INSTRUKCJA RUCHU I EKSPLOATACJI SIECI PRZESYŁOWEJ

Wersa 1.2 zatwierdzona decyzą Prezesa URE nr DPK-7102-14(5)/2006 z dnia 10 lutego 2006 r. Prezesa URE nr DPK-7102-14(7)/2006 z dnia 22 gudnia 2006 roku; Aktualizaci nr B/2/2007 IRiESP z dnia 26 marca 2007 roku decyzą Prezesa URE nr DPK-7102-14(8)/2007 z dnia 29 marca 2007 roku; Aktualizaci nr B/3/2007 IRiESP z dnia 18 czerwca 2007 roku Prezesa URE nr DPK-7102-14(14)/2007 z dnia 21 czerwca 2007 roku; Aktualizaci nr B/4/2007 IRiESP z dnia 22 paździenika 2007 roku decyzą zatwierdzoną Prezesa URE nr DPK-7102-14(17)/2007/RGa z dnia 30 października 2007 roku; Kartą Część Aktualizaci nr B/5/2008 IRiESP I z dnia 9 kwietnia 2008 roku zatwierdzoną decyzą Prezesa URE nr DPK-7102-1(2)/2008 z dnia 21 kwietnia 2008 roku. INSTRUKCJA RUCHU I EKSPLOATACJI SIECI PRZESYŁOWEJ Bilansowanie systemu i zarządzanie ograniczeniami systemowymi Tekst ednolity uwzględniaący zmiany wprowadzone: Kartą Aktualizaci nr B/1/2006 IRiESP z dnia 19 grudnia 2006 roku zatwierdzoną Tekst ednolity obowiązuący od dnia: 21 maa 2008 roku

Spis treści 1. POSTANOWIENIA WSTĘPNE... 5 1.1. OPERATOR SYSTEMU PRZESYŁOWEGO ELEKTROENERGETYCZNEGO... 5 1.2. PODSTAWY PRAWNE OPRACOWANIA INSTRUKCJI RUCHU I EKSPLOATACJI SIECI PRZESYŁOWEJ I DOKUMENTY ZWIĄZANE... 7 1.3. ZAKRES PRZEDMIOTOWY I PODMIOTOWY IRIESP BILANSOWANIE SYSTEMU I ZARZĄDZANIE OGRANICZENIAMI SYSTEMOWYMI... 7 1.4. WEJŚCIE W śycie IRIESP BILANSOWANIE SYSTEMU I ZARZĄDZANIE OGRANICZENIAMI SYSTEMOWYMI ORAZ TRYB DOKONYWANIA I WPROWADZANIA W NIEJ ZMIAN... 8 2. WARUNKI BILANSOWANIA SYSTEMU I ZARZĄDZANIA OGRANICZENIAMI SYSTEMOWYMI... 11 2.1. UWARUNKOWANIA PRAWNE I ORGANIZACYJNE... 11 2.1.1. Podmioty Rynku Bilansuącego... 11 2.1.2. Obszar Rynku Bilansuącego... 13 2.1.3. Obiekty Rynku Bilansuącego... 14 2.1.4. Powiązania pomiędzy podmiotami i obiektami Rynku Bilansuącego... 22 2.1.5. Bilansowanie handlowe na Rynku Bilansuącym... 26 2.1.6. Podstawowe funkce podmiotów na Rynku Bilansuącym... 30 2.1.7. Podmioty wymiany międzysystemowe i ich funkce... 32 2.1.8. Umowy SprzedaŜy Energii realizowane przez poszczególne rodzae Jednostek Grafikowych... 33 2.1.9. Katalog regulacynych usług systemowych elektrowni cieplnych... 35 2.1.10. Charakterystyka regulacynych usług systemowych elektrowni... 36 2.1.11. Generaca wymuszona w procesie bilansowania zasobów KSE... 40 2.2. WARUNKI UCZESTNICTWA W BILANSOWANIU SYSTEMU I ZARZĄDZANIU OGRANICZENIAMI SYSTEMOWYMI... 41 2.2.1. Warunki uczestnictwa w Rynku Bilansuącym... 41 2.2.2. Warunki uczestnictwa w świadczeniu regulacynych usług systemowych... 54 2.2.3. Warunki uczestnictwa w świadczeniu usług GWS... 56 2.2.4. Warunki uczestnictwa w wymianie międzysystemowe... 57 3. PROCEDURY ZGŁASZANIA I PRZYJMOWANIA DO REALIZACJI PRZEZ OPERATORA SYSTEMU PRZESYŁOWEGO UMÓW SPRZEDAśY ORAZ PROGRAMÓW DOSTARCZANIA I ODBIORU ENERGII ELEKTRYCZNEJ... 60 3.1. PROCEDURA ZGŁASZANIA DANYCH HANDLOWYCH I TECHNICZNYCH NA RYNKU BILANSUJĄCYM... 60 3.1.1. Ogólne zasady zgłaszania danych handlowych i technicznych... 60 3.1.2. Tryb i harmonogram zgłaszania danych handlowych i technicznych... 62 3.1.3. Zgłaszanie Umów SprzedaŜy Energii... 64 3.1.4. Weryfikaca Zgłoszeń Umów SprzedaŜy Energii... 67 3.1.5. Zgłaszanie Ofert Bilansuących części handlowe... 69 3.1.6. Oferty Zastępcze dla Jednostek Grafikowych Wytwórczych aktywnych... 77 3.1.7. Weryfikaca Zgłoszeń Ofert Bilansuących części handlowe... 79 3.1.8. Zgłaszanie Ofert Bilansuących części techniczne... 84 3.1.9. Weryfikaca Ofert Bilansuących części techniczne... 87 3.2. PROCEDURA ZGŁASZANIA DANYCH WYMIANY MIĘDZYSYSTEMOWEJ... 88 3.2.1. Ogólne zasady... 88 3.2.2. Tryb i harmonogram dokonywania Zgłoszeń Danych Wymiany Międzysystemowe... 88 3.2.3. Dokument Zgłoszenia Grafików Wymiany Międzysystemowe... 91 3.2.4. Weryfikaca Zgłoszonych Grafików Wymiany Międzysystemowe... 92 3.2.5. Uzgadnianie Zweryfikowanych Grafików Wymiany Międzysystemowe z operatorami siednich systemów przesyłowych... 94 4. PROCEDURY BILANSOWANIA SYSTEMU I ZARZĄDZANIA OGRANICZENIAMI SYSTEMOWYMI... 96 Strona 2 z 245

