Załącznik 1. PROGRAMY SZKOLENIA 1. ŻEGLARZ JACHTOWY.

Transkrypt

1 Załącznik 1. PROGRAMY SZKOLENIA 1. ŻEGLARZ JACHTOWY. a) wybrane przepisy żeglugowe obowiązujące na wodach śródlądowych odnoszące się do żeglugi jachtowej: - wybrane definicje - prawo drogi - sygnały wzrokowe i dźwiękowe statków - sygnały wzywania pomocy - znaki żeglugowe - ogólne przepisy bezpieczeństwa - wypadki i awarie - zasady postępowania - przepisy lokalne. b) etykieta jachtowa - zasady zachowania się na jachcie i obyczaje żeglarskie c) podstawowe zasady ochrony wodnego środowiska naturalnego 2. Wiadomości o jachtach żaglowych. a) rodzaje jachtów śródlądowych, podział ze względu na budowę i eksploatację b) kategoria projektowa jachtu i warunki eksploatacji c) nazewnictwo podstawowych części składowych jachtu śródlądowego d) małe statki, instrukcja dla właściciela - PN-EN ISO e) zasady bezpiecznego posługiwania się instalacjami jachtowymi f) wyposażenie jachtu niezbędne do bezpiecznej żeglugi: ratownicze, przeciwpożarowe, medyczne g) zasady eksploatacji jachtowego silnika przyczepnego 3. Teoria żeglowania. a) wiatr rzeczywisty i pozorny b) kursy jachtu względem wiatru c) siły działające na jacht d) zawietrzność i nawietrzność jachtu e) współpraca żagli f) działanie miecza i steru g) stateczność i pływalność jachtu 4. Locja. a) oznakowanie śródlądowego szlaku żeglugowego: - informacje o korycie rzeki - żegluga na rzece - oznakowanie szlaku - elementarne informacje o budowlach hydrotechnicznych - śluza, jaz 5. Ratownictwo. a) bezpieczeństwo żeglugi i ratownictwo w żegludze śródlądowej: - osobiste środki wypornościowe, rodzaje i sposoby posługiwania się nimi - inne środki bezpieczeństwa na jachcie śródlądowym - żegluga w trudnych warunkach pogodowych, przygotowanie jachtu i załogi - zasady zachowania się po wywrotce jachtu - wiadomości o służbach ratowniczych na wodach śródlądowych - podstawy pomocy przedmedycznej w najczęściej występujących obrażeniach na jachcie - zasady działań ratowniczych w trudnych warunkach pogodowych 6. Meteorologia. a) podstawowe wiadomości o wiatrach - znajomość skali Beauforte a b) podstawowa znajomość wybranych zjawisk meteorologicznych c) niebezpieczne dla żeglarzy zjawiska meteorologiczne, ich oznaki i sposób postępowania d) znajomość meteorologii w zakresie rozumienia komunikatów meteorologicznych w mediach e) podstawowa umiejętność uzyskiwania prognoz pogody 7. Praktyka żeglowania. a) zasady wykonywania manewrów żeglarskich pod żaglami i na silniku b) umiejętność planowania i wyboru drogi jachtu c) znajomość podstawowych zasad techniki żeglowania w trudnych warunkach pogodowych d) prace bosmańskie: - umiejętność wiązania podstawowych węzłów żeglarskich - podstawowe naprawy jachtu, osprzętu i wyposażenia - 1 -

2 2. STERNIK JACHTOWY. a) odpowiedzialność kapitana jachtu b) źródła prawa morskiego: - źródła ustawowe, państwowe i międzynarodowe - zwykła praktyka morska jako źródło prawa morskiego c) międzynarodowe prawo drogi morskiej: - szczegółowa znajomość MPZZM - znajomość zasad interpretacji MPZZM - prawo drogi w praktyce: możliwości manewrowe dużych statków - żegluga we mgle: widoczność jachtu na ekranie radarowym, wiadomości o reflektorach radarowych transpondery radarowe, zasady manewrowania we mgle - MPZZM a przepisy lokalne d) prawo obowiązujące na wodach terytorialnych e) przepisy portowe f) zachowanie po wypadku (człowiek za burtą, zderzenie, dokumentacja) g) obowiązek udzielania pomocy i jego ograniczenia - dokumenty jachtu i załogi h) prowadzenie dziennika jachtowego i) zasady zachowania w porcie i na morzu (etykieta jachtowa) j) podstawowe zasady ochrony wodnego środowiska naturalnego 