DZIENNIK URZĘDOWY KOMENDY GŁÓWNEJ STRAŻY GRANICZNEJ Warszawa, dnia 30 lipca 2014 r. Poz. 101 ZARZĄDZENIE NR 78 KOMENDANTA GŁÓWNEGO STRAŻY GRANICZNEJ z dnia 29 lipca 2014 r. w sprawie wprowadzenia do stosowania w Straży Granicznej Instrukcji wykorzystania statku powietrznego do lotów ewakuacyjno - desantowych i szkoleń wysokościowych z wykorzystaniem technik wysokościowych w Straży Granicznej Na podstawie art. 9 ust. 7 pkt 1 i 6a ustawy z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej (Dz. U. z 2011 r. Nr 116, poz. 675, z późn. zm. 1) ) zarządza się, co następuje: 1. Wprowadza się do stosowania w Straży Granicznej Instrukcję wykorzystania statku powietrznego do lotów ewakuacyjno - desantowych i szkoleń wysokościowych z wykorzystaniem technik wysokościowych w Straży Granicznej, zwaną dalej Instrukcją, stanowiącą załącznik do niniejszego zarządzenia. 2. Zarządzenie wchodzi w życie z dniem podpisania. Komendant Główny Straży Granicznej w z. płk SG Andrzej Pilaszkiewicz 1) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2011 r. Nr 117, poz. 677, Nr 170, poz. 1015, Nr 171, poz. 1016 i Nr 230, poz. 1371, z 2012 r. poz. 627, 664, 769 i 951, z 2013 r. poz. 628, 675, 829, 1351 i 1650 oraz z 2014 r. poz. 463, 486, 502, 616 i 619.
Dziennik Urzędowy Komendy Głównej Straży Granicznej 2 Poz. 101 Załącznik do zarządzenia Nr 78 Komendanta Głównego Straży Granicznej z dnia 29 lipca 2014 r. INSTRUKCJA WYKORZYSTANIA STATKU POWIETRZNEGO DO LOTÓW EWAKUACYJNO DESANTOWYCH I SZKOLEŃ WYSOKOŚCIOWYCH Z WYKORZYSTANIEM TECHNIK WYSOKOŚCIOWYCH W STRAŻY GRANICZNEJ
Dziennik Urzędowy Komendy Głównej Straży Granicznej 3 Poz. 101 SPIS TREŚCI: 1. Rozdział 1 Terminologia 1-3 2. Rozdział 2 Informacje ogólne 3 3. Rozdział 3 Podział zadań 3-4 4. Rozdział 4 Sprzęt do prowadzenia lotów ewakuacyjno desantowych i szkoleń wysokościowych z wykorzystaniem statku powietrznego 5. Rozdział 5 Przygotowanie statku powietrznego do lotów ewakuacyjno desantowych i szkoleń wysokościowych 1. Konfiguracja statku powietrznego 6 2. Oporęczowanie wewnątrz statku powietrznego 6 3. Punkty stanowiskowe na zewnątrz statku powietrznego 6 6. Rozdział 6 Łączność w trakcie lotów ewakuacyjno desantowych i szkoleń wysokościowych z wykorzystaniem statku powietrznego 7. Rozdział 7 Załadunek statku powietrznego na ziemi 7 8. Rozdział 8 Desantowanie osób i sprzętu 8 1. Desantowanie przez wyskok z małej wysokości 8-9 2. Desantowanie przez zjazd na linach alpinistycznych oraz na linie szybkiej 9-10 3. Desantowanie w warunkach nocnych 10-11 4. Desantowanie osoby lub ładunku za pomocą liny alpinistycznej i przyrządu zjazdowego 9. Rozdział 9 Ewakuacja z wykorzystaniem statku powietrznego 12 5 6 6 11-12 1. Ewakuacja po przyziemieniu statku powietrznego. 12-13 2. Ewakuacja za pomocą długiej liny. 13-15 3. Ewakuacja za pomocą liny alpinistycznej. 15-17 4. Ewakuacja w warunkach nocnych. 17-19 10. Rozdział 10 Uprawnienia do realizacji lotów ewakuacyjno desantowych i szkoleń wysokościowych 11. Rozdział 11 Awaria w locie w trakcie wykonywania operacji z użyciem technik linowych 19 19-20
Dziennik Urzędowy Komendy Głównej Straży Granicznej 4 Poz. 101 Rozdział 1 Terminologia 1) statek powietrzny śmigłowiec Straży Granicznej; 2) desantowanie ze statku powietrznego zespół czynności pozwalających osobom lub ładunkom bezpiecznie opuścić pokład statku powietrznego; 3) instruktor wysokościowy funkcjonariusz lub pracownik Straży Granicznej lub inna osoba posiadająca uprawnienia do realizacji działań i szkoleń wysokościowych; 4) osoba desantowana osoba, która przy pomocy technik wysokościowych bezpiecznie opuszcza pokład statku powietrznego; 5) ewakuacja zorganizowane przemieszczenie osób, ładunku lub zwierząt z miejsca, w którym występuje zagrożenie, w miejsce bezpieczne; 6) osoba ewakuowana osoba przemieszczana w ramach ewakuacji; 7) osoba ewakuująca instruktor wysokościowy dokonujący ewakuacji; 8) przyziemienie moment zetknięcia się statku powietrznego albo osoby desantowanej lub osoby ewakuowanej z ziemią; 9) techniki wysokościowe techniki alpinistyczne wykorzystywane do działań i szkoleń prowadzonych na wysokości; 10) oporęczowanie wykonanie niezbędnych stanowisk wewnątrz lub na zewnątrz statku powietrznego zapewniających bezpieczeństwo funkcjonariuszom biorącym udział w działaniach i szkoleniach z wykorzystaniem technik wysokościowych; 11) stanowisko układ kilku pewnych i niezależnych od siebie punktów mocowania, połączonych ze sobą za pomocą liny, taśmy lub łańcucha stanowiskowego; 12) punkt mocowania element o odpowiednich parametrach wytrzymałościowych, instalowany na stałe lub tymczasowo, zapewniający bezpieczeństwo funkcjonariuszom realizującym działania i szkolenia z wykorzystaniem technik wysokościowych; 13) asekuracja zespół działań mających na celu zabezpieczenie przed upadkiem z wysokości; 14) założenie stanowiska czynności wykonywane z użyciem specjalistycznego sprzętu oraz zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami, w określonym miejscu na pokładzie statku powietrznego, niezbędne do zapewnienia prowadzenia desantowania, ewakuacji, transportu i asekuracji osób biorących udział w działaniach i szkoleniach z wykorzystaniem technik wysokościowych; 15) desantowanie w zawisie zespół czynności pozwalających bezpiecznie opuścić pokład statku powietrznego, który utrzymywany jest w miejscu bez prędkości postępowej; str. 1
