Newsletter ECK lipiec 2005 W bieżącym numerze: turystka - timesharing lotnictwo Air Polonia Turystyka: timesharing Cudowne wakacje do końca życia tak brzmi obietnica składna przez firmy timesharingowe. Tak, to może być prawda... ale zawarcie umowy o timesharing jest decyzją wymagającą głębokiego zastanowienia. Co to jest timesharing? Timesharing polega na nabyciu przez konsumenta prawa do korzystania z budynku lub pomieszczenia mieszkalnego, w oznaczonym czasie, w każdym roku, oraz zobowiązaniu się do zapłaty przedsiębiorcy ryczałtowego wynagrodzenia. Umowa ta zawierana jest, na co najmniej trzy lata. Produkty timesharingu tzn. budynki/apartamenty usytuowane są głównie w Hiszpanii, na Wyspach Kanaryjskich i w Portugalii. Timesharing jest problemem nowym i trudnym do rozwiązania, który może dotknąć konsumentów z każdego państwa członkowskiego UE. W związku z tym, jednym z najważniejszych zadań sieci Europejskich Centrów Konsumenckich (ECC-Net) jest informowanie konsumentów o zagrożeniach związanych z timesharingiem i jego formach pochodnych (kluby wakacyjne). Obowiązujące akty prawne Na szczeblu europejskim: Dyrektywa 94/47/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 26 października 1994 r. Na szczeblu krajowym: Ustawa o ochronie nabywców prawa korzystania z budynku lub pomieszczenia mieszkalnego w oznaczonym czasie w każdym roku, Newsletter Europejskiego Centrum Konsumenckiego, lipiec 2005 1
Kodeks cywilny, Kodeks wykroczeń, ustawy o księgach wieczystych i hipotece z dnia 13 lipca 2000 r. Prawa konsumenta i obowiązki przedsiębiorcy 1. Przedsiębiorca ma obowiązek doręczyć konsumentowi w formie pisemnej tzw. prospekt stanowiący o np. wynagrodzeniu za nabycie prawa do korzystania z nieruchomości, informację o prawie do odstąpienia od umowy, informację o zasadach zarządzania i kosztach utrzymania nieruchomości. 2. Umowa i prospekt muszą być sporządzone w języku polskim. 3. Konsument ma prawo odstąpić od umowy w terminie 10 dni od doręczenia umowy. 4. Konsument nie jest obowiązany do wpłacania zaliczek/depozytów zarówno w chwili zawarcia umowy jak i przed upływem terminu odstąpienia od niej. Złote rady 1. Nigdy nie podejmuj decyzji pochopnie, zastanów się dwa razy! 2. Bądź asertywny! Nie bój się odmówić osobie, która stara się przekonać Cię na ulicy, domu czy hotelu, iż jej oferta jest najkorzystniejsza a apartament w słonecznej Hiszpanii jest najtańszą formą spędzania wakacji. 3. Obietnice i ceny mogą być kuszące...ale tylko na papierze. 4. Przed podpisaniem umowy postaraj się zdobyć jak najwięcej informacji o produkcie albo usłudze. 5. Nie podpisuj dokumentów pod presją czasu lub osób. 6. Żądaj wyczerpującej informacji od przedsiębiorcy. 7. Żądaj wyjaśnień i pytaj o wszystkie punkty, które wydają się niejasne. 8. Pamiętaj, że w ciągu 10 dni możesz odstąpić od umowy bez ponoszenia kosztów i podawania wyjaśnień. Kluby wakacyjne Kluby wakacyjne kuszą potencjalnych klientów niskimi cenami i obietnicami cudownych wakacji. Teoretycznie członkowie takich klubów mają zapewnione najlepsze warunki i zwrot kosztów w razie wycofania się z takiego programu. Członkowstwo w klubie uprawnia konsumenta do pobytu w danych dniach w apartamencie klubu wakacyjnego. Umowy nie określają danego konkretnego apartamentu, do którego ma się prawa, nie określają także jego lokalizacji. Przedstawiciele firm timesharingowych podkreślają takie luźne rozwiązanie jako zaletę (elastyczność). Nikt jednak nie mówi o tym, że konsument nie jest chroniony przez prawa określone w dyrektywie. Uwaga! Członkowstwo w Klubie wakacyjnym nie jest chronione w taki sam sposób jak timesharing. Newsletter Europejskiego Centrum Konsumenckiego, lipiec 2005 2
Timesharing w praktyce 1. Konsumenci (zazwyczaj turyści przebywający na wakacjach) werbowani są przez przedstawicieli firm zajmujących się timesharingiem. Niestety firmy takie zazwyczaj stosują nieuczciwe praktyki w celu pozyskania konsumentów tj. prezentacje połączone z zakupem udziałów (nagrody za udział w prezentacji), obietnice udziału w nieruchomości jeszcze niewybudowanej. Dodatkowo konsumenci kuszeni są obietnicą niskich cen, żądane są od nich depozyty pieniężne, które nie są zwracane. 2. Konsumenci podpisują często umowy bez zapoznania się z ich treścią, tzn. nie czytają dokładnie postanowień, nie zasięgają porady wyspecjalizowanego prawnika, wierzą natomiast zapewnieniom słownym przedstawicieli firm timesharingowych. 