Regulamin Górskiego Pogotowia Ratunkowego dotyczący bezpieczeństwa osób w rejonach górskich w trakcie zorganizowanych działań Niniejsze wytyczne są wydawane w celu poprawy bezpieczeństwa przy wykonywaniu pracy przewodnika wysokogórskiego, przewodnika górskiego i przy wyspecjalizowanych działaniach kultury fizycznej w rejonach górskich (pod pojęciem rejonów górskich rozumie się obszary górskie, jak opisano w treści 3 pkt. 1 ustawy nr 544/2002 Dz. U. o Górskim Pogotowiu Ratowniczym. Przy organizowaniu imprez sportowych, a także o innym charakterze, poza działalnością przewodnika wysokogórskiego, przewodnika górskiego i przy wykonywaniu wyspecjalizowanych działań kultury fizycznej w rejonach górskich, organizator takiej imprezy jest zobowiązany do tego, aby co najmniej trzy dni przed terminem planowanej imprezy, zgłosić Górskiemu Pogotowiu Ratowniczemu charakter i miejsce jej odbywania i ewentualnie w razie potrzeby uzgodnić z Górskim Pogotowiem Ratowniczym działania zabezpieczające. Wytyczne niniejsze są wynikiem dialogu, jaki przebiegał między przedstawicielami Narodowego Stowarzyszenia Przewodników Wysokogórskich Republiki Słowackiej, Narodowego Stowarzyszenia Przewodników Górskich, Słowackiego Związku Wspinaczy JAMES, Klubu Turystów Słowackich oraz Słowackiego Stowarzyszenia Wspinaczki Wysokogórskiej. Postanowienia podstawowe Poruszanie się w rejonach górskich ogólnie (dla każdego uczestnika): Używanie kasku wspinacza przy przemieszczaniu się od II. stopnia międzynarodowej skali trudności dróg skalnych UIAA włącznie. Stosowanie uprzęży wysokogórskiej od II. stopnia międzynarodowej skali trudności dróg skalnych UIAA włącznie, a także na łatwiejszych terenach, jeżeli istnieje zagrożenie upadkiem z wysokości. Stosowanie zabezpieczenia linowego przy przemieszczaniu od II. stopnia międzynarodowej skali trudności dróg skalnych UIAA włącznie, a także na łatwiejszych terenach, jeżeli istnieje zagrożenie upadkiem z wysokości. W przypadku zagrożenia lawinowego każdego stopnia trzeba mieć przy sobie specjalne urządzenie pomagające w akcjach lawinowych, sondę lawinową, łopatkę do wykopania z lawiny. Wykorzystywane urządzenia muszą być wykonane z materiałów spełniających odpowiednie normy EN lub standardy UIAA. Przy ocenianiu skali trudności poszczególnych terenów bierze się pod uwagę skale zamieszczone w załączniku. Nie bierze się pod uwagę skali podawanych w różnych przewodnikach wspinaczkowych i skialpinistycznych.
