Rachunkowość Biegli rewidenci Stan prawny na 10 października 2019 r.
Rachunkowość Biegli rewidenci Stan prawny na 10 października 2019 r. Zamów książkę w księgarni internetowej WARSZAWA 2019
Stan prawny na 10 października 2019 r. Wydawca Małgorzata Stańczak Redaktor prowadzący Mariusz Kurzyński Łamanie FOTOEDYTOR, Gdańsk Tytuły umieszczone nad jednostkami redakcyjnymi i wyróżnione tekstem pogrubionym pochodzą od wydawnictwa i nie są częścią aktu normatywnego. Copyright by Wolters Kluwer Polska Sp. z o.o., 2019 ISBN 978-83-8187-270-6 Dział Praw Autorskich 01-208 Warszawa, ul. Przyokopowa 33 tel. 22 535 82 19 e-mail: ksiazki@wolterskluwer.pl www.wolterskluwer.pl księgarnia internetowa www.profinfo.pl
Spis treści Spis treści Spis treści Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości........... 9 Rozdział 1. Przepisy ogólne....................................... 11 Rozdział 2. Prowadzenie ksiąg rachunkowych....................... 37 Rozdział 3. Inwentaryzacja....................................... 50 Rozdział 4. Wycena aktywów i pasywów oraz ustalenie wyniku finansowego................................................. 52 Rozdział 4a. Łączenie się spółek................................... 80 Rozdział 5. Sprawozdania finansowe jednostki...................... 86 Rozdział 6. Skonsolidowane sprawozdania finansowe grupy kapitałowej... 103 Rozdział 6a. Sprawozdanie z płatności na rzecz administracji publicznej... 116 Rozdział 7. Badanie, składanie do właściwego rejestru sądowego, udostępnianie i ogłaszanie sprawozdań finansowych.............. 121 Rozdział 8. Ochrona danych...................................... 129 Rozdział 8a. Usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych............. 132 Rozdział 9. Odpowiedzialność karna............................... 133 Rozdział 10. Przepisy szczególne i przejściowe....................... 135 Rozdział 11. Zmiany w przepisach obowiązujących, przepisy końcowe... 139 Załączniki..................................................... 141 Załącznik nr 1. Zakres informacji wykazywanych w sprawozdaniu finansowym, o którym mowa w art. 45 ustawy, dla jednostek innych niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji.... 141 Załącznik nr 2. Zakres informacji wykazywanych w sprawozdaniu finansowym, o którym mowa w art. 45 ustawy, dla banków...... 163 5
Spis treści Załącznik nr 3. Zakres informacji wykazywanych w sprawozdaniu finansowym, o którym mowa w art. 45 ustawy, dla zakładów ubezpieczeń i zakładów reasekuracji......................... 174 Załącznik nr 4. Zakres informacji wykazywanych w sprawozdaniu finansowym, o którym mowa w art. 45 ustawy, dla jednostek mikro.................................................... 188 Załącznik nr 5. Zakres informacji wykazywanych w sprawozdaniu finansowym, o którym mowa w art. 45 ustawy, dla jednostek małych korzystających z uproszczeń odnoszących się do sprawozdania finansowego............................... 190 Załącznik nr 6. Zakres informacji wykazywanych w sprawozdaniu finansowym, o którym mowa w art. 45 ustawy, dla jednostek, o których mowa w art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, z wyjątkiem spółek kapitałowych, oraz jednostek, o których mowa w art. 3 ust. 3 pkt 1 i 2 tej ustawy....................... 197 Skorowidz..................................................... 201 Ustawa z dnia 11 maja 2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym............. 219 Rozdział 1. Przepisy ogólne....................................... 221 Rozdział 2. Uzyskiwanie uprawnień i wykonywanie zawodu biegłego rewidenta.................................... 230 Rozdział 3. Samorząd zawodowy biegłych rewidentów................ 252 Rozdział 4. Firmy audytorskie..................................... 270 Rozdział 5. Organizacja firmy audytorskiej.......................... 295 Rozdział 6. Zasady przeprowadzania badań oraz świadczenia usług na rzecz badanej jednostki..................................... 303 Rozdział 7. Nadzór publiczny, organizacja i finansowanie Agencji...... 322 Rozdział 8. Komitet audytu i szczególne warunki przeprowadzania badań ustawowych w jednostkach zainteresowania publicznego..... 379 Rozdział 9. Odpowiedzialność dyscyplinarna biegłych rewidentów..... 392 Oddział 1. Postępowanie dyscyplinarne.......................... 392
