Nazwa specyfikacji D WYMAGANIA OGÓLNE 2 ROBOTY PRZYGOTOWAWCZE D

Podobne dokumenty
SZCZEGÓ OWE SPECYFIKACJE TECHNICZNE

SST Przebudowa drogi nr 178 odc. Gostomia Waùcz

SZCZEGÓ OWA SPECYFIKACJA TECHNICZNA D CPV

SZCZEGÓ OWE SPECYFIKACJE TECHNICZNE

PRZEBUDOWA SZATNI NR 4 WRAZ Z MODERNIZACJ SYSTEM ÓW CH ODZENIA ROZDZIELNI ELEKTRYCZNYCH W ZESPOLE OBIEKTÓW SPORTOWYCH KIELCE UL.

SZCZEGÓ OWE SPECYFIKACJE TECHNICZNE

SPECYFIKACJE TECHNICZNE WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH PROJEKT BUDOWLANY

SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT ST-000

SPECYFIKACJE TECHNICZNE - DROGI

Specyfikacja Techniczna wykonania i odbioru robót

W z ó r u m o w y POSTANOWIENIA GENERALNE

SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I OBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH

KARTA TYTUŁOWA. Specyfikacje techniczne wykonania i odbioru robót budowlanych. Instalacje sanitarne zmiany układu funkcjonalnego

SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I OBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH

SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH REMONT DACHU URZĘDU POCZTOWEGO W M. WISZNIA MAŁA UL. WROCŁAWSKA 27

D Oznakowanie poziome dróg D WYMAGANIA OGÓLNE

Specyfikacja Techniczna wykonania i odbioru robót

Budowa kompleksu sportowo-edukacyjnego przy Publicznym Gimnazjum nr 8 im. T. Kościuszki, Łódź, ul. Żubardzka 26 - Budżet obywatelski

SZCZEGÓ OWA SPECYFIKACJA TECHNICZNA D CPV

SPECYFIKACJA TECHNICZNA wykonania i odbioru robót

KARTA TYTU OWA. Remont rynku sieci wodoci¹gowe, kanalizacji sanitarnej i deszczowej. RYNEK MIEJSKI w USTRONIU

Specyfikacja Technicznego Wykonania i Odbioru Robót dla Remontu elewacji budynku Przychodni Rejonowej w Otwocku-Úwidrze przy ul.

ZESPO U SZKÓ SPECJALNYCH

SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT DROGOWYCH. Przebudowa dróg dojazdowych do gruntów rolnych we wsi Karłowice Wielkie

D - M WYMAGANIA OGÓLNE

SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBOT

SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT. Przebudowa drzwi wejściowych UP Ustroń, ul. Ignacego Daszyńskiego 33, Ustroń

I. SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH (ST)

SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH. Warszawa, luty 2009 r.

MATERIA Y PRZETARGOWE

Szkolny plac zabaw maùy przy Zespole Szkóù w Sawinie SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH

Kod CPV MONTAÝ OKIEN DREWNIANYCH I DRZWI

D PARKINGI I ZATOKI

Ogólna Specyfikacja Techniczna wykonania termomodernizacji budynku Gimnazjum z Oddziałami Dwujęzycznymi r 18. w Warszawie przy ul. Angorskiej 2.

SPECYFIKACJE TECHNICZNE WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH

Remont ul. Zaczarowanej Róży w Zalesiu Górnym.

SPECYFIKACJE TECHNICZNE WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT

SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT

SPECYFIKACJE TECHNICZNE WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH

Remont ul. Szkolnej w Sułkowicach - dz. nr ew. 122, ZAKRES 1, 4, 5, 6

SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT USUNIĘCIE ZALECEŃ KOMINIARSKICH W UP WISŁA, PLAC HOFFA 1-2, WISŁA

ZACHOWANIE DZIEDZICTWA KULTUROWEGO I OSIĄGNIĘĆ KULTURALNYCH ZAGŁĘBIA

ROBOTY W ZAKRESIE PRZYGOTOWANIA TERENU POD BUDOWĘ I ROBOTY ZIEMNE

DM WYMAGANIA OGÓLNE

Powiatowy Zarz¹d Dróg w Nowym S¹czu ul. Wiœniowieckiego 136, Nowy S¹cz; Tel. -...; fax -...; NIP -...; REGON -...;

SZCZEGÓŁOWE SPECYFIKACJE TECHNICZNE WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH. Część D drogowa D WYMAGANIA OGÓLNE

PROJEKT ARCHITEKTONICZNO BUDOWLANY REJPROJEKT. Most w km dr. powiatowej nr 2604L w m. Wilków

DM WYMAGANIA OGÓLNE

DM WYMAGANIA OGÓLNE

SPIS ZAWARTOŚCI. Remont dachów AMW REWITA oddział Rogowo budynek nr 62 Kuchnia-Stołówka OGÓLNA SPECYFIKACJA TECHNICZNA

SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT

Specyfikacja techniczna wykonania i odbioru robót budowlanych

Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji obejmują wymagania szczegółowe, wspólne dla robót objętych szczegółowymi specyfikacjami technicznymi:

Specyfikacje techniczne wykonania i odbioru robót budowlanych

SPECYFIKACJE TECHNICZNE

Specyfikacja Techniczna D

SPECYFIKACJE TECHNICZNE WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH

SPECYFIKACJA TECHNICZNA ST 0.00 WYMAGANIA OGÓLNE


D WYMAGANIA OGÓLNE

Remont ul. Topolowej w Piasecznie.

OŚRODEK DLA BEZDOMYCH NR 1 W POZNANIU UL. MICHAŁOWO 68. Wentylacja pomieszczeń mieszkalnych

DROGOWNICTWO ROJEKTOWANIE NADZÓR mgr inż. Rudolf Nowak Knurów ul. Wyspiańskiego 76 Tel

SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH

SPECYFIKACJE TECHNICZNE

SPECYFIKACJE TECHNICZNE ST-00 WYMAGANIA OGÓLNE. Budowa kanalizacji deszczowej w Wiśniowej w Siemiatyczach

SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH

i Odbioru Robót Budowlanych BRANŻA DROGOWA

SZCZEGÓŁOWA SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH

SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH

SZCZEGÓŁOWE SPECYFIKACJE TECHNICZNE

D WYMAGANIA OGÓLNE

SZCZEGÓŁOWA SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT

OGÓLNE SPECYFIKACJE TECHNICZNE WYMAGANIA OGÓLNE

SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH

"Przebudowa drogi we wsi Chomętowo, gmina Dobiegniew".

INFORMACJA DOTYCZĄCA BEZPIECZEŃSTWA I OCHRONY ZDROWIA

SPECYFIKACJE TECHNICZNE WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT

SPECYFIKACJE TECHNICZNE WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT

SPECYFIKACJA TECHNICZNA WARUNKÓW WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT. Obiekt: Budowa oświetlenia Skatepark Kłodzko ul. Kusocińskiego

SZCZEGÓŁOWE SPECYFIKACJE TECHNICZNE WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH

PROJEKT CZASOWEJ ORGANIZACJI RUCHU

SZCZEGÓŁOWE SPECYFIKACJE TECHNICZNE

D f JESIENNE UTRZYMANIE DROGI

D FREZOWANIE NAWIERZCHNI ASFALTOWYCH NA ZIMNO 1. WST P MATERIA Y SPRZ T TRANSPORT WYKONANIE ROBÓT...


SZCZEGÓŁOWE SPECYFIKACJE TECHNICZNE WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT

OGÓLNE SPECYFIKACJE TECHNICZNE WYMAGANIA OGÓLNE

OGÓLNA SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH

SZCZEGÓŁOWE SPECYFIKACJE TECHNICZNE WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT

Okreœlenie przedmiotu oraz wielkoœci lub zakresu zamówieñ uzupeùniaj¹cych

Specyfikacja do sprzeda y drewna z wycink¹ drzew. Aukcja nr 15/ K /2016

Specyfikacja Techniczna Wykonania i Odbioru Robót Budowlanych (STWiOR)

Wymagania ogólne D.M

SZCZEGÓŁOWA SPECYFIKACJA TECHNICZNA

SZCZEGÓŁOWA SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYMAGANIA OGÓLNE

Kod CPV Instalowanie wind i ruchomych schodów

Projekt budowlano-wykonawczy dla zadania: UTWARDZENIE PLACU PRZY ZESPOLE SZKÓŁ W ŁĘKAWICY Z INFRASTRUKTURĄ TOWARZYSZĄCĄ

Transkrypt:

Nr specyfikacji Spis treœci Nazwa specyfikacji Nr strony D-00.00.00. WYMAGANIA OGÓLNE 2 D-01.00.00. D-02.00.00. D-03.00.00. D-04.00.00. D-05.00.00. D-06.00.00. D-07.00.00. D-08.00.00. D-10.00.00. ROBOTY PRZYGOTOWAWCZE D-01.01.01. Odtworzenie trasy i punktów wysokoœciowych D-01.02.01. Usuniêcie drzew i krzewów D-01.02.04. Rozbiórka elementów dróg ROBOTY ZIEMNE D-02.00.01. Wymagania ogólne D-02.01.01. Wykonanie wykopów D-02.02.01. Wykonanie nasypów ODWODNIENIE KORPUSU DROGOWEGO D-03.01.01. Przepusty pod koron¹ drogi D-03.02.01. Kanalizacja deszczowa D-03.02.02. Kanalizacja deszczowa budowa studzienek wodoœciekowych PODBUDOWA D-04.01.01. Profilowanie i zagêszczanie podùo a D-04.01.01. Oczyszczenie i skropienie warstw konstrukcyjnych D-04.04.00. Podbudowy z kruszyw wymagania ogólne D-04.04.01. Podbudowa z kruszywa naturalnego stabilizowanego mechanicznie D-04.04.02. Podbudowa z kruszywa ùamanego stabilizowanego mechanicznie D-04.08.01. Wyrównanie nawierzchni mieszank¹ mineralno-bitumiczn¹ D-04.08.04. Wyrównanie podbudowy tùuczniem NAWIERZCHNIE. D-05.03.01. Nawierzchnie z kostki brukowej betonowej D-05.01.01. Nawierzchnie z betonu asfaltowego ROBOTY WYKOÑCZENIOEWE D-06.01.01. Umocnienie skarp i rowów przez obsianie D-06.01.02. Umocnienie powierzchniowe skarp pùytami betonowymi chodnikowymi D-06.02.01. Przepusty pod zjazdami OZNAKOWANIE I URZ DZENIA BEZPIECZEÑSTWA RUCHU D-07.01.01. Oznakowanie poziome D-07.02.01. Oznakowanie pionowe D-07.05.01. Bariery ochronne stalowe ELEMENTY ULIC D-08.01.01. Krawê niki betonowe D-08.03.01. Betonowe obrze a chodnikowe D-08.05.01. Úcieki z prefabrykatów betonowych INNE ROBOTY D-10.06.01. Parkingi i zatoki D-10.10.01. Gabiony D-10.10.02. Umocnienie cieku 15 18 21 24 29 31 40 52 58 64 68 72 80 82 84 87 94 99 114 117 122 133 147 158 170 174 178 182 189 193

SZCZEGÓ OWE SPECYFIKACJE TECHNICZNE WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH Czêœã D drogowa D - 00.00.00. WYMAGANIA OGÓLNE Strona - 2 -

1. WSTÆP 1.1. Przedmiot SST Przedmiotem niniejszej szczegóùowej specyfikacji technicznej (SST) s¹ wymagania ogólne dotycz¹ce wykonania i odbioru robót drogowych. 1.2. Zakres stosowania SST Szczegóùow¹ specyfikacje techniczn¹ nale y stosowaã jako dokument przetargowy i kontraktowy przy zlecaniu i realizacji robót wyszczególnionych w pkt. 1.1 1.3. Zakres robót objêtych SST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji obejmuj¹ wymagania szczegóùowe, wspólne dla robót objêtych szczegóùowymi specyfikacjami technicznymi i nale y je rozumieã i stosowaã w powi¹zaniu z nimi. 1.4. Okreœlenia podstawowe U yte w SST wymienione poni ej okreœlenia nale y rozumieã w ka dym przypadku nastêpuj¹co: 1.4.1. Budowla drogowa - obiekt budowlany, niebêd¹cy budynkiem, stanowi¹cy caùoœã techniczno-u ytkow¹ (droga) albo jego czêœã stanowi¹c¹ odrêbny element konstrukcyjny lub technologiczny (obiekt mostowy, korpus ziemny, wêzeù). 1.4.2. Chodnik - wyznaczony pas terenu przy jezdni lub odsuniêty od jezdni, przeznaczony do ruchu pieszych. 1.4.3. Droga - wydzielony pas terenu przeznaczony do ruchu lub postoju pojazdów oraz ruchu pieszych wraz z wszelkimi urz¹dzeniami technicznymi zwi¹zanymi z prowadzeniem i zabezpieczeniem ruchu. 1.4.4. Dziennik budowy zeszyt z ponumerowanymi stronami, opatrzony pieczêci¹ organu wydaj¹cego, wydany zgodnie z obowi¹zuj¹cymi przepisami, stanowi¹cy urzêdowy dokument przebiegu robót budowlanych, sùu ¹cy do notowania zdarzeñ i okolicznoœci zachodz¹cych w toku wykonywania robót, rejestrowania dokonywanych odbiorów robót, przekazywania poleceñ i innej korespondencji technicznej pomiêdzy In ynierem projektu, Wykonawc¹ i projektantem. 1.4.5. In ynier osoba wymieniona w danych kontraktowych (wyznaczona przez Zamawiaj¹cego, o której wyznaczeniu poinformowany jest Wykonawca), odpowiedzialna za nadzorowanie robót i administrowanie kontraktem. 1.4.6. Kierownik budowy - osoba wyznaczona przez Wykonawcê, upowa niona do kierowania robotami i do wystêpowania w jego imieniu w sprawach realizacji kontraktu. 1.4.7. Konstrukcja nawierzchni - ukùad warstw nawierzchni wraz ze sposobem ich poù¹czenia. 1.4.8. Ksi¹ ka obmiarów - akceptowany przez In yniera, zeszyt z ponumerowanymi stronami, sùu ¹cy do wpisywania przez Wykonawcê obmiaru dokonywanych robót w formie wyliczeñ, szkiców i ew. dodatkowych zaù¹czników. Wpisy w ksi¹ ce obmiarów podlegaj¹ potwierdzeniu przez In yniera. 1.4.9. Laboratorium - drogowe lub inne laboratorium badawcze, zaakceptowane przez Zamawiaj¹cego, niezbêdne do przeprowadzenia wszelkich badañ i prób zwi¹zanych z ocen¹ jakoœci materiaùów oraz robót. 1.4.10. Materiaùy - wszelkie tworzywa niezbêdne do wykonania robót, zgodne z dokumentacj¹ projektow¹ i specyfikacjami technicznymi, zaakceptowane przez In yniera. 1.4.11. Nawierzchnia - warstwa lub zespóù warstw sùu ¹cych do przejmowania i rozkùadania obci¹ eñ od ruchu na podùo e gruntowe i zapewniaj¹cych dogodne warunki dla ruchu. a) Warstwa œcieralna - górna warstwa nawierzchni poddana bezpoœrednio oddziaùywaniu ruchu i czynników atmosferycznych. b) Podbudowa dolna czêœã nawierzchni sùu ¹ca do przenoszenia obci¹ eñ od ruchu na podùo e. Podbudowa mo e skùadaã siê z podbudowy zasadniczej i podbudowy pomocniczej. 1.4.12. Niweleta - wysokoœciowe i geometryczne rozwiniêcie na pùaszczyênie pionowego przekroju w osi drogi lub obiektu mostowego. 1.4.13. Objazd tymczasowy - droga specjalnie przygotowana i odpowiednio utrzymana do przeprowadzenia ruchu publicznego na okres budowy. 1.4.14. Odpowiednia (bliska) zgodnoœã - zgodnoœã wykonywanych robót z dopuszczonymi tolerancjami, a jeœli przedziaù tolerancji nie zostaù okreœlony - z przeciêtnymi tolerancjami, przyjmowanymi zwyczajowo dla danego rodzaju robót budowlanych. 1.4.15. Pas drogowy - wydzielony liniami granicznymi pas terenu przeznaczony do umieszczania w nim drogi i zwi¹zanych z ni¹ urz¹dzeñ oraz drzew i krzewów. Pas drogowy mo e równie obejmowaã teren przewidziany do rozbudowy drogi i budowy urz¹dzeñ chroni¹cych ludzi i œrodowisko przed uci¹ liwoœciami powodowanymi przez ruch na drodze. 1.4.16. Pobocze - czêœã korony drogi przeznaczona do chwilowego postoju pojazdów, umieszczenia urz¹dzeñ organizacji i bezpieczeñstwa ruchu oraz do ruchu pieszych, sùu ¹ca jednoczeœnie do bocznego oparcia konstrukcji nawierzchni. 1.4.17. Podùo e nawierzchni - grunt rodzimy lub nasypowy, le ¹cy pod nawierzchni¹ do gùêbokoœci przemarzania. 1.4.18. Podùo e ulepszone nawierzchni - górna warstwa podùo a, le ¹ca bezpoœrednio pod nawierzchni¹, ulepszona w celu umo liwienia przejêcia ruchu budowlanego i wùaœciwego wykonania nawierzchni. 1.4.19. Polecenie In yniera - wszelkie polecenia przekazane Wykonawcy przez In yniera, w formie pisemnej, dotycz¹ce sposobu realizacji robót lub innych spraw zwi¹zanych z prowadzeniem budowy. Strona - 3 -

1.4.20. Projektant - uprawniona osoba prawna lub fizyczna bêd¹ca autorem dokumentacji projektowej. 1.4.21. Przedsiêwziêcie budowlane - kompleksowa realizacja nowego poù¹czenia drogowego lub caùkowita modernizacja/przebudowa (zmiana parametrów geometrycznych trasy w planie i przekroju podùu nym) istniej¹cego poù¹czenia. 1.4.22. Przeszkoda naturalna - element œrodowiska naturalnego, stanowi¹cy utrudnienie w realizacji zadania budowlanego, na przykùad dolina, bagno, rzeka, szlak wêdrówek dzikich zwierz¹t itp. 1.4.23. Przeszkoda sztuczna - dzieùo ludzkie, stanowi¹ce utrudnienie w realizacji zadania budowlanego, na przykùad droga, kolej, ruroci¹g, kanaù, ci¹g pieszy lub rowerowy itp. 1.4.24. Przetargowa dokumentacja projektowa - czêœã dokumentacji projektowej, która wskazuje lokalizacjê, charakterystykê i wymiary obiektu bêd¹cego przedmiotem robót. 1.4.25. Teren budowy - teren udostêpniony przez Zamawiaj¹cego dla wykonania na nim robót oraz inne miejsca wymienione w kontrakcie jako tworz¹ce czêœã terenu budowy. 1.4.26. Zadanie budowlane - czêœã przedsiêwziêcia budowlanego, stanowi¹ca odrêbn¹ caùoœã konstrukcyjn¹ lub technologiczn¹, zdoln¹ do samodzielnego peùnienia funkcji techniczno-u ytkowych. Zadanie mo e polegaã na wykonywaniu robót zwi¹zanych z budow¹, modernizacj¹/ przebudow¹, utrzymaniem oraz ochron¹ budowli drogowej lub jej elementu. 1.4.27. Rekultywacja - roboty maj¹ce na celu uporz¹dkowanie i przywrócenie pierwotnych funkcji terenom naruszonym w czasie realizacji zadania budowlanego. 1.4.28. SST - szczegóùowa specyfikacja techniczna. 1.4.29. ST - specyfikacja techniczna. 1.4.30. PZJ - program zapewnienia jakoœci. 1.4.31. BHP - bezpieczeñstwo i higiena pracy 1.5. Szczegóùowe wymagania dotycz¹ce robót Wykonawca jest odpowiedzialny za jakoœã wykonanych robót, bezpieczeñstwo wszelkich czynnoœci na terenie budowy, metody u yte przy budowie oraz za ich zgodnoœã z dokumentacj¹ projektow¹, SST i poleceniami In yniera. 1.5.1. Przekazanie terenu budowy Zamawiaj¹cy w terminie okreœlonym w dokumentach kontraktowych przeka e Wykonawcy teren budowy wraz ze wszystkimi wymaganymi uzgodnieniami prawnymi i administracyjnymi, lokalizacjê i wspóùrzêdne punktów gùównych trasy oraz reperów, dziennik budowy oraz dwa egzemplarze dokumentacji projektowej i dwa komplety SST. Na Wykonawcy spoczywa odpowiedzialnoœã za ochronê przekazanych mu punktów pomiarowych do chwili odbioru ostatecznego robót. Uszkodzone lub zniszczone znaki geodezyjne Wykonawca odtworzy i utrwali na wùasny koszt. 1.5.2. Dokumentacja projektowa 1.5.2.1. Dokumentacja projektowa Zamawiaj¹cego Dokumentacja projektowa bêdzie zawieraã rysunki, obliczenia i dokumenty, zgodne z wykazem podanym w szczegóùowych warunkach umowy, wykaz pozycji, które stanowi¹ przetargow¹ dokumentacjê projektow¹ projektow¹ dokumentacjê wykonawcz¹ (techniczn¹) i zostan¹ przekazane Wykonawcy, 1.5.2.2. Dokumentacja projektowa Wykonawcy Wykonawca zobowi¹zany jest do opracowania we wùasnym zakresie nastêpuj¹cych projektów: Projekt Wykonawczy Zabezpieczenia Wykopów i Projekt Odwodnienia Wykopów Projekt Wykonawczy Deskowañ Projekt Technologiczny Betonowania Projekt organizacji monta u, z uzasadnieniem dobranego sprzêtu monta owego (dobór udêwigu i wysiêgu dêwigu monta owego do ciê aru, ewentualnie trawersy i poùo enia prefabrykatów) Ww. projekty powinny byã uzgodnione z Zamawiaj¹cym oraz podlegaj¹ akceptacji Biura Projektowego. Koszty ww. uzgodnieñ obci¹ aj¹ Wykonawcê Robót. Ceny uzgodnieñ opracowañ zgodnie z Úrodowiskowymi Zasadami Wyceny Prac Projektowych. Niezale nie Wykonawca opracuje i przedstawi do akceptacji Zamawiaj¹cego Projekt Organizacji i Technologii Robót dla poszczególnych obiektów i robót. Przed przyst¹pieniem do robót /w projekty musz¹ zostaã zatwierdzone przez Zamawiaj¹cego. 1.5.3. Zgodnoœã robót z dokumentacj¹ projektow¹ i SST Dokumentacja projektowa, SST i wszystkie dodatkowe dokumenty przekazane Wykonawcy przez In yniera stanowi¹ czêœã umowy, a wymagania okreœlone w choãby jednym z nich s¹ obowi¹zuj¹ce dla Wykonawcy tak jakby zawarte byùy w caùej dokumentacji. W przypadku rozbie noœci w ustaleniach poszczególnych dokumentów obowi¹zuje kolejnoœã ich wa noœci wymieniona w Kontraktowych warunkach ogólnych ( Ogólnych warunkach umowy ). Wykonawca nie mo e wykorzystywaã bùêdów lub opuszczeñ w dokumentach kontraktowych, a o ich wykryciu winien natychmiast powiadomiã In yniera, który podejmie decyzjê o wprowadzeniu odpowiednich zmian i poprawek. Strona - 4 -

W przypadku rozbie noœci, wymiary podane na piœmie s¹ wa niejsze od wymiarów okreœlonych na podstawie odczytu ze skali rysunku. Wszystkie wykonane roboty i dostarczone materiaùy bêd¹ zgodne z dokumentacj¹ projektow¹ i SST. Dane okreœlone w dokumentacji projektowej i w SST bêd¹ uwa ane za wartoœci docelowe, od których dopuszczalne s¹ odchylenia w ramach okreœlonego przedziaùu tolerancji. Cechy materiaùów i elementów budowli musz¹ wykazywaã zgodnoœã z okreœlonymi wymaganiami, a rozrzuty tych cech nie mog¹ przekraczaã dopuszczalnego przedziaùu tolerancji. W przypadku, gdy materiaùy lub roboty nie bêd¹ w peùni zgodne z dokumentacj¹ projektow¹ lub SST i wpùynie to na niezadowalaj¹c¹ jakoœã elementu budowli, to takie materiaùy zostan¹ zast¹pione innymi, a elementy budowli rozebrane i wykonane ponownie na koszt Wykonawcy. 1.5.4. Zabezpieczenie terenu budowy a) Roboty modernizacyjne/ przebudowa i remontowe ( pod ruchem ) Wykonawca jest zobowi¹zany do utrzymania ruchu publicznego oraz utrzymania istniej¹cych obiektów (jezdnie, ci¹gi piesze, znaki drogowe, bariery ochronne, urz¹dzenia odwodnienia itp.) na terenie budowy, w okresie trwania realizacji kontraktu, a do zakoñczenia i odbioru ostatecznego robót. Przed przyst¹pieniem do robót Wykonawca przedstawi In ynierowi do zatwierdzenia, uzgodniony z odpowiednim zarz¹dem drogi i organem zarz¹dzaj¹cym ruchem, projekt organizacji ruchu i zabezpieczenia robót w okresie trwania budowy. W zale noœci od potrzeb i postêpu robót projekt organizacji ruchu powinien byã na bie ¹co aktualizowany przez Wykonawcê. Ka da zmiana, w stosunku do zatwierdzonego projektu organizacji ruchu, wymaga ka dorazowo ponownego zatwierdzenia projektu. W czasie wykonywania robót Wykonawca dostarczy, zainstaluje i bêdzie obsùugiwaù wszystkie tymczasowe urz¹dzenia zabezpieczaj¹ce takie jak: zapory, œwiatùa ostrzegawcze, sygnaùy, itp., zapewniaj¹c w ten sposób bezpieczeñstwo pojazdów i pieszych. Wykonawca zapewni staùe warunki widocznoœci w dzieñ i w nocy tych zapór i znaków, dla których jest to nieodzowne ze wzglêdów bezpieczeñstwa. Wszystkie znaki, zapory i inne urz¹dzenia zabezpieczaj¹ce bêd¹ akceptowane przez In yniera. Fakt przyst¹pienia do robót Wykonawca obwieœci publicznie przed ich rozpoczêciem w sposób uzgodniony z In ynierem oraz przez umieszczenie, w miejscach i iloœciach okreœlonych przez In yniera, tablic informacyjnych, których treœã bêdzie zatwierdzona przez In yniera. Tablice informacyjne bêd¹ utrzymywane przez Wykonawcê w dobrym stanie przez caùy okres realizacji robót. Koszt zabezpieczenia terenu budowy nie podlega odrêbnej zapùacie i przyjmuje siê, e jest wù¹czony w cenê kontraktow¹. 1.5.5. Ochrona œrodowiska w czasie wykonywania robót Wykonawca ma obowi¹zek znaã i stosowaã w czasie prowadzenia robót wszelkie przepisy dotycz¹ce ochrony œrodowiska naturalnego. W okresie trwania budowy i wykañczania robót Wykonawca bêdzie: a) utrzymywaã teren budowy w stanie bez wody stoj¹cej, b) podejmowaã wszelkie uzasadnione kroki maj¹ce na celu stosowanie siê do przepisów i norm dotycz¹cych ochrony œrodowiska na terenie i wokóù terenu budowy oraz bêdzie unikaã uszkodzeñ lub uci¹ liwoœci dla osób lub dóbr publicznych i innych, a wynikaj¹cych z nadmiernego haùasu, wibracji, zanieczyszczenia lub innych przyczyn powstaùych w nastêpstwie jego sposobu dziaùania. Stosuj¹c siê do tych wymagañ bêdzie miaù szczególny wzgl¹d na: 1) lokalizacjê baz, magazynów, skùadowisk i dróg dojazdowych, 2) œrodki ostro noœci i zabezpieczenia przed: a) zanieczyszczeniem zbiorników i cieków wodnych pyùami lub substancjami toksycznymi, b) zanieczyszczeniem powietrza pyùami i gazami, c) mo liwoœci¹ powstania po aru. Wykonawca zobowi¹zany jest uzyskaniem wskazañ odpowiedniego organu dla trasy i miejsca zdeponowania odpadów Ustaw¹ ( Dz. U. nr 62 z 20.06.2001.r). 1.5.6. Ochrona przeciwpo arowa Wykonawca bêdzie przestrzegaã przepisy ochrony przeciwpo arowej. Wykonawca bêdzie utrzymywaã, wymagany na podstawie odpowiednich przepisów sprawny sprzêt przeciwpo arowy, na terenie baz produkcyjnych, w pomieszczeniach biurowych, mieszkalnych, magazynach oraz w maszynach i pojazdach. Materiaùy ùatwopalne bêd¹ skùadowane w sposób zgodny z odpowiednimi przepisami i zabezpieczone przed dostêpem osób trzecich. Wykonawca bêdzie odpowiedzialny za wszelkie straty spowodowane po arem wywoùanym jako rezultat realizacji robót albo przez personel Wykonawcy. 1.5.7. Materiaùy szkodliwe dla otoczenia Materiaùy, które w sposób trwaùy s¹ szkodliwe dla otoczenia, nie mog¹ byã stosowane do wykonywania robót. Nie dopuszcza siê u ycia materiaùów wywoùuj¹cych szkodliwe promieniowanie o stê eniu wiêkszym od dopuszczalnego, okreœlonego odpowiednimi przepisami. Wszelkie materiaùy odpadowe u yte do robót bêd¹ miaùy aprobatê techniczn¹ wydan¹ przez uprawnion¹ jednostkê, jednoznacznie okreœlaj¹c¹ brak szkodliwego oddziaùywania tych materiaùów na œrodowisko. Materiaùy, które s¹ szkodliwe dla otoczenia tylko w czasie robót, a po zakoñczeniu robót ich szkodliwoœã zanika (np. materiaùy pylaste) mog¹ byã u yte pod warunkiem przestrzegania wymagañ technologicznych wbudowania. Je eli wymagaj¹ tego odpowiednie przepisy Wykonawca powinien otrzymaã zgodê na u ycie tych materiaùów od wùaœciwych organów administracji pañstwowej. Je eli Wykonawca u yù materiaùów szkodliwych dla otoczenia, a ich u ycie spowodowaùo jakiekolwiek zagro enie œrodowiska, to konsekwencje tego poniesie Wykonawca. Strona - 5 -