Dziennik Urzędowy Komendy Głównej Straży Granicznej 5 Poz. 101 16) strefa wpływu ziemi obszar powierzchni ziemi widoczny przez pilota statku powietrznego; 17) lina alpinistyczna element sprzętu wspinaczkowego wykorzystywany podczas działań i szkoleń prowadzonych na wysokości; 18) lina szybka lina wykorzystywana do desantowania w bardzo krótkim czasie osób znajdujących się na pokładzie statku powietrznego, bez wykorzystania przez osoby desantowane specjalistycznego sprzętu alpinistycznego; 19) lina zbiorcza lina alpinistyczna do której wpinają się po kolei wszystkie osoby desantowane z pokładu statku powietrznego; 20) lina osobista lina alpinistyczna znajdująca się na indywidualnym wyposażeniu osób biorących udział w lotach ewakuacyjno desantowych i szkoleniach wysokościowych na pokładzie statku powietrznego; 21) lina zjazdowa lina alpinistyczna wykorzystywana do zjazdów lub podchodzenia podczas działań i szkoleń z wykorzystaniem technik wysokościowych; 22) lina dynamiczna lina alpinistyczna służąca do zabezpieczenia osób podczas działań i szkoleń z wykorzystaniem technik wysokościowych, której działanie polega na przenoszeniu obciążeń dynamicznych podczas wolnego upadku osoby; 23) lina statyczna lina alpinistyczna o małej rozciągliwości przeznaczona do zabezpieczenia osób podczas działań i szkoleń z wykorzystaniem technik wysokościowych, charakteryzująca się znaczną wytrzymałością statyczną; 24) technika długiej liny element techniki wysokościowej mający na celu szybką ewakuację osoby lub osób przy użyciu lin alpinistycznych z wykorzystaniem statku powietrznego; 25) technika na winogrono element techniki długiej liny pozwalający na wpięcie się w linę alpinistyczną osób ewakuowanych w więcej niż w jeden punkt mocowania; 26) dowódca statku powietrznego w rozumieniu Instrukcji Operacyjnej Lotnictwa Straży Granicznej, stanowiącej załącznik do zarządzenia nr 45 Komendanta Głównego Straży Granicznej z dnia 3 czerwca 2008 r. w sprawie wprowadzenia do stosowania w Straży Granicznej Instrukcji Operacyjnej Lotnictwa Straży Granicznej (Dz. Urz. KGSG Nr 7, poz. 46, z późn. zm. 1) ), Dział A Zasady Ogólne, rozdz. 00 01 03 Definicje i terminy, zwanej dalej Instrukcją Operacyjną ; 27) członkowie załogi statku powietrznego w rozumieniu Instrukcji Operacyjnej Lotnictwa Straży Granicznej, Dział A Zasady Ogólne, rozdz. 00 01 03 Definicje i terminy ; 1) Zmiany wymienionego zarządzenia zostały ogłoszone w Dz. Urz. KGSG z z 2009 r. Nr 2, poz. 9 i Nr 16, poz. 104, z 2010 r. Nr 9, poz. 44 i Nr 11, poz. 51, z 2012 r. poz. 17 oraz z 2013 r. poz. 43. str. 2
Dziennik Urzędowy Komendy Głównej Straży Granicznej 6 Poz. 101 28) lonża osobista krótki odcinek liny lub taśmy (wyrób firmowy lub z absorberem) służący do autoasekuracji. Rozdział 2 Informacje ogólne Loty ewakuacyjno-desantowe statkami powietrznymi z użyciem lin mogą być wykonywane w ramach pełnienia służby granicznej i prowadzenia działań granicznych, w ramach działań w ochronie bezpieczeństwa i porządku publicznego, lotów ratunkowych, szkolenia wysokościowego, a także w innych przypadkach, gdy zachodzi potrzeba desantowania lub ewakuacji z terenu trudnodostępnego lub gdy nie ma możliwości wylądowania w terenie. Instrukcja obowiązuje wszystkie osoby biorące udział w lotach ewakuacyjno desantowych i szkoleniach wysokościowych z wykorzystaniem statków powietrznych. W zależności od warunków terenowych, ciężaru statku powietrznego, jego typu i nadmiaru mocy zespołu napędowego, załadowanie do statku powietrznego lub wyładowanie z niego sprzętu lub osób biorących udział w lotach ewakuacyjno - desantowych może być prowadzone w następujący sposób: 1) z przyziemieniem na wszystkie punkty podwozia, poprzedzonym zmniejszeniem prędkości poziomej i pionowej w strefie wpływu ziemi; 2) z punktowym przyziemieniem na wybrane elementy podwozia, w przypadku gdy normalne lądowanie nie jest możliwe; 3) z niskiego zawisu; 4) z niskiego zawisu przy małej prędkości postępowej umożliwiającej bezpieczne desantowanie; 5) z wysokiego zawisu nad przeszkodami ograniczającymi miejsca załadowania lub wyładowania przy użyciu technik wysokościowych. Rozdział 3 Podział zadań 1. Przed rozpoczęciem lotów ewakuacyjno-desantowych, dowódca statku powietrznego ma obowiązek przeprowadzenia odprawy z osobami desantowanymi i członkami załogi statku powietrznego w celu omówienia zadań i warunków bezpieczeństwa. 2. Szkolenie wysokościowe powinno być przeprowadzone przez instruktorów wysokościowych, zgodnie z zatwierdzonym programem szkolenia wysokościowego. str. 3
