STOWARZYSZENIE "BRACTWO WIĘZIENNE" PRISON FELLOWSHIP POLAND UL. DEOTYMY 41, 01-441 WARSZAWA TEL: (022) 640 83 15 FAX (022) 640 83 32 E-MAIL bractwowiezienne@ruchy.opoka.org.pl STRONA WWW www.bractwowiezienne.ruchy.opoka.org.pl KRS 144219 NIP 527-12-85-738 REGON 11115223 NR RACHUNKU 24 1160 2202 0000 0001 1316 5810 Warszawa, 31 marca 2009 r STOWARZYSZENIE BRACTWO WIĘZIENNE SPRAWOZDANIE MERYTORYCZNE ZA ROK 2008 1. PRACA ZARZĄDU STOWARZYSZENIA 1.1. JUBILEUSZ Rok 2008 był również rokiem jubileuszowym. 15-lecia działalności Stowarzyszenia. Obchody dla członków Stowarzyszenia zorganizowano przy okazji Ogólnopolskiego Zjazdu Wolontariuszy w Warszawie w dniach 5-6 kwietnia 2008 roku. Pięćdziesięciu zasłużonym długoletnim wolontariuszom wręczono odznaki i dyplomy. 8 listopada zorganizowano obchody z udziałem przedstawicieli władz miasta Warszawy, Służby Więziennej oraz władz kościelnych. Duży nacisk Zarząd kładł na szersze informowanie społeczeństwa, mediów oraz władz o pracy Stowarzyszenia, a także o problemach wykluczenia społecznego więźniów. Dlatego z okazji obchodów rocznicowych 3 listopada odbyła się w Radzie Episkopatu Polski konferencja prasowa zorganizowana przez Katolicką Agencję Informacyjną. Liczni przedstawiciele prasy i radia byli obecni. W następstwie konferencji członkowie Bractwa uczestniczyli w audycjach radiowych i telewizyjnych, udzielili paru wywiadów opublikowanych w prasie. Działalność Stowarzyszenia była nagłaśniana w mediach takich jak radio Vox Fm, periodyki Idziemy, Służba Więzienna, gazeta więzienna w ZK Białołęka. 1.2. SPOTKANIA, WIZYTY 1
Członkowie Zarządu spotykali się regularnie co 2 miesiące. Na spotkaniach były omawiane najważniejsze sprawy stowarzyszenia i podejmowanie odpowiednie decyzje.spotkania były rozszerzone o członków Komisji Rewizyjnej i Odwoławczej. W CZSW w gabinecie Naczelnego Kapelana odbywały się stałe cotygodniowe dyżury członków zarządu. Członkowie Zarządu wizytowali Jednostki Terenowe Bractwa Więziennego w Bydgoszczy i Wrocławiu.. Z animatorami w innych ośrodkach Zarząd kontakotwał się telefonicznie. `1.3. ZASOBY Zintensyfikowano strania o uzyskanie w Warszawie lokalu na potrzeby domu dla wychodzących z więzień orazlokal na siedzibę Bractwa Więziennego. Włądze Warszawy nie posiadaja aktualnie domu na potrzeby byłych więźniów, natomiast możliwe jest uzyskanie lokalu na biuro. Duży nacisk położono na dalsze pozyskiwanie funduszy. Uzyskano środki na realizację celów statutowych, w tym również działalności w nowym obszarze szkoleń więźniów. Następujące programy uzyskały dotacje Szansa na wolność - Ministra Sprawiedliwości, Zza Krat na Świat - Funduszu dla Organizacji Pozarządowych, oraz Zza Krat na Świat - Funduszu Inicjatyw Obywatelskich. 2. DZIAŁALNOŚĆ STOWARZYSZENIA W roku 2008 zrealizowano program Szansa na wolność dotowany przez Ministra Sprawiedliwości oraz program Zza Krat na Świat dotowany z Funduszu Inicjatyw Obywatelskich. Rozpoczęto również realizację programu Zza Krat na Świat dotowanego z Funduszu dla Organizacji Pozarządowych w ramach Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz Norweskiego Mechanizmu Finansowego. 