1.5.8. Ochrona wùasnoœci publicznej i prywatnej Wykonawca odpowiada za ochronê instalacji na powierzchni ziemi i za urz¹dzenia podziemne, takie jak ruroci¹gi, kable itp. oraz uzyska od odpowiednich wùadz bêd¹cych wùaœcicielami tych urz¹dzeñ potwierdzenie informacji dostarczonych mu przez Zamawiaj¹cego w ramach planu ich lokalizacji. Wykonawca zapewni wùaœciwe oznaczenie i zabezpieczenie przed uszkodzeniem tych instalacji i urz¹dzeñ w czasie trwania budowy. Wykonawca zobowi¹zany jest umieœciã w swoim harmonogramie rezerwê czasow¹ dla wszelkiego rodzaju robót, które maj¹ byã wykonane w zakresie przeùo enia instalacji i urz¹dzeñ podziemnych na terenie budowy i powiadomiã In yniera i wùadze lokalne o zamiarze rozpoczêcia robót. O fakcie przypadkowego uszkodzenia tych instalacji Wykonawca bezzwùocznie powiadomi In yniera i zainteresowane wùadze oraz bêdzie z nimi wspóùpracowaù dostarczaj¹c wszelkiej pomocy potrzebnej przy dokonywaniu napraw. Wykonawca bêdzie odpowiadaã za wszelkie spowodowane przez jego dziaùania uszkodzenia instalacji na powierzchni ziemi i urz¹dzeñ podziemnych wykazanych w dokumentach dostarczonych mu przez Zamawiaj¹cego. Je eli teren budowy przylega do terenów z zabudow¹ mieszkaniow¹, Wykonawca bêdzie realizowaã roboty w sposób powoduj¹cy minimalne niedogodnoœci dla mieszkañców. Wykonawca odpowiada za wszelkie uszkodzenia zabudowy mieszkaniowej w s¹siedztwie budowy, spowodowane jego dziaùalnoœci¹. In ynier bêdzie na bie ¹co informowany o wszystkich umowach zawartych pomiêdzy Wykonawc¹ a wùaœcicielami nieruchomoœci i dotycz¹cych korzystania z wùasnoœci i dróg wewnêtrznych. Jednak e, ani In ynier ani Zamawiaj¹cy nie bêdzie ingerowaù w takie porozumienia, o ile nie bêd¹ one sprzeczne z postanowieniami zawartymi w warunkach umowy. 1.5.9. Ograniczenie obci¹ eñ osi pojazdów Wykonawca bêdzie stosowaã siê do ustawowych ograniczeñ nacisków osi na drogach publicznych przy transporcie materiaùów i wyposa enia na i z terenu robót. Wykonawca uzyska wszelkie niezbêdne zezwolenia i uzgodnienia od wùaœciwych wùadz, co do przewozu nietypowych wagowo ùadunków (ponadnormatywnych) i o ka dym takim przewozie bêdzie powiadamiaù In yniera. In ynier projektu mo e poleciã, aby pojazdy niespeùniaj¹ce tych warunków zostaùy usuniête z terenu budowy. Pojazdy powoduj¹ce nadmierne obci¹ enie osiowe nie bêd¹ dopuszczone na œwie o ukoñczony fragment budowy w obrêbie terenu budowy i Wykonawca bêdzie odpowiadaù za naprawê wszelkich robót w ten sposób uszkodzonych, zgodnie z poleceniami In yniera. 1.5.10. Bezpieczeñstwo i higiena pracy Podczas realizacji robót Wykonawca bêdzie przestrzegaã przepisów dotycz¹cych bezpieczeñstwa i higieny pracy oraz opracuje Plan Bezpieczeñstwa i Ochrony Zdrowia (Plan BIOZ ) wynikaj¹cy z artykuùu 21a Prawa Budowlanego w szczególnym zakresie zgodnym z Rozporz¹dzeniem Ministra Infrastruktury z dn. 27.08.2002. Dz. U nr 151 i uzgodni go z In ynierem. W szczególnoœci Wykonawca ma obowi¹zek zadbaã, aby personel nie wykonywaù pracy w warunkach niebezpiecznych, szkodliwych dla zdrowia oraz niespeùniaj¹cych odpowiednich wymagañ sanitarnych. Wykonawca zapewni i bêdzie utrzymywaù wszelkie urz¹dzenia zabezpieczaj¹ce, socjalne oraz sprzêt i odpowiedni¹ odzie dla ochrony ycia i zdrowia osób zatrudnionych na budowie oraz dla zapewnienia bezpieczeñstwa publicznego. Uznaje siê, e wszelkie koszty zwi¹zane z wypeùnieniem wymagañ okreœlonych powy ej nie podlegaj¹ odrêbnej zapùacie i s¹ uwzglêdnione w cenie kontraktowej. 1.5.11. Ochrona i utrzymanie robót Wykonawca bêdzie odpowiadaù za ochronê robót i za wszelkie materiaùy i urz¹dzenia u ywane do robót od daty rozpoczêcia do daty wydania potwierdzenia zakoñczenia robót przez In yniera. Wykonawca bêdzie utrzymywaã roboty do czasu odbioru ostatecznego. Utrzymanie powinno byã prowadzone w taki sposób, aby budowla drogowa lub jej elementy byùy w zadowalaj¹cym stanie przez caùy czas, do momentu odbioru ostatecznego. Jeœli Wykonawca w jakimkolwiek czasie zaniedba utrzymanie, to na polecenie In yniera powinien rozpocz¹ã roboty utrzymaniowe nie póêniej ni w 24 godziny po otrzymaniu tego polecenia. W czasie wykonywania robót Wykonawca dostarczy, zainstaluje i bêdzie obsùugiwaù wszystkie tymczasowe urz¹dzenia zabezpieczaj¹ce takie jak: - znaki pionowe, - znaki poziome - zapory - œwiatùa ostrzegawcze - sygnaùy - sygnalizatory - oœwietlenie ci¹gów komunikacyjnych itp., zapewniaj¹c w ten sposób bezpieczeñstwo pojazdów i pieszych. Wykonawca zapewni staùe warunki widocznoœci w dzieñ i w nocy tych znaków i zapór, dla których jest to nieodzowne ze wzglêdu bezpieczeñstwa. Wszystkie znaki, zapory i inne urz¹dzenia zabezpieczaj¹ce bêd¹ akceptowane przez In yniera. Reasumuj¹c ni ej wymienione koszty: - zabezpieczenie terenu budowy, - wynikaj¹ce z utrzymania organizacji ruchu w tym: obsùuga tymczasowych urz¹dzeñ zabezpieczaj¹cych, 1.5.12. Stosowanie siê do prawa i innych przepisów Wykonawca zobowi¹zany jest znaã wszystkie zarz¹dzenia wydane przez wùadze centralne i miejscowe oraz inne przepisy, regulaminy i wytyczne, które s¹ w jakikolwiek sposób zwi¹zane z wykonywanymi robotami i bêdzie w peùni odpowiedzialny za przestrzeganie tych postanowieñ podczas prowadzenia robót. Wykonawca bêdzie przestrzegaã praw patentowych i bêdzie w peùni odpowiedzialny za wypeùnienie wszelkich wymagañ prawnych odnoœnie znaków firmowych, nazw lub innych chronionych praw w odniesieniu do sprzêtu, materiaùów lub urz¹dzeñ u ytych Strona - 6 -

lub zwi¹zanych z wykonywaniem robót i w sposób ci¹gùy bêdzie informowaã In yniera o swoich dziaùaniach, przedstawiaj¹c kopie zezwoleñ i inne odnoœne dokumenty. Wszelkie straty, koszty postêpowania, obci¹ enia i wydatki wynikùe z lub zwi¹zane z naruszeniem jakichkolwiek praw patentowych pokryje Wykonawca. 1.5.13. Równowa noœã norm i zbiorów przepisów prawnych Gdziekolwiek w dokumentach kontraktowych powoùane s¹ konkretne normy i przepisy, które speùniaã maj¹ materiaùy, sprzêt i inne towary oraz wykonane i zbadane roboty, bêd¹ obowi¹zywaã postanowienia najnowszego wydania lub poprawionego wydania powoùanych norm i przepisów o ile w warunkach kontraktu nie postanowiono inaczej. W przypadku, gdy powoùane normy i przepisy s¹ pañstwowe lub odnosz¹ siê do konkretnego kraju lub regionu, mog¹ byã równie stosowane inne odpowiednie normy zapewniaj¹ce równy lub wy szy poziom wykonania ni powoùane normy lub przepisy, pod warunkiem ich sprawdzenia i pisemnego zatwierdzenia przez In yniera. Ró nice pomiêdzy powoùanymi normami a ich proponowanymi zamiennikami musz¹ byã dokùadnie opisane przez Wykonawcê i przedùo one In ynierowi do zatwierdzenia co najmniej 28 dni przed dat¹ oczekiwanego przez Wykonawcê zatwierdzenia ich przez In yniera. W przypadku, kiedy In ynier stwierdzi, e zaproponowane zmiany nie zapewniaj¹ zasadniczo równego lub wy szego poziomu wykonania, Wykonawca zastosuje siê do norm powoùanych w dokumentach. Materiaùy lub urz¹dzenia, na które nie ma odpowiedniej PN-EN czy PN powinny posiadaã aktualn¹ Aprobatê Techniczn¹. 2. MATERIA Y 2.1. ródùa uzyskania materiaùów Co najmniej na trzy tygodnie przed zaplanowanym wykorzystaniem jakichkolwiek materiaùów przeznaczonych do robót, Wykonawca przedstawi In ynierowi do zatwierdzenia, szczegóùowe informacje dotycz¹ce proponowanego êródùa wytwarzania, zamawiania tych materiaùów jak równie odpowiednie œwiadectwa badañ laboratoryjnych oraz próbki materiaùów do zatwierdzenia przez In yniera. Zatwierdzenie partii materiaùów z danego êródùa nie oznacza automatycznie, e wszelkie materiaùy z danego êródùa uzyskaj¹ zatwierdzenie. Wykonawca zobowi¹zany jest do prowadzenia badañ w celu wykazania, e materiaùy uzyskane z dopuszczonego êródùa w sposób ci¹gùy speùniaj¹ wymagania SST w czasie realizacji robót. 2.2. Materiaùy nieodpowiadaj¹ce wymaganiom Materiaùy nieodpowiadaj¹ce wymaganiom zostan¹ przez Wykonawcê wywiezione z terenu budowy i zùo one w miejscu wskazanym przez In yniera. Jeœli In ynier zezwoli Wykonawcy na u ycie tych materiaùów do innych robót, ni te, dla których zostaùy zakupione, to koszt tych materiaùów zostanie odpowiednio przewartoœciowany (skorygowany) przez In yniera. Ka dy rodzaj robót, w którym znajduj¹ siê niezbadane i nie zaakceptowane materiaùy, Wykonawca wykonuje na wùasne ryzyko, licz¹c siê z jego nieprzyjêciem, usuniêciem i niezapùaceniem 2.4. Wariantowe stosowanie materiaùów Jeœli dokumentacja projektowa lub, SST przewiduj¹ mo liwoœã wariantowego zastosowania rodzaju materiaùu w wykonywanych robotach, Wykonawca powiadomi In yniera o swoim zamiarze, co najmniej 3 tygodnie przed u yciem tego materiaùu, albo w okresie dùu szym, jeœli bêdzie to potrzebne z uwagi na wykonanie badañ wymaganych przez In yniera. Wybrany i zaakceptowany rodzaj materiaùu nie mo e byã póêniej zmieniany bez zgody In yniera. 2.5. Przechowywanie i skùadowanie materiaùów Wykonawca zapewni, aby tymczasowo skùadowane materiaùy, do czasu, gdy bêd¹ one u yte do robót, byùy zabezpieczone przed zanieczyszczeniami, zachowaùy swoj¹ jakoœã i wùaœciwoœci i byùy dostêpne do kontroli przez In yniera. Miejsca czasowego skùadowania materiaùów bêd¹ zlokalizowane w obrêbie terenu budowy w miejscach uzgodnionych z In ynierem lub poza terenem budowy w miejscach zorganizowanych przez Wykonawcê i zaakceptowanych przez In yniera. 2.6. Pozyskiwanie materiaùów miejscowych Wykonawca odpowiada za uzyskanie pozwoleñ od wùaœcicieli i odnoœnych wùadz na pozyskanie materiaùów ze êródeù miejscowych wù¹czaj¹c w to êródùa wskazane przez Zamawiaj¹cego i jest zobowi¹zany dostarczyã In ynierowi wymagane dokumenty przed rozpoczêciem eksploatacji êródùa. Wykonawca przedstawi In ynierowi do zatwierdzenia dokumentacjê zawieraj¹c¹ raporty z badañ terenowych i laboratoryjnych oraz proponowan¹ przez siebie metodê wydobycia i selekcji, uwzglêdniaj¹c aktualne decyzje o eksploatacji, organów administracji pañstwowej i samorz¹dowej. Wykonawca ponosi odpowiedzialnoœã za speùnienie wymagañ iloœciowych i jakoœciowych materiaùów pochodz¹cych ze êródeù miejscowych. Wykonawca ponosi wszystkie koszty, z tytuùu wydobycia materiaùów, wynagrodzenia i inne jakie oka ¹ siê potrzebne w zwi¹zku z dostarczeniem materiaùów do robót. Humus i nadkùad czasowo zdjête z terenu wykopów, dokopów i miejsc pozyskania materiaùów miejscowych bêd¹ formowane w haùdy i wykorzystane przy zasypce i rekultywacji terenu po ukoñczeniu robót. Wszystkie odpowiednie materiaùy pozyskane z wykopów na terenie budowy lub z innych miejsc wskazanych w dokumentach umowy bêd¹ wykorzystane do robót lub odwiezione na odkùad odpowiednio do wymagañ umowy lub wskazañ In yniera. Wykonawca nie bêdzie prowadziã adnych wykopów w obrêbie terenu budowy poza tymi, które zostaùy wyszczególnione w dokumentach umowy, chyba, e uzyska na to pisemn¹ zgodê In yniera. Eksploatacja êródeù materiaùów bêdzie zgodna z wszelkimi regulacjami prawnymi obowi¹zuj¹cymi na danym obszarze. Strona - 7 -

2.7. Inspekcja wytwórni materiaùów Wytwórnie materiaùów mog¹ byã okresowo kontrolowane przez In yniera w celu sprawdzenia zgodnoœci stosowanych metod produkcji z wymaganiami. Próbki materiaùów mog¹ byã pobierane w celu sprawdzenia ich wùaœciwoœci. Wyniki tych kontroli bêd¹ stanowiã podstawê do akceptacji okreœlonej partii materiaùów pod wzglêdem jakoœci. W przypadku, gdy In ynier bêdzie przeprowadzaù inspekcjê wytwórni, musz¹ byã speùnione nastêpuj¹ce warunki: a) In ynier bêdzie miaù zapewnion¹ wspóùpracê i pomoc Wykonawcy oraz producenta materiaùów w czasie przeprowadzania inspekcji, b) In ynier bêdzie miaù wolny dostêp, w dowolnym czasie, do tych czêœci wytwórni, gdzie odbywa siê produkcja materiaùów przeznaczonych do realizacji robót, c) Je eli produkcja odbywa siê w miejscu nie nale ¹cym do Wykonawcy, Wykonawca uzyska dla In yniera zezwolenie dla przeprowadzenia inspekcji i badañ w tych miejscach. 2.8. Materiaùy z rozbiórek Wszystkie elementy i materiaùy z rozbiórek staj¹ siê wùasnoœci¹ Wykonawcy i powinny byã usuniête z terenu budowy sposób i terminie niekoliduj¹cym z wykonaniem innych robót. Wykonawca powinien uwzglêdniã po ytki wynikaj¹ce z pozyskania materiaùów z rozbiórek w cenie ofertowej. Powinien równie w cenie ofertowej uwzglêdniã ewentualne koszty utylizacji tych materiaùów jak równie koszty ich transportu na miejsce utylizacji. Wykonawca powinien na etapie przygotowania oferty ustaliã rzeczywiste odlegùoœci odwozu materiaùów przeznaczonych do utylizacji i uwzglêdniã to w cenie ofertowej. Uznaje siê, e wszelkie koszty zwi¹zane z wypeùnieniem wymagañ okreœlonych powy ej nie podlegaj¹ odrêbnej zapùacie i s¹ uwzglêdnione w Cenie Kontraktu. 3. SPRZÆT Wykonawca jest zobowi¹zany do u ywania jedynie takiego sprzêtu, który nie spowoduje niekorzystnego wpùywu na jakoœã wykonywanych robót. Sprzêt u ywany do robót powinien byã zgodny z ofert¹ Wykonawcy i powinien odpowiadaã pod wzglêdem typów i iloœci wskazaniom zawartym w SST, PZJ lub projekcie organizacji robót, zaakceptowanym przez In yniera; w przypadku braku ustaleñ w wymienionych wy ej dokumentach, sprzêt powinien byã uzgodniony i zaakceptowany przez In yniera. Liczba i wydajnoœã sprzêtu powinny gwarantowaã przeprowadzenie robót, zgodnie z zasadami okreœlonymi w dokumentacji projektowej, SST i wskazaniach In yniera. Sprzêt bêd¹cy wùasnoœci¹ Wykonawcy lub wynajêty do wykonania robót ma byã utrzymywany w dobrym stanie i gotowoœci do pracy. Powinien byã zgodny z normami ochrony œrodowiska i przepisami dotycz¹cymi jego u ytkowania. Wykonawca dostarczy In ynierowi kopie dokumentów potwierdzaj¹cych dopuszczenie sprzêtu do u ytkowania i badañ okresowych, tam gdzie jest to wymagane przepisami. Wykonawca bêdzie konserwowaã sprzêt jak równie naprawiaã lub wymieniaã sprzêt niesprawny. Je eli dokumentacja projektowa lub SST przewiduj¹ mo liwoœã wariantowego u ycia sprzêtu przy wykonywanych robotach, Wykonawca powiadomi In yniera o swoim zamiarze wyboru i uzyska jego akceptacjê przed u yciem sprzêtu. Wybrany sprzêt, po akceptacji In yniera, nie mo e byã póêniej zmieniany bez jego zgody. Jakikolwiek sprzêt, maszyny, urz¹dzenia i narzêdzia niegwarantuj¹ce zachowania warunków umowy, zostan¹ przez In yniera zdyskwalifikowane i niedopuszczone do robót. 4. TRANSPORT Wykonawca jest zobowi¹zany do stosowania jedynie takich œrodków transportu, które nie wpùyn¹ niekorzystnie na jakoœã wykonywanych robót i wùaœciwoœci przewo onych materiaùów. Liczba œrodków transportu powinna zapewniaã prowadzenie robót zgodnie z zasadami okreœlonymi w dokumentacji projektowej, SST i wskazaniach In yniera, w terminie przewidzianym umow¹. Przy ruchu na drogach publicznych pojazdy bêd¹ speùniaã wymagania dotycz¹ce przepisów ruchu drogowego w odniesieniu do dopuszczalnych nacisków na oœ i innych parametrów technicznych. Úrodki transportu niespeùniaj¹ce tych warunków mog¹ byã dopuszczone przez In yniera, pod warunkiem przywrócenia stanu pierwotnego u ytkowanych odcinków dróg na koszt Wykonawcy. Wykonawca bêdzie usuwaã na bie ¹co, na wùasny koszt, wszelkie zanieczyszczenia, uszkodzenia spowodowane jego pojazdami na drogach publicznych oraz dojazdach do terenu budowy. 5. WYKONANIE ROBÓT Wykonawca jest odpowiedzialny za prowadzenie robót zgodnie z warunkami umowy oraz za jakoœã zastosowanych materiaùów i wykonywanych robót, za ich zgodnoœã z dokumentacj¹ projektow¹, wymaganiami SST, PZJ, projektem organizacji robót opracowanym przez Wykonawcê oraz poleceniami In yniera. Wykonawca jest odpowiedzialny za stosowane metody wykonywania robót. Wykonawca zapewni obsùugê geotechniczn¹ poprzez uprawnionego geologa na etapie realizowanego zadania. Wykonawca zapewni obsùugê geodezyjn¹ przez uprawnionego geodetê na etapach: - Zaùo enia bazy pomiarowej, - Realizacji, - Sporz¹dzenia mapy powykonawczej Wykonawca jest odpowiedzialny za dokùadne wytyczenie w planie i wyznaczenie wysokoœci wszystkich elementów robót zgodnie z wymiarami i rzêdnymi okreœlonymi w dokumentacji projektowej lub przekazanymi na piœmie przez In yniera. Bùêdy popeùnione przez Wykonawcê w wytyczeniu i wyznaczaniu robót zostan¹, usuniête przez Wykonawcê na wùasny koszt, z wyj¹tkiem, kiedy dany bù¹d oka e siê skutkiem bùêdu zawartego w danych dostarczonych Wykonawcy na piœmie przez In yniera. Strona - 8 -

Sprawdzenie wytyczenia robót lub wyznaczenia wysokoœci przez In yniera nie zwalnia Wykonawcy od odpowiedzialnoœci za ich dokùadnoœã. Wykonawca jest zobowi¹zany do precyzyjnego wyznaczania tras i i lokalizacji urz¹dzeñ i budowli, a tak e wszystkich ich elementów w planie i w przekrojach na wszystkich etapach robót oraz chroniã przyjête punkty i poziomy odniesienia. Decyzje In yniera dotycz¹ce akceptacji lub odrzucenia materiaùów i elementów robót bêd¹ oparte na wymaganiach okreœlonych w dokumentach umowy, dokumentacji projektowej i w SST, a tak e w normach i wytycznych. Przy podejmowaniu decyzji In ynier uwzglêdni wyniki badañ materiaùów i robót, rozrzuty normalnie wystêpuj¹ce przy produkcji i przy badaniach materiaùów, doœwiadczenia z przeszùoœci, wyniki badañ naukowych oraz inne czynniki wpùywaj¹ce na rozwa an¹ kwestiê. Polecenia In yniera powinny byã wykonywane przez Wykonawcê w czasie okreœlonym przez In yniera, pod groêb¹ zatrzymania robót. Skutki finansowe z tego tytuùu poniesie Wykonawca. In ynier podejmuje decyzje we wszystkich sprawach zwi¹zanych z jakoœci¹ robót, ocenia jakoœã stosowanych materiaùów i postêpem robót a tak e we wszystkich sprawach zwi¹zanych z interpretacj¹ warunków technicznych wykonania robót i ST oraz dotycz¹cych akceptacji wypeùnienia warunków Kontraktu przez Wykonawcê. 6. KONTROLA JAKOÚCI ROBÓT 6.1. Program zapewnienia jakoœci Wykonawca jest zobowi¹zany opracowaã i przedstawiã do akceptacji In yniera program zapewnienia jakoœci. W programie zapewnienia jakoœci Wykonawca powinien okreœliã, zamierzony sposób wykonywania robót, mo liwoœci techniczne, kadrowe i plan organizacji robót gwarantuj¹cy wykonanie robót zgodnie z dokumentacj¹ projektow¹, SST oraz ustaleniami. Program zapewnienia jakoœci powinien zawieraã: a) czêœã ogóln¹ opisuj¹c¹: organizacjê wykonania robót, w tym terminy i sposób prowadzenia robót, organizacjê ruchu na budowie wraz z oznakowaniem robót, sposób zapewnienia bhp., wykaz zespoùów roboczych, ich kwalifikacje i przygotowanie praktyczne, wykaz osób odpowiedzialnych za jakoœã i terminowoœã wykonania poszczególnych elementów robót, system (sposób i procedurê) proponowanej kontroli i sterowania jakoœci¹ wykonywanych robót, wyposa enie w sprzêt i urz¹dzenia do pomiarów i kontroli (opis laboratorium wùasnego lub laboratorium, któremu Wykonawca zamierza zleciã prowadzenie badañ), sposób oraz formê gromadzenia wyników badañ laboratoryjnych, zapis pomiarów, nastaw mechanizmów steruj¹cych, a tak e wyci¹ganych wniosków i zastosowanych korekt w procesie technologicznym, proponowany sposób i formê przekazywania tych informacji In ynierowi, b) czêœã szczegóùow¹ opisuj¹c¹ dla ka dego asortymentu robót: wykaz maszyn i urz¹dzeñ stosowanych na budowie z ich parametrami technicznymi oraz wyposa eniem w mechanizmy do sterowania i urz¹dzenia pomiarowo-kontrolne, rodzaje i iloœã œrodków transportu oraz urz¹dzeñ do magazynowania i zaùadunku materiaùów, spoiw, lepiszczy, kruszyw itp., sposób zabezpieczenia i ochrony ùadunków przed utrat¹ ich wùaœciwoœci w czasie transportu, sposób i procedurê pomiarów i badañ (rodzaj i czêstotliwoœã, pobieranie próbek, legalizacja i sprawdzanie urz¹dzeñ, itp.) prowadzonych podczas dostaw materiaùów, wytwarzania mieszanek i wykonywania poszczególnych elementów robót, sposób postêpowania z materiaùami i robotami nieodpowiadaj¹cymi wymaganiom. 6.2. Zasady kontroli jakoœci robót Obowi¹zkiem Wykonawcy jest takie sterowanie przygotowaniem, wykonaniem i kontrol¹ robót, aby osi¹gn¹ã zaùo on¹ ich jakoœã. Wykonawca jest odpowiedzialny za peùn¹ kontrolê robót i jakoœci materiaùów. Wykonawca zapewni odpowiedni system kontroli, wù¹czaj¹c personel, laboratorium, sprzêt, zaopatrzenie i wszystkie urz¹dzenia niezbêdne do pobierania próbek i badañ materiaùów oraz robót. Przed zatwierdzeniem systemu kontroli In ynier mo e za ¹daã od Wykonawcy przeprowadzenia badañ w celu zademonstrowania, e poziom ich wykonywania jest zadowalaj¹cy. Wykonawca bêdzie przeprowadzaã pomiary i badania materiaùów oraz robót z czêstotliwoœci¹ zapewniaj¹c¹ stwierdzenie, e roboty wykonano zgodnie z wymaganiami zawartymi w dokumentacji projektowej i SST Minimalne wymagania, co do zakresu badañ i ich czêstotliwoœã s¹ okreœlone w SST, normach i wytycznych. W przypadku, gdy nie zostaùy one tam okreœlone, In ynier ustali, jaki zakres kontroli jest konieczny, aby zapewniã wykonanie robót zgodnie z umow¹. Wykonawca bêdzie posiadaù œwiadectwa, e wszystkie stosowane urz¹dzenia i sprzêt badawczy posiadaj¹ wa n¹ legalizacjê, zostaùy prawidùowo wykalibrowane i odpowiadaj¹ wymaganiom norm okreœlaj¹cych procedury badañ. In ynier bêdzie mieã nieograniczony dostêp do pomieszczeñ laboratoryjnych, w celu ich inspekcji. In ynier bêdzie przekazywaã Wykonawcy pisemne informacje o jakichkolwiek niedoci¹gniêciach dotycz¹cych urz¹dzeñ laboratoryjnych, sprzêtu, zaopatrzenia laboratorium, pracy personelu lub metod badawczych. Je eli niedoci¹gniêcia te bêd¹ tak powa ne, e mog¹ wpùyn¹ã ujemnie na wyniki badañ, In ynier natychmiast wstrzyma u ycie do robót badanych materiaùów i dopuœci je do u ycia dopiero wtedy, gdy niedoci¹gniêcia w pracy laboratorium Wykonawcy zostan¹ usuniête i stwierdzona zostanie odpowiednia jakoœã tych materiaùów. Wszystkie koszty zwi¹zane z organizowaniem i prowadzeniem badañ materiaùów ponosi Wykonawca. 6.3. Pobieranie próbek Próbki bêd¹ pobierane losowo. Strona - 9 -