Dziennik Urzędowy Komendy Głównej Straży Granicznej 7 Poz. 101 3. We wszystkich lotach ewakuacyjno-desantowych na pokładzie statku powietrznego musi być wyznaczony instruktor wysokościowy. 4. Instruktor wysokościowy w czasie desantowania musi posiadać ciągłą łączność radiową z dowódcą statku powietrznego. Wszystkie czynności związane z desantowaniem i ewakuacją mogą być wykonywane tylko po uzyskaniu zgody dowódcy statku powietrznego. 5. Za dopuszczenie osób, z wyłączeniem dowódcy statku powietrznego i członków załogi statku powietrznego, do wykonywania lotów ewakuacyjno-desantowych na pokładzie statku powietrznego oraz za poziom ich przygotowania odpowiedzialny jest instruktor wysokościowy. Osoby te powinny także posiadać odpowiednie przeszkolenie przeprowadzone według programu szkolenia wysokościowego. 6. W trakcie prowadzenia szkolenia wysokościowego i lotów ewakuacyjno - desantowych z użyciem statku powietrznego za osoby biorące w nich udział, z wyłączeniem dowódcy statku powietrznego i członków załogi statku powietrznego, odpowiada instruktor wysokościowy. 7. Odpowiedzialność za właściwe przygotowanie stanowisk desantowania na pokładzie statku powietrznego oraz w trakcie szkolenia wysokościowego ponosi instruktor wysokościowy. 8. Za sprzęt użyty na pokładzie statku powietrznego odpowiada instruktor wysokościowy wyznaczony do prowadzenia szkolenia wysokościowego lub lotów ewakuacyjno - desantowych. 9. Bez polecenia lub zezwolenia dowódcy statku powietrznego nie można przystąpić do desantowania, ewakuacji lub wykorzystywania dźwigu pokładowego. Instruktor wysokościowy biorący udział w szkoleniu wysokościowym lub lotach ewakuacyjno desantowych jest zobowiązany do natychmiastowego meldowania dowódcy statku powietrznego o każdej nieprawidłowości lub zagrożeniu. str. 4
Dziennik Urzędowy Komendy Głównej Straży Granicznej 8 Poz. 101 Rozdział 4 Sprzęt do prowadzenia lotów ewakuacyjno desantowych i szkoleń wysokościowych z wykorzystaniem statku powietrznego 1. Na wyposażeniu funkcjonariuszy Straży Granicznej wykonujących loty ewakuacyjno desantowe z wykorzystaniem statku powietrznego może znajdować się: 1) wyposażenie desantowe; 2) sprzęt szkolno-treningowy wykorzystywany podczas szkoleń funkcjonariuszy Straży Granicznej; 3) sprzęt transportowy wykorzystywany do przemieszczania sprzętu i funkcjonariuszy Straży Granicznej w różnych warunkach terenowych; 4) wyposażenie specjalne, o którym mowa w przepisach w sprawie norm należności wyposażenia specjalnego funkcjonariuszy Straży Granicznej; 5) środki przymusu bezpośredniego, techniki specjalnej i broń palna, w zależności od wykonywanych działań. 2. Sprzęt i wyposażenie do działań wysokościowych z wykorzystaniem statku powietrznego musi posiadać aktualny certyfikat CE i spełniać normy PN i EN lub UIAA (Międzynarodowa Federacja Związków Alpinistycznych). 3. Wyposażenie desantowe powinno umożliwiać prowadzenie działań, szkoleń i akcji ratunkowych (w zależności od przydzielonego obszaru akcji ratunkowej). 4. Wyposażenie desantowe, sprzęt szkolno-treningowy oraz sprzęt wysokościowy po użyciu należy oczyścić, sprawdzić jego sprawność i zakonserwować zgodnie z zaleceniem producenta. 5. W przypadku stwierdzenia uszkodzenia wyposażenia i sprzętu, o którym mowa w ust. 4, albo wystąpienia wątpliwości co do jego sprawności należy to wyposażenie lub sprzęt wycofać z użycia. 6. Dopuszcza się prowadzenie działań i szkoleń ze zdjętymi lub otwartymi drzwiami statku powietrznego (jeśli na to zezwala instrukcja użytkowania statku powietrznego). W takim przypadku wszystkie osoby i ładunki znajdujące się na pokładzie statku powietrznego muszą być zabezpieczone przed niekontrolowanym przemieszczeniem lub wypadnięciem. str. 5
Dziennik Urzędowy Komendy Głównej Straży Granicznej 9 Poz. 101 Rozdział 5 Przygotowanie statku powietrznego do lotów ewakuacyjno desantowych i szkoleń wysokościowych 1. Konfiguracja statku powietrznego Statek powietrzny do lotów ewakuacyjno - desantowych i szkoleń wysokościowych, z wyłączeniem działań specjalnych, musi być wewnątrz oporęczowany, a na zewnątrz posiadać zamontowane stanowiska. 2. Oporęczowanie wewnątrz statku powietrznego Do oporęczowania statku powietrznego wykorzystuje się linę dynamiczną i karabinki stalowe oraz taśmy. Oporęczowanie statku powietrznego wykonuje się wykorzystując atestowane punkty mocowania. 3. Punkty stanowiskowe na zewnątrz statku powietrznego Do założenia stanowisk na zewnątrz statku powietrznego służą punkty mocowania wskazane przez członków załogi statku powietrznego, na których zakłada się stanowiska umożliwiające zastosowanie technik wysokościowych. Rozdział 6 Łączność w trakcie lotów ewakuacyjno desantowych i szkoleń wysokościowych z wykorzystaniem statku powietrznego Instruktor wysokościowy musi być wpięty w sieć pokładową w celu utrzymania bezpośredniej łączności z dowódcą statku powietrznego. Pozostałe osoby, z wyłączeniem dowódcy statku powietrznego i członków załogi statku powietrznego korzystają z indywidualnych radiostacji przenośnych. Łączność ze statkiem powietrznym utrzymywana jest również za pomocą sygnałów, o których mowa w Instrukcji Operacyjnej. str. 6
