nie powoduje wygaśnięcia mandatu członków Zarządu. W konsekwencji sprawują oni dalej swoją funkcję do czasu upływu kadencji, chyba że przed upływem kadencji złożą rezygnację, zostaną odwołani lub wystąpią inne przesłanki skutkujące ustąpieniem z Zarządu. Odnośnie pytania trzeciego
Zarząd Stowarzyszenia nie jest uprawniony do odwołania żadnego ze swoich członków, niezależnie od zasadności przesłanek przemawiających za podjęciem takiego działania. Odnośnie pytania czwartego Przepisy prawa nie regulują kwestii konstytuowania władz stowarzyszeń, pozostawiając przedmiotową kwestię statutom tych organizacji. Uwzględniając powyższe zauważyć należy, że przedłożony statut Stowarzyszenia zawiera dosyć szczegółowe regulacje związane z wyborem zarządu, nie zawiera natomiast żadnych postanowień dotyczących odwoływania jego członków. Kierując się jednak art. 11 ust. 1 Prawa o stowarzyszeniach, zgodnie z którym w sprawach, w których statut nie określa właściwości władz stowarzyszenia podejmowanie uchwał należy do walnego zebrania członków, jak również postanowieniami pkt VI.28,g. Statutu, gdzie wskazano iż walne zebranie członków decyduje o wszystkich sprawach nie objętych statutem, w mojej ocenie przyjmować należy generalną klauzulę kompetencji dla Walnego Zebrania członków Klubu do podejmowania uchwał w przedmiocie odwoływania członków organu Klubu. Oznacza to możliwość odwołania całego składu Zarządu, jak również poszczególnych jego członków przez Walne Zebranie członków Klubu. Powyższe działanie powinno być podjęte w formie uchwały. Odnośnie pytania piątego Kwestia przerw w obradach walnych zebrań członków stowarzyszeń nie została uregulowana prawnie. W praktyce jednak dopuszcza się możliwość przerywania posiedzeń tego typu organów na określony czas. Oznacza to, że w terminie oznaczonym przez Walne Zebranie Członków powinny zostać wznowione obrady tego Zgromadzenia celem wyczerpania porządku obrad, który jak wynika z protokołu nie został wyczerpany w trakcie obrad z dnia 30 czerwca br. Odnośnie pytania szóstego Stosownie do postanowień pkt VI.31. Statutu: Na miejsce członka Zarządu ubyłego w ciągu kadencji, Zarząd ma prawo dokooptować nowego członka na czas do najbliższego Walnego Zebrania. Cytowana wyżej regulacja dopuszcza zatem możliwość uzupełniania składu Zarządu przez sam Zarząd. Działanie takie dopuszczalne jest jednak wyłącznie w przypadku ustąpienia (niezależnie od przyczyn) jednego z dotychczasowych członków Zarządu i służyć ma uzupełnieniu składu tego organu. Zaznaczam w tym miejscu że chodzi w tym przypadku o uzupełnienie uszczuplonego składu osobowego Zarządu, co oznacza, że nie jest dopuszczalne poszerzanie składu osobowego Zarządu przez ten organ (w stosunku do liczby członków Zarządu w danej kadencji ustalonego przez Walne Zebranie). Status powołanego w ten sposób członka Zarządu różni się zasadniczo od statusu pozostałych członków tego organu. Jego mandat wygasa bowiem z momentem odbycia najbliższego Walnego Zebrania, przy czym charakter tego Zebrania nie ma w mojej ocenie znaczenia (może to być zatem Zebranie sprawozdawcze, jak również Nadzwyczajne). Kontynuacja sprawowania funkcji
