PROGRAM KURSU NA STOPIE RATOWNIKA WODNEGO OCHOTNICZEGO POGOTOWIA RATUNKOWEGO
SPIS TRECI I. Wstp II. Cel szkolenia III. Załoenia organizacyjne IV. Wymagania formalne V. Program kursu VI. Sprawdzian wstpny VII. Zestawienie przedmiotów i tematów zaj dydaktycznych VIII. Wykaz rodków dydaktycznych IX. Algorytm czynnoci administracyjnych
I. WSTP Realizacja misji Wodnego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego działanie na rzecz zmniejszania liczby osób toncych w wodach polskich wymaga dobrze przygotowanej kadry ratowników wodnych. WOPR jest specjalistycznym stowarzyszeniem kultury fizycznej organizacj pozarzdow zajmujcym si ratownictwem wodnym, zdolnym do zabezpieczania obiektów rekreacyjnych i sportowych, które działa na mocy Ustawy o kulturze fizycznej z dnia 18 stycznia 1996 r. W art. 55 ust. 2 niniejszej ustawie zawarto: Organizowanie pomocy oraz ratowanie osób, które uległy wypadkowi lub naraone s na niebezpieczestwo utraty ycia lub zdrowia na wodach, naley w szczególnoci do Wodnego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego (...) a szczegółowe regulacje dotyczce ratownictwa wodnego znajduj si we właciwych rozporzdzeniach w sprawie okrelenia warunków bezpieczestwa osób przebywajcych w górach, pływajcych, kpicych si i uprawiajcych sporty wodne oraz w sprawie szczegółowego zakresu obowizków i uprawnie specjalistycznych organizacji ratowniczych oraz wysokoci wiadcze przysługujcych ratownikom (...) wodnym. WOPR realizuje swój cel poprzez organizowanie wodnej słuby ratowniczej przy współdziałaniu z organami administracji rzdowej, samorzdowej oraz innymi podmiotami zainteresowanymi bezpieczestwem i porzdkiem na wodach. Ratownicy WOPR angauj si w przedsiwzicia na rzecz ochrony rodowiska naturalnego, w szczególnoci wodnego. Programowanie i prowadzenie profilaktycznej działalnoci w zakresie bezpieczestwa na wodach i ochrony rodowiska wodnego pozwala kreowa now jako korzystania z wód. WOPR jest przygotowany do udziału w akcjach ratowniczych podczas zagroe powszechnych, katastrof naturalnych i awarii technicznych na wodach. WOPR jest członkiem Midzynarodowej Organizacji Ratownictwa Wodnego (International Life Saving - ILS) wyznaczajcej standardy wyszkolenia ratowników wodnych. Prowadzone kursy i szkolenia specjalistyczne z zakresu ratownictwa wodnego i doskonalenie umiejtnoci ratowniczych a dalej okrelanie uprawnie do prowadzenia działa ratowniczych oraz nadawanie stopni, w zalenoci od posiadanych kwalifikacji, stanowi gwarancj dobrego przygotowania kadry WOPR. WOPR prowadzi rekrutacj ratowników z szerokiej rzeszy zgłaszajcej si młodziey, z której najsprawniejsi, najbardziej odpowiedzialni i zaangaowani zostaj ratownikami wodnymi. Stawiane wymagania s bardzo wysokie, precyzyjne i zgodnie z kompetencjami ratownik WOPR powinien umie i wiedzie jak nie pomoc na wodach. Struktury organizacyjne WOPR tworzy zgodnie z podziałem administracyjnym kraju w miejscach, gdzie istnieje taka potrzeba, gdzie s wody ogólnie dostpne, kpieliska i pływalnie majc na wzgldzie art. 54 ust. 2 ustawy o kulturze fizycznej, w którym postanowiono, e Zapewnienie bezpieczestwa osób pływajcych, kpicych si w miejscach wyznaczonych oraz uprawiajcych sporty wodne naley do osób prawnych i fizycznych prowadzcych nad wod działalno w tym zakresie oraz do organów administracji rzdowej i właciwych terytorialnie gmin.. W powiatach i gminach powinien pojawia si WOPR zgodnie z oczekiwaniami władz oraz administracji pastwowej i samorzdowej. Biorc pod uwag zakres działa ratowników WOPR i specyfik ich pracy konstrukcja Programu kursu na stopie ratownika WOPR uwzgldnia odpowiednio przygotowany materiał teoretyczny utrzymany w konwencji układu przedmiotowego i specyfiki zagadnie specjalistycznych, pozwalajcy przygotowa absolwentów do wykonywania zada, wymagajcych specjalistycznej wiedzy i umiejtnoci zawodowych.
