W związku z występującymi nagminnie od początku sezonu 2012/2013 przypadkami błędów sekretarzy, niewłaściwego nadzoru sędziów II i sędziów głównych nad pracą sekretarzy oraz niewłaściwej kontroli ustawienia przez sędziów II, opracowane zostały poniższe wytyczne. Zobowiązuje się wszystkich sędziów do stosowania się do poniższych zaleceń. Ponadto ujednolica się zasady zapisów w protokołach zawodów w związku z wideoweryfikacją. Warto pamiętać, że na forum internetowym każdy sędzia szczebla centralnego uzyska odpowiedź na dowolne pytanie dotyczące Przepisów Gry i ich interpretacji. Alternatywnie wystarczy wysłać maila na maroszek@szps.pl. Trzy kluczowe reguły Błąd w protokole odbija się na wszystkich sędziach! Każdy sędzia, w którego meczu nastąpi błąd w protokole, niewychwycony niezwłocznie i nieskorygowany, niezależnie czy jest w tym meczu sekretarzem, sędzią II, sędzią I czy sędzią głównym wie, że odium błędu spada na całą komisję sędziowską. Konieczność występowania w roli bohatera relacji medialnych, pisanie wyjaśnień na poczet złożonych protestów czy wreszcie utrata nominacji lub podleganie sankcjom ze strony wydziału dyscypliny jest ciężkim przeżyciem dla każdego. Dlatego należy poświęcić dużą uwagę protokołowi zawodów, by uniknąć w/w nieprzyjemności. Sekretarz musi mieć wystarczający czas na spokojne prowadzenie protokołu! Wszyscy sędziowie muszą zaakceptować zasadę, że sekretarz ma dość czasu, by bezbłędnie zakończyć zapisy w protokole przed wznowieniem gry. Niedozwolone jest pospieszanie sekretarzy albo wznawianie gry przed zakończeniem zapisów przez sekretarza. Jeżeli dany sędzia sekretarz rzeczywiście pracuje znacząco zbyt wolno, informację o tym można przekazać po meczu właściwemu wydziałowi sędziowskiemu. Niedopuszczalne jest także sygnalizowanie przez sekretarza faktu zakończenia zapisów w protokole, jeżeli cały zapis nie został zakończony. Po zauważeniu takiego faktu sędzia II nie powinien pozwolić na wznowienie gry aż do zakończenia zapisu, a sędzia główny zwrócić uwagę i samo zdarzenie uwzględnić w ocenie pomeczowej sędziego sekretarza. Przypomina się, że Wytyczne i instrukcje sędziowania stanowią (Przepis 23.3.): Sędzia pierwszy musi mieć zawsze pewność, że sędzia drugi i sekretarz mają wystarczająco dużo czasu na czynności administracyjne i zapis w protokole. Np. czy sekretarz miał wystarczająco dużo czasu na sprawdzenie prawidłowości prośby o zmianę oraz jej zapis. Jeśli sędzia pierwszy nie zapewni swoim kolegom odpowiednio dużo czasu na ich pracę, sekretarz i sędzia drugi nigdy nie będą w Strona 1 / 7
stanie uczestniczyć w następnej fazie meczu, co w rezultacie spowoduje powstanie wielu błędów członków komisji sędziowskiej. Jeśli sędzia pierwszy nie zadba o to, by zapewnić niezbędny czas dla kontroli poszczególnych zdarzeń i czynności administracyjnych, sędzia drugi musi gwizdkiem zatrzymać grę. Lepiej na chwilę przerwać grę, niż naprawiać serię błędów! Uczestnicy zawodów oraz ich obserwatorzy, włącznie z realizatorami transmisji telewizyjnych (którym najbardziej powinno zależeć na płynnym przebiegu spotkania) jednoznacznie twierdzą, że lepsza jest przerwa w grze dla wyjaśnienia ewentualnej nieprawidłowości (np. czy powstał błąd rotacji) wynikająca z ewentualnej pomyłki sekretarza niż późniejsza długotrwała przerwa w zawodach albo awantura po meczu, okraszone dyskusjami z sędziami, niesportowymi gestami itp. Ponadto odpowiedzialność za spóźnione stwierdzenie błędu (gł. rotacji), gdy zespołowi odbierane są punkty, wizerunkowo obciąża nie zespół, a głównie sędziów zawodów. Zatem jeżeli sekretarz zauważa jakąś nieprawidłowość, a w szczególności, jeżeli zagrywkę wykonuje inny zawodnik, niż wynika to z aktualnego zapisu w protokole, musi on doprowadzić do niezwłocznego przerwania gry. Wznowienie zawodów będzie możliwe dopiero po potwierdzeniu błędu rotacji albo skorygowaniu zapisu w protokole. Kontrola ustawienia przez sekretarza Zobowiązuje się sekretarzy do jednoczesnego z sędzią II sprawdzenia ustawienia zawodników przed rozpoczęciem seta. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości, sekretarz niezwłocznie informuje o tym fakcie sędziego II. Sędzia sekretarz nie może dopuścić do wykonania pierwszej zagrywki w secie przez nieprawidłowego zawodnika. Jeżeli w momencie sygnału na wykonanie zagrywki nieprawidłowy zawodnik jest w posiadaniu piłki, sekretarz natychmiast musi uruchomić sygnalizator (w jego braku gwizdnąć) i poinformować o sytuacji sędziego II. Jeżeli sekretarz dopuści do wykonania pierwszej w secie zagrywki przez nieprawidłowego zawodnika, stwierdzony powinien zostać błąd komisji sędziowskiej, a wymiana powtórzona. Przypomina się, że jednym z podstawowych obowiązków sędziego sekretarza jest każdorazowa weryfikacja, czy numer zawodnika faktycznie zagrywającego zgadza się z numerem zagrywającego w protokole zawodów. Każdorazowo, a więc także jeżeli zespół zdobył kolejny punkt i powinien ponownie zagrywać ten sam zawodnik. Sędzia sekretarz obowiązkowo po każdej przerwie (na odpoczynek albo technicznej) najpierw sprawdza, czy oba zespoły znajdują się w komplecie na boisku i czy właściwy zawodnik jest na zagrywce. Dopiero po tym sprawdzeniu unosi dwie ręce do góry informując sędziego II, że Strona 2 / 7
zweryfikował sytuację na boisku. Inaczej mówiąc, sekretarz unosi ręce do góry dopiero wtedy, gdy wie, czy prawidłowy zawodnik zamierza wykonać zagrywkę. Nadzór sędziego II nad pracą sekretarza Przepis 24.2.3 stanowi, iż sędzia drugi kontroluje pracę sekretarza (sekretarzy). Zgodnie z materiałem Czytanie protokołu prezentowanym na kursokonferencji w Krynicy w trakcie meczu kontrola protokołu może odbywać się podczas: przerw na odpoczynek i przerw technicznych, przy sankcjonowaniu zespołu i zawodników, przerw między setami Sprawdzamy: czy ilość zagrywek jest zgodna w obu zespołach, czy pozycje zawodników są zgodne z zapisem, przy anulowaniu punktów: czy zrobiono to zgodnie z instrukcją, czy jest różnica punktów przy każdej zmianie zagrywki. Zobowiązuje się sędziów II w szczególności do ustalenia numeru zawodnika, który wedle protokołu ma wykonać pierwszą po przerwie zagrywkę i porównania go z numerem zawodnika faktycznie zagrywającego. Jeżeli numery te się różnią, sędzia II przerywa grę gwizdkiem w momencie wykonania zagrywki i udaje się do protokołu, by zweryfikować prawdopodobny błąd rotacji. Podkreślić trzeba, że lepiej taką zagrywkę powtórzyć (jeżeli sędzia II źle odczytał protokół albo sekretarz popełnił błąd) niż pominąć błąd rotacji. Ponadto sędzia II po dokonaniu każdej zmiany zawodników (lub ich serii w jednej przerwie w grze) musi sprawdzić, czy zmiana (zmiany) zostały prawidłowo wpisane do protokołu, zanim zgłosi sędziemu I gotowość do wznowienia gry. Interwencja sędziego głównego w przypadku błędu rotacji Przypomina się, że Vademecum sędziego głównego stanowi w Rozdziale III punkt 13. poświęconym obowiązkom sędziego głównego w czasie meczu: Sędzia główny ma obowiązek i prawo do ingerencji w przebieg zawodów w przypadku: - niewłaściwej decyzji sędziego, która jest niezgodna z Przepisami Gry albo gdy sędzia nie wykonał wszystkich czynności wynikających z własnych decyzji; - niewłaściwej decyzji sekretarza, który popełnił błąd w kontroli porządku rotacji lub wyniku spotkania.. Pozostawia się sędziom głównym swobodę w wyborze sposobu kontroli rotacji w czasie meczu. Przypomina się jednak, iż na stronie internetowej w dziale Do pobrania -> Materiały Strona 3 / 7
Szkoleniowe Krynica 2011 znajduje się Protokół Sędziego Głównego, którego prowadzenie w czasie meczu pozwala skutecznie kontrolować ustawienie zespołów. Kontrola ustawienia przez sędziego II przed rozpoczęciem seta Przypomina się procedurę sprawdzania ustawienia zespołu przez sędziego II przed rozpoczęciem seta. Przede wszystkim sędzia II sprawdza, czy sekretarz prawidłowo przepisał ustawienia początkowe zespołów z kartek dostarczonych przez trenerów. Po zakończeniu przerwy między setami najpierw sprawdza się ustawienie zespołu, który będzie zagrywać, jako pierwszy w danym secie. Sędzia II trzyma odpowiednią kartkę z ustawieniem w ręce i weryfikuje, czy zawodnicy na boisku stoją w prawidłowym ustawieniu. Zakazane jest wykonywanie tej czynności w jakikolwiek sposób podpowiadający zespołowi przeciwnemu, jak ustawiony jest zespół weryfikowany, a w szczególności: wypowiadanie na głos numerów zawodników i / lub ich pozycji; wskazywanie ręką zawodników i / lub ich pozycji; nakazywanie konkretnym zawodnikom przesunięcie się lub zmianę pozycji. Koniecznym elementem weryfikacji ustawienia jest kontrola, który zawodnik jest zastępowany przez Libero! Nie wolno dopuścić do zastąpienia, w wyniku którego Libero znajduje się w linii ataku albo ma wykonać zagrywkę. Zastąpienie z udziałem Libero może nastąpić dopiero po sygnale sędziego II wskazującym, iż zakończył on sprawdzanie prawidłowości ustawienia początkowego. Jeszcze raz podkreśla się, że sędzia II musi skontrolować, czy to zastąpienie Libero jest prawidłowe. Są tylko trzy rodzaje reakcji sędziego II na ewentualne nieprawidłowości w ustawieniu przed rozpoczęciem seta: 1. Jeżeli na boisku znajduje się zawodnik, którego numeru nie ma na kartce z ustawieniem, sędzia II podchodzi do trenera zespołu, pokazuje mu kartkę z ustawieniem i informuje o nieprawidłowym zawodniku. Trener musi podjąć decyzję o wprowadzeniu właściwego zawodnika na boisko albo o dokonaniu zmiany zawodników. 2. Jeżeli na boisku zawodnicy stoją w niewłaściwym ustawieniu, sędzia II wzywa do siebie kapitana zespołu i pokazuje mu kartkę z ustawieniem, pytając, czy kapitan zna ustawienie. Właściwe jest także poinformowanie kapitana, którzy zawodnicy znajdują się na niewłaściwych pozycjach. 3. Jeżeli zespół próbuje wykonać nieprawidłowe zastąpienie Libero, sędzia II gwizdkiem i gestem zakazuje jego dokonania (tak jak w przypadku odrzucenia zmiany) oraz podchodzi do trenera Strona 4 / 7
informując, dlaczego zastąpienie było nieprawidłowe. Zespół może w takim wypadku wykonać inne, regulaminowe zastąpienie. Uwaga: nie ma uniwersalnej reguły, że zespół nie może popełnić błędu rotacji albo ustawienia w pierwszej wymianie seta (chociaż ustawienie zostało zweryfikowane przez sędziego II). Ale jest to ograniczone do sytuacji, gdy zespół zmieni ustawienie po jego kontroli przez sędziego II (albo gdy zespół nie poprawi ustawienia pomimo jednoznacznego powiadomienia kapitana o tym, jak to ustawienie powinno wyglądać). Kontrola ustawienia przez sędziów w czasie meczu Oczekuje się od sędziów szczebla centralnego, iż już w ciągu I seta (zarówno jako sędzia I, jak i jako sędzia II) będą w stanie kontrolować co najmniej wzajemne ustawienie obu rozgrywających. W najprostszym, ale i dość częstym wypadku, obaj rozgrywający rozpoczynają grę w secie z pozycji I, by możliwie długo grać z trzema zawodnikami atakującymi w linii ataku. Wówczas przy zagrywce z jednej strony obaj rozgrywający są na tych samych pozycjach, natomiast przy zagrywce z drugiej strony ich pozycja różni się o jeden (zawsze wyprzedza ten sam zespół). Warto przeanalizować poniższy schemat: Strona 5 / 7
Strona 6 / 7
Ustalenia dotyczące zapisów w protokole w związku z wideoweryfikacją Ustala się następujące zasady dotyczące zapisów w protokole zawodów w związku z wideoweryfikacją: 1. Sędzia sekretarz zawsze zapisuje w protokole zawodów wynik po decyzji sędziego I przyznającego zagrywkę (skreśla punkt dla drużyny, która ma zagrywać), nawet, jeżeli któryś z zespołów zgłasza żądanie wideoweryfikacji. 2. Jeżeli w wyniku wideoweryfikacji następuje zmiana decyzji sędziowskiej, sekretarz anuluje w protokole zapisany punkt odkreślając go linią poziomą. Kolejne punkty skreślane są wówczas w odwrotnym kierunku niż wcześniejsze. 3. W protokole zapisów wideoweryfikacji asystent sekretarza wpisuje wynik po decyzji sędziego I przyznającego zagrywkę. Nawet jeżeli w wyniku wideoweryfikacji następuje zmiana decyzji sędziowskiej, asystent sekretarza nie poprawia wyniku w swoim protokole. 4. W protokole kontroli Libero asystent sekretarza przy ewentualnym zastąpieniu zapisuje wynik po wideoweryfikacji. Strona 7 / 7