ROGRAM NAUZANIA DLA ZAWODU ROLNIK, 613003 O STRUKTURZE MODUŁOWEJ Wersja po recenzjach Warszawa 2012 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 1
SIS TREŚI 1. TY ROGRAMU...3 2. RODZAJ ROGRAMU...3 3. AUTORZY, REENZENI I KONSULTANI ROGRAMU NAUZANIA:...3 4. ODSTAWY RAWNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO...3 5. ELE OGÓLNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO...4 6. KORELAJA ROGRAMU NAUZANIA DLA ZAWODU ROLNIK Z ODSTAWĄ ROGRAMOWĄ KSZTAŁENIA OGÓLNEGO...4 7. INFORMAJA O ZAWODZIE ROLNIK...5 8. UZASADNIENIE OTRZEY KSZTAŁENIA W ZAWODZIE ROLNIK...5 9. OWIĄZANIA ZAWODU ROLNIK Z INNYMI ZAWODAMI...6 10. ELE SZZEGÓŁOWE KSZTAŁENIA W ZAWODZIE ROLNIK... 6 11. LAN NAUZANIA DLA ZAWODU ROLNIK...8 12. ROGRAMY NAUZANIA DLA OSZZEGÓLNYH RZEDMIOTÓW...11 1. M1 rzestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy...12 2. M2 Obsługiwanie środków technicznych stosowanych w rolnictwie...17 3. M3 rowadzenie produkcji roślinnej...29 4. M4 rowadzenie produkcji zwierzęcej...51 5. M5 rowadzenie działalności gospodarczej...75 6. M6 osługiwanie się językiem obcym w rolnictwie...88 7. Nauka jazdy pojazdami w zakresie kategorii T...94 ZAŁĄZNIKI...95 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 2
TY SZKOŁY: ZASADNIZA SZKOŁA ZAWODOWA 1. TY ROGRAMU MODUŁOWY 2. RODZAJ ROGRAMU LINIOWY Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego 3. AUTORZY, REENZENI I KONSULTANI ROGRAMU NAUZANIA: Autorzy: mgr inż. Krystyna Jabłonka, mgr inż. Andrzej Kulka, mgr inż. Elżbieta ankiewicz Recenzenci: mgr inż. Tadeusz udzisz, mgr inż. Marek Rudziński Konsultanci: mgr inż. Ewa Marciniak-Kulka 4. ODSTAWY RAWNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO rogram nauczania dla zawodu rolnik opracowany jest zgodnie z poniższymi aktami prawnymi: Ustawą z dnia 19 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw; Ustawą z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami; Ustawą z dnia 1 kwietnia 2011 r. o zmianie ustawy rawo o ruchu drogowym oraz ustawy o kierujących pojazdami z późn. zmianami; Rozporządzeniem w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego z dnia 23 grudnia 2011 r.; Rozporządzeniem w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach z dnia 7 lutego 2012 r.; Rozporządzeniem w sprawie ramowych planów nauczania z dnia 7 lutego 2012 r.; Rozporządzeniem w sprawie dopuszczania do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników z dnia 12 czerwca 2012 r.; Rozporządzeniem w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych z dnia 30 kwietnia 2007 r. z późn. zmianami; Rozporządzeniem w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach17 listopada 2010 r.; rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 3
Rozporządzeniem w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach z dnia 31 grudnia 2002 r. z późn. zmianami; Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury w sprawie szkolenie, egzaminowania i uzyskiwania uprawnień przez kierujących pojazdami, instruktorów i egzaminatorów z dnia 27 października 2005 r. 5. ELE OGÓLNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO Opracowany program nauczania pozwoli na osiągnięcie co najmniej następujących celów ogólnych kształcenia zawodowego: elem kształcenia zawodowego jest przygotowanie uczących się do życia w warunkach współczesnego świata, wykonywania pracy zawodowej i aktywnego funkcjonowania na zmieniającym się rynku pracy. Zadania szkoły i innych podmiotów prowadzących kształcenie zawodowe oraz sposób ich realizacji są uwarunkowane zmianami zachodzącymi w otoczeniu gospodarczo-społecznym, na które wpływają w szczególności: idea gospodarki opartej na wiedzy, globalizacja procesów gospodarczych i społecznych, rosnący udział handlu międzynarodowego, mobilność geograficzna i zawodowa, nowe techniki i technologie, a także wzrost oczekiwań pracodawców w zakresie poziomu wiedzy i umiejętności pracowników. W procesie kształcenia zawodowego ważne jest integrowanie i korelowanie kształcenia ogólnego i zawodowego, w tym doskonalenie kompetencji kluczowych nabytych w procesie kształcenia ogólnego, z uwzględnieniem niższych etapów edukacyjnych. Odpowiedni poziom wiedzy ogólnej powiązanej z wiedzą zawodową przyczyni się do podniesienia poziomu umiejętności zawodowych absolwentów szkół kształcących w zawodach, a tym samym zapewni im możliwość sprostania wyzwaniom zmieniającego się rynku pracy. W procesie kształcenia zawodowego są podejmowane działania wspomagające rozwój każdego uczącego się, stosownie do jego potrzeb i możliwości, ze szczególnym uwzględnieniem indywidualnych ścieżek edukacji i kariery, możliwości podnoszenia poziomu wykształcenia i kwalifikacji zawodowych oraz zapobiegania przedwczesnemu kończeniu nauki. Elastycznemu reagowaniu systemu kształcenia zawodowego na potrzeby rynku pracy, jego otwartości na uczenie się przez całe życie oraz mobilności edukacyjnej i zawodowej absolwentów ma służyć wyodrębnienie kwalifikacji w ramach poszczególnych zawodów wpisanych do klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego. 6. KORELAJA ROGRAMU NAUZANIA DLA ZAWODU ROLNIK Z ODSTAWĄ ROGRAMOWĄ KSZTAŁENIA OGÓLNEGO rogram nauczania dla zawodu rolnik uwzględnia aktualny stan wiedzy o zawodzie ze szczególnym zwróceniem uwagi na nowe technologie i najnowsze koncepcje nauczania. rogram uwzględnia także zapisy zadań ogólnych szkoły i umiejętności zdobywanych w trakcie kształcenia w szkole ponadgimnazjalnej umieszczonych w podstawach programowych kształcenia ogólnego, w tym: 1. umiejętność zrozumienia, wykorzystania i refleksyjnego przetworzenia tekstów, prowadząca do osiągnięcia własnych celów, rozwoju osobowego oraz aktywnego uczestnictwa w życiu społeczeństwa; 2. umiejętność wykorzystania narzędzi matematyki w życiu codziennym oraz formułowania sądów opartych na rozumowaniu matematycznym; rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 4