2. Wiadomości o jachtach żaglowych. a) kadłub jachtu: - nazewnictwo części kadłuba jachtu morskiego - materiały konstrukcyjne właściwości wytrzymałościowe i izolacyjne - konstrukcja kadłuba - kształty kadłubów - wytrzymałość jachtu i wrażliwość na uszkodzenia b) takielunek i ożaglowanie: - materiały konstrukcyjne: olinowanie, maszty i żagle - wytrzymałość takielunku - ogólne zasady konstrukcji masztów i olinowania: wytrzymałość masztów, wpływ układu olinowania na naprężenia w maszcie, rola salingów - ogólne zasady konstrukcji takielunku awaryjnego - konserwacja takielunku - budowa żagli, materiały i wytrzymałość żagli zasady użytkowania i konserwacji żagli c) instalacje jachtowe: wodna, ściekowa, elektryczna, paliwowa, gazowa: - budowa i zasady użytkowania instalacji wodnej (kontrola zużywanej wody, zasady opróżniania zbiorników): a) budowa i użytkowanie kingstonu i instalacji ściekowej - budowa i użytkowanie instalacji elektrycznej: a) użytkowanie akumulatorów kwasowych b) użytkowanie akumulatorów żelowych c) obliczanie poboru prądu przez odbiorniki na pokładzie d) zasady ładowania akumulatorów d) budowa i użytkowanie instalacji paliwowej e) budowa i zasady użytkowania instalacji gazowej f) wyposażenie jachtu: - wyposażenie pokładowe - wyposażenie hotelowe 3. Urządzenia techniczne na jachtach żaglowych. 4. Teoria żeglowania. a) napęd jachtu b) siły na żaglach, nawietrzność i zawietrzność c) opory jachtu d) pływalność i stateczność kadłuba: - wyporność statyczna, - moment prostujący, znaczenie kształtu kadłuba i usytuowania środka ciężkości - na gładkiej, poziomej powierzchni wody krzywa momentu prostującego (krzywa Reeda) - na fali regularnej - w warunkach dynamicznych uderzeń wiatru - na fali łamiącej się (sztormowej lub przybojowej) - wpływ utraty masztów na stateczność jachtu na fali sztormowej - wywrotki jachtów i prostowanie się jachtu po wywrotce - stateczność jachtów wielokadłubowych - 2 -

3 e) dzielność morska jachtu żaglowego - wpływ wielkości, masy i kształtu kadłuba na zachowanie w trudnych warunkach pogodowych - budowa jachtu, a taktyka sztormowania 5. Locja. a) biegłe korzystanie z pomocy nawigacyjnych (locje, spisy świateł, spisy sygnałów radiowych itp.) b) uaktualnianie pomocy nawigacyjnych c) oznakowanie na wodach morskich, szczegółowa znajomość systemu IALA A 6. Nawigacja. a) kształt i wymiary Ziemi b) układy współrzędnych c) sposoby zobrazowania powierzchni Ziemi na mapach: rzut Merkatora i rzut gnomoniczny - praca na mapie Merkatora i na mapie gnomonicznej d) podstawowe przyrządy nawigacyjne: kompas, log, sonda, namiernik - rodzaje kompasów stosowanych na jachtach - błędy przyrządów nawigacyjnych - podstawowe obliczenia nawigacyjne z wyrównywaniem błędów przyrządów a) podstawowe wiadomości o dewiacji sposoby określania dewiacji, korzystanie z tabel i wykresów dewiacji e) nawigacja zliczeniowa (wykreślna) f) nawigacja terestryczna: - określanie pozycji na podstawie obserwacji obiektów stałych: a) namiar b) pozycja z namiarów jednoczesnych i niejednoczesnych c) szacowanie dokładności linii pozycyjnych i pozycji i określanie pozycji prawdopodobnej g) podstawowe zadania nawigacyjne: określenie aktualnej pozycji i określenie bezpiecznego sposobu dotarcia do zamierzonego celu h) nawigacja satelitarna: - zasady wykorzystania urządzeń GPS (a w przyszłości również Galileo) - dokładność pozycji z GPS i zasady bezpieczeństwa w nawigacji z wykorzystaniem GPS funkcja MOB i) korzystanie z map elektronicznych W przypadku nawigacji satelitarnej i elektronicznej można uznawać, również na egzaminie, świadectwa ze specjalistycznych instytucji szkoleniowych zajmujących się kształceniem w zakresie elektroniki nawigacyjnej, uznanych przez dany OZŻ. Przedstawienie takiego świadectwa może skutkować zwolnieniem z odnośnej części egzaminu. 