4.1. PROCEDURA PLANOWANIA DOBOWEGO... 96 4.1.1. Zasady ogólne planowania koordynacynego... 96 4.1.2. Procedura przygotowywania Bilansu Techniczno-Handlowego Dobowego (BTHD)... 96 4.1.3. Procedura przygotowywania Wstępnego Planu Koordynacynego Dobowego (WPKD)... 97 4.1.4. Procedura tworzenia Planu Koordynacynego Dobowego (PKD)... 100 4.2. PROCEDURA PLANOWANIA OPERATYWNEGO I PROWADZENIA RUCHU... 113 4.2.1. Zasady ogólne... 113 4.2.2. Harmonogram przygotowywania planu BPKD... 113 4.2.3. Wersa podstawowa planu BPKD... 114 4.2.4. Procedura aktualizaci planu BPKD... 114 4.2.5. Dane weściowe oraz dane wyściowe planu BPKD... 115 4.3. PROCEDURA ZGŁASZANIA REMONTÓW, UBYTKÓW I WYMUSZEŃ JEDNOSTEK WYTWÓRCZYCH... 116 4.3.1. Zakres zgłoszeń... 116 4.3.2. Harmonogram przekazywania zgłoszeń... 117 4.3.3. Uwarunkowania dotyczące zgłoszeń... 118 4.4. PROCEDURA PLANOWANIA I DYSPONOWANIA REGULACYJNYMI USŁUGAMI SYSTEMOWYMI... 119 4.4.1. Zasady ogólne... 119 4.4.2. Planowanie wykorzystania regulacynych usług systemowych... 120 4.4.3. Zasady dysponowania regulacynymi usługami systemowymi... 121 4.5. PROCEDURA ZARZĄDZANIA OGRANICZENIAMI SIECIOWYMI POPRZEZ USŁUGĘ GWS... 123 4.5.1. Zasady wyznaczania ednostek wytwórczych, które mogą być obęte umowami GWS... 123 4.6. PROCEDURA ZARZĄDZANIA POŁĄCZENIAMI SYSTEMÓW ELEKTROENERGETYCZNYCH... 126 4.6.1. Zasady zarządzania połączeniami systemów elektroenergetycznych... 126 4.6.2. Zasady udostępniania zdolności przesyłowych na połączeniach systemów elektroenergetycznych..... 127 5. PROCEDURA ROZLICZANIA KOSZTÓW BILANSOWANIA SYSTEMU I KOSZTÓW OGRANICZEŃ SYSTEMOWYCH... 128 5.1. ZASADY WYZNACZANIA POZYCJI KONTRAKTOWYCH ORAZ CEN PRZYROSTOWYCH I REDUKCYJNYCH...... 128 5.1.1. Wyznaczanie Pozyci Kontraktowych Deklarowanych... 128 5.1.2. Wyznaczanie Pozyci Kontraktowych Zweryfikowanych... 128 5.1.3. Wyznaczanie Pozyci Kontraktowych Skorygowanych... 130 5.1.4. Wyznaczanie cen przyrostowych i cen redukcynych... 132 5.2. ZASADY PRZETWARZANIA DANYCH POMIAROWYCH I WYZNACZANIA RZECZYWISTEJ ILOŚCI DOSTAW ENERGII... 134 5.2.1. Wymagania techniczne... 134 5.2.2. Zasady ogólne... 134 5.2.3. Procedura konfigurowania danych pomiarowych i pomiarowo-rozliczeniowych... 137 5.2.4. Procedura pozyskiwania danych pomiarowych i pomiarowo-rozliczeniowych... 138 5.2.5. Procedura wyznaczania rzeczywistych ilości dostaw energii (ER)... 141 5.2.6. Procedura udostępniania danych pomiarowych i pomiarowo-rozliczeniowych... 146 5.3. PROCEDURY ROZLICZEŃ ILOŚCIOWYCH I WARTOŚCIOWYCH... 148 5.3.1. Rozliczenia na Rynku Bilansuącym... 148 5.3.2. Rozliczenia za świadczenie RUS... 177 5.3.3. Rozliczenia za świadczenie usługi GWS... 199 5.3.4. Rozliczenia nieuzgodnione wymiany międzysystemowe... 201 5.4. PROCEDURY FAKTUROWANIA I ROZLICZEŃ FINANSOWYCH... 202 5.4.1. Zasady ogólne... 202 5.4.2. Procedury dotyczące rynku bilansuącego... 203 5.4.3. Procedury dotyczące świadczenia RUS... 205 5.4.4. Procedury dotyczące świadczenia usługi GWS... 206 5.5. PROCEDURY UDOSTĘPNIANIA DANYCH ROZLICZENIOWYCH... 207 5.5.1. Procedury udostępniania danych rozliczeniowych dotyczących rynku bilansuącego... 207 5.5.2. Procedury udostępniania danych rozliczeniowych dotyczących świadczenia RUS... 211 Strona 3 z 245

5.5.3. Procedura udostępniania danych rozliczeniowych w związku ze świadczeniem usług GWS... 219 6. PROCEDURY I ZAKRES WYMIANY INFORMACJI NIEZBĘDNEJ DO BILANSOWANIA SYSTEMU I ZARZĄDZANIA OGRANICZENIAMI SYSTEMOWYMI... 221 6.1. INFORMACJE OGÓLNE... 221 6.2. SYSTEM WIRE... 221 6.2.1. Wymagania funkconalne i techniczne... 221 6.2.2. Zakres wymiany informaci na rynku bilansuącym... 221 6.2.3. Zakres przesyłanych dokumentów... 222 6.2.4. Zasady reestraci dokumentów... 222 6.3. SYSTEM OPERATYWNEJ WSPÓŁPRACY Z ELEKTROWNIAMI (SOWE)... 222 6.3.1. Wymagania funkconalne i techniczne... 222 6.3.2. Zakres danych wymienianych pomiędzy OSP i słuŝbami ruchowymi... 223 6.3.3. Zakres dokumentów przesyłanych poprzez system SOWE... 223 6.4. ZAKRES INFORMACJI O RYNKU ENERGII ELEKTRYCZNEJ I PRACY KSE PUBLIKOWANYCH PRZEZ OSP...... 223 7. SPOSÓB POSTĘPOWANIA W STANACH ZAGROśENIA BEZPIECZEŃSTWA ZAOPATRZENIA W ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ... 226 7.1. ZASADY OGÓLNE... 226 7.2. PROCEDURY AWARYJNE... 227 8. POSTĘPOWANIE REKLAMACYJNE... 229 9. WYKAZ SKRÓTÓW I OZNACZEŃ ORAZ DEFINICJE STOSOWANYCH POJĘĆ... 231 9.1. WYKAZ SKRÓTÓW... 231 9.2. DEFINICJE STOSOWANYCH POJĘĆ... 239 10. ZAŁĄCZNIKI... 245 Strona 4 z 245

energetyczne, est przedsiębiorstwem energetycznym zamuącym się 1. POSTANOWIENIA WSTĘPNE 1.1. Operator Systemu Przesyłowego elektroenergetycznego 1.1.1. Operator Systemu Przesyłowego elektroenergetycznego, zwany dale Operatorem Systemu Przesyłowego (OSP), zgodnie z ustawą z dnia 10 kwietnia 1997 roku Prawo energetyczne, tekst ednolity Dz. U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1504 wraz z późnieszymi zmianami, zwaną dale ustawą Prawo przesyłaniem energii elektryczne, odpowiedzialnym za ruch sieciowy w systemie przesyłowym elektroenergetycznym, bieŝące i długookresowe bezpieczeństwo funkconowania tego systemu, eksploatacę, konserwacę, remonty oraz niezbędną rozbudowę sieci przesyłowe, w tym połączeń z innymi systemami elektroenergetycznymi. 1.1.2. Operator Systemu Przesyłowego, zgodnie z postanowieniami ustawy Prawo energetyczne, est odpowiedzialny w szczególności za: (1) Bezpieczeństwo dostarczania energii elektryczne poprzez zapewnienie bezpieczeństwa funkconowania systemu elektroenergetycznego i odpowiednie zdolności przesyłowe w sieci przesyłowe. (2) Prowadzenie ruchu sieciowego w sieci przesyłowe w sposób efektywny, przy zachowaniu wymagane niezawodności dostarczania energii elektryczne i akości e dostarczania oraz, we współpracy z Operatorami Systemów Dystrybucynych elektroenergetycznych, zwanych dale Operatorami Systemów Dystrybucynych (OSD), koordynowanie prowadzenia ruchu sieciowego w koordynowane sieci 110 kv. (3) Eksploatacę, konserwacę i remonty sieci, instalaci i urządzeń, wraz z połączeniami z innymi systemami elektroenergetycznymi, w sposób gwarantuący niezawodność funkconowania systemu elektroenergetycznego. (4) Zapewnienie długoterminowe zdolności systemu elektroenergetycznego w celu zaspokaania uzasadnionych potrzeb w zakresie przesyłania energii elektryczne w obrocie kraowym i transgranicznym, w tym w zakresie rozbudowy sieci przesyłowe, a tam gdzie ma to zastosowanie, rozbudowy połączeń z innymi systemami elektroenergetycznymi. (5) Współpracę z innymi operatorami systemów elektroenergetycznych lub przedsiębiorstwami energetycznymi w celu niezawodnego i efektywnego funkconowania systemów elektroenergetycznych oraz skoordynowania ich rozwou. (6) Dysponowanie mocą ednostek wytwórczych przyłączonych do sieci przesyłowe oraz ednostek wytwórczych o mocy osiągalne równe 50 MW Strona 5 z 245