3. umiejętność wykorzystania wiedzy o charakterze naukowym do identyfikowania i rozwiązywania problemów, a także formułowania wniosków opartych na obserwacjach empirycznych dotyczących przyrody lub społeczeństwa; 4. umiejętność komunikowania się w języku ojczystym i w językach obcych; 5. umiejętność sprawnego posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjnymi i komunikacyjnymi; 6. umiejętność wyszukiwania, selekcjonowania i krytycznej analizy informacji; 7. umiejętność rozpoznawania własnych potrzeb edukacyjnych oraz uczenia się; 8. umiejętność pracy zespołowej W programie nauczania dla zawodu Rolnik uwzględniono powiązania z kształceniem ogólnym polegające na wcześniejszym osiąganiu efektów kształcenia w zakresie przedmiotów ogólnokształcących stanowiących podbudowę dla kształcenia w zawodzie. Dotyczy to przede wszystkim takich przedmiotów jak: biologia, geografia, a także podstawy przedsiębiorczości i edukację dla bezpieczeństwa. W zakresie biologii są to biotechnologia i inżynieria genetyczna, która wystąpi przed realizacją technologii produkcji roślinnej i zwierzęcej i różnorodność biologiczna i jej zagrożenia przed rolnictwem ekologicznym. W zakresie geografii - treści Relacja człowiek-środowisko przyrodnicze a zrównoważony rozwój - wystąpią przed rolnictwem ekologicznym. 7. INFORMAJA O ZAWODZIE ROLNIK Zawód rolnik ulokowany jest w branży rolniczo-leśnej z ochroną środowiska. Wyodrębniono w nim jedną kwalifikację, w której opisano efekty kształcenia w trzech jednostkach. Kształcenie w zawodzie rolnik przygotowuje osobę uczącą się do wykonywania prac w produkcji roślinnej, zwierzęcej i obsługiwania środków technicznych stosowanych w rolnictwie. Złożoność wykonywania zadań w tym zawodzie wynika z jego interdyscyplinarności i różnorodności stosowanych technologii produkcji. Wykonywanie prac związanych z produkcją roślinną uzależnione jest od cyklu przyrodniczego i może być realizowane tylko w okresie wegetacyjnym roślin uprawnych. Wykonywanie prac w produkcji zwierzęcej wymaga systematyczności i ciągłości również w czasie dni wolnych od pracy takich jak soboty i niedziele oraz święta. Jakość wykonywanych prac ma bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo, zdrowie i życie człowieka oraz stan środowiska naturalnego. Stąd oprócz umiejętności technologicznych istotne znaczenie ma postawa osób wykonujących prace w tym zawodzie. Wykonywanie zadań zawodowych sprzyja obserwacji środowiska naturalnego, kształtowaniu umiejętności badawczych i życiu w harmonii z przyrodą. Nowe technologie produkcji motywują do stosowania technologii informacyjno komunikacyjnych i środków technicznych zapewniających wysokie wskaźniki wydajności pracy i niski poziom szkodliwości dla środowiska naturalnego. 8. UZASADNIENIE OTRZEY KSZTAŁENIA W ZAWODZIE ROLNIK Zgodnie z danymi GUS, w olsce na koniec 2011 roku było niespełna 2,3 mln gospodarstw rolnych, co roku ta liczba zmniejsza się, natomiast zwiększa się średnia powierzchnia gospodarstwa rolnego i na koniec 2011 roku wynosiła 10,36 ha. Osoby posiadające wykształcenie w zawodzie rolnik z zasady pracują we własnych lub rodzinnych gospodarstwach rolnych. Mogą jednak wykonywać pracę najemną w gospodarstwach i przedsiębiorstwach rolnych. Największe zapotrzebowanie na pracowników w tych gospodarstwach występuje sezonowo wiosną latem i jesienią. rzez cały rok na zatrudnienie mogą liczyć pracownicy w produkcji zwierzęcej Odsetek gospodarstw korzystających z pracy najemnej się zwiększa i rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 5
stąd w niewielkim stopniu, ale wzrasta zapotrzebowanie na pracowników wykształconych w zawodzie rolnik. Odpowiednio wykształceni rolnicy będą więc zastępować pracowników niewykwalifikowanych, co jest bardzo ważne ze społecznego punktu widzenia. raca odbywa się w środowisku naturalnym i ważne jest jak człowiek ją wykonujący rozumie jej znaczenie i własny wpływ na jakość życia drugiego człowieka oraz stan tego środowiska. 9. OWIĄZANIA ZAWODU ROLNIK Z INNYMI ZAWODAMI odział zawodów na kwalifikacje czyni system kształcenia elastycznym, umożliwiającym uczącemu się uzupełnianie kwalifikacji stosownie do potrzeb rynku pracy, własnych potrzeb i ambicji. oniższa tabela wskazuje powiązania zawodu rolnik z zawodami z obszaru rolniczo-leśnego z ochroną środowiska. Kwalifikacja R.3 jest wspólną dla zawodów rolnik, technik rolnik i technik agrobiznesu. W zawodach rolnik i technik rolnik wspólne są KZ (R.c) i KZ (R.d). KZ (R.d) występuje również w zawodzie technik agrobiznesu. Kwalifikacja Symbol zawodu Zawód Elementy wspólne R.3. rowadzenie produkcji rolniczej 613003 Rolnik KZ(R.c) 314207 Technik rolnik KZ(R.d) 331402 Technik agrobiznesu KZ(R.d) R.16. Organizacja i nadzorowanie produkcji rolniczej 314207 Technik rolnik OMZ KZ(R.c) KZ(R.d) KZ(R.f) R.6. Organizacja i prowadzenie przedsiębiorstwa w agrobiznesie 331402 Technik agrobiznesu OMZ KZ(R.d) KZ(R.f) Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie rolnik po potwierdzeniu kwalifikacji R.3. rowadzenie produkcji rolniczej może uzyskać dyplom potwierdzający kwalifikacje w zawodzie technik rolnik po potwierdzeniu dodatkowo kwalifikacji R.16. Organizacja i nadzorowanie produkcji rolniczej lub w zawodzie technik agrobiznesu po potwierdzeniu dodatkowo kwalifikacji R.6. Organizacja i prowadzenie przedsiębiorstwa w agrobiznesie. 10. ELE SZZEGÓŁOWE KSZTAŁENIA W ZAWODZIE ROLNIK Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie rolnik powinien być przygotowany do wykonywania przynajmniej następujących zadań zawodowych: 1) wykonywania prac związanych z prowadzeniem produkcji roślinnej i zwierzęcej; 2) prowadzenia i obsługi pojazdów, maszyn i urządzeń stosowanych w produkcji roślinnej i zwierzęcej; 3) prowadzenia sprzedaży produktów rolnych i zwierząt gospodarskich; 4) obliczania opłacalności produkcji rolniczej Do wykonywania zadań zawodowych niezbędne jest osiągnięcie efektów kształcenia określonych w podstawie programowej kształcenia w zawodzie rolnik: rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 6
efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów (H, DG, JOZ, KS) efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru rolniczo-leśnego z ochroną środowiska, stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie KZ(R.c) i KZ(R.d); efekty kształcenia właściwe dla kwalifikacji wyodrębnionej w zawodzie R.3. rowadzenie produkcji rolniczej. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 7
11. LAN NAUZANIA DLA ZAWODU ROLNIK Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Kształcenie zawodowe w zasadniczej szkole zawodowej kształcącej w zawodzie rolnik będzie się odbywało w łącznym minimalnym wymiarze 1600 godzin, na kształcenie w ramach kwalifikacji R.3 przeznaczono minimum 650 godzin. na kształcenie w ramach efektów wspólnych dla wszystkich zawodów i wspólnych dla zawodów w ramach obszaru kształcenia przeznaczono minimum 230 godzin. Tabela 3. lan nauczania dla programu o strukturze modułowej Klasa Lp Obowiązkowe zajęcia edukacyjne I semestr I II III II semestr I semestr II semestr I semestr II semestr Liczba godzin tygodniowo w trzyletnim okresie nauczania Liczba godzin w trzyletnim okresie nauczania Modułowe kształcenie zawodowe * 1 M1 rzestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy 4 2 64 2 M2 Obsługiwanie środków technicznych stosowanych w rolnictwie 5 3 4 128 3 M3 rowadzenie produkcji roślinnej 6 18 18 21 672 4 M4 rowadzenie produkcji zwierzęcej 23 5 14 448 5 M5 rowadzenie działalności gospodarczej 14 7 224 6 M6 osługiwanie się językiem obcym w rolnictwie 4 2 64 Łączna liczba godzin 9 9 18 18 23 23 50 1600 Nauka jazdy ciągnikiem rolniczym odbywa się indywidualnie dla każdego ucznia zgodnie z odrębnymi przepisami. Eksploatacja agregatów maszynowych - 6 godzin na każdego ucznia. EGZAMIN OTWIERDZAJĄY IERWSZĄ KWALIFIKAJĘ R.3. ODYWA SIĘ OD KONIE KLASY TRZEIEJ. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 8
Wykaz modułów i jednostek modułowych dla zawodu rolnik Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego Nazwa modułu 1. M1. rzestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy 2. M2. Obsługiwanie środków technicznych stosowanych w rolnictwie Nazwa jednostki modułowej Liczba godzin preznaczona na realizację M1.J1. Zapewnianie bezpieczeństwa pracy w gospodarstwie rolnym 32 M1.J2. Identyfikowanie zagrożeń i planowanie ograniczania ich 32 skutków M2.J1. Dobieranie i konserwacja maszyn i pojazdów 94 M2.J2. rowadzenie pojazdów stosowanych w rolnictwie 34 3. M3. rowadzenie produkcji roślinnej M3.J1. rzygotowanie gleby do uprawy 50 M3.J2. rowadzenie uprawy roślin paszowych 80 M3,J3. rowadzenie uprawy roślin zbożowych 98 M3.J4. rowadzenie uprawy roślin okopowych 92 M3.J5 rowadzenie uprawy roślin przemysłowych 80 M3.J6. rowadzenie uprawy roślin specjalnych 80 M3.J7. Obsługiwanie maszyn stosowanych w produkcji roślinnej 192 4. M4. rowadzenie produkcji zwierzęcej M.J1. Rozpoznawanie biologicznych i technologicznych 80 uwarunkowań użytkowania zwierząt gospodarskich M.J2. rowadzenie chowu bydła, owiec i kóz 98 M.J3. rowadzenie chowu trzody chlewnej 80 M.J4. rowadzenie produkcji drobiarskiej 60 M4.J5. rowadzenie chowu koni 50 M4.J6. Obsługiwanie maszyn stosowanych w produkcji zwierzęcej 80 5. M5. rowadzenie działalności gospodarczej M5.J1. Dobieranie roślin dla gospodarstwa 40 M5.J2. Dobieranie zwierząt dla gospodarstwa 0 M5.J3. rowadzenie i modernizowanie gospodarstwa rolnego 84 M5.J4. Sprzedaż produktów rolnych 60 6. M6. osługiwanie się językiem obcym w rolnictwie M6.J1. oszukiwanie i ustalanie warunków pracy 12 M6.J2. osługiwanie się dokumentacją techniczną i technologiczną 20 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 9
Dydaktyczna mapa programu Mapa w pliku ecel: mapa rolnik m Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego M6.J3. Komunikowanie się podczas wykonywania zadań 32 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 10
12. ROGRAMY NAUZANIA DLA OSZZEGÓLNYH RZEDMIOTÓW W programie nauczania dla zawodu rolnik zastosowano taksonomię celów A. Niemierko 1. M1 rzestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy 64 godziny 2. M2 Obsługiwanie środków technicznych stosowanych w rolnictwie 128 godzin 3. M3 rowadzenie produkcji roślinnej 672godzin 4. M4 rowadzenie produkcji zwierzęcej 448 godzin 5. M5 rowadzenie działalności gospodarczej 224 godziny 6. M6 osługiwanie się językiem obcym w rolnictwie 64 godziny rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 11
1. M1 rzestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy M1.J1 Zapewnianie bezpieczeństwa w gospodarstwie rolnym M1.J2 Identyfikowanie zagrożeń i planowanie ograniczania ich skutków M1.J1 Zapewnianie bezpieczeństwa w gospodarstwie rolnym Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: H (1)1 zdefiniować pojęcia z zakresu wypadków i chorób zawodowch, zasad higieny i ochrony zdrowia, ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska i ergonomii; H (1)2 rozróżnić pojęcia z zakresu wypadków i chorób zawodowych, zasad higieny i ochrony zdrowia, ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska i ergonomii; H (2)1 wymienić i rozróżnić instytucje działające w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w olsce KRUS, I, IO, IMW; GIJAR-S, GIORiN; GIW; H (2)2 przedstawić zadania i uprawnienia instytucji działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w olsce, H (3)1 określić prawa i obowiązki pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; H (3)2 określić prawa i obowiązki pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; H (7)1 zorganizować stanowisko pracy zgodnie z dobrymi praktykami bezpieczeństwa pracy przy sprzęcie rolniczym; H (7)2 zorganizować stanowisko pracy zgodnie z dobrymi praktykami bezpieczeństwa pracy w transporcie; H (7)3 zorganizować stanowisko pracy zgodnie z dobrymi praktykami bezpieczeństwa pracy ze środkami chemicznymi; H (7)4 zorganizować stanowisko pracy zgodnie z dobrymi praktykami bezpieczeństwa pracy w produkcji zwierzęcej; oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał kształcenia A Wypadki i choroby zawodowe. Instytucje ochrony pracy i ochrony środowiska. Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. rawa i obowiązki pracownika i pracodawcy. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 12