7. Komunikacja na morzu. a) znajomość zasad wykorzystania MKS w sygnalizacji b) znajomość zasad komunikacji w niebezpieczeństwie i w trakcie akcji ratowniczej oraz ich stosowania 8. Ratownictwo. a) sprzęt asekuracyjny i ratowniczy na jachcie b) ratowanie jachtu - pożar, przeciek c) współpraca ze stacjami ratownictwa brzegowego d) współpraca z pływającymi jednostkami ratowniczymi e) współpraca ze śmigłowcem f) umiejętność posługiwania się sprzętem pirotechnicznym g) umiejętność obsługi pneumatycznej tratwy ratunkowej h) zasady sztrandowania i) ratowanie ludzi - zasady prowadzenia akcji ratowania człowieka za burtą (ew. poszukiwania, manewr, podjęcie z wody, uwarunkowania prawne) 9. Meteorologia i oceanologia. a) meteorologia synoptyczna: - układy baryczne, fronty - przewidywanie pogody b) oddziaływanie wiatru na powierzchnię morza zagrożenia żeglugi jachtowej przez fale: - parametry fali, rozbieg fali - fale martwe - fale wiatrowe: nie załamujące się i załamujące się - fale płytkowodne c) osłona meteorologiczna: - organizacja ochrony meteorologicznej w Polsce i na świecie - treści i ogólny schemat komunikatu meteorologicznego 10. Praktyka żeglowania. a) zasady bezpieczeństwa w pracy na jachcie b) podstawowe umiejętności żeglarskie (węzły, podstawowe prace konserwacyjne, podstawowe naprawy) c) zasady regulacji powierzchni żagli w warunkach żeglugowych - 3 -

4 d) ogólne zasady rozmieszczania ciężarów na jachcie e) żeglowanie w trudnych warunkach pogodowych, przygotowanie jachtu i załogi f) zasady manewrowanie jachtem pod żaglami g) zasady manewrowanie jachtem na silniku h) manewrowanie jachtem na otwartym akwenie i) holowanie j) manewrowanie jachtem w porcie i na akwenach ograniczonych: - wykorzystanie cum, szpringów i odbijaczy w manewrach portowych k) zasady kotwiczenia, rodzaje kotwic i ich właściwości l) zasady ochrony środowiska - 4 -

5 3. JACHTOWY STERNIK MORSKI. a) odpowiedzialność kapitana jachtu b) źródła prawa morskiego: - źródła ustawowe, państwowe i międzynarodowe - zwykła praktyka morska jako źródło prawa morskiego c) międzynarodowe prawo drogi morskiej: - szczegółowa znajomość MPZZM - znajomość zasad interpretacji MPZZM - prawo drogi w praktyce: możliwości manewrowe dużych statków - żegluga we mgle: widoczność jachtu na ekranie radarowym, wiadomości o reflektorach radarowych, transpondery radarowe, zasady manewrowania we mgle - MPZZM a przepisy lokalne d) prawo obowiązujące na wodach terytorialnych e) przepisy portowe f) zachowanie po wypadku (człowiek za burtą, zderzenie, dokumentacja) g) obowiązek udzielania pomocy i jego ograniczenia h) dokumenty jachtu i załogi i) prowadzenie dziennika jachtowego j) zasady zachowania w porcie i na morzu (etykieta jachtowa) k) prawo obowiązujące na morzu pełnym zasada wolności mórz i odstępstwa od niej l) prawo obowiązujące w strefach gospodarczych m) piractwo (dotyczy nas w razie zatrzymania przez okręt wojenny na wodach międzynarodowych) 2. Locja. a) biegłe korzystanie z wszelkich pomocy nawigacyjnych polskich i angielskich (locje, spisy świateł, tablice pływów, spisy sygnałów radiowych itp.) b) umiejętność uaktualniania pomocy nawigacyjnych polskich i angielskojęzycznych c) umiejętność dokonywania obliczeń pływowych dla portów zasadniczych i portów dołączonych (metoda różnic pływów, wody europejskie, pływ półdobowy) d) umiejętność obliczania parametrów prądów pływowych 3. Nawigacja. a) nawigacja satelitarna i elektroniczna w zakresie przydatnym do żeglugi jachtowej wiadomości aktualne w okresie egzaminu b) nawigacja