lub wyŝsze, przyłączonych do koordynowane sieci 110 kv, uwzględniaąc umowy z uŝytkownikami systemu przesyłowego oraz techniczne ograniczenia w tym systemie. (7) Zarządzanie zdolnościami przesyłowymi połączeń z innymi systemami elektroenergetycznymi. (8) Zakup usług systemowych niezbędnych do prawidłowego funkconowania systemu elektroenergetycznego, niezawodności pracy tego systemu i utrzymania parametrów akościowych energii elektryczne. (9) Bilansowanie systemu elektroenergetycznego, w tym równowaŝenie bieŝącego zapotrzebowania na energię elektryczną z dostawami te energii w Kraowym Systemie Elektroenergetycznym (KSE), zarządzanie ograniczeniami wynikaących z niezbilansowania energii elektryczne dostarczone i pobrane z KSE oraz zarządzania ograniczeniami systemowymi. (10) Zarządzanie przepływami energii elektryczne w systemie przesyłowym, w sposób skoordynowany z innymi połączonymi systemami elektroenergetycznymi oraz, we współpracy z OSD, w koordynowane 110 kv, z uwzględnieniem technicznych ograniczeń tą w tym systemie. (11) Zakup energii elektryczne w celu pokrywania strat powstałych w przesyłowe podczas przesyłania energii elektryczne siecią oraz stosowanie przerzystych i niedyskryminacynych procedur rynkowych przy zakupie te energii. (12) Dostarczanie uŝytkownikom systemu i operatorom innych systemów elektroenergetycznych, z którymi system przesyłowy est połączony, informaci o warunkach świadczenia usług przesyłania energii elektryczne, w tym dotyczących realizaci obrotu transgranicznego oraz zarządzania siecią OPERATOR SYSTEMU PRZESYŁOWEGO systemowymi oraz prowadzenie z uŝytkownikami tego systemu rozliczeń i bilansowania energii elektryczne, niezbędnych do uzyskania dostępu do sieci przesyłowe i korzystania z te sieci. (13) Opracowywanie planów działania na wypadek zagroŝenia wystąpienia awarii o znacznych rozmiarach w systemie elektroenergetycznym oraz odbudowy tego systemu po wystąpieniu awarii. (14) Realizacę ograniczeń w dostarczaniu energii elektryczne. (15) Opracowywanie normalnego układu pracy sieci przesyłowe oraz, we współpracy z OSD, normalnego układu pracy koordynowane sieci 110 kv. 1.1.3. Na terenie Rzeczypospolite Polskie funkcę OSP pełni PSE-Operator S.A. PSE-Operator S.A. posiada koncesę na przesyłanie energii elektryczne nr PEE/272/4988/W/2/2004/MS wydaną przez Prezesa Urzędu Regulaci Energetyki w dniu 15 kwietnia 2004 r. 1.1.4. Operator Systemu Przesyłowego realizue obowiązki, o których mowa w pkt 1.1.2., równieŝ za pośrednictwem następuących podmiotów działaących w imieniu i na rzecz OSP: Strona 6 z 245

i Eksploataci Sieci Przesyłowe maą obowiązek współpracować (1) PSE-Centrum Sp. z o.o. (2) PSE-Południe Sp. z o.o. (3) PSE-Północ Sp. z o.o. (4) PSE-Wschód Sp. z o.o. (5) PSE-Zachód Sp. z o.o. 1.1.5. Podmioty zobowiązane do przestrzegania zapisów Instrukci Ruchu z podmiotami, o których mowa w pkt 1.1.4., w zakresie zadań wykonywanych przez te podmioty w imieniu i na rzecz OSP. 1.2. Podstawy prawne opracowania Instrukci Ruchu i Eksploataci Sieci Przesyłowe i dokumenty związane 1.2.1. Instrukca Ruchu i Eksploataci Sieci Przesyłowe (IRiESP) opracowana została przez OSP na podstawie art. 9g ustawy Prawo energetyczne. Instrukca Ruchu i Eksploataci Sieci Przesyłowe obemue dwie części: (1) IRiESP Warunki korzystania, prowadzenia ruchu, eksploataci i planowania rozwou sieci. (2). 1.2.2. Instrukca Ruchu i Eksploataci Sieci Przesyłowe uwzględnia wymagania: (1) Zawarte w kraowych aktach prawnych, w szczególności w ustawie Prawo energetyczne oraz wydanych na e podstawie aktach wykonawczych. (2) Wynikaące z koncesi OSP na przesyłanie energii elektryczne. (3) Zawarte w aktach prawnych Wspólnoty Europeskie, w szczególności w rozporządzeniu Parlamentu Europeskiego i Rady nr 1228/2003/WE z dnia 26 czerwca 2003 r. w sprawie warunków dostępu do sieci w transgraniczne wymianie energii elektryczne. (4) Wynikaące z międzynarodowych standardów bezpieczeństwa i niezawodności pracy systemów elektroenergetycznych. 1.2.3. Instrukca Ruchu i Eksploataci Sieci Przesyłowe est regulaminem w rozumieniu art. 384 1 Kodeksu cywilnego. 1.2.4. Instrukca Ruchu i Eksploataci Sieci Przesyłowe sporządzona est w ęzyku polskim. 1.3. Zakres przedmiotowy i podmiotowy IRiESP Bilansowanie systemu i zarządzanie ograniczeniami systemowymi 1.3.1. określa: Strona 7 z 245

(1) Warunki, akie muszą być spełnione w zakresie bilansowania systemu i zarządzania ograniczeniami systemowymi. (2) zgłaszania i przymowania przez OSP do realizaci umów sprzedaŝy energii elektryczne oraz programów dostarczania i odbioru energii elektryczne. (3) Procedurę bilansowania systemu, dale równieŝ nazywanego bilansowaniem generaci z zapotrzebowaniem na energię elektryczną lub w skrócie bilansowaniem energii, w tym sposób rozliczania kosztów tego bilansowania. nazywanego działaniami dostosowawczymi, w tym sposób rozliczania kosztów tych ograniczeń. (5) Procedury awaryne. (6) Sposób postępowania w stanach zagroŝenia bezpieczeństwa zaopatrzenia w energię elektryczną. OPERATOR SYSTEMU PRZESYŁOWEGO (4) Procedurę zarządzania ograniczeniami systemowymi, dale równieŝ (7) Procedury i zakres wymiany informaci niezbędne do bilansowania systemu i zarządzania ograniczeniami systemowymi. (8) Kryteria dysponowania mocą ednostek wytwórczych oraz zarządzania połączeniami systemów elektroenergetycznych. 1.3.2. Postanowienia IRiESP Bilansowanie systemu i zarządzanie ograniczeniami systemowymi obowiązuą: (1) Operatora Systemu Przesyłowego. (2) Operatorów Systemu Dystrybucynego. (3) Operatorów Rynku. (4) Uczestników Rynku Bilansuącego. (5) Uczestników Wymiany Międzysystemowe. 1.3.3. KaŜdy podmiot zawieraący z OSP Umowę o świadczenie usług przesyłania otrzymue bezpłatnie eden egzemplarz IRiESP Bilansowanie systemu i zarządzanie ograniczeniami systemowymi. 1.4. Weście w Ŝycie IRiESP Bilansowanie systemu i zarządzanie ograniczeniami systemowymi oraz tryb dokonywania i wprowadzania w nie zmian 1.4.1., ak równieŝ wszelkie zmiany te części IRiESP podlegaą zatwierdzeniu, w drodze decyzi, przez Prezesa Urzędu Regulaci Energetyki. 1.4.2. oraz wszelkie zmiany te części IRiESP wchodzą w Ŝycie z datą określoną przez Prezesa Urzędu Regulaci Energetyki, w decyzi zatwierdzaące Strona 8 z 245

