Rozdział VII ALKOHOL A ZAGROŻENIE BEZPIECZEŃSTWA 7.1. Nietrzeźwość a przestępstwa i wykroczenia Statystyki policyjne i praktyka pokazuje, że alkohol jest jednym z podstawowych czynników kryminogennych. Często jest on motywem, dla którego przestępstwo zostaje popełnione oraz w dużej mierze oddziaływuje na sposób jego realizacji. Pod jego wpływem obniża się poziom krytycyzmu, maleje możliwość obiektywnej oceny własnego zachowania oraz wyzwala się agresja, która często idzie w parze z przemocą na gruncie grupy rówieśniczej lub rodziny. Generalnie alkohol stymuluje do zachowań naruszających ogólnie przyjęte normy społeczne. Zapobieganie jego nadużywaniu można w znacznym uproszczeniu traktować jako jedną z metod zapobiegania przestępczości. Wzrastające zagrożenie zjawiskiem alkoholizmu pozostaje w stałym zainteresowaniu Policji, która ma w tej materii szczególną rolę do spełnienia. Policja wykonuje zadania dotyczące rozpoznania oraz wykrywania przestępstw i wykroczeń popełnionych pod wpływem alkoholu, jak również wykonuje czynności dochodzeniowo śledcze, administracyjno porządkowe oraz profilaktyczne w tym zakresie. Obszar działania Policji reguluje Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałania alkoholizmowi oraz Narodowy Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na lata 2005. Realizowane działania można podzieli na dwa nurty: przedsięwzięcia kontrolno represyjne, działania profilaktyczno prewencyjne. Na terenie Polski przez cały rok prowadzone były specjalne działania, których celem było między innymi: ujawnianie przestępstw związanych z nielegalną produkcją alkoholu oraz nielegalnym jego handlem, ujawnianie nieletnich będących pod wpływem alkoholu, ujawnianie osób spożywających alkohol w miejscach publicznych, kontrolowanie lokali gastronomicznych i rozrywkowych pod kątem sprawdzania faktu respektowania przez ich właścicieli przepisów karnych wynikających z Ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, ujawnianie nietrzeźwości użytkowników dróg, itp. Dane statystyczne gromadzone przez Komendę Główną Policji ewidentnie ukazują obraz powiązań alkoholizmu z przestępczością. W wielu kategoriach przestępstw dokonanych w roku alkohol był właśnie bezpośrednią przyczyną działań sprawców. Obserwowana od kilku lat tendencja wzrostowa spożycia napojów alkoholowych znajduje swoje odzwierciedlenie w ilości działających pod ich wpływem, będących sprawcami przestępstw szczególności przeciwko życiu i zdrowiu. Ogółem we wszystkich kategoriach przestępstw w Polsce w okresie styczeń grudzień Policja odnotowała 533.943 podejrzanych o dokonanie przestępstw (405.275 w roku), z czego 175.845 było pod wpływem alkoholu (51.760 w roku) co stanowi 32,9% ogółu podejrzanych (12,9% w roku). Ponad trzykrotny w stosunku do roku wzrost liczby podejrzanych o dokonanie przestępstw będących pod wpływem alkoholu, spowodowany jest najprawdopodobniej zmianą klasyfikacji prawnej spraw związanych z prowadzeniem pojazdu w stanie po użyciu alkoholu, które stało się przestępstwem i jest obecnie rozpatrywane przez sądy 85
