Screening raka piersi

OCENA SCREENINGU RAKA PIERSI W POLSCE Radosław Tarkowski Katedra Onkologii A.M. we Wrocławiu Polska: 14 482 zachorowania 5 255 zgonów (na podstawie danych Centrum Onkologii w Warszawie) 137,8 78 61.2 Zapadalność na raka piersi w UE (współczynniki standaryzowane/1 kobiet / rok) wg IARS

Polska 27: 5 255 zgonów (na podstawie danych Centrum Onkologii w Warszawie) 14,5 Umieralność na raka piersi w UE (współczynniki standaryzowane /1 kobiet / rok ) wg IARS Ocena skuteczności screeningu raka piersi w kontrolowanych badaniach klinicznych z randomizacją BADANIE HIP,Nowy York DATA ROZPOCZĘCIA 1963 WIEK BADANYCH 4 64 LICZBA BADANYCH 62 ZMNIEJSZENIE ŚMIERTELNOŚCI [%], w nawiasach przedziały ufności 25 Two-County Trial,Szwecja 1977 4 74 133 3 (15 do 42) Malmö, Szwecja 1976 4 69 42 4 (-35 do 32) Edinburgh, Szkocja 1979 45 64 45 17 (-18 do 42) Stockholm, Szwecja 1989 4 64 6 29 (-2 do 6) NBSS(1), Kanada 198 4 49 5-36 (-121 do16) NBSS(2), Kanada 198 5 59 39 3 (-52 do 38) Gothenburg, Page 4 Szwecja 1982 4 59 5 14 (-37 do 46)

Screening raka piersi IARC (International Agency on Research on Cancer) oraz Rada Unii Europejskiej zalecają screening mammograficzny w grupie kobiet 5 69 lat, polegający na wykonywaniu mammografii w odstępach 2 lat. Page 5 Screening raka piersi w Polsce 26 wprowadzenie zorganizowanego, scentralizowanego screeningu raka piersi w Polsce Program populacyjny Grupa objętych badaniem: kobiety w wieku 5 69 lat, które wcześniej nie chorowały na raka piersi Test diagnostyczny: mammografia wykonywana w 2 projekcjach (CC i MLO) Odstęp między badaniami: 2 lata Page 6

Źródło: L. von Karsa, A. Anttila, G. Ronco et al.: Cancer screening in the European Union Report on the implementation of the Council Recommendation on cancer screening. printed by the services of the European Commission Page 7 Źródło: L. von Karsa, A. Anttila, G. Ronco et al.: Cancer screening in the European Union Report on the implementation of the Council Recommendation on cancer screening. printed by the services of the European Commission Page 8

Screening raka piersi w Polsce Zaproszenia : wysyłane centralnie przez NFZ (podstawa: rejestr ubezpieczonych) od 27, Od lipca 29 wysyłane przez WOK, baza danych z programu SIMP (System Informatycznego Monitorowania Profilaktyki) Inne formy promocji badań przesiewowych: lekarze POZ, organizacje pacjentów (grupy wsparcia), media Page 9 Screening raka piersi w Polsce Polska: 344 ośrodki stacjonarne 138 ośrodków pogłębionej diagnostyki Dolny Śląsk: 23 ośrodki stacjonarne i 5 mammobusów 5 ośrodków pogłębionej diagnostyki Page 1