3. Konsumenci często nie kalkulują rzeczywistych kosztów, jakie będą musieli ponieść. 4. Firmy timesheringowe, by ominąć przepisy unijne (Dyrektywa 94/47/WE) zawierają z konsumentami umowy na okres krótszy niż 3 lata. 5. Z doświadczeń sieci ECK, firmy timesharingowe w większości są trudne do zidentyfikowania - np. występują trudności z ustaleniem siedziby, która nie jest zarejestrowana, nie jest podana w umowie lub w międzyczasie została zmieniona. 6. Firmy timesharingowe, ponadto, nie są zainteresowane polubownym rozwiązywaniem sporów konsumenckich. Działania Sieci Europejskich Centrów Konsumenckich Timesharing jest jednym z głównych przedmiotów skarg składanych w sieci ECK (ECC-Net). usługi finansowe 4% gospodarstwo domowe - wynajem 6% timeshare 29% inne usługi 11% inne 8% inne środki transportu 1% linie lotnicze 4% samochody 8% inne produkty 22% usługi turystyczne - wycieczki 5% wynajem środków transportu 2% Skargi w poszczególnych sektorach projekt pilotażowy EEJ-net (16.10.2001-31.03.2003) Przykład: ECK Belgia otrzymało 1047 zapytań w okresie 2001 r. do 2004 r. W pierwszym półroczu 2002 r. ECK Irlandia otrzymało 241 pytań i skarg. Newsletter Europejskiego Centrum Konsumenckiego, lipiec 2005 3
Przeciwdziałanie nieuczciwym praktykom Nieuczciwe działania firm zajmujących się timesharingiem są postrzegane jako działania kryminalne. W związku z tym jednym z możliwych rozwiązań, jest przekazywanie tego typu spraw do policji w danych państwach i do innych służb/inspekcji tego typu (w zależności od specyfiki państw członkowskich UE). Możliwe rozwiązania problemów, związanych z timesharingiem, proponowane przez sieć ECK to zmiana dyrektywy unijnej tak, aby pełniej chroniła konsumentów tzn.: przedłużenie czasu przewidzianego na odstąpienie od umowy; rejestracja firm timesharingowych; ewentualna certyfikacja; rozszerzenie działań policji i inspekcji. Ponadto, sieć ECK kładzie szczególny nacisk na: działania informacyjne i edukacyjne; informowanie i wspieranie działań policji i innych wyspecjalizowanych inspekcji; zapewnienie efektywnego przepływu informacji w sieci ECK; szybki przepływ informacji między instytucjami europejskimi i krajowymi; sygnalizowanie problemów w mediach i prasie. Dodatkowe informacje: Europejskie Centrum Konsumenckie Plac Powstańców Warszawy 1 00-950 Warszawa Tel.: (022) 55 60 118 Fax: (022) 55 60 359 Newsletter Europejskiego Centrum Konsumenckiego, lipiec 2005 4
Lotnictwo Aktualne ustalenia w sprawie Spółki Air Polonia Sp. z o.o. 18 lipca 2005 r. Europejskie Centrum Konsumenckiego (ECK) przeprowadziło niezbędne czynności wyjaśniające w Urzędzie Lotnictwa Cywilnego oraz Spółce Air Polonia Sp. z o.o. W sprawie zawieszenia działalności przez przewoźnika oraz szkód poniesionych z tego tytułu do ECK skierowanych zostało łącznie 6 skarg i zapytań. Centrum podjęło interwencje, które pozwoliły na wyjaśnienie przez przewoźnika, ULC oraz UOKiK na jakim etapie znajduje się sprawa. Dane te zostały zakomunikowane również zainteresowanym centrom członkom Sieci Europejskich Sieci Centrów Konsumenckich tzw. ECC-Net (Francja, Hiszpania, Włochy). Jako że zainteresowanie problemem utrzymuje się, przeprowadzone zostały dalsze wyjaśnienia. Wynika z nich, że dnia 1 lipca br. podjęta została przez Prezesa ULC decyzja o odebraniu przewoźnikowi koncesji decyzja ta uprawomocnia się w ciągu 14 dni od daty jej otrzymania. Odebranie koncesji uniemożliwi prowadzenie działalności gospodarczej a w przypadku zamiaru jej dalszego prowadzenia wymagane będzie podjęcie procedury koncesyjnej od nowa. Jednocześnie Air Polonia zapewniła, że po zmianie władz spółki trwają intensywne poszukiwania inwestora strategicznego i nadal istnieje realna perspektywa wypłaty rekompensat korzystnych dla poszkodowanych pasażerów przez zreorganizowana przedsiębiorstwo. Ponadto przewoźnik sugeruje aby konsumenci zgłaszali się na listę wierzycieli, potwierdzając swoje dane, w tym numer rezerwacji i kopie dokumentacji. W przypadku ewentualnego ogłoszenia upadłości spłata wierzytelności konsumenckich miałaby się odbywać w trzeciej kolejności: po spłacie wierzytelności Skarbu Państwa, następnie pracowniczych. Dodatkowe informacje: Urząd Lotnictwa Cywilnego Adam Borkowski, tel. 0 694 409 519 Biuro Prasowe ULC ul. Żelazna 59 00-848 Warszawa Tel./Fax: (022) 520 72 39 biuro_pr@ulc.gov.pl Newsletter Europejskiego Centrum Konsumenckiego, lipiec 2005 5