PRZEBUDOWA FORMUŁY TRÓJSTRONNEJ KOMISJI DO SPRAW SPOŁECZNO- GOSPODARCZYCH
Przebudowa formuły Trójstronnej Komisji Trójstronna Komisja ds. Społeczno Gospodarczych nie może dalej funkcjonować w dotychczasowej formule jako przybudówka ministerstwa, dziś ministerstwa pracy i polityki społecznej. Kompilacja tego rodzaju dezorganizuje pracę ministerialnych urzędników i wprowadza chaos organizacyjny wśród partnerów społecznych związkowców i pracodawców. Wywołuje nieporozumienia między partnerami społecznymi a przedstawicielami kierownictwa poszczególnych resortów, którzy powinni uczestniczyć w posiedzeniach Komisji i jej zespołów problemowych. Minister pracy nie może efektywnie wypełniać swoich statutowych zadań z obowiązkami prowadzenia Komisji i dialogu społecznego. Problematyka dialogu i związane z nim napięcia zakreślają tematy zbyt rozległe. Podporządkowanie prac Komisji kalendarzowi rządowemu eliminuje szansę wypracowania przez członków Komisji (w tym rząd) rozwiązań długofalowo gwarantujących zachowanie pokoju społecznego. Komisja musi stać się osobną i niezależną instytucją, z profesjonalnym sekretariatem i własnym budżetem, zasilanym przez Skarb Państwa z podatków obywateli. W przyszłości Przewodniczący Komisji organizator, koordynator i mediator powinien być wybierany demokratycznie przez partnerów społecznych rząd, związki zawodowe i reprezentatywne organizacje pracodawców spośród kandydatów zgłoszonych przez te instytucje. Etapem przejściowym będzie mianowanie przez Premiera Przewodniczącego w randze ministra ds. Dialogu Społecznego (wicepremiera) i wydzielenie z Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej istniejącego już Departamentu Dialogu i Partnerstwa Społecznego (bądź oddelegowanie jego pracowników) i przekształcenie tej jednostki w samodzielne Biuro Dialogu i Partnerstwa Społecznego, podporządkowane nowo powołanemu Przewodniczącemu. Dopiero tak usytuowany przewodniczący Komisji będzie mógł bardziej racjonalnie regulować współpracę poszczególnych resortów (ministrów) z partnerami społecznymi oraz dopingować urzędy do utrzymywania dialogu społecznego i obywatelskiego. 2
Biuro i przewodniczący Komisji będą pracować na linii: rząd Trójstronna Komisja organy samorządu terytorialnego Wojewódzkie Komisje Dialogu Społecznego (wojewodowie) organizacje pozarządowe (Rada Działalności Pożytku Publicznego) Sejm. Biuro inicjowałoby konsultacje społeczne i wysłuchania publiczne, powoływałoby społeczne ciała dialogu, zażegnywałoby spory i konflikty o zasięgu ponadregionalnym, zwoływałoby ogólnopolskie i lokalne konferencje tematyczne. Innymi słowy: angażowałoby ludzi do myślenia i działania w kategoriach solidarności społecznej i obywatelskiej odpowiedzialności. Wychodziłoby naprzeciw dyrektywom Unii Europejskiej. Biuro obsługiwałoby na bieżąco Komisję Trójstronną ds. Społeczno- Gospodarczych, podejmując problemy zgłaszane przez partnerów społecznych i koordynując sposób oraz tempo ich rozwiązywania z harmonogramem pracy poszczególnych ministrów i całego rządu. Pierwszoplanowym zadaniem Przewodniczącego i Biura w chwili obecnej byłoby także opracowanie i uruchomienie inżynierii organizacyjnej, finansowej i negocjacyjnej, koniecznej dla zawiązania Umowy Społecznej. Alternatywą jest umocowanie Trójstronnej Komisji przy Prezydencie RP lub Sejmie RP, bądź usytuowanie jej na wzór funkcjonowania Rzecznika Praw Obywatelskich. 3