Osoba odpowiedzialna: W przypadku przemieszczania od II. stopnia międzynarodowej skali trudności dróg skalnych UIAA musi dysponować materiałem do improwizowanych procedur ratowniczych o minimalnym zakresie: min. 2 x rep sznura o minimalnej średnicy 4 mm i minimalnej długości 4 m, 2 x HMS karabinek z zamkiem, 2 x karabinek o takim samym kształcie bez zamka. Przy aktywności w górach musi mieć do dyspozycji telefon komórkowy z naładowaną baterią i apteczkę, w której będzie się znajdować następujące wyposażenie: 3 x bandaże elastyczne, 1 para niesterylnych rękawic, chustka trójkątna, plaster, folia termiczna, 2 x bandaż sterylny, nożyczki/ nóż, Pruban (opatrunek na głowę), roztwór do dezynfekcji, ogrzewacz chemiczny, leki (lek z substancją aktywną paracetamolu 500 mg tbl, lek z substancją aktywną ibuprofenu 200 mg tbl). Jednocześnie musi pouczyć osoby w grupie wychodzące w góry, o konieczności zabrania własnych leków, jeżeli używają ich przez czas dłuższy, chodzi tu przede wszystkim o alergików, cukrzyków i osoby chore na choroby układu krążenia. W przypadku alergików trzeba mieć leki przeciwuczuleniowe, a przede wszystkim strzykawkę Pióro adrenaliny EPIPEN, jeżeli dana osoba je posiada, a także takie leki, jak Dithiaden. Osoby chore na cukrzycę muszą mieć leki i pomoce medyczne, które stosują przy tej chorobie (tabletki, insulinę, cukier, aparat do pomiaru glukozy). Należy wcześniej ustalić, jaki jest san zdrowia osób w grupie, ale w sposób zgodny z ustawą (ponieważ dana osoba musi wyrazić zgodę na podanie informacji o swoim stanie zdrowia), jak również pouczyć je o konieczności noszenia własnych leków. W przypadkach ogłoszenia 4 stopnia zagrożenia lawinowego trzeba ograniczyć działania w terenie i dostosować do sytuacji program oraz liczbę osób. W przypadkach ogłoszenia ostrzeżeń 3 stopnia przez Słowacki Instytut Hydrometeorologiczny trzeba ograniczyć działania w terenie i dostosować program oraz liczbę osób. Nie później niż 3 dni przed rozpoczęciem treningu wysłać e-mail o szczegółach (miejsce, czas trwania, liczba) do Górskiego Pogotowia Ratowniczego. Działalność przewodnika wysokogórskiego Przewodnik wysokogórski zajmuje się prowadzeniem osób w środowisku górskim i wysokogórskim, poza trasami turystycznymi i trasami, oraz prowadzi zajęcia treningowe w dyscyplinach alpinizmu: a) na turach do chodzenia i wspinania po skałach, lodzie, śniegu lub w kombinacjach tych terenów, b) na turach skialpinistycznych lub łyżwiarskich turach i przy zjazdach po nie przygotowanym, głębokim śniegu. Działalność przewodnika wysokogórskiego może wykonywać tylko ten przewodnik wysokogórski, który ma ważne zaświadczenie o przygotowaniu do wykonywania działalności
przewodnika wysokogórskiego, wydane przez Narodowe Stowarzyszenie Przewodników Wysokogórskich Republiki Słowackiej albo zagraniczną osobę prawną, która jest członkiem Międzynarodowego Stowarzyszenia Instruktorów Wysokogórskich (UIAGM/IFMGA) z siedzibą w Schwandvorsass w Konfederacji Szwajcarskiej. Przewodnik wysokogórski legitymuje się międzynarodową legitymacją przewodnika wysokogórskiego UIAGM/IFMGA ze znaczkiem ważnym w danym roku kalendarzowym, którego wzór jest zawarty w Załączniku nr 1. Lista przewodników wysokogórskich zrzeszonych w Narodowym Stowarzyszeniu Przewodników Wysokogórskich Republiki Słowackiej znajduje się na stronie: http://www.nahvsr.sk/clenovia/ Maksymalne liczby osób na 1 przewodnika wysokogórskiego przy prowadzeniu klientów na turach