Zawód: technik mechatronik Symbol cyfrowy zawodu: 311[50] Numer zadania: 1 Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczcia egzaminu 311[50]-01-112 Czas trwania egzaminu: 240 minut ARKUSZ EGZAMINACYJNY ETAP PRAKTYCZNY EGZAMINU POTWIERDZAJCEGO KWALIFIKACJE ZAWODOWE CZERWIEC 2011 Informacje dla zdajcego: 1. Materiay egzaminacyjne obejmuj: ARKUSZ EGZAMINACYJNY z treci zadania i dokumentacj, zeszyt ze stron tytuow KARTA PRACY EGZAMINACYJNEJ oraz KART OCENY. 2. Sprawd, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 5 stron. Sprawd, czy materiay egzaminacyjne s czytelne i nie zawieraj bdnie wydrukowanych stron. Ewentualny brak stron lub inne usterki w materiaach egzaminacyjnych zgo przewodniczcemu zespou nadzorujcego etap praktyczny. 3. Na KARCIE PRACY EGZAMINACYJNEJ: wpisz swoj dat urodzenia, wpisz swój numer PESEL*. 4. Na KARCIE OCENY: wpisz swoj dat urodzenia, wpisz swój numer PESEL*, wpisz symbol cyfrowy zawodu, zamaluj kratk z numerem odpowiadajcym numerowi zadania, przyklej naklejk ze swoim numerem PESEL w oznaczonym miejscu na karcie. 5. Zapoznaj si z treci zadania egzaminacyjnego, dokumentacj zaczon do zadania, stanowiskiem egzaminacyjnym i jego wyposaeniem. Masz na to 20 minut. Czas ten nie jest wliczany do czasu trwania egzaminu. 6. Po upywie tego czasu przystp do rozwizywania zadania. Rozwizanie obejmuje opracowanie projektu realizacji prac okrelonych w treci zadania, wykonanie prac zwizanych z opracowywanym projektem i sporzdzenie dokumentacji z ich wykonania. 7. Zadanie rozwizuj tylko w zeszycie KARTA PRACY EGZAMINACYJNEJ od razu na czysto, nie otrzymasz dodatkowych kartek. Notatki, pomocnicze obliczenia itp., jeeli nie nale do pracy, obwied lini i oznacz sowem BRUDNOPIS. Zapisy oznaczone BRUDNOPIS nie bd oceniane. 8. Po rozwizaniu zadania ponumeruj strony pracy egzaminacyjnej. Numerowanie rozpocznij od strony, na której jest miejsce do zapisania tytuu pracy. Wszystkie materiay, które zaczasz do pracy, opisz swoim numerem PESEL* w prawym górnym rogu. 9. Na stronie tytuowej zeszytu KARTA PRACY EGZAMINACYJNEJ, wpisz liczb stron swojej pracy i liczb sztuk zaczonych materiaów. 10. Zeszyt KARTA PRACY EGZAMINACYJNEJ i KART OCENY przeka zespoowi nadzorujcemu etap praktyczny. Powodzenia! * w przypadku braku numeru PESEL - seria i numer paszportu lub innego dokumentu potwierdzajcego tosamo.