2.1 PROGRAM. SZANSA NA WOLNOŚĆ Program był dotowany przez Ministra Sprawiedliwości i trwał od 1 stycznia 2008 do 31 grudnia 200 r. Celem programu było wspomaganie resocjalizacji więźniów, przygotowanie do życia na wolności poprzez: 1) poradnictwo pedagogiczno-duchowe, psychologiczne i rodzinne (grupy wsparcia dla więźniów, spotkania indywidualne z więźniami, korespondencja z więźniami) 2) rozbudzanie potrzeb wyższych u więźniów (spotkania świąteczne z więźniami, budzenie potrzeby pomagania innym poprzez pomoc osobom niepełnosprawnym) 3) mediacje i poradnictwo rodzinne (mediacje rodzinne mające na celu pojednanie więźnia z rodzin, spotkania więźniów z rodzinami, spotkania dla dzieci więźniów z okazji Dnia Dziecka) 4) pomoc rzeczowa dla potrzebujących pomocy rodzin więźniów i byłych więźniów na terenie m.st. Warszawy 5) szkolenia z języka angielskiego Zrealizowano następujące działania: 2.1.1. DZIAŁANIA I WSKAŹNIKI Poradnictwo pedagogiczno-duchowe, psychologiczne i rodzinne : 2
Organizowanie grup wsparcia dla więźniów co tygodniowe dyżury animatorów poza więzieniami spotkania z byłymi więźniami i ich rodzinami pomocą objęto 15 rodzin grupy ewangelizacyjne i modlitewne w więzieniach 1100 spotkań w zakładach karnych Na szczególną uwagę zasługują spotkania na oddziałach odwykowych dla uzależnionych od alkoholu i narkotyków w ZK Służewiec spotkania indywidualne z więźniami (rozmowa kierowana, dialog, dyskusja, wsparcie duchowe) w każdym zakładzie karnym wolontariusze są do dyspozycji więźniów przeprowadzono 2500 rozmów indywidualnych korespondencja z więźniami wysłano do osadzonych 180 listów Rozbudzanie potrzeb wyższych u więźniów : organizowanie spotkań świątecznych z więźniami W każdym z zakładów karnych zorganizowano spotkania świąteczne z okazji Wielkanocy i Bożego Narodzenia. Razem spotkaniami objęto 1500 więźniów w 23 zakładach karnych organizowanie udziału grupy więźniów w dorocznej pielgrzymce pieszej osób niepełnosprawnych do Częstochowy W dniach 2-14 sierpnia w pielgrzymce Niepełnosprawnych do Częstochowy wzięło udział 21 osadzonych. Ich rola polegała na pomocy niepełnosprawnym w poruszaniu się na wózkach, opiece i dotrzymywaniu towarzystwa. Taka forma pomocy innym ludziom jest dla więźniów bardzo dobrym środkiem resocjalizacji. Mediacje i poradnictwo rodzinne: mediacje rodzinne mające na celu pojednanie więźnia z rodziną odbyto 6 mediacji,.4 z nich zakończone sukcesem. organizowanie spotkań więźniów z rodzinami Zorganizowano szereg spotkań więźniów z rodzinami głównie z okazji świąt, mikołajków, Dnia Dziecka, zakończenia pielgrzymki, jak również spotkania wolontariuszy z byłymi więźniami i ich rodzinami. W sumie w spotkaniach z poczęstunkiem uczestniczyło 420 dzieci + ich rodzice. Pomoc rzeczowa dla potrzebujących pomocy rodzin więźniów i byłych więźniów: Finansowanie kolonii letnich dla dzieci więźniów: Pomocą objęto. 8 dzieci. Zakup odzieży, okularów i żywności dla więźniów: Pomocą objęto. 100 więźniów. Zakup odzieży, żywności dla więźniów i byłych więźniów: Pomocą objęto. 15 byłych więźniów. współpraca z Bankiem Żywności i Bankiem Drugiej Ręki, pozyskiwanie darów rzeczowych oraz pieniężnych od firm i osób indywidualnych Pozyskano i rozdano rodzinom więźniów oraz więźniom towary na kwotę ok. 30 000 zł. 3