pieszych i wspinaczkowych: Teren Skala wspinaczkowa zgodnie z UIAA Maksymalna liczba klientów skała CH, I włącznie 5 ponad I II włącznie 3 ponad II 2 kombinowany (skała, śnieg, lód) CH, I włącznie 3 ponad I 2 Zlodowaciały śnieg i firn, lód do 30 włącznie 3 od 30 2 Maksymalne liczby osób na 1 przewodnika wysokogórskiego przy prowadzeniu klientów na turach skialpinistycznych lub narciarskich turach i przy zjazdach na nieprzygotowanym i głębokim śniegu: działanie trudność maksymalna liczba klientów Tury narciarskie S1, S2 6 tury skialpinistyczne S3 6 S4 2 Free-ride narty/snowboard S3 S4 6 S 5 i więcej 1 Tura z wykorzystaniem rakiet do śniegu S1, S2 10 Maksymalne liczby osób na 1 przewodnika wysokogórskiego przy prowadzeniu treningu: trening trudność maksymalna liczba klientów Podstawy techniki wspinaczkowej na skale do VI + włącznie 4 treningowej Wspinaczka po skałach i terenie do VI włącznie 3 kombinowanym Wspinaczka górska po lodzie do WI3 włącznie 4 Skialpinizm do S3 włącznie 6 Przemieszczanie w terenie zagrożonym bez nart 8 lawiną z nartami 6
Działalność przewodnik górski Przewodnik górski zajmuje się prowadzeniem osób w środowisku górskim lub wysokogórskim bez konieczności wykorzystania sprzętu do wspinaczek i wyposażenia zabezpieczającego przejście prowadzonych osób: a) po oznaczonych trasach turystycznych poza nimi, bez pokrycia śniegiem do pierwszego stopnia trudności wspinaczkowej zgodnie z międzynarodową skalą trudności dróg skalnych UIAA, b) poza trasami turystycznymi i trasami z przykrywą śnieżną na nartach biegowych i rakietach śnieżnych, c) na turystycznych oznaczonych trasach z pokrywą śnieżną z wykorzystaniem sprzętu narciarskiego. Działalność przewodnika górskiego może wykonywać tylko ta osoba fizyczna, która ma ważne zaświadczenie o przygotowaniu do wykonywania działalności przewodnika górskiego, wydane przez Słowackie Stowarzyszenie Przewodników Górskich lub zagraniczną osobę prawną, która jest członkiem Międzynarodowego Zrzeszenia Stowarzyszeń Przewodników Górskich (UIMLA) z siedzibą w Champéry we Francji. Przewodnik górski legitymuje się międzynarodową legitymacją przewodnika górskiego UIMLA, ze znaczkiem ważnym w danym roku kalendarzowym, którego wzór jest zawarty w Załączniku nr 1. Lista przewodników górskich zrzeszonych w Słowackim Stowarzyszeniu Przewodników Górskich znajduje się na stronie: http://www.mountainleader.sk/horskisprievodcovia. Maksymalne liczby osób na 1 przewodnika górskiego przy prowadzeniu klientów na turach: Teren Skala wspinaczkowa zgodnie z UIAA Maksymalna liczba klientów teren CH I włącznie 5 Maksymalne liczby osób na 1 przewodnika górskiego przy prowadzeniu klientów na turach narciarskich Działanie Trudność Maksymalna liczba klientów Tury narciarskie i skialpinistyczne S1, S2 6 Tura z wykorzystaniem rakiet do śniegu S1, S2 10 Maksymalne liczby osób na 1 przewodnika górskiego przy prowadzeniu treningu: Trening Trudność Maksymalna liczba klientów Ruch w terenie Ch I włącznie 5 Tury narciarskie, skialpinistyczne i ruch z wykorzystaniem rakiet Do S2 włącznie 6