II. CEL SZKOLENIA Celem kursu jest przygotowanie ratownika WOPR do: samodzielnej pracy na kpieliskach, pływalniach krytych i odkrytych, koloniach dla dzieci, obozach młodzieowych w trakcie imprez na wodach i nad wodami zgodnie z obowizujcymi przepisami, prowadzenia szkolenia podstawowego członków WOPR, wykonywania zada specjalistycznych z zakresu ratownictwa wodnego w szczególnoci: 1) Pełnienia funkcji ratownika WOPR; 2) Prowadzenia interwencji i akcji ratowniczej; 3) Stosowania sprztu ratowniczego; 4) Zapewniania bezpieczestwa podczas przedsiwzi na wodach; 5) Prowadzenia działa ratowniczych podczas powodzi; 6) Działania w warunkach trudnych, w tym podczas katastrof naturalnych i awarii technicznych; 7) Działania na rzecz ochrony rodowiska wodnego; 8) Wykonywania prac bosmaskich. III. ZAŁOENIA ORGANIZACYJNE 1. Kurs na stopie ratownika WOPR moe by kursem stacjonarnym lub realizowanym w formie zaj cyklicznych. 2. Kurs obejmuje 80 h (jednostek dydaktycznych godzin szkoleniowych). 3. Za stron formaln odpowiedzialny jest kierownik kursu uprawnionej jednostki WOPR. 4. Zarzd uprawnionej jednostki WOPR moe zleci prowadzenie kursu jednostce podległej. 5. Kadr kursu zatwierdza uprawniona jednostka WOPR. 6. Za stron programow kursu odpowiedzialny jest prowadzcy kurs instruktor WOPR. 7. Kandydaci na kurs przyjmowani s po spełnieniu wymogów formalnych na podstawie protokołu z wstpnego egzaminu kwalifikacyjnego. 8. Na kadym kursie prowadzony jest dziennik zaj. 9. Wszystkie oceny z egzaminów i sprawdzianów s wpisywane do dziennika zaj i listy egzaminacyjnej. 10. Kadr szkoleniow stanowi mog instruktorzy-wykładowcy, instruktorzy WOPR i asystenci w stopniu starszych ratowników WOPR. 11. Zajcia specjalistyczne mog prowadzi inne osoby w tym spoza WOPR. 12. Egzaminy na stopie ratownika WOPR s przeprowadzane komisyjnie, a w skład Komisji Egzaminacyjnej wchodz osoby prowadzce zajcia oraz instruktor-delegat wyznaczony przez prezydium uprawnionej jednostki WOPR jako przewodniczcy. 13. Wpisane do legitymacji uprawnienia, potwierdzaj swoimi podpisami i piecztkami: Przewodniczcy Komisji Egzaminacyjnej i instruktor WOPR (instruktorzy) prowadzcy zajcia oraz potwierdza okrgł pieczci uprawniona jednostka WOPR. 14. Kadorazowo po zakoczeniu kursu organizator w terminie uzgodnionym z właciw terenowo uprawnion jednostk WOPR przekazuje dokumentacj kursu. 15. Stopie ratownika WOPR nadaje Prezes jednostki wojewódzkiej WOPR lub z jego upowanienia inna osoba. 16. Informacje o zakoczeniu kursu i nadaniu stopni ratownika WOPR zamieszcza kierownik biura WOPR na stronie internetowej jednostki wojewódzkiej WOPR.