H (7)5 zorganizować stanowisko pracy zgodnie z dobrymi praktykami bezpieczeństwa pracy przy pracach około rolniczych obróbka drewna, prace warsztatowe, prace ziemne i na wysokości; H(9)1 przedstawić ogólne przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy przy obsłudze ciągników, maszyn, narzędzi i urządzeń technicznych stosowanych w rolnictwie, oraz przepisy w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy. KS(1)1 przestrzegać zasad kultury w czasie realizacji zadań zawodowych KS(1)2 przestrzegać zasad etyki zawodowej KS(2)1 wykazać się kreatywnością przy planowaniu i realizowaniu zadań. KS(2)2 wykonać zadania zgodnie z przyjętymi zasadami lanowane zadania Zadanie 1 Analiza zadań instytucji działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w olsce Na podstawie otrzymanej karty pracy zakwalifikuj wymienione pojęcia do odpowiedniej grupy związanej z wypadkami i chorobami zawodowymi, zasadami higieny i ochrony zdrowie, ochroną przeciwpożarową, ochroną środowiska i ergonomią. Na podstawie wykazu instytucji działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w olsce, podziel je na grupy zajmujące się podobnym obszarem działania. rzedstaw ich zadania i uprawnienia. Zadanie 2 Ocena ryzyka zawodowego na stanowisku pracy. Na podstawie wykazu stanowisk pracy występujących w gospodarstwie rolnym grupy uczniów proponują zorganizowanie stanowiska pracy, np.: przy sprzęcie rolniczym, w produkcji zwierzęcej lub przy pracach około rolniczych. Zaproponowane stanowiska pracy porównują z obowiązującymi przepisami, opisują warunki, wskazują czynniki niebezpieczne, szkodliwe i uciążliwe oraz proponują sposoby ich ograniczenia.. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne W pracowni w której prowadzone będą zajęcia edukacyjne powinny się znajdować: Kodeks pracy, oopisy instytucji z zakresu ochrony pracy i ochrony środowiska, komputer z dostępem do Internetu, urządzenia multimedialne Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów. zasopisma branżowe, katalogi, filmy i prezentacje multimedialne o tematyce ochrony pracy i ochrony środowiska. Zalecane metody dydaktyczne Zaplanowane do osiągnięcia efekty kształcenia przygotowują ucznia do wykonywania zadań zawodowych rolnika. W jednostce modułowej powinny być kształtowane umiejętności analizowania, wyszukiwania, selekcjonowania informacji z zakresu ochrony pracy i ochrony środowiska. Jednostka modułowa Zapewnianie bezpieczeństwa w gospodarstwie rolnym wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia, ze szczególnym uwzględnieniem metody ćwiczeń, tekstu przewodniego, metody przypadków, dyskusji dydaktycznej. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 13
Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo. raca odbywa się w grupach ma 15 osobowych. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się ocenianie prac wykonanych przez uczniów w wyniku realizowanych ćwiczeń. Kryteria oceniania będą dotyczyły poprawności merytorycznej, odpowiedniej struktury pracy (ocena ryzyka zawodowego) oraz jakości decyzji podejmowanych na podstawie zgromadzonych danych. Ocenianie nie będzie się koncentrowało tylko na zastosowaniu skali stopni szkolnych, a będzie uwzględniało zastosowanie metody obserwacji i kierowania do uczniów komunikatów zwrotnych sprzyjających motywowaniu i doskonaleniu metod dochodzenia do osiągnięcia efektu. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. M1.J2 Identyfikowanie zagrożeń i planowanie ograniczania ich skutków Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał kształcenia H(4)1. wskazać zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka podczas wykonywania zadań zawodowych w rolnictwie H(4)2. scharakteryzować sposoby zapobiegania zagrożeniom zdrowia i życia podczas wykonywania prac w rolnictwie H(4)3. przewidzieć zagrożenia środowiska naturalnego związane z prowadzeniem gospodarstwa rolnego H(5)1 wskazać zagrożenia związane z występowaniem czynników szkodliwych w pracy w gospodarstwie rolnym; H(5)2. scharakteryzować najczęściej występujące zagrożenia związane z realizacją zadań zawodowych w rolnictwie H(5)3. określić sposoby zapobiegania zagrożeniom związanym z występowaniem czynników szkodliwych w pracy w rolnictwie H (6)1 zdefiniować czynniki szkodliwe występujące w gospodarstwie i mające wpływ na organizm człowieka; H (6)2 określić działanie czynników szkodliwych występujące w gospodarstwie na organizm człowieka; zynniki szkodliwe występujące na stanowiskach pracy w rolnictwie Dobre praktyki bezpieczeństwa pracy na stanowiskach pracy Ochrona indywidualna i zbiorowa stanowisk pracy ierwsza pomoc w stanach zagrożenia rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 14
H (8)1 rozróżnić środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania zadań zawodowych; H (8)2 wybrać i zastosować środki ochrony indywidualnej i zbiorowej stosownie do wykonywanych zadań zawodowych; H(10)1 udzielić pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia; H 10)2 zgłosić wypadek lub chorobę zawodową do odpowiednich instytucji; KS(3)1 przewidzieć skutki udzielonej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia. KS(3)2 zapanować nad emocjami w czasie udzielania pomocy poszkodowanym przy pracy oraz w stanach zagrożenia życia KS(5)1wykorzystać stres jako mobilizację do działania w trakcie udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach KS(5)2 ograniczyć negatywny wpływ stresu na skuteczność działania w przypadku udzielania pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy lanowane zadania Zadanie 1 Wskazać czynniki szkodliwe i zagrożenia występujące na określonym stanowisku pracy, określić sposoby ich zapobiegania. Udzielić pomocy poszkodowanym. Na podstawie opisu stanowiska pracy uczeń wskazuje czynniki szkodliwe dla organizmu człowieka, występujące zagrożenia dla życia i zdrowia człowieka. rzedstawia sposoby ograniczania i sposoby zapobiegania zagrożeniom. Udziela pomocy poszkodowanym w przypadku wystąpienia czynników szkodliwych lub zagrożenia dla zdrowia i życia na stanowisku pracy Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne W pracowni w której prowadzone będą zajęcia edukacyjne powinny się znajdować: Kodeks pracy, komputer z dostępem do Internetu, rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 15