Spis treści Oddział 2. Postępowanie w sprawach przewinień dyscyplinarnych popełnionych w związku z badaniem ustawowym jednostki zainteresowania publicznego................................ 412 Rozdział 10. Odpowiedzialność firm audytorskich, jednostek zainteresowania publicznego oraz osób trzecich.................. 417 Rozdział 11. Zawiadamianie organu nadzoru publicznego lub samorządu zawodowego biegłych rewidentów o podejrzeniu naruszenia przepisów ustawy lub rozporządzenia nr 537/2014................................ 430 Rozdział 12. Współpraca z właściwymi organami nadzoru publicznego z państw Unii Europejskiej, KEONA, europejskimi urzędami nadzoru oraz właściwymi organami nadzoru publicznego z państw trzecich..................................................... 432 Rozdział 13. Zmiany w przepisach................................. 452 Rozdział 14. Przepisy przejściowe, dostosowujące i końcowe.......... 452 Skorowidz..................................................... 465 7
Ustawa o rachunkowości Ustawa o rachunkowości USTAWA z dnia 29 września 1994 r. O RACHUNKOWOŚCI 1 (tekst jedn. Dz.U. z 2019 r. poz. 351; zm.: Dz.U. z 2019 r. poz. 1495, poz. 1571, poz. 1655, poz. 1680) 1 Niniejsza ustawa dokonuje w zakresie swojej regulacji wdrożenia następujących dyrektyw Wspólnot Europejskich: 1) dyrektywy 2001/65/WE z 27 września 2001 r. zmieniającej dyrektywy 78/660/EWG, 83/349/EWG oraz 86/635/EWG w zakresie zasad oceny rocznych i skonsolidowanych sprawozdań finansowych niektórych rodzajów spółek a także banków oraz innych instytucji finansowych (Dz.Urz. WE L 283 z 27.10.2001); 2) dyrektywy 2003/38/WE z 13 maja 2003 r. zmieniającej dyrektywę 78/660/EWG w sprawie rocznych sprawozdań finansowych niektórych rodzajów spółek w odniesieniu do kwot wyrażonych w euro (Dz.Urz. WE L 120 z 15.05.2003); 3) dyrektywy 2003/51/WE z 18 czerwca 2003 r. zmieniającej dyrektywy 78/660/EWG, 83/349/EWG, 86/635/EWG oraz 91/674/EWG w sprawie rocznych i skonsolidowanych sprawozdań finansowych niektórych rodzajów spółek, banków i innych instytucji finansowych oraz zakładów ubezpieczeń (Dz.Urz. WE L 178 z 17.07.2003). Dane dotyczące ogłoszenia aktów prawa Unii Europejskiej, zamieszczone w niniejszej ustawie z dniem uzyskania przez Rzeczpospolitą Polską członkostwa w Unii Europejskiej dotyczą ogłoszenia tych aktów w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej wydanie specjalne. 9
USTAWA O RACHUNKOWOŚCI OSTATNIE ZMIANY: 22 lutego 2019 r. obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z 17 stycznia 2019 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o rachunkowości (Dz.U. poz. 351) 1 stycznia 2020 r. ustawa z 31 lipca 2019 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia obciążeń regulacyjnych (Dz.U. poz. 1495) 1 stycznia 2020 r. ustawa z 19 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1571) 1 marca 2020 r. ustawa z 19 lipca 2019 r. o zmianie ustawy Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1655) 1 marca 2020 r. ustawa z 19 lipca 2019 r. o przeciwdziałaniu marnowaniu żywności (Dz.U. poz. 1680) 1 grudnia 2020 r. ustawa z 6 grudnia 2018 r. o Krajowym Rejestrze Zadłużonych (Dz.U. z 2019 r. poz. 55 ze zm.)
Rozdział 1 Przepisy ogólne Przedmiot ustawy Art. 1. Ustawa określa zasady rachunkowości oraz zasady wykonywania działalności w zakresie usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych. Zakres podmiotowy ustawy Art. 2. 1. Przepisy ustawy o rachunkowości, zwanej dalej ustawą, stosuje się, z zastrzeżeniem ust. 3, do mających siedzibę lub miejsce sprawowania zarządu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej: 1) spółek handlowych (osobowych i kapitałowych, w tym również w organizacji) oraz spółek cywilnych, z zastrzeżeniem pkt 2, a także innych osób prawnych, z wyjątkiem Skarbu Państwa i Narodowego Banku Polskiego; 2) osób fizycznych, spółek cywilnych osób fizycznych, spółek cywilnych osób fizycznych i przedsiębiorstwa w spadku, spółek jawnych osób fizycznych, spółek partnerskich oraz przedsiębiorstw w spadku działających zgodnie z ustawą z dnia 5 lipca 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej (Dz. U. poz. 1629), jeżeli ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły co najmniej równowartość w walucie polskiej 2 000 000 euro; 2 2) osób fizycznych, spółek cywilnych osób fizycznych, spółek cywilnych osób fizycznych i przedsiębiorstwa w spadku, spółek jawnych osób fizycznych, 2 Art. 2 ust. 1 pkt 2 zmieniony przez art. 12 pkt 1 ustawy z 31 lipca 2019 r. (Dz.U. poz. 1495) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2020 r. 11