ą odpowiednio IRiESP Bilansowanie systemu i zarządzanie ograniczeniami systemowymi lub zmiany te części IRiESP. Ŝycie IRiESP Bilansowanie systemu i zarządzanie na swoe stronie internetowe oraz udostępnia do publicznego wglądu w swoe siedzibie. 1.4.5. Zmiana IRiESP Bilansowanie systemu i zarządzanie ograniczeniami systemowymi przeprowadzana est poprzez wydanie nowe albo poprzez wydanie Karty aktualizaci obowiązuące IRiESP Bilansowanie systemu i zarządzanie ograniczeniami systemowymi. OPERATOR SYSTEMU PRZESYŁOWEGO 1.4.3. Data weścia w ograniczeniami systemowymi est wpisywana na e stronie tytułowe. 1.4.4. Operator Systemu Przesyłowego publikue obowiązuącą 1.4.6. KaŜda zmiana IRiESP Bilansowanie systemu i zarządzanie ograniczeniami systemowymi est poprzedzona procesem konsultaci z uŝytkownikami systemu. 1.4.7. Karta aktualizaci zawiera w szczególności: (1) Przyczynę aktualizaci IRiESP Bilansowanie systemu i zarządzanie ograniczeniami systemowymi. (2) Zakres aktualizaci IRiESP Bilansowanie systemu i zarządzanie ograniczeniami systemowymi. (3) Nowe brzmienie zmienianych zapisów IRiESP Bilansowanie systemu i zarządzanie ograniczeniami systemowymi lub tekst uzupełniaący dotychczasowe zapisy. 1.4.8. Proces wprowadzania zmian IRiESP Bilansowanie systemu i zarządzanie ograniczeniami systemowymi est przeprowadzany według następuącego trybu: (1) Operator Systemu Przesyłowego opracowue proekt nowe albo proekt Karty aktualizaci i publikue go na swoe stronie internetowe. (2) Wraz z proektem nowe IRiESP Bilansowanie systemu i zarządzanie ograniczeniami systemowymi albo proektem Karty aktualizaci OSP publikue na swoe stronie internetowe komunikat, informuący o rozpoczęciu procesu konsultaci zmian IRiESP Bilansowanie systemu i zarządzanie ograniczeniami systemowymi, miescu i sposobie nadsyłania uwag oraz okresie przewidzianym na konsultace. 1.4.9. Okres przewidziany na konsultace nie moŝe być krótszy niŝ 14 dni od daty opublikowania proektu nowe IRiESP Bilansowanie systemu i zarządzanie ograniczeniami systemowymi albo proektu Karty aktualizaci. 1.4.10. W przypadku opracowania przez OSP proektu zmian IRiESP Bilansowanie Strona 9 z 245

systemu i zarządzanie ograniczeniami systemowymi, maących szczególnie waŝny wpływ na dotychczasowe warunki świadczenia usług przesyłania, OSP organizować spotkania informacyne, maące na celu przedstawienie moŝe dodatkowo zawiadomić w formie pisemne uŝytkowników systemu, z którymi posiada zawarte Umowy przesyłania, o proektowanych zmianach. 1.4.11. Operator Systemu Przesyłowego, w trakcie procesu konsultaci, moŝe proektowanych zmian IRiESP Bilansowanie systemu i zarządzanie ograniczeniami systemowymi. 1.4.12. Po zakończeniu okresu przewidzianego na konsultace OSP: (1) Dokonue analizy otrzymanych uwag. (2) Opracowue nową wersę IRiESP Bilansowanie systemu i zarządzanie ograniczeniami systemowymi albo Karty aktualizaci, uwzględniaącą w uzasadnionym zakresie zgłoszone uwagi. (3) Opracowue Raport z procesu konsultaci, zawieraący zestawienie otrzymanych uwag oraz informace o sposobie ich uwzględnienia. (4) Przedkłada Prezesowi URE do zatwierdzenia IRiESP Bilansowanie systemu i zarządzanie ograniczeniami systemowymi albo Kartę aktualizaci wraz z Raportem z procesu konsultaci. (5) Publikue na swoe stronie internetowe przedłoŝoną Prezesowi URE do zatwierdzenia IRiESP Bilansowanie systemu i zarządzanie ograniczeniami systemowymi albo Kartę aktualizaci wraz z Raportem z procesu konsultaci. 1.4.13. lub Kartę aktualizaci zatwierdzoną przez Prezesa URE Operator Systemu Przesyłowego publikue na swoe stronie internetowe wraz z informacą o dacie weścia w Ŝycie wprowadzanych zmian IRiESP Bilansowanie systemu i zarządzanie ograniczeniami systemowymi. Strona 10 z 245

2. WARUNKI BILANSOWANIA SYSTEMU I ZARZĄDZANIA OGRANICZENIAMI SYSTEMOWYMI 2.1. Uwarunkowania prawne i organizacyne 2.1.1. Podmioty Rynku Bilansuącego 2.1.1.1. W Rynku Bilansuącym uczestniczą następuące podmioty: (1) Uczestnicy Rynku Bilansuącego (URB). (2) Operatorzy Rynku (OR). (3) Operatorzy Systemu. 2.1.1.2. Uczestnikiem Rynku Bilansuącego est podmiot, który ma zawartą Umowę o świadczenie usług przesyłania z OSP (dale nazywaną Umową przesyłania), na mocy które, w celu zapewnienia sobie zbilansowania handlowego, realizue dostawy energii poprzez obszar Rynku Bilansuącego oraz podlega rozliczeniom z tytułu działań obemuących bilansowanie energii i zarządzanie ograniczeniami systemowymi, zgodnie z zasadami określonymi w niniesze części IRiESP. 2.1.1.3. Uczestnikiem Rynku Bilansuącego moŝe być: (1) Podmiot, którego urządzenia i instalace fizycznie przyłączone do sieci przesyłowe lub fragmentów sieci dystrybucynych obętych obszarem Rynku Bilansuącego, lub (2) Podmiot, który nie posiada urządzeń i instalaci fizycznie przyłączonych do sieci przesyłowe lub sieci dystrybucyne, obęte obszarem Rynku Bilansuącego, a edynie est stroną transakci sprzedaŝy lub kupna energii elektryczne, których realizaca następue w obszarze Rynku Bilansuącego. 2.1.1.4. WyróŜnia się następuące typy Uczestników Rynku Bilansuącego: (1) Wytwórcy energii elektryczne (URB W ) podmioty posiadaące koncesę na wytwarzanie energii elektryczne, których ednostki wytwórcze przyłączone do sieci obęte obszarem Rynku Bilansuącego (nazywane równieŝ Wytwórcami ). (2) Odbiorcy energii elektryczne (URB O ), w tym: (2.1) Odbiorcy końcowi energii elektryczne (URB OK ) podmioty pobieraące energię elektryczną na własny uŝytek, których instalace przyłączone do sieci obęte obszarem Rynku Bilansuącego (nazywane równieŝ Odbiorcami końcowymi ). (2.2) Odbiorcy sieciowi (URB SD ) podmioty pełniące na obszarach sieci Strona 11 z 245

poszczególnych Operatorów Systemów Dystrybucynych funkce sprzedawcy energii elektryczne odbiorcom w gospodarstwach domowych, niekorzystaącym z prawa wyboru sprzedawcy. (3) Przedsiębiorstwa Obrotu (URB PO ) podmioty posiadaące koncesę na obrót energią elektryczną, będące stroną transakci sprzedaŝy lub zakupu energii elektryczne, których realizaca następue w obszarze Rynku Bilansuącego. (4) Giełdy Energii (URB GE ) podmioty prowadzące giełdę towarową, w rozumieniu ustawy o giełdach towarowych, na które zawierane transakce sprzedaŝy i zakupu energii elektryczne, których realizaca następue w obszarze Rynku Bilansuącego, lub na które dokonywane rozliczenia transakci zawartych na Rynku Bilansuącym przez będące członkami giełdy Przedsiębiorstwa Obrotu, w ramach czego podmiot prowadzący giełdę est stroną tych transakci. (5) Operatorzy Systemów Dystrybucynych, ako Przedsiębiorstwa Bilansuące (URB OSD ), które dokonuą tą zakupu energii elektryczne w celu pokrywania strat powstałych w sieci dystrybucyne podczas dystrybuci energii elektryczne siecią. (6) Operator Systemu Przesyłowego, ako Przedsiębiorstwo Bilansuące (URB BIL ), które dokonue zakupu energii elektryczne w celu pokrywania strat powstałych w sieci przesyłowe podczas przesyłania energii elektryczne siecią. 2.1.1.5. Operatorem Rynku est podmiot, który świadczy usługi operatorskie na rynku energii na podstawie Umowy przesyłania zawarte z OSP określaące zakres i sposób realizaci działalności operatorskie na Rynku Bilansuącym, a w przypadku gdy ego działalność operatorska dotyczy sieci dystrybucyne równieŝ z właściwym OSD. 2.1.1.6. Operatorami Rynku : (1) Operatorzy Handlowo-Techniczni (OHT). (2) Operatorzy Handlowi (OH). (3) Operatorzy Pomiarów (OP). 2.1.1.7. Operatorami Systemu : (1) Operator Systemu Przesyłowego. (2) Operatorzy Systemu Dystrybucynego. 2.1.1.8. Operatorem Systemu Przesyłowego est przedsiębiorstwo energetyczne zamuące się przesyłaniem energii elektryczne, odpowiedzialne za ruch sieciowy w systemie przesyłowym elektroenergetycznym, bieŝące i długookresowe bezpieczeństwo funkconowania tego systemu, eksploatacę, konserwacę, remonty oraz niezbędną rozbudowę sieci przesyłowe, w tym połączeń z innymi systemami elektroenergetycznymi. 2.1.1.9. Operatorem Systemu Dystrybucynego est przedsiębiorstwo energetyczne Strona 12 z 245