European guidelines for quality assurance in breast cancer screening and diagnosis. N. Perry, M. Broeders, C. de Wolf, S. Törnberg, R. Holland & L. von Karsa Ann Oncol 28, 19: 614 622 Ocena mammogramów dokonywana przez 2 radiologów (ang. double reading) zwiększa czułość badania o 5 15%. Wobec rozbieŝności opinii obu radiologów wymagany jest consensus lub arbitraŝ dokonany przez trzeciego radiologa. W Polsce oceny dokonuje jeden radiolog (środki NFZ) Ponowne, wczesne wezwanie w celu wykonania powtórnej mammografii nie jest zalecane Page 11 BIRADS Breast Imaging Reporting and Data System - diagnostyka nieskończona 1 - bez zmian / obraz w granicach normy / 2 - zmiana łagodna / ryzyko złośliwości % / 3 - zmiana prawdopodobnie łagodna ryzyko złośliwości <2% 4 - zmiana podejrzana / ryzyko złośliwości od 2% do 95% konieczna biopsja 5 - zmiana prawdopodobnie złośliwa / ryzyko złośliwości powyŝej 95 % konieczna biopsja 6 - zmiana zweryfikowana jako nowotwór złośliwy wg American College of Radiology Page 12

Diagnostyka pogłębiona Mammogramy w dodatkowych projekcjach Zdjęcia celowane Badanie USG Biopsja i weryfikacja hist.pat. Kontrolne badanie obrazowe Mammografia zgodnie z interwałem Page 13 OW Nazwa Liczba osób Liczba osób Liczba osób Liczba osób NFZ województwa kwalifikujących się wyłą łączonych - ogółem wyłą łączonych wyłą łączonych z powodu z powodu leczenia poza SIMP leczenia w SIMP 1 DOLNOŚLĄSKIE 39 794 156 529 7 614 43 2 KUJAWSKO-POMORSKIE 265 1 81 12 5 219 6 3 LUBELSKIE 269 355 13 336 4 831 1 4 LUBUSKIE 129 9 54 729 2 472 4 5 ŁÓDZKIE 355 464 126 796 7 51 16 6 MAŁOPOLSKIE 379 649 118 654 6 197 29 7 MAZOWIECKIE 665 979 22 995 14 654 41 8 OPOLSKIE 123 497 55 696 2 53 13 9 PODKARPACKIE 236 569 81 296 3 695 18 1 PODLASKIE 137 877 769 2 278 18 11 POMORSKIE 273 377 1 162 6 518 6 12 ŚLĄSKIE 626 3 21 798 11 561 39 13 ŚWIĘTOKRZYSKIE 162 132 4 796 2 81 2 14 WARMIŃSKO-MAZURSKIE 17 641 73 587 3 428 11 15 WIELKOPOLSKIE 42 81 159 448 8 823 43 16 ZACHODNIOPOMORSKIE Page 14 BRAK DANYCH 223 232 12 69 87 468 412 5 133 31 13 RAZEM 4 841 83 1 72 3 94 359 312

Liczba osób Liczba osób wyłą łączonych wyłą łączonych z powodu z powodu Procent objęcia populacji [%] badania poza SIMP badania w SIMP ogółem 27 28 29 ogółem 27 28 29 41 41 148 831 74 458 74 372 1 4,5 75 877 38 556 37 321 3,59 98 495 52 43 46 65 38,36 6 6 52 247 27 33 24 944 42,4 119 729 64 313 55 416 35,67 1 1 112 427 61 594 5 833 31,25 235 235 188 65 19 47 78 658 3,48 53 63 27 995 25 635 45,1 77 583 38 512 39 71 34,36 55 473 26 4 28 899 41,9 12 12 93 626 5 771 42 829 26 36,64 6 6 19 192 17 529 82 663 32,22 37 993 23 953 14 4 25,16 7 148 36 377 33 755 16 43,12 1 1 15 581 76 235 74 293 53 37,96 82 322 43 684 38 638 39,18 381 231 15 3,27 Page 32 15 261 41 1 67 6 859 922 747 582 96 35,16 Screening raka piersi w Polsce 27 OW NFZ CAŁKOWITA LICZBA BADAŃ LICZBA BADANYCH W PODZIALE NA WIEK 5 59 6 69 ŚREDN IA WIEKU 451 291 15 1 Dolnośląski 39 794 79 182 51 628 27 545 2 kujawsko-pomorski 265 1 41 611 26 248 15 354 58 3 Lubelski 269 355 56 287 35 814 2 459 4 Lubuski 129 9 28 95 19 387 9 558 5 Łódzki 355 464 68 633 41 123 27 483 58 6 Małopolski 379 649 67 218 42 328 24 876 7 Mazowiecki 665 979 12 28 74 529 45 65 58 8 Opolski 123 497 3 5 18 112 11 935 58 9 Podkarpacki 236 569 41 921 26 655 15 261 1 podlaski 137 877 28 491 17 922 1 566 11 pomorski 273 377 496 35 334 22 148 58 12 śląski 626 3 117 241 71 531 45 688 58 13 świętokrzyski 162 132 25 172 16 217 8 947 14 warmińsko-mazurski 17 641 38 924 26 58 12 415 15 wielkopolski 42 81 86 35 55 874 3 37 Page 16 16 zachodniopomorski 223 232 RAZEM 4 81 843 47 268 935 48 31 479 59 98 15 786 344 191 58

