WARSZAWA 19 Marca 2013 Konferencja pt. Fotowoltaika i kolektory słoneczne w małych i mikroinstalacjach w Polsce i w Niemczech Potencjał i ścieżki rozwoju polskiego rynku fotowoltaiki i kolektorów słonecznych w kontekście energetyki prosumenckiej Instytut Energetyki Odnawialnej Grzegorz Wiśniewski, Aneta Więcka, Konrad Rosołek
RYNEK i KONKURENCYJNOŚĆ PV i KS W POLSCE STATYSTYKA, FIRMY, CENY WARSZAWA 19 Marca 2013
Potencjał dalszego rozwoju rynku Rozwój rynku PV i KS w Polsce Pozycja fotowoltaiki i kolektorów słonecznych krajowym na rynku Kolektory Słoneczne Wytwórnia 1 biodiesla Biogazownie uprawowe Ciepłownie Geotermalne Systemy fotowoltaiczne Biogazownie utylizacyjne Lądowe farmy wiatrowe Małe elektrownie wiatrowe Geotermalne pompy ciepła Kolektory słoneczne Elektociepłownie na biomasę Małe kotły na biomasę Małe elektrownie wodne Technologia dojrzała Dobrze rozwinięty rynek Duże zainteresowanie Fotowoltaika Technologia wciąż rozwijająca się Kształtujący się rynek Rosnące zainteresowanie Dojrzałość rynku
Małe i mikroinstalacje OZE w 2012 r. (dorobek inwestycyjny ostatniej dekady) Małe i mikroinstalacje OZE w 2012 r. Średnia moc [kw] Średni koszt jednostkowy 2012 [zł/kw] Średni koszt całej instalacji [zł] Szacunkowa ogólna liczba mikroinstalacji [szt.] Kolektory słoneczne 7,0 3 200 22 400 95 000 Małe piece i kotły na biomasę (dedykowane) 20,0 900 18 000 90 000 Pompy ciepła (geotermlane) 10,0 2 500 25 000 10 000 Małe elektrownie wiatrowe (on i off grid) 3,0 9 000 27 000 3 000 Systemy fotowoltaiczne (on i off grid) 10,0 8 000 80 000 80 ŚREDNIA/RAZEM 10 4 720 34 480 198 080
Rozwój rynku PV w Polsce Rok 2007 6 firm na rynku PV. Tylko 4 producentów modułów PV. 2 firmy instalatorskie. 0,63 [MWp] zainstalowane w elektrowniach PV PV Rok 2013 Około 200 firm na rynku PV. 14 producentów modułów PV 141 firm instalatorskich. 3,5 [MWp] zainstalowane w elektrowniach PV Duży przyrost nowych firm w ciągu ostatnich 2 lat spowodowany spodziewanym wdrożeniem projektu nowej ustawy o OZE
Rozwój rynku PV w Polsce Gracze na rynku Profil firm na rynku PV 90% (spośród 200) firm oferuje moduły PV i akcesoria (dystrybutorzy) Ponad 72% wszystkich form oferuje kompleksowe rozwiązania w zakresie elektrowni PV 20 developerów elektrowni PV 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Instalatorzy Wykonawcy Nie świadczący w.w.usług Producenci / Dystrybutorzy PV RAPORT: RYNEK PV W POLSCE 80% 60% 40% 20% 0% Producenci Dy stry butorzy Inne f irmy