urządzenia multimedialne Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów. zasopisma branżowe, katalogi, filmy i prezentacje multimedialne o tematyce ochrony pracy i ochrony środowiska. Zalecane metody dydaktyczne Jednostka modułowa Identyfikowanie zagrożeń i planowanie ograniczania ich skutków wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia, ze szczególnym uwzględnieniem metody ćwiczeń, symulacji, metody przypadków, dyskusji dydaktycznej. Metody te pozwolą kształtować oczekiwane umiejętności jak również odpowiedzialne postawy zawodowe. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie oraz grupowo, grupy nie większe niż 15 osobowe. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie obserwacji wykonywanych ćwiczeń w sytuacjach rzeczywistych i symulowanych. Kryteria będą stanowiły poprawność merytoryczna, zachowanie procedur postępowania wynikających z dobrych praktyk i przepisów prawa, a szczególnie właściwej kolejności i czasu wykonania (udzielanie pierwszej pomocy). Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 16
2. M2 Obsługiwanie środków technicznych stosowanych w rolnictwie M2.J1 Dobieranie i konserwacja pojazdów i maszyn M2.J2 rowadzenie pojazdów stosowanych w rolnictwie rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 17
M2.J1 Dobieranie i konserwacja maszyn i pojazdów Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał kształcenia KZ(R.d)(1)1 dokonać podziału sprzętu technicznego stosowanego w zależności od sposobu pracy; KZ(R.d)(1)2 dokonać podziału pojazdów stosowanych w A A Rysunek techniczny. Materiały konstrukcyjne. zęści maszyn. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 18
rolnictwie w zależności od wykonywanych prac; KZ(R.d)(1)3 dokonać podziału narzędzi i maszyn rolniczych w zależności od: - przeznaczenia, - sposobu połączenia ze źródłem napędu, - konstrukcji i wydajności; KZ(R.d)(1)4 dokonać podziału mobilnych i stacjonarnych środków transportowych stosowanych w rolnictwie; R.3.3(1)1 wykreślić rysunek wskazanej części w rzutach prostokątnych na arkuszu rysunkowym A4; R.3.3(1)3 wykreślić schemat technologiczny przedstawionej maszyny z zastosowaniem uproszczeń rysunkowych; R.3.3(1)2 wykonać odręczny szkic przedstawionego mechanizmu lub zespołu maszyn w rzucie aksonometrycznym; R.3.3(1)4 odczytać rysunek części z przedstawionego katalogu części zamiennych; R.3.3(1)5 odczytać rysunek złożeniowy maszyny z przedstawionego katalogu części maszyn; R.3.3(1)6 odczytać rysunek instrukcyjny (ofertowy) ze wskazanej instrukcji obsługi danej maszyny; R.3.3(2)1 sklasyfikować materiały konstrukcyjne, paliwa, oleje i smary wg ich własności i zastosowania; R.3.3(2)2 scharakteryzować metale żelazne i nieżelazne, drewno, naturalne materiały konstrukcyjne, tworzywa A D D Maszynoznawstwo. aliwa i materiały eksploatacyjne. odstawy eksploatacji maszyn. Dokumentacja techniczna pojazdów i maszyn rolniczych. Instrukcje obsługi, gwarancje, katalogi części. rzeglądy techniczne codzienne i okresowe Konserwacja i przechowywanie sprzętu rolniczego Instalacje i urządzenia elektryczne. Instalacje i urządzenia wodociągowe. Niekonwencjonalne źródła energii. Urządzenia wodno-melioracyjne. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 19
sztuczne pod względem własności mechanicznych i technologicznych; KZ(R.d)(2)1 sklasyfikować na podstawie charakterystyki połączenia pod względem sposobu łączenia części ze sobą; KZ(R.d)(2)2 przedstawić sposoby zabezpieczenia połączeń śrubowych; KZ(R.d)(2)3 rozpoznać połączenia rozłączne i nierozłączne stosowane w technice rolniczej; KZ(R.d)(2)4 rozróżnić osie i wały ze względu na sposób przenoszenia obciążenia; KZ(R.d)(2)5 scharakteryzować 2 rodzaje łożysk pod względem sposobu przenoszenia obciążenia; KZ(R.d)(2)6 scharakteryzować 3 rodzaje sprzęgieł ze względu na sposób przenoszenia napędu; KZ(R.d)(2)7 scharakteryzować 3 rodzaje przekładni ze względu na sposób przeniesienia napędu; KZ(R.d)(2)8 dobrać średnicę koła napędzanego (lub obroty) określonej maszyny do silnika o znanych obrotach i średnicy koła napędzającego; KZ(R.d)(2)9 scharakteryzować 2 rodzaje napędowych rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 20
układów hydraulicznych zastosowanych w ciągnikach i maszynach rolniczych; Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego KZ(R.d)(2)10 scharakteryzować wentylatory, dmuchawy i sprężarki ze względu na ich przeznaczenie; KZ(R.d)(3)1 scharakteryzować występujące rodzaje korozji metali; KZ(R.d)(3)2 określić sposoby zabezpieczenia metali przed korazją; KZ(R.d)(3)3 rozpoznać rodzaje korozji na przedstawionych modelach. KZ(R.d)(1)5 rozróżnić narzędzia, maszyny i urządzenie stosowane w produkcji rolniczej w zależności od sposobu wykonywania pracy uwzględniając przeznaczenie, konstrukcję i źródło napędu z przedstawionych schematów, rysunków; A R.3.3(9)1 wykonać czynności obsługi codziennej (1), posezonowej, przedsezonowej wskazanego ciągnika lub maszyny rolniczej; R.3.3(9)2 wykonać pełną konserwację posezonową (przygotowanie do przechowywania) ciągnika lub maszyny rolniczej. R.3.3(3)1 dobrać sposoby dostarczania energii dla gospodarstwa rolniczego wskazując źródło i urządzenia.. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 21