Tabela 7.1. Udział nietrzeźwych sprawców w wybranych kategoriach przestępstw istotnych dla bezpieczeństwa publicznego Podejrzani Dorośli Nieletni Kwalifikacja prawna Ogółem Ustalono Ustalono Nietrzeźwi Ogółem trzeźwoś trzeźwość Nietrzeźwi Zabójstwo 891 1138 1220 645 795 855 480 589 623 66 48 54 43 31 33 17 19 18 86 Uszczerbek na zdrowiu Bójka lub pobicie Zgwałcenie Kradzież cudzej rzeczy Kradzież z włamaniem Rozbój, kradzież rozbójnicza i wymuszenie rozbójnicze 8125 8468 7802 15183 17343 18084 1172 1309 1343 33685 38679 40620 38173 38118 33992 13991 17080 18037 4313 4649 4172 7316 8474 8926 673 788 772 18394 22408 23969 21672 22221 19640 8309 10290 10845 2347 2497 2157 4550 5163 5526 500 554 521 5393 6252 6073 10634 9881 8374 5022 5673 5869 Tabela 7.2. Podejrzani o popełnienie przestępstw w roku Lp. Województwa Podejrzani (dorośli i nieletni) 2377 2569 2327 3746 4309 4285 134 172 181 8732 10201 10623 19335 17838 14896 5992 7186 6643 W tym będący pod wpływem alkoholu 1212 1409 1212 1834 2107 1873 71 96 105 4546 5328 5655 9134 8558 7332 3070 3672 3401 145 136 111 391 387 344 26 25 21 377 362 365 1393 1164 861 601 616 482 % do ogółu podejrzanych 1. Dolnośląskie 46.349 15.069 32,5 2. Kujawsko Pomorskie 31.435 9.691 30,8 3. Lubelskie 38.208 15.369 40,2 4. Lubuskie 21.945 7.114 32,4 5. Łódzkie 32.964 12.964 39,3 6. Małopolskie 30.581 9.585 31,3 7. Mazowieckie (bez KSP) 36.524 13.423 36,8 8. Opolskie 15.584 5.790 37,2 9. Podkarpackie 23.608 10.682 45,2 10. Podlaskie 17.443 7.250 41,6 11. Pomorskie 31.310 8.608 27,5 12. Śląskie 62.465 16.896 27,0 13. Świętokrzyskie 15.997 6.161 38,5 14. Warmińsko Mazurskie 27.214 9.134 33,6 15. Wielkopolskie 41.034 11.651 28,4 16. Zachodniopomorskie 30.148 9.087 30,1 17. Na terenie KSP 31.134 7.371 23,7 Razem: 533.943 175.845 32,9
7.2. Nietrzeźwość w miejscach publicznych W ramach działań prewencyjnych funkcjonariusze Policji przeciwdziałając nietrzeźwości w miejscach publicznych: umieścili w policyjnych pomieszczeniach dla zatrzymanych, strzeżonych ośrodkach dla cudzoziemców i aresztach w celu wydalenia: ogółem: 300.717 osób, w tym osób doprowadzonych w celu wytrzeźwienia: 63.816 dorosłych 877 nieletnich liczba osób nietrzeźwych doprowadzonych przez Policję : ogółem: 312.785, w tym do miejsca zamieszkania 69.514 dorosłych do izb wytrzeźwień 243.271 Tabela 7.3. Liczba osób przebywających do wytrzeźwienia w Rok 1998 Rok Rok Rok ogółem 314.857 240.244 260.412 243.271 nieletnich 8.430 5.044 7.533 4.382 chłopców 7.745 4.855 6.994 4.023 dziewcząt 685 189 539 359 7.3. Wykroczenia przeciwko bezpieczeństwu ruchu na drogach Na ogólną liczbę 508.806 (613.691 w roku) wniosków skierowanych w roku do kolegiów ds. wykroczeń, 165.667 (340.945 w roku) dotyczyło wykroczeń przeciwko bezpieczeństwu i porządkowi ruchu na drogach, a 55.278 (56.907 w roku) za wykroczenia przeciwko porządkowi i spokojowi publicznemu. W roku nastąpiła zmiana klasyfikacji prawnej spraw związanych z prowadzeniem pojazdu w stanie po użyciu alkoholu, które stało się przestępstwem i są obecnie rozpatrywane przez sądy Negatywnym zjawiskiem i mocno napiętnowanym w społeczeństwie jest kierowanie pojazdami przez osoby znajdujące się pod wpływem alkoholu. W celu przeciwdziałania takim praktykom Policja prowadzi szeroko zakrojone działania profilaktyczo propagandowe i represyjne, zmierzające do eliminowania z ruchu nietrzeźwych użytkowników dróg. Zmniejszeniu tego negatywnego procederu posłużyła zmiana