m2 x 1000 Rozwój rynku KS w Polsce Rok 2007 25 firm na rynku PV. 180 [MW] zainstalowanych w KS 70 tyś m2 nowych instalacji K.S (badanie rynku IEO) KS Rok 2011 70 producentów 635 [MW] zainstalowanych w K.S (na koniec 2011 r.) >250 tyś m2 nowych instalacji K.S w 2012 r.? (badanie rynku IEO) 1000 900 800 700 600 500 400 300 200 100 0 909 skumulowana powierzchnia instalacji słonecznych coroczna sprzedaż instalacji słonecznych 656 510 366 236 254 168 99 126 130 144 146 21 30 43 70 7 9 13 26 29 28 42 68 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Źródło: Instytut Energetyki Odnawialnej Najszybciej rozwijający się rynek energetyki prosumenckiej w Polsce
Rozwój rynku PV w Polsce Ceny kompletnych systemów PV Styczeń 2013 MIKRO instalacje: 1,3 [ /Wp] (< 10 [kwp]) Moduły PV: 0,65 [ /W] Inwerter + inne akcesoria: 0,45 [ /W] Montaż 0,2 [ /W] MAŁE instalacje: 1,25 [ /Wp] (10 -> 40 [kwp]) Moduły PV: 0,65 [ /W] Inwerter + inne akcesoria: 0,40 [ /W] Montaż: 0,2 [ /W] DUŻE instalacje: 1,35 [ /Wp] (> 40 [kwp]) Moduły PV: : 0,65 [ /W] Inwerter + inne akcesoria: : 0,40 [ /W] Montaż : 0,3 [ /W] Moduły PV: około 45 50% (całkowitego kosztu jednostkowego Montaż: około 15 22% (całkowitego kosztu jednostkowego)
Ekonomika PV Projekt ustawy OZE taryfy dla PV
Ekonomika KS LCOE dla technologii K.S Zestawienie utworzone przy założeniu, że jedyną technologią użytą do ogrzewania jest ciepło z kolektorów słonecznych. LCOE dla technologii K.S Zestawienie utworzone przy założeniu, że ciepło uzyskuje się z K.S oraz innej technologii jako źródło dodatkowe. W modelu Gospodarstwa Domowego założono, że na potrzeby przeciętnego domu jednorodzinnego wystarczą kolektory o mocy do 10 kw Wyższe LCOE dla Firm spowodowane wyższą stawką VAT
INSTALACJE W PV i KS w POLSCE WARSZAWA 19 Marca 2013
Instalacje PV w Polsce Ile MEGAWATÓW mamy zainstalowane w fotowoltaice? Ponad 3,5 MWp zainstalowane w elektrowniach PV. Instalacje przyłączone do sieci: - 1,35 MWp zainstalowane w 9 elektrowniach ON-GRID, - Największa elektrownia PV: 1 MWp, Wierzchosławice, - Największa koncentracja instalacji przyłączonych do sieci: województwo Śląskie. Instalacje nie przyłączone do sieci: - w przybliżeniu 2,1 2,7 MWp mocy zainstalowanej w elektrowniach OFF-GRID, - Najczęstszy wybór ze względu na: problemy z przyłączeniem do sieci, koncesjami URE, pozwoleniem/ zgłoszeniem budowy.
Moc [MWp] Instalacje PV w Polsce Przyrost instalacji ON-GRID i OFF-GRID od 2003 roku. Moc zainstalowana w elektrowniach PV od 2003 roku 4,0 3,4 3,5 3,5 3,0 2,5 2,2 2,0 2,1 2,0 0,9 1,5 1,0 1,1 1,0 0,6 0,8 0,4 0,7 0,8 1,3 1,4 1,4 0,2 0,3 0,5 0,1 0,5 0,6 0,0 0,1 0,2 0,2 0,3 0,1 0,1 0,1 0,2 0,2 0,3 0,3 0,0 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Lata Source: 2003 2011: Eurobserv er. 2012 IEO market monitoring Całkow ita moc zainstalow ana OFF- GRID [MWp] Całkow ita moc zainstalow ana ON- GRID [MWp] SUMA [MWp] Więcej instalacji OFF-GRID niż ON-GRID. Niewielki udział instalacji prosumenckich. Powód: obecny system wsparcia produkcji zielonego prądu nie jest dostosowany dla mikro- i małych- instalacji OZE.