Screening raka piersi w Polsce 27 Liczba badań w podziale na wynik OW NFZ BIRADS 1 BIRADS 2 BIRADS 3 BIRADS 4 BIRADS 5 BIRADS 361 65 4 21 1 58 532 15 214 2 2 1 217 147 1 815 2 17 91 18 29 3 36 547 87 1 3 36 476 14 567 3 154 9 13 1 48 4 22 559 3 195 679 389 4 2 88 5 53 224 11 2 2 221 76 16 1 68 6 42 84 14 86 4 854 774 117 4 547 7 94 875 18 441 1 743 1 2 247 3 9 8 2 56 7 158 1 315 588 48 885 9 35 963 1 939 3 5 22 65 684 1 21 694 4 654 1 418 196 48 481 11 38 924 13 86 2 818 99 114 925 12 83 14 24 348 5 247 1 32 236 3 4 13 21 449 1 336 346 16 35 1 846 14 27 628 8 464 1 8 49 62 1 353 15 54 874 23 939 3 278 1 9 184 3 21 16 Page 17 RAZEM 34 38 664 479 9 363 189 919 1 795 38 94 512 1 638 7 1 767 1 148 29 71 Page 18

Zgłaszalność 27 Page 19 Zgłaszalność 28 Page 2

Zgłaszalność do 1.29 Page 21 Źródła informacji o programie 27 5 45 4 35 3 25 2 15 1 5 Serie1 Page 22 Lekarz POZ Lekarz specj. Piel/połoŜna prasa, radio, TV zaproszenie sms imienne zaporszenie pocztowe inne źródła

Źródła informacji o programie 29 35 3 25 2 15 1 5 Serie1 Lekarz POZ Lekarz specj. Piel/połoŜna prasa, radio, TV zaproszenie sms imienne zaporszenie pocztowe inne źródła Page 23 Źródła informacji o programie 27 8 7 6 5 4 3 2 1 1 3 5 7 9 11 13 15 Lekarz POZ Lekarz specj. Piel/połoŜna prasa, radio, TV zaproszenie sms imienne zaporszenie pocztowe inne źródła Page 24

Źródła informacji o programie 28 4 35 3 25 2 15 1 5 Serie1 Serie2 Serie3 Serie4 Serie5 Serie6 Lekarz POZ Lekarz specj. Piel/połoŜna prasa, radio, TV zaproszenie sms imienne zaporszenie pocztowe inne źródła Page 25 Źródła informacji o programie 29 35 3 25 2 15 1 5 1 3 5 7 9 11 13 15 Lekarz POZ Lekarz specj. Piel/połoŜna prasa, radio, TV zaproszenie sms imienne zaporszenie pocztowe inne źródła Page 26

Wykonanie badań przesiewowych w woj. dolnośląskim Wykonanie badań mammograficznych - woj. dolnośląskie 14 12 1 8 6 4 2 28/1 28/2 28/3 28/4 28/5 28/6 28/7 28/8 28/9 28/1 28/11 28/12 29/1 29/2 29/3 29/4 29/5 29/6 29/7 29/8 29/9 województwo średnia krajowa Page 27 Ocena radiologiczna badań w 28 23% 2% 1% 3% 71% 1 2 3 4 5 753 459 badań Page 28