IV. WYMAGANIA FORMALNE 1. Ukoczony 18 rok ycia. 2. Posiadanie przez co najmniej 12 miesicy uprawnie młodszego ratownika WOPR. 3. Sta godzinowy co najmniej 100 h (godzin) pracy. 4. Wana legitymacja członka WOPR z powiadczeniem lekarskim o zdolnoci do pracy w charakterze ratownika na dany rok kalendarzowy. 5. Przedstawienie Komisji Egzaminacyjnej kursu na stopie ratownika WOPR jednego z przydatnych w ratownictwie uprawnie (wyłcznie oryginały): a) motorowodne b) eglarskie c) nurkowania swobodnego (bez płetwonurka młodzieowego) d) trenera lub instruktora pływania e) lekarza medycyny, f) pielgniarki, g) ratownika medycznego, h) przewodnika turystyki kajakowej, i) instruktora innych dyscyplin wodnych okrelonych w odrbnych przepisach. 6. Pozytywne zaliczenie sprawdzianu teoretycznego. 7. Pozytywne zaliczenie testu sprawnociowego na wodach otwartych. V. PROGRAM KURSU LP. PRZEDMIOT WYKŁADY WICZENIA RAZEM 1 Sprawdzian wstpny 2 2 2 Zagadnienia prawne i etyka 5 5 3 Organizacja pracy ratownika WOPR 6 6 4 Ratownictwo medyczne 8 18 26 5 Techniki ratownictwa wodnego 12 27 39 6 Zaliczenia czstkowe 7 Egzamin kocowy 1 1 2 ŁCZNIE 32 48 80 VI. SPRAWDZIAN WSTPNY 1. Przepłynicie dystansu 100 m (metrów) stylem dowolnym w czasie poniej 1 (minuty) 40 (sekund). 2. Nurkowanie pod powierzchni wody na dystansie nie krótszym ni 25 m (start z powierzchni wody). 3. Wykazanie si umiejtnoci holowania współwiczcego na dystansie 50 m, płync na grzbiecie z prac nóg do abki i z chwytem stosowanym w ratownictwie wodnym.
VII. ZESTAWIENIE PRZEDMIOTÓW I TEMATÓW ZAJ DYDAKTYCZNYCH Nr przed Nr tem Tematyka zaj Wykł H 1 Sprawdzian wstpny 2 2 Zagadnienia prawne i etyka 5 1 Aktualne przepisy dotyczce bezpieczestwa nad wodami 3 2 Odpowiedzialno ratownika za zaistniałe wypadki w czasie pełnienia 1 dyuru i sprawy socjalno-bytowe ratowników 3 Problematyka wychowawcza i etyka 1 3 Organizacja pracy ratownika WOPR 6 1 Wybór miejsca i przygotowanie kpieliska nad: 2 rzek, jeziorem, morzem 2 Sposób opracowania oraz prowadzenia podstawowej dokumentacji 2 w czasie pracy na kpielisku 3 Wybrane problemy pracy ratownika 2 4 Ratownictwo medyczne 8 18 1 Organizacja ratownictwa medycznego (podstawy prawne) 1 2 Bezpieczestwo (własne, miejsca zdarzenia, poszkodowanego) 1 3 Zestawy ratownicze, defibrylator, dezynfekcja sprztu 1 4 1) Elementy anatomii i fizjologii, ocena poszkodowanego (badanie wstpne oraz szczegółowe) 2) Pojcia utonicie i utopienie 3) Najczciej wystpujce przyczyny tonicia i utonicia 4) Proces umierania, znaczenie upływu czasu, zatrzymanie oddechu i krenia, pewne oznaki mierci w h 2 1 5 Postpowanie z nieprzytomnym poszkodowanym (przyczyny, pozycja 1 boczna ustalona) 6 Resuscytacja (dorosły dziecko, niemowl, w tym sytuacje szczególne) 4 7 Postpowanie z osob w stanie wstrzsu 1 8 Postpowanie z osob w rónych stanach nagłych (drgawki, cukrzyca zdekompensowana, zawał minia sercowego, udar mózgowy, zatrucia) 1 9 Postpowanie z osob po urazie mechanicznym i przy obraeniach (złamania, zwichnicia, skrcenia, krwotoki, obraenia klatki piersiowej, brzucha, krgosłupa, głowy i koczyn) 10 Postpowanie z osob z obraeniami, w tym po urazie chemicznym, termicznym, elektrycznym i przy zagroeniu rodowiska 11 Działania ratownicze przy zdarzeniach masowych, mnogich i jednostkowych (segregacja wstpna, karta udzielonej pomocy medycznej, logistyka) 1 3 1 1 1 1 12 Ewakuacja ze strefy zagroenia 2 13 Udzielanie pomocy medycznej (symulacje) 3 5 Techniki ratownictwa wodnego 12 27 1 Wskazówki dla osób pływajcych, kpicych si i uprawiajcych sporty wodne oraz przebywajcych na terenach przywodnych 2 Postpowanie i zachowanie si w rónych sytuacjach szczególnych 1 3 Ratowanie toncego, w tym przy uyciu sprztu 2 1