wysyłka paczek żywnościowych Wysłano do rodzin więźniów potrzebujących pomocy (zgłoszenia od więźniów, potwierdzone opinią kapelana więziennego lub kierownika penitencjarnego) 25 paczek. Na miejscu z magazynu żywności wydano 100 paczek stałą pomocą materialną obejmujemy 190 osób. wysyłka paczek świątecznych dla dzieci więźniów Co roku organizujemy wysyłkę i rozdawanie paczek świątecznych dla dzieci więźniów, w imieniu osadzonych ojców. W tym roku wysłano 287 paczek dla 467 dzieci pomoc finansowa w oddłużeniu lub okresowej dopłaty do bieżących zobowiązań czynszowych za lokal mieszkalny, do którego osoba ubiegająca się o pomoc ma tytuł prawny Z pomocą naszego Stowarzyszenia zostały opłacone należności za czynsz, gaz i prąd 7 rodzin osadzonych Szkolenie więźniów: kursy nauki języka angielskiego dla więźniów w OZ Grodzisk (AŚ Służewiec na Kłobuckiej) oraz AŚ Białołęka Przeprowadzono 128 godzin zajęć lekcyjnych dla 4 grup więźniów (36 osób) na przestrzeni 2 miesięcy. Finansowanie nauki i zakup pomocy naukowych Sfinansowano naukę 2 skazanych, zakupiono pomoce naukowe dla 36 skazanych. Program realizowano w środowisku zakładów karnych i aresztów śledczych. Pomocą objęto ok. 2500 więźniów Działaniem objęto również: Rodziny osadzonych głównie wielodzietne, o bardzo niskim statusie materialnym - 190 Byłych więźniów pomoc w znalezieniu pracy, mieszkania. Regularną pomocą objęto 20 osób Wolontariuszy szkolenia 130 osób Służbę więzienną zorganizowano wspólnie z Centralnym Zarządem Służby Więziennej pielgrzymkę do Częstochowy. 2.2. PROGRAM ZZA KRAT NA ŚWIAT FIO Program był dotowany z Funduszu Inicjatyw Obywatelskich i trwał od 1 czerwca 2008 do 31 grudnia 2008. Głównym celem projektu Zza Krat na Świat, było podniesienie poziomu kwalifikacji i kompetencji społeczno-zawodowych skazanych poprzez aktywizację zawodową zapoczątkowaną podczas odbywania kary pozbawienia wolności. 2.2.1. DZIAŁANIA W ramach projektu umożliwiono zdobycie kwalifikacji zawodowych przez grupę 20 beneficjentów ostatecznych. Szkolenie Ogrodnik Terenów Zielonych (opieka nad terenami zieleni z elementami architektury krajobrazu) przeprowadził Zakład Doskonalenia Zawodowego w Radomiu. Integralną częścią 4
kursu były praktyki zawodowe, w ramach których osadzeni przygotowali teren pod obsadzenia, oraz obsadzili roślinami ozdobnymi nowo zbudowany pawilon. Aby dodatkowo wzmocnić efekt oddziaływania wychowawczego wspólnie z wychowawcami postanowiono dodatkowo zakupić cebulki żonkili, które więźniowie posadzili z myślą o akcji charytatywnej, którą przeprowadzą na wiosnę kiedy kwiaty zakwitną zostaną sprzedane, a dochód zostanie przeznaczony na wsparcie działalności hospicjum, w którym skazani pracują, a które znajduje się w tej samej dzielnicy co zakład karny. Uczestnikom szkolenia zostały wręczone dyplomy Ministerstwa Edukacji Narodowej ukończenia kursu zawodowego, które potem zebrano i przekazano do depozytu zgodnie z procedurami obowiązującymi w zakładach karnych. Ponieważ w dzisiejszych czasach wymaga się od pracowników, także fizycznych, coraz wyższych kwalifikacji i umiejętności korzystania z najnowszych osiągnięć w dziedzinie przetwarzania informacji, nasz projekt podjął także to wyzwanie. Przeprowadzono również 5 kursów komputerowych obejmujących swoim zakresem podstawy