Joanna Żepielska Wolontariusz - bohater naszych czasów Scenariusz zajęć z edukacji humanitarnej dla gimnazjum Informacja o scenariuszu: Lekcja dotyczy takich pojęć, jak: wolontariusz, praca społeczna, organizacje pozarządowe opierające swoją działalność na pracy wolontariuszy. Uświadamiamy młodzieży, że wolontariat pozwala wykorzystać swoje doświadczenie i umiejętności. Każdy człowiek, niezależnie od wieku, zamożności lub innych względów, może i powinien pomagać potrzebującym, a także działać na rzecz swojego najbliższego otoczenia. Jednocześnie zachęcamy do zastanowienia, jakie pożytki niesie praca w organizacji pozarządowej. Polska Akcja Humanitarna Program Edukacji Humanitarnej ul. Szpitalna 5/3 00-031 Warszawa e-mail: edukacja@pah.ngo.pl Internet: www.pah.ngo.pl tel. (022) 828 88 82, 828 90 98 fax: (022) 831 99 38 Polska Akcja Humanitarna, Program Edukacji Humanitarnej: Woluntariusz - Bohater naszych czasów - 1 -
Główne zagadnienia zajęć: co to jest wolontariat i kim jest wolontariusz. zwiększenie wśród uczniów chęci do działania organizacje pozarządowe opierające swoją działalność na wolontariuszach Cele zajęć: Po zakończeniu zajęć uczeń powinien: wiedzieć kim jest wolontariusz zrozumieć czym jest wolontariat poznać możliwości działania wolontariuszy poznać organizacje pozarządowe, w których może zostać wolontariuszem Metody pracy: dyskusja praca w małych grupach burza mózgów Kluczowe pojęcia: wolontariusz wolontariat praca społeczna Środki dydaktyczne: szary papier flamastry Bycie wolontariuszem to bezpłatne, świadome, dobrowolne działanie na rzecz innych, wykraczające poza więzi rodzinno-koleżeńsko-przyjacielskie. Wolontariuszem może być każdy, w każdej dziedzinie życia społecznego, wszędzie tam, gdzie pomoc taka pomoc jest potrzebna, ale pamiętajmy, że nie każdy wolontariusz jest odpowiedni do każdego rodzaju pracy. (definicja podana za: Malgorzata Ochman, Paweł Jordan Jak pracować z wolontariuszami. BORIS, Warszawa 1997) Praca domowa dla uczniów zadana kilka dni wcześniej: 1. Wyjaśnij uczniom kim jest wolontariusz 2. Poproś uczniów, aby zastanowili się jakie mają hobby, czym się interesują, co najbardziej lubią robić. 3. Poroś uczniów, aby pisemnie odpowiedzieli na pytanie: Jak moje hobby może pomóc mi w byciu wolontariuszem? Literatura: Wolontariat - nowe spojrzenie na pracę społeczną Roczniak - pismo o organizacjach pozarządowych, nr 2, Warszawa, 1996 Wolontarusz Biuletyn Informacyjny Stowarzyszenia Centrum Wolontariatu, nr 2, paźdźernik 1998 Wolontariusz Biuletyn Informacyjny Stowarzyszenia Centrum Wolontariatu, nr 6, wrszawa, luty 1999 Wolontariusz Biuletyn Informacyjny Stowarzyszenia Centrum Wolontariatu, nr 7, Słupsk, kwiecień 1999 Gośka Świderska O tych co lubią moknąć - czyli wolontariusze w ekstremalnych warunkach W: Pomagamy! - pismo młodych wolontariuszy Polska Akcja Humanitarna, numer 6, styczeń 2000 O św. Mikołaju i innych wolontariuszach Felieton Janiny Ochojskiej. Pomagamy! - pismo młodych wolontariuszy, Polska Akcja Humanitarna, nr 6, styczeń 2000 Staś Gawroński, Ochotnicy miłości bliźniego. Przewodnik po wolontariacie. Biblioteka Więzi, Warszawa 1999 Małgorzata Ochman, Paweł Jordan, Jak pracować z wolontariuszami. BORIS, Warszawa 1997 Polska Akcja Humanitarna, Program Edukacji Humanitarnej: Woluntariusz - Bohater naszych czasów - 2 -
