Spis treści Od Autora... 13 1. Wybór drogi... 17 1.1. Drogi oceaniczne... 17 1.1.1.1 Jak rodzi się wiatr... 17 1.1.2. Cisze i pasaty... 19 1.1.3. Monsuny... 21 1.1.4. Końskie szerokości i wiatry zachodnie... 21 1.1.5. Układ prądów... 22 1.2. Meteorologia... 24 1.2.1. Niż... 24 1.2.2. Fronty... 25 1.2.3. Ciśnienie... 27 1.2.4. Wiatr... 27 1.2.5. Rozkołys... 28 1.2.6. Chmury... 29 1.2.7. Wygląd Słońca... 32 1.2.8. Wygląd Księżyca... 33 1.2.9. Przepowiadanki pogodowe... 33 1.2.10. Obce prognozy... 34 1.2.11. Pogoda na przedpolu oceanu... 35 1.3. Określenie pozycji... 38 1.3.1. Nawigacja z sufitu GPS... 38 1.3.2. Logi... 44 1.3.3. Pomiar czasu... 44 1.3.4. Kompas... 46 1.3.5. Deklinacja... 47 1.3.6. Dewiacja... 47 1.3.7. Kursy i znosy... 51 1.3.8. Mapy... 53 1.3.9. Linia pozycyjna ze Słońca... 58 1.3.10. Dwie linie pozycyjne ze Słońca... 74 1.3.11. Kalkulatory z programami nautycznymi... 77 5
1.3.12. Kalkulator kieszonkowy... 78 1.3.13. Kulminacja Słońca... 80 1.3.14. Szerokość z Gwiazdy Polarnej... 82 1.3.15. Inne linie pozycyjne... 84 2. Żegluga... 87 2.1. Organizacja służby pokładowej... 87 2.1.1. Dwie wachty... 87 2.1.2. Trzy wachty... 88 2.1.3. Cztery wachty... 89 2.1.4. Pięć wacht... 90 2.1.5. Stanowiska... 91 2.1.6. Alarmy... 92 2.1.7. Praca na pokładzie i ponad pokładem... 94 2.2 Samosterowność i samostery... 97 2.2.1. Zrównoważenie jachtu... 98 2.2.2. Sterowanie szotami... 103 2.2.3. Samostery uwagi ogólne... 107 2.2.4. Stateczniki wiatrowe... 108 2.2.5. Sprzęgła i przekładanie samosterów... 110 2.2.6. Urządzenia sterujące... 113 2.2.7. Przykłady kompletnych samosterów... 116 2.2.8. Autopilot... 126 2.3. Żegluga samotna... 128 2.3.1. Zmęczenie... 129 2.3.2. Halucynacje... 130 2.3.3. Sen i wachty... 131 2.3.4. Ryzyko zderzenia... 132 2.3.5. Wielkość jachtu... 134 2.3.6. Dopasowanie żeglarza i jachtu... 135 2.3.7. Depresje i ekstazy... 137 2.3.8. Powrót... 138 2.4. Żegluga rodzinna... 139 2.4.1. Strategia rejsu... 140 2.4.2. Bezpieczeństwo... 141 2.4.3. Skutki... 143 2.5. Żegluga w ciężkiej pogodzie... 144 2.5.1. Przygotowania na przyjęcie sztormu... 145 2.5.2. Żagle sztormowe... 146 6
2.5.3. Refowanie... 147 2.5.4. Stawianie w dryf... 150 2.5.5. Dryfkotwa... 151 2.5.6. Ucieczka z wiatrem... 154 2.5.7. Dryf bez żagli... 155 2.5.8. Sztormowanie na silniku... 155 2.5.9. Liny hamujące... 156 2.5.10. Technika sztormowania z wiatrem najwolniej... 157 2.5.11. Technika sztormowania z wiatrem najszybciej... 159 2.5.12. Technika sztormowania etapami... 160 2.5.13. Fala martwa, fala żywa... 161 2.5.14. Użycie oleju... 163 2.5.15. Pozostanie w domu... 164 2.6. Huragany... 