Zadanie praktyczne W zakadzie zamontowano urzdzenie przeznaczone do transportowania i sortowania pustych butek. Butelki wadliwe (bez szyjki) s automatycznie wykrywane, a ich obecno sygnalizuje wiecenie si czerwonej lampki. W mechanizmie sterowniczym urzdzenia zastosowano sterownik PLC. Opis dziaania mechanizmu zamieszczono w Zaczniku 1. Na stanowisku egzaminacyjnym znajduje si pyta montaowa zawierajca dziaajcy model mechanizmu sterowniczego urzdzenia do transportowania i sortowania butelek. W zalenoci od wyposaenie stanowiska, model moe zawiera zamieszczone w Tabeli 1 rzeczywiste elementy mechanizmu sterowniczego lub zamiast rzeczywistych elementów ich modele tj. zamiast czujnika pojemnociowego i ptycznego - przyciski sterownicze zwierne bez samoczynnego powrotu (bistabilne, normalnie otwarte), zamiast stycznika lampk sygnalizacyjn. Opracuj projekt realizacji prac zwizanych z montaem, oprogramowaniem i uruchomieniem mechanizmu sterowniczego urzdzenia do transportowania i sortowania pustych butek. Na podstawie modelu mechanizmu zamontowanego na stanowisku egzaminacyjnym narysuj schemat pocze elementów rzeczywistego mechanizmu tj. przycisków sterowniczych, czujnika pojemnociowego, czujnika optycznego, lampki sygnalizacyjnej, stycznika ze sterownikiem PLC. W KARCIE PRACY EGZAMINACYJNEJ uzupenij list przyporzdkowania. Napisz program sterowniczy w jzyku LD (schemat drabinkowy) lub FBD (schemat bloków funkcyjnych), zapewniajcy dziaanie mechanizmu zgodnie z opisem (Zacznik 1). Przelij program do sterownika PLC, skontroluj poprawno dziaania mechanizmu, wykonujc próbne uruchomienie modelu zamontowanego na stanowisku egzaminacyjnym. Wprowad ewentualne poprawki do programu. Sporzd dokumentacj z wykonanych prac. Projekt realizacji prac powinien zawiera: 1. Tytu pracy egzaminacyjnej zgodny z treci zadania. 2. Zaoenia do projektu realizacji prac wynikajce z treci zadania i zacznika. 3. Wykaz dziaa zwizanych z montaem, oprogramowaniem i uruchomieniem mechanizmu sterowniczego urzdzenia do transportowania i sortowania pustych butek. 4. Wykaz elementów, narzdzi i sprztu kontrolno-pomiarowego potrzebnych do montau i oprogramowania mechanizmu. 5. Algorytm dziaania mechanizmu w formie listy kroków lub schematu blokowego. Strona 2 z 5
Dokumentacja z wykonanych prac powinna zawiera: 1. Uzupenion list przyporzdkowania oraz schemat pocze elementów wejciowych i wyjciowych ze sterownikiem PLC. 2. Wnioski dotyczce poprawnoci dziaania programu sterowniczego. 3. Podpisany numerem PESEL jeden zrzut ekranu zawierajcy program zaadowany do pamici sterownika wraz z komentarzami wyjaniajcymi dziaanie programu (format A4 o orientacji pionowej). UWAGA: Zrzut z ekranu umie w dokumencie edytora tekstu, plik zapisz na pulpicie w folderze o nazwie PESEL (PESEL to twój numer pesel). Nastpnie folder skopiuj do pamici USB i popro przewodniczcego zespou nadzorujcego etap praktyczny o wydrukowanie pliku. Do wykonania zadania wykorzystaj: oraz Zacznik 1. Opis dziaania mechanizmu sterowniczego urzdzenia do transportowania i sortowania pustych butek. zamieszczon w KARCIE PRACY EGZAMINACYJNEJ List przyporzdkowania. Do wykonania zadania przygotowano stanowisko wyposaone w: 1. Komputer z oprogramowaniem poczony ze sterownikiem PLC, 2. Model mechanizmu sterowniczego, skadajcy si z pyty z zamontowanymi i sprawnymi elementami podczonymi do wej i wyj sterownika PLC. 3. Dokumentacj stanowiskow, zawierajc informacje o elementach zastosowanych w modelu mechanizmu sterowniczego. Czas przeznaczony na wykonanie zadania wynosi 240 minut. Strona 3 z 5