Zmiany w badaniu i zalecenia 28 1% 5% kolejne badanie zgodnie z interwałem dalsza diagnostyka 94% dalsza diagnostyka i konsultacja onkologiczna Page 29 Rozkład wyników dodatnich w 28 n=44 273 6% 28% zaburzenie architektury zagęszczenie 48% zwapnienia inne 3% 15% guzek Page 3

Liczba przypadków raka wykrytych w screeningu w Polsce 27 28 n 621 4685 Page 31 Liczba przypadków raka wykrytych w screeningu na Dolnym Śląsku 27 28 Wykryte przypadki raka 527 483 Page 32

Ocena screeningu w woj. dolnośląskim Page 33 B. Szynglarewicz, R. Matkowski, P. Kasprzak et al.: Skuteczność populacyjnego programu wczesnego wykrywania raka piersi. Pol Merk Lek 29, XXVI,152,17 Porówanie wyników programu (Polska) z zaleceniami Unii Parametr Wyniki Poziom dopuszczalny Poziom zalecany zglaszalność 35,16 >7% >75% Badania powtórne z przyczyn technicznych,45 <3% <1% Odsetek badań w diagnostyce pogłębionej 5,75 <7% <5% Odsetek kobiet zakwalifikowanych do wczesnej kontroli,5% za 6 m-cy,7% za 12 m-cy 1 Page 34

Wysoki odsetek kwalifikowanych do wczesnej kontroli radiologicznej Pro Bezpieczeństwo oceniającego Komfort oceniającego? Contra Niska wartość predykcyjna dla rozpoznania raka Stres kierowanych na badanie Niepotrzebne procedury Opóźnienie rozpoznania i leczenia raka Page 35 Ocena mammogramów dokonywana przez 2 radiologów (ang. double reading) zwiększa czułość badania o 5 15%. Page 36

Szacunkowe koszty screeningu 27 28 działanie opis liczba koszt liczba koszt etap podstawowy mammografia 79 17 5 38 793,64 74 64 5 968 32, dodatkowa mammografia 347 18 217,5 382 26 74, badanie fizykalne 542 8 13, 866 17 32, etap pogłębiony konsultacja 2 358 35 37, 2 663 53 26, USG 2 531 94 912,5 2 53 125 15, BCI (FNA) 61 6 862,5 194 29 1, biopsja mammotomiczna 262 58 95, 296 88 8, zaproszenia 215 522 262 42,5 78 233 97 791, działalność WOK 426 5, 495, SUMA 5 9 138,64 6 91 481,25 Page LICZBA 37 PRZYPADKÓW RAKA 527 483 KOSZT WYKRYCIA 1 RAKA 11 33,87 14 288,78 Szacunkowe koszty wykrycia raka 27 28 SUMA 5 9 138,64 6 91 481,25 LICZBA PRZYPADKÓW RAKA 527 483 KOSZT WYKRYCIA 1 RAKA 11 33,87 14 288,78 (2 743 ) (3 468 ) D. Błaszczyk, J. Kotowska: dane WOK Wrocław Kwoty w PLN (1 PLN = 4.12 ) Page 38

K. Kępska, J. Buszta, J. Błaszczyk Pozytywny wpływ badań przesiewowych na stwierdzane zaawansowanie wykrywanych nowotworów piersi na Dolnym Śląsku Zachorowania na C5 u kobiet na Dolnym Śląsku w latach 2-28 139 134 1351 129 124 119 y = 4,25x + 97 121 1278 114 1115 1117 19 189 164 14 994 99 21 22 23 24 25 26 27 28 K. Kępska, J. Buszta, J. Błaszczyk Dolnośląski Rejestr Nowotworów