obsługi komputera, podstawy pakietu Ms Office, podstawy korzystania z Internetu, korzystanie z technik teleinformatycznych i poruszanie się w środowisku Windows, aktywne poszukiwanie pracy wykorzystując do tego np. internet. Uczestnikom rozdano certyfikaty potwierdzające ukończenie obsługi komputera. Znajomość języka angielskiego jest coraz bardzie potrzebna w dzisiejszym świecie dlatego zorganizowano 8 grup kursów języka angielskiego na poziomie początkującym lub podstawowym. Dwie z grup szkolenia językowego zostały przeprowadzone w pawilonie terapeutycznym dla uczestników terapii wychodzenia z uzależnień (byłych narkomanów oraz alkoholików). Trzy grupy beneficjentów rozpoczęły naukę w pierwszej edycji kursów, a następnie kontynuowały naukę w drugiej edycji aby zdobyć większe umiejętności niż tylko podstawowe. Stąd mniejsza ilość przeszkolonych osób niż pierwotnie zakładano. Słuchaczom wręczono świadectwa ukończenia kursu języka angielskiego na poziomie podstawowym bądź początkującym. Powyższe działania przyczyniły się do wyrównania szans edukacyjnych osób skazanych, zwiększyły szanse na pozyskanie zatrudnienia. Według deklaracji osadzonych w ankietach badania rezultatu czują się oni bardziej pewni siebie z większymi szansami na znalezienie zatrudnienia (patrz wyniki ankiety). Wypracowany został i wdrożony model angażowania wolontariuszy na rzecz rozwijania działań prospołecznych skazanych. Podejmowane przez wolontariuszy działania służące przeciwdziałaniu wykluczeniu społecznemu więźniów obejmowały m.in.: - wsparcie psychologiczne, w tym podstawową pomoc w zakresie leczenia uzależnień (wolontariusze z wieloletnią praktyką, szkoleni przez profesorów Uniwersytetu Warszawskiego od lat współpracujących ze Stowarzyszeniem.) przeprowadzono 267 godzin rozmów indywidualnych i grupowych którymi objęto ok. 200 skazanych. - usługi związane ze świadczeniem poradnictwa prawnego zwłaszcza w zakresie rozwiązywania problemów związanych z utrata mieszkań, oddłużaniem mieszkań, pomocą prawna dla rodzin udzielono porad prawnych 10 rodzinom oraz 41 skazanym. - pomoc w rozwiązywaniu problemów rodzinnych, w tym organizacja spotkań z rodzinami skazanych - zorganizowano spotkania Mikołajkowe oraz z okazji świąt dla więźniów i ich rodzin. W spotkaniach 5
uczestniczyło 1050 osób, rozdano prezenty dzieciom osadzonych w imieniu ich ojców. Przeprowadzono 2 mediacje rodzinne. - korespondencja z więźniami 4 listy wymieniono z więźniami z Kłobuckiej i Białołęki. Poprzez powyższe działania doradcze, wychowawcze i wsparcie psychologiczno- motywacyjne oferowane beneficjentom przez cały okres trwania projektu oddziaływanie na komponent osobowościowy skazanych odgrywa niezmiernie ważną rolę, a u jego podstaw leży próba wykreowania nowej tożsamości osoby, wydobycie ukrytych potencjałów, możliwości, i stworzenie przestrzeni dla ich rozwoju, jak również silne oddziaływanie w kierunku przebudowy hierarchii wartości. 2.2.2. WSKAŹNIKI W wyniku projektu zostało przeszkolonych 131 osób: 20 z pielęgnacji terenów zielonych 60 z języka angielskiego mniejsza niż zakładano liczba uczestników szkolenia (zakładano 80) jest rezultatem przeprowadzonej po pierwszej edycji kursów ewaluacji w której po zebraniu opinii beneficjentów rekomendowano kontynuację kursów dla trzech grup w drugiej edycji tak, aby doprowadzić uczestników do poziomu znajomości języka nie w zakresie początkującym, lecz podstawowym. Rekomendację załączono. 