Wykonywanie wyspecjalizowanych czynności w zakresie wychowania fizycznego w rejonach górskich Wyspecjalizowana działalność w zakresie kultury fizycznej jest prowadzona przez specjalistę w danej dziedzinie instruktora (dalej zwany tylko instruktorem ). Dla potrzeb niniejszej wytycznej, przez kulturę fizyczną rozumie się zorganizowane działania (indywidualne albo grupowe), związane z aktywnością fizyczną, turystyczną, sportową i ruchowo-rekreacyjną w zakresie: wspinaczek (wspinaczka górska, skialpinizm, wspinaczka na ściany lodowe, wspinaczka na skały, drytooling), turystyki (turystyka wysokogórska). Trening w zakresie konkretnego sportu prowadzi instruktor, który ma odpowiednie umiejętności i wiedzę, zna teorię i praktykę, co umożliwia mu prowadzenie przygotowania sportowego na poziomie sportu rekreacyjnego, wyczynowego lub mistrzowskiego. W procesie treningu przestrzegane są zasady dydaktyczne i trening jest prowadzony zgodnie z aktualną metodyką krajowej organizacji w danym sporcie. Celem treningu jest rozwijanie wiedzy i umiejętności praktycznych uczestnika. Instruktorem jest specjalista w danej kategorii: trener I do V stopnia kwalifikacji, trener I do III stopnia kwalifikacji, struktor I do III stopnia kwalifikacji. Instruktor legitymuje się legitymacją nie starszą niż pięć lat, wydaną przez właściwą instytucję akredytowaną. Wzór legitymacji instruktora Słowackiego Stowarzyszenia Wysokogórskiego przedstawiono w Załączniku nr 2. Wzór legitymacji instruktora Klubu Turystów Słowackich przedstawiono w Załączniku nr 3. Wzór legitymacji instruktora Słowackiego Związku Wspinaczy JAMES przedstawiono w Załączniku nr 4. Lista akredytowanych obiektów kształcących z prawem wydawania absolwentom zaświadczenia o kwalifikacjach zawodowych i o możliwości wykonywania wyspecjalizowanych czynności w zakresie kultury fizycznej (razem z nazwami poszczególnych kwalifikacji) jest opublikowana na stronach: http://www.minedu.sk/data/files/3710_1948_zoznam_akreditovanych_vzdelavacich_zariadeni.pdf
Lista instruktorów zorganizowanych w Słowackim Związku Wspinaczy JAMES jest opublikowana na stronach: http://www.james.sk/articles.asp?pageid=31&id_dependency=2705, zeszyt MCI i SMI. Lista instruktorów zrzeszonych w Klubie Turystów Słowackich jest opublikowana na stronach: http://www.kst.sk/index.php/vysokohorska-turistika-cinnosti-69 Lista instruktorów Słowackiego Stowarzyszenia Wysokogórskiego jest zawarta w Załączniku nr 5. Przedstawione postanowienia dotyczą odpowiednio także instruktorów zagranicznych stowarzyszeń i klubów stowarzyszających swoich członków w zakresie turystyki i wspinaczki. Maksymalne liczby uczestników na 1 instruktora wspinaczki przy prowadzeniu treningu, przy czym na jednej linie mogą być maksymalnie 3 osoby: Trening Trudność Maksymalna liczba klientów Wspinaczka na skale i terenie do VI włącznie 3 kombinowanym Wspinaczka po lodzie Do WI3 włącznie 4 Maksymalne liczby uczestników na 1 instruktora skialpinizmu przy prowadzeniu treningu: Trening Trudność Maksymalna liczba klientów skialpinizm S1, S2 6 S3, S4 3 S5 i więcej 1 Maksymalne liczby uczestników na 1 instruktora turystyki wysokogórskiej przy prowadzeniu treningu: Trening Trudność Maksymalna liczba klientów Turystyka wysokogórska Ch, I włącznie 5 Ponad I, II włącznie 3 Maksymalne liczby uczestników turystyki wysokogórskiej na 1 instruktora odpowiedzialnego kierownika grupy Trening Trudność Maksymalna liczba klientów Turystyka wysokogórska Do II włącznie 5 Grupa musi być ubrana i zorganizowana tak, żeby w przypadku nagłego zagrożenia dla życia i zdrowia była zdolna do utworzenia niezależnych grup linowych Uwaga: podane liczby osób (klientów, uczestników, członków) są przedstawione przy założeniu, że warunki atmosferyczne są idealne, a w przypadku zmiany warunków atmosferycznych, z uwagi na bezpieczeństwo, trzeba zastanowić się nad liczbą osób.