zamuące się dystrybucą energii elektryczne, odpowiedzialne za ruch sieciowy w systemie dystrybucynym elektroenergetycznym, bieŝące i długookresowe bezpieczeństwo funkconowania tego systemu, eksploatacę, konserwacę, remonty oraz niezbędną rozbudowę sieci dystrybucyne, w tym połączeń część z innymi systemami elektroenergetycznymi. 2.1.2. Obszar Rynku Bilansuącego 2.1.2.1. Obszar Rynku Bilansuącego est to systemu elektroenergetycznego, w które est prowadzony hurtowy obrót energią elektryczną oraz w ramach które OSP równowaŝy bieŝące zapotrzebowanie energię elektryczną z dostawami te energii w Kraowym Systemie Elektroenergetycznym, oraz zarządza ograniczeniami systemowymi i prowadzi wynikaące z tego rozliczenia, z podmiotami uczestniczącymi w Rynku Bilansuącym. 2.1.2.2. Podstawowym obszarem Rynku Bilansuącego : (1) Sieć przesyłowa. (2) Miesca w sieci dystrybucyne o napięciu 110 kv, do których przyłączone ednostki wytwórcze będące JWCD. (3) Punkty ponad siecią, poprzez które w Rynku Bilansuącym uczestniczą podmioty nieprzyłączone do sieci przesyłowe oraz nieposiadaące miesc, o których mowa w ppkt (2). 2.1.2.3. Obszar Rynku Bilansuącego moŝe być rozszerzany o nowe fragmenty sieci dystrybucyne o napięciu 110 kv. Rozszerzenie obszaru Rynku Bilansuącego następue poprzez wprowadzanie zmian do Umów przesyłania zawartych pomiędzy OSP i odpowiednimi OSD oraz podmiotami, których urządzenia lub instalace przyłączone do fragmentu sieci dystrybucyne, o który ma być rozszerzony obszar Rynku Bilansuącego. Odpowiednie zmiany równieŝ wymagane w Umowach przesyłania z OSD lub Uczestnikami Rynku Bilansuącego, dla których rozszerzenie obszaru Rynku Bilansuącego zmienia warunki uczestniczenia w tym rynku. 2.1.2.4. Rozszerzenie obszaru Rynku Bilansuącego moŝe nastąpić tylko wtedy eŝeli we fragmencie sieci dystrybucyne, który ma być przyłączony do obszaru Rynku Bilansuącego, zostaną spełnione wszystkie warunki techniczne wymagane dla podstawowego obszaru Rynku Bilansuącego. 2.1.2.5. Obszar działania Rynku Bilansuącego est określony przez zbiory obiektów Rynku Bilansuącego: zbiór Miesc Dostarczania Energii Rynku Bilansuącego (MB) oraz zbiór Jednostek Grafikowych (JG), które spełniaą następuące warunki: (1) Miesca Dostarczania Energii Rynku Bilansuącego muszą obemować wszystkie połączenia obsługiwane przez Uczestników Rynku Bilansuącego w ramach prowadzonego przez nich bilansowania handlowego. (2) Jednostki Grafikowe muszą pokrywać wszystkie Miesca Dostarczania Energii Rynku Bilansuącego. Strona 13 z 245

OPERATOR SYSTEMU PRZESYŁOWEGO 2.1.3. Obiekty Rynku Bilansuącego 2.1.3.1. Na Rynku Bilansuącym wyróŝnia się następuące obiekty: (1) Fizyczny Punkt Pomiarowy (FPP). (2) Miesce Dostarczania Energii Rynku Bilansuącego (MB). (3) Jednostka Grafikowa (JG). 2.1.3.2. Fizyczny Punkt Pomiarowy reprezentue pomiar przepływaące energii elektryczne. 2.1.3.3. Fizyczne Punkty Pomiarowe definiowane w Umowie przesyłania zawarte między Uczestnikiem Rynku Bilansuącego a OSP lub właściwym OSD. 2.1.3.4. Miesce Dostarczania Energii Rynku Bilansuącego est to, określany przez OSP, punkt w sieci obęte obszarem Rynku Bilansuącego, reprezentuący poedynczy węzeł albo grupę węzłów w sieci, lub umowny punkt ponad siecią, w którym następue przekazanie energii pomiędzy Uczestnikiem Rynku Bilansuącego a Rynkiem Bilansuącym. 2.1.3.5. Miesce Dostarczania Energii Rynku Bilansuącego est określane ako fizyczne ( F MB), eŝeli est w nim realizowana fizyczna dostawa energii. W dane lokalizaci sieci obęte obszarem Rynku Bilansuącego moŝe być zdefiniowanych wiele F MB, które mogą reprezentować dostawy energii realizowane bezpośrednio w te lokalizaci sieci ( FZ MB), ako w obszarze Rynku Bilansuącego, oraz dostawy energii realizowane we fragmentach sieci dystrybucyne, nie obęte obszarem Rynku Bilansuącego, przyłączonych i reprezentowanych w te lokalizaci sieci ( FD MB). 2.1.3.6. Miesce Dostarczania Energii Rynku Bilansuącego est określane ako wirtualne ( W MB), eŝeli est w nim realizowana dostawa energii niepowiązana bezpośrednio z fizycznymi przepływami energii (punkt ponad siecią ). Ilość energii elektryczne dostarczone albo odebrane w W MB est wyznaczana na podstawie wielkości energii wynikaących z Umów SprzedaŜy Energii oraz odpowiednich algorytmów obliczeniowych. 2.1.3.7. Dla fizycznych Miesc Dostarczania Energii Rynku Bilansuącego ( Strona 14 z 245 B/1/2006, B/2/2007, B/3/2007, B/4/2007 i B/5/2008 Cześć F MB) zdefiniowane następuące atrybuty: (1) Atrybut lokalizaci w obszarze Rynku Bilansuącego, określaący fizyczne miesce w sieci obęte obszarem Rynku Bilansuącego (węzeł lub grupę węzłów te sieci), do którego przyłączeni uŝytkownicy systemu reprezentowani w danym F MB. (2) Atrybut typu uŝytkownika systemu, określaący rodza uŝytkowników systemu reprezentowanych w danym F MB. 2.1.3.8. Dla F MB reprezentuących dostawy energii uŝytkowników systemu, których urządzenia lub instalace przyłączone do sieci dystrybucyne nie obęte obszarem Rynku Bilansuącego, nazywanych dale równieŝ Uczestnikami I)

Rynku Detalicznego (URD), obowiązuą następuące wartości atrybutów: (1) Atrybut lokalizaci w obszarze Rynku Bilansuącego ma następuące wartości: (1.1) Obszar sieci poedynczego OSD. (2) Atrybut typu uŝytkownika systemu ma następuące wartości: (2.1) O Punkty Dostarczania Energii (PDE) naleŝące do URD typu odbiorca energii elektryczne, reprezentuące odbiory energii elektryczne. (2.2) W PDE naleŝące do URD typu wytwórca energii elektryczne, reprezentuące źródła wytwarzania energii elektryczne. 2.1.3.9. Ze względu na wartości atrybutów MB, reprezentuących dostawy energii realizowane we fragmentach sieci dystrybucyne nie obęte obszarem Rynku Bilansuącego, dla obszaru sieci poedynczego OSD obwiązuą następuące oznaczenia typów FD MB: (1) MB O zbiór PDE naleŝących do URD typu odbiorca energii elektryczne, reprezentuących odbiory energii elektryczne. (2) MB W zbiór PDE naleŝących do URD typu wytwórca energii elektryczne, reprezentuących źródła wytwarzania energii elektryczne. 2.1.3.10. Jednostka Grafikowa est to zbiór Miesc Dostarczania Energii Rynku Bilansuącego. Jednostki Grafikowe określane, na podstawie zasad zawartych w te części IRiESP, przez poszczególnych Uczestników Rynku Bilansuącego w uzgodnieniu z OSP oraz z odpowiednimi OSD, w przypadku gdy fizyczne Miesce Dostarczania Energii Rynku Bilansuącego znadue się w sieci dystrybucyne lub reprezentue dostawy energii w sieci dystrybucyne nie obęte obszarem Rynku Bilansuącego. 2.1.3.11. Fizyczne Punkty Pomiarowe, Miesca Dostarczania Energii Rynku Bilansuącego i Jednostki Grafikowe oraz ich wzaemne powiązania definiue Umowa przesyłania zawarta między Uczestnikiem Rynku Bilansuącego i OSP lub właściwym OSD. 2.1.3.12. Procesy planowania, prowadzenia ruchu i rozliczeń realizowane na Rynku Bilansuącym, a w ramach tego wyznaczane dane handlowe i techniczne, dotyczą poszczególnych Jednostek Grafikowych. 2.1.3.13. Dla Jednostek Grafikowych w ramach procesów realizowanych na Rynku Bilansuącym wyznaczane następuące wielkości: (1) Planowane ilości dostaw energii, w tym deklarowana, zweryfikowana i skorygowana ilość dostaw energii. (2) Rzeczywiste ilości dostaw energii. (3) Odchylenia pomiędzy planowanymi oraz rzeczywistymi ilościami dostaw energii. (4) Wielkości naleŝności i zobowiązań wynikaących z odchyleń pomiędzy Strona 15 z 245