Dziennik Urzędowy Komendy Głównej Straży Granicznej 10 Poz. 101 Rozdział 7 Załadunek statku powietrznego na ziemi Na pokładzie statku powietrznego, w porozumieniu z dowódcą statku powietrznego, osoby, ładunki oraz sprzęt używany w trakcie lotów ewakuacyjno - desantowych i szkoleń wysokościowych rozmieszcza się i zabezpiecza przed wypadnięciem lub niekontrolowanym przemieszczaniem na pokładzie tak, aby ciężar został rozłożony z uwzględnieniem wyważenia statku powietrznego. Zasady przewozu materiałów niebezpiecznych i broni palnej reguluje Instrukcja Operacyjna, Dział A Zasady Ogólne, rozdz. 09 00 00 Materiały niebezpieczne i broń. Instruktor wysokościowy musi być wpięty lonżą osobistą do atestowanego punktu mocowania na pokładzie statku powietrznego, natomiast osoby desantowane są wpięte do oporęczowania statku powietrznego za pomocą lonży osobistych (dopuszcza się odstąpienie od asekuracji w działaniach specjalnych, pod warunkiem, że na czas dolotu do miejsca działań drzwi kabiny ładunkowej są zamknięte). Przed dolotem do miejsca desantowania lub ewakuacji instruktor wysokościowy, za zgodą lub na polecenie dowódcy statku powietrznego otwiera drzwi kabiny ładunkowej, blokuje w położeniu otwarte, pomaga znaleźć miejsce desantowania lub ewakuacji i naprowadza statek powietrzny na to miejsce. UWAGA!!! W trakcie wykonywania lotów ewakuacyjno desantowych i szkoleń wysokościowych instruktor wysokościowy kontroluje teren wokół miejsca działania statku powietrznego, nadzoruje separację łopat wirnika nośnego i śmigła ogonowego. O wszystkich zauważonych nieprawidłowościach mogących wpłynąć na bezpieczeństwo statku powietrznego, informuje on niezwłocznie dowódcę statku powietrznego. str. 7
Dziennik Urzędowy Komendy Głównej Straży Granicznej 11 Poz. 101 Rozdział 8 Desantowanie osób i sprzętu 1. Desantowanie przez wyskok z małej wysokości Desantowanie przez wyskok z małej wysokości wykonuje się w terenie, w którym istnieje możliwość obniżenia lotu do wysokości pozwalającej na bezpieczne opuszczenie statku powietrznego. UWAGA!!! Miejsce, na którym wykonuje się desantowanie, powinno być wolne od nierówności i elementów wystających, mogących spowodować zagrożenie dla osób desantowanych podczas desantowania. Przed dolotem do miejsca desantowania, instruktor wysokościowy, za zgodą lub na polecenie dowódcy statku powietrznego otwiera drzwi, blokuje w położeniu otwarte a następnie w porozumieniu z dowódcą statku powietrznego wybiera miejsce odpowiednie do desantowania i naprowadza nad nie statek powietrzny. Po naprowadzeniu instruktor wysokościowy informuje dowódcę statku powietrznego o gotowości do desantowania, poprzez wydanie na przykład następującej komendy: Gotowy do desantowania. Dowódca statku powietrznego, o ile nie wystąpiły okoliczności uniemożliwiające wykonanie desantowania, zezwala na desantowanie, poprzez wydanie na przykład następującej komendy: Zezwalam desantować!. Po komendzie zezwalającej na desantowanie, instruktor wysokościowy wydaje osobom desantowanym polecenie do opuszczenia pokładu statku powietrznego, wskazując jednocześnie kierunek odejścia od statku powietrznego, poprzez wydanie na przykład następującej komendy: Desant! Podczas desantowania w zawisie, przed wydaniem każdej kolejnej komendy do opuszczenia pokładu statku powietrznego, należy zwrócić uwagę czy poprzednia osoba desantowana opuściła miejsce desantowania. str. 8
Dziennik Urzędowy Komendy Głównej Straży Granicznej 12 Poz. 101 Po opuszczeniu pokładu statku powietrznego przez ostatnią osobę desantowaną, instruktor wysokościowy informuje dowódcę statku powietrznego o tym co jest wykonywane w danej chwili, poprzez wydanie na przykład następującej komendy: Wszyscy na ziemi, można odchodzić! - co oznacza że kabina jest zabezpieczona i osoby, znajdujące się na pokładzie statku powietrznego są zabezpieczone przed wypadnięciem. 2. Desantowanie przez zjazd na linach alpinistycznych oraz na linie szybkiej Zjazdy na linach mogą być wykonywane w zróżnicowanym terenie. Technika desantowania na linach alpinistycznych oraz linie szybkiej pozwala opuścić pokład statku powietrznego pozostającego w zawisie, na wysokość umożliwiającą wykonanie desantowania w miejsce nie pozwalające na obniżenie wysokości lotu. W przypadku zjazdów na ziemię, lina alpinistyczna musi być zabezpieczona węzłem bezpieczeństwa, natomiast lina szybka musi dotykać podłoża. Przed dolotem do miejsca desantowania instruktor wysokościowy za zgodą lub na polecenie dowódcy statku powietrznego otwiera drzwi, a następnie w porozumieniu z dowódcą statku powietrznego wybiera odpowiednie miejsce desantowania i naprowadza nad nie statek powietrzny. Po naprowadzeniu