Art. 2 Ustawa o rachunkowości spółek partnerskich oraz przedsiębiorstw w spadku działających zgodnie z ustawą z dnia 5 lipca 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej i innych ułatwieniach związanych z sukcesją przedsiębiorstw (Dz. U. poz. 1629), jeżeli ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły co najmniej równowartość w walucie polskiej 2 000 000 euro; 2a) przedsiębiorstw w spadku działających zgodnie z ustawą z dnia 5 lipca 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej, jeżeli na dzień poprzedzający dzień otwarcia spadku prowadzone były księgi rachunkowe; 2a) 3 przedsiębiorstw w spadku działających zgodnie z ustawą z dnia 5 lipca 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej i innych ułatwieniach związanych z sukcesją przedsiębiorstw, jeżeli na dzień poprzedzający dzień otwarcia spadku prowadzone były księgi rachunkowe; 3) jednostek organizacyjnych działających na podstawie Prawa bankowego, przepisów o obrocie papierami wartościowymi, przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, przepisów o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, przepisów o spółdzielczych kasach oszczędnościowo -kredytowych lub przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, bez względu na wielkość przychodów; 4) gmin, powiatów, województw i ich związków, a także: a) państwowych, gminnych, powiatowych i wojewódzkich jednostek budżetowych, b) gminnych, powiatowych i wojewódzkich zakładów budżetowych, c) (uchylona) 5) jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, z wyjątkiem spółek, o których mowa w pkt 1 i 2; 6) 4 oddziałów i przedstawicielstw przedsiębiorców zagranicznych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie 3 Art. 2 ust. 1 pkt 2a zmieniony przez art. 12 pkt 1 ustawy z 31 lipca 2019 r. (Dz.U. poz. 1495) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2020 r. 4 Art. 2 ust. 1 pkt 6 zmieniony przez art. 31 pkt 1 lit. a ustawy z 6 marca 2018 r. (Dz.U. poz. 650) zmieniającej nin. ustawę z dniem 30 kwietnia 2018 r. 12
Ustawa o rachunkowości Art. 2 gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. poz. 649 i 1293); 7) jednostek niewymienionych w pkt 1 6, jeżeli otrzymują one na realizację zadań zleconych dotacje lub subwencje z budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego lub funduszów celowych od początku roku obrotowego, w którym dotacje lub subwencje zostały im przyznane. 2. 5 Osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki cywilne osób fizycznych i przedsiębiorstwa w spadku, spółki jawne osób fizycznych, spółki partnerskie oraz przedsiębiorstwa w spadku działające zgodnie z ustawą z dnia 5 lipca 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej mogą stosować zasady rachunkowości określone ustawą również od początku następnego roku obrotowego, jeżeli ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy są niższe niż równowartość w walucie polskiej 2 000 000 euro. W tym przypadku osoby te lub wspólnicy przed rozpoczęciem roku obrotowego są obowiązani, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej, do zawiadomienia o tym urzędu skarbowego, właściwego w sprawach opodatkowania podatkiem dochodowym. Osoby fizyczne lub wspólnicy spółek cywilnych osób fizycznych mogą złożyć zawiadomienie na podstawie us tawy z dnia 6 marca 2018 r. o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej i Punkcie Informacji dla Przedsiębiorcy (Dz. U. poz. 647, 1544, 1629 i 2244 oraz z 2019 r. poz. 60). 2. 6 Osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki cywilne osób fizycznych i przedsiębiorstwa w spadku, spółki jawne osób fizycznych, spółki partnerskie oraz przedsiębiorstwa w spadku działające zgodnie z ustawą z dnia 5 lipca 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej i innych ułatwieniach związanych z sukcesją przedsiębiorstw mogą stosować zasady rachunkowości określone ustawą również od początku następnego roku obrotowego, jeżeli ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy są niższe niż równowartość w walucie polskiej 2 000 000 euro. W tym przypadku osoby te lub wspólnicy przed rozpoczęciem roku obrotowego są obowiązani, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej, do zawiadomienia o tym 5 Art. 2 ust. 2 zmieniony przez art. 9 pkt 1 ustawy z 9 listopada 2018 r. (Dz.U. poz. 2244) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2019 r. 6 Art. 2 ust. 2 zmieniony przez art. 12 pkt 1 ustawy z 31 lipca 2019 r. (Dz.U. poz. 1495) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2020 r. 13
W zbiorze zamieszczono teksty ustawy o rachunkowości, a także ustawy o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym. Najnowsze uwzględnione zmiany wynikają m.in. z ustaw: z 19 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym oraz niektórych innych ustaw, z 19 lipca 2019 r. o zmianie ustawy Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw. W książce zamieszczono skorowidze przedmiotowe ułatwiające odnalezienie poszczególnych instytucji, a zaakcentowane kolorowym tłem tytuliki przed artykułami ustaw objaśniają ich sens. ZAMÓWIENIA: infolinia 801 04 45 45 zamowienia@wolterskluwer.pl www.profinfo.pl CENA 13,90 ZŁ (W TYM 5% VAT)