R.3.3(3)2 określić zasady obsługi urządzeń energetycznych uwzględniając bieżące i okresowe przeglądy. H (8)1 rozróżniać środki ochrony indywidualnej i zbiorowej podczas wykonywania zadań zawodowych; H (8) 2 wybrać i zastosować środki ochrony indywidualnej i zbiorowej stosownie do wykonywanych zadań zawodowych; lanowane zadania Wykonanie schematu technologicznego (schematu napędu) przedstawionej maszyny z uwzględnieniem połączeń i części maszyn. Dobór materiałów konstrukcyjnych i eksploatacyjnych. Narysuj schemat przeniesienia napędu przedstawionej maszyny rolniczej. Na schemacie zaznacz występujące przekładnie i połączenia. Dobierz materiały konstrukcyjne oraz materiały eksploatacyjne. orównaj wykonany schemat ze schematem z podręcznika. Dokonaj analizy różnic i uzupełnij swoją pracę. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Jednostka modułowa Dobieranie i konserwacja maszyn i pojazdów wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia, zaplanowane do osiągnięcia efekty kształcenia przygotowują ucznia do wykonywania zadań zawodowych rolnika. owinny być kształtowane umiejętności ułatwiające odczytywanie rysunków technicznych, rozpoznawaniem części i mechanizmów maszyn, sposoby ich pracy a także umiejętności związane z rozpoznawaniem i zastosowaniem paliw i materiałów eksploatacyjnych. Należy także kształtować postawę odpowiedzialności rolnika za sposób wykorzystania zasobów energii w produkcji rolniczej. Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie zadań typu próba pracy. Środki dydaktyczne W pracowni, w której prowadzone będą zajęcia edukacyjne powinny się znajdować: katalogi i instrukcje obsługi sprzętu rolniczego, próbki paliw, materiałów eksploatacyjnych, modele mechanizmów, filmy i prezentacje multimedialne. Komputer z dostępem do Internetu. Urządzenia multimedialne. Zestawy ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów. Zalecane metody dydaktyczne rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 22
Dominującymi metodami powinny być metoda ćwiczeń, metoda tekstu przewodniego. Metody te zawierają opisy czynności niezbędne do wykonania zadania, a uczniowie pracują samodzielnie lub w zespole. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie lub grupowo. Grupa nie powinna być większa niż 15 osób. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu wielokrotnego wyboru oraz testu praktycznego. Kryteria oceniania będą dotyczyły poprawności merytorycznej i kolejności wykonania czynności. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia M2.J2 rowadzenie pojazdów stosowanych w rolnictwie Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: KZ(R.c)(1)1. ustalić zakres czynności kontrolno-obsługowych pojazdu; KZ(R.c)(1)2. zinterpretować wskazania przyrządów kontrolno-pomiarowych; KZ(R.c)(1)3. wyjaśnić wpływ stanu technicznego pojazdu na bezpieczeństwo w ruchu drogowym; KZ(R.c)(2)1. wyjaśnić przepisy prawa dotyczące ruchu drogowego podczas jazdy po drogach; oziom wymagań programow ych ( lub ) Kategoria taksonomicz na Materiał kształcenia odstawowe pojęcia dotyczące ruchu drogowego. Wpływ alkoholu lub innych środków na działania kierującego. rzyczyny wypadków drogowych. Wpływ stanu technicznego na bezpieczeństwo w ruchu drogowym. Sprawdzenie stanu technicznego rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 23
KZ(R.c)(2)2. zinterpretować przepisy prawa dotyczące ruchu drogowego podczas przejazdu przez skrzyżowania; KZ(R.c)(2)3. zinterpretować przepisy prawa dotyczące pojazdu. Oświetlenie pojazdu. Wyposażenie obowiązkowe pojazdu. pierwszeństwa przejazdu; KZ(R.c)(2)4. określić przepisy prawa o ruchu drogowym rocedury postępowania podczas wypadku. dotyczące włączania się do ruchu; KZ(R.c)(2)5. określić dopuszczalne prędkości pojazdów na rocedury postępowania podczas kolizji drogowej. poszczególnych rodzajach dróg; KZ(R.c)(2)6. zinterpretować znaczenie znaków drogowych; Udzielanie pierwszej pomocy osobom poszkodowanym. KZ(R.c)(3)1. określić zasady kierowania pojazdami w ruchu Elementy kontrolno-pomiarowe drogowym; pojazdu. KZ(R.c)(3)2. zinterpretować nadawanych sygnałów Zakres czynności kontrolno-obsługowych drogowych; Ogólne zasady ruchu drogowego. Szczególna ostrożność. KZ(R.c)(3)3. wyjaśnić konsekwencje zachowań innych Zasada ograniczonego zaufania. uczestników ruchu drogowego; Rodzaje dróg. KZ(R.c)(4)1. wyjaśnić zasady wykonywania czynności obsługi Dopuszczalne prędkości. codziennej pojazdu; Włączanie się do ruchu. KZ(R.c)(4)2. wyjaśnić przepisy prawne dotyczące obowiązku rzecinanie się kierunku ruch rejestracji pojazdu i obowiązkowych badań technicznych; pojazdów. KZ(R.c)(4)3. wyjaśnić zasady organizacji miejsca pracy rzejazd przez skrzyżowania. kierowcy zgodnie z zasadami ergonomii; ierwszeństwo przejazdu. KZ(R.c)(4)4. wyjaśnić zasady prowadzenia pojazdów w Skrzyżowania o ruch okrężnym. różnych warunkach drogowych; ionowe i poziome znaki drogowe. KZ(R.c)(4)5. wyjaśnić zasady przeprowadzania egzaminu Sygnały świetlne i nadawane przez wewnętrznego; osoby kierujące ruchem. KZ(R.c)(4)6. wyjaśnić zasady przeprowadzania egzaminu rzejazdy przez torowiska. państwowego w różnych warunkach drogowych; rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 24
