Państwowa Agencja Rozwiązywania zywania Problemów Alkoholowych Konferencja Koszty przemocy wobec kobiet w Polsce 2013 Warszawa, 27 maja 2013 r. www.parpa.pl 1
Podstawy prawne Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi Zgodnie z art. 2, ust. 1 Ustawy: Zadania w zakresie przeciwdziałania alkoholizmowi wykonuje się przez odpowiednie kształtowanie polityki społecznej, w szczególności: 7) przeciwdziałanie przemocy w rodzinie Zgodnie z Art. 4 1 ust. 1. Ustawy: Prowadzenie działań związanych z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych oraz integracji społecznej osób uzależnionych od alkoholu należy do zadań własnych gmin. W szczególności zadania te obejmują: 2) udzielanie rodzinom, w których występują problemy alkoholowe, pomocy psychospołecznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie 2
Podstawy prawne c.d. 3
Działania PARPA w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie PARPA od 1994 roku prowadzi ogólnopolski program Bezpieczeństwo w rodzinie, obejmujący m.in. działalność Ogólnopolskiego Pogotowia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie Niebieska Linia (801-12-00-02), doskonalenie działalności placówek i zwiększanie kompetencji osób pomagających ofiarom przemocy domowej (w tym m.in. pracowników pomocy społecznej, służby zdrowia, pedagogów szkolnych, psychologów, członków gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, przedstawicieli wymiaru sprawiedliwości). PARPA podejmuje także działania mające na celu usprawnienie i wzmocnienie procedur interwencji służb w sprawach przemocy w rodzinie np. procedury Niebieskie Karty oraz czuwa nad systemem potwierdzania kwalifikacji zawodowych osób pracujących w obszarze przeciwdziałania przemocy w rodzinie. 4
Rekomendacje do realizowania i finansowania gminnych programów profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych Doskonalenie i upowszechnianie standardów interdyscyplinarnej pracy na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie (szkolenia dot. pracy w zespołach interdyscyplinarnych, nt. zjawiska przemocy, kompetencji służb, konferencje i narady służące wypracowaniu wspólnej lokalnej polityki wobec zjawiska przemocy) Doskonalenie metod interwencji w sytuacji przemocy w rodzinie w ramach procedury Niebieskie Karty Tworzenie i finansowanie wyspecjalizowanych miejsc pomocy dla ofiar przemocy w rodzinie (stała=stabilna, profesjonalna i kompleksowa oferta pomocy) Wdrażanie i finansowanie oddziaływań adresowanych do osób stosujących przemoc w rodzinie Realizacja i finansowanie programów profilaktyki przemocy w rodzinie (umiejętności rodzicielskie) Podnoszenie kompetencji w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie (certyfikat specjalisty/konsultanta w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie) Prowadzenie edukacji społecznej w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie
Ogólnopolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy w Rodzinie Niebieska Linia Telefon dla Ofiar Przemocy w Rodzinie 801-12-00-02 (płatny pierwszy impuls połączenia) - pon.- sob. godz. 8.00-22.00, niedziele i święta 8.00-16.00) Interwencje w sytuacji zagrożenia życia i zdrowia klienta Poradnia mailowa niebieskalinia@niebieskalinia.info Telefoniczna poradnia prawna 22/666-28050 (pon.-wt., godz. 17.00-21.00) Bazy danych: a) rozmów b) podjętych interwencji c) placówek udzielających pomocy najbliżej miejsca zamieszkania klienta 6
Ogólnopolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy w Rodzinie Niebieska Linia 7
Ogólnopolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy w Rodzinie Niebieska Linia Każda rozmowa i interwencja jest rejestrowana w bazie danych Zbierane dane dot.: kto dzwonił (ofiara, sprawca, świadek przemocy), płci osoby doznającej przemocy i stosującej przemoc, rodzaju przemocy, miejsca zamieszkania (wieś, miasto, województwo), czasu trwania przemocy, czynniki towarzyszące przemocy (np. alkohol, narkotyki, bezrobocie, itp.), czy osoba stosująca przemoc była już skazana za przemoc, Monitorowanie działań podjętych przez służby po interwencji 8
Jakie dane zbieramy? Przygotowując rokrocznie Sprawozdanie z realizacji ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi PARPA zbiera dane (także dotyczące przemocy w rodzinie) z szeregu instytucji na wszystkich poziomach administracji: Centralnym ministerstwa i instytucje rządowe Regionalnym urzędy marszałkowskie w zakresie realizacji zadań dotyczących profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych przez samorząd województwa Lokalnym samorządy gmin formularz PARPA G1 Roczne sprawozdanie z działalności samorządów gminnych w zakresie profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych 9