przepisów dotyczących przekwalifikowania jazdy pod wpływem alkoholu z wykroczenia na przestępstwo. W związku z tym na terenie całego kraju w roku przeprowadzona była akcja pod kryptonimem POMIAR pod nadzorem Wydziału Ruchu Drogowego KGP. Polegała ona na skomasowaniu działania na terenie poszczególnych województw, które miały przekonać uczestników ruchu drogowego o nieuchronności kary za kierowanie pojazdem w stanie po spożyciu alkoholu. W działaniach tych w roku na terenie Polski wzięło udział 64.374 policjantów, którzy skontrolowali 502.215 kierujących. Według informacji uzyskanych z Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji szczegółowe dane za rok przedstawiają się następująco: 1. liczba zatrzymanych praw jazdy ogółem: ogółem 80.389 (w roku 108.915), z powodu kierowania pojazdem w stanie nietrzeźwym 59.635 (w roku 86.847), 87
Tabela 7.4. Liczba odebranych praw jazdy, w tym za jazdę po spożyciu alkoholu w roku Lp. Województwa Ilość odebranych W tym za jazdę po % wszystkich praw jazdy ogółe spożyciu alkoholu zatrzymań 1. Dolnośląskie 6678 5616 84,1% 2. Kujawsko Pomorskie 1788 1085 66,7% 3. Lubelskie 4792 3551 74,1% 4. Lubuskie 2807 2135 76,1% 5. Łódzkie 5062 3849 76,0% 6. Małopolskie 7179 5254 73,2% 7. Mazowieckie 6104 4477 73,3% 8. Opolskie 2847 1823 64,0% 9. Podkarpackie 6141 4827 78,6% 10. Podlaskie 3360 2609 77,6% 11. Pomorskie 3466 2569 74,1% 12. Śląskie 8766 6321 72,1% 13. Świętokrzyskie 2757 2321 84,2% 14. Warmińsko Mazurskie 3294 2670 81,1% 15. Wielkopolskie 6855 4989 72,8% 16. Zachodnio Pomorskie 4348 2766 63,6% 17. Na terenie KSP 4145 2773 66,9% Razem: 80.389 59.635 74,2% 2. liczba wniosków skierowanych przez Policję do kolegiów ds. wykroczeń za kierowanie pojazdem w stanie nietrzeźwym: ogółem 26.461 (w roku 203.679), z tego: wnioski do kolegiów za kierowanie pojazdami mechanicznymi w stanie nietrzeźwym: 18.058 (w roku 130.861), wnioski za naruszenia bezpieczeństwa i porządku na drodze przez pieszych: 18.585 (w roku 23.479), w tym przez nietrzeźwych: 13.088 (w roku 21.318), 3. liczba wypadków drogowych: ogółem: 53.799 (w roku 57.331), spowodowanych przez nietrzeźwych kierowców: 4.056 (w roku 5.243), z udziałem nietrzeźwego uczestnika ruchu: 7.369 (w roku 9.367), 4. liczba ofiar śmiertelnych w wypadkach drogowych: ogółem liczba ofiar: 5.534 (w roku 6.294), w wypadkach spowodowanych przez nietrzeźwych kierowców: 479 (w roku 676), w wypadkach z udziałem nietrzeźwego uczestnika ruchu: 696 (w roku 1.012), 5. liczba rannych w wypadkach drogowych: ogółem: 68.194 (w roku 71.638), w wypadkach spowodowanych przez nietrzeźwych kierowców: 5.634 (w roku 7.247), w wypadkach z udziałem nietrzeźwego uczestnika ruchu: 7.684 (w roku 9.802). 88
Tabela 7.5. Liczba wypadków drogowych w podziale na województwa: Lp. Nietrzeźwość Wypadki Zabici* Ranni* uczestników zdarzenia ogółem % ogółem % ogółem % 1. Dolnośląskie 539 7,3 29 5,7 452 7,7 2. Kujawsko Pomorskie 273 3,7 9 1,8 199 3,4 3. Lubelskie 598 8,1 47 9,2 516 8,8 4. Lubuskie 170 2,3 32 6,3 140 2,4 5. Łódzkie 647 8,8 48 9,4 510 8,7 6. Małopolskie 713 9,7 23 4,5 613 10,4 7. Mazowieckie (KSP) 144 2,0 7 1,4 85 1,4 8. Mazowieckie 608 8,3 61 11,9 448 7,6 9. Opolskie 202 2,7 11 2,2 157 2,7 10. Podkarpackie 339 4,6 23 4,5 245 4,2 11. Podlaskie 258 