ZAŁĄCZNIK nr 1 wzór dowodu UIAGM/IFMGA a UIMLA ZAŁĄCZNIK nr 2 wzór legitymacji instruktora Słowackiego Stowarzyszenia Wspinaczki Wysokogórskiej ZAŁĄCZNIK nr 3 - wzór legitymacji instruktora Klubu Turystów Słowackich ZAŁĄCZNIK nr 4 - wzór legitymacji instruktora Słowackiego Związku Wspinaczy JAMES
Inštruktor VhT 1. kval. stupňa Inštruktor VhT 2. kvalifikačného stupňa Slovenský vysokohorský turistický spolok (SVTS) Vzdelávacie zariadenie Inštruktori vysokohorskej turistiky 1. a 2. kvalifikačného stupňa Číslo Priezvisko a Meno e-mail platnosť 006-1/2009 Dubec Milan dubec@solit.sk 28.3.2019 011-1/2011 Baník Jozef basnyk@gmail.com 11.4.2019 014-1/2011 Kučera Miroslav kuceramiro@gmail.com 22.3.2019 004-1/2007 Kucharik Dušan kucharikdusan8@gmail.com 28.3.2019 015-1/2011 Lukáč Dušan lukac@foresta.sk 11.4.2019 009-1/2009 Mičík Tomáš micik.tomas@gmail.com 22.3.2019 017-1/2011 Michel Miroslav mmichel@zoznam.sk 28.3.2019 019-1/2011 Nahácka Veronika nahacka@yahoo.com 28.3.2019 022-1/2011 Šiška Peter sispeter@gmail.com 11.4.2019 010-1/2009 Urblík Róbert robert.urblik@yahoo.com 22.3.2019 041-2/2011 Bačkor Róbert boboman7@gmail.com 22.3.2019 037-2/2009 Bachleda Zofia zosiabachleda@skialpinizm.pl 22.3.2019 032-2/2008 Bodnár Richard bodnar.riso@gmail.com 28.3.2019 035-2/2009 Burian Dušan dusanbur@gmail.com 22.3.2019 039-2/2009 Cabala Rastislav rastislav.cabala@gmail.com 22.3.2019 042-2/2011 Diviak Michal michal.diviak@gmail.com 28.3.2019 012-2/1996 Dlábik Juraj jurajdlabik@svts.sk 22.3.2019 043-2/2011 Ďurovec Miroslav mirdodur@gmail.com 28.3.2019 038-2/2009 Együd Patrik egyudovci@satronet.sk 22.3.2019 020-2/2009 Fábian Ján john.fabu@gmail.com 22.3.2019 019-2/2004 Frank Michal frank123@seznam.cz 22.3.2019 044-2/2011 Guniš Ján jan.gunis@upjs.sk 28.3.2019 040-2/2009 Hricko Andrej ahricko@gmail.com 22.3.2019 028-2/2008 Ivančák Peter peter.ivancak@me.com 28.3.2019 036-2/2009 Janko Juraj dzordzon@gmail.com 22.3.2019 018-2/2004 Kalenský Peter peter.kalensky@stonline.sk 22.3.2019 045-2/2011 Kollár Róbert kollar.roboo@gmail.com 22.3.2019 003-2/1998 Kostelanský Peter pkostelansky@gmail.com 22.3.2019 026-2/2002 Kuderjavý Ľubomír kuderjavi@mail.t-com.sk 22.3.2019 027-2/2003 Machaj Martin machajma@stonline.sk 22.3.2019 024-2/2004 Michalica Albín binotour@gmail.com 22.3.2019 017-2/2004 Opatovský Jozef jozefopatovsky@centrum.sk 22.3.2019 025-2/2004 Putera Vladimír vlado.putera@centrum.sk 22.3.2019 046-2/2011 Rigoci Tomáš tomas@marmota.sk 28.3.2019 023-2/2004 Šimon Ján janko.simon@gmail.com 22.3.2019 047-2/2011 Weber Ľuboš lubos.weber@gmail.com 22.3.2019 007-2/1996 Zábojník Jozef zabojnikster@gmail.com 22.3.2019
ZAŁĄCZNIK nr 6 Skala trudności UIAA Stopień Opis I. Łatwy najprostsza forma wspinania po skałach, nie jest to jednak teren do chodzenia; do zapewnienia równowagi służą ręce Niewielkie utrudnienia początkujący muszą być zabezpieczeni liną, nie mogą cierpieć na zawroty głowy II. Lekko trudne tu zaczyna się właściwe wspinanie, przy którym trzeba opanować technikę trzech punktów Lekkie utrudnienia w eksponowanych miejscach konieczne zabezpieczenie liną III. Średnio trudne miejsca pionowe lub nawisy z dobrymi chwytami wymagają siły fizycznej Średnie utrudnienia na eksponowanych miejscach zaleca się zabezpieczenie; wytrenowani i doświadczeni wspinacze mogą pokonywać odcinki tego rodzaju jeszcze bez zabezpieczenia liną IV. Trudne na tym stopniu zaczyna się właściwa wspinaczka; wspinacz musi mieć niezbędne doświadczenie Duże utrudnienia odcinki wspinaczki wymagają dodatkowego