przez taką osobę, łącznie z kadencją pozostałych członków Zarządu, możliwa jest wyłącznie w przypadku gdy najbliższe Walne Zebranie zatwierdzi go (powoła) w poczet członków Zarządu Klubu. Odnośnie pytania siódmego Stosownie do postanowień pkt IV.16 Statutu wysokość obowiązującej składki członkowskiej dla członków zwyczajnych i członków młodszych oraz wpisowego ustala Zarząd Klubu. Powyższe powoduje zatem, iż ustalanie wysokości składki członkowskiej należy do wyłącznej kompetencji Zarządu. Nie jest w tym przypadku wymagana zgoda Walnego Zebrania. Odnośnie pytania ósmego Przede wszystkim Komisja Rewizyjna nie jest uprawniona do udzielania (względnie odmowy udzielania absolutorium). Organ ten, zgodnie z postanowieniami Statutu jest powołany do kontroli działalności Klubu. W kontekście procedury udzielania absolutorium jego rola sprowadza się więc wyłącznie do ewentualnego wnioskowania do Walnego Zebrania o udzielenie absolutorium lub o odmowę jego udzielenia Odnosząc się natomiast do proponowanej w opiniowanej sprawie konstrukcji udzielenia absolutorium warunkowego to odnoszę się negatywnie do takiego rozwiązania. Przede wszystkim w mojej ocenie konstrukcja prawna instytucji absolutorium zawiera w sobie dwie możliwości działania: udzielenie lub odmowa jego udzielenia, nie dopuszcza natomiast udzielenia absolutorium o charakterze warunkowym (w takim znaczeniu że w przypadku nie spełnienia określonego warunku udzielone absolutorium jest cofane). O ewentualnej warunkowości absolutorium można mówić wyłącznie w przypadku gdy zarządowi udzielane jest absolutorium, ale jednocześnie jest on zobowiązywany do usunięcia pewnych zdarzeń lub zaprzestania pewnych działań (negatywnie ocenianych przez organ udzielający absolutorium) pod takim rygorem, że ich nieusunięcie może skutkować odmową udzielenia absolutorium za następny okres sprawozdawczy ( w niniejszym przypadku z uwagi na to że absolutorium co do zasady udzielane jest za cały okres kadencji sytuacja taka nie wystąpi). Odnośnie pytania dziewiątego Zgodnie ze Statutem Komisja Rewizyjna jest organem kontrolnym, jako taka nie została wyposażona w instrumenty władczego oddziaływania na Zarząd w sferze sposobu zarządzania Klubem. Co za tym idzie nie jest ona uprawniona do zobowiązywania Zarządu do podejmowania określonych działań w tym zakresie. Może natomiast występować do Walnego Zebrania (jako najwyższego organu Klubu) z wnioskami będącymi wynikiem sprawowanej kontroli, w tym również dotyczącymi sposobu zarządzania Klubem. Odnośnie pytania dziesiątego Przedmiotowa kwestia nie jest w żaden sposób uregulowania przepisami Prawa o stowarzyszeniach. Brak jest również jakichkolwiek odniesień do tej kwestii w postanowieniach Statutu. Trudno zatem w tym przypadku wskazać na konkretną normę prawną obligująca Komisję Rewizyjną do udostępniania Zarządowi treści sprawozdania, które zostanie przedłożone Walnemu Zebraniu Członków.
Tym niemniej moim zdaniem na przedmiotową sprawę należy spojrzeć w nieco szerszym kontekście prawnym i organizacyjnym. Przede wszystkim zauważyć należy, że stowarzyszenie jest pewnym dobrem wspólnym wszystkich jego członków. W takim też ujęciu jedną z podstawowych zasad jego funkcjonowania powinna być transparentność i jawność działania jego organów. Z zasady tej wywodzić z kolei można prawo członków stowarzyszenia do informacji, w tym również prawo do zapoznania się z dokumentami, które mają być przedmiotem obrad walnego zebrania (i to jeszcze przed terminem posiedzenia), jak również do uzyskania rzetelnej i wyczerpującej informacji od organów stowarzyszenia na tym zebraniu Organy stowarzyszenia powinny natomiast dołożyć wszelkich starań, celem zapewnienia możliwości uzyskania przez jego członków pełnych i rzetelnych informacji. W takim też ujęciu, w przypadku braku ważnego powodu do takiego postepowania, działanie Komisji Rewizyjnej Klubu uniemożliwiającej Zarządowi zapoznanie się ze sprawozdaniem (co z kolei może skutkować brakiem możliwości pełnego i rzetelnego odniesienia się do poruszanych w nim zagadnień w trakcie Walnego Zebrania) ocenić należy jako działanie niewłaściwe. Opracował Przemysław Ratajczak Partner Radca prawny