3,5 42 8,3 185 3,1 12. Pomorskie 429 5,8 25 4,9 354 6,0 13. Śląskie 908 12,3 33 6,5 717 12,2 14. Świętokrzyskie 392 5,3 25 4,9 307 5,2 15. Warmińsko Mazurskie 318 4,3 32 6,3 284 4,8 16. Wielkopolskie 476 6,5 30 5,9 369 6,3 17. Zachodniopomorskie 355 4,8 32 6,3 299 5,1 Razem: 7369 100 509 100 5880 100 *W rubrykach zabici i ranni zostali ujęci tylko nietrzeźwi uczestnicy zdarzeń Tabela 7.6. Przestępstwa stwierdzone oraz podejrzani o ich popełnienie z art. 178 a k.k. (prowadzenie pojazdu mechanicznego przez osobę w stanie nietrzeźwym lub pod wpływem środka odurzającego) w roku. Lp. Województwa Przestępstwa Podejrzani stwierdzone 1. Dolnośląskie 9.991 9.738 2. Kujawsko Pomorskie 7.020 6.847 3. Lubelskie 11.499 11.234 4. Lubuskie 5.151 5.014 5. Łódzkie 9.596 9.396 6. Małopolskie 6.181 6.046 7. Mazowieckie (bez KSP) 9.300 9.115 8. Opolskie 4.224 4.101 9. Podkarpackie 8.274 8.071 10. Podlaskie 5.154 5.053 11. Pomorskie 5.511 5.362 12. Śląskie 9.608 9.420 13. Świętokrzyskie 4.028 3.941 14. Warmińsko Mazurskie 6.240 6.000 15. Wielkopolskie 8.529 8.308 16. Zachodnio Pomorskie 5.575 5.424 17. Na terenie KSP 4.232 4.161 Razem: 120.113 117.231 89
Tabela 7.7. Wnioski o ukaranie do kolegium do spraw wykroczeń Nazwy wykroczeń Liczba sporządzonych wniosków Ogółem w tym na nieletnich za wszystkie wykroczenia ogółem 508.816 14.651 za wykroczenia przeciwko porządkowi i spokojowi publicznemu ogółem 55.278 1.305 w tym: art. 51 1 kw. art. 51 2 kw. art. 60 i 61 kw. 7.258 23.882 198 287 504 1 za wykroczenia przeciwko bezpieczeństwu i porządkowi ruchu na drogach ogółem 165.667 1.020 w tym w stanie nietrzeźwym: art. 87 1 kw. art. 87 2 kw. popełnionych przez pieszych w tym nietrzeźwych 18.058 8.403 18.585 13.088 Według danych z Ministerstwa Sprawiedliwości liczba osób osądzonych i skazanych za przestępstwa związane ze spowodowaniem wypadku komunikacyjnego w stanie nietrzeźwym lub pod wpływem środka odurzającego (statystyka nie wyodrębnia czynów w stanie nietrzeźwym) w roku wyniosła: Art. 178 w zw. z art. 177 1 kk osądzono 801 osób, skazano 774, na karę pozbawienia wolności 165, w tym 85 osób na bezwzględna karę pozbawienia wolności, Art. 178 w zw. z art. 177 2 kk osądzono 344 osób, skazano 329, na karę pozbawienia wolności 327, w tym 217 osób na bezwzględna karę pozbawienia wolności, Art. 178 a 1 kk (dodany przez art. 1 pkt 7 ustawy z dnia 14 kwietnia roku o zmianie ustawy Kodeks Karny Dz. U. Nr 48, poz. 548) osądzono 43.380 osób, skazano 41.934, na karę pozbawienia wolności 19.883, w tym 545 osób na bezwzględna karę pozbawienia wolności, Art. 178 a 2 kk (dodany jw.) osądzono 35.289 osób, skazano 33.830, na karę pozbawienia wolności 10.558, w tym 205 osób na bezwzględna karę pozbawienia wolności. Ponadto w okresie od 1 stycznia do 16 października roku kolegia ds. wykroczeń skazały 22.579 osób za wykroczenia związane z prowadzeniem pojazdu mechanicznego w stanie po użyciu alkoholu (tzn. z art. 87 1 kw), a 12.242 osoby za wykroczenia związane z prowadzeniem innego pojazdu niż z 1 w stanie po użyciu alkoholu (art. 87 2 kw). Od dnia 17 października roku sprawy o powyższe wykroczenia rozpatrywane są przez sądy i brak jest danych statystycznych za ten okres. 