Projekt Strategii zwalczania ASF dla UE. Wstęp: Strategia ASF dla krajów członkowskich UE ma na celu określenie wspólnych środków zapobiegawczych w związku z wystąpieniem w niektórych krajach UE afrykańskiego pomoru świń w roku 2014 (Estonia, Litwa, Łotwa, Polska). Strategia powinna być wdrożona w krajach - głównie w tych, w których zanotowano przypadki zachorowań wśród dzików (także w przypadkach, gdzie odnotowuje się ogniska ASF wśród dzików i świń), w celu zapobiegania rozprzestrzenianiu się choroby, ewentualnie eradykacji w miejscu jej wystąpienia. Cel ma być osiągnięty poprzez wprowadzenie jednolitych przepisów dotyczących świń i dzików. Określone w Strategii środki powinni być wdrożone do końca 2019 roku i dostosowywane co 6 miesięcy, w zależności od sytuacji epidemiologicznej oraz ustaleń naukowych. 1.1 Stosowanie środków zapobiegawczych związanych z ASF wśród świń domowych Farmy świńskie rozlokowane w na terytoriach ujętych w Decyzji Komisji 2014/709/EU podzielone są na 3 kategorie: 1) Farmy niekomercyjne (NCF) farmy, gdzie świnie trzyma się tylko w celu ich tuczenia dla konsumpcji własnej; 2) Farmy komercyjne (CF): gdzie prowadzi się sprzedaż zwierząt do ubojni; maciory i knury trzymane są w celach reprodukcyjnych; 3) Farmy na świeżym powietrzu powinny być zakazane.
Definiowanie minimum środków w zakresie bezpieczeństwa biologicznego dla każdej z kategorii: Dla farm niekomercyjnych: 1) zakaz karmienia zlewkami (zgodnie z regulacja unijną KE nr. 1069/2009; 2) zapobieganie kontaktom pomiędzy świniami z NCF i innymi podatnymi zwierzętami utrzymywanymi wolnostanowiskowo; 3) zapobieganie kontaktom z jakąkolwiek częścią ciała dzikiej świni (łącznie z upolowanym i martwym dzikiem/mięsem/każdą jego częścią); 4) Właściciel (osoba odpowiedzialna za świnie) powinna: a) zmienić ubranie wchodząc i wychodząc ze stodoły b) dokonać dezynfekcji przy wejściu do gospodarstwa i stodoły; c) żadnych postronnych osób / pozwala się na transport przy wejściu do gospodarstwa/ stodoły; d) domowa ubojnia musi być pod nadzorem weterynarza; e) żadne maciory i żaden knur (reproduktory), nie może pozostać na farmie ( nie dotyczy farm komercyjnych); f) zakaz używania trawy i ziaren w celu karmienia świń produkcja paszy dla świń tylko taka, która dezaktywizuje wirus ASF/ lub przetrzymywana była w gospodarstwie przynajmniej przez 30 dni przed karmieniem. Środki w zakresie bezpieczeństwa biologicznego dla farm komercyjnych - takie same kryteria, jak dla NFC plus: 1) Ogrodzenie i plan bezpieczeństwa biologicznego zaakceptowany/polecany przez lekarza weterynarii zgodnie z profilem farmy i przepisami krajowymi (jeśli ma zastosowanie), powinien on zawierać szczegółowe procedury związane z dezynfekcją i higieną osobistą. 2) Środki zapobiegawcze powinny być wprowadzone w farmach w części 2 i zgodnie z Decyzją KE 2014/709/EU w zakresie bezpieczeństwa biologicznego zasady te uznaje się za niewystarczające, a wysokie ryzyko wystąpienia wirusa ASF szacowane jest przez właściwe organy.