Przebieg zajęć: Czas Co trzeba zrobić? Materiały Uwagi 5 1. Zapoznaj uczniów z celami zajęć. Porozmawiaj z uczniami o tym, co to jest wolontariat i kim jest wolontariusz.! definicja słowa wolontariusz 2. Praca domowa: a) zapytaj uczniów, jak ich hobby może pomóc im w byciu wolontariuszem, b) porozmawiajcie o tym, czy np. szydełkowanie może być pomysłem na bycie wolontariuszem, c) zapytaj uczniów, co może robić wolontariusz - pomysły zapiszcie na tablicy. 3. Tworzenia definicji słowa Wolontariat : a) uprzedź uczniów, że za chwilę będą pracować w małych grupach, b) poproś uczniów, aby w grupach wypracowali definicję słowa Wolontariat, c) podziel uczniów na grupy, d) uczniowie zapisują definicję na szarym papierze. 4. Podsumowanie pracy w grupach: a) poproś uczniów, aby wybrali przedstawicieli swoich grup, b) przedstawiciele grup przedstawiają definicję słowa wolontariat na forum klasy, c) poproś uczniów, aby na podstawie tego, co zrobili w grupach spróbowali stworzyć wspólna klasowa definicję słowa wolontariat,! Praca domowa jest dobrym wstępem do dyskusji! Szary papier! Flamastry! Szary papier z definicją słowa wolontariat stworzoną przez uczniów Polska Akcja Humanitarna, Program Edukacji Humanitarnej: Woluntariusz - Bohater naszych czasów - 3 -
Czas Co trzeba zrobić? Materiały Uwagi 15 5. Burza mózgów: a) zapoznaj uczniów z zasadami burzy mózgów, b) przedstaw problem, który ma być rozwiązany: Kim jest wolontariusz?, c) poproś dwóch uczniów, aby zapisywali na tablicy wszystkie pomysły, d) burza mózgów kończy się gdy wszystkie pomysły zostaną wyczerpane. 15 6. Spróbujcie, na podstawie pomysłów podanych podczas burzy mózgów, stworzyć własną, klasową definicję słowa wolontariusz. Porównajcie swoja definicję z ogólnie przyjętą definicją. 7. Kim jest wolontariusz?: a) narysuj na tablicy ludzika, b) b)powiedz uczniom, że ludzik symbolizuje dobrego wolontariusza, c) zapisz przy ludziku pytania: kim jestem, co słyszę, co mówię, co robię, gdzie chodzę, d) uprzedź uczniów, że za chwilę będą pracować w małych grupach, e) każda grupa będzie pracować nad jednym pytaniem, f) podziel uczniów na pięć grup i każdej grupie daj jedno pytanie nad którym będzie pracować, g) poproś uczniów, aby zapisali swoje odpowiedzi na pytania, h) przedstawiciele grup przedstawiają pracę grupy na forum klasy.! Definicja słowa wolontariusz! Szary papier! Flamastry Polska Akcja Humanitarna, Program Edukacji Humanitarnej: Woluntariusz - Bohater naszych czasów - 4 -
Czas Co trzeba zrobić? Materiały Uwagi 8. Karta etyczna wolontariusza: a) rozdaj uczniom kartę etyczną wolontariusza, b) poproś uczniów, aby ją uważnie przeczytali, c) zapytaj uczniów, czy dopisali by coś do tej karty i co to by było, d) spróbujcie stworzyć swoją klasową kartę etyczną wolontariusza, 5 min 9. Dawanie i branie: a) zapytaj uczniów, co mogą dać od siebie będąc wolontariuszami?, b) zapytaj uczniów, co mogą dostać będąc wolontariuszami?, c) powiedz uczniom, że rzeczy, które dają i dostają będąc wolontariuszami mogą być materialne (np. herbata) i niematerialne (np. satysfakcja z pracy), d) zapiszcie wszyscy razem, co można dawać i dostawać będąc wolontariuszem?.! Karta etyczna wolontariusza dla każdego ucznia! Szary papier! Flamastry Polska Akcja Humanitarna, Program Edukacji Humanitarnej: Woluntariusz - Bohater naszych czasów - 5 -
Materiał pomocniczy nr 1 WOLONTARIUSZ POWINIEN: KARTA ETYCZNA WOLONTARIUSZA Być pewnym. Patrz w serce i pamiętaj, jak bardzo chcesz pomóc innym ludziom. Być przekonanym. Nie oferuj swojej pomocy, jeżeli nie jesteś przekonany o wartości tego co robisz. Być lojalnym. Zgłaszaj sugestie, a nie uderzaj w innych. Przestrzegać zasad. Nie krytykuj rzeczy, których nie rozumiesz. Może się okazać, że są ku temu powody. Mówić otwarcie. Pytaj o rzeczy, których nie rozumiesz. Nie pozwól, by tłumione wątpliwości i frustracje odciągnęły cię od tego, co najważniejsze, bądź zmieniły w osobę stwarzającą problemy. Chętnie się uczyć. Nauka jest nieodłączną częścią każdej dobrze wykonywanej pracy. Stale się rozwijać. Będziesz pracował lepiej i z większą satysfakcją, wykonując to, czego się od ciebie oczekuje. Być osoba, na której można polegać. Praca jest zobowiązaniem. postać samotnika działającego na własną rękę nie pasuje w dzisiejszych złożonych systemach społecznych. Polska Akcja Humanitarna, Program Edukacji Humanitarnej: Woluntariusz - Bohater naszych czasów - 6 -