planowanymi i rzeczywistymi ilościami dostaw energii. 2.1.3.14. Jednostki Grafikowe mogą uczestniczyć w Rynku Bilansuącym w sposób aktywny lub pasywny. (1) Jednostka Grafikowa uczestniczy w Rynku Bilansuącym w sposób aktywny, eŝeli bierze udział w bilansowaniu systemu i zarządzaniu ograniczeniami systemowymi, zwanymi dale bilansowaniem zasobów KSE. Dla takie JG muszą być realizowane następuące działania: (1.1) Zgłaszanie do OSP zawartych Umów SprzedaŜy Energii. (1.2) Zgłaszanie do OSP ofert bilansuących. (1.3) Uczestniczenie w bilansowaniu generaci z zapotrzebowaniem na energię elektryczną w obszarze Rynku Bilansuącego. (1.4) Uczestniczenie w działaniach dostosowawczych maących na celu uwzględnienie ograniczeń systemowych. (1.5) Uczestniczenie w optymalizaci obciąŝenia zgodnie z Algorytmem Rozdziału ObciąŜeń podczas tworzenia Planów Koordynacynych Dobowych (PKD) i BieŜących Planów Koordynacynych Dobowych (BPKD). (1.6) Uczestniczenie w rozliczaniu Rynku Bilansuącego w zakresie wykorzystania ofert bilansuących i odchyleń od planowanych ilości dostaw energii. (2) Jednostka Grafikowa uczestniczy w Rynku Bilansuącym w sposób pasywny, eŝeli nie bierze udziału w bilansowaniu zasobów KSE. Dla takie JG być muszą realizowane następuące działania: (2.1) Zgłaszanie do OSP zawartych Umów SprzedaŜy Energii. (2.2) Zgłaszanie do OSP ofert bilansuących, o ograniczonym zakresie przekazywanych informaci. (2.3) Uczestniczenie w rozliczaniu Rynku Bilansuącego w zakresie odchyleń od planowanych ilości dostaw energii. 2.1.3.15. KaŜda Jednostka Wytwórcza Centralnie Dysponowana uczestniczy w Rynku Bilansuącym w sposób aktywny. Jednostka Wytwórcza Centralnie Koordynowana moŝe uczestniczyć w Rynku Bilansuącym w sposób aktywny albo pasywny. 2.1.3.16. Na Rynku Bilansuącym wyróŝnia się następuące rodzae Jednostek Grafikowych: (1) Jednostka Grafikowa Wytwórcza (JG W ). (1.1) Jednostka Grafikowa Wytwórcza aktywna (JG Wa ). (1.2) Jednostka Grafikowa Wytwórcza pasywna (JG Wp ). (1.3) Jednostka Grafikowa Wytwórcza rozliczeniowa (JG Wr ). Strona 16 z 245

(2) Jednostka Grafikowa Odbiorcza (JG O ). (3) Jednostka Grafikowa Wymiany Międzysystemowe (JG WM ). (3.1) Jednostka Grafikowa Wymiany Międzysystemowe Operatora Systemu Przesyłowego (JG WMO ). (3.2) Jednostka Grafikowa Wymiany Międzysystemowe Uczestnika Rynku Bilansuącego (JG WMU ). (4) Jednostka Grafikowa Operatora Systemu Przesyłowego (JG OSP ). (4.1) Jednostka Grafikowa Operatora Systemu Przesyłowego aktywna (JG OSPa ). (4.2) Jednostka Grafikowa Operatora Systemu Przesyłowego pasywna (JG OSPp ). (5) Jednostka Grafikowa Przedsiębiorstwa Obrotu (JG PO ). (5.1) Jednostka Grafikowa Zakupu Przedsiębiorstwa Obrotu (JG POZ ). (5.2) Jednostka Grafikowa SprzedaŜy Przedsiębiorstwa Obrotu (JG POS ). (6) Jednostka Grafikowa Giełdy Energii (JG GE ). (6.1) Jednostka Grafikowa Giełdy Energii podstawowa Zakupu (JG GEpZ ). (6.2) Jednostka Grafikowa Giełdy Energii podstawowa SprzedaŜy (JG GEpS ). (6.3) Jednostka Grafikowa Giełdy Energii rozliczeniowa Zakupu (JG GErZ ). (6.4) Jednostka Grafikowa Giełdy Energii rozliczeniowa SprzedaŜy (JG GErS ). (7) Jednostka Grafikowa Bilansuąca (JG BI ). (8) Jednostka Grafikowa Generaci Zewnętrzne (JG GZ ). 2.1.3.17. Poszczególne rodzae Jednostek Grafikowych charakteryzuą się następuącymi cechami: (1) Jednostka Grafikowa Wytwórcza (JG W ) est zbiorem fizycznych Miesc Dostarczania Energii Rynku Bilansuącego ( F MB), w których do obszaru Rynku Bilansuącego przyłączone urządzenia lub instalace ednostek wytwórczych. (2) Jednostka Grafikowa Wytwórcza (JG W ) uczestnicząca w bilansowaniu zasobów KSE est Jednostką Grafikową Wytwórczą aktywną (JG Wa ). (2.1) W skład Jednostki Grafikowe Wytwórcze aktywne (JG Wa ) wchodzi dokładnie edna ednostka wytwórcza będąca Jednostką Wytwórczą Centralnie Dysponowaną (JWCD). (2.2) Operator Systemu Przesyłowego w pełni dysponue mocą JWCD wchodzącą w skład JG Wa. (3) Jednostka Grafikowa Wytwórcza (JG W ) nie uczestnicząca w bilansowaniu zasobów KSE est Jednostką Grafikową Wytwórczą pasywną (JG Wp ). Strona 17 z 245