Nr przed Nr tem Tematyka zaj Wykł H w h 4 Skoki do wody przydatne w ratownictwie wodnym 1 5 Dopływanie i podpływanie do toncego 1 6 Nurkowanie, w tym z uyciem sprztu ABC 1 2 7 Uwalnianie si od chwytów i obj toncego 2 8 Holowanie ratowanego w rónych warunkach z uwzgldnieniem stanu 4 zdrowia i głbokoci wody 9 Wynoszenie, układanie i transportowanie osób zagroonych 1 w zalenoci od stanu zdrowia i ukształtowania terenu 10 Postpowanie w przypadkach masowego tonicia 1 11 Udzielanie pierwszej pomocy osobom wydobytym z zimnej wody, 1 w tym po załamaniu si pokrywy lodowej 12 Zagroenia w trakcie powodzi i zasady postpowania ratowników 1 13 Posługiwanie si podrcznym sprztem ratowniczym 4 14 Posługiwanie si pływajcym sprztem ratowniczym 11 15 Prezentacja nowego sprztu przydatnego w ratownictwie wodnym 1 1 16 Elementy hydrologii wód ródldowych i morskich przybrzenych 1 17 Budowle wodne i wystpujce przy nich zagroenia 1 18 Ochrona rodowiska wodnego 1 6 ZALICZENIA CZSTKOWE W TRAKCIE KURSU 1 Pływanie: a) sposobami stosowanymi w ratownictwie wodnym (kraul i abka ratownicza) na dystansie 100 m (poprawne technicznie) b) w ubraniu dwuczciowym na dystansie 100 m rozebranie si w wodzie głbokiej i wyrzucenie ubrania na dosiny brzeg c) wytrzymałociowe w czasie 45 d) wykazanie si umiejtnoci pokonania dystansu 300 m w płetwach w czasie krótszym ni 4 30 e) wykazanie si umiejtnoci pokonania dystansu 300 m bez płetw w czasie krótszym ni 9 00 2 Skoki ratownicze: a) wykroczny b) rozkroczny c) startowy d) na bomb e) lizgowy f) dowolny skok z wysokoci 3 m 3 1) Wyciganie i wynoszenie ratowanego: a) sposobem straackim b) na biodrach c) po drabince d) na dosiny wysoki brzeg (indywidualnie i zespołowo) e) do łodzi (indywidualnie i zespołowo) 2) Układanie ratowanego ze sposobu biodrowego i straackiego 4 Holowanie zmczonego na dystansie 100 m (indywidualnie i zespołowo) 5 Holowanie osób w wodzie płytkiej
Nr przed Nr tem Tematyka zaj Wykł H w h 6 Akcja ratownicza: a) indywidualna ze sprztem (koło ratunkowe z link i bez linki, pas wgorz, bojka SP) b) zespołowa akcja ratownicza (liny, szelki) 7 Posługiwanie si podrcznym sprztem ratowniczym (3 rzuty kołem ratunkowym i rzutk rkawow do celu znajdujcego si w odległoci 15 m w czasie 1 40 ) 8 Wiosłowanie i manewrowanie łodzi wiosłow: a) jednym wiosłem: pagaj, piórkowanie i na pych b) przy pomocy jednego i dwóch wioseł 9 Przepłynicie łodzi wiosłow w czasie poniej 3 00 zgodnie z przepisami ILS 10 Przeprowadzenie zabiegów RKO na fantomie do reanimacji (indywidualnie i zespołowo) 7 EGZAMIN KOCOWY 1 1 1 Sprawdzian wiedzy pisemny w formie testu 1 2 Sprawdzian umiejtnoci a) przepłynicie pod lustrem wody 25 m po skoku ratowniczym b) nurkowanie w głb: po skoku ratowniczym przepłynicie kraulem ratowniczym dystansu 20 m, po nurkowaniu na głboko 4 m wydobycie zatopionego manekina lub trzech przedmiotów rozrzuconych w promieniu 3 m, w czasie do 2 00 c) holowanie toncego na dystansie 150 m (75 m sposobem eglarskim, 50 m oburcz, 25 m jednorcz za uchw) d) przeprowadzenie pozorowanej akcji ratowniczej (skok, odpłynicie, podpłynicie, opanowanie toncego, holowanie, wynoszenie, zabiegi oywiajce) Razem 32 48 UWAGA: wiczenia praktyczne (z wyjtkiem pierwszej pomocy medycznej) i sprawdzian umiejtnoci egzaminu kocowego naley przeprowadzi na wodach otwartych. Sprawdzian umiejtnoci powinien odby si w trakcie jednego dnia. 1