164 2.6.1. Drogi huraganów... 165 2.6.2. Ostrzeżenia... 167 2.6.3. Określenie zagrożenia... 168 2.6.4. Ucieczka od huraganu... 169 2.6.5. Biały szkwał... 170 2.7. Wywrotki... 172 2.7.1. Przyczyny spiętrzenia fali... 174 2.7.2. Prądy orbitalne... 179 2.7.3. Stateczność ujemna... 180 2.7.4. Wpływ masztów... 182 2.7.5. Wpływ wody... 183 2.8. Człowiek za burtą... 184 2.8.1. Manewr na żaglach... 186 2.8.2. Manewr na silniku... 188 2.8.3. Podjęcie człowieka z wody... 189 2.8.4. Porzucenie człowieka w wodzie... 191 2.9. Służba medyczna... 193 2.9.1. Rady doktora Partyki... 194 2.9.2. Apteczka... 199 2.10. Opuszczenie jachtu... 201 3. Jacht i jego wyposażenie... 205 3.1. Kadłub... 205 3.1.1. Wielkość jachtu... 205 7
3.1.2. Tworzywo kadłuba... 206 3.1.3. Kształt kadłuba... 208 3.1.4. Stateczność poprzeczna... 209 3.1.5. Stateczność kursowa... 210 3.1.6. Liczba kadłubów... 210 3.1.7. Konserwacja kadłuba... 213 3.2. Maszty... 214 3.2.1. Maszty drewniane... 214 3.2.2. Maszty stalowe... 214 3.2.3. Maszty ze stopów lekkich... 215 3.2.4. Praca na maszcie... 215 3.2.5. Liczba masztów... 216 3.2.6. Maszty awaryjne... 215 3.2.7. Drzewca (omasztowanie)... 216 3.3. Ożaglowanie... 219 3.3.1. Typy ożaglowania... 219 3.3.2. Materiał na żagle... 221 3.3.3. Trym przednich żagli... 223 3.3.4. Sposoby noszenia niektórych żagli... 224 3.3.5. Inne żagle regatowe... 235 3.3.6. Zabezpieczanie żagli... 236 3.3.7. Żagle na pokładzie... 238 3.3.8. Składanie i zwijanie żagli... 239 3.4. Olinowanie... 240 3.4.1. Olinowanie stałe... 240 3.4.2. Olinowanie ruchome... 244 3.4.3. Użytkowanie lin... 249 3.4.4. Węzły... 251 3.4.5. Stopery... 253 3.4.6. Sploty... 254 3.4.7. Opaski... 257 3.4.8. Ścieg żeglarski... 259 3.5. Silnik pomocniczy... 259 3.5.1. Wybór silnika... 260 3.5.2. Przygotowanie silnika... 260 3.5.3. Eksploatacja silnika... 261 3.5.4. Awarie silnika... 262 3.6. Instalacja elektryczna... 264 8
3.6.1. Bateria akumulatorów... 264 3.6.2. Prądnica lub alternator... 264 3.6.3. Zakłócenia... 266 3.6.4. Agregaty... 266 3.6.5. Prostownik... 267 3.6.6. Generatory wiatrowe... 267 3.6.7. Baterie słoneczne... 267 3.6.8. Baterie startowe... 268 3.6.9. Światła nawigacyjne... 268 3.6.10. Oświetlenie pokładu... 269 3.6.11. Oświetlenie wnętrza... 269 3.6.12. Odbiorniki mocy... 270 3.6.13. Główna tablica rozdzielcza... 271 3.7. Elektronika jachtów i urządzenia łączności... 271 3.7.1. Wiatromierz... 273 3.7.2. Log/spidometr... 274 3.7.3. Echosonda... 275 3.7.4. Kompas z repetytorami... 276 3.7.5. Kompas elektroniczny (elektromagnetyczny)... 277 3.7.6. Alarm kursowy... 277 3.7.7. Żyrokompas... 