(3.1) W skład Jednostki Grafikowe Wytwórcze pasywne (JG Wp ) wchodzi edna lub więce ednostek wytwórczych nie będących Jednostkami Wytwórczymi Centralnie Dysponowanymi (njwcd). (3.2) Operator Systemu Przesyłowego w ograniczonym zakresie dysponue mocą ednostek wytwórczych nie będących Jednostkami Wytwórczymi Centralnie Dysponowanymi (njwcd), które ednocześnie Jednostkami Wytwórczymi Centralnie Koordynowanymi (JWCK) wchodzącymi w skład JG Wp. (3.3) Operator Systemu Przesyłowego nie dysponue mocą ednostek wytwórczych nie będących JWCK wchodzących w skład JG Wp. (3.4) Konfiguraca JG Wp oraz zasady i zakres dysponowania mocą JWCK wchodzących w skład te ednostki ustala OSP w porozumieniu z właściwym Uczestnikiem Rynku Bilansuącego. (4) Jednostka Grafikowa Wytwórcza (JG W ) słuŝąca do rozliczenia ilościowego i wartościowego energii bilansuące planowane oraz energii awarii ( EA) i energii wytwarzane z powodu ograniczeń elektrownianych ( EOE) wszystkich Jednostek Grafikowych Wytwórczych aktywnych danego URB W est Jednostką Grafikową Wytwórczą rozliczeniową (JG Wr ). Na Grafikową Wytwórczą rozliczeniową Jednostkę (JG Wr ) składaą się: (4.1) Wszystkie Jednostki Grafikowe Wytwórcze aktywne danego URB W, lub (4.2) Wszystkie Jednostki Grafikowe Operatora Systemu Przesyłowego aktywne (JG OSPa ) danego URB W, w skład których wchodzi ednostka wytwórcza. (5) Jednostka Grafikowa Odbiorcza (JG O ) est zbiorem fizycznych Miesc Dostarczania Energii Rynku Bilansuącego, w których do obszaru Rynku Bilansuącego przyłączone urządzenia lub instalace odbiorcy energii ( FZ MB reprezentuące odbiorców) lub zbiorem fizycznych Miesc Dostarczania Energii Rynku Bilansuącego, poprzez które est realizowana dostawa energii dla URD ( FD MB). (5.1) Jednostka Grafikowa Odbiorcza (JG O ) est ednostką pasywną, przyłączoną do sieci. (5.2) Nie est wymagane by URB był właścicielem urządzeń lub instalaci przyłączonych w Miescach Dostarczania Energii Rynku Bilansuącego (MB) Jednostki Grafikowe Odbiorcze. (6) Jednostka Grafikowa Wymiany Międzysystemowe (JG WM ) est zbiorem fizycznych Miesc Dostarczania Energii Rynku Bilansuącego ( F MB) albo zbiorem wirtualnych Miesc Dostarczania Energii Rynku Bilansuącego ( W MB). (6.1) Jednostka Grafikowa Wymiany Międzysystemowe Operatora Systemu Przesyłowego (JG WMO ) est zbiorem fizycznych Miesc Dostarczania Strona 18 z 245

Energii Rynku Bilansuącego, w których występuą połączenia międzysystemowe. (6.1.a.) Połączenia międzysystemowe łączą obszar Rynku Bilansuącego z systemami elektroenergetycznymi, w których ruch sieciowy est prowadzony przez zagranicznych Operatorów Systemów Przesyłowych lub zagranicznych Operatorów Systemów Dystrybucynych. (6.1.b.) Jednostka Grafikowa Wymiany Międzysystemowe Operatora Systemu Przesyłowego (JG WMO ) est pasywną, do sieci. (6.2) Jednostka Grafikowa Wymiany Międzysystemowe Uczestnika Rynku Bilansuącego (JG WMU ) est zbiorem wirtualnych Miesc Dostarczania Energii Rynku Bilansuącego, poprzez które realizowane dostawy energii w ramach zawartych Umów SprzedaŜy Energii w obrocie międzynarodowym (USE WM ). USE WM realizowane w ramach wymiany międzysystemowe równoległe, zgodnie z zasadami określonymi w niniesze części IRiESP. (6.2.a.) Jednostka Grafikowa Wymiany Międzysystemowe Uczestnika Rynku Bilansuącego (JG WMU ) est ednostką pasywną, nieprzyłączoną do sieci. (6.2.b.) Jednostka Grafikowa Wymiany Międzysystemowe Uczestnika Rynku Bilansuącego (JG WMU ) naleŝy do Uczestnika Rynku Bilansuącego, który est równocześnie Uczestnikiem Wymiany Międzysystemowe. (7) Jednostka Grafikowa Operatora Systemu Przesyłowego (JG OSP ) est zbiorem fizycznych Miesc Dostarczania Energii Rynku Bilansuącego ( F MB), w których do obszaru Rynku Bilansuącego przyłączone urządzenia lub instalace ednostek wytwórczych lub odbiorców energii w pełni dysponowane i bezpośrednio sterowane przez OSP. (7.1) Nie est wymagane by OSP był właścicielem urządzeń lub instalaci przyłączonych w Miescach Dostarczania Energii Rynku Bilansuącego (MB) Jednostek Grafikowych Operatora Systemu Przesyłowego (JG OSP ), przy czym w JG OSP mogą być reprezentowane: (7.1.a.) Jednostki wytwórcze w elektrowniach pompowo-szczytowych. (7.1.b.) Jednostki wytwórcze w elektrowniach gazowych. (7.1.c.) Sterowane odbiory energii u odbiorców. (7.2) Jednostka Grafikowa Operatora Systemu Przesyłowego (JG OSP ) naleŝy do OSP ako Uczestnika Rynku Bilansuącego typu Przedsiębiorstwo Bilansuące (URB BIL ) lub do Uczestnika Rynku Bilansuącego będącego właścicielem urządzeń lub instalaci. Decyzę w zakresie przynaleŝności podemue OSP w porozumieniu z podmiotem, który Strona 19 z 245

est właścicielem urządzeń lub instalaci. uczestnicząca w bilansowaniu zasobów KSE w ramach Jednostką Grafikową Operatora Systemu Przesyłowego aktywną (7.3) Jednostka Grafikowa Operatora Systemu Przesyłowego (JG OSP ) świadczenia usługi praca interwencyna, na podstawie umowy zawarte z OSP, est (JG OSPa ). (7.3.a.) W skład Jednostki Grafikowe Operatora Systemu Przesyłowego aktywne (JG OSPa ) wchodzi nie więce niŝ edna ednostka wytwórcza będąca Centralnie (JWCD). (7.3.b.) Operator Systemu Przesyłowego w pełni dysponue i bezpośrednio sterue Jednostką Wytwórczą Centralnie Dysponowaną (JWCD) wchodzącą w skład JG OSPa. (7.4) Jednostka Grafikowa Operatora Systemu Przesyłowego (JG OSP ) nieuczestnicząca w bilansowaniu zasobów KSE est Grafikową Jednostką Operatora Systemu Przesyłowego pasywną (JG OSPp ). (7.4.a.) W skład Jednostki Grafikowe Operatora Systemu Przesyłowego pasywne (JG OSPp ) mogą wchodzić część ednostki wytwórcze nie będące Jednostkami Wytwórczymi Centralnie Dysponowanymi (njwcd) lub sterowane odbiory energii u odbiorców. (7.4.b.) Operator Systemu Przesyłowego lub całość swoich uprawnień do dysponowania i bezpośredniego sterowania urządzeniami (ednostkami wytwórczymi i odbiorami) wchodzącymi w skład JG OSPp ma prawo przekazać innym Uczestnikom Rynku Bilansuącego. (7.4.c.) Konfiguraca JG OSPp oraz zasady i zakres dysponowania i sterowania urządzeniami oraz instalacami wchodzącymi w skład te ednostki, ustala OSP w porozumieniu z podmiotem, który est właścicielem urządzeń lub instalaci. (7.5) Dla Jednostek Grafikowych Operatora Systemu Przesyłowego, aktywnych oraz pasywnych, w skład których wchodzi ednostka wytwórcza, w procesach realizowanych na Rynku Bilansuącym: Zgłaszania danych handlowych i technicznych oraz Rozliczania kosztów bilansowania systemu i kosztów ograniczeń systemowych, stosue się odpowiednio zasady ak dla Jednostek Grafikowych Wytwórczych aktywnych oraz pasywnych, chyba Ŝe w zasadach szczegółowych te części IRiESP określono inacze. (7.6) Dla Jednostek Grafikowych Operatora Systemu Przesyłowego, pasywnych, w skład których wchodzi sterowany odbiór energii u odbiorcy, w procesach realizowanych na Rynku Bilansuącym: Zgłaszania danych handlowych i technicznych oraz Rozliczania kosztów bilansowania systemu i kosztów ograniczeń systemowych, Strona 20 z 245