44 37 68 16 7.4. Wykroczenia w obrocie handlowym napojami alkoholowymi i naruszenia obowiązku trzeźwości zawodowej W ramach prowadzonych działań kontrolnych policjanci w całej Polsce sprawdzali lokale gastronomiczne i miejsca sprzedaży detalicznej pod kątem przestrzegania przepisów Ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. W roku odnotowali naruszenia zakazu sprzedaży alkoholu: z art. 43 ust. 1 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (dotyczący sprzedających lub podających napoje alkoholowe bez zezwolenia lub w przypadku gdy jest to zabronione) w 13.097 przypadkach (2.555 w roku), z art. 43 ust. 2 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (dotyczący 90
kierownika zakładu handlowego lub gastronomicznego, który nie dopełniając obowiązku nadzoru dopuszcza do popełnienia wykroczenia określonego w ust. 1) w 575 przypadkach (383 w roku), z art. 43 ust. 3 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (dotyczący osoby spożywającej napoje alkoholowe wbrew zakazom określonym w art. 14 ust. 1 i ust. 3 6 albo nabywającej lub spożywającej napoje alkoholowe w miejscach nielegalnej sprzedaży, albo spożywającej napoje alkoholowe przyniesione przez siebie lub inną osobę w miejscach wyznaczonych do ich sprzedaży lub podawania) w 13.539 przypadkach (5.276 w roku), z art. 44 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (dotyczący osoby, która wbrew szczególnemu obowiązkowi dopuszcza do sprzedawania, podawania i spożywania napojów alkoholowych na terenie zakładu pracy, jak również powziąwszy wiadomość o sprzedawaniu, podawaniu lub spożywaniu na terenie zakładu pracy takich napojów, nie podejmuje prawem przewidzianego postępowania) wszczęto 759 postępowań (135 w roku). Tabela 7.8. Ilość ujawnionych czynów z wybranych art. Ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi Lp. Województwo Art. 43.1 Art. 43.2. Art. 43.3. 1. Dolnośląskie 845 4 1110 2. Kujawsko Pomorskie 177 0 59 3. Lubelskie 667 13 415 4. Lubuskie 884 1 838 5. Łódzkie 296 1 218 6. Małopolskie 1331 0 1373 7. Mazowieckie (KSP) 571 131 344 8. Mazowieckie 243 103 860 9. Opolskie 342 58 201 10. Podkarpackie 310 0 1283 11. Podlaskie 646 0 157 12. Pomorskie 323 0 543 13. Śląskie 1101 93 5231 14. Świętokrzyskie 2155 45 145 15. Warmińsko Mazurskie 533 0 412 16. Wielkopolskie 258 21 78 17. Zachodnio Pomorskie 2415 105 272 Razem: 13.097 575 13.539 W roku Policja zanotowała naruszenia obowiązku trzeźwości zawodowej: z art. 180 k.k. (Kto, znajdując się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego, pełni czynności związane bezpośrednio z zapewnieniem bezpieczeństwa ruchu pojazdów mechanicznych, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.) w 92 przypadkach, z art. 179 k.k. (Kto wbrew szczególnemu obowiązkowi dopuszcza do ruchu pojazd mechaniczny albo inny pojazd w stanie bezpośrednio zagrażającym bezpieczeństwu w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym lub dopuszcza do prowadzenia pojazdu mechanicznego albo innego pojazdu na drodze publicznej przez osobę znajdującą się w stanie nietrzeźwości, będącą pod wpływem środka odurzającego lub osobę nie posiadającą wymaganych uprawnień, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2) w 90 przypadkach. 91