zabezpieczenia; zabezpieczenie liną jest na porządku dziennym także w przypadku doświadczonych i wytrenowanych wspinaczy V. Bardzo trudne wspinaczka wymaga większej kondycji fizycznej, techniki i doświadczenia; w Alpach długie trasy tego rodzaju są uznawane za wielkie przedsięwzięcia Bardzo duże utrudnienia zwiększa się liczba zabezpieczeń pośrednich VI. Niezwykle trudne wspinaczka wymaga ponadprzeciętnych umiejętności i świetnego wytrenowania; wielka ekspozycja często przeplata się z małymi stanowiskami Niezwykłe utrudnienia zabezpieczenie jest oczywistością VII. Wyjątkowo trudne można sobie poradzić tylko dzięki wyższemu poziomowi wytrenowania i przy pomocy specjalnego wyposażenia; nawet najlepsi wspinacze potrzebują specjalnego VIII.- IX. X.-XI Wyjątkowe utrudnienia Stopniowanie poprzednich trudności Aktualna granica możliwości wspinaczkowych w swobodnym wspinaniu przygotowania do określonego rodzaju skały, aby przejść przez odcinki tego stopnia bezpiecznie, bez upadku niezbędna jest doskonała technika zabezpieczenia bardzo wysokie wymagania dotyczące specjalnego wyposażenia, wejścia i odcinki skrajnych stopni często można pokonać dopiero po wcześniejszym treningu i nabyciu nawyków ruchowych; wyłącznie dla wspinaczy najwyższego poziomu niezbędne jest wcześniejsze wytrenowanie, nawet najlepsi wspinacze z czołówki nie są w stanie pokonywać często odcinków tego typu, do ich pokonania niezbędne są idealne warunki (zewnętrzne i psychiczne) oraz doskonałe skupienie na czynności; do tej pory ten stopień jest pokonywany tylko z zabezpieczeniem od góry lub z wcześniej osadzonymi punktami zabezpieczenia
ZAŁĄCZNIK nr 7 Skala skiaplpinizmu Traynarda Popis Stopień Opis S1 teren równinny S2 lekko nachylony, szeroki teren do 30 o, bez stromych odcinków S3 zbocza, ale niezbyt eksponowane rynny, żleby do 30 o 35 o, czasem także z bardziej stromymi i krótszymi odcinkami S4 żleby i zbocza o nachyleniu do 40 o 45 o, jeżeli ekspozycja nie jest zbyt wielka S5 żleby o nachyleniu do 40 o 45 o z wielką ekspozycją S6 S7 nachylenie powyżej 50 o przy wielkiej ekspozycji, poza tym więcej niż 55 o nachylenie zbocza 60 o, uskoki przez pasy skalne i załamania lodowcowe na bardzo stromych zboczach ZAŁĄCZNIK nr 8 Skala alpejska wspinania na lodowce Popis Stopień Opis WI1 małe nachylenie lodu, bez wyposażenia WI 2 lód o nachyleniu 60 o dobrej jakości, z możliwymi stopniami, dobre zabezpieczenie WI 3 lód o nachyleniu 70 o z możliwymi stopniami 80 o - 90 o, z odpowiednimi miejscami na odpoczynek i dobrymi możliwościami zabezpieczenia WI 4 nieprzerwany lód o nachyleniu 80 o, dość długie odcinki o nachyleniu 90 o, łamliwy lód z możliwościami do odpoczynku WI 5 długi i ciężki lód o długości liny i nachyleniu 85 o - 90 o, mało dobrych miejsc do odpoczynku, albo krótki stopień cienkiego, lekkiego lodu, albo złego lodu, źle umieszczone miejsca zabezpieczenia WI 6 lód na całej długości liny z nachyleniem 90 o bez możliwości odpoczynku, albo krótki odcinek cienkiego, lekkiego lodu gorszego od WI5, bardzo techniczna wspinaczka WI 7 WI8 jak WI6, ale cienki, słaby, rzadki lód, albo długi z nawisami, słaby wiszący do ziemi cięgiel; zabezpieczenie nie jest możliwe albo bardzo trudne i wątpliwej jakości większa trudność i większe niebezpieczeństwo niż w WI7 Skróty UIAGM Międzynarodowe Stowarzyszenie Związków Przewodników Wysokogórskich UIMLA międzynarodowa instytucja ponadpaństwowa, stowarzyszająca narodowe związki przewodników górskich UIAA Międzynarodowa Federacja Związków Alpinistycznych