Dane dot. bezpośredniej pracy z rodzinami, w których występuje przemoc PARPA G1 Działania gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych wobec osób dotkniętych przemocą Liczba osób dotkniętych przemocą w rodzinie, z którymi kontaktowali się członkowie gminnej (ofiary, sprawcy, świadkowie) Liczba działań podejmowanych przez gminną komisję wobec członków rodzin, w których dochodzi do przemocy zawiadomienie prokuratury o popełnieniu przestępstwa znęcania powiadomienie policji prowadzenie rozmowy z osobą nadużywającą alkoholu w związku ze stosowaniem przez nią przemocy motywowanie sprawcy przemocy do udziału w programie korekcyjnym/terapii motywowanie dorosłych ofiar przemocy do zgłaszania się do miejsc specjalistycznej pomocy poinformowanie o lokalnej ofercie pomocy dla dzieci krzywdzonych powiadomienie sądu rodzinnego o sytuacji dziecka powiadomienie innych służb o sytuacji rodziny uruchomienie procedury Niebieskie Karty inne 10
Dane dot. bezpośredniej pracy z rodzinami, w których występuje przemoc Funkcjonujące na terenie gmin placówki pomocy oraz dostępne formy pomocy Działalność punktów konsultacyjnych (liczba punktów, liczba ofiar oraz liczba sprawców przemocy oraz liczba udzielanych im porad) Liczba telefonów zaufania do których ofiary lub sprawcy mogą się zgłosić Liczba schronisk/hosteli dla ofiar przemocy w rodzinie (proszę nie wpisywać schronisk dla osób bezdomnych) Liczba ośrodków interwencji kryzysowej Liczba ośrodków wsparcia Liczba grup wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie Liczba grup terapeutycznych dla ofiar przemocy w rodzinie Liczba grup socjoterapeutycznych dla dzieci - ofiar przemocy w rodzinie Liczba interdyscyplinarnych zespołów ds. przeciwdziałania przemocy w rodzinie Liczba interdyscyplinarnych zespołów ds. przeciwdziałania przemocy wobec dzieci Liczba programów edukacyjno korekcyjnych dla osób stosujących przemoc w rodzinie 11
Jakie dane dot. kosztów są dostępne? - Koszty działania PARPA w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie - koszty ponoszone na działania związane z przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie przez samorządy województw w ramach wojewódzkich programów profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych - koszty ponoszone na działania związane z przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie przez samorządy gminne w ramach gminnych programów profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych 12
Projekt Alice Rap PARPA jest zaangażowana w międzynarodowy projekt badawczy Alice Rap (Uzależnienia i Styl Życia we Współczesnej Europie redefinicja problemu). Projekt realizowany jest w latach 2011-2015 PARPA jest liderem pakietu roboczego, którego celem jest oszacowanie kosztów ekonomicznych związanych z używaniem alkoholu, narkotyków, tytoniu, a także z hazardem. W badaniach pod uwagę są brane m.in. koszty ponoszone przez instytucje funkcjonujące w obszarze służby zdrowia, pomocy społecznej, bezpieczeństwa, wymiaru sprawiedliwości. 13
Projekt Alice Rap c.d. Zgodnie z założeniami badania analiza kosztów oparta ma być przede wszystkim na dostępnych danych statystycznych za 2010 rok (np. dane GUS, sprawozdania poszczególnych instytucji, dane NFZ itp.). Dane takie nie obejmują wszystkich kosztów społecznych związanych z używaniem substancji psychoaktywnych i hazardem. Jednym z obszarów niemożliwych do oszacowanie na podstawie zbiorczych statystyk jest czas poświęcany przez funkcjonariuszy publicznych na działania dotyczące rozwiązywania różnych problemów wynikających z używania alkoholu, narkotyków, tytoniu, obrotu tymi substancjami czy też z hazardem. W związku z tym przeprowadzone zostały badania ankietowe wśród: policjantów, prokuratorów, sędziów, kuratorów, strażaków, celników, straży granicznej, lekarzy pogotowia. 14
Projekt Alice Rap c.d. Jednym z badanych aspektów kosztów związanych z uzależnieniami były działania wymiaru sprawiedliwości związane z przemocą domową Dane z badania ankietowego zostały zebrane, obecnie trwają prace nad analizą danych. Planowane zakończenie prac koniec marca 2014 r. 15
Dziękuję za uwagę Marta Zin-Sędek Dział Edukacji Publicznej, Analiz i Współpracy z Zagranicą Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych 16