7.5. Nietrzeźwość a przestępstwa wśród dzieci i młodzieży Zagrożenie przestępczością, przypadki zakłócania ładu i porządku publicznego o charakterze chuligańskim stanowią w Polsce poważny problem społeczny. Mając na uwadze poprawę sytuacji w tym zakresie Pierwszy Zastępca Komendanta Głównego Policji, w dniu 29.06. roku zobowiązał pisemnie komendantów wojewódzkich do podejmowania stosownych działań w tej materii (pismo E V 101/99). Na jego podstawie czynności Policji w przypadku zatrzymania bądź ujawnienia nieletniego pod wpływem alkoholu muszą zmierzać w kierunku ustalenia kto sprzedał lub udostępnił mu trunek, następnym zaś etapem powinno być wystąpienie o cofnięcie zezwolenia na sprzedaż alkoholu lub wszczęcie postępowań z art. 208 k.k.. Jak wynika z przesłanych do KGP sprawozdań w roku Policja w całej Polsce ujawniła 9.871 nieletnich będących pod wpływem alkoholu. Ze wszystkimi z nich oraz ich opiekunami przeprowadzono rozmowy profilaktyczno ostrzegawcze na temat mechanizmów uzależnień. Jak pokazuje praktyka, stosunkowo trudno jest ustalić w jaki sposób nieletni wszedł w posiadanie alkoholu. Najczęściej odmawiają oni podania źródła jego nabycia lub też twierdzą, że alkohol kupił mu jakiś nieznany dorosły. Zjawisku temu sprzyja spożywanie napojów alkoholowych w domu rodzinnym, w grupie rówieśniczej, a także nagminnie w miejscach publicznych. Coraz częściej picie alkoholu traktowane jest jako stymulator do dobrej zabawy na imprezach młodzieżowych, forma rozładowania napięcia lub zapewnienie sobie dobrego samopoczucia. W 402 przypadkach wszczęto postępowanie z art. 208 k.k. za rozpijanie małoletniego. W roku zatrzymano 54.026 podejrzanych nieletnich sprawców, którym udowodniono popełnienie 69.366 czynów karalnych: w tym 3.599 spośród nich było pod wpływem alkoholu co stanowi 6,7%. Tabela 7.9. Liczba nieletnich sprawców czynów karalnych oraz liczby czynów karalnych popełnionych przez nieletnich w podziale na województwa: Liczba czynów Podejrzani W tym będący Lp. Województwa nieletnim karalnych nieletni pod wpływem udowodnionych alkoholu 92 % do ogółu podejrzanych 1. Dolnośląskie 11.251 6.065 425 7,0 2. Kujawsko Pomorskie 3.467 3.146 138 4,4 3. Lubelskie 4.006 3.198 278 8,7 4. Lubuskie 1.726 2.050 120 5,9 5. Łódzkie 3.389 2.956 285 9,6 6. Małopolskie 5.408 2.892 157 5,4 7. Mazowieckie (bez KSP) 3.456 3.172 237 7,5 8. Opolskie 1.578 1.632 93 5,7 9. Podkarpackie 2.310 2.233 190 8,5 10. Podlaskie 2.524 1.865 179 9,6 11. Pomorskie 4.851 3.924 176 4,5 12. Śląskie 7.917 6.869 466 6,8 13. Świętokrzyskie 1.373 1.178 131 11,1 14. Warmińsko Mazurskie 2.890 2.744 211 7,7 15. Wielkopolskie 3.944 4.058 197 4,9 16. Zachodnio Pomorskie 3.785 3.177 207 6,5 17. Na terenie KSP 5.491 2.867 109 3,8 Razem: 69.366 54.026 3.599 6,7 W ramach działań profilaktycznych i naprawczych Komenda Główna Policji wysłała do jednostek terenowych pismo w dniu 11 czerwca roku (L. dz. E V 513/), w którym wystąpiło między innymi o:
systematyczne kontrolowanie punktów sprzedaży alkoholu pod kątem dostępu do niego osób poniżej 18 roku życia, uświadamianie osobom sprzedającym alkohol, że zgodnie ze znowelizowana ustawą o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi sprzedaż alkoholu nieletnim jest przestępstwem, informowanie sprzedawców alkoholu, że zgodnie z nowymi przepisami, mają prawo żądać od klienta okazania dokumentu potwierdzającego jego pełnoletność. 7.6. Działalność sądów rodzinnych w sprawach o zastosowanie obowiązku poddania się leczeniu odwykowemu W roku do sądów rodzinnych wpłynęło 24.963 spraw o zastosowanie obowiązku poddania się leczeniu odwykowemu, a spraw takich zakończono 20.597. Obowiązek poddania się leczeniu odwykowemu w zakładzie stacjonarnym orzeczono w stosunku do 5.851 osób, natomiast 9.817 osób skierowano na leczenie do zakładów niestacjonarnych. W stosunku do roku liczba ogólna spraw o zastosowanie obowiązku leczenia odwykowego, która wpłynęła do sądów w roku jest większa o 6 spraw, natomiast liczba spraw załatwionych merytorycznie jest mniejsza o 3.597 spraw, co rzutuje bezpośrednio na liczbę osób zobowiązanych do leczenia, która w roku jest mniejsza o 1.717 osób. W roku wpłynęło także 4.786 spraw o zmianę orzeczenia o obowiązku poddania się leczeniu odwykowemu, z czego załatwiono 4.008 spraw, jak również wpłynęły 794 sprawy o ustanie obowiązku poddania się leczeniu odwykowemu załatwiono 583 sprawy. W dalszym ciągu istnieje trudna sytuacja w zakresie wykonywania orzeczeń, głównie spowodowana brakiem miejsc w placówkach stacjonarnych dla osób skierowanych na leczenie stacjonarne, a w związku z tym liczba osób oczekujących na umieszczenie w zakładzie na koniec roku wynosiła 5.205, gdy w roku 4.145 osób, w roku 4.808. Ponadto biorąc pod uwagę, iż liczba osób, w stosunku do których jest obecnie wykonywany obowiązek leczenia w zakładzie stacjonarnym, wynosi 14.694 odsetek osób oczekujących na umieszczenie jest bardzo wysoki. W tej materii nadal pozostają aktualne uwagi przekazywane w sprawozdaniach ministerialnych w latach ubiegłych, a zwłaszcza dotyczy to ograniczania liczby pacjentów zobowiązanych do leczenia poprzez wprowadzanie limitu przyjęć oraz preferowanie pacjentów zgłaszających się na leczenie dobrowolnie. Obecnie 22.429 osób poddane jest leczeniu w placówkach niestacjonarnych, a wobec 12.443 osób orzeczono nadzór kuratora, który jest wykonywany przez kuratorów zawodowych i społecznych. Jak wynika z przeprowadzonych analiz danych statystycznych w roku największa liczbę osób w stosunku do których wykonywane są orzeczenia o poddaniu się leczeniu odwykowemu mają: okręg poznański 2.254 osoby, lubelski 2.472 osoby, kielecki 2.356 osób oraz gdański 1.658 osób. Natomiast najmniejszą liczbę osób, wobec których są wykonywane orzeczenia reprezentują okręgi łomżyński 137 osób, siedlecki 237, ostrołęcki 349, słupski 375 oraz gorzowski 378 osób. Jeżeli chodzi o osoby oczekujące na umieszczenie w zakładzie stacjonarnym zgodnie z orzeczeniem tylko okręg tarnobrzeski nie wykazuje żadnej takiej osoby, okręg białostocki 2 osoby, krośnieński 10 osób, słupski 12, łomżyński 20, a kaliski 22 osoby. Największa liczba osób oczekuje na wykonanie orzeczenia poprzez umieszczenie w zakładzie w okręgu: lubelskim 453 osoby, kieleckim 448, a krakowskim 350 osób. Powyższy stan rzeczy wskazuje na konieczność zwiększenia ilości miejsc w placówkach stacjonarnych dla pacjentów kierowanych przez sądy. Problemy w realizacji sądowych zobowiązań do leczenia odwykowego nie ograniczają się jednak tylko do kwestii zwiększenia liczby miejsc w stacjonarnych zakładach lecznictwa odwykowego, patrz Rozdział IV. 93