instruktor wysokościowy informuje dowódcę statku powietrznego o gotowości do desantowania, poprzez wydanie na przykład następującej komendy: Gotowy do desantowania!. Dowódca statku powietrznego, o ile nie wystąpiły okoliczności uniemożliwiające wykonanie desantowania, zezwala na desantowanie, poprzez wydanie na przykład następującej komendy: Zezwalam desantować!. Po komendzie zezwalającej na desantowanie instruktor wysokościowy wydaje osobom desantowanym polecenia do opuszczenia pokładu statku powietrznego. W przypadku desantowania na linach alpinistycznych, instruktor wysokościowy każdorazowo sprawdza wpięcie liny w przyrząd zjazdowy przez osobę desantowaną oraz zabezpieczenie karabinka zbiorczego lub indywidualnego. str. 9
Dziennik Urzędowy Komendy Głównej Straży Granicznej 13 Poz. 101 UWAGA!!! Polecenie do opuszczenia pokładu statku powietrznego wydaje się w sposób jednoznaczny. Po opuszczeniu pokładu statku powietrznego przez ostatnią osobę desantowaną, instruktor wysokościowy zrzuca liny lub wciąga je na pokład statku powietrznego, a następnie informuje dowódcę statku powietrznego, poprzez wydanie na przykład następującej komendy: Liny zrzucone (liny na pokładzie) - można odchodzić!, co oznacza, że kabina jest zabezpieczona, a osoby na pokładzie statku powietrznego są zabezpieczone przed wypadnięciem. 3. Desantowanie w warunkach nocnych 1. Desantowanie w warunkach nocnych z pokładu statku powietrznego za pomocą technik alpinistycznych lub przez wyskok z małej wysokości, może być wykonane w terenie umożliwiającym bezpieczne obniżenie lotu do wysokości pozwalającej na bezpieczne opuszczenie statku powietrznego. 2. Desantowanie w nocy odbywa się z zachowaniem poniższych zasad: 1) osoby desantowane w miarę możliwości powinny posiadać gogle noktowizyjne; 2) na pokładzie statku powietrznego powinno być dwóch instruktorów wysokościowych, z których co najmniej jeden musi posiadać gogle noktowizyjne. Pierwszy instruktor wysokościowy odpowiedzialny jest za prawidłowe wykonanie czynności desantowania, w tym prawidłowe wpięcie się do stanowiska lub prawidłowy chwyt liny. Drugi instruktor wysokościowy z pokładu statku powietrznego obserwuje czynności wykonywane na ziemi przez osoby desantowane; 3) w przypadku użycia gogli noktowizyjnych powinno używać się oświetlenia widocznego w podczerwieni lub koloru czerwonego; 4) początek oraz koniec liny szybkiej musi być oznaczony światłem fluorescencyjnym, a w przypadku użycia gogli noktowizyjnych znacznikiem widocznym w podczerwieni; 5) przy użyciu lin osobistych lub liny zbiorczej, karabinek zbiorczy powinien być oświetlony światłem fluorescencyjnym, natomiast w przypadku użycia gogli noktowizyjnych znacznikiem widocznym w podczerwieni. Liny osobiste muszą być tej str. 10
Dziennik Urzędowy Komendy Głównej Straży Granicznej 14 Poz. 101 samej długości. Końce lin osobistych i liny zbiorczej muszą być zabezpieczone węzłami bezpieczeństwa; 6) osoby desantowane powinny być oznaczone za pomocą świateł fluorescencyjnych w sposób widoczny dla innych, a w przypadku użycia gogli noktowizyjnych znacznikiem widocznym w podczerwieni; 7) w przypadku użycia gogli noktowizyjnych miejsce desantowania może być dodatkowo doświetlone reflektorem podczerwieni; 8) pierwsza osoba desantowana po przyziemieniu i po wypięciu się z liny, informuje instruktora wysokościowego (przebywającego na pokładzie statku powietrznego) za pomocą umownego znaku lub indywidualnej radiostacji przenośnej, że jest bezpieczna oraz asekuruje następne desantujące się osoby. 4. Desantowanie osoby lub ładunku za pomocą liny alpinistycznej i przyrządu zjazdowego Desantowanie z pokładu statku powietrznego za pomocą liny alpinistycznej i przyrządu zjazdowego, pozwala opuścić osobę lub ładunek z pokładu statku powietrznego pozostającego w zawisie na wysokości umożliwiającej desantowanie. Może być wykonywane w zróżnicowanym terenie. Przed dolotem do miejsca desantowania instruktor wysokościowy za zgodą lub na polecenie dowódcy statku powietrznego otwiera drzwi, blokuje w położeniu otwarte, a następnie w porozumieniu z dowódcą statku powietrznego wybiera odpowiednie miejsce desantowania i naprowadza nad nie statek powietrzny. Po naprowadzeniu instruktor wysokościowy informuje dowódcę statku powietrznego o gotowości do desantowania, poprzez wydanie na przykład następującej komendy: Gotowy do desantowania!. Dowódca statku powietrznego, o ile nie wystąpiły okoliczności uniemożliwiające wykonanie desantowania, wydaje komendę zezwalającą na desantowanie, poprzez wydanie na przykład następującej komendy: Zezwalam desantować!. str. 11
Dziennik Urzędowy Komendy Głównej Straży Granicznej 15 Poz. 101 Po komendzie zezwalającej na desantowanie, instruktor wysokościowy rozpoczyna desantowanie osoby lub ładunku na linie alpinistycznej. Po desantowaniu ostatniej osoby lub ładunku i uzyskaniu informacji o wypięciu osoby lub ładunku z końca liny alpinistycznej, instruktor wysokościowy zrzuca lub wciąga linę alpinistyczną na pokład statku powietrznego, a następnie informuje dowódcę statku powietrznego, poprzez wydanie na przykład następującej komendy: Lina zrzucona (lina na pokładzie) - można odchodzić!, co oznacza, że kabina jest zabezpieczona i osoby na pokładzie statku powietrznego są zabezpieczone przed wypadnięciem. Rozdział 9 Ewakuacja z wykorzystaniem statku powietrznego 1. Ewakuacja po przyziemieniu statku powietrznego Ewakuację po przyziemieniu statku powietrznego wykonuje się w sytuacjach umożliwiających bezpieczne wylądowanie statku powietrznego. Przed dolotem do miejsca wylądowania, instruktor wysokościowy za zgodą lub na polecenie dowódcy statku powietrznego otwiera drzwi, blokuje w położeniu otwarte a następnie naprowadza statek powietrzny na miejsce ewakuacji. Po naprowadzeniu instruktor wysokościowy informuje dowódcę statku powietrznego o możliwości wylądowania, poprzez wydanie na przykład następującej komendy: Można lądować!. Dowódca statku powietrznego, o ile nie wystąpiły okoliczności uniemożliwiające wylądowanie, ląduje w miejscu ewakuacji. Po wylądowaniu, instruktor wysokościowy po wydaniu przez dowódcę statku powietrznego na przykład następującej komendy: Przyjmujemy na pokład!, str. 12
Dziennik Urzędowy Komendy Głównej Straży Granicznej 16 Poz. 101 gestem przywołuje osoby do zajęcia miejsca na pokładzie statku powietrznego. Do statku powietrznego podchodzi się zawsze przez strefę bezpieczną. Po zajęciu miejsc przez ewakuowane osoby, po odpowiednim rozmieszczeniu ewakuowanego ładunku lub zwierząt, instruktor wysokościowy informuje dowódcę statku powietrznego o sytuacji na pokładzie, poprzez wydanie na przykład następującej komendy: Osoby (ładunek, zwierzęta) na pokładzie można odchodzić!, co oznacza że kabina jest zabezpieczona i osoby, ładunek lub zwierzęta znajdujące się na pokładzie są zabezpieczone przed wypadnięciem. 2. Ewakuacja za pomocą długiej liny Technikę długiej liny stosuje się w sytuacjach, gdy istnieje konieczność ewakuacji na niewielką odległość osób, ładunku lub zwierząt z miejsc trudnodostępnych, bez konieczności wciągania osób lub ładunku na pokład statku powietrznego. Przed dolotem do miejsca ewakuacji, instruktor wysokościowy za zgodą lub na polecenie dowódcy statku powietrznego otwiera drzwi, blokuje w położeniu otwarte a następnie naprowadza statek powietrzny na miejsce ewakuacji. Po naprowadzeniu instruktor wysokościowy informuje dowódcę statku powietrznego o gotowości do wypuszczenia liny, poprzez wydanie na przykład następującej komendy: Gotowy do wypuszczenia liny!. Dowódca statku powietrznego, o ile nie wystąpiły okoliczności uniemożliwiające wykonanie zawisu i bezpiecznego wypuszczenia liny, wydaje komendę zezwalająca na wypuszczenie liny, poprzez wydanie na przykład następującej komendy: Zezwalam wypuszczać linę!. Instruktor wysokościowy po uzyskaniu zgody od dowódcy statku powietrznego, wypuszcza linę alpinistyczną i informuje dowódcę statku powietrznego o wypuszczeniu liny, poprzez wydanie na przykład następującej komendy: Wypuszczam linę!. str. 13
Dziennik Urzędowy Komendy Głównej Straży Granicznej 17 Poz. 101 Po chwyceniu końcówki liny alpinistycznej przez osoby ewakuowane lub osoby ewakuowane wraz z ładunkiem lub zwierzęciem, instruktor wysokościowy informuje dowódcę statku powietrznego poprzez wypowiedzenie na przykład następujących wyrazów: Lina na dole wpinają się!. Po otrzymaniu sygnału o podpięciu się w koniec liny alpinistycznej lub na tzw. winogrono, osób ewakuowanych lub osób ewakuowanych wraz z ładunkiem lub zwierzęciem, instruktor wysokościowy informuje dowódcę statku powietrznego o ilości osób, ładunku lub zwierząt ewakuowanych, poprzez wydanie na przykład następującej komendy: Jedna (dwie) osoby (ładunek, zwierzęta) wpięte!. Następnie podaje dowódcy statku powietrznego sygnał o rozpoczęciu wznoszenia, poprzez wydanie na przykład następującej komendy: Powoli do góry!. Kiedy wszystkie osoby, ładunek lub zwierzęta ewakuowane stracą kontakt z podłożem, instruktor wysokościowy przekazuje dowódcy statku powietrznego informację o sytuacji na linie, poprzez wydanie na przykład następującej komendy: Wszyscy w powietrzu!. UWAGA!!! W przypadku zastosowania techniki na winogrono, instruktor wysokościowy informuje dowódcę statku powietrznego o kolejnych osobach, ładunku lub zwierzętach podniesionych, poprzez wydanie na przykład następującej komendy: Pierwszy (drugi) w powietrzu!. Instruktor wysokościowy cały czas obserwuje osoby ewakuowane i podaje dowódcy statku powietrznego informacje dotyczące przemieszczania, zachowania się osób, ładunku lub zwierząt. Po przylocie nad lądowisko (lub miejsce wyznaczone) instruktor wysokościowy naprowadza statek powietrzny nad miejsce przyziemienia osób ewakuowanych, ładunku lub zwierząt. str. 14
Dziennik Urzędowy Komendy Głównej Straży Granicznej 18 Poz. 101 Po przyziemieniu osób ewakuowanych, ładunku lub zwierząt, instruktor wysokościowy informuje dowódcę statku powietrznego o zakończeniu ewakuacji wydając na przykład następującą komendę: Na ziemi!. Po otrzymaniu sygnału o wypięciu osób ewakuowanych, ładunku lub zwierząt z końcówki liny, instruktor zrzuca lub wciąga linę na pokład statku powietrznego, a następnie przekazuje dowódcy statku powietrznego informację o zrzuceniu lub wciągnięciu liny, poprzez wydanie na przykład następującej komendy: Lina zrzucona (lina na pokładzie) można odchodzić!. 3. Ewakuacja za pomocą liny alpinistycznej Przed dolotem do miejsca ewakuacji, instruktor wysokościowy, za zgodą lub na polecenie dowódcy statku powietrznego, otwiera drzwi, blokuje w położeniu otwarte a następnie naprowadza statek powietrzny nad miejsce ewakuacji. Po naprowadzeniu, instruktor wysokościowy informuje dowódcę statku powietrznego o gotowości do wyjścia, poprzez wydanie na przykład następującej komendy: Gotowy do wyjścia!. UWAGA!!! Za zgodą dowódcy statku powietrznego, z zachowaniem szczególnych zasad bezpieczeństwa, dopuszcza się wypuszczanie osoby ewakuującej w końcowej fazie naprowadzania przy małej prędkości statku powietrznego. Dowódca statku powietrznego, o ile nie wystąpiły okoliczności uniemożliwiające wykonanie zawisu i bezpiecznego wyjścia osoby ewakuującej, wydaje komendę zezwalającą na wyjście, poprzez wydanie na przykład następującej komendy: Zezwalam wychodzić!. Instruktor wysokościowy po uzyskaniu zgody od dowódcy statku powietrznego, wydaje komendę osobie ewakuującej do opuszczenia pokładu statku powietrznego, poprzez wydanie na przykład następującej komendy: str. 15
Dziennik Urzędowy Komendy Głównej Straży Granicznej 19 Poz. 101 Zezwalam wychodzić!. UWAGA!!! Polecenie do opuszczenia pokładu statku powietrznego wydaje się w sposób jednoznaczny. Po zetknięciu się osoby ewakuującej z ziemią, instruktor wysokościowy informuje dowódcę statku powietrznego, poprzez wydanie na przykład następującej komendy: Na ziemi wpinają się!. Po otrzymaniu, za pomocą umownego znaku, informacji o dopięciu do siebie osoby ewakuowanej (ładunku lub zwierząt) przez osobę ewakuującą, instruktor wysokościowy informuje dowódcę statku powietrznego o wpięciu osób, ładunku lub zwierząt, poprzez wydanie na przykład następującej komendy: Wpięci - powoli do góry!. Kiedy osoba ewakuująca oraz osoby ewakuowane, ładunek lub zwierzęta stracą kontakt z podłożem instruktor wysokościowy przekazuje dowódcy statku powietrznego informację, poprzez wydanie na przykład następującej komendy: W powietrzu!. Instruktor wysokościowy cały czas obserwuje osobę ewakuującą oraz osoby ewakuowane, ładunek lub zwierzęta i podaje dowódcy statku powietrznego informacje dotyczące ich zachowania. Po przylocie na lądowisko (lub miejsce wyznaczone), instruktor wysokościowy naprowadza statek powietrzny nad miejsce przyziemienia osoby ewakuującej oraz osób ewakuowanych, ładunku lub zwierząt. Po przyziemieniu, instruktor wysokościowy informuje dowódcę statku powietrznego, poprzez wydanie na przykład następującej komendy: Na ziemi!. Po otrzymaniu sygnału o wypięciu osoby ewakuującej oraz osób ewakuowanych, ładunku lub zwierząt z końcówki liny alpinistycznej, instruktor wysokościowy zrzuca lub wciąga tą linę na str. 16
Dziennik Urzędowy Komendy Głównej Straży Granicznej 20 Poz. 101 pokład statku powietrznego, a następnie informuje dowódcę statku powietrznego, poprzez wydanie na przykład następującej komendy: Lina zrzucona (lina na pokładzie) można odchodzić!. 4. Ewakuacja w warunkach nocnych 1. Ewakuacja w warunkach nocnych za pomocą statku powietrznego z wykorzystaniem technik wysokościowych może być wykonana w terenie umożliwiającym bezpieczne obniżenie lotu do wysokości pozwalającej na bezpieczną ewakuację. 2. Podczas ewakuacji karabinek zbiorczy lub karabinki indywidualne służące do podpięcia osób ewakuowanych zamontowane na linie alpinistycznej muszą być oznaczone światłem fluorescencyjnym. Po podpięciu się do karabinka, osoba ewakuowana daje znać instruktorowi za pomocą światła fluorescencyjnego, środka łączności lub umownego znaku, że jest wpięta, bezpieczna i gotowa do ewakuacji. 3. Ewakuacja w warunkach nocnych nie może odbywać się metodą na winogrono. Ewakuowane osoby (ładunek lub zwierzęta) muszą być wpięte w jeden punkt mocowania na linie alpinistycznej, tak aby dowódca statku powietrznego miał jeden punkt odniesienia. Przed dolotem do miejsca ewakuacji, instruktor wysokościowy, za zgodą lub na polecenie dowódcy statku powietrznego, otwiera drzwi, blokuje w położeniu otwarte a następnie naprowadza statek powietrzny nad miejsce ewakuacji. Po naprowadzeniu, instruktor wysokościowy informuje dowódcę statku powietrznego o gotowości do wyjścia, poprzez wydanie na przykład następującej komendy: Gotowy do wyjścia!. UWAGA!!! Za zgodą dowódcy statku powietrznego, z zachowaniem szczególnych zasad bezpieczeństwa, dopuszcza się wypuszczanie osoby ewakuującej w końcowej fazie naprowadzania przy małej prędkości statku powietrznego. Dowódca statku powietrznego, o ile nie wystąpiły okoliczności uniemożliwiające wykonanie zawisu i bezpiecznego wyjścia osoby ewakuującej, zezwala na wyjście, poprzez wydanie na przykład następującej komendy: str. 17
Dziennik Urzędowy Komendy Głównej Straży Granicznej 21 Poz. 101 Zezwalam wychodzić!. Instruktor wysokościowy po uzyskaniu zgody od dowódcy statku powietrznego, wydaje komendę osobie ewakuującej do opuszczenia pokładu statku powietrznego, poprzez wydanie na przykład następującej komendy: Zezwalam wychodzić!. UWAGA!!! Polecenie do opuszczenia pokładu statku powietrznego wydaje się w sposób jednoznaczny. Po zetknięciu się osoby ewakuującej z ziemią, instruktor wysokościowy informuje dowódcę statku powietrznego, poprzez wydanie na przykład następującej komendy: Na ziemi wpinają się!. Po otrzymaniu, za pomocą umownego znaku, informacji o dopięciu do siebie osoby ewakuowanej (ładunku lub zwierząt) przez osobę ewakuującą, instruktor wysokościowy informuje dowódcę statku powietrznego o wpięciu osób, ładunku lub zwierząt, poprzez wydanie na przykład następującej komendy: Wpięci - powoli do góry!. Kiedy osoba ewakuująca oraz osoby ewakuowane, ładunek lub zwierzęta stracą kontakt z podłożem instruktor wysokościowy przekazuje dowódcy statku powietrznego informację, poprzez wydanie na przykład następującej komendy: W powietrzu!. Instruktor wysokościowy cały czas obserwuje osobę ewakuującą oraz osoby ewakuowane, ładunek lub zwierzęta i podaje dowódcy statku powietrznego informacje dotyczące ich zachowania. Po przylocie na lądowisko (lub miejsce wyznaczone), instruktor wysokościowy naprowadza statek powietrzny nad miejsce przyziemienia osoby ewakuującej oraz osób ewakuowanych, ładunku lub zwierząt. str. 18
Dziennik Urzędowy Komendy Głównej Straży Granicznej 22 Poz. 101 Po przyziemieniu, instruktor wysokościowy informuje dowódcę statku powietrznego, poprzez wydanie na przykład następującej komendy: Na ziemi!. Po otrzymaniu sygnału o wypięciu osoby ewakuującej oraz osób ewakuowanych, ładunku lub zwierząt z końcówki liny alpinistycznej, instruktor wysokościowy zrzuca lub wciąga tą linę na pokład statku powietrznego, a następnie informuje dowódcę statku powietrznego, poprzez wydanie na przykład następującej komendy: Lina zrzucona (lina na pokładzie) można odchodzić! Rozdział 10 Uprawnienia do realizacji lotów ewakuacyjno desantowych i szkoleń wysokościowych 1. Do realizacji lotów ewakuacyjno - desantowych i szkoleń wysokościowych opisanych w Instrukcji dopuszczone są osoby posiadające odpowiednie przeszkolenie z zakresu wykonywania technik wysokościowych. 2. Dla funkcjonariuszy lub pracowników Straży Granicznej posiadających przeszkolenie z zakresu wykonywania technik wysokościowych z pokładu statku powietrznego, przynajmniej raz w roku przeprowadza się szkolenia podtrzymujące nabyte umiejętności. 3. W przypadku nieuczestniczenia w lotach ewakuacyjno - desantowych lub szkoleniach wysokościowych z wykorzystaniem statku powietrznego przez okres dłuższy niż 12 miesięcy, funkcjonariusz lub pracownik Straży Granicznej posiadający odpowiednie przeszkolenie z zakresu zastosowania technik wysokościowych jest zobowiązany do odbycia treningu naziemnego zastosowania technik wysokościowych. Rozdział 11 Awaria w locie w trakcie wykonywania operacji z użyciem technik linowych 1. W sytuacji niebezpiecznej związanej z awarią statku powietrznego, z jego niebezpiecznym oddziaływaniem na otoczenie lub z innymi przyczynami, które zagrażają bezpieczeństwu str. 19
Dziennik Urzędowy Komendy Głównej Straży Granicznej 23 Poz. 101 osób znajdujących się na pokładzie statku powietrznego lub dla statku powietrznego dopuszcza się awaryjny zrzut lub cięcie obciążonej przez ładunek lub zwierzę liny. 2. Zrzutu lub cięcia liny dokonuje instruktor wysokościowy: 1) na polecenie dowódcy statku powietrznego, który wydaje komendę: Tnij, tnij, tnij! ; 2) samodzielnie, informując dowódcę statku powietrznego poprzez wypowiedzenie na przykład następujących wyrazów: Tnę linę!, a w przypadku, gdy lina umożliwia jej zrzut (jest luźna) może zamiast cięcia liny dokonać jej zrzutu, informując dowódcę statku powietrznego poprzez wypowiedzenie na przykład następujących wyrazów: Zrzucam linę!. 3. Po odcięciu lub zrzuceniu liny instruktor wysokościowy informuje dowódcę statku powietrznego poprzez wypowiedzenie na przykład następujących wyrazów: Lina odcięta (zrzucona)!. 4. W sytuacji, gdy zwłoka groziłaby wystąpieniem bezpośredniego zagrożenia dla życia lub zdrowia osób, dopuszcza się samodzielne odcięcie lub zrzucenie liny przez instruktora wysokościowego, bez podania wcześniejszej komendy. W razie wystąpienia takiej sytuacji instruktor wysokościowy po odcięciu lub zrzuceniu liny, informuje dowódcę statku powietrznego o zaistniałej sytuacji poprzez wypowiedzenie na przykład następujących wyrazów: Lina odcięta (zrzucona)!. str. 20