VIII. WYKAZ RODKÓW DYDAKTYCZNYCH L.p. Rodzaj sprztu Ilo (szt.) 1 Łód o długoci około 4,5 m z silnikiem zaburtowym o mocy około 30 KM 1 2 Łód wiosłowa o długoci około 3 m 2 3 Łód wiosłowa do ratownictwa na kpieliskach morskich np. typu BL 1 4 Rzutka rkawowa 15 5 Rzutka siatkowa 5 6 Koła ratunkowe 2 7 Bojka typu SP 15 8 Pas ratowniczy typu wgorz 5 9 Kołowrót z szelkami 2 10 Manekin do nauki holowania 2 11 Deska ortopedyczna 1 12 Apteczka WOPR R 1 1 13 Sprzt do nauki resuscytacji wraz z komputerem 1 14 Osobiste maseczki do wentylacji 16 15 Ekran 1 16 Rzutnik multimedialny 1 17 Laptop (komputer stacjonarny) 1 UWAGA: rodki na 15-to osobow grup szkoleniow IX. ALGORYTM CZYNNOCI INSTRUKTORA WOPR 1. Czynnoci administracyjne przed rozpoczciem kursu: 1) Rejestracja kursu w biurze ZW WOPR wg karty zgłoszeniowej uwzgldniajcej planowan ilo uczestników, kadr instruktorsk, termin i miejsce realizacji zaj; 2) Pobranie z ZW WOPR opiecztowanego i zarejestrowanego dziennika zaj, kart ewidencyjnych oraz zgłosze do ubezpieczenia; 3) Przeprowadzenie sprawdzianu wstpnego i zebrania organizacyjnego dla kandydatów na kurs; 4) Zapoznanie uczestników z programem i regulaminem kursu uwzgldniajcego nazw, adres organizatora kursu, imiona i nazwiska kadry instruktorskiej w tym kierownika kursu, harmonogram zaj i miejsca realizacji, wykaz sprztu i wyposaenia niezbdnego do realizacji zaj, cen kursu, zakres usług objtych t cen, zasady kwalifikowania osób na kurs, ilo uczestników przypadajcych na prowadzcego; 5) Przedstawienie reguł zachowania si uczestników w czasie realizacji zaj oraz zasady bezpieczestwa, a dla kursów pobytowych równie warunki zakwaterowania i wyywienia; 6) Ubezpieczenie kursantów od nastpstw nieszczliwych wypadków na zasadach ogólnych; 7) Zapewnienie uczestnikom kursu warunków bezpieczestwa, warunków sanitarnohigienicznych okrelonych w odrbnych przepisach oraz bazy szkoleniowej odpowiedniej dla formy prowadzonych zaj;
8) Dopuszczenia do uczestnictwa w zajciach wyłcznie osób posiadajcych zawiadczenie lekarskie o braku przeciwwskaza do udziału w tych zajciach lub składajcych własnorcznie podpisane owiadczenie o zdolnoci do udziału w zajciach; 9) Weryfikacja wanej legitymacji WOPR, uprawnie przydatnych w ratownictwie, przepracowanych 100 godzin w tym minimum 10 godzin społecznych na rzecz WOPR oraz okresu posiadania uprawnie młodszego ratownika WOPR, a w przypadku warunkowego uczestnictwa w kursie kursant podpisuje klauzul dotyczc konsekwencji wynikajcych z niedotrzymania warunków; 10) Zebranie zdj do identyfikatorów oraz zgłosze do ubezpieczenia. 2. Czynnoci administracyjne po zakoczeniu kursu: 1) Przekazanie kompletnej dokumentacji kursu. (dziennik kursu z zawiadczeniami lekarskimi, karty ewidencyjne ze zdjciami oraz zgłoszenia do ubezpieczenia); 2) Rozliczenie finansowe w biurze ZW WOPR zgodnie z kalkulacjami kosztów kursu zatwierdzonymi przez ZW WOPR; 3) Pobranie opiecztowanych legitymacji z biura ZW WOPR i oficjalne wrczenie ich absolwentom kursu na uroczystoci.