stosue się zasady ak dla Jednostek Grafikowych Odbiorczych, chyba Ŝe w zasadach szczegółowych te części IRiESP określono inacze. (8) Jednostka Grafikowa Bilansuąca (JG BI ) est zbiorem Miesc Dostarczania Energii Rynku Bilansuącego, poprzez które est domykany bilans energii elektryczne w obszarze Rynku Bilansuącego lub w obszarze sieci dystrybucyne danego OSD. (8.1) Jednostka Grafikowa Bilansuąca (JG BI ) est ednostką pasywną, nieprzyłączoną do sieci. (8.2) Operator Systemu Przesyłowego, ako Uczestnik Rynku Bilansuącego typu Przedsiębiorstwo Bilansuące (URB BIL ), poprzez Grafikową Bilansuącą tą Jednostkę (JG BI ) dokonue zakupu energii elektryczne w celu pokrywania strat powstałych w sieci przesyłowe podczas przesyłania energii elektryczne siecią. (8.3) Operator Systemu Dystrybucynego, ako Uczestnik Rynku Bilansuącego typu Przedsiębiorstwo Bilansuące (URB OSD ), poprzez Jednostkę Grafikową Bilansuącą tą (JG BI ) dokonue zakupu energii elektryczne w celu pokrywania strat powstałych w sieci dystrybucyne podczas dystrybuci energii elektryczne siecią. (8.4) Do dnia 31 grudnia 2008 roku, funkce JG BI danego OSD mogą być realizowane w ramach JG O naleŝące do URB typu Odbiorca sieciowy (URB SD ), działaącego na obszarze sieci tego OSD. W przypadku korzystania przez OSD z powyŝsze moŝliwości, OSD będzie posiadał JG BI bez przyporządkowanych MB. (9) Jednostka Grafikowa Przedsiębiorstwa Obrotu (JG PO ) est zbiorem wirtualnych Miesc Dostarczania Energii Rynku Bilansuącego ( W MB), poprzez które est realizowany obrót energią elektryczną ponad siecią przez URB posiadaącego koncesę na obrót energią elektryczną. (9.1) Jednostka Grafikowa Przedsiębiorstwa Obrotu (JG PO ) est ednostką pasywną, nieprzyłączoną do sieci. (9.2) Jednostka Grafikowa Przedsiębiorstwa Obrotu (JG PO ) est zawsze definiowana ako podwóna, składaąca się z Jednostki Grafikowe Zakupu Przedsiębiorstwa Obrotu (JG POZ ) i sprzęŝone z nią Jednostki Grafikowe SprzedaŜy Przedsiębiorstwa Obrotu (JG POS ). (10) Jednostka Grafikowa Giełdy Energii (JG GE ) est zbiorem wirtualnych Miesc Dostarczania Energii Rynku Bilansuącego ( W MB), poprzez które URB prowadzący giełdę towarową (URB GE ) realizue w obszarze RB obrót elektryczną energią ponad siecią oraz dokonue rozliczania transakci zawartych na RB przez będące członkami giełdy Przedsiębiorstwa Obrotu. (10.1) Jednostka Grafikowa Giełdy Energii (JG GE ) est ednostką pasywną, nieprzyłączoną do sieci. (10.2) Jednostka Grafikowa Giełdy Energii podstawowa (JG GEp ) est zawsze Strona 21 z 245

Jednostki Grafikowe Giełdy Energii podstawowe SprzedaŜy (JG GEpS ). Poprzez te ednostki est realizowany obrót energią elektryczną ponad siecią (transakce giełdowe). (10.3) Jednostka Grafikowa Giełdy Energii rozliczeniowa (JG GEr ) est zawsze definiowana ako dwie niepowiązane ze sobą ednostki: Jednostka Grafikowa Giełdy Energii rozliczeniowa Zakupu (JG GErZ ) i Jednostka Grafikowa Giełdy Energii rozliczeniowa SprzedaŜy (JG GErS ). Poprzez te ednostki est rozliczana energia niezbilansowania Przedsiębiorstw Obrotu (PO), będących członkami giełdy, wynikaąca z przyętych do realizaci transakci dobilansowuących PO (transakci pomiędzy JG GEr i JG PO ) oraz nieprzyętych do realizaci transakci giełdowych zawartych przez PO (transakci pomiędzy JG GEp i JG PO ). (11) Jednostka Grafikowa Generaci Zewnętrzne (JG GZ ) est definiowana przez zbiór Miesc Dostarczania Energii Rynku Bilansuącego (MB) reprezentuących generacę energii przez wytwórców lub pobór energii przez odbiorców poza obszarem Rynku Bilansuącego. Operatorami Rynku dla JG GZ OSP lub OSD, pełniący w tym przypadku funkce Operatora Handlowego. JG GZ est ednostką rezerwową, niewykorzystywaną w podstawowym modelu Rynku Bilansuącego, która moŝe być wykorzystana do obsługi sytuaci wyątkowych lub awarynych. 2.1.4. Powiązania pomiędzy podmiotami i obiektami Rynku Bilansuącego 2.1.4.1. Zbiór Jednostek Grafikowych danego Uczestnika Rynku Bilansuącego musi obemować ego wszystkie Miesca Dostarczania Energii Rynku Bilansuącego w obszarze Rynku Bilansuącego. 2.1.4.2. Uczestnik Rynku Bilansuącego typu Wytwórca (URB W ) musi posiadać co namnie edną: (1) aktywną (JG Wa ), lub (2) pasywną (JG Wp ), lub (3) Operatora Systemu Przesyłowego aktywną (JG OSPa ), lub (4) Operatora Systemu Przesyłowego pasywną (JG OSPp ). 2.1.4.3. Uczestnik Rynku Bilansuącego, który ma co namnie (JG Wa ) est Wytwórcą (URB W ). 2.1.4.4. Uczestnik Rynku Bilansuącego, który posiada co namnie Grafikową Wytwórczą aktywną edną Jednostkę (JG Wa ) lub edną Jednostkę Grafikową Operatora Systemu Przesyłowego aktywną (JG OSPa ) musi posiadać takŝe Jednostkę Grafikową Wytwórczą rozliczeniową (JG Wr ). 2.1.4.5. Uczestnik Rynku Bilansuącego typu Wytwórca (URB W ) moŝe równieŝ OPERATOR SYSTEMU PRZESYŁOWEGO definiowana ako podwóna, składaąca się z Jednostki Grafikowe Giełdy Energii podstawowe Zakupu (JG GEpZ ) i sprzęŝone z nią Strona 22 z 245

(2) Jednostki Grafikowe Odbiorcze (JG O ), eŝeli posiada fizyczne Miesca (3) Jednostkę Grafikową Wymiany Międzysystemowe Uczestnika Rynku Bilansuącego (JG WMU ), eŝeli est Uczestnikiem Wymiany Międzysystemowe. (4) Jedną (podwóną) Jednostkę Grafikową Przedsiębiorstwa Obrotu (JG PO ), eŝeli Ŝadne: (1) Jednostki Grafikowe Giełdy Energii (JG GE ). (2) Jednostki Grafikowe Bilansuące (JG BI ). (3) Jednostki Grafikowe Wymiany Międzysystemowe Operatora Systemu Przesyłowego (JG WMO ). 2.1.4.7. Uczestnik Rynku Bilansuącego typu Odbiorca sieciowy (URB SD ) musi posiadać co namnie edną Jednostkę Grafikową Odbiorczą (JG O ). 2.1.4.8. Uczestnik Rynku Bilansuącego typu Odbiorca sieciowy (URB SD ) moŝe równieŝ posiadać: (1) Jednostki Grafikowe Wytwórcze pasywne (JG Wp ), eŝeli ma uprawnienia do dysponowania fizycznymi Miescami Dostarczania Energii Rynku Bilansuącego ( F MB), do których przyłączone urządzenia lub instalace ednostek wytwórczych. (2) Jednostkę Grafikową Wymiany Międzysystemowe Uczestnika Rynku Bilansuącego (JG WMU ), eŝeli est Uczestnikiem Wymiany Międzysystemowe. (3) Jedną (podwóną) Jednostkę Grafikową Przedsiębiorstwa Obrotu (JG PO ), eŝeli koncesę na obrót energią elektryczną. (4) Jednostki Grafikowe Operatora Systemu Przesyłowego aktywne (JG OSPa ) lub Jednostki Grafikowe Operatora Systemu Przesyłowego pasywne (JG OSPp ), eŝeli OSP przekazał te ednostki do Odbiorcy sieciowego (URB SD ). 2.1.4.9. Uczestnik Rynku Bilansuącego typu Odbiorca sieciowy (URB SD ) nie moŝe posiadać Ŝadne: OPERATOR SYSTEMU PRZESYŁOWEGO posiadać: (1) Jednostki Grafikowe Wytwórcze pasywne (JG Wp ). Dostarczania Energii Rynku Bilansuącego ( F MB), do których przyłączone urządzenia lub instalace odbiorcy energii. posiada koncesę na obrót energią elektryczną. 2.1.4.6. Uczestnik Rynku Bilansuącego typu Wytwórca (URB W ) nie moŝe posiadać (1) Jednostki Grafikowe Wytwórcze aktywne (JG Wa ). (2) Jednostki Grafikowe Giełdy Energii (JG GE ). (3) Jednostki Grafikowe Bilansuące (JG BI ). Strona 23 z 245