zliczeniowa: - bierne i czynne uwzględnianie prądów w nawigacji zliczeniowej (metoda wykreślna) - umiejętność określania pozycji obserwowanej (w tym z kąta poziomego) W przypadku nawigacji satelitarnej i elektronicznej uznaje się, również na egzaminie, świadectwa ze specjalistycznych instytucji szkoleniowych zajmujących się kształceniem w zakresie elektroniki nawigacyjnej, uznanych przez dany OZŻ. Przedstawienie takiego świadectwa skutkuje zwolnieniem z odnośnej części egzaminu. Wbrew ogólnej zasadzie (od której odstępstwem jest tylko prawo morskie), ten przedmiot powinien być powtarzany na egzaminach na wszystkie stopnie morskie ze względu na burzliwy rozwój elektroniki jachtowej i szybką dezaktualizację wiedzy w tym zakresie. 4. Meteorologia i oceanologia. a) meteorologia ogólna: - budowa atmosfery - czynniki pogody: temperatura, ciśnienie, wilgotność, wiatr, hydrometeory, widzialność pozioma, chmury - pomiarowe przyrządy meteorologiczne na jachcie - dokumentacja prowadzenia obserwacji meteorologicznych na jachcie (dziennik jachtowy) b) meteorologia synoptyczna: - układy baryczne, fronty - przewidywanie pogody c) oddziaływanie wiatru i innych czynników na powierzchnię morza zagrożenia żeglugi jachtowej przez fale: - tsunami i sejsze d) pływy i prądy pływowe: - zarys teorii pływów, powiązanie pływów z fazami Księżyca, pływ syzygijny, kwadraturowy i pośredni - bieżąca fala pływu, pełne morze - stojąca fala pływu, styk z lądem - pływy w ujściach rzek e) osłona meteorologiczna: - organizacja ochrony meteorologicznej w Polsce i na świecie - treści i ogólny schemat komunikatu meteorologicznego - 5 -

6 4. KAPITAN JACHTOWY. a) odpowiedzialność kapitana jachtu b) źródła prawa morskiego: - źródła ustawowe, państwowe i międzynarodowe - zwykła praktyka morska jako źródło prawa morskiego c) międzynarodowe prawo drogi morskiej - szczegółowa znajomość MPZZM - znajomość zasad interpretacji MPZZM - prawo drogi w praktyce: możliwości manewrowe dużych statków - żegluga we mgle: widoczność jachtu na ekranie radarowym, wiadomości o reflektorach radarowych, transpondery radarowe, zasady manewrowania we mgle - MPZZM a przepisy lokalne d) prawo obowiązujące na wodach terytorialnych e) przepisy portowe f) zachowanie po wypadku (człowiek za burtą, zderzenie, dokumentacja) g) obowiązek udzielania pomocy i jego ograniczenia h) dokumenty jachtu i załogi i) prowadzenie dziennika jachtowego j) zasady zachowania w porcie i na morzu (etykieta jachtowa) k) prawo obowiązujące na morzu pełnym zasada wolności mórz i odstępstwa od niej l) prawo obowiązujące w strefach gospodarczych m) piractwo (dotyczy nas w razie zatrzymania przez okręt wojenny na wodach międzynarodowych) 2. Urządzenia techniczne na jachtach żaglowych. a) budowa i działanie dużych silników wysokoprężnych: - układy zasilania - układy smarowania - układy chłodzenia - układy wydechowe b) budowa napędów jachtowych linie wałów i przekładnie dużych jachtów c) zasady obsługi dużych silników głównych użytkowanie (uruchamianie, kontrolowanie parametrów pracy, żegluga w przechyle, odstawianie): - obsługa okresowa silnika (wymiana olejów, wymiana filtrów) - bezpieczeństwo przeciwpożarowe - dokumentacja pracy silnika, dziennik maszynowy d) instalacja elektryczna na dużym jachcie: - gospodarowanie energią elektryczną na jachcie (zasoby prądu, pobór mocy): podstawowe wielkości charakteryzujące instalację elektryczną: pojemność baterii, napięcie, natężenie i moc prądu jednostki bilans energii elektryczną na dużym jachcie e) instalacja wodna i ściekowa na dużym jachcie f) odsalacze wody morskiej 3. Nawigacja. a) astronawigacja: - umiejętność korzystania z rocznika astronomicznego, - umiejętność