In ynier bêdzie mieã zapewnion¹ mo liwoœã udziaùu w pobieraniu próbek. Pojemniki do pobierania próbek bêd¹ dostarczone przez Wykonawcê i zatwierdzone przez In yniera. Próbki dostarczone przez Wykonawcê do badañ wykonywanych przez In yniera bêd¹ odpowiednio opisane i oznakowane, w sposób zaakceptowany przez In yniera. Na polecenie In yniera Wykonawca bêdzie przeprowadzaã dodatkowe badania tych materiaùów, które budz¹ w¹tpliwoœci, co do jakoœci, o ile kwestionowane materiaùy nie zostan¹ przez Wykonawcê usuniête lub ulepszone z wùasnej woli. Koszty tych dodatkowych badañ pokrywa Wykonawca tylko w przypadku stwierdzenia usterek; w przeciwnym przypadku koszty te pokrywa Zamawiaj¹cy. 6.4. Badania i pomiary Wszystkie badania i pomiary bêd¹ przeprowadzone zgodnie z wymaganiami norm. W przypadku, gdy normy nie obejmuj¹ jakiegokolwiek badania wymaganego w SST, stosowaã mo na wytyczne krajowe, albo inne procedury, zaakceptowane przez In yniera. Przed przyst¹pieniem do pomiarów lub badañ, Wykonawca powiadomi In yniera o rodzaju, miejscu i terminie pomiaru lub badania. Po wykonaniu pomiaru lub badania, Wykonawca przedstawi na piœmie ich wyniki do akceptacji In yniera. 6.5. Raporty z badañ Wyniki badañ (kopie) bêd¹ przedstawiane na formularzach wedùug dostarczonego przez In yniera wzoru lub innych, przez niego zaaprobowanych. Wykonawca kompletuje i przechowuje raporty ze wszystkich badañ i udostêpnia je na ka de yczenie In yniera 6.6. Badania prowadzone przez In yniera In ynier jest uprawniony do dokonywania kontroli, pobierania próbek i badania materiaùów w miejscu ich wytwarzania/pozyskiwania, a Wykonawca i producent materiaùów powinien udzieliã mu niezbêdnej pomocy. In ynier, dokonuj¹c weryfikacji systemu kontroli robót prowadzonego przez Wykonawcê, poprzez miêdzy innymi swoje badania, bêdzie oceniaã zgodnoœã materiaùów i robót z wymaganiami SST na podstawie wyników wùasnych badañ kontrolnych jak i wyników badañ dostarczonych przez Wykonawcê. In ynier powinien pobieraã próbki materiaùów i prowadziã badania niezale nie od Wykonawcy, na swój koszt. Je eli wyniki tych badañ wyka ¹, e raporty Wykonawcy s¹ niewiarygodne, to In ynier oprze siê wyù¹cznie na wùasnych badaniach przy ocenie zgodnoœci materiaùów i robót z dokumentacj¹ projektow¹ i SST. Mo e równie zleciã, sam lub poprzez Wykonawcê, przeprowadzenie powtórnych lub dodatkowych badañ niezale nemu laboratorium. W takim przypadku caùkowite koszty powtórnych lub dodatkowych badañ i pobierania próbek poniesione zostan¹ przez Wykonawcê. 6.7. Certyfikaty i deklaracje In ynier mo e dopuœciã do u ycia tylko te materiaùy, które posiadaj¹: 1. certyfikat na znak bezpieczeñstwa wykazuj¹cy, e zapewniono zgodnoœã z kryteriami technicznymi okreœlonymi na podstawie Polskich Norm, wùaœciwych zharmonizowanych Europejskich Norm, aprobat technicznych oraz wùaœciwych przepisów i dokumentów technicznych, 2. deklaracjê zgodnoœci lub certyfikat zgodnoœci z: Polsk¹ Norm¹ lub aprobat¹ techniczn¹, w przypadku wyrobów, dla których nie ustanowiono Polskiej Normy, je eli nie s¹ objête certyfikacj¹ okreœlon¹ w pkt 1 i które speùniaj¹ wymogi SST. W przypadku materiaùów, dla których ww. dokumenty s¹ wymagane przez SST, ka da partia dostarczona do robót bêdzie posiadaã te dokumenty, okreœlaj¹ce w sposób jednoznaczny jej cechy. Produkty przemysùowe musz¹ posiadaã ww. dokumenty wydane przez producenta, a w razie potrzeby poparte wynikami badañ wykonanych przez niego. Kopie wyników tych badañ bêd¹ dostarczone przez Wykonawcê In ynierowi do akceptacji. Jakiekolwiek materiaùy, które nie speùniaj¹ tych wymagañ bêd¹ odrzucone. 6.8. Dokumenty budowy (1) Dziennik budowy Dziennik budowy jest wymaganym dokumentem prawnym obowi¹zuj¹cym Zamawiaj¹cego i Wykonawcê w okresie od przekazania Wykonawcy terenu budowy do koñca okresu gwarancyjnego. Odpowiedzialnoœã za prowadzenie dziennika budowy zgodnie z obowi¹zuj¹cymi przepisami spoczywa na Wykonawcy. Zapisy w dzienniku budowy bêd¹ dokonywane na bie ¹co i bêd¹ dotyczyã przebiegu robót, stanu bezpieczeñstwa ludzi i mienia oraz technicznej i gospodarczej strony budowy. Ka dy zapis w dzienniku budowy bêdzie opatrzony dat¹ jego dokonania, podpisem osoby, która dokonaùa zapisu, z podaniem jej imienia i nazwiska oraz stanowiska sùu bowego. Zapisy bêd¹ czytelne, dokonane trwaù¹ technik¹, w porz¹dku chronologicznym, bezpoœrednio jeden pod drugim, bez przerw. Zaù¹czone do dziennika budowy protokoùy i inne dokumenty bêd¹ oznaczone kolejnym numerem zaù¹cznika i opatrzone dat¹ i podpisem Wykonawcy i In yniera. Do dziennika budowy nale y wpisywaã w szczególnoœci: datê przekazania Wykonawcy terenu budowy, datê przekazania przez Zamawiaj¹cego dokumentacji projektowej, datê uzgodnienia przez In yniera programu zapewnienia jakoœci i harmonogramów robót, terminy rozpoczêcia i zakoñczenia poszczególnych elementów robót, przebieg robót, trudnoœci i przeszkody w ich prowadzeniu, okresy i przyczyny przerw w robotach, uwagi i polecenia In yniera, daty zarz¹dzenia wstrzymania robót, z podaniem powodu, Strona - 10 -

zgùoszenia i daty odbiorów robót zanikaj¹cych i ulegaj¹cych zakryciu, czêœciowych i ostatecznych odbiorów robót, wyjaœnienia, uwagi i propozycje Wykonawcy, stan pogody i temperaturê powietrza w okresie wykonywania robót podlegaj¹cych ograniczeniom lub wymaganiom szczególnym w zwi¹zku z warunkami klimatycznymi, zgodnoœã rzeczywistych warunków geotechnicznych z ich opisem w dokumentacji projektowej, dane dotycz¹ce czynnoœci geodezyjnych (pomiarowych) dokonywanych przed i w trakcie wykonywania robót, dane dotycz¹ce sposobu wykonywania zabezpieczenia robót, dane dotycz¹ce jakoœci materiaùów, pobierania próbek oraz wyniki przeprowadzonych badañ z podaniem, kto je przeprowadzaù, wyniki prób poszczególnych elementów budowli z podaniem, kto je przeprowadzaù, inne istotne informacje o przebiegu robót. Propozycje, uwagi i wyjaœnienia Wykonawcy, wpisane do dziennika budowy bêd¹ przedùo one In ynierowi do ustosunkowania siê. Decyzje In yniera wpisane do dziennika budowy Wykonawca podpisuje z zaznaczeniem ich przyjêcia lub zajêciem stanowiska. Wpis Projektanta do dziennika budowy obliguje In yniera do ustosunkowania siê. Projektant nie jest jednak stron¹ umowy i nie ma uprawnieñ do wydawania poleceñ Wykonawcy robót. (2) Ksi¹ ka obmiarów Ksi¹ ka obmiarów stanowi dokument pozwalaj¹cy na rozliczenie faktycznego postêpu ka dego z elementów robót. Obmiary wykonanych robót przeprowadza siê w sposób ci¹gùy w jednostkach przyjêtych w kosztorysie i wpisuje do ksi¹ ki obmiarów. (3) Dokumenty laboratoryjne Dzienniki laboratoryjne, deklaracje zgodnoœci lub certyfikaty zgodnoœci materiaùów, orzeczenia o jakoœci materiaùów, recepty robocze i kontrolne wyniki badañ Wykonawcy bêd¹ gromadzone w formie uzgodnionej w programie zapewnienia jakoœci. Dokumenty te stanowi¹ zaù¹czniki do odbioru robót. Winny byã udostêpnione na ka de yczenie In yniera. (4) Pozostaùe dokumenty budowy Do dokumentów budowy zalicza siê, oprócz wymienionych w punktach (1) - (3) nastêpuj¹ce dokumenty: a) pozwolenie na realizacjê zadania budowlanego, b) protokoùy przekazania terenu budowy, c) umowy cywilno-prawne z osobami trzecimi i inne umowy cywilno-prawne, d) protokoùy odbioru robót, e) protokoùy z narad i ustaleñ, f) korespondencjê na budowie. (5) Przechowywanie dokumentów budowy Dokumenty budowy bêd¹ przechowywane na terenie budowy w miejscu odpowiednio zabezpieczonym. Zaginiêcie któregokolwiek z dokumentów budowy spowoduje jego natychmiastowe odtworzenie w formie przewidzianej prawem. Wszelkie dokumenty budowy bêd¹ zawsze dostêpne dla In yniera i przedstawiane do wgl¹du na ka de yczenie Zamawiaj¹cego. 7. OBMIAR ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót Obmiar robót bêdzie okreœlaã faktyczny zakres wykonywanych robót zgodnie z dokumentacj¹ projektow¹ i SST, w jednostkach ustalonych w kosztorysie. Obmiaru robót dokonuje Wykonawca po pisemnym powiadomieniu In yniera o zakresie obmierzanych robót i terminie obmiaru, co najmniej na 3 dni przed tym terminem. Obmiar dokonywaã siê bêdzie w obecnoœci In yniera i podlega jego akceptacji. Wyniki obmiaru bêd¹ wpisane do ksi¹ ki obmiarów. Jakikolwiek bù¹d lub przeoczenie (opuszczenie) w iloœciach podanych w œlepym kosztorysie lub gdzie indziej w SST nie zwalnia Wykonawcy od obowi¹zku ukoñczenia wszystkich robót. Bùêdne dane zostan¹ poprawione wg instrukcji In yniera na piœmie. Obmiar gotowych robót bêdzie przeprowadzony z czêstoœci¹ wymagan¹ do celu miesiêcznej pùatnoœci na rzecz Wykonawcy lub w innym czasie okreœlonym w umowie lub oczekiwanym przez Wykonawcê i In yniera. 7.2. Zasady okreœlania iloœci robót i materiaùów Dùugoœci i odlegùoœci pomiêdzy wyszczególnionymi punktami skrajnymi bêd¹ obmierzone poziomo wzdùu linii osiowej. Iloœci, które maj¹ byã obmierzone wagowo, bêd¹ wa one w tonach lub kilogramach zgodnie z wymaganiami SST. Jeœli SST wùaœciwe dla danych robót nie wymagaj¹ tego inaczej, objêtoœci bêd¹ wyliczone w m 3 jako dùugoœã pomno ona przez œredni przekrój. 7.3. Urz¹dzenia i sprzêt pomiarowy Wszystkie urz¹dzenia i sprzêt pomiarowy, stosowany w czasie obmiaru robót bêd¹ zaakceptowane przez In yniera. Urz¹dzenia i sprzêt pomiarowy zostan¹ dostarczone przez Wykonawcê. Je eli urz¹dzenia te lub sprzêt wymagaj¹ badañ atestuj¹cych to Wykonawca bêdzie posiadaã wa ne œwiadectwa legalizacji. Strona - 11 -

Wszystkie urz¹dzenia pomiarowe bêd¹ przez Wykonawcê utrzymywane w dobrym stanie, w caùym okresie trwania robót. 7.4. Wagi i zasady wa enia Wykonawca dostarczy i zainstaluje urz¹dzenia wagowe odpowiadaj¹ce odnoœnym wymaganiom SST Bêdzie utrzymywaã to wyposa enie zapewniaj¹c w sposób ci¹gùy zachowanie dokùadnoœci wg norm zatwierdzonych przez In yniera. 7.5. Czas przeprowadzenia obmiaru Obmiary bêd¹ przeprowadzone przed czêœciowym lub ostatecznym odbiorem odcinków robót, w przypadku wystêpowania dùu szej przerwy w robotach a tak e przy zmianie Wykonawcy,. Obmiar robót zanikaj¹cych przeprowadza siê w czasie ich wykonywania. Obmiar robót podlegaj¹cych zakryciu przeprowadza siê przed ich zakryciem. Roboty pomiarowe do obmiaru oraz nieodzowne obliczenia bêd¹ wykonane w sposób zrozumiaùy i jednoznaczny. Wymiary skomplikowanych powierzchni lub objêtoœci bêd¹ uzupeùnione odpowiednimi szkicami umieszczonymi na karcie ksi¹ ki obmiarów. W razie braku miejsca szkice mog¹ byã doù¹czone w formie oddzielnego zaù¹cznika do ksi¹ ki obmiarów, którego wzór zostanie uzgodniony z In ynierem. 8. ODBIÓR ROBÓT 8.1. Rodzaje odbiorów robót W zale noœci od ustaleñ odpowiednich SST, roboty podlegaj¹ nastêpuj¹cym etapom odbioru: a) odbiorowi robót zanikaj¹cych i ulegaj¹cych zakryciu, b) odbiorowi czêœciowemu, c) odbiorowi ostatecznemu, d) odbiorowi pogwarancyjnemu. 8.2.1. Odbiór robót zanikaj¹cych i ulegaj¹cych zakryciu Odbiór robót zanikaj¹cych i ulegaj¹cych zakryciu polega na finalnej ocenie iloœci i jakoœci wykonywanych robót, które w dalszym procesie realizacji ulegn¹ zakryciu. Odbiór robót zanikaj¹cych i ulegaj¹cych zakryciu bêdzie dokonany w czasie umo liwiaj¹cym wykonanie ewentualnych korekt i poprawek bez hamowania ogólnego postêpu robót. Odbioru robót dokonuje In ynier. Gotowoœã danej czêœci robót do odbioru zgùasza Wykonawca wpisem do dziennika budowy i jednoczesnym powiadomieniem In yniera. Odbiór bêdzie przeprowadzony niezwùocznie, nie póêniej jednak ni w ci¹gu 3 dni od daty zgùoszenia wpisem do dziennika budowy i powiadomienia o tym fakcie In yniera. Jakoœã i iloœã robót ulegaj¹cych zakryciu ocenia In ynier na podstawie dokumentów zawieraj¹cych komplet wyników badañ laboratoryjnych i w oparciu o przeprowadzone pomiary, w konfrontacji z dokumentacj¹ projektow¹, SST i uprzednimi ustaleniami. Badania sprawdzaj¹ce przeprowadza Laboratorium Zamawiaj¹cego na próbkach pobranych przez Wykonawcê w obecnoœci In yniera. Miejsca pobrania próbek wskazuje In ynier. Próby do badañ sprawdzaj¹cych dostarcza do Laboratorium Zamawiaj¹cego In ynier. 8.2.2. Badania i pomiary Laboratorium Zamawiaj¹cego Laboratorium Zamawiaj¹cego wykonuje nastêpuj¹ce badania i pomiary zlecone przez In yniera 1) przed rozpoczêciem robót; - materiaùów przewidzianych do wbudowania, 2) w trakcie robót - badania jakoœci stosowanych materiaùów i wykonywanych robót - badania sprawdzaj¹ce do odbioru robót zanikaj¹cych i ulegaj¹cych zakryciu, - badania i pomiary do odbioru ostatecznego W czasie trwania budowy próbki nale y dostarczaã sukcesywnie w miarê postêpu robót. 8.3. Odbiór czêœciowy Odbiór czêœciowy polega na ocenie iloœci i jakoœci wykonanych czêœci robót. Odbioru czêœciowego robót dokonuje siê wg zasad jak przy odbiorze ostatecznym robót. Odbioru robót dokonuje In ynier. 8.4. Odbiór ostateczny robót 8.4.1. Zasady odbioru ostatecznego robót Odbiór ostateczny polega na finalnej ocenie rzeczywistego wykonania robót w odniesieniu do ich iloœci, jakoœci i wartoœci. Caùkowite zakoñczenie robót oraz gotowoœã do odbioru ostatecznego bêdzie stwierdzona przez Wykonawcê wpisem do dziennika budowy z bezzwùocznym powiadomieniem na piœmie o tym fakcie In yniera. Zakoñczenie robót musi byã potwierdzone przez In yniera wpisem do dziennika budowy. Warunkami pozwalaj¹cymi na dokonanie potwierdzaj¹cego wpisu s¹; 1. przekazanie In ynierowi kpl. badañ i pomiarów wymagane przez odpowiednie asortyment SST do odbioru ostatecznego robót, 2. uzyskanie pozytywnych badañ i pomiarów, Odbiór ostateczny robót nast¹pi w terminie ustalonym w dokumentach umowy, licz¹c od dnia potwierdzenia przez In yniera zakoñczenia robót i przyjêcia dokumentów, o których mowa w punkcie 8.4.2. Strona - 12 -

Odbioru ostatecznego robót dokona Odbieraj¹cy wyznaczony przez Zamawiaj¹cego w obecnoœci In yniera i Wykonawcy. Odbieraj¹cy roboty dokona ich oceny jakoœciowej na podstawie przedùo onych dokumentów, wyników badañ i pomiarów, ocenie wizualnej oraz zgodnoœci wykonania robót z dokumentacj¹ projektow¹ i SST. Odbieraj¹cy dokonuje odbioru ostatecznego robót, je eli ich jakoœã i iloœã w poszczególnych asortymentach jest zgodna z warunkami umowy, SST, dokumentacj¹ projektow¹ oraz ustaleniami poleceniami In yniera. W toku odbioru ostatecznego robót Odbieraj¹cy zapozna siê z realizacj¹ ustaleñ przyjêtych w trakcie odbiorów robót zanikaj¹cych i ulegaj¹cych zakryciu, zwùaszcza w zakresie wykonania robót uzupeùniaj¹cych i robót poprawkowych. W przypadkach niewykonania wyznaczonych robót poprawkowych lub robót uzupeùniaj¹cych w warstwie œcieralnej lub robotach wykoñczeniowych, Odbieraj¹cy przerwie swoje czynnoœci i ustali nowy termin odbioru ostatecznego. W przypadku stwierdzenia przez In yniera, e jakoœã wykonywanych robót w poszczególnych asortymentach nieznacznie odbiega od wymaganej dokumentacj¹ projektow¹ i SST z uwzglêdnieniem tolerancji i nie ma wiêkszego wpùywu na cechy eksploatacyjne obiektu i bezpieczeñstwo ruchu, In ynier dokona potr¹ceñ, oceniaj¹c pomniejszon¹ wartoœã wykonywanych robót w stosunku do wymagañ przyjêtych w dokumentach umowy. 8.4.2. Dokumenty do odbioru ostatecznego Podstawowym dokumentem do dokonania odbioru ostatecznego robót jest protokóù odbioru ostatecznego robót sporz¹dzony wg wzoru ustalonego przez Zamawiaj¹cego. Do odbioru ostatecznego Wykonawca jest zobowi¹zany przygotowaã nastêpuj¹ce dokumenty: 1. dokumentacjê projektow¹ podstawow¹ z naniesionymi zmianami oraz dodatkow¹, jeœli zostaùa sporz¹dzona w trakcie realizacji umowy, 2. szczegóùowe specyfikacje techniczne (podstawowe z dokumentów umowy i ew. uzupeùniaj¹ce lub zamienne), 3. recepty i ustalenia technologiczne, 4. dzienniki budowy i ksi¹ ki obmiarów (oryginaùy), 5. wyniki pomiarów kontrolnych oraz badañ i oznaczeñ laboratoryjnych, zgodne z SST i ew. PZJ, 6. deklaracje zgodnoœci lub certyfikaty zgodnoœci wbudowanych materiaùów zgodnie z SST i ew. PZJ, 7. opiniê technologiczn¹ sporz¹dzon¹ na podstawie wszystkich wyników badañ i pomiarów zaù¹czonych do dokumentów odbioru, wykonanych zgodnie z SST i PZJ, 8. rysunki (dokumentacje) na wykonanie robót towarzysz¹cych (np. na przeùo enie linii telefonicznej, energetycznej, gazowej, oœwietlenia itp.) oraz protokoùy odbioru i przekazania tych robót wùaœcicielom urz¹dzeñ, 9. geodezyjn¹ inwentaryzacjê powykonawcz¹ robót i sieci uzbrojenia terenu, 10. kopiê mapy zasadniczej powstaùej w wyniku geodezyjnej inwentaryzacji powykonawczej. W przypadku, gdy wg Odbieraj¹cego, roboty pod wzglêdem przygotowania dokumentacyjnego nie bêd¹ gotowe do odbioru ostatecznego, Odbieraj¹cy w porozumieniu z Wykonawc¹ wyznaczy ponowny termin odbioru ostatecznego robót. Wszystkie zarz¹dzone przez Odbieraj¹cego roboty poprawkowe lub uzupeùniaj¹ce bêd¹ zestawione wg wzoru ustalonego przez Zamawiaj¹cego. Termin wykonania robót poprawkowych i robót uzupeùniaj¹cych wyznaczy Odbieraj¹cy. 8.5. Odbiór pogwarancyjny Odbiór pogwarancyjny polega na ocenie wykonanych robót zwi¹zanych z usuniêciem wad stwierdzonych przy odbiorze ostatecznym i zaistniaùych w okresie gwarancyjnym. Odbiór pogwarancyjny bêdzie dokonany na podstawie oceny wizualnej obiektu z uwzglêdnieniem zasad opisanych w punkcie 8.4 Odbiór ostateczny robót. 9. PODSTAWA P ATNOÚCI 9.1. Ustalenia ogólne Podstaw¹ pùatnoœci jest cena ryczaùtowa skalkulowana przez Wykonawcê ustalon¹ caùoœã kontraktu. Kwota ryczaùtowa bêdzie uwzglêdniaã wszystkie czynnoœci, wymagania i badania skùadaj¹ce siê na jej wykonanie, okreœlone dla tej roboty w SST i w dokumentacji projektowej. Cena ryczaùtowa robót bêdzie obejmowaã: robociznê bezpoœredni¹ wraz z towarzysz¹cymi kosztami, wartoœã zu ytych materiaùów wraz z kosztami zakupu, magazynowania, ewentualnych ubytków i transportu na teren budowy, wartoœã pracy sprzêtu wraz z towarzysz¹cymi kosztami, koszty poœrednie, zysk kalkulacyjny i ryzyko, W skùad kosztów poœrednich wchodz¹: - pùace personelu i kierownictwa budowy, - pracowników nadzoru i laboratorium, - kosztów utrzymania objazdów, - kosztów dotycz¹ce oznakowania robót, - zapewnienia obsùugi geodezyjnej i geotechnicznej, - usùugi obce na rzecz budowy, - koszty projektów uzupeùniaj¹cych, - koszty transportu materiaùów na miejsce utylizacji i koszty utylizacji materiaùów, - koszty szkolenia BHP pracowników i dozoru budowy, koszty technologii robót wynikaj¹ce z przyjêtych rozwi¹zañ technicznych i technologicznych w ramach opracowañ Wykonawcy, - opùaty za dzier awê placów, - koszty ubezpieczenia, - koszty opracowania powykonawczej dokumentacji geodezyjno-kartograficznej, Strona - 13 -