279 3.7.8. Chartplottery... 279 3.7.9. Systemy zintegrowane... 279 3.7.10. Termometr elektryczny... 280 3.7.11. Alarm pożarowy... 281 3.7.12. Rozgłośnia jachtowa... 282 3.7.13. Radiotelefon UKF... 282 3.7.14. Radiotelefon UKF/DSC... 282 3.7.15. Radiotelefon pośrednio-falowy... 283 3.7.16. Radiotelefon krótkofalowy (SSB)... 284 3.7.17. Radiostacja amatorska... 286 3.7.18. Odbiornik komunikacyjny... 287 3.7.19. Odbiornik map pogody (faksymile)... 287 3.7.20. Navtex... 288 3.7.21. Satelitarny telefon komórkowy... 289 3.7.22. Inmarsat... 289 3.7.23. Radar i antyradar... 290 3.7.24. Radiopława awaryjna EPIRB... 291 3.7.25. Transponder radarowy (SART)... 292 3.7.26. PC... 293 3.7.27. Internet... 294 9
3.8. Wyposażenie wnętrza... 294 3.8.1. Kambuz... 295 3.8.2. Nawigacyjna... 298 3.8.3. Koje... 298 3.8.4. Oświetlenie... 299 3.8.5. Ogrzewanie... 301 3.8.6. Wentylacja... 302 3.8.7. Instalacja sanitarna... 304 3.8.8. Magazynki... 306 3.9. Wyposażenie pokładu... 307 3.9.1. Relingi... 308 3.9.2. Kabestany i windy fałowe... 310 3.9.3. Knagi i kołkownice... 312 3.9.4. Oparcie dla bomów... 313 3.9.5. Drabinka... 314 3.9.6. Wskaźniki wiatru... 315 3.9.7. Gumy i krawaty... 316 3.10. Wyposażenie ratunkowe i sygnalizacyjne... 317 3.11. Jacht idealny... 320 4. Organizacja wyprawy... 322 4.1. Cel wyprawy... 323 4.2. Wybór trasy... 330 4.2.1. Wyjście na ocean... 331 4.2.2. Drogi oceaniczne Atlantyku... 331 4.2.3. Trasy powrotne Atlantyku... 338 4.3. Koszt wyprawy... 339 4.3.1. Wydatki złotówkowe... 339 4.3.2. Wydatki dewizowe... 340 4.3.3. Rozliczenia... 340 4.4. Mecenas sponsor... 341 4.5. Dobór załogi... 343 4.5.1. Kapitan załoga... 344 4.5.2. Kapitan drugi kapitan... 345 4.5.3. Kapitan właściciel... 345 10
4.5.4. Partnerzy, przyjaciele lub obcy... 346 4.5.5. Kobiety w załodze... 348 4.5.6. Organizatorzy wyprawy... 348 4.5.7. Podział zadań i ich wykonanie... 349 4.6. Dokumenty... 350 4.6.1. Budowa jachtu... 351 4.6.2. Eksploatacja jachtu... 352 4.6.3. Czarter jachtu... 352 4.6.4. Przebudowa jachtu... 352 4.6.5. Dokumenty załogi... 353 4.6.6. Wykaz wyposażenia ruchomego jachtu... 354 4.7. Przygotowanie techniczne... 358 4.8. Przygotowanie żywności... 359 4.8.1. Woda... 359 4.8.2. Konserwy... 360 4.8.3. Przechowywanie jajek... 361 4.8.4. Foliowanie... 362 4.8.5. Produkty sypkie... 362 4.8.6. Warzywa, owoce... 363 4.9. Informacje... 364 4.10. Reprezentacja, kontakty... 367 4.10.1. Jak cię widzą... 368 4.10.2. Pierwsze kontakty... 368 4.10.3. Spotkania z Polonią... 369 4.10.4. W portach i na kotwicowiskach... 370 4.11. Przygotowanie powrotu... 371 Literatura... 369