Zacznik 1 Opis dziaania mechanizmu sterowniczego urzdzenia do transportowania i sortowania pustych butek Rys. 1. Schemat technologiczny urzdzenia do transportowania i sortowania butelek Mechanizm sterowniczy urzdzenia do transportowania i sortowania butelek zbudowany jest z silnika M0 napdzajcego przenonik tamowy, stycznika K0, lampek kontrolnych H2, H3, przycisków sterowniczych S0, S1 oraz czujników F2 i F3. Do sterowania wykorzystano w mechanizmie sterownik PLC (Tabela. 1). Mechanizm moe znajdowa si w trybie PRACA (transportowanie i sortowanie butelek) lub w trybie OCZEKIWANIE (stan gotowoci do pracy). Przejcie do trybu PRACA nastpuje po wcinicie przycisku S0 (Rys. 1). W tym trybie, jeeli czujnik F3 nie wykrywa obecnoci butelki, niezalenie od stanu czujnika F2, z wyjcia sterownika PLC podawane jest napicie na stycznik K0, co powoduje wczenie silnika M0 i uruchomienie przenonika tamowego. Wykrycie butelki przez czujnik F3 powoduje zatrzymanie przenonika na czas 2 sekundy. W tym czasie czujnik optyczny F2 rozpoznaje czy butelka ma szyjk. Jeeli butelka jest uszkodzona, na pulpicie sterowniczym zapala si czerwona lampka sygnalizacyjna H2. Pojawienie si butelki nieuszkodzonej sygnalizowane jest zapaleniem si lampki zielonej H3. Po 2 sekundach, mimo e czujnik F3 w dalszym cigu wykrywa butelk, nastpuje uruchomienie przenonika tamowego i zgaszenie lampki H2 lub H3. Kolejne zatrzymanie Strona 4 z 5
przenonika w trybie PRACA jest moliwe dopiero po wykryciu przez czujnik F3 nastpnej butelki. Przeczenie mechanizmu do trybu OCZEKIWANIE nastpuje poprzez wcinicie przycisku S1, co powoduje wyczenie silnika i zatrzymanie przenonika oraz zgaszenie lampek H2 i H3 (o ile si wieciy). Mechanizm sterownicze pozostaje w trybie OCZEKIWANIE do momentu wcinicia przycisku S0. Tabela 1. Wykaz elementów mechanizmu sterowniczego urzdzenia do transportowania i sortowania butelek Lp. Nazwa Oznaczenie Wybrane parametry katalogowe 1. Sterownik PLC PLC Napicie zasilania 24V DC Wejcia cyfrowe min. 4 wejcia 24 V DC Wyjcia cyfrowe min. 3 wyjcia 24 V DC Monta szyna TH 35 lub inny sposób mocowania do pyty 2. Przycisk sterowniczy S0 Przycisk sterowniczy zwierny NO, o samoczynnym powrocie, U n 230 V, I n = 1,5 A Monta szyna TH 35 lub inny sposób mocowania do pyty 3. Przycisk sterowniczy S1 Przycisk sterowniczy rozwierny NC, bez samoczynnego powrotu, U n 230 V, I n = 1,5 A Monta szyna TH 35 lub inny sposób mocowania do pyty 4. Czujnik optyczny F2 Typ czujnika optycznego: odbiciowy Napicie zasilania U n = 24 V DC Moc znamionowa max. 2 W Zasig dziaania 300 mm Temperatura pracy -25 C +55 C Styk zwierny NO 5. Czujnik pojemnociowy F3 Napicie zasilania U n = 24 V DC Prd zasilania I n = 15 ma DC Prd obcienia I obc = 200 ma Zasig dziaania 15 mm Temperatura pracy -10 C +70 C Styk zwierny NO 6. Stycznik K0 Cewka o napiciu zasilania 24 V DC 7. Lampki sterownicze H2, H3 Napicie zasilania 24 V DC Monta szyna TH 35 lub inny sposób mocowania do pyty H2 (czerwona) butelka wadliwa H3 (zielona) butelka bez wad Strona 5 z 5