- koszt zawieraj¹cy ewentualne ryzyko Wykonawcy z tytuùu innych wydatków mog¹cych wyst¹piã w czasie realizacji robót i w okresie gwarancyjnym, - koszty zwi¹zane z odbiorem robót zabezpieczaj¹cych i przekùadkowych (gaz, woda, kanalizacja, teletechnika i energetyka) 9.2. Warunki umowy i wymagania ogólne Koszt dostosowania siê do wymagañ warunków umowy i wymagañ ogólnych zawartych w D-00.00.00.00. obejmuje wszystkie warunki okreœlone w ww. dokumentach, a niewyszczególnione w kontrakcie. 9.3. Objazdy, przejazdy i organizacja ruchu Koszt wybudowania objazdów/przejazdów i organizacji ruchu obejmuje: (a) opracowanie oraz uzgodnienie z In ynierem i odpowiednimi instytucjami projektu organizacji ruchu na czas trwania budowy, wraz z dostarczeniem kopii projektu In ynierowi i wprowadzaniem dalszych zmian i uzgodnieñ wynikaj¹cych z postêpu robót, (b) ustawienie tymczasowego oznakowania i oœwietlenia zgodnie z wymaganiami bezpieczeñstwa ruchu, (c) przygotowanie terenu, (d) konstrukcjê tymczasowej nawierzchni, ramp, chodników, krawê ników, barier, oznakowañ i drena u, (e) tymczasow¹ przebudowê urz¹dzeñ obcych. Koszt utrzymania objazdów/przejazdów i organizacji ruchu obejmuje: (a) oczyszczanie, przestawienie, przykrycie i usuniêcie tymczasowych oznakowañ pionowych, poziomych, barier i œwiateù, (b) utrzymanie pùynnoœci ruchu publicznego. Koszt likwidacji objazdów/przejazdów i organizacji ruchu obejmuje: (a) usuniêcie wbudowanych materiaùów i oznakowania, (b) doprowadzenie terenu do stanu pierwotnego. 10. PRZEPISY ZWI ZANE 1. Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane Dz. U. Nr 89, poz. 414 z póêniejszymi zmianami, w tym Dz.U. nr 88 z 1997r, poz.554 oraz Dz. U. Nr 111 z 1997r, poz. 726. 2. Ustawa o zamówieniach publicznych z dnia 10.06.1994r Dz. U. Nr 76, poz. 344 z póêniejszymi zmianami w tym Dz. U. Z 1995r nr 99, poz. 488 oraz dz. U 1997r, nr 123 poz. 778. 3. Zarz¹dzenie Ministra Infrastruktury z dnia 19 listopada 2001 r. w sprawie dziennika budowy, monta u i rozbiórki oraz tablicy informacyjnej (Dz. U. Nr 138, poz. 1555). 4. Ustawa z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. Nr 14, poz. 60 z póêniejszymi zmianami). 5. Rozporz¹dzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 10.10.2000r Dz. U. Nr 90 poz. 1006 w sprawie szczegóùowych warunków zarz¹dzania ruchem na drogach. 6. Ustawa Prawo Zamówieñ Publicznych z dnia 29 stycznia 2004 ogùoszony w Dz. U. 2004 poz. 177. 7. Zarz¹dzenie Ministra Infrastruktury z dnia 19 listopada 2001 r. w sprawie dziennika budowy, monta u i rozbiórki oraz tablicy informacyjnej (Dz. U. Nr 138, poz. 1555). Zamawiaj¹cy: Wykonawca: Strona - 14 -

D-01.00.00. ROBOTY PRZYGOTOWAWCZE D-01.01.01 ODTWORZENIE TRASY I PUNKTÓW WYSOKOÚCIOWYCH 1. WSTÆP 1.1.Przedmiot ST Przedmiotem niniejszej specyfikacji technicznej (ST) s¹ wymagania dotycz¹ce wykonania i odbioru robót zwi¹zanych z odtworzeniem trasy drogowej i jej punktów wysokoœciowych. 1.2. Zakres stosowania ST Specyfikacja techniczna (S T) jest stosowana jako dokument przetargowy i kontraktowy przy zleceniu i realizacji robót wymienionych w pkt. 1.1. 1.3. Zakres robót objêtych ST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotycz¹ zasad prowadzenia robót zwi¹zanych z wszystkimi czynnoœciami umo liwiaj¹cymi i maj¹cymi na celu odtworzenie w terenie przebiegu trasy drogowej oraz poùo enia obiektów in ynierskich. 1.3.1. Odtworzenie trasy i punktów wysokoœciowych W zakres robót pomiarowych, zwi¹zanych z odtworzeniem trasy i punktów wysokoœciowych wchodz¹: a) sprawdzenie wyznaczenia sytuacyjnego i wysokoœciowego punktów gùównych osi trasy i punktów wysokoœciowych, b) uzupeùnienie osi trasy dodatkowymi punktami (wyznaczenie osi), c) wyznaczenie dodatkowych punktów wysokoœciowych (reperów roboczych), d) wyznaczenie przekrojów poprzecznych, e) zastabilizowanie punktów w sposób trwaùy, ochrona ich przed zniszczeniem oraz oznakowanie w sposób uùatwiaj¹cy odszukanie i ewentualne odtworzenie. 1.4. Okreœlenia podstawowe 1.4.1. Punkty gùówne trasy - punkty zaùamania osi trasy, punkty kierunkowe oraz pocz¹tkowy i koñcowy punkt trasy. 1.4.2. Pozostaùe okreœlenia podstawowe s¹ zgodne z obowi¹zuj¹cymi, odpowiednimi polskimi normami i z definicjami podanymi w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 1.4. 1.5. Ogólne wymagania dotycz¹ce robót 2. MATERIA Y Ogólne wymagania dotycz¹ce robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 1.5. 2.1. Ogólne wymagania dotycz¹ce materiaùów pkt 2. Ogólne wymagania dotycz¹ce materiaùów, ich pozyskiwania i skùadowania podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne 2.2. Rodzaje materiaùów Do utrwalenia punktów gùównych trasy nale y stosowaã pale drewniane z gwoêdziem lub prêtem stalowym, sùupki betonowe albo rury metalowe o dùugoœci okoùo 0,50 metra. Pale drewniane umieszczone poza granic¹ robót ziemnych, w s¹siedztwie punktów zaùamania trasy, powinny mieã œrednicê od 0,15 do 0,20 m i dùugoœã od 1,5 do 1,7 m. Do stabilizacji pozostaùych punktów nale y stosowaã paliki drewniane œrednicy od 0,05 do 0,08 m i dùugoœci okoùo 0,30 m, a dla punktów utrwalanych w istniej¹cej nawierzchni bolce stalowe œrednicy 5 mm i dùugoœci od 0,04 do 0,05 m. Úwiadki powinny mieã dùugoœã okoùo 0,50 m i przekrój prostok¹tny. 3. SPRZÆT 3.1. Ogólne wymagania dotycz¹ce sprzêtu Ogólne wymagania dotycz¹ce sprzêtu podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 3. 3.2. Sprzêt pomiarowy Do odtworzenia sytuacyjnego trasy i punktów wysokoœciowych nale y stosowaã nastêpuj¹cy sprzêt: teodolity lub tachimetry, niwelatory, dalmierze, tyczki, ùaty, taœmy stalowe, szpilki. Strona - 15 -

Sprzêt stosowany do odtworzenia trasy drogowej i jej punktów wysokoœciowych powinien gwarantowaã uzyskanie wymaganej dokùadnoœci pomiaru. 4. TRANSPORT 4.1. Ogólne wymagania dotycz¹ce transportu Ogólne wymagania dotycz¹ce transportu podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 4. 4.2. Transport sprzêtu i materiaùów Sprzêt i materiaùy do odtworzenia trasy mo na przewoziã dowolnymi œrodkami transportu. 5. WYKONANIE ROBÓT 5.1. Ogólne zasady wykonania robót Ogólne zasady wykonania robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 5. 5.2. Zasady wykonywania prac pomiarowych Prace pomiarowe powinny byã wykonane zgodnie z obowi¹zuj¹cymi Instrukcjami GUGiK (od 1 do 7). Przed przyst¹pieniem do robót Wykonawca powinien przej¹ã od Zamawiaj¹cego dane zawieraj¹ce lokalizacjê i wspóùrzêdne punktów gùównych trasy oraz reperów. W oparciu o materiaùy dostarczone przez Zamawiaj¹cego, Wykonawca powinien przeprowadziã obliczenia i pomiary geodezyjne niezbêdne do szczegóùowego wytyczenia robót. Prace pomiarowe powinny byã wykonane przez osoby posiadaj¹ce odpowiednie kwalifikacje i uprawnienia. Wykonawca powinien natychmiast poinformowaã In yniera o wszelkich bùêdach wykrytych w wytyczeniu punktów gùównych trasy i (lub) reperów roboczych. Bùêdy te powinny byã usuniête na koszt Zamawiaj¹cego. Wykonawca powinien sprawdziã czy rzêdne terenu okreœlone w dokumentacji projektowej s¹ zgodne z rzeczywistymi rzêdnymi terenu. Je eli Wykonawca stwierdzi, e rzeczywiste rzêdne terenu istotnie ró ni¹ siê od rzêdnych okreœlonych w dokumentacji projektowej, to powinien powiadomiã o tym In yniera. Uksztaùtowanie terenu w takim rejonie nie powinno byã zmieniane przed podjêciem odpowiedniej decyzji przez In yniera. Wszystkie roboty dodatkowe, wynikaj¹ce z ró nic rzêdnych terenu podanych w dokumentacji projektowej i rzêdnych rzeczywistych, akceptowane przez In yniera, zostan¹ wykonane na koszt Zamawiaj¹cego. Zaniechanie powiadomienia In yniera oznacza, e roboty dodatkowe w takim przypadku obci¹ ¹ Wykonawcê. Wszystkie roboty, które bazuj¹ na pomiarach Wykonawcy, nie mog¹ byã rozpoczête przed zaakceptowaniem wyników pomiarów przez In yniera. Punkty wierzchoùkowe, punkty gùówne trasy i punkty poœrednie osi trasy musz¹ byã zaopatrzone w oznaczenia okreœlaj¹ce w sposób wyraêny i jednoznaczny charakterystykê i poùo enie tych punktów. Forma i wzór tych oznaczeñ powinny byã zaakceptowane przez In yniera. Wykonawca jest odpowiedzialny za ochronê wszystkich punktów pomiarowych i ich oznaczeñ w czasie trwania robót. Je eli znaki pomiarowe przekazane przez Zamawiaj¹cego zostan¹ zniszczone przez Wykonawcê œwiadomie lub wskutek zaniedbania, a ich odtworzenie jest konieczne do dalszego prowadzenia robót, to zostan¹ one odtworzone na koszt Wykonawcy. Wszystkie pozostaùe prace pomiarowe konieczne dla prawidùowej realizacji robót nale ¹ do obowi¹zków Wykonawcy. 5.3. Sprawdzenie wyznaczenia punktów gùównych osi trasy i punktów wysokoœciowych Punkty wierzchoùkowe trasy i inne punkty gùówne powinny byã zastabilizowane w sposób trwaùy, przy u yciu pali drewnianych lub sùupków betonowych, a tak e dowi¹zane do punktów pomocniczych, poùo onych poza granic¹ robót ziemnych. Maksymalna odlegùoœã pomiêdzy punktami gùównymi na odcinkach prostych nie mo e przekraczaã 500 m. Zamawiaj¹cy powinien zaùo yã robocze punkty wysokoœciowe (repery robocze) wzdùu osi trasy drogowej, a tak e przy ka dym obiekcie in ynierskim. Maksymalna odlegùoœã miêdzy reperami roboczymi wzdùu trasy drogowej w terenie pùaskim powinna wynosiã 500 metrów, natomiast w terenie falistym i górskim powinna byã odpowiednio zmniejszona, zale nie od jego konfiguracji. Repery robocze nale y zaùo yã poza granicami robót zwi¹zanych z wykonaniem trasy drogowej i obiektów towarzysz¹cych. Jako repery robocze mo na wykorzystaã punkty staùe na stabilnych, istniej¹cych budowlach wzdùu trasy drogowej. O ile brak takich punktów, repery robocze nale y zaùo yã w postaci sùupków betonowych lub grubych ksztaùtowników stalowych, osadzonych w gruncie w sposób wykluczaj¹cy osiadanie, zaakceptowany przez In yniera. Rzêdne reperów roboczych nale y okreœlaã z tak¹ dokùadnoœci¹, aby œredni bù¹d niwelacji po wyrównaniu byù mniejszy od 4 mm/km, stosuj¹c niwelacjê podwójn¹ w nawi¹zaniu do reperów pañstwowych. Repery robocze powinny byã wyposa one w dodatkowe oznaczenia, zawieraj¹ce wyraêne i jednoznaczne okreœlenie nazwy reperu i jego rzêdnej. 5.4. Odtworzenie osi trasy Tyczenie osi trasy nale y wykonaã w oparciu o dokumentacjê projektow¹ oraz inne dane geodezyjne przekazane przez Zamawiaj¹cego, przy wykorzystaniu sieci poligonizacji pañstwowej albo innej osnowy geodezyjnej, okreœlonej w dokumentacji projektowej. Oœ trasy powinna byã wyznaczona w punktach gùównych i w punktach poœrednich w odlegùoœci zale nej od charakterystyki terenu i uksztaùtowania trasy, lecz nie rzadziej ni co 50 metrów. Strona - 16 -

Dopuszczalne odchylenie sytuacyjne wytyczonej osi trasy w stosunku do dokumentacji projektowej nie mo e byã wiêksze ni 3 cm dla autostrad i dróg ekspresowych lub 5 cm dla pozostaùych dróg. Rzêdne niwelety punktów osi trasy nale y wyznaczyã z dokùadnoœci¹ do 1 cm w stosunku do rzêdnych niwelety okreœlonych w dokumentacji projektowej. Do utrwalenia osi trasy w terenie nale y u yã materiaùów wymienionych w pkt 2.2. Usuniêcie pali z osi trasy jest dopuszczalne tylko wówczas, gdy Wykonawca robót zast¹pi je odpowiednimi palami po obu stronach osi, umieszczonych poza granic¹ robót. 5.5. Wyznaczenie przekrojów poprzecznych Wyznaczenie przekrojów poprzecznych obejmuje wyznaczenie krawêdzi nasypów i wykopów na powierzchni terenu (okreœlenie granicy robót), zgodnie z dokumentacj¹ projektow¹ oraz w miejscach wymagaj¹cych uzupeùnienia dla poprawnego przeprowadzenia robót i w miejscach zaakceptowanych przez In yniera. Do wyznaczania krawêdzi nasypów i wykopów nale y stosowaã dobrze widoczne paliki lub wiechy. Wiechy nale y stosowaã w przypadku nasypów o wysokoœci przekraczaj¹cej 1 metr oraz wykopów gùêbszych ni 1 metr. Odlegùoœã miêdzy palikami lub wiechami nale y dostosowaã do uksztaùtowania terenu oraz geometrii trasy drogowej. Odlegùoœã ta co najmniej powinna odpowiadaã odstêpowi kolejnych przekrojów poprzecznych. Profilowanie przekrojów poprzecznych musi umo liwiaã wykonanie nasypów i wykopów o ksztaùcie zgodnym z dokumentacj¹ projektow¹. 6. KONTROLA JAKOÚCI ROBÓT 6.1. Ogólne zasady kontroli jakoœci robót Ogólne zasady kontroli jakoœci robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 6. 6.2. Kontrola jakoœci prac pomiarowych Kontrolê jakoœci prac pomiarowych zwi¹zanych z odtworzeniem trasy i punktów wysokoœciowych nale y prowadziã wedùug ogólnych zasad okreœlonych w instrukcjach i wytycznych GUGiK (1,2,3,4,5,6,7) zgodnie z wymaganiami podanymi w pkt 5.4. 7. OBMIAR ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót Ogólne zasady obmiaru robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 7. 7.2. Jednostka obmiarowa Jednostk¹ obmiarow¹ jest km (kilometr) odtworzonej trasy w terenie. 8. ODBIÓR ROBÓT 8.1. Ogólne zasady odbioru robót Ogólne zasady odbioru robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 8. 8.2. Sposób odbioru robót Odbiór robót zwi¹zanych z odtworzeniem trasy w terenie nastêpuje na podstawie szkiców i dzienników pomiarów geodezyjnych lub protokóùu z kontroli geodezyjnej, które Wykonawca przedkùada In ynierowi. 9. PODSTAWA P ATNOÚCI 9.1. Ogólne ustalenia dotycz¹ce podstawy pùatnoœci Ogólne ustalenia dotycz¹ce podstawy pùatnoœci podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 9. 9.2. Cena jednostki obmiarowej Cena 1 km wykonania robót obejmuje: sprawdzenie wyznaczenia punktów gùównych osi trasy i punktów wysokoœciowych, uzupeùnienie osi trasy dodatkowymi punktami, wyznaczenie dodatkowych punktów wysokoœciowych, wyznaczenie przekrojów poprzecznych z ewentualnym wytyczeniem dodatkowych przekrojów, zastabilizowanie punktów w sposób trwaùy, ochrona ich przed zniszczeniem i oznakowanie uùatwiaj¹ce odszukanie i ewentualne odtworzenie. 10. PRZEPISY ZWI ZANE 1. Instrukcja techniczna 0-1. Ogólne zasady wykonywania prac geodezyjnych. 2. Instrukcja techniczna G-3. Geodezyjna obsùuga inwestycji, Gùówny Urz¹d Geodezji i Kartografii, Warszawa 1979. 3. Instrukcja techniczna G-1. Geodezyjna osnowa pozioma, GUGiK 1978. 4. Instrukcja techniczna G-2. Wysokoœciowa osnowa geodezyjna, GUGiK 1983. 5. Instrukcja techniczna G-4. Pomiary sytuacyjne i wysokoœciowe, GUGiK 1979. 6. Wytyczne techniczne G-3.2. Pomiary realizacyjne, GUGiK 1983. 7. Wytyczne techniczne G-3.1. Osnowy realizacyjne, GUGiK 1983. Strona - 17 -

D-01.02.01. USUNIÆCIE DRZEW I KRZEWÓW 1. WSTÆP 1.1.Przedmiot ST Przedmiotem niniejszej specyfikacji technicznej (ST) s¹ wymagania dotycz¹ce wykonania i odbioru robót zwi¹zanych z usuniêciem drzew i krzewów. 1.2. Zakres stosowania ST Specyfikacja techniczna (ST) jest stosowana jako dokument przetargowy i kontraktowy przy zleceniu i realizacji robót wymienionych w pkt. 1.1. 1.3. Zakres robót objêtych ST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotycz¹ zasad prowadzenia robót zwi¹zanych z usuniêciem drzew i krzewów, wykonywanych w ramach robót przygotowawczych. 1.4. Okreœlenia podstawowe Stosowane okreœlenia podstawowe s¹ zgodne z obowi¹zuj¹cymi, odpowiednimi polskimi normami oraz z definicjami podanymi w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 1.4. 1.5. Ogólne wymagania dotycz¹ce robót 2. MATERIA Y 3. SPRZÆT Ogólne wymagania dotycz¹ce robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 1.5. Nie wystêpuj¹. 3.1. Ogólne wymagania dotycz¹ce sprzêtu Ogólne wymagania dotycz¹ce sprzêtu podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 3. 3.2. Sprzêt do usuwania drzew i krzaków Do wykonywania robót zwi¹zanych z usuniêciem drzew i krzewów nale y stosowaã: piùy mechaniczne, specjalne maszyny przeznaczone do karczowania pni oraz ich usuniêcia z pasa drogowego, spycharki, koparki lub ci¹gniki ze specjalnym osprzêtem do prowadzenia prac zwi¹zanych z wyrêbem drzew. 4. TRANSPORT 4.1. Ogólne wymagania dotycz¹ce transportu Ogólne wymagania dotycz¹ce transportu podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 4. 4.2. Transport pni i karpiny Pnie, karpinê oraz gaùêzie nale y przewoziã transportem samochodowym. Pnie przedstawiaj¹ce wartoœã jako materiaù u ytkowy (np. budowlany, meblarski itp.) powinny byã transportowane w sposób nie powoduj¹cy ich uszkodzeñ. 5. WYKONANIE ROBÓT 5.1. Ogólne zasady wykonania robót Ogólne zasady wykonania robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 5. 5.2. Zasady oczyszczania terenu z drzew i krzewów Roboty zwi¹zane z usuniêciem drzew i krzewów obejmuj¹ wyciêcie i wykarczowanie drzew i krzewów, wywiezienie pni, karpiny i gaùêzi poza teren budowy na wskazane miejsce, zasypanie doùów oraz ewentualne spalenie na miejscu pozostaùoœci po wykarczowaniu. Teren pod budowê drogi w pasie robót ziemnych, w miejscach dokopów i w innych miejscach wskazanych w dokumentacji projektowej, powinien byã oczyszczony z drzew i krzewów. Zgoda na prace zwi¹zane z usuniêciem drzew i krzewów powinna byã uzyskana przez Zamawiaj¹cego. Wycinkê drzew o wùaœciwoœciach materiaùu u ytkowego nale y wykonywaã w tzw. sezonie rêbnym, ustalonym przez In yniera. Strona - 18 -

W miejscach dokopów i tych wykopów, z których grunt jest przeznaczony do wbudowania w nasypy, teren nale y oczyœciã z roœlinnoœci, wykarczowaã pnie i usun¹ã korzenie tak, aby zawartoœã czêœci organicznych w gruntach przeznaczonych do wbudowania w nasypy nie przekraczaùa 2%. W miejscach nasypów teren nale y oczyœciã tak, aby czêœci roœlinnoœci nie znajdowaùy siê na gùêbokoœci do 60 cm poni ej niwelety robót ziemnych i linii skarp nasypu, z wyj¹tkiem przypadków podanych w punkcie 5.3. Roœlinnoœã istniej¹ca w pasie robót drogowych, nie przeznaczona do usuniêcia, powinna byã przez Wykonawcê zabezpieczona przed uszkodzeniem. Je eli roœlinnoœã, która ma byã zachowana, zostanie uszkodzona lub zniszczona przez Wykonawcê, to powinna byã ona odtworzona na koszt Wykonawcy, w sposób zaakceptowany przez odpowiednie wùadze. 5.3. Usuniêcie drzew i krzewów Pnie drzew i krzewów znajduj¹ce siê w pasie robót ziemnych, powinny byã wykarczowane, za wyj¹tkiem nastêpuj¹cych przypadków: a) w obrêbie nasypów - je eli œrednica pni jest mniejsza od 8 cm i istniej¹ca rzêdna terenu w tym miejscu znajduje siê co najmniej 2 metry od powierzchni projektowanej korony drogi albo powierzchni skarpy nasypu. Pnie pozostawione pod nasypami powinny byã œciête nie wy ej ni 10 cm ponad powierzchni¹ terenu. Powy sze odstêpstwo od ogólnej zasady, wymagaj¹cej karczowania pni, nie ma zastosowania, je eli przewidziano stopniowanie powierzchni terenu pod podstawê nasypu, b) w obrêbie wyokr¹glenia skarpy wykopu przecinaj¹cego siê z terenem. W tym przypadku pnie powinny byã œciête równo z powierzchni¹ skarpy albo poni ej jej poziomu. Poza miejscami wykopów doùy po wykarczowanych pniach nale y wypeùniã gruntem przydatnym do budowy nasypów i zagêœciã, zgodnie z wymaganiami zawartymi w ST D-02.00.0 Roboty ziemne wymagania ogólne. Doùy w obrêbie przewidywanych wykopów, nale y tymczasowo zabezpieczyã przed gromadzeniem siê w nich wody. Wykonawca ma obowi¹zek prowadzenia robót w taki sposób, aby drzewa przedstawiaj¹ce wartoœã jako materiaù u ytkowy (np. budowlany, meblarski itp.) nie utraciùy tej wùaœciwoœci w czasie robót. Mùode drzewa i inne roœliny przewidziane do ponownego sadzenia powinny byã wykopane z du ¹ ostro noœci¹, w sposób który nie spowoduje trwaùych uszkodzeñ, a nastêpnie zasadzone w odpowiednim gruncie. 5.4. Zniszczenie pozostaùoœci po usuniêtej roœlinnoœci Sposób zniszczenia pozostaùoœci po usuniêtej roœlinnoœci powinien byã zgodny z ustaleniami SST lub wskazaniami In yniera. Je eli dopuszczono przerobienie gaùêzi na korê drzewn¹ za pomoc¹ specjalistycznego sprzêtu, to sposób wykonania powinien odpowiadaã zaleceniom producenta sprzêtu. Nieu yteczne pozostaùoœci po przeróbce powinny byã usuniête przez Wykonawcê z terenu budowy. Je eli dopuszczono spalanie roœlinnoœci usuniêtej w czasie robót przygotowawczych Wykonawca ma obowi¹zek zadbaã, aby odbyùo siê ono z zachowaniem wszystkich wymogów bezpieczeñstwa i odpowiednich przepisów. Zaleca siê stosowanie technologii, umo liwiaj¹cych intensywne spalanie, z powstawaniem maùej iloœci dymu, to jest spalanie w wysokich stosach albo spalanie w doùach z wymuszonym dopùywem powietrza. Po zakoñczeniu spalania ogieñ powinien byã caùkowicie wygaszony, bez pozostawienia tl¹cych siê czêœci. Je eli warunki atmosferyczne lub inne wzglêdy zmusiùy Wykonawcê do odst¹pienia od spalania lub jego przerwania, a nagromadzony materiaù do spalenia stanowi przeszkodê w prowadzeniu innych prac, Wykonawca powinien usun¹ã go w miejsce tymczasowego skùadowania lub w inne miejsce zaakceptowane przez In yniera, w którym bêdzie mo liwe dalsze spalanie. Pozostaùoœci po spaleniu powinny byã usuniête przez Wykonawcê z terenu budowy. Jeœli pozostaùoœci po spaleniu, za zgod¹ In yniera, s¹ zakopywane na terenie budowy, to powinny byã one ukùadane w warstwach. Ka da warstwa powinna byã przykryta warstw¹ gruntu. Ostatnia warstwa powinna byã przykryta warstw¹ gruntu o gruboœci co najmniej 30 cm i powinna byã odpowiednio wyrównana i zagêszczona. Pozostaùoœci po spaleniu nie mog¹ byã zakopywane pod rowami odwadniaj¹cymi ani pod jakimikolwiek obszarami, na których odbywa siê przepùyw wód powierzchniowych. 6. KONTROLA JAKOÚCI ROBÓT 6.1. Ogólne zasady kontroli jakoœci robót Ogólne zasady kontroli jakoœci robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 6. 6.2. Kontrola robót przy usuwaniu drzew i krzewów Sprawdzenie jakoœci robót polega na wizualnej ocenie kompletnoœci usuniêcia roœlinnoœci, wykarczowania korzeni i zasypania doùów. Zagêszczenie gruntu wypeùniaj¹cego doùy powinno speùniaã odpowiednie wymagania okreœlone w ST D-02.00.10 Roboty ziemne wymagania ogólne. 7. OBMIAR ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót Ogólne zasady obmiaru robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 7. 7.2. Jednostka obmiarowa Jednostk¹ obmiarow¹ robót zwi¹zanych z usuniêciem drzew i krzaków jest: dla drzew - sztuka, dla krzewów - hektar. Strona - 19 -

8. ODBIÓR ROBÓT 8.1. Ogólne zasady odbioru robót Ogólne zasady odbioru robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 8. 8.2. Odbiór robót zanikaj¹cych i ulegaj¹cych zakryciu Odbiorowi robót zanikaj¹cych i ulegaj¹cych zakryciu podlega sprawdzenie doùów po wykarczowanych pniach, przed ich zasypaniem. 9. PODSTAWA P ATNOÚCI 9.1. Ogólne ustalenia dotycz¹ce podstawy pùatnoœci Ogólne ustalenia dotycz¹ce podstawy pùatnoœci podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 9. 9.2. Cena jednostki obmiarowej Pùatnoœã nale y przyjmowaã na podstawie jednostek obmiarowych wedùug pkt 7. Cena wykonania robót obejmuje: wyciêcie i wykarczowanie drzew i krzewów, wywiezienie pni, karpiny i gaùêzi poza teren budowy lub przerobienie gaùêzi na korê drzewn¹, wzglêdnie spalenie na miejscu pozostaùoœci po wykarczowaniu, zasypanie doùów, uporz¹dkowanie miejsca prowadzonych robót. 10. PRZEPISY ZWI ZANE Nie wystêpuj¹. Strona - 20 -