KZ(R.c)(4)7. wyjaśnić procedury wydawania i cofania uprawnień do kierowania pojazdami. H(8)1 zastosować środki ochrony indywidualnej i zbiorowej na stanowisku pracy operatora pojazdów i maszyn rolniczych podczas ich pracy, obsługi technicznej i konserwacji; H(8)2 zastosować środki ochrony indywidualnej i zbiorowej na stanowisku pracy pracownika obsługi pojazdów i maszyn rolniczych; ojazdy uprzywilejowane. Zasady doboru i uzupełniania materiałów eksploatacyjnych. Obsługa codzienna pojazdu. rzygotowanie miejsca pracy kierowcy. rzewóz osób i ładunków. Jazda w warunkach ograniczonej widoczności Używanie sygnałów dźwiękowych i świetlnych. Ewidencja pojazdów. rzeglądy techniczne. Kategorie praw jazdy i zakres uprawnień. Wydawanie praw jazdy. ofanie uprawnień do kierowania. Kontrola drogowa. rocedury na egzaminie wewnętrznym i państwowym. KS (3)3 przewidzieć skutki udzielonej pomocy poszkodowanym w wypadkach drogowych KS(3)4zapanować nad emocjami w czasie udzielania pomocy poszkodowanym w wypadkach drogowych KS(5)3 wykorzystać stres jako mobilizację do działania w trakcie prowadzenia pojazdu KS(5)4ograniczyć negatywny wpływ stresu na skuteczność działania jako uczestnik ruchu drogowego KS(8)1 przyjąć odpowiedzialność za zachowanie podczas kierowania pojazdami w różnych warunkach drogowych KS(8)2 przyjąć odpowiedzialność za innych uczestników ruchu drogowego lanowane zadania Zadanie 1 Ustalenie zakresu czynności obsługowych pojazdu przed rozpoczęciem jazdy. Na podstawie otrzymanej instrukcji obsługi pojazdu, określ czynności do wykonania przed zajęciem miejsca kierowcy, a także opracuj co i w jakiej kolejności należy wykonać po zajęciu miejsca kierowcy, ale przed uruchomieniem silnika pojazdu. Zadanie 2 rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 25
Ustalenie zasad poruszania się pojazdami w trudnym terenie. Każda z grup może opracować zasady poruszania w innych warunkach drogowych, terenowych. Uczniowie w zespołach kilkuosobowych dokonują analizy uwarunkowań poruszania się w określonych warunkach drogowych, terenowych i zaplanowania czynności kierowcy ułatwiających wykonanie tego zadania. Na podstawie otrzymanej instrukcji należy opracować działania kierowcy, korzystając z zasobów w Internecie, literaturze. Zadanie 3 Ustalenie zasad pierwszeństwa przejazdu podczas pokonywania różnego rodzaju skrzyżowań, z uwzględnieniem różnorodnych uczestników ruchu drogowego (pojazdy szynowe, uprzywilejowane, wolnobieżne, piesi, rowerzyści). Zadaniem każdego ucznia (w zespołach dwuosobowych) jest ustalanie kolejności przejazdu na skrzyżowaniach w różnych sytuacjach drogowych. Zadanie 4 Ustalanie procedur postępowania podczas różnych wypadków drogowych. Uczniowie w zespołach kilkuosobowych dokonują analizy planowanych działań podczas udzielania pomocy osobom poszkodowanym w wypadku drogowym. Na podstawie otrzymanego opisu wypadku należy opracować procedurę wzywania i udzielania pomocy, charakterystykę planowanych działań, korzystając z zasobów w Internecie, literaturze. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Jednostka modułowa rowadzenie pojazdów stosowanych w rolnictwie wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia. Zaproponowane do osiągnięcia uszczegółowione efekty kształcenia przygotowują ucznia do poruszania się pojazdami w różnych warunkach drogowych. W zakresie materiału znalazły się zagadnienia dotyczące dokumentacji dotyczącej kierowcy, pojazdu, warunków technicznych pojazdu, okresowej oceny stany technicznego w stacjach kontroli pojazdów. odczas zajęć powinny być kształtowane umiejętności poszukiwania, analizowania i selekcjonowania informacji z zakresu obrotu pojazdami zasad ich ewidencji, obowiązków właścicieli i kierowców (ubezpieczenie O, dokumenty dotyczące pojazdu). Należy także kształtować umiejętność współpracy w grupie, gdyż umiejętność pozyskiwania najnowszych informacji jest kluczową w zakresie poznawania najnowszych uregulowań prawnych. Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu wielokrotnego wyboru oraz zadań praktycznych. Środki dydaktyczne rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 26
W pracowni pojazdów rolniczych powinny się znajdować: tablice poglądowe, katalogi i oferty handlowe producentów pojazdów samochodowych i ciągników rolniczych. Ważne jest umożliwienie korzystania ze stanowisk komputerowych z dostępem do Internetu (1 stanowisko dla dwóch uczniów). W pracowni powinny znajdować się urządzenia multimedialne, czasopisma branżowe, katalogi, filmy i prezentacje multimedialne dotyczące budowy pojazdów rolniczych. Należy przygotować zestawy ćwiczeń, a także pakiety edukacyjne dla uczniów. Zalecane metody dydaktyczne Nauczyciel dobierając metody kształcenia powinien przede wszystkim odpowiedzieć na następujące pytania: -jakie ma zaplanowane do osiągnięcia cele podczas zajęć? -jakie metody będą najbardziej odpowiednie do możliwości percepcyjnych uczących się? -jakie problemy (o jakim stopniu trudności i złożoności) powinny być przez uczniów rozwiązane? -jak zmotywować uczniów i zapewnić ich zaangażowanie w proces dydaktyczny? Rzetelna odpowiedź na te pytania pozwoli na trafne dobranie metod, które pozwolą na osiągnięcie zamierzonych efektów. W tym dziale powinny być kształtowane umiejętności analizowania, wyszukiwania, selekcjonowania informacji z zakresu budowy pojazdów. Ten dział programowy wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia, ze szczególnym uwzględnieniem metody tekstu przewodniego, dyskusji dydaktycznej w różnych odmianach. Niektóre elementy zajęć muszą być wspomagane wykładem konwersatoryjnym. odczas zajęć należy wykonywać ćwiczenia, do których należy przygotować opisy czynności niezbędne do wykonania zadania, a uczniowie będą pracować samodzielnie lub w zespołach. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie lub grupowo. Zajęcia należy prowadzić w grupach liczących do 15 osób.. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu zgodnie ze standardami ośrodka egzaminacyjnego oraz testu praktycznego podczas którego zweryfikowana zostanie umiejętność podejmowania decyzji dotyczących jazdy w różnych warunkach drogowych i terenowych. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 27
rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 28