Farmy powinny również; 1) Zwiększyć bezpieczeństwo biologiczne w ciągu 30 dni lub 2) zaprzestać produkcji i przetrzymać farmę pustą na okres przynajmniej 1 roku, 3) przewiduje się kary zgodnie z przepisami krajowymi. Kontrole i śledztwa krajowe przez lekarzy weterynarii na terenach objętych obowiązywaniem Strategii: 1) Odbywać się będą min. 2 razy w roku w części 1,2,3 zgodnie z Decyzją Komisji 2014/709/EU. Polegać będą na przeprowadzeniu wywiadu z gospodarzem, obserwowaniu, badaniu świń. W przypadku podejrzenia wystąpienia wirusa, pobiera się próbki do badań laboratoryjnych. 2) Weterynarz sprawdza bezpieczeństwo biologiczne i dokonuje spisu inwentarza (świń). 3) Kontrola opierać się będzie na zwiększeniu biernego nadzoru (badanie świń oraz pobieranie próbek ASF w razie potrzeby). 4) Prowadzenie kampanii skierowanej na gospodarzy w celu zwiększenia ich świadomości (głownie w farmach komercyjnych).informowanie gospodarzy o Strategii, zachęcanie ich do udziału w Strategii. Pobieranie próbek odbywa się w przypadku: 1) wystąpienia gorączki u świni, krwotoku i innych objawów, przy których wystąpieniu nie wyklucza się wystąpienia ASF, 2) śmiertelności z powodu podejrzenia choroby zakaźnej, 3) podczas uboju na terenie objętym Decyzją Komisji 2014/709/EU przynajmniej w przypadku wystąpienia podejrzenia. Testy laboratoryjne: 1) qrt PCR z krwi i organów musi być zawsze pobrana próbka w celu wykrycia i potwierdzenia wystąpienia ASF 2) AB-ELISA fakultatywnie, jeśli wskazane pod kątem epidemiologicznym (przy pozytywnym PCR lub wyzdrowieniu)
3) IPT (technika pośrednia imunoperoxidase) (potwierdzenie pozytywnego wyniku testu ELISA i wątpliwym rezultacie). 1.2 Stosowanie środków zapobiegawczych związanych z występowaniem ASF u dzików Zasady i definicje: Karmienie: (dokarmianie dzików): nęcenie dzików małą ilością pożywienia tylko w celu ich upolowania. Jest przeciwieństwem dokarmiania w czasie zimy, by utrzymać populację. Polowanie indywidualne: niezależne (np. z ambony), beż ścigania zwierzęcia. Myśliwy czeka na zwierzynę. Polowanie zbiorowe: zwierzę jest ścigane, naganiane, z użyciem psów w kierunku myśliwych. Polowanie zbiorowe ciche pędzenie : bez psów, z naganką. Paśniki/i inne dla poszczególnych gatunków (np. przeżuwaczy) - nie powinny być one dostępne dla dzików/nieatrakcyjne pożywienie dla dzików (siano). Szersze areały do działań średnioterminowych (WAMTA), w oparciu o opinię z czerwca 2015, otaczają tereny oznaczone i zdefiniowane w części II i III Aneksu do decyzji 2014/709/EU, o szerokości 200 km. Tereny te mają być wydzielone w oparciu o analizę ryzyka terenów graniczących z krajami trzecimi, w których może występować ASF. Należy też przy wyznaczaniu tych obszarów wziąć pod uwagę ryzyko rozprzestrzenienia się wirusa przez okres 2-4 lat, populację dzików i gęstość ich występowania. Zgodnie z Decyzją 2014/709/EU oraz WAMTA - w celach kontrolnych i zapobiegawczych wyrażono zgodę na następujące kroki na terenach objętych nadzorem:
1) Polowanie odbywać się powinno tak, aby zapobiec rozprzestrzenianiu się zwierząt w części 2 i 3 (Decyzja 2014/709/EU). Dozwolone są następujące rodzaje polowań: a) zezwala się na prowadzenie w części II i III polowań indywidualnych i cichego pędzenia, b) w części I zezwala się na prowadzenie polowań indywidualnych, grupowych i cichego pędzenia ; Jako wyjątek może być prowadzone polowanie indywidulane i ciche w pasie części I (graniczącym z innym krajem), który ma szerokość przynajmniej 20 km. c) zezwala się na dokarmianie zwierząt (ograniczone dokarmianie, by przyciągnąć dzika podczas polowania), d) prowadzenie kampanii informacyjnej skierowanej do myśliwych dotyczącej Strategii, e) zachęca się do ukierunkowanego myślistwa by skupić się na dojrzałych i młodocianych samicach; Wybór polowanej zwierzyny powinien być wyważony pomiędzy samice i samców (50%), z pierwszeństwem dla dojrzałych i młodocianych samic. Osiągając gęstość występowania dzików - 0,5/km kw. lub mniej, należy spodziewać się obniżenia rozprzestrzeniania się ASF. Pobieranie próbek zasady: Zastosowanie dodatkowych kroków w zakresie biernego nadzoru. Wszystkie osobniki chore i martwe na terenie całego kraju powinny być poddane badaniom qrt-prc. Czynny nadzór: 1) na terenach w części 1 (Decyzja 2014/709 EU), wszystkie upolowane dziki, które zostaną wyniesione na zewnątrz tego obszaru powinny być przebadane (qrt-prc); 2) na terenach części 2 i 3 należy przeprowadzić badania próbek (100% próbek i testy qrt-prc). Wszystkie zwierzęta z tego obszaru powinny być dodatkowo przebadane pod kątem występowania przeciwciał ASF.
3) Z upolowanych zwierząt tylko próbka krwi powinna być przebadania poprzez qrt-prc oraz ELSA/IPT. Dodatkowo mogą być badane organy poprzez qrt-prc (jeśli nie można pobrać krwi). Usuwanie tuszy dzików: 1) Identyfikacja i usuwanie tuszy powinny się odbywać na całym terenie zarażonym ASF (Aneks do Dec. 2014/709/EU). 2) w oparciu o wzmocniony bierny nadzór już na miejscu. W przypadku wykrycia przypadków ASF, identyfikuje się zainfekowaną tuszę i dodatkowo poszukuje się kolejnych (obszar o średnicy 5 km od miejsca znalezienia/upolowania dzika); 3) Tusze usuwa się poprzez grzebanie, utylizację w zakładzie utylizacyjnym lub spalenie pod nadzorem właściwych władz weterynaryjnych. 4) Stosowanie odpowiednich środków chemicznych do dezynfekcji.