D- 01.02.04. ROZBIÓRKA ELEMENTÓW DRÓG 1. WSTÆP 1.1.Przedmiot ST Przedmiotem niniejszej specyfikacji technicznej (ST) s¹ wymagania dotycz¹ce wykonania i odbioru robót zwi¹zanych z rozbiórk¹ elementów dróg. 1.2. Zakres stosowania ST Specyfikacja techniczna (ST) jest stosowana jako dokument przetargowy i kontraktowy przy zleceniu i realizacji robót wymienionych w pkt. 1.1. 1.3. Zakres robót objêtych ST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotycz¹ zasad prowadzenia robót zwi¹zanych z rozbiórk¹: nawierzchni, podbudów, przepustów, 1.4. Okreœlenia podstawowe Stosowane okreœlenia podstawowe s¹ zgodne z obowi¹zuj¹cymi, odpowiednimi polskimi normami oraz z definicjami podanymi w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 1.4. 1.5. Ogólne wymagania dotycz¹ce robót Ogólne wymagania dotycz¹ce robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 1.5. 2. MATERIA Y 2.1. Ogólne wymagania dotycz¹ce materiaùów Ogólne wymagania dotycz¹ce materiaùów, ich pozyskiwania i skùadowania, podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 2. 3. SPRZÆT 3.1. Ogólne wymagania dotycz¹ce sprzêtu Ogólne wymagania dotycz¹ce sprzêtu podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 3. 3.2. Sprzêt do rozbiórki Do wykonania robót zwi¹zanych z rozbiórk¹ elementów dróg, ogrodzeñ i przepustów mo e byã wykorzystany sprzêt podany poni ej, lub inny zaakceptowany przez In yniera: spycharki, ùadowarki, urawie samochodowe, samochody ciê arowe, mùoty pneumatyczne, piùy mechaniczne, koparki. 4. TRANSPORT 4.1. Ogólne wymagania dotycz¹ce transportu Ogólne wymagania dotycz¹ce transportu podano w ST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 4. 4.2. Transport materiaùów z rozbiórki Materiaù z rozbiórki mo na przewoziã dowolnym œrodkiem transportu. 5. WYKONANIE ROBÓT 5.1. Ogólne zasady wykonania robót Ogólne zasady wykonania robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 5. 5.2. Wykonanie robót rozbiórkowych Roboty rozbiórkowe elementów dróg, ogrodzeñ i przepustów obejmuj¹ usuniêcie z terenu budowy wszystkich elementów wymienionych w pkt 1.3, zgodnie z dokumentacj¹ projektow¹, ST lub wskazanych przez In yniera. Strona - 21 -

Jeœli dokumentacja projektowa nie zawiera dokumentacji inwentaryzacyjnej lub/i rozbiórkowej, In ynier mo e poleciã Wykonawcy sporz¹dzenie takiej dokumentacji, w której zostanie okreœlony przewidziany odzysk materiaùów. Roboty rozbiórkowe mo na wykonywaã mechanicznie lub rêcznie w sposób okreœlony w SST lub przez In yniera. W przypadku usuwania warstw nawierzchni z zastosowaniem frezarek drogowych, nale y speùniã warunki okreœlone w ST D- 05.03.11 Recykling. Wszystkie elementy mo liwe do powtórnego wykorzystania powinny byã usuwane bez powodowania zbêdnych uszkodzeñ. O ile uzyskane elementy nie staj¹ siê wùasnoœci¹ Wykonawcy, powinien on przewieêã je na miejsce okreœlone w SST lub wskazane przez In yniera. Elementy i materiaùy, które zgodnie z SST staj¹ siê wùasnoœci¹ Wykonawcy, powinny byã usuniête z terenu budowy. Doùy (wykopy) powstaùe po rozbiórce elementów dróg, ogrodzeñ i przepustów znajduj¹ce siê w miejscach, gdzie zgodnie z dokumentacj¹ projektow¹ bêd¹ wykonane wykopy drogowe, powinny byã tymczasowo zabezpieczone. W szczególnoœci nale y zapobiec gromadzeniu siê w nich wody opadowej. Doùy w miejscach, gdzie nie przewiduje siê wykonania wykopów drogowych nale y wypeùniã, warstwami, odpowiednim gruntem do poziomu otaczaj¹cego terenu i zagêœciã zgodnie z wymaganiami okreœlonymi w ST D-02.00.00 Roboty ziemne wymagania ogólne. 6. KONTROLA JAKOÚCI ROBÓT 6.1. Ogólne zasady kontroli jakoœci robót Ogólne zasady kontroli jakoœci robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 6. 6.2. Kontrola jakoœci robót rozbiórkowych Kontrola jakoœci robót polega na wizualnej ocenie kompletnoœci wykonanych robót rozbiórkowych oraz sprawdzeniu stopnia uszkodzenia elementów przewidzianych do powtórnego wykorzystania. Zagêszczenie gruntu wypeùniaj¹cego ewentualne doùy po usuniêtych elementach nawierzchni, ogrodzeñ i przepustów powinno speùniaã odpowiednie wymagania okreœlone w ST D-02.00.01 Roboty ziemne wymagania ogólne. 7. OBMIAR ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót Ogólne zasady obmiaru robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 7. 7.2. Jednostka obmiarowa Jednostk¹ obmiarow¹ robót zwi¹zanych z rozbiórk¹ elementów dróg i ogrodzeñ jest: dla chodnika, wjazdów nawierzchni i podbudów- m 2 (metr kwadratowy), dla krawê nika, obrze a, œcieków, - m (metr), dla studzienek wodoœciekowych - szt (sztuka) dla znaków drogowych - szt. (sztuka), 8. ODBIÓR ROBÓT Ogólne zasady odbioru robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 8. 9. PODSTAWA P ATNOÚCI 9.1. Ogólne ustalenia dotycz¹ce podstawy pùatnoœci Ogólne ustalenia dotycz¹ce podstawy pùatnoœci podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 9. 9.2. Cena jednostki obmiarowej Cena wykonania robót obejmuje: a) dla rozbiórki krawê ników i obrze y: odkopanie krawê ników, obrze y i oporników wraz z wyjêciem i oczyszczeniem, zerwanie podsypki cementowo-piaskowej i ew. ùaw, zaùadunek i wywiezienie materiaùu z rozbiórki, wyrównanie podùo a i uporz¹dkowanie terenu rozbiórki; b) dla rozbiórki œcieku: odsùoniêcie œcieku, rêczne wyjêcie elementów œciekowych wraz z oczyszczeniem, ew. przesortowanie materiaùu uzyskanego z rozbiórki, w celu ponownego jego u ycia, z uùo eniem na poboczu, zerwanie podsypki cementowo-piaskowej, uzupeùnienie i wyrównanie podùo a, zaùadunek i wywóz materiaùów z rozbiórki, uporz¹dkowanie terenu rozbiórki; c) dla rozbiórki chodników i wjazdów: rêczne wyjêcie pùyt chodnikowych, lub rozkucie i zerwanie innych materiaùów chodnikowych, ew. przesortowanie materiaùu uzyskanego z rozbiórki w celu ponownego jego u ycia, z uùo eniem na poboczu, zerwanie podsypki cementowo-piaskowej, Strona - 22 -

zaùadunek i wywiezienie materiaùów z rozbiórki, wyrównanie podùo a i uporz¹dkowanie terenu rozbiórki; d) dla rozbiórki znaków drogowych: demonta tablic znaków drogowych ze sùupków, odkopanie i wydobycie sùupków, zasypanie doùów po sùupkach wraz z zagêszczeniem do uzyskania Is 1,00 wg BN-77/8931-12, zaùadunek i wywiezienie materiaùów z rozbiórki, uporz¹dkowanie terenu rozbiórki; e) dla rozbiórki studzienki wodoœciekowej: odkopanie studzienki, rozebranie elementów studzienki, sortowanie i pryzmowanie odzyskanych materiaùów, zaùadunek i wywiezienie materiaùów z rozbiórki, zasypanie doùów (wykopów) gruntem z zagêszczeniem do uzyskania Is 1,00 wg BN-77/8931-12, uporz¹dkowanie terenu rozbiórki. 10. PRZEPISY ZWI ZANE Normy 1. PN-D-95017 Surowiec drzewny. Drewno tartaczne iglaste. 2. PN-D-96000 Tarcica iglasta ogólnego przeznaczenia 3. PN-D-96002 Tarcica liœciasta ogólnego przeznaczenia 4. PN-H-74219 Rury stalowe bez szwu walcowane na gor¹co ogólnego stosowania 5. PN-H-74220 Rury stalowe bez szwu ci¹gnione i walcowane na zimno ogólnego przeznaczenia 6. PN-H-93401 Stal walcowana. K¹towniki równoramienne 7. PN-H-93402 K¹towniki nierównoramienne stalowe walcowane na gor¹co 8. BN-87/5028-12 Gwoêdzie budowlane. Gwoêdzie z trzpieniem gùadkim, okr¹gùym i kwadratowym 9. BN-77/8931-12 Oznaczenie wskaênika zagêszczenia gruntu. Strona - 23 -

D- 02.00.00. ROBOTY ZIEMNE D - 02.00.01. ROBOTY ZIEMNE - WYMAGANIA OGÓLNE 1. WSTÆP 1.1. Przedmiot ST Przedmiotem niniejszej specyfikacji technicznej (ST) s¹ wymagania dotycz¹ce wykonania i odbioru liniowych robót ziemnych. 1.2. Zakres stosowania ST Specyfikacja techniczna (ST) jest stosowana jako dokument przetargowy i kontraktowy przy zleceniu i realizacji robót wymienionych w pkt. 1.1. 1.3. Zakres robót objêtych ST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotycz¹ zasad prowadzenia robót ziemnych w czasie budowy lub modernizacji dróg i obejmuj¹: a) wykonanie wykopów w gruntach nieskalistych, b) budowê nasypów drogowych, c) pozyskiwanie gruntu z ukopu lub dokopu. 1.4. Okreœlenia podstawowe 1.4.1. Budowla ziemna - budowla wykonana w gruncie lub z gruntu naturalnego lub z gruntu antropogenicznego speùniaj¹ca warunki statecznoœci i odwodnienia. 1.4.2. Korpus drogowy - nasyp lub ta czêœã wykopu, która jest ograniczona koron¹ drogi i skarpami rowów. 1.4.3. Wysokoœã nasypu lub gùêbokoœã wykopu - ró nica rzêdnej terenu i rzêdnej robót ziemnych, wyznaczonych w osi nasypu lub wykopu. 1.4.4. Nasyp niski - nasyp, którego wysokoœã jest mniejsza ni 1 m. 1.4.5. Nasyp œredni - nasyp, którego wysokoœã jest zawarta w granicach od 1 do 3 m. 1.4.6. Nasyp wysoki - nasyp, którego wysokoœã przekracza 3 m. 1.4.7. Wykop pùytki - wykop, którego gùêbokoœã jest mniejsza ni 1 m. 1.4.8. Wykop œredni - wykop, którego gùêbokoœã jest zawarta w granicach od 1 do 3 m. 1.4.9. Wykop gùêboki - wykop, którego gùêbokoœã przekracza 3 m. 1.4.10. Bagno - grunt organiczny nasycony wod¹, o maùej noœnoœci, charakteryzuj¹cy siê znacznym i dùugotrwaùym osiadaniem pod obci¹ eniem. 1.4.11. Grunt nieskalisty - ka dy grunt rodzimy, nie okreœlony w punkcie 1.4.12 jako grunt skalisty. 1.4.12. Ukop - miejsce pozyskania gruntu do wykonania nasypów, poùo one w obrêbie pasa robót drogowych. 1.4.13. Dokop - miejsce pozyskania gruntu do wykonania nasypów, poùo one poza pasem robót drogowych. 1.4.14. Odkùad - miejsce wbudowania lub skùadowania (odwiezienia) gruntów pozyskanych w czasie wykonywania wykopów, a nie wykorzystanych do budowy nasypów oraz innych prac zwi¹zanych z tras¹ drogow¹. 1.4.15. Wskaênik zagêszczenia gruntu - wielkoœã charakteryzuj¹ca stan zagêszczenia gruntu, okreœlona wg wzoru: d I s gdzie: d - gêstoœã objêtoœciowa szkieletu zagêszczonego gruntu, zgodnie z BN-77/8931-12, (Mg/m 3 ), ds - maksymalna gêstoœã objêtoœciowa szkieletu gruntowego przy wilgotnoœci optymalnej, zgodnie z PN-B-04481:1988, sùu ¹ca do oceny zagêszczenia gruntu w robotach ziemnych, (Mg/m 3 ). 1.4.16. Wskaênik ró noziarnistoœci - wielkoœã charakteryzuj¹ca zagêszczalnoœã gruntów niespoistych, okreœlona wg wzoru: d 60 U d gdzie: d 60 - œrednica oczek sita, przez które przechodzi 60% gruntu, (mm), d 10 - œrednica oczek sita, przez które przechodzi 10% gruntu, (mm). 1.4.17. Wskaênik odksztaùcenia gruntu - wielkoœã charakteryzuj¹ca stan zagêszczenia gruntu, okreœlona wg wzoru: ds 10 Strona - 24 -

E I0 E gdzie: E 1 - moduù odksztaùcenia gruntu oznaczony w pierwszym obci¹ eniu badanej warstwy zgodnie z PN-S-02205:1998, E 2 - moduù odksztaùcenia gruntu oznaczony w powtórnym obci¹ eniu badanej warstwy zgodnie z PN-S-02205:1998. 2 1 1.4.18. Pozostaùe okreœlenia podstawowe s¹ zgodne z obowi¹zuj¹cymi, odpowiednimi polskimi normami i z definicjami podanymi w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 1.4. 1.5. Ogólne wymagania dotycz¹ce robót Ogólne wymagania dotycz¹ce robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 1.5. 2. MATERIA Y (GRUNTY) 2.1. Ogólne wymagania dotycz¹ce materiaùów pkt 2. Ogólne wymagania dotycz¹ce materiaùów, ich pozyskiwania i skùadowania, podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne 2.2. Podziaù gruntów Podziaù gruntów pod wzglêdem wysadzinowoœci podaje tablica 1. Podziaù gruntów pod wzglêdem przydatnoœci do budowy nasypów podano w ST D-02.03.01 pkt 2. Tablica 1. Podziaù gruntów pod wzglêdem wysadzinowoœci wg PN-S-02205:1998 Lp. Wyszczególnieni Jed- Grupy gruntów e wùaœciwoœci nostki niewysadzinowe W¹tpliwe wysadzinowe 1 Rodzaj gruntu rumosz niegliniasty wir pospóùka piasek gruby piasek œredni piasek drobny u el nierozpadowy 2 Zawartoœã cz¹stek 0,075 mm 0,02 mm % 15 3 piasek pylasty zwietrzelina gliniasta rumosz gliniasty wir gliniasty pospóùka gliniasta od 15 do 30 od 3 do 10 maùo wysadzinowe glina piaszczysta zwiêzùa, glina zwiêzùa, glina pylasta zwiêzùa iù, iù piaszczysty, iù pylasty bardzo wysadzinowe piasek gliniasty pyù, pyù piaszczysty glina piaszczysta, glina, glina pylasta iù warwowy 30 10 3 Kapilarnoœã bierna H kb m 1,0 1,0 1,0 4 Wskaênik piaskowy WP 35 od 25 do 35 25 2.3. Zasady wykorzystania gruntów Grunty uzyskane przy wykonywaniu wykopów powinny byã przez Wykonawcê wykorzystane w maksymalnym stopniu do budowy nasypów. Grunty przydatne do budowy nasypów mog¹ byã wywiezione poza teren budowy tylko wówczas, gdy stanowi¹ nadmiar objêtoœci robót ziemnych i za zezwoleniem In yniera. Je eli grunty przydatne, uzyskane przy wykonaniu wykopów, nie bêd¹c nadmiarem objêtoœci robót ziemnych, zostaùy za zgod¹ In yniera wywiezione przez Wykonawcê poza teren budowy z przeznaczeniem innym ni budowa nasypów lub wykonanie prac objêtych kontraktem, Wykonawca jest zobowi¹zany do dostarczenia równowa nej objêtoœci gruntów przydatnych ze êródeù wùasnych, zaakceptowanych przez In yniera. Strona - 25 -

Grunty i materiaùy nieprzydatne do budowy nasypów, okreœlone w ST D-02.03.01 pkt 2.4, powinny byã wywiezione przez Wykonawcê na odkùad. Zapewnienie terenów na odkùad nale y do obowi¹zków Zamawiaj¹cego, o ile nie okreœlono tego inaczej w kontrakcie. In ynier mo e nakazaã pozostawienie na terenie budowy gruntów, których czasowa nieprzydatnoœã wynika jedynie z powodu zamarzniêcia lub nadmiernej wilgotnoœci. 3. SPRZÆT 3.1. Ogólne wymagania dotycz¹ce sprzêtu Ogólne wymagania dotycz¹ce sprzêtu podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 3. 3.2. Sprzêt do robót ziemnych Wykonawca przystêpuj¹cy do wykonania robót ziemnych powinien wykazaã siê mo liwoœci¹ korzystania z nastêpuj¹cego sprzêtu do: odspajania i wydobywania gruntów (narzêdzia mechaniczne, mùoty pneumatyczne, zrywarki, koparki, ùadowarki, wiertarki mechaniczne itp.), jednoczesnego wydobywania i przemieszczania gruntów (spycharki, zgarniarki, równiarki, urz¹dzenia do hydromechanizacji itp.), transportu mas ziemnych (samochody wywrotki, samochody skrzyniowe, taœmoci¹gi itp.), sprzêtu zagêszczaj¹cego (walce, ubijaki, pùyty wibracyjne itp.). 4. TRANSPORT 4.1. Ogólne wymagania dotycz¹ce transportu Ogólne wymagania dotycz¹ce transportu podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 4. 4.2. Transport gruntów Wybór œrodków transportowych oraz metod transportu powinien byã dostosowany do rodzaju gruntu (materiaùu), jego objêtoœci, sposobu odspajania i zaùadunku oraz do odlegùoœci transportu. Wydajnoœã œrodków transportowych powinna byã ponadto dostosowana do wydajnoœci sprzêtu stosowanego do urabiania i wbudowania gruntu (materiaùu). Zwiêkszenie odlegùoœci transportu ponad wartoœci zatwierdzone nie mo e byã podstaw¹ roszczeñ Wykonawcy, dotycz¹cych dodatkowej zapùaty za transport, o ile zwiêkszone odlegùoœci nie zostaùy wczeœniej zaakceptowane na piœmie przez In yniera. 5. WYKONANIE ROBÓT 5.1. Ogólne zasady wykonania robót Ogólne zasady wykonania robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 5. 5.2. Dokùadnoœã wykonania wykopów i nasypów Odchylenie osi korpusu ziemnego, w wykopie lub nasypie, od osi projektowanej nie powinny byã wiêksze ni 10 cm. Ró nica w stosunku do projektowanych rzêdnych robót ziemnych nie mo e przekraczaã + 1 cm i -3 cm. Szerokoœã górnej powierzchni korpusu nie mo e ró niã siê od szerokoœci projektowanej o wiêcej ni 10 cm, a krawêdzie korony drogi nie powinny mieã wyraênych zaùamañ w planie. Pochylenie skarp nie powinno ró niã siê od projektowanego o wiêcej ni 10% jego wartoœci wyra onej tangensem k¹ta. Maksymalne nierównoœci na powierzchni skarp nie powinny przekraczaã 10 cm przy pomiarze ùat¹ 3-metrow¹, albo powinny byã speùnione inne wymagania dotycz¹ce nierównoœci, wynikaj¹ce ze sposobu umocnienia powierzchni skarpy. W gruntach skalistych wymagania, dotycz¹ce równoœci powierzchni dna wykopu oraz pochylenia i równoœci skarp, powinny byã okreœlone w dokumentacji projektowej i ST. 5.3. Odwodnienia pasa robót ziemnych Niezale nie od budowy urz¹dzeñ, stanowi¹cych elementy systemów odwadniaj¹cych, ujêtych w dokumentacji projektowej, Wykonawca powinien, o ile wymagaj¹ tego warunki terenowe, wykonaã urz¹dzenia, które zapewni¹ odprowadzenie wód gruntowych i opadowych poza obszar robót ziemnych tak, aby zabezpieczyã grunty przed przewilgoceniem i nawodnieniem. Wykonawca ma obowi¹zek takiego wykonywania wykopów i nasypów, aby powierzchniom gruntu nadawaã w caùym okresie trwania robót spadki, zapewniaj¹ce prawidùowe odwodnienie. Je eli, wskutek zaniedbania Wykonawcy, grunty ulegn¹ nawodnieniu, które spowoduje ich dùugotrwaù¹ nieprzydatnoœã, Wykonawca ma obowi¹zek usuniêcia tych gruntów i zast¹pienia ich gruntami przydatnymi na wùasny koszt bez jakichkolwiek dodatkowych opùat ze strony Zamawiaj¹cego za te czynnoœci, jak równie za dowieziony grunt. Odprowadzenie wód do istniej¹cych zbiorników naturalnych i urz¹dzeñ odwadniaj¹cych musi byã poprzedzone uzgodnieniem z odpowiednimi instytucjami. 5.4. Odwodnienie wykopów Technologia wykonania wykopu musi umo liwiaã jego prawidùowe odwodnienie w caùym okresie trwania robót ziemnych. Wykonanie wykopów powinno postêpowaã w kierunku podnoszenia siê niwelety. Strona - 26 -

W czasie robót ziemnych nale y zachowaã odpowiedni spadek podùu ny i nadaã przekrojom poprzecznym spadki, umo liwiaj¹ce szybki odpùyw wód z wykopu. O ile w dokumentacji projektowej nie zawarto innego wymagania, spadek poprzeczny nie powinien byã mniejszy ni 4% w przypadku gruntów spoistych i nie mniejszy ni 2% w przypadku gruntów niespoistych. Nale y uwzglêdniã ewentualny wpùyw kolejnoœci i sposobu odspajania gruntów oraz terminów wykonywania innych robót na speùnienie wymagañ dotycz¹cych prawidùowego odwodnienia wykopu w czasie postêpu robót ziemnych. ródùa wody, odsùoniête przy wykonywaniu wykopów, nale y uj¹ã w rowy i /lub dreny. Wody opadowe i gruntowe nale y odprowadziã poza teren pasa robót ziemnych. 5.5. Rowy Rowy boczne oraz rowy stokowe powinny byã wykonane zgodnie z dokumentacj¹ projektow¹ i ST. Szerokoœã dna i gùêbokoœã rowu nie mog¹ ró niã siê od wymiarów projektowanych o wiêcej ni 5 cm. Dokùadnoœã wykonania skarp rowów powinna byã zgodna z okreœlon¹ dla skarp wykopów w ST D-02.01.01. 6. KONTROLA JAKOÚCI ROBÓT 6.1. Ogólne zasady kontroli jakoœci robót Ogólne zasady kontroli jakoœci robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 6. 6.2. Badania i pomiary w czasie wykonywania robót ziemnych 6.2.1. Sprawdzenie odwodnienia Sprawdzenie odwodnienia korpusu ziemnego polega na kontroli zgodnoœci z wymaganiami specyfikacji okreœlonymi w pkcie 5 oraz z dokumentacj¹ projektow¹. Szczególn¹ uwagê nale y zwróciã na: - wùaœciwe ujêcie i odprowadzenie wód opadowych, - wùaœciwe ujêcie i odprowadzenie wysiêków wodnych. 6.2.2. Sprawdzenie jakoœci wykonania robót Czynnoœci wchodz¹ce w zakres sprawdzenia jakoœci wykonania robót okreœlono w pkcie 6 ST D-02.01.01, oraz D-02.03.01. 6.3. Badania do odbioru korpusu ziemnego 6.3.1. Czêstotliwoœã oraz zakres badañ i pomiarów Czêstotliwoœã oraz zakres badañ i pomiarów do odbioru korpusu ziemnego podaje tablica 2. Tablica 2. Czêstotliwoœã oraz zakres badañ i pomiarów wykonanych robót ziemnych Lp. Badana cecha Minimalna czêstotliwoœã badañ i pomiarów 1 Pomiar szerokoœci korpusu ziemnego 2 Pomiar szerokoœci dna rowów Pomiar taœm¹, szablonem, ùat¹ o dùugoœci 3 m i poziomic¹ 3 Pomiar rzêdnych powierzchni korpusu ziemnego lub niwelatorem, w odstêpach co 200 m na prostych, w punktach gùównych ùuku, co 100 m na ùukach o 4 Pomiar pochylenia skarp R 100 m co 50 m na ùukach o R 100 m 5 Pomiar równoœci powierzchni korpusu oraz w miejscach, które budz¹ w¹tpliwoœci 6 Pomiar równoœci skarp 7 Pomiar spadku podùu nego Pomiar niwelatorem rzêdnych w odstêpach co 200 m oraz w powierzchni korpusu lub dna punktach w¹tpliwych rowu 8 Badanie zagêszczenia gruntu Wskaênik zagêszczenia okreœlaã dla ka dej uùo onej warstwy lecz nie rzadziej ni w trzech punktach na 1000 m 2 warstwy 6.3.2. Szerokoœã korpusu ziemnego Szerokoœã korpusu ziemnego nie mo e ró niã siê od szerokoœci projektowanej o wiêcej ni 10 cm. 6.3.3. Szerokoœã dna rowów Szerokoœã dna rowów nie mo e ró niã siê od szerokoœci projektowanej o wiêcej ni 5 cm. 6.3.4. Rzêdne korony korpusu ziemnego Rzêdne korony korpusu ziemnego nie mog¹ ró niã siê od rzêdnych projektowanych o wiêcej ni -3 cm lub +1 cm. 6.3.5. Pochylenie skarp Strona - 27 -

Pochylenie skarp nie mo e ró niã siê od pochylenia projektowanego o wiêcej ni 10% wartoœci pochylenia wyra onego tangensem k¹ta. 6.3.6. Równoœã korony korpusu Nierównoœci powierzchni korpusu ziemnego mierzone ùat¹ 3-metrow¹, nie mog¹ przekraczaã 3 cm. 6.3.7. Równoœã skarp Nierównoœci skarp, mierzone ùat¹ 3-metrow¹, nie mog¹ przekraczaã 10 cm. 6.3.8. Spadek podùu ny korony korpusu lub dna rowu Spadek podùu ny powierzchni korpusu ziemnego lub dna rowu, sprawdzony przez pomiar niwelatorem rzêdnych wysokoœciowych, nie mo e dawaã ró nic, w stosunku do rzêdnych projektowanych, wiêkszych ni -3 cm lub +1 cm. 6.3.9. Zagêszczenie gruntu Wskaênik zagêszczenia gruntu okreœlony zgodnie z BN-77/8931-12 powinien byã zgodny z zaùo onym dla odpowiedniej kategorii ruchu. W przypadku gruntów dla których nie mo na okreœliã wskaênika zagêszczenia nale y okreœliã wskaênik odksztaùcenia I 0, zgodnie z norm¹ PN-S-02205:1998. 6.4. Zasady postêpowania z wadliwie wykonanymi robotami Wszystkie materiaùy nie speùniaj¹ce wymagañ podanych w odpowiednich punktach specyfikacji, zostan¹ odrzucone. Jeœli materiaùy nie speùniaj¹ce wymagañ zostan¹ wbudowane lub zastosowane, to na polecenie In yniera Wykonawca wymieni je na wùaœciwe, na wùasny koszt. Wszystkie roboty, które wykazuj¹ wiêksze odchylenia cech od okreœlonych w punktach 5 i 6 specyfikacji powinny byã ponownie wykonane przez Wykonawcê na jego koszt. Na pisemne wyst¹pienie Wykonawcy, In ynier mo e uznaã wadê za nie maj¹c¹ zasadniczego wpùywu na cechy eksploatacyjne drogi i ustali zakres i wielkoœã potr¹ceñ za obni on¹ jakoœã. 7. OBMIAR ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót Ogólne zasady obmiaru robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 7. 7.2. Obmiar robót ziemnych Jednostka obmiarow¹ jest m 3 (metr szeœcienny) wykonanych robót ziemnych. 8. ODBIÓR ROBÓT Ogólne zasady odbioru robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 8. Roboty ziemne uznaje siê za wykonane zgodnie z dokumentacj¹ projektow¹, ST i wymaganiami In yniera, je eli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji wg pkt 6 daùy wyniki pozytywne. 9. PODSTAWA P ATNOÚCI Ogólne ustalenia dotycz¹ce podstawy pùatnoœci podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 9. Zakres czynnoœci objêtych cen¹ jednostkow¹ podano w ST D-02.01.01, oraz D-02.03.01 pkt 9. 10. PRZEPISY ZWI ZANE 10.1. Normy 1. PN-B-02480:1986 Grunty budowlane. Okreœlenia. Symbole. Podziaù i opis gruntów 2. PN-B-04481:1988 Grunty budowlane. Badania próbek gruntów 3. PN-B-04493:1960 Grunty budowlane. Oznaczanie kapilarnoœci biernej 4. PN-S-02205:1998 Drogi samochodowe. Roboty ziemne. Wymagania i badania 5. BN-64/8931-01 Drogi samochodowe. Oznaczenie wskaênika piaskowego 6. BN-64/8931-02 Drogi samochodowe. Oznaczenie moduùu odksztaùcenia nawierzchni podatnych i podùo a przez obci¹ enie pùyt¹ 7. BN-77/8931-12 Oznaczenie wskaênika zagêszczenia gruntu 10.2. Inne dokumenty 8. Wykonanie i odbiór robót ziemnych dla dróg szybkiego ruchu, IBDiM, Warszawa 1978. 9. Instrukcja badañ podùo a gruntowego budowli drogowych i mostowych, GDDP,Warszawa 1998. 10. Katalog typowych konstrukcji nawierzchni podatnych i póùsztywnych, IBDiM, Warszawa 1997. 11. Wytyczne wzmacniania podùo a gruntowego w budownictwie drogowym, IBDiM, Warszawa 2002. Strona - 28 -