3. M3 rowadzenie produkcji roślinnej M3.J1 rzygotowanie gleby do uprawy M3.J2 rowadzenie uprawy roślin paszowych M3.J3 rowadzenie uprawy roślin zbożowych M3.J4 rowadzenie uprawy roślin okopowych M3.J5 rowadzenie uprawy roślin przemysłowychm3.j6 rowadzenie uprawy roślin specjalnych M3.J7 Obsługiwanie maszyn stosowanych w produkcji roślinnej M3.J1 rzygotowanie gleby do uprawy Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: KZ (R.d)(4)1 wymienić podać przykłady zabiegów uprawowychpodstawowe zabiegi uprawowe; oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna KZ (R.d)(4)2 określić cel i zadania stosowania podstawowych zabiegów uprawowych; KZ (R.d)(5). rozpoznać główne typy gleb olski na podstawie profilu glebowego i określić ich wartość rolniczą; KZ (R.d)(5)2 wyjaśnić wpływ poszczególnych frakcji na właściwości gleb; KZ (R.d)(5)3 scharakteryzować wartość rolniczą gleb na podstawie klasyfikacji; KZ (R.d)(5)4 wyjaśnić sposoby przeciwdziałania chemicznym, biologicznym i fizycznym procesom powodującym degradacje gleb; KZ(R.d)(5)5 określić budowę profilu gleb występujących w otoczeniu szkoły na wykonanych odkrywkach glebowych; KZ(R.d)(5)6 określić warunki glebowe występujące w rejonie szkoły oraz danego gospodarstwa na podstawie materiałów kartograficznych map bonitacyjnych i map przydatności rolniczej; KZ (R.d)(6)1 scharakteryzować rolę nawożenia organicznego i mineralnego w produkcji rolniczej; KZ (R.d)(6)2 rozpoznać objawy niedoboru poszczególnych składników mineralnych powodujących zaburzenia we wzroście i rozwoju roślin; Materiał kształcenia ele i zadani uprawy roli. Rodzaje zabiegów uprawowych i ich charakterystyka. Zespoły zabiegów uprawowych. Typy gleb. Właściwości gleb. Klasyfikacja użytkowa gleb w olsce. Rodzaje składników pokarmowych i ich wpływ na wzrost i plonowani roślin. odział i charakterystyka nawozów. Wpływ nawożenia na środowisko. ezpieczeństwo i higiena pracy przy stosowaniu i przechowywaniu nawozów organicznych i mineralnych. Zadania i rodzaje melioracji. Konserwacja urządzeń melioracyjnych. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 29
KZ (R.d)(6)3 dokonać podziału i charakterystyki nawozów na podstawie ustawy o nawozach i nawożeniu; KZ (R.d)(6)4 ocenić wpływ nawożenia mineralnego i organicznego na glebę, rośliny i środowisko; R.3.1(4)1. dokonać podziału melioracji wodnych według różnych kryteriów; R.3.1(4)2 określić zakres i sposób wykonywania konserwacji urządzeń wodnomelioracyjnych; R.3. 1(4)3 ocenić stan urządzeń wodno-melioracyjnych na użytkach zielonych oraz gruntach ornych w okresie wiosennym i przed zimą; R.3. 1(4)4. gromadzić odpowiednie materiały i narzędzia do konserwacji urządzeń melioracyjnych; R.3.1(4)5 zaplanować i przeprowadzić prace konserwacyjne urządzeń modnomelioracyjnych w okresie wiosennym i przed zimą; lanowane zadania lanowanie zabiegów uprawowych oraz nawożenie w gospodarstwie rolnym Grupa zostaje podzielona na 5-6 osobowe zespoły. Zespoły uczniów otrzymują opis gospodarstwa zawierający rodzaj roślin, powierzchnię ich uprawy, zasobność gleb w składniki pokarmowe. Ich zadaniem jest zaplanowanie zabiegów agrotechnicznych tj. zabiegów uprawowych i nawożenia w gospodarstwie rolnym Rozpoznawanie gleby na podstawie odkrywki glebowej Uczniowie wykonują odkrywkę glebową i na jej podstawie rozpoznają glebę i określają profile glebowe. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Umiejętności zdobyte przez uczniów w tej jednostce modułowej wykorzystają do planowania zadań w następnych jednostkach modułowych. raca w zespole umożliwi wymianę doświadczeń, rozwiązywanie pojawiających się problemów. Uczniowie będą łączyli wiadomości zdobyte na lekcjach z wykonaniem konkretnych prac związanych z rozpoznawaniem gleb w terenie lub konserwacją urządzeń melioracyjnych Środki dydaktyczne W pracowni w której prowadzone będą zajęcia powinny znajdować się stanowisko komputerowe dla nauczyciela z dostępem do Internetu, z drukarką, ze skanerem i z projektorem multimedialnym, filmy, prezentacje, mapy zasobności gleb, profile glebowe, zestawy próbek nawozów Zalecane metody dydaktyczne W celu osiągnięcia zamierzonych efektów należy wykorzystać metody pokaz z objaśnieniem, metody problemowe, ćwiczenia praktyczne Formy organizacyjne rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 30
Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem formy grupowej i indywidualnej. Liczba uczniów w grupie nie może przekraczać 15 osób. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu wielokrotnego wyboru, analiza wykonanego zadania oraz prezentacja wyników prac zespołowych. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia, dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. M3.J2 rowadzenie uprawy roślin paszowych Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna R.3.1(5) 1 zaplanować nawożenie organiczne pod rośliny paszowe uwzględniając przedplon i zasobność gleby; R.3.1(5) 2 ustalić dawkę nawozów organicznych i mineralnych oraz terminy ich stosowania pod rośliny paszowe; R.3.1(6)1 określić parametry, jakimi powinien charakteryzować się materiał siewny roślin paszowych; R.3.1(6)2 ocenić przydatność określonych próbek nasion jako materiału siewnego na podstawie ustalonych parametrów ; R.3. 1(6)3 dokonać oceny organoleptycznej materiału siewnego roślin paszowych; R.3. 1(6)4 określić czystość, zdolność i siłę kiełkowania próbek materiału siewnego; R.3.1(7)1 obliczyć ilość wysiewu nasion roślin paszowych uwzględniając warunki agrotechniczne i parametry materiału siewnego; R.3.1(7)2 zaplanować czynności związane z przygotowaniem materiału siewnego roślin paszowych z uwzględnieniem warunków gospodarstwa; R.3. 1(7)3 wybrać materiał siewny spośród przedstawionych próbek i uzasadnić wybór; R.3. 1(7)4 obliczyć ilość materiału siewnego do obsiewu zaplanowanej powierzchni roślinami paszowymi; c Materiał kształcenia Znaczenie gospodarcze roślin paszowych Wymagania klimatyczno-glebowe roślin pastewnych. Nawożenie mineralne i organiczne roślin paszowych. Stanowisko w zmianowaniu roślin paszowych. Uprawa i nawożenie roślin paszowych. rzygotowanie materiału siewnego i siew roślin. ielęgnowanie i ochrona roślin pastewnych. Zbiór i przechowywanie roślin paszowych Zakładanie użytków zielonych. Nawożenie i pielęgnacja użytków zielonych. Użytkowanie łąk i pastwisk. rojekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 31