4
Dialog Społeczny Dialog Społeczny i Obywatelski Inicjatywy Trójstronnej Komisji (2006 r.) 1. ustawowe wprowadzenie możliwości powoływania gminnych, powiatowych i ponadwojewódzkich komisji dialogu 2. ustawowe wyposażenie Trójstronnej Komisji w prawo inicjatywy ustawodawczej i składania skarg w Trybunale Konstytucyjnym w ogólnoobywatelskim zakresie 3. rozpatrzenie przyznania prawa inicjatyw ustawodawczych WKDS-om 4. wyposażenia WKDS w większą swobodę doboru partnerów społecznych w zależności od charakteru regionu 5. rozpatrzenie rotacyjnego przewodnictwa partnerów społecznych w Trójstronnej Komisji i WKDS 6. wprowadzenie ustawowego obowiązku konsultowania z WKDS-ami aktów prawnych wydawanych przez regionalne organy rządowe i samorządowe 7. rozpatrzenie zasadności wprowadzenia prawa do interpelacji i kontrasygnaty przez WKDS (w określonych zagadnieniach) 8. rozpatrzenie zasadności podporządkowania WKDS Marszałkowi Województwa 9. powołanie przy Trójstronnej Komisji Zespołu ds. Współpracy z WKDS-ami 5
Dialog obywatelski 1. wprowadzenie ustawowego obowiązku dla rządu organizowania instytucji wysłuchań dla Trójstronnej Komisji, WKDS-ów i organizacji pozarządowych 2. opracowanie klucza doboru organizacji pozarządowych do Trójstronnej Komisji 3. ustanowienie ustawowego prawa zwoływania ogólnopolskich Konferencji (tematycznych, branżowych i regionalnych) 4. opracowanie zmian konstytucyjnych i zasad ordynacji wyborczej mających na celu przekształcenie obecnego Senatu RP w Izbę Społeczno Samorządową 5. ustawowe wprowadzenie instytucji wysłuchania publicznego przez Trójstronną Komisję dla organizacji pozarządowych nie reprezentowanych w Komisji 6. regulacja instytucji publicznych wysłuchań w Regulaminie Sejmu i Senatu RP (w procesie ustawodawczym) 7. zmiana ustawy o stowarzyszeniach m.in. wprowadzenie możliwości zrzeszania się osób prawnych o różnym charakterze 8. zastąpienie czterech ustaw (o pracodawcach, izbach, rzemieślnikach i samorządzie zawodowym) jedną ustawą 9. przygotowanie ustawy umożliwiającej zrzeszania się stowarzyszeń (np. porozumienie organizacji i samorządów ochrony zdrowia) 10. zinwentaryzowanie pozarządowych instytucji Społeczeństwa Obywatelskiego 6
11. zmiana ustawy z 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i wolontariacie oraz ustaw podatkowych (samofinansowanie instytucji i organizacji społeczeństwa obywatelskiego) 12. zmiana ustawy o dostępie do informacji publicznej z 6 września 2001 13. wprowadzenie dla organów samorządu terytorialnego ustawowego obowiązku konsultowania planów finansowych z organizacjami pozarządowymi, których przedmiotu działania dotyczą 7
Umowa Społeczna (Pakt)* 1 - struktura tematyczna I. Dialog społeczny i obywatelski II. Ordynacja wyborcza do Parlamentu i jednostek samorządu terytorialnego III. Misja społeczna TVP IV. Sposób stanowienia prawa V. Samorząd terytorialny VI. Finanse publiczne VII. System podatkowy VIII. System ubezpieczeń społecznych IX. Prawo pracy X. Prywatyzacja XI. Partnerstwo publiczno prywatne XII. Służba zdrowia 1 * tytuły robocze: - Program na rzecz Obywateli i Państwa - Narodowy Program Dobrobytu i Bezpieczeństwa 8