określania szerokości geograficznej z kulminacji Słońca, - umiejętność określania dewiacji ze wschodu lub zachodu Słońca, - umiejętność obliczenia astronomicznej linii pozycyjnej metodą wysokościową, - określenie pozycji z wykorzystaniem astronawigacji i oszacowanie jej błędu - umiejętność określania pozycji obserwowanej (w tym z kąta pionowego) b) nawigacja satelitarna i elektroniczna w zakresie przydatnym do żeglugi jachtowej wiadomości aktualne w okresie egzaminu Astronawigacja obejmuje wiadomości i umiejętności bezpośrednio przydatne w praktyce, nie zaś szerokie podstawy teoretyczne. W przypadku nawigacji satelitarnej i elektronicznej można uznawać, również na egzaminie, świadectwa ze specjalistycznych instytucji szkoleniowych zajmujących się kształceniem w zakresie elektroniki nawigacyjnej, uznanych przez dany OZŻ. Przedstawienie takiego świadectwa może skutkować zwolnieniem z odnośnej części egzaminu. Wbrew ogólnej zasadzie (od której odstępstwem jest tylko prawo morskie), ten nawigacja satelitarna i techniczna powinna być przedmiotem egzaminacyjnym na wszystkie stopnie morskie ze względu na burzliwy rozwój elektroniki jachtowej i szybką dezaktualizację wiedzy w tym zakresie. 4. Ratownictwo. a) zasady komunikacji w niebezpieczeństwie i prowadzenia akcji ratowniczej na oceanach: - współpraca z ośrodkami SAR - współpraca z jednostkami nawodnymi - 6 -

7 - ratownictwo z powietrza - zasady przeżycia w tratwie ratunkowej: zagrożenia i sposoby ich zwalczania 5. Meteorologia i oceanologia. a) meteorologia ogólna: - ogólne przepływy energii w atmosferze, równowaga atmosfery b) meteorologia synoptyczna: - masy powietrza - ogólny schemat cyrkulacji atmosfery: pasaty, monsuny, strefy klimatyczne - układy baryczne: antycyklony - układy wyżowe cyklony: niże średnich szerokości, cyklony tropikalne, trąby powietrzne - przewidywanie pogody c) oceanologia: - ogólna geografia mórz i oceanów - obszary i pory występowania huraganów i cyklonów tropikalnych - prądy morskie - lody na morzu - zanieczyszczenie morza, ochrona mórz i oceanów d) nawigacja meteorologiczna 6. Praktyka żeglowania. a) zasady doboru żagli w różnych warunkach żeglugowych b) zasady rozmieszczania ładunków na dużym jachcie: ładunki zwarte i ładunki płynne (powierzchnie swobodne) c) zasady opróżniania zbiorników wody i paliwa na dużym jachcie d) żeglowanie w trudnych warunkach pogodowych zjawiska związane z narastaniem i wygaszaniem sztormu: - sztormowanie sztormowanie bierne, również z wykorzystaniem dryfkotwy sztormowanie czynne sztormowanie z wykorzystaniem silnika bądź żagli i silnika e) zasady manewrowanie jachtem pod żaglami zasady wykorzystania poszczególnych żagli, wykorzystanie urządzeń ułatwiających regulację powierzchni żagli f) zasady manewrowanie jachtem na silniku: - rodzaje pędników stosowane na jachtach i ich wpływ na właściwości manewrowe - skutki pracy śruby napędowej, oddziaływanie steru i strumienia zaśrubowego: sprawność śruby na biegu naprzód i na biegu wstecz działanie śruby przy hamowaniu silnikiem sterowność jachtu na biegu wstecz - manewrowanie jachtem dwuśrubowym - manewrowanie jachtem ze sterem strumieniowym g) manewrowanie jachtem na otwartym akwenie h) holowanie - dobór długości holu, holowanie przy burcie i) manewrowanie jachtem w porcie i na akwenach ograniczonych: - wykorzystanie cum, szpringów w manewrach portowych - wykorzystanie pomocy innych jednostek (holowanie, dociskanie) j) zasady kotwiczenia i rodzaje kotwic: - wykorzystanie kotwic w różnych sytuacjach (manewry, wleczenie kotwicy, sztormowanie na kotwicy) - planowanie logistyczne rejsów: trasa, zaopatrzenie, woda, paliwo, żywność, apteczka - 7 -