D - 02.01.01. WYKONANIE WYKOPÓW W GRUNTACH I-V KAT 1. WSTÆP 1.1. Przedmiot ST Przedmiotem niniejszej specyfikacji technicznej (ST) s¹ wymagania dotycz¹ce wykonania i odbioru wykopów w gruntach nieskalistych. 1.2. Zakres stosowania ST Specyfikacja techniczna (ST) jest stosowana jako dokument przetargowy i kontraktowy przy zleceniu i realizacji robót wymienionych w pkt. 1.1. 1.3. Zakres robót objêtych ST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotycz¹ zasad prowadzenia robót ziemnych w czasie budowy lub modernizacji dróg i obejmuj¹ wykonanie wykopów w gruntach nieskalistych. 1.4. Okreœlenia podstawowe Podstawowe okreœlenia zostaùy podane w ST D-02.00.01 pkt 1.4. 1.5. Ogólne wymagania dotycz¹ce robót Ogólne wymagania dotycz¹ce robót podano w ST D-02.00.01 pkt 1.5. 2. MATERIA Y (GRUNTY) Materiaù wystêpuj¹cy w podùo u wykopu jest gruntem rodzimym, który bêdzie stanowiù podùo e nawierzchni. Zgodnie z Katalogiem typowych konstrukcji nawierzchni podatnych i póùsztywnych powinien charakteryzowaã siê grup¹ noœnoœci G 1. Gdy podùo e nawierzchni zaklasyfikowano do innej grupy noœnoœci, nale y podùo e doprowadziã do grupy noœnoœci G 1 zgodnie z dokumentacja projektow¹ i SST. 3. SPRZÆT 4. TRANSPORT Ogólne wymagania i ustalenia dotycz¹ce sprzêtu okreœlono w ST D-02.00.01 pkt 3. Ogólne wymagania i ustalenia dotycz¹ce transportu okreœlono w ST D-02.00.01 pkt 4. 5. WYKONANIE ROBÓT 5.1. Zasady prowadzenia robót Ogólne zasady prowadzenia robót podano w ST D-02.00.01 pkt 5. Sposób wykonania skarp wykopu powinien gwarantowaã ich statecznoœã w caùym okresie prowadzenia robót, a naprawa uszkodzeñ, wynikaj¹cych z nieprawidùowego uksztaùtowania skarp wykopu, ich podciêcia lub innych odstêpstw od dokumentacji projektowej obci¹ a Wykonawcê. Wykonawca powinien wykonywaã wykopy w taki sposób, aby grunty o ró nym stopniu przydatnoœci do budowy nasypów byùy odspajane oddzielnie, w sposób uniemo liwiaj¹cy ich wymieszanie. Odstêpstwo od powy szego wymagania, uzasadnione skomplikowanym ukùadem warstw geotechnicznych, wymaga zgody In yniera. Odspojone grunty przydatne do wykonania nasypów powinny byã bezpoœrednio wbudowane w nasyp lub przewiezione na odkùad. O ile In ynier dopuœci czasowe skùadowanie odspojonych gruntów, nale y je odpowiednio zabezpieczyã przed nadmiernym zawilgoceniem. 5.2. Wymagania dotycz¹ce zagêszczenia i noœnoœci gruntu Zagêszczenie gruntu w wykopach i miejscach zerowych robót ziemnych powinno speùniaã wymagania, dotycz¹ce minimalnej wartoœci wskaênika zagêszczenia (I s ), podanego w tablicy 1. Tablica 1. Minimalne wartoœci wskaênika zagêszczenia w wykopach i miejscach zerowych robót ziemnych Strefa korpusu Minimalna wartoœã I s dla: kategoria ruchu KR2 Górna warstwa o gruboœci 20 cm 1,00 Na gùêbokoœci od 20 do 50 cm od powierzchni robót ziemnych 0,97 Je eli grunty rodzime w wykopach i miejscach zerowych nie speùniaj¹ wymaganego wskaênika zagêszczenia, to przed uùo eniem konstrukcji nawierzchni nale y je dogêœciã do wartoœci I s, podanych w tablicy 1. Strona - 29 -

Je eli wartoœci wskaênika zagêszczenia okreœlone w tablicy 1 nie mog¹ byã osi¹gniête przez bezpoœrednie zagêszczanie gruntów rodzimych, to nale y podj¹ã œrodki w celu ulepszenia gruntu podùo a, umo liwiaj¹cego uzyskanie wymaganych wartoœci wskaênika zagêszczenia. Mo liwe do zastosowania œrodki, o ile nie s¹ okreœlone w SST, proponuje Wykonawca i przedstawia do akceptacji In ynierowi. Dodatkowo mo na sprawdziã noœnoœã warstwy gruntu na powierzchni robót ziemnych na podstawie pomiaru wtórnego moduùu odksztaùcenia E 2 zgodnie z PN-02205:1998 rysunek 4. 5.3. Ruch budowlany Nie nale y dopuszczaã ruchu budowlanego po dnie wykopu o ile gruboœã warstwy gruntu (nadkùadu) powy ej rzêdnych robót ziemnych jest mniejsza ni 0,3 m. Z chwil¹ przyst¹pienia do ostatecznego profilowania dna wykopu dopuszcza siê po nim jedynie ruch maszyn wykonuj¹cych tê czynnoœã budowlan¹. Mo e odbywaã siê jedynie sporadyczny ruch pojazdów, które nie spowoduj¹ uszkodzeñ powierzchni korpusu. Naprawa uszkodzeñ powierzchni robót ziemnych, wynikaj¹cych z niedotrzymania podanych powy ej warunków obci¹ a Wykonawcê robót ziemnych. 6. KONTROLA JAKOÚCI ROBÓT 6.1. Ogólne zasady kontroli jakoœci robót Ogólne zasady kontroli jakoœci robót podano w ST D-02.00.01 pkt 6. 6.2. Kontrola wykonania wykopów Kontrola wykonania wykopów polega na sprawdzeniu zgodnoœci z wymaganiami okreœlonymi w dokumentacji projektowej i SST. W czasie kontroli szczególn¹ uwagê nale y zwróciã na: a) sposób odspajania gruntów nie pogarszaj¹cy ich wùaœciwoœci, b) zapewnienie statecznoœci skarp, c) odwodnienie wykopów w czasie wykonywania robót i po ich zakoñczeniu, d) dokùadnoœã wykonania wykopów (usytuowanie i wykoñczenie), e) zagêszczenie górnej strefy korpusu w wykopie wedùug wymagañ okreœlonych w pkcie 5.2. 7. OBMIAR ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót Ogólne zasady obmiaru robót podano w ST D-02.00.01 pkt 7. 7.2. Jednostka obmiarowa Jednostk¹ obmiarow¹ jest m 3 (metr szeœcienny) wykonanego wykopu. 8. ODBIÓR ROBÓT Ogólne zasady odbioru robót podano w ST D-02.00.01 pkt 8. 9. PODSTAWA P ATNOÚCI 9.1. Ogólne ustalenia dotycz¹ce podstawy pùatnoœci Ogólne ustalenia dotycz¹ce podstawy pùatnoœci podano w ST D-02.00.01 pkt 9. 9.2. Cena jednostki obmiarowej Cena wykonania 1 m 3 wykopów w gruntach nieskalistych obejmuje: prace pomiarowe i roboty przygotowawcze, oznakowanie robót, wykonanie wykopu z transportem urobku na nasyp lub odkùad, obejmuj¹ce: odspojenie, przemieszczenie, zaùadunek, przewiezienie i wyùadunek, odwodnienie wykopu na czas jego wykonywania, profilowanie dna wykopu, rowów, skarp, zagêszczenie powierzchni wykopu, przeprowadzenie pomiarów i badañ laboratoryjnych, wymaganych w specyfikacji technicznej, rozplantowanie urobku na odkùadzie, wykonanie, a nastêpnie rozebranie dróg dojazdowych, rekultywacjê terenu. 10. PRZEPISY ZWI ZANE Spis przepisów zwi¹zanych podano w ST D-02.00.01 pkt 10. Strona - 30 -

D - 02.03.01. WYKONANIE NASYPÓW 1. WSTÆP 1.1. Przedmiot ST Przedmiotem niniejszej specyfikacji technicznej (ST) s¹ wymagania dotycz¹ce wykonania i odbioru nasypów. 1.2. Zakres stosowania ST Specyfikacja techniczna (ST) jest stosowana jako dokument przetargowy i kontraktowy przy zleceniu i realizacji robót wymienionych w pkt. 1.1. 1.3. Zakres robót objêtych ST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotycz¹ zasad prowadzenia robót ziemnych w czasie budowy lub modernizacji dróg i obejmuj¹ wykonanie nasypów. 1.4. Okreœlenia podstawowe Podstawowe okreœlenia zostaùy podane w ST D-02.00.01 pkt 1.4. 1.5. Ogólne wymagania dotycz¹ce robót Ogólne wymagania dotycz¹ce robót podano w ST D-02.00.01 pkt 1.5. 2. MATERIA Y (GRUNTY) 2.1. Ogólne wymagania dotycz¹ce materiaùów Ogólne wymagania dotycz¹ce materiaùów, ich pozyskiwania i skùadowania, podano w ST D-02.00.01 pkt 2. 2.2. Grunty i materiaùy do nasypów Grunty i materiaùy dopuszczone do budowy nasypów powinny speùniaã wymagania okreœlone w PN-S-02205 :1998. Grunty i materiaùy do budowy nasypów podaje tablica 1. Tablica 1. Przydatnoœã gruntów do wykonywania budowli ziemnych wg PN-S-02205 :1998. Przeznaczen ie Na dolne warstwy nasypów poni ej strefy przemarzani a Przydatne 1. Rozdrobnione grunty skaliste twarde oraz grunty kamieniste, zwietrzelinowe, rumosze i otoczaki wyj¹tkiem 2. Ýwiry i pospóùki, równie gliniaste 3. Piaski grubo, œrednio i drobnoziarniste, naturalne i ùamane 4. Piaski gliniaste z domieszk¹ frakcji wirowo-kamienistej (morenowe) o wskaêniku ró noziarnistoœci U 15 5. Ýu le wielkopiecowe i inne metalurgiczne ze starych zwaùów (powy ej 5 lat) 6. upki przywêgùowe przepalone 7. Wysiewki kamienne o zawartoœci frakcji iùowej poni ej 2% Przydatne z zastrze eniami 1. Rozdrobnione grunty skaliste miêkkie 2. Zwietrzeliny i rumosze gliniaste 3. Piaski pylaste, piaski gliniaste, pyùy piaszczyste i pyùy 4. Piaski próchniczne, z pylastych piasków próchnicznych 5. Gliny piaszczyste, gliny i gliny pylaste oraz inne o w L 35% 6. Gliny piaszczyste zwiêzùe, gliny zwiêzùe i gliny pylaste zwiêzùe oraz inne grunty o granicy pùynnoœci w L od 35 do 60% 7. Wysiewki kamienne gliniaste o zawartoœci frakcji iùowej ponad 2% 8. Ýu le wielkopiecowe i inne metalurgiczne z nowego studzenia (do 5 lat) 9. Iùoùupki przywêglowe nieprzepalone 10. Popioùy lotne i mieszaniny popioùowo- u lowe Treœã zastrze enia - gdy pory w gruncie skalistym bêd¹ wypeùnione gruntem lub materiaùem drobnoziarnistym - gdy bêd¹ wbudowane w miejsca suche lub zabezpieczone od wód gruntowych i powierzchniowych - do nasypów nie wy szych ni 3 m, zabezpieczonych przed zawilgoceniem - w miejscach suchych lub przejœciowo zawilgoconych - do nasypów nie wy szych ni 3 m: zabezpieczonych przed zawilgoceniem lub po ulepszeniu spoiwami - gdy zwierciadùo wody gruntowej znajduje siê na gùêbokoœci wiêkszej od kapilarnoœci biernej gruntu podùo a - o ograniczonej podatnoœci na rozpad - ù¹czne straty masy do 5% - gdy wolne przestrzenie zostan¹ wypeùnione materiaùem drobnoziarnistym - gdy zalegaj¹ w miejscach suchych lub s¹ izolowane od wody Strona - 31 -

3. SPRZÆT Na górne warstwy nasypów w strefie przemarzania W wykopach i miejscach zerowych do gùêbokoœci przemarzani a 1. Ýwiry i pospóùki 2. Piaski grubo i œrednioziarniste 3. Iùoùupki przywêglowe przepalone zawieraj¹ce mniej ni 15% ziarn mniejszych od 0,075 mm 4. Wysiewki kamienne o uziarnieniu odpowiadaj¹cym pospóùkom lub wirom 1. Ýwiry i pospóùki gliniaste 2. Piaski pylaste i gliniaste 3. Pyùy piaszczyste i pyùy 4. Gliny o granicy pùynnoœci mniejszej ni 35% 5. Mieszaniny popioùowo- u lowe z wêgla kamiennego 6. Wysiewki kamienne gliniaste o zawartoœci frakcji iùowej 2% 7. Ýu le wielkopiecowe i inne metalurgiczne 8. Piaski drobnoziarniste Grunty niewysadzinowe Grunty w¹tpliwe i wysadzinowe - pod warunkiem ulepszenia tych gruntów spoiwami, takimi jak: cement, wapno, aktywne popioùy itp. - drobnoziarniste i nierozpadowe: straty masy do 1% - o wskaêniku noœnoœci w noœ 10 - gdy s¹ ulepszane spoiwami (cementem, wapnem, aktywnymi popioùami itp.) 3.1. Ogólne wymagania dotycz¹ce sprzêtu Ogólne wymagania i ustalenia dotycz¹ce sprzêtu okreœlono w ST D-02.00.01 pkt 3. 3.2. Dobór sprzêtu zagêszczaj¹cego W tablicy 2 podano, dla ró nych rodzajów gruntów, orientacyjne dane przy doborze sprzêtu zagêszczaj¹cego. Sprzêt do zagêszczania powinien byã zatwierdzony przez In yniera. Tablica 2. Orientacyjne dane przy doborze sprzêtu zagêszczaj¹cego wg Rodzaje Urz¹dzeñ Zagêszczaj¹cych Walce statyczne gùadkie * Walce statyczne okoùkowane * Walce statyczne ogumione * Walce wibracyjne gùadkie ** Walce wibracyjne okoùkowane ** Zagêszczarki wibracyjne ** Rodzaje gruntu niespoiste: piaski, wiry, pospóùki gruboœã warstwy [ m ] liczba przejœã n *** spoiste: pyùy gliny, iùy gruboœã warstwy [ m ] 0,1 do 0,2 4 do 8 0,1 do 0,2 - - 0,2 do 0,3 0,2 do 0,5 6 do 8 0,2 do 0,4 0,4 do 0,7 4 do 8 0,2 do 0,4 0,3 do 0,6 3 do 6 0,2 do 0,4 liczba przejœã n *** gruboziarniste i kamieniste gruboœã warstwy [ m ] 4 do 8 0,2 do 0,3 8 do 12 0,2 do 0,3 liczba przejœã n *** 4 do 8 1) 8 do 12 2) 6 do 10 - - 3) 3 do 4 0,3 do 0,6 6 do 10 0,2 do 0,4 0,3 do 0,5 4 do 8 - - 0,2 do 0,5 3 do 5 4) 6 do 10 5) 4 do 8 6) Uwagi o przydat - noœci maszyn Ubijaki 0,2 do 0,4 2 do4 0,1 do 3 do 5 0,2 szybkouderzaj¹ce 0,3 0,4 do 3 do 4 6) Ubijaki o masie od 1 do 10 Mg zrzucane z 2,0 do 8,0 4 do 10 uderze 1,0 do 3 do 6 uderzeñ 1,0 do 3 do 6 uderzeñ wysokoœci od 5 do 10 ñ w 4,0 w punkt 5,0 w punkt m punkt *) Walce statyczne s¹ maùo przydatne w gruntach kamienistych. **) Wibracyjnie nale y zagêszczaã warstwy gruboœci 15 cm, cieñsze warstwy nale y zagêszczaã statycznie. ***) Wartoœci orientacyjne, wùaœciwe nale y ustaliã na odcinku doœwiadczalnym. Uwagi: 1) Do zagêszczania górnych warstw podùo a. Zalecane do codziennego wygùadzania (przywaùowania) gruntów spoistych w miejscu pobrania i w nasypie. 2) Nie nadaj¹ siê do gruntów nawodnionych. 3) Maùo przydatne w gruntach spoistych. 4) Do gruntów spoistych przydatne s¹ walce œrednie i ciê kie, do gruntów kamienistych - walce bardzo ciê kie. Strona - 32 -

5) Zalecane do piasków pylastych i gliniastych, pospóùek gliniastych i glin piaszczystych. 6) Zalecane do zasypek w¹skich przekopów 4. TRANSPORT Ogólne wymagania dotycz¹ce transportu podano w ST D-02.00.01 pkt 4. 5. WYKONANIE ROBÓT 5.1. Ogólne zasady wykonania robót 5.2. Ukop i dokop Ogólne zasady wykonania robót podano w ST D-02.00.01 pkt 5. 5.2.1. Miejsce ukopu lub dokopu Miejsce ukopu lub dokopu powinno byã wskazane w dokumentacji projektowej, w innych dokumentach kontraktowych lub przez In yniera. Je eli miejsce to zostaùo wybrane przez Wykonawcê, musi byã ono zaakceptowane przez In yniera. Miejsce ukopu lub dokopu powinno byã tak dobrane, eby zapewniã przewóz lub przemieszczanie gruntu na jak najkrótszych odlegùoœciach. O ile to mo liwe, transport gruntu powinien odbywaã siê w poziomie lub zgodnie ze spadkiem terenu. Ukopy mog¹ mieã ksztaùt poszerzonych rowów przylegùych do korpusu. Ukopy powinny byã wykonywane równolegle do osi drogi, po jednej lub obu jej stronach. 5.2.2. Zasady prowadzenia robót w ukopie i dokopie Pozyskiwanie gruntu z ukopu lub dokopu mo e rozpocz¹ã siê dopiero po pobraniu próbek i zbadaniu przydatnoœci zalegaj¹cego gruntu do budowy nasypów oraz po wydaniu zgody na piœmie przez In yniera. Gùêbokoœã na jak¹ nale y oceniã przydatnoœã gruntu powinna byã dostosowana do zakresu prac. Grunty nieprzydatne do budowy nasypów nie powinny byã odspajane, chyba e wymaga tego dostêp do gruntu przeznaczonego do przewiezienia z dokopu w nasyp. Odspojone przez Wykonawcê grunty nieprzydatne powinny byã wbudowane z powrotem w miejscu ich pozyskania, zgodnie ze wskazaniami In yniera. Roboty te bêd¹ wù¹czone do obmiaru robót i opùacone przez Zamawiaj¹cego tylko wówczas, gdy odspojenie gruntów nieprzydatnych byùo konieczne i zostaùo potwierdzone przez In yniera. Dno ukopu nale y wykonaã ze spadkiem od 2 do 3% w kierunku mo liwego spùywu wody. O ile to konieczne, ukop (dokop) nale y odwodniã przez wykonanie rowu odpùywowego. Je eli ukop jest zlokalizowany na zboczu, nie mo e on naruszaã statecznoœci zbocza. Dno i skarpy ukopu po zakoñczeniu jego eksploatacji powinny byã tak uksztaùtowane, aby harmonizowaùy z otaczaj¹cym terenem. Na dnie i skarpach ukopu nale y przeprowadziã rekultywacjê wedùug odrêbnej dokumentacji projektowej. 5.3. Wykonanie nasypów 5.3.1. Przygotowanie podùo a w obrêbie podstawy nasypu Przed przyst¹pieniem do budowy nasypu nale y w obrêbie jego podstawy zakoñczyã roboty przygotowawcze, okreœlone w OST D-01.00.00 Roboty przygotowawcze. 5.3.1.1. Wyciêcie stopni w zboczu Je eli pochylenie poprzeczne terenu w stosunku do osi nasypu jest wiêksze ni 1:5 nale y, dla zabezpieczenia przed zsuwaniem siê nasypu, wykonaã w zboczu stopnie o spadku górnej powierzchni, wynosz¹cym okoùo 4% 1% i szerokoœci od 1,0 do 2,5 m. 5.3.1.2. Zagêszczenie gruntu i noœnoœã w podùo u nasypu Wykonawca powinien skontrolowaã wskaênik zagêszczenia gruntów rodzimych, zalegaj¹cych w strefie podùo a nasypu, do gùêbokoœci 0,5 m od powierzchni terenu. Je eli wartoœã wskaênika zagêszczenia jest mniejsza ni okreœlona w tablicy 3, Wykonawca powinien dogêœciã podùo e tak, aby powy sze wymaganie zostaùo speùnione. Je eli wartoœci wskaênika zagêszczenia okreœlone w tablicy 3 nie mog¹ byã osi¹gniête przez bezpoœrednie zagêszczanie podùo a, to nale y podj¹ã œrodki w celu ulepszenia gruntu podùo a, umo liwiaj¹ce uzyskanie wymaganych wartoœci wskaênika zagêszczenia. Tablica 3. Minimalne wartoœci wskaênika zagêszczenia dla podùo a nasypów do gùêbokoœci 0,5 m od powierzchni terenu Nasypy o wysokoœci m. Minimalna wartoœã I s dla dróg: kategoria ruchu KR 2 do 2 0,95 ponad 2 0,95 Dodatkowo mo na sprawdziã noœnoœã warstwy gruntu podùo a nasypu na podstawie pomiaru wtórnego moduùu odksztaùcenia E 2 zgodnie z PN-02205:1998 rysunek 3. Strona - 33 -

5.3.1.3. Spulchnienie gruntów w podùo u nasypów Je eli nasyp ma byã budowany na powierzchni skaùy lub na innej gùadkiej powierzchni, to przed przyst¹pieniem do budowy nasypu powinna ona byã rozdrobniona lub spulchniona na gùêbokoœã co najmniej 15 cm, w celu poprawy jej powi¹zania z podstaw¹ nasypu. 5.3.2. Wybór gruntów i materiaùów do wykonania nasypów Wybór gruntów i materiaùów do wykonania nasypów powinien byã dokonany z uwzglêdnieniem zasad podanych w pkcie 2. 5.3.3. Zasady wykonania nasypów 5.3.3.1. Ogólne zasady wykonywania nasypów Nasypy powinny byã wznoszone przy zachowaniu przekroju poprzecznego i profilu podùu nego, które okreœlono w dokumentacji projektowej, z uwzglêdnieniem ewentualnych zmian wprowadzonych zawczasu przez In yniera. W celu zapewnienia statecznoœci nasypu i jego równomiernego osiadania nale y przestrzegaã nastêpuj¹cych zasad: a) Nasypy nale y wykonywaã metod¹ warstwow¹, z gruntów przydatnych do budowy nasypów. Nasypy powinny byã wznoszone równomiernie na caùej szerokoœci. b) Gruboœã warstwy w stanie luênym powinna byã odpowiednio dobrana w zale noœci od rodzaju gruntu i sprzêtu u ywanego do zagêszczania. Przyst¹pienie do wbudowania kolejnej warstwy nasypu mo e nast¹piã dopiero po stwierdzeniu przez In yniera prawidùowego wykonania warstwy poprzedniej. c) Grunty o ró nych wùaœciwoœciach nale y wbudowywaã w oddzielnych warstwach, o jednakowej gruboœci na caùej szerokoœci nasypu. Grunty spoiste nale y wbudowywaã w dolne, a grunty niespoiste w górne warstwy nasypu. d) Warstwy gruntu przepuszczalnego nale y wbudowywaã poziomo, a warstwy gruntu maùo przepuszczalnego (o wspóùczynniku K 10 10-5 m/s) ze spadkiem górnej powierzchni okoùo 4% 1%. Kiedy nasyp jest budowany w terenie pùaskim spadek powinien byã obustronny, gdy nasyp jest budowany na zboczu spadek powinien byã jednostronny, zgodny z jego pochyleniem. Uksztaùtowanie powierzchni warstwy powinno uniemo liwiaã lokalne gromadzenie siê wody. e) Je eli w okresie zimowym nastêpuje przerwa w wykonywaniu nasypu, a górna powierzchnia jest wykonana z gruntu spoistego, to jej spadki porzeczne powinny byã uksztaùtowane ku osi nasypu, a woda odprowadzona poza nasyp z zastosowaniem œcieku. Takie uksztaùtowanie górnej powierzchni gruntu spoistego zapobiega powstaniu potencjalnych powierzchni poœlizgu w gruncie tworz¹cym nasyp. f) Górn¹ warstwê nasypu, o gruboœci co najmniej 0,5 m nale y wykonaã z gruntów niewysadzinowych, o wskaêniku wodoprzepuszczalnoœci K 10 6 10 5 m/s i wskaêniku ró noziarnistoœci U 5. Je eli Wykonawca nie dysponuje gruntem o takich wùaœciwoœciach, In ynier mo e wyraziã zgodê na ulepszenie górnej warstwy nasypu poprzez stabilizacjê cementem, wapnem lub popioùami lotnymi. W takim przypadku jest konieczne sprawdzenie warunku noœnoœci i mrozoodpornoœci konstrukcji nawierzchni i wprowadzenie korekty, polegaj¹cej na rozbudowaniu podbudowy pomocniczej. g) Na terenach o wysokim stanie wód gruntowych oraz na terenach zalewowych dolne warstwy nasypu, o gruboœci co najmniej 0,5 m powy ej najwy szego poziomu wody, nale y wykonaã z gruntu przepuszczalnego. h) Przy wykonywaniu nasypów z popioùów lotnych, warstwê pod popioùami, gruboœci 0,3 do 0,5 m, nale y wykonaã z gruntu lub materiaùów o du ej przepuszczalnoœci. Górnej powierzchni warstwy popioùu nale y nadaã spadki poprzeczne 4% 1% wedùug poz. d). i) Grunt przewieziony w miejsce wbudowania powinien byã bezzwùocznie wbudowany w nasyp. In ynier mo e dopuœciã czasowe skùadowanie gruntu, pod warunkiem jego zabezpieczenia przed nadmiernym zawilgoceniem. 5.3.3.2. Wykonywanie nasypów z gruntów kamienistych lub gruboziarnistych odpadów przemysùowych Wykonywanie nasypów z gruntów kamienistych lub gruboziarnistych odpadów przemysùowych powinno odbywaã siê wedùug jednej z ni ej podanych metod, jeœli nie zostaùo okreœlone inaczej w dokumentacji projektowej, SST lub przez In yniera: a) Wykonywanie nasypów z gruntów kamienistych lub gruboziarnistych odpadów przemysùowych z wypeùnieniem wolnych przestrzeni Ka d¹ rozùo on¹ warstwê materiaùów gruboziarnistych o gruboœci nie wiêkszej ni 0,3 m, nale y przykryã warstw¹ wiru, pospóùki, piasku lub gruntu (materiaùu) drobnoziarnistego. Materiaùem tym wskutek zagêszczania (najlepiej sprzêtem wibracyjnym), wypeùnia siê wolne przestrzenie miêdzy grubymi ziarnami. Przy tym sposobie budowania nasypów mo na stosowaã skaùy oraz odpady przemysùowe, które s¹ miêkkie (zgodnie z charakterystyk¹ podan¹ w tablicy 1). b) Wykonywanie nasypów z gruntów kamienistych lub gruboziarnistych odpadów przemysùowych bez wypeùnienia wolnych przestrzeni Warstwy nasypu wykonane wedùug tej metody powinny byã zbudowane z materiaùów mrozoodpornych. Warstwy te nale y oddzieliã od podùo a gruntowego pod nasypem oraz od górnej strefy nasypu okoùo 10-centymetrow¹ warstw¹ wiru, pospóùki lub nieodsianego kruszywa ùamanego, zawieraj¹cego od 25 do 50% ziarn mniejszych od 2 mm i speùniaj¹cych warunek: 4 d 85 D 15 4 d 15 gdzie: d 85 i d 15 - œrednica oczek sita, przez które przechodzi 85% i 15% gruntu podùo a lub gruntu górnej warstwy nasypu (mm), D 15 - œrednica oczek sita, przez które przechodzi 15% materiaùu gruboziarnistego (mm). Czêœci nasypów wykonywane t¹ metod¹ nie mog¹ siêgaã wy ej ni 1,2 m od projektowanej niwelety nasypu. c) Warstwa oddzielaj¹ca z geotekstyliów przy wykonywaniu nasypów z gruntów kamienistych Rolê warstw oddzielaj¹cych mog¹ równie peùniã warstwy geotekstyliów. Geotekstylia przewidziane do u ycia w tym celu powinny posiadaã aprobatê techniczn¹, wydan¹ przez uprawnion¹ jednostkê. W szczególnoœci wymagana jest odpowiednia wytrzymaùoœã mechaniczna geotekstyliów, uniemo liwiaj¹ca ich przebicie przez ziarna materiaùu gruboziarnistego oraz odpowiednie wùaœciwoœci filtracyjne, dostosowane do uziarniania przylegùych warstw. 5.3.3.3. Wykonywanie nasypów na zboczach Przy budowie nasypu na zboczu o pochyùoœci od 1:5 do 1:2 nale y zabezpieczyã nasyp przed zsuwaniem siê przez: Strona - 34 -