51 z obsługi komputera Przeprowadzono 486 godzin szkoleniowych 80 kursu zawodowego Ogrodnika Terenów Zielonych 256 godzin szkoleń języka angielskiego 150 godzin szkoleń komputerowych 170 skazanych zostało objętych wsparciem psychologicznym 100 skazanych, skorzystało z usług poradnictwa zawodowego 41 skazanych, skorzystało z usług poradnictwa prawnego Zorganizowano cykl spotkań integracyjnych osadzonych z ich rodzinami Z okazji Mikołajek oraz Świąt Bożego Narodzenia zorganizowano serie spotkań osadzonych z ich rodzinami i dziećmi w sumie w spotkaniach wzięło udział 1050 osób. Dzieciom rozdano paczki świąteczne. 2.3. PROGRAM ZZA KRAT NA ŚWIAT EOG 19 czerwca 2008 r. rozpoczęto realizację programu dotowanego z Funduszu dla Organizacji Pozarządowych w ramach Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz Norweskiego Mechanizmu Finansowego. Program zakończy się 30 czerwca 2009 r. Celem programu jest ułatwienie więźniom powrotu na rynek pracy, odbudowanie zerwanych więzów rodzinnych, przezwyciężenie nabytej bezradności, aktywizowanie rodzin i społeczności lokalnej do działań na rzecz osób skazanych, podnoszenie kwalifikacji zawodowych kadry uczestniczącej w procesie adaptacji oraz readaptacji, stworzenie systemu informacyjnego dla osób skazanych oraz podmiotów działających na rzecz osób zagrożonych wykluczeniem społecznym i wykluczonych społecznie. 6
2.3.1. DZIAŁANIA I WSKAŹNIKI Kursy języka angielskiego. 8 grup 10-osobowych po 32 godziny nauki. Zrealizowano 3 kursy dla grup 10-osobowych (30 osób) po 32 godziny nauki każdy. Kursy komputerowe poziom podstawowy Zaplanowano 5 grup 10-osobowych po 20 godzin. Trzy spotkania świąteczne (Boże Narodzenie, Wielkanoc, Dzień Dziecka). Zrealizowano spotkania świąteczne z okazji Mikołajek i świąt Bożego Narodzenia. Ze względu na bardzo rodzinny charakter świąt była to wspaniała okazja do spotkań osadzonych z rodzinami, a szczególnie z dziećmi. Spotkania odbyły się w zakładach karnych Służewiec (405 osób), Grodzisk Mazowiecki (81 osób), Mokotów (160 osób) oraz Białołęka (138 osób). W sumie w spotkaniach wzięły udział 784 osoby. Dzieciom rozdano upominki. Wsparcie psychologiczne, w tym także terapia uzależnień Rozpoczęto wizyty członków Stowarzyszenia-wolontariuszy w zakładach karnych. Wizyty mają na celu wsparcie psychologiczne. W sumie udzielono porad 300 osobom, w tym 270 więźniom i 25 członkom rodzin więźniów Dyżury tłumacza anglojęzycznego w zakładzie karnym przy ul Kłobuckiej 8. Tłumacz zaczął pracę na początku października. W sumie przepracował na rzecz skazanych ponad 32 godziny. Wsparcie psychologiczne oraz pomoc prawna rodzinom osadzonych Odbywają się regularnie dyżury wolontariuszy: 2 razy w tygodniu x 4 godziny w siedzibie Centralnego Zarządu Służby Więziennej (CZSW) oraz raz w tygodniu w siedzibie Stowarzyszenia na Deotymy 41. Udzielono wsparcia psychologicznego, prawnego i materialnego rodzinom więźniów. Kurs aktywizacji zawodowej - opieka nad terenami zielonymi Zaplanowano 2 kursy 64 godzinne dla grup 10-osobowych. 7