Instalacje KS w Polsce Ile MEGAWATÓW mamy zainstalowane w KS? Ponad 635 MW zainstalowane w kolektorach słonecznych. Kluczowe dane: Łączna powierzchnia KS zainstalowanych w Polsce to 909 tyś m2 (koniec 2011 r.), Ponad 70% przyrost nowych instalacji w porównaniu z 2010 rokiem, Polska 4 rynkiem w UE! Polska zajmuje 22 pozycję w skali ŚWIATOWEJ pod względem ilości m2 zainstalowanych kolektorów słonecznych! Polska 4 miejsce w 2011r. w EU, podczas gdy 2010r 8 miejsce
Moc [MW] 23 tys m2 5 tys m2 35 tys m2 7 tys m2 47 tys m2 21 tys m2 40 tys m2 38 tys m2 35 tys m2 36 tys m2 90 tys m2 Powierzchnia [tyś m2] 106 tys m2 111 tys m2 187 tys m2 Instalacje KS w Polsce 200 m2 180 m2 160 m2 140 m2 120 m2 100 m2 80 m2 60 m2 40 m2 Roczna sprzedaż K.S od 2005 roku. Płaskie - POW Próżniow e - POW Przyrost sprzedaży w sektorze kolektorów: Roczna sprzedaż systemów K.S sprzedana powierzchnia kolektorów 20 m2 0 m2 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 140 130,9 MW Roczna sprzedaż systemów K.S sprzedana i zainstalowana moc 120 100 80 60 63,0 MW 74,2 MW 77,7 MW Płaskie - MOC Próżniow e - MOC 40 20 16,1 MW 24,5 MW 32,9 MW 28,0 MW 26,6 MW 24,5 MW 25,2 MW 0 14,7 MW 3,5 MW 4,9 MW 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
PROGNOZY ROZWOJU PV i KS w POLSCE WARSZAWA 19 Marca 2013
Prognozy rozwoju PV w Polsce Scenariusze rozwoju PV w myśl Krajowego Planu Działania (1). Scenariusz A Polityka Energetyczna Polski Scenariusz B Utrzymanie Świadectw Pochodzenia Scenariusz C Wprowadzenie FiT Sytuacja na rynku Świadectw Pochodzenia stawia pod znakiem zapytania nowe inwestycje w PV
Prognozy rozwoju PV w Polsce Scenariusze rozwoju PV w myśl Krajowego Planu Działania (2). Całkowity prognozowany koszt inwestycji PV do 2020 roku: 12 mld PLN (Suma nowych wdrożeń wg. KPD 90 mld PLN) Roczny prognozowany koszt inwestycji PV: 300 1900 mln PLN
Prognozy rozwoju PV w Polsce Dojrzałość rynkowa PV porównanie z energetyką wiatrową (EW) Fotowoltaika Energetyka Wiatrowa Średnia moc [MW] 0,01-10 3-100 Ilość zrealizowanych inwestycji 9 663 Koszt 1 [MW] 8 mln PLN 5-7 mln PLN Zainteresowanie Ścieżka inwestycyjna Koszt produkcji energii Mali inwestorzy Skomplikowana, niesprawdzona 800 [PLN/MWh] Firmy developerskie Skomplikowana, sprawdzona 350-400 [PLN/MWh] Porównanie dojrzałości technologicznej PV i EW Eksploatacja Najniższe koszty Niskie koszty Doświadczenie na Polskim rynku 0 lat 10 lat
Prognozy rozwoju PV w Polsce Dojrzałość technologiczna różnych technologii OZE-E (PV vs EW) Dojrzałość i inkubacja nowych technologii OZE-E na rynku krajowym: - porównanie PV ( 3,3 MW) i EW ( 2400 MW) do 2012 r. (prognoza) źródeł przyłączonych do sieci
Prognozy rozwoju KS w Polsce Scenariusze rozwoju KS w myśl Krajowego Planu Działania (1). Polityka Energetyczna Polski 2030 (PEP) przewiduje udział energetyki słonecznej cieplnej na poziomie 1,21% (3,7 mln m2) całego bilansu OZE w 2020 roku
Prognozy rozwoju KS w Polsce Scenariusze rozwoju KS w myśl Krajowego Planu Działania (2).
Tysiące Prognozy rozwoju KS w Polsce Scenariusze rozwoju KS w myśl Krajowego Planu Działania (3). 16 14 12 10 8 6 4 2 scenariusz wg KPD obecny rozwój rynku 0 2005 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 1400 1200 1000 800 600 scenariusz wg KPD obecny rozwój rynku 600 656 1 300 904 400 200 126 0 126 2005 2010 2011
Prognozy rozwoju PV i KS w Polsce Nowy program mikrodotacji i mikrokredytów na przydomowe instalacje odnawialnych źródeł energii typu prosumenckiego przygotowany i złożony przez ZPFEO 1) Systemów fotowoltaicznych do 40 kw mocy elektrycznej, 2) Małych elektrowni wiatrowych do 40 kw mocy elektrycznej, 3) Wysokosprawnych pomp ciepła do 70 kw mocy cieplnej, 4) Małych, automatycznych kotłów na czystą biomasę (pelety, brykiety) do 70 kw mocy cieplnej. 5) Kolektorów słonecznych w ramach przedłużania do końca 2016 roku oraz dalszego doskonalenia obecnego, wzorcowego programu NFOŚiGW dopłat do kredytów bankowych na zakup i montaż kolektorów słonecznych.
FOTOWOLTAIKA I KOLEKTORY W ENERGETYCE PROSUMENCKIEJ WARSZAWA 19 Marca 2013
PV w energetyce prosumenckiej Jakie zmiany dla PV może wprowadzić projekt Nowej Ustawy OZE? OBECNIE PO 2013 1. Układ pomiarowy na koszt inwestora 2. Opłata przyłączeniowa: 50% rzeczywistych kosztów 3. Każde przyłączenie wymaga warunków przyłączenia 4. Sprzedaż energii do sieci wymaga koncesji w URE 5. Koncesja na 2 lata 1. Układ pomiarowy na koszt Z.E 2. Opłata przyłączeniowa: 0 PLN (dla nn) 3. Tryb zgłoszeniowy instalacji w Z.E (bez umowy przyłączeniowej do 40 KW) 4. Uproszczone zgłoszenie w URE (do 40 kw) 5. Prawdopodobnie obowiązek wykonania instalacji przez certyfikowaną firmę 6. Koncesja bezterminowa
KS w energetyce prosumenckiej Jakie zmiany dla KS może wprowadzić projekt Nowej Ustawy OZE? Certyfikacja instalatorów Producent/importer Wymagane wykształcenie minimum zasadnicze zawodowe lub równoważne w zakresie instalowania urządzeń i instalacji: sanitarnych, energetycznych, grzewczych, chłodniczych lub elektrycznych; Dystrybutor Hurtownia instalacyjna Instalator/projektant Hipermarkety budowlane 3 letnie doświadczenie Certyfikat ważny przez 5 lat wydawany przez UDT Inwestor-użytkownik końcowy Komisja Egzaminacyjna powoływana przez UDT: 5 komisji, 7 osób w jednej komisji 14000 12000 10000 12700 Liczba instalatorów systemów OZE w 2010r. Brak przepisów przejściowych 8000 6000 Liczba instalatorów systemów OZE zgodnie z dyrektywą 2009/28/WE w 2020r. Brak jakiekolwiek kary za wykonanie instalacji bez uprawnień, zarówno pieniężnej, jak też obligatoryjnego instalowania urządzeń OZE, które będą korzystać z FiT 4000 2000 0 1500 Kolektory słoneczne 1700 1500 830 70 Kotły na biomasę 900 1200 Biogaz rolniczy Pompy ciepła Małe elektrownie wiatrowe 10 240 75 50 PV Źródło: Instytut Energetyki Odnawialnej
KS w energetyce prosumenckiej Koszty magazynowania ciepła i energii elektrycznej, źródło: IEO
Szanse i bariery rozwoju PV i KS SZANSE ROZWOJU FOTOWOLTAIKA Dobrze wpisuje się w krzywą zapotrzebowania oraz uzupełnia się w szczycie z energetyką wiatrową KOLEKTORY SŁONECZNE Mogą pokryć nawet 60 70% dziennego zapotrzebowania na ciepłą wodę na którą zapotrzebowanie nie spada Sprawdzona technologia Rosnące ceny paliw i energii dla odbiorców końcowych Grupy odbiorców: gospodarstwa domowe, wspólnoty mieszkaniowe, instytucje publiczne Wzrost cen paliw konwencjonalnych Krótki czas realizacji inwestycji: 3 12 miesięcy Szybko można uzupełnić niedobór mocy szczytowej w systemie elektroenergetycznym Mniejsze ryzyko inwestycyjne (przy systemie FiT) Grupy odbiorców: rolnictwo, osoby fizyczne
Szanse i bariery rozwoju PV i KS BARIERY ROZWOJU FOTOWOLTAIKA Prawno administracyjne (brak sprecyzowanej wykładni prawa dla PV) Problemy z przyłączeniem do sieci EE (odnowy przyłączeń, słaba infrastruktura szczególnie na terenach wiejskich) System wsparcia (promuje jedynie duże instalacje, a ceny na giełdzie nie dają pewności rentownego prowadzenia inwestycji) OBECNA CENA 134,60 PKN/MWh (12.03.2013) KOLEKTORY Technologia dostępna dla ludzi ale kosztowna inwestycyjnie Bez dofinansowania długi okres zwrotu (inwestycje możliwe, ale nie na wielką skalę) Brak praktycznych możliwości zarabiania na sprzedaży ciepła Koszty ciągle zbyt wysokie na rozwój bez wsparcia taryfami typu FiT Niechęć społeczna, niedoinformowanie
VI Forum Przemysłu Energetyki Słonecznej 2013 Kolektory słoneczne i systemy fotowoltaiczne w energetyce prosumenckiej Toruń 13-14 maja 2013 www.solarforum.ieo.pl
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ gwisniewski@ieo.pl (+48 22) 825-46-52