a) wyciêcie w zboczu stopni wg pktu 5.3.1.1, b) wykonanie rowu stokowego powy ej nasypu. Przy pochyùoœciach zbocza wiêkszych ni 1:2 wskazane jest zabezpieczenie statecznoœci nasypu przez podparcie go murem oporowym. 5.3.3.4. Poszerzenie nasypu Przy poszerzeniu istniej¹cego nasypu nale y wykonywaã w jego skarpie stopnie o szerokoœci do 1,0 m. Spadek górnej powierzchni stopni powinien wynosiã 4% 1% w kierunku zgodnym z pochyleniem skarpy. Wyciêcie stopni obowi¹zuje zawsze przy wykonywaniu styku dwóch przylegùych czêœci nasypu, wykonanych z gruntów o ró nych wùaœciwoœciach lub w ró nym czasie. 5.3.3.5. Wykonywanie nasypów na bagnach Nasypy na bagnach powinny byã wykonane wedùug oddzielnych wymagañ, opartych na: a) wynikach badañ gùêbokoœci, typu i warunków hydrologicznych bagna, b) wynikach badañ próbek gruntu bagiennego z uwzglêdnieniem okreœlenia rodzaju gruntu wypeùniaj¹cego bagno, wspóùczynników filtracji, badañ edometrycznych, wilgotnoœci itp., c) obliczeniach statecznoœci nasypu, d) obliczeniach wielkoœci i czasu osiadania, e) uzasadnieniu ekonomicznym obranej metody budowy nasypu. W czasie wznoszenia korpusu metod¹ warstwow¹ obowi¹zuj¹ ogólne zasady okreœlone w pkcie 5.3.3.1. 5.3.3.6. Wykonywanie nasypów w okresie deszczów Wykonywanie nasypów nale y przerwaã, je eli wilgotnoœã gruntu przekracza wartoœã dopuszczaln¹, to znaczy jest wiêksza od wilgotnoœci optymalnej o wiêcej ni 10% jej wartoœci. Na warstwie gruntu nadmiernie zawilgoconego nie wolno ukùadaã nastêpnej warstwy gruntu. Osuszenie mo na przeprowadziã w sposób mechaniczny lub chemiczny, poprzez wymieszanie z wapnem palonym albo hydratyzowanym. W celu zabezpieczenia nasypu przed nadmiernym zawilgoceniem, poszczególne jego warstwy oraz korona nasypu po zakoñczeniu robót ziemnych powinny byã równe i mieã spadki potrzebne do prawidùowego odwodnienia, wedùug pktu 5.3.3.1, poz. d). W okresie deszczowym nie nale y pozostawiaã nie zagêszczonej warstwy do dnia nastêpnego. Je eli warstwa gruntu niezagêszczonego ulegùa przewilgoceniu, a Wykonawca nie jest w stanie osuszyã jej i zagêœciã w czasie zaakceptowanym przez In yniera, to mo e on nakazaã Wykonawcy usuniêcie wadliwej warstwy. 5.3.3.7. Wykonywanie nasypów w okresie mrozów Niedopuszczalne jest wykonywanie nasypów w temperaturze przy której nie jest mo liwe osi¹gniêcie w nasypie wymaganego wskaênika zagêszczenia gruntów. Nie dopuszcza siê wbudowania w nasyp gruntów zamarzniêtych lub gruntów przemieszanych ze œniegiem lub lodem. W czasie du ych opadów œniegu wykonywanie nasypów powinno byã przerwane. Przed wznowieniem prac nale y usun¹ã œnieg z powierzchni wznoszonego nasypu. Je eli warstwa niezagêszczonego gruntu zamarzùa, to nie nale y jej przed rozmarzniêciem zagêszczaã ani ukùadaã na niej nastêpnych warstw. 5.3.4. Zagêszczenie gruntu 5.3.4.1. Ogólne zasady zagêszczania gruntu Ka da warstwa gruntu jak najszybciej po jej rozùo eniu, powinna byã zagêszczona z zastosowaniem sprzêtu odpowiedniego dla danego rodzaju gruntu oraz wystêpuj¹cych warunków. Rozùo one warstwy gruntu nale y zagêszczaã od krawêdzi nasypu w kierunku jego osi. 5.3.4.2. Gruboœã warstwy Gruboœã warstwy zagêszczonego gruntu oraz liczbê przejœã maszyny zagêszczaj¹cej zaleca siê okreœliã doœwiadczalnie dla ka dego rodzaju gruntu i typu maszyny, zgodnie z zasadami podanymi w pkcie 5.3.4.5. Orientacyjne wartoœci, dotycz¹ce gruboœci warstw ró nych gruntów oraz liczby przejazdów ró nych maszyn do zagêszczania podano w pkcie 3. 5.3.4.3. Wilgotnoœã gruntu Wilgotnoœã gruntu w czasie zagêszczania powinna byã równa wilgotnoœci optymalnej, z tolerancj¹: a) w gruntach niespoistych 2 % b) w gruntach maùo i œrednio spoistych +0 %, 2 % c) w mieszaninach popioùowo- u lowych +2%, 4 % Sprawdzenie wilgotnoœci gruntu nale y przeprowadzaã laboratoryjnie, z czêstotliwoœci¹ okreœlon¹ w pktach 6.3.2 i 6.3.3. 5.3.4.4. Wymagania dotycz¹ce zagêszczania W zale noœci od uziarnienia stosowanych materiaùów, zagêszczenie warstwy nale y okreœlaã za pomoc¹ oznaczenia wskaênika zagêszczenia lub porównania pierwotnego i wtórnego moduùu odksztaùcenia. Strona - 35 -

Kontrolê zagêszczenia na podstawie porównania pierwotnego i wtórnego moduùu odksztaùcenia, okreœlonych zgodnie z norm¹ PN-S-02205:1998, nale y stosowaã tylko dla gruntów gruboziarnistych, dla których nie jest mo liwe okreœlenie wskaênika zagêszczenia I s, wedùug BN-77/8931-12. Wskaênik zagêszczenia gruntów w nasypach, okreœlony wedùug normy BN-77/8931-12, powinien na caùej szerokoœci korpusu speùniaã wymagania podane w tablicy 4. Tablica 4. Minimalne wartoœci wskaênika zagêszczenia gruntu w nasypach Strefa Nasypu Minimalna wartoœã I s dla: kategoria ruchu KR2 Górna warstwa o gruboœci 20 cm 1,00 Ni ej le ¹ce warstwy nasypu do gùêbokoœci od powierzchni robót ziemnych: - 0,2 do 2,0 m (autostrady) - 0,2 do 1,2 m (inne drogi) Warstwy nasypu na gùêbokoœci od powierzchni robót ziemnych poni ej: - 2,0 m (autostrady) - 1,2 m (inne drogi) - 0,97-0,95 Jako zastêpcze kryterium oceny wymaganego zagêszczenia gruntów dla których trudne jest pomierzenie wskaênika zagêszczenia, przyjmuje siê wartoœã wskaênika odksztaùcenia I 0 okreœlonego zgodnie z norm¹ PN-S-02205:1998. Wskaênik odksztaùcenia nie powinien byã wiêkszy ni : a) dla wirów, pospóùek i piasków b) 2,2 przy wymaganej wartoœci I s 1,0, c) 2,5 przy wymaganej wartoœci I s 1,0, d) dla gruntów drobnoziarnistych o równomiernym uziarnieniu (pyùów, glin pylastych, glin zwiêzùych, iùów 2,0, e) dla gruntów ró noziarnistych ( wirów gliniastych, pospóùek gliniastych, pyùów piaszczystych, piasków gliniastych, glin piaszczystych, glin piaszczystych zwiêzùych) 3,0, f) dla narzutów kamiennych, rumoszy 4, g) dla gruntów antropogenicznych na podstawie badañ poligonowych. Je eli badania kontrolne wyka ¹, e zagêszczenie warstwy nie jest wystarczaj¹ce, to Wykonawca powinien spulchniã warstwê, doprowadziã grunt do wilgotnoœci optymalnej i powtórnie zagêœciã. Je eli powtórne zagêszczenie nie spowoduje uzyskania wymaganego wskaênika zagêszczenia, Wykonawca powinien usun¹ã warstwê i wbudowaã nowy materiaù, o ile In ynier nie zezwoli na ponowienie próby prawidùowego zagêszczenia warstwy. 5.3.4.5. Próbne zagêszczenie Odcinek doœwiadczalny dla próbnego zagêszczenia gruntu o minimalnej powierzchni 300 m 2, powinien byã wykonane na terenie oczyszczonym z gleby, na którym ukùada siê grunt czterema pasmami o szerokoœci od 3,5 do 4,5 m ka de. Poszczególne warstwy ukùadanego gruntu powinny mieã w ka dym pasie inn¹ gruboœã z tym, e wszystkie musz¹ mieœciã siê w granicach wùaœciwych dla danego sprzêtu zagêszczaj¹cego. Wilgotnoœã gruntu powinna byã równa optymalnej z tolerancj¹ podan¹ w pkcie 5.3.4.3. Grunt uùo ony na poletku wedùug podanej wy ej zasady powinien byã nastêpnie zagêszczony, a po ka dej serii przejœã maszyny nale y okreœliã wskaêniki zagêszczenia, dopuszczaj¹c stosowanie innych, szybkich metod pomiaru (sonda izotopowa, ugiêciomierz udarowy po ich skalibrowaniu w warunkach terenowych). Oznaczenie wskaênika zagêszczenia nale y wykonaã co najmniej w 4 punktach, z których co najmniej 2 powinny umo liwiã ustalenie wskaênika zagêszczenia w dolnej czêœci warstwy. Na podstawie porównania uzyskanych wyników zagêszczenia z wymaganiami podanymi w pkcie 5.3.4.4 dokonuje siê wyboru sprzêtu i ustala siê potrzebn¹ liczbê przejœã oraz gruboœã warstwy rozkùadanego gruntu. 5.4. Odkùady 5.4.1. Warunki ogólne wykonania odkùadów Roboty omówione w tym punkcie dotycz¹ postêpowania z gruntami lub innymi materiaùami, które zostaùy pozyskane w czasie wykonywania wykopów, a które nie bêd¹ wykorzystane do budowy nasypów oraz innych prac zwi¹zanych z tras¹ drogow¹. Grunty lub inne materiaùy powinny byã przewiezione na odkùad, je eli: a) stanowi¹ nadmiar objêtoœci w stosunku do objêtoœci gruntów przewidzianych do wbudowania, b) s¹ nieprzydatne do budowy nasypów oraz wykorzystania w innych pracach, zwi¹zanych z budow¹ trasy drogowej, c) ze wzglêdu na harmonogram robót nie jest ekonomicznie uzasadnione oczekiwanie na wbudowanie materiaùów pozyskiwanych z wykopu. Wykonawca mo e przyj¹ã, e zachodzi jeden z podanych wy ej przypadków tylko wówczas, gdy zostaùo to jednoznacznie okreœlone w dokumentacji projektowej, harmonogramie robót lub przez In yniera. 5.4.2. Lokalizacja odkùadu Strona - 36 -

Je eli pozwalaj¹ na to wùaœciwoœci materiaùów przeznaczonych do przewiezienia na odkùad, materiaùy te powinny byã w razie mo liwoœci wykorzystane do wyrównania terenu, zasypania doùów i sztucznych wyrobisk oraz do ewentualnego poszerzenia nasypów. Roboty te powinny byã wykonane zgodnie z dokumentacj¹ projektow¹ i odpowiednimi zasadami, dotycz¹cymi wbudowania i zagêszczania gruntów oraz wskazówkami In yniera. Je eli nie przewidziano zagospodarowania nadmiaru objêtoœci w sposób okreœlony powy ej, materiaùy te nale y przewieêã na odkùad. Lokalizacja odkùadu powinna byã wskazana w dokumentacji projektowej lub przez In yniera. Je eli miejsce odkùadu zostaùo wybrane przez Wykonawcê, musi byã ono zaakceptowane przez In yniera. Niezale nie od tego, Wykonawca musi uzyskaã zgodê wùaœciciela terenu. Je eli odkùady s¹ zlokalizowane wzdùu odcinka trasy przebiegaj¹cego w wykopie, to: a) odkùady mo na wykonaã z obu stron wykopu, je eli pochylenie poprzeczne terenu jest niewielkie, przy czym odlegùoœã podnó a skarpy odkùadu od górnej krawêdzi wykopu powinna wynosiã: nie mniej ni 3 m w gruntach przepuszczalnych, nie mniej ni 5 m w gruntach nieprzepuszczalnych, b) przy znacznym pochyleniu poprzecznym terenu, jednak mniejszym od 20%, odkùad nale y wykonaã tylko od górnej strony wykopu, dla ochrony od wody stokowej, c) przy pochyleniu poprzecznym terenu wynosz¹cym ponad 20%, odkùad nale y zlokalizowaã poni ej wykopu, d) na odcinkach zagro onych przez zasypywanie drogi œniegiem, odkùad nale y wykonaã od strony najczêœciej wiej¹cych wiatrów, w odlegùoœci ponad 20 m od krawêdzi wykopu. Jeœli odkùad zostanie wykonany w nie uzgodnionym miejscu lub niezgodnie z wymaganiami, to zostanie on usuniêty przez Wykonawcê na jego koszt, wedùug wskazañ In yniera. Konsekwencje finansowe i prawne, wynikaj¹ce z ewentualnych uszkodzeñ œrodowiska naturalnego wskutek prowadzenia prac w nie uzgodnionym do tego miejscu, obci¹ aj¹ Wykonawcê. 5.4.3. Zasady wykonania odkùadów Wykonanie odkùadów, a w szczególnoœci ich wysokoœã, pochylenie, zagêszczenie oraz odwodnienie powinny byã zgodne z wymaganiami podanymi w dokumentacji projektowej lub SST. Je eli nie okreœlono inaczej, nale y przestrzegaã ustaleñ podanych w normie PN-S-02205:1998 [4] to znaczy odkùad powinien byã uformowany w pryzmê o wysokoœci do 1,5 m, pochyleniu skarp od 1do 1,5 i spadku korony od 2% do 5%. Odkùady powinny byã tak uksztaùtowane, aby harmonizowaùy z otaczaj¹cym terenem. Powierzchnie odkùadów powinny byã obsiane traw¹, obsadzone krzewami lub drzewami albo przeznaczone na u ytki rolne lub leœne, zgodnie z dokumentacj¹ projektow¹. Odspajanie materiaùu przewidzianego do przewiezienia na odkùad powinno byã przerwane, o ile warunki atmosferyczne lub inne przyczyny uniemo liwiaj¹ jego wbudowanie zgodnie z wymaganiami sformuùowanymi w tym zakresie w dokumentacji projektowej, SST lub przez In yniera. Przed przewiezieniem gruntu na odkùad Wykonawca powinien upewniã siê, e speùnione s¹ warunki okreœlone w pkcie 5.4.1. Je eli wskutek pochopnego przewiezienia gruntu na odkùad przez Wykonawcê, zajdzie koniecznoœã dowiezienia gruntu do wykonania nasypów z ukopu, to koszt tych czynnoœci w caùoœci obci¹ a Wykonawcê. 6. KONTROLA JAKOÚCI ROBÓT 6.1. Ogólne zasady kontroli jakoœci robót Ogólne zasady kontroli jakoœci robót podano w ST D-02.00.01 pkt 6. 6.2. Sprawdzenie wykonania ukopu i dokopu Sprawdzenie wykonania ukopu i dokopu polega na kontrolowaniu zgodnoœci z wymaganiami okreœlonymi w pkcie 5.2 niniejszej specyfikacji oraz w dokumentacji projektowej i SST. W czasie kontroli nale y zwróciã szczególn¹ uwagê na sprawdzenie: a) zgodnoœci rodzaju gruntu z okreœlonym w dokumentacji projektowej i SST, b) zachowania ksztaùtu zboczy, zapewniaj¹cego ich statecznoœã, c) odwodnienia, d) zagospodarowania (rekultywacji) terenu po zakoñczeniu eksploatacji ukopu. 6.3. Sprawdzenie jakoœci wykonania nasypów 6.3.1. Rodzaje badañ i pomiarów Sprawdzenie jakoœci wykonania nasypów polega na kontrolowaniu zgodnoœci z wymaganiami okreœlonymi w pktach 2,3 oraz 5.3 niniejszej specyfikacji, w dokumentacji projektowej i SST. Szczególn¹ uwagê nale y zwróciã na: a) badania przydatnoœci gruntów do budowy nasypów, b) badania prawidùowoœci wykonania poszczególnych warstw nasypu, c) badania zagêszczenia nasypu, d) pomiary ksztaùtu nasypu. e) odwodnienie nasypu 6.3.2. Badania przydatnoœci gruntów do budowy nasypów Badania przydatnoœci gruntów do budowy nasypu powinny byã przeprowadzone na próbkach pobranych z ka dej partii przeznaczonej do wbudowania w korpus ziemny, pochodz¹cej z nowego êródùa, jednak nie rzadziej ni jeden raz na 3000 m 3. W ka dym badaniu nale y okreœliã nastêpuj¹ce wùaœciwoœci: Strona - 37 -

skùad granulometryczny, wg PN-B-04481 :1988, zawartoœã czêœci organicznych, wg PN-B-04481:1988, wilgotnoœã naturaln¹, wg PN-B-04481:1988, wilgotnoœã optymaln¹ i maksymaln¹ gêstoœã objêtoœciow¹ szkieletu gruntowego, wg PN-B-04481:1988, granicê pùynnoœci, wg PN-B-04481:1988, kapilarnoœã biern¹, wg PN-B-04493:1960, wskaênik piaskowy, wg BN-64/8931-01. 6.3.3. Badania kontrolne prawidùowoœci wykonania poszczególnych warstw nasypu Badania kontrolne prawidùowoœci wykonania poszczególnych warstw nasypu polegaj¹ na sprawdzeniu: a) prawidùowoœci rozmieszczenia gruntów o ró nych wùaœciwoœciach w nasypie, b) odwodnienia ka dej warstwy, c) gruboœci ka dej warstwy i jej wilgotnoœci przy zagêszczaniu; badania nale y przeprowadziã nie rzadziej ni jeden raz na 500 m 2 warstwy, d) nadania spadków warstwom z gruntów spoistych wedùug pktu 5.3.3.1 poz. d), e) przestrzegania ograniczeñ okreœlonych w pktach 5.3.3.6 i 5.3.3.7, dotycz¹cych wbudowania gruntów w okresie deszczów i mrozów. 6.3.4. Sprawdzenie zagêszczenia nasypu oraz podùo a nasypu Sprawdzenie zagêszczenia nasypu oraz podùo a nasypu polega na skontrolowaniu zgodnoœci wartoœci wskaênika zagêszczenia I s lub stosunku moduùów odksztaùcenia z wartoœciami okreœlonymi w pktach 5.3.1.2 i 5.3.4.4. Do bie ¹cej kontroli zagêszczenia dopuszcza siê aparaty izotopowe. Oznaczenie wskaênika zagêszczenia I s powinno byã przeprowadzone wedùug normy BN-77/8931-12, oznaczenie moduùów odksztaùcenia wedùug normy PN-S-02205:1998. Zagêszczenie ka dej warstwy nale y kontrolowaã nie rzadziej ni : jeden raz w trzech punktach na 1000 m 2 warstwy, w przypadku okreœlenia wartoœci I s, jeden raz w trzech punktach na 2000 m 2 warstwy w przypadku okreœlenia pierwotnego i wtórnego moduùu odksztaùcenia. Wyniki kontroli zagêszczenia robót Wykonawca powinien wpisywaã do dokumentów laboratoryjnych. Prawidùowoœã zagêszczenia konkretnej warstwy nasypu lub podùo a pod nasypem powinna byã potwierdzona przez In yniera wpisem w dzienniku budowy. 6.3.5. Pomiary ksztaùtu nasypu Pomiary ksztaùtu nasypu obejmuj¹ kontrolê: prawidùowoœci wykonania skarp, szerokoœci korony korpusu. Sprawdzenie prawidùowoœci wykonania skarp polega na skontrolowaniu zgodnoœci z wymaganiami dotycz¹cymi pochyleñ i dokùadnoœci wykonania skarp, okreœlonymi w dokumentacji projektowej, SST oraz w pkcie 5.3.5 niniejszej specyfikacji. Sprawdzenie szerokoœci korony korpusu polega na porównaniu szerokoœci korony korpusu na poziomie wykonywanej warstwy nasypu z szerokoœci¹ wynikaj¹c¹ z wymiarów geometrycznych korpusu, okreœlonych w dokumentacji projektowej. 6.4. Sprawdzenie jakoœci wykonania odkùadu Sprawdzenie wykonania odkùadu polega na sprawdzeniu zgodnoœci z wymaganiami okreœlonymi w pktach 2 oraz 5.4 niniejszej specyfikacji, w dokumentacji projektowej i SST. Szczególn¹ uwagê nale y zwróciã na: a) prawidùowoœã usytuowania i ksztaùt geometryczny odkùadu, b) odpowiednie wbudowanie gruntu, c) wùaœciwe zagospodarowanie (rekultywacjê) odkùadu. 7. OBMIAR ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót Ogólne zasady obmiaru robót podano w ST D-02.00.01 pkt 7. 7.2. Jednostka obmiarowa Jednostk¹ obmiarow¹ jest m 3 (metr szeœcienny). Objêtoœã ukopu i dokopu bêdzie ustalona w metrach szeœciennych jako ró nica ogólnej objêtoœci nasypów i ogólnej objêtoœci wykopów, pomniejszonej o objêtoœã gruntów nieprzydatnych do budowy nasypów, z uwzglêdnieniem spulchnienia gruntu, tj. procentowego stosunku objêtoœci gruntu w stanie rodzimym do objêtoœci w nasypie. Objêtoœã nasypów bêdzie ustalona w metrach szeœciennych na podstawie obliczeñ z przekrojów poprzecznych, w oparciu o poziom gruntu rodzimego lub poziom gruntu po usuniêciu warstw gruntów nieprzydatnych. Objêtoœã odkùadu bêdzie okreœlona w metrach szeœciennych na podstawie obmiaru jako ró nica objêtoœci wykopów, powiêkszonej o objêtoœã ukopów i objêtoœci nasypów, z uwzglêdnieniem spulchnienia gruntu i zastrze eñ sformuùowanych w pkcie 5.4. 8. ODBIÓR ROBÓT Ogólne zasady odbioru podano w ST D-02.00.01 pkt 8. Strona - 38 -

9. PODSTAWA P ATNOÚCI 9.1. Ogólne ustalenia dotycz¹ce podstawy pùatnoœci Ogólne ustalenia dotycz¹ce podstawy pùatnoœci podano w ST D-02.00.01 pkt 9. 9.2. Cena jednostki obmiarowej Cena wykonania 1 m 3 nasypów obejmuje: prace pomiarowe, oznakowanie robót, pozyskanie gruntu z ukopu lub/i dokopu, jego odspojenie i zaùadunek na œrodki transportowe, transport urobku z ukopu lub/i dokopu na miejsce wbudowania, wbudowanie dostarczonego gruntu w nasyp, zagêszczenie gruntu, profilowanie powierzchni nasypu, rowów i skarp, wyprofilowanie skarp ukopu i dokopu, rekultywacjê dokopu i terenu przylegùego do drogi, odwodnienie terenu robót, wykonanie dróg dojazdowych na czas budowy, a nastêpnie ich rozebranie, przeprowadzenie pomiarów i badañ laboratoryjnych wymaganych w specyfikacji technicznej. 10. PRZEPISY ZWI ZANE Spis przepisów zwi¹zanych podano w ST D-02.00.01 pkt 10. Strona - 39 -

D-03.00.00. ODWODNIENIE KORPUSU DROGOWEGO D - 03.01.01. PRZEPUSTY POD KORON DROGI. WSTÆP 1.1. Przedmiot ST Przedmiotem niniejszej specyfikacji technicznej (ST) s¹ wymagania dotycz¹ce wykonania i odbioru robót zwi¹zanych z wykonywaniem przepustów pod koron¹ drogi oraz œcianek czoùowych jako samodzielnych elementów. 1.2. Zakres stosowania ST Specyfikacja techniczna (ST) jest stosowana jako dokument przetargowy i kontraktowy przy zleceniu i realizacji robót wymienionych w pkt. 1.1. 1.3. Zakres robót objêtych ST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotycz¹ zasad prowadzenia robót zwi¹zanych z wykonaniem przepustów pod koron¹ drogi oraz œcianek czoùowych jako samodzielnych elementów. 1.4. Okreœlenia podstawowe 1.4.1. Przepust - obiekt wybudowany w formie zamkniêtej obudowy konstrukcyjnej, sùu ¹cy do przepùywu maùych cieków wodnych pod nasypami korpusu drogowego lub dla ruchu koùowego, pieszego. 1.4.2. Prefabrykat (element prefabrykowany) - czêœã konstrukcyjna wykonana w zakùadzie przemysùowym, z której po zmontowaniu na budowie, mo na wykonaã przepust. 1.4.3. Przepust monolityczny - przepust, którego konstrukcja noœna tworzy jednolit¹ caùoœã, z wyj¹tkiem przerw dylatacyjnych i wykonana jest w caùoœci na mokro. 1.4.4. Przepust prefabrykowany - przepust, którego konstrukcja noœna wykonana jest z elementów prefabrykowanych. 1.4.5. Przepust betonowy - przepust, którego konstrukcja noœna wykonana jest z betonu. 1.4.6. Przepust elbetowy - przepust, którego konstrukcja noœna wykonana jest z elbetu. 1.4.7. Przepust ramowy - przepust, którego konstrukcja noœna wykonana jest w ksztaùcie ramownicy pracuj¹cej na obci¹ enie pionowe i poziome. 1.4.8. Przepust sklepiony - przepust, w którym mo na wydzieliã górn¹ konstrukcjê ùukow¹ przenosz¹c¹ obci¹ enie pionowe i poziome oraz fundament ùuku. 1.4.9. Przepust rurowy - przepust, którego konstrukcja noœna wykonana jest z rur betonowych lub elbetowych. 1.4.10. Úcianka czoùowa przepustu - element pocz¹tkowy lub koñcowy przepustu w postaci œcian równolegùych do osi drogi (lub gùowic koùnierzowych), sùu ¹cy do mo liwie ùagodnego (bez dùawienia) wprowadzenia wody do przepustu oraz do podtrzymania stoków nasypu drogowego, ustabilizowania statecznoœci caùego przepustu i czêœciowego zabezpieczenia elementów œrodkowych przepustu przed przemarzaniem. 1.4.11. Skrzydùa wlotu lub wylotu przepustu - konstrukcje ù¹cz¹ce siê ze œciankami czoùowymi przepustu, równolegùe, prostopadùe lub ukoœne do osi drogi, sùu ¹ce do zwiêkszenia zdolnoœci przepustowej przepustu i podtrzymania stoków nasypu. 1.4.12. Úcianki szczelne - œcianki sùu ¹ce do czasowego zastosowania w zwi¹zku z prowadzeniem robót zabezpieczaj¹ze przed napùywem wody i do zabezpieczenia wykopów fundamentowych. 1.4.13. Pozostaùe okreœlenia podstawowe s¹ zgodne z obowi¹zuj¹cymi, odpowiednimi polskimi normami i z definicjami podanymi w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 1.4. 1.5. Ogólne wymagania dotycz¹ce robót 2. MATERIA Y Ogólne wymagania dotycz¹ce robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 1.5. 2.1. Ogólne wymagania dotycz¹ce materiaùów pkt 2. Ogólne wymagania dotycz¹ce materiaùów, ich pozyskiwania i skùadowania, podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne 2.2. Rodzaje materiaùów Materiaùami stosowanymi przy wykonywaniu przepustów, objêtych niniejsz¹ OST s¹: beton, materiaùy na ùawy fundamentowe, Strona - 40 -

materiaùy izolacyjne, deskowanie konstrukcji betonowych i elbetowych, kamieñ ùamany do œcianek czoùowych. 2.3. Beton i jego skùadniki 2.3.1. Wymagane wùaœciwoœci betonu Poszczególne elementy konstrukcji przepustu betonowego w zale noœci od warunków ich eksploatacji, nale y wykonywaã zgodnie z Wymaganiami i zaleceniami dotycz¹cymi wykonywania betonów do konstrukcji mostowych [45], z betonu klasy co najmniej: - B 30 - prefabrykaty, œcianki czoùowe, przepusty, skrzydeùka; - B 25 - fundamenty, warstwy ochronne. Beton do konstrukcji przepustów betonowych musi speùniaã nastêpuj¹ce wymagania wg PN-B-06250: nasi¹kliwoœã nie wiêksza ni 4 %, przepuszczalnoœã wody - stopieñ wodoszczelnoœci co najmniej W 8, odpornoœã na dziaùanie mrozu - stopieñ mrozoodpornoœci co najmniej F 150. 2.3.2. Kruszywo Kruszywo stosowane do wyrobu betonowych elementów konstrukcji przepustów powinno speùniaã wymagania normy PN-B- 06712 dla kruszyw do betonów klas B 25, B 30 i wy szych. Grysy Do betonów stosowaã nale y grysy granitowe lub bazaltowe o maksymalnym wymiarze ziarna do 16 mm. Stosowanie grysów z innych skaù dopuszcza siê pod warunkiem zaakceptowania przez In yniera. Grysy powinny odpowiadaã wymaganiom podanym w tablicy 1. Tablica 1. Wymagania dla grysu do betonowych elementów konstrukcji przepustów Lp. Wùaœciwoœci Wymagania 1 Zawartoœã pyùów mineralnych, %, nie wiêcej ni : 1 2 Zawartoœã ziarn nieforemnych, %, nie wiêcej ni : 20 3 Wskaênik rozkruszenia, %, nie wiêcej ni : - dla grysów granitowych - dla grysów bazaltowych i innych 4 Nasi¹kliwoœã, %, nie wiêcej ni : 1,2 5 Mrozoodpornoœã wg metody bezpoœredniej, %, 2 nie wiêcej ni 6 Mrozoodpornoœã wg zmodyfikowanej metody bezpoœredniej (wg PN-B-11112), %, nie wiêcej ni : 10 7 Zawartoœã zwi¹zków siarki, %, nie wiêcej ni : 0,1 8 Zawartoœã zanieczyszczeñ obcych, %, nie wiêcej ni : 0,25 9 Zawartoœã zanieczyszczeñ organicznych. Barwa cieczy nad kruszywem nie ciemniejsza ni : 10 Reaktywnoœã alkaliczna (wg PN-B-06714-34) 16 8 wzorcowa nie wywoùuj¹ca zwiêkszenia wymiarów liniowych ponad 0,1% 11 Zawartoœã podziarna, %, nie wiêcej ni : 5 12 Zawartoœã nadziarna, %, nie wiêcej ni : 10 Piasek Nale y stosowaã piaski pochodzenia rzecznego, albo bêd¹ce kompozycj¹ piasku rzecznego i kopalnianego pùukanego. Piaski powinny odpowiadaã wymaganiom podanym w tablicy 2. Tablica 2. Wymagania dla piasku do betonowych elementów konstrukcji przepustów Lp. Wùaœciwoœci Wymagania 1 Zawartoœã pyùów mineralnych, %, nie wiêcej ni : 1,5 2 Zawartoœã zwi¹zków siarki, %, nie wiêcej ni : 0,2 3 Zawartoœã zanieczyszczeñ obcych, %, nie wiêcej ni : 0,25 Strona - 41 -

4 Zawartoœã zanieczyszczeñ organicznych. Barwa cieczy nad kruszywem nie ciemniejsza ni : 5 Reaktywnoœã alkaliczna (wg PN-B-06714-34 [18]) wzorcowa nie wywoùuj¹ca zwiêkszenia wymiarów liniowych ponad 0,1% Zawartoœã poszczególnych frakcji w stosie okruchowym piasku powinna wynosiã: do 0,25 mm - od 14 do 19 % do 0,5 mm - od 33 do 48 % do 1 mm - od 57 do 76 % Ýwir Ýwir powinien speùniaã wymagania normy PN-B-06712 [12] dla marki 30 w zakresie cech fizycznych i chemicznych. Ponadto mrozoodpornoœã wiru badan¹ zmodyfikowan¹ metod¹ bezpoœredni¹ wg PN-B-11112 [19] ogranicza siê do 10 %. Ýwir powinien odpowiadaã wymaganiom podanym w tablicy 3. Tablica 3. Wymagania dla wiru marki 30 do betonowych elementów konstrukcji przepustów Lp. Wùaœciwoœci Wymagania 1 Wytrzymaùoœã na mia d enie, wskaênik rozkruszenia, %, nie wiêcej ni : 12 2 Zawartoœã ziarn sùabych, %, nie wiêcej ni : 5 3 Nasi¹kliwoœã, %, nie wiêcej ni : 1,0 4 Mrozoodpornoœã po 25 cyklach i po 5 cyklach, %, nie wiêcej ni : 5,0 5 Zawartoœã ziarn nieforemnych, %, nie wiêcej ni : 20 6 Zawartoœã pyùów mineralnych, %, nie wiêcej ni : 1,5 7 Zawartoœã zanieczyszczeñ obcych, %, nie wiêcej ni : 0,25 8 Zawartoœã zwi¹zków siarki, %, nie wiêcej ni : 0,1 9 Zawartoœã zanieczyszczeñ organicznych, barwa cieczy nad kruszywem nie ciemniejsza ni : wzorcowa Rysunek 1. Krzywe graniczne uziarnienia kruszywa do betonu 2.3.3. Uziarnienie mieszanki mineralnej Skùadniki mieszanki mineralnej dla betonu powinny byã tak dobrane, aby krzywa uziarnienia mieszanki mineralnej mieœciùa siê w krzywych granicznych pola dobrego uziarnienia, rys. 1. 2.3.4. Skùadowanie kruszywa Kruszywo nale y przechowywaã w warunkach zabezpieczaj¹cych je przed zanieczyszczeniem oraz zmieszaniem z innymi asortymentami kruszyw. Podùo e skùadowiska powinno byã równe, utwardzone i dobrze odwodnione, aby nie dopuœciã do zanieczyszczenia kruszywa w trakcie jego skùadowania i poboru. Poszczególne kruszywa nale y skùadowaã oddzielnie, w zasiekach uniemo liwiaj¹cych wymieszanie siê s¹siednich pryzm. Zaleca siê, aby frakcje drobne kruszywa (poni ej 4 mm) byùy chronione przed opadami za pomoc¹ plandek lub zadaszeñ. Warunki skùadowania oraz lokalizacja skùadowiska powinny byã wczeœniej uzgodnione z In ynierem. 2.3.5. Cement 2.3.5.1. Wymagania Strona - 42 -

Cement stosowany do wyrobu betonowych elementów konstrukcji przepustów powinien speùniaã wymagania PN-EN-197:2002 Nale y stosowaã cement portlandzki zwykùy (bez dodatków) klasy 42,5 do betonu klasy B-30 i klasy 32,5 do betonu klasy B-25. 2.3.5.2. Przechowywanie cementu Warunki przechowywania cementu powinny odpowiadaã wymaganiom normy BN-88/6731-08. Miejsca przechowywania cementu mog¹ byã nastêpuj¹ce: a) dla cementu workowanego skùady otwarte (wydzielone miejsca zadaszone na otwartym terenie, zabezpieczone z boków przed opadami), magazyny zamkniête (budynki lub pomieszczenia o szczelnym dachu i œcianach), b) dla cementu luzem - zbiorniki stalowe, elbetowe lub betonowe. W ka dym ze zbiorników nale y przechowywaã cement jednego rodzaju i klasy, pochodz¹cy od jednego dostawcy. 2.3.6. Stal zbrojeniowa Stal stosowana do zbrojenia betonowych elementów konstrukcji przepustów musi odpowiadaã wymaganiom PN-H-93215. Klasa, gatunek i œrednica musi byã zgodna z dokumentacj¹ projektow¹ lub SST. Nie dopuszcza siê zamiennego u ycia innych stali i innych œrednic bez zgody In yniera. Stal zbrojeniowa powinna byã skùadowana w sposób izolowany od podùo a gruntowego, zabezpieczona od wilgoci, chroniona przed odksztaùceniem i zanieczyszczeniem. 2.3.7. Woda Woda powinna byã odmiany 1 zgodnie z wymaganiami PN-B-32250. Bez badañ laboratoryjnych mo na stosowaã wodoci¹gow¹ wodê pitn¹. Woda pochodz¹ca z w¹tpliwych êródeù nie mo e byã u yta do momentu jej przebadania na zgodnoœã z podan¹ norm¹. 2.3.8. Domieszki chemiczne Domieszki chemiczne do betonu powinny byã stosowane, jeœli przewiduje to dokumentacja projektowa i SST, przy czym w przypadku braku danych dotycz¹cych rodzaju domieszek, ich dobór powinien byã dokonany zgodnie z zaleceniami PN-B-06250. Domieszki powinny odpowiadaã PN-B-23010. 2.4. Materiaùy izolacyjne Do izolowania drogowych przepustów betonowych i œcianek czoùowych nale y stosowaã materiaùy wskazane w dokumentacji projektowej lub SST posiadaj¹ce aprobatê techniczn¹ oraz atest producenta: emulsja kationowa wg EmA-99. IBDiM, roztwór asfaltowy do gruntowania wg PN-B-24622, wszelkie inne i nowe materiaùy izolacyjne sprawdzone doœwiadczalnie i posiadaj¹ce aprobaty techniczne - za zgod¹ In yniera. 2.5. Elementy deskowania konstrukcji betonowych i elbetowych Deskowanie powinno odpowiadaã wymaganiom okreœlonym w PN-B-06251. Deskowanie nale y wykonaã z materiaùów odpowiadaj¹cych nastêpuj¹cym normom: drewno iglaste tartaczne do robót ciesielskich wg PN-D-95017, tarcica iglasta do robót ciesielskich wg PN-B-06251 [9] i PN-D-96000, tarcica liœciasta do drobnych elementów jak kliny, klocki itp. wg PN-D-96002, gwoêdzie wg BN-87/5028-12, œruby, wkrêty do drewna i podkùadki do œrub wg PN-M-82121, PN-M-82503, PN-M-82505 i PN-M-82010, pùyty pilœniowe z drewna wg BN-69/7122-11 lub sklejka wodoodporna odpowiadaj¹ca wymaganiom okreœlonym przez Wykonawcê i zaakceptowanym przez In yniera. Dopuszcza siê wykonanie deskowañ z innych materiaùów, pod warunkiem akceptacji In yniera. 2.6. Ýelbetowe elementy prefabrykowane Ksztaùt i wymiary elbetowych elementów prefabrykowanych do przepustów i œcianek czoùowych powinny byã zgodne z dokumentacj¹ projektow¹. Odchyùki wymiarów prefabrykatów powinny odpowiadaã PN-B-02356. Powierzchnie elementów powinny byã gùadkie i bez raków, pêkniêã i rys. Dopuszcza siê drobne pory jako pozostaùoœci po pêcherzykach powietrza i wodzie do gùêbokoœci 5 mm. Po wbudowaniu elementów dopuszcza siê wyszczerbienia krawêdzi o gùêbokoœci do 10 mm i dùugoœci do 50 mm w liczbie 2 sztuk na 1 m krawêdzi elementu, przy czym na jednej krawêdzi nie mo e byã wiêcej ni 5 wyszczerbieñ. Skùadowanie elementów powinno odbywaã siê na wyrównanym, utwardzonym i odwodnionym podùo u. Poszczególne rodzaje elementów powinny byã skùadowane oddzielnie. 2.7. Materiaùy na ùawy fundamentowe Czêœã przelotowa przepustu i skrzydeùka nale y posadowiã na: ùawie fundamentowej z pospóùki speùniaj¹cej wymagania normy PN-B-06712, fundamencie z pùyty z betonu wylewanego speùniaj¹cym wymagania materiaùowe podane w niniejszej ST. Strona - 43 -

2.8. Zaprawa cementowa Do kamiennej œcianki czoùowej nale y stosowaã zaprawy cementowe wg PN-B-14501 marki nie ni szej ni M 12. Do zapraw nale y stosowaã cement portlandzki lub hutniczy wg PN-B-19701, piasek wg PN-B-06711 i wodê wg PN-B-32250 2.9.Wymagania dotycz¹ce œcianek szczelnych Ksztaùtowniki stalowe stosowane jako œcianki szczelne powinny odpowiadaã normie PN-EN 10079:1996, PN-EN 10248-1, PN-EN 10248-2, PN-EN 10249-1, PN-EN 10249-2. Nale y stosowaã ksztaùtowniki ze stali 18G2A. 3. SPRZÆT 3.1. Ogólne wymagania dotycz¹ce sprzêtu Ogólne wymagania dotycz¹ce sprzêtu podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 3. 3.2. Sprzêt do wykonywania przepustów Wykonawca przystêpuj¹cy do wykonania przepustu i œcianki czoùowej powinien wykazaã siê mo liwoœci¹ korzystania z nastêpuj¹cego sprzêtu: koparki do wykonywania wykopów gùêbokich, sprzêtu do rêcznego wykonywania pùytkich wykopów szerokoprzestrzennych, urawi samochodowych, betoniarek, innego sprzêtu do transportu pomocniczego. 3.2. Sprzêt do wykonania œcianek szczelnych Sprzêt u ywany do wykonania œcianki szczelnej wybiera Wykonawca w zale noœci od warunków lokalnych oraz rodzaju œcianki szczelnej, a jego wybór podlega akceptacji przez In yniera. 4. TRANSPORT 4.1. Ogólne wymagania dotycz¹ce transportu Ogólne wymagania dotycz¹ce transportu podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 4. 4.2. Transport materiaùów 4.2.1. Transport kruszywa Kamieñ i kruszywo nale y przewoziã dowolnymi œrodkami transportu w warunkach zabezpieczaj¹cych je przed zanieczyszczeniem, zmieszaniem z innymi kruszywami i nadmiernym zawilgoceniem. Sposoby zabezpieczania wyrobów kamiennych podczas transportu powinny odpowiadaã BN-67/6747-14. 4.2.2. Transport cementu Transport cementu powinien byã zgodny z BN-88/6731-08. Przewóz cementu powinien odbywaã siê dostosowanymi do tego celu œrodkami transportu w warunkach zabezpieczaj¹cych go przed opadami atmosferycznymi, zawilgoceniem, uszkodzeniem opakowania i zanieczyszczeniem. 4.2.3. Transport stali zbrojeniowej Stal zbrojeniow¹ mo na przewoziã dowolnymi œrodkami transportu w warunkach zabezpieczaj¹cych przed powstawaniem korozji i uszkodzeniami mechanicznymi. 4.2.4. Transport mieszanki betonowej Transport mieszanki betonowej powinien odbywaã siê zgodnie z norm¹ PN-B-06250. Czas transportu powinien speùniaã wymóg zachowania dopuszczalnej zmiany konsystencji mieszanki uzyskanej po jej wytworzeniu. 4.2.5. Transport prefabrykatów Transport wewnêtrzny Elementy przepustów wykonywane na budowie mog¹ byã przenoszone po uzyskaniu przez beton wytrzymaùoœci nie ni szej ni 0,4 R (W). Transport zewnêtrzny Elementy prefabrykowane mog¹ byã przewo one dowolnymi œrodkami transportu w sposób zabezpieczaj¹cy je przed uszkodzeniami. Do transportu mo na przekazaã elementy, w których beton osi¹gn¹ù wytrzymaùoœã co najmniej 0,75 R (W). Strona - 44 -

4.2.6. Transport drewna i elementów deskowania Drewno i elementy deskowania nale y przewoziã w warunkach chroni¹cych je przed przemieszczaniem, a elementy metalowe w warunkach zabezpieczaj¹cych przed korozj¹ i uszkodzeniami mechanicznymi. 4.2. Transport œcianek szczelnych Zaùadunek, transport, rozùadunek i skùadowanie materiaùów do wykonania œcianki szczelnej powinny odbywaã siê tak, aby zachowaã ich dobry stan techniczny zgodnie z wymaganiami normy PN-EN 12063:2001. 5. WYKONANIE ROBÓT 5.1. Ogólne zasady wykonania robót Ogólne zasady wykonania robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 5. 5.2. Roboty przygotowawcze Wykonawca zobowi¹zany jest do przygotowania terenu budowy w zakresie: odwodnienia terenu budowy w zakresie i formie uzgodnionej z In ynierem, regulacji cieku na odcinku posadowienia przepustu wedùug dokumentacji projektowej lub SST, czasowego przeùo enia koryta cieku do czasu wybudowania przepustu wg dokumentacji projektowej, SST lub wskazówek In yniera. 5.3. Roboty ziemne 5.3.1. Wykopy Metoda wykonywania robót ziemnych powinna byã zgodna z ST D-02.00.00 Roboty ziemne. Úciany wykopów winny byã zabezpieczone na czas robót wg dokumentacji projektowej, SST i zaleceñ In yniera. W szczególnoœci zabezpieczenie mo e polegaã na: stosowaniu bezpiecznego nachylenia skarp wykopów, podparciu lub rozparciu œcian wykopów, stosowaniu œcianek szczelnych. Do podparcia lub rozparcia œcian wykopów mo na stosowaã drewno, elementy stalowe lub inne materiaùy zaakceptowane przez In yniera. Stosowane œcianki szczelne mog¹ byã drewniane albo stalowe wielokrotnego u ytku. Typ œcianki oraz sposób jej zagùêbienia w grunt musi byã zgodny z dokumentacj¹ projektow¹ i zaleceniami In yniera. Po wykonaniu robót œciankê szczeln¹ nale y usun¹ã, zaœ powstaù¹ szczelinê zasypaã gruntem i zagêœciã. W uzasadnionych przypadkach, za zgod¹ In yniera, œcianki szczelne mo na pozostawiã w gruncie. Przy mechanicznym wykonywaniu wykopu powinna byã pozostawiona niedobrana warstwa gruntu, o gruboœci co najmniej 20 cm od projektowanego dna wykopu. Warstwa ta powinna byã usuniêta rêcznie lub mechanicznie z zastosowaniem koparki z oprzyrz¹dowaniem nie powoduj¹cym spulchnienia gruntu. Odchyùki rzêdnej wykonanego podùo a od rzêdnej okreœlonej w dokumentacji projektowej nie mo e przekraczaã +1,0 cm i -3,0 cm. 5.3.2. Zasypka przepustu Jako materiaù zasypki przepustu nale y stosowaã wiry, pospóùki i piaski co najmniej œrednie. Zasypkê nad przepustem nale y ukùadaã jednoczeœnie z obu stron przepustu, warstwami jednakowej gruboœci z jednoczesnym zagêszczeniem wedùug wymagañ dokumentacji projektowej lub SST. Wskaêniki zagêszczenia gruntu w wykopach i nasypach nale y przyjmowaã wg PN-S-02205. 5.4. Umocnienie wlotów i wylotów Umocnienie wlotów i wylotów nale y wykonaã zgodnie z dokumentacj¹ projektow¹ lub SST. Umocnieniu podlega dno oraz skarpy wlotu i wylotu. W zale noœci od rodzaju materiaùu u ytego do umocnienia, wykonanie robót powinno byã zgodne z wymaganiami podanymi w ST D-06.00.00 Roboty wykoñczeniowe. 5.5. awy fundamentowe pod przepustami awy fundamentowe powinny byã wykonane zgodnie z dokumentacj¹ projektow¹ i SST. Dopuszczalne odchyùki dla ùaw fundamentowych przepustów wynosz¹: a) ró nice wymiarów ùawy fundamentowej w planie: 2 cm dla przepustów sklepionych, 5 cm dla przepustów pozostaùych, b) ró nice rzêdnych wierzchu ùawy: 0,5 cm dla przepustów sklepionych, 2 cm dla przepustów pozostaùych. Ró nice w niwelecie wynikaj¹ce z odchyùek wymiarowych rzêdnych ùawy, nie mog¹ spowodowaã spiêtrzenia wody w przepuœcie. Strona - 45 -

5.6. Roboty betonowe 5.6.1. Wykonanie mieszanki betonowej Mieszanka betonowa dla betonowych elementów konstrukcji przepustów powinna odpowiadaã wymaganiom PN-B-06250. Urabialnoœã mieszanki betonowej powinna pozwoliã na uzyskanie maksymalnej szczelnoœci po zawibrowaniu bez wyst¹pienia pustek w masie betonu lub na powierzchni. Urabialnoœã powinna byã dostosowana do warunków formowania, okreœlonych przez: ksztaùt i wymiary elementu konstrukcji oraz iloœã zbrojenia, zakùadan¹ gùadkoœã i wygl¹d powierzchni betonu, sposoby ukùadania i zagêszczania mieszanki betonowej. Konsystencja powinna byã nie rzadsza od plastycznej, badana wg normy PN-B-06250. Nie mo e ona byã osi¹gniêta przez wiêksze zu ycie wody ni to jest przewidziane w skùadzie mieszanki. Zaleca siê sprawdzanie doœwiadczalne urabialnoœci mieszanki betonowej przez próbê formowania w warunkach zbli onych do rzeczywistych. Zawartoœã powietrza w zagêszczonej mieszance betonowej nie mo e przekraczaã: 2 % w przypadku niestosowania domieszek napowietrzaj¹cych i od 4,5 do 6,5 % w przypadku stosowania domieszek napowietrzaj¹cych. Recepta mieszanki betonowej mo e byã ustalona dowoln¹ metod¹ doœwiadczaln¹ lub obliczeniowo-doœwiadczaln¹ zapewniaj¹c¹ uzyskanie betonu o wymaganych wùaœciwoœciach. Do celów produkcyjnych nale y sporz¹dziã receptê robocz¹, uwzglêdniaj¹c¹ zawilgocenie kruszywa, pojemnoœã urz¹dzenia mieszaj¹cego i sposób dozowania. Zmiana recepty roboczej musi byã wykonana, gdy zajdzie co najmniej jeden z poni szych przypadków: zmiana rodzaju skùadników, zmiana uziarnienia kruszywa, zmiana zawilgocenia wywoùuj¹ca w stosunku do poprzedniej recepty roboczej zmiany w caùkowitej iloœci wody zarobowej w 1 m 3 mieszanki betonowej przekraczaj¹cej 5 dcm 3. Wykonanie mieszanek betonowych musi odbywaã siê wyù¹cznie w betoniarkach przeciwbie nych lub betonowniach. Skùadniki mieszanki wg recepty roboczej musz¹ byã dozowane wagowo z dokùadnoœci¹: 2 % dla cementu, wody, dodatków, 3 % dla kruszywa. Objêtoœã skùadników jednego zarobu betoniarki nie powinna byã mniejsza ni 90 % i nie mo e byã wiêksza ni 100 % jej pojemnoœci roboczej. Czas mieszania zarobu musi byã ustalony doœwiadczalnie, jednak nie powinien on byã krótszy ni 2 minuty. Konsystencja mieszanki betonowej nie mo e ró niã siê od konsystencji zaùo onej (wg recepty roboczej) wiêcej ni 20 % wskaênika Ve-Be. Przy temperaturze 0 o C wykonywanie mieszanki betonowej nale y przerwaã, za wyj¹tkiem sytuacji szczególnych, w uzgodnieniu z In ynierem. 5.6.2. Wykonanie zbrojenia Zbrojenie powinno byã wykonane wg dokumentacji projektowej, wymagañ SST i zgodnie z postanowieniem PN-B-06251. Zbrojenie powinno byã wykonane w zbrojarni staùej lub poligonowej. Sposób wykonania szkieletu musi zapewniã niezmiennoœã geometryczn¹ szkieletu w czasie transportu na miejsce wbudowania. Do tego celu zaleca siê ù¹czenie wêzùów na przeciêciu prêtów drutem wi¹zaùkowym wy arzonym o œrednicy nie mniejszej ni 0,6 mm (wi¹zanie na podwójny krzy ) albo stosowaã spawanie. Zbrojenie musi zachowaã dokùadne poùo enie w czasie betonowania. Nale y stosowaã podkùadki dystansowe prefabrykowane z zapraw cementowych albo z materiaùów z tworzywa sztucznego. Niedopuszczalne jest stosowanie podkùadek z prêtów stalowych. Szkielet zbrojenia powinien byã sprawdzony i zatwierdzony przez In yniera. Sprawdzeniu podlegaj¹: œrednice u ytych prêtów, rozstaw prêtów - ró nice rozstawu prêtów gùównych w pùytach nie powinny przekraczaã 1 cm, a w innych elementach 0,5 cm, rozstaw strzemion nie powinien ró niã siê od projektowanego o wiêcej ni 2 cm, ró nice dùugoœci prêtów, poùo enie miejsc koñczenia ich hakami, odciêcia - nie mog¹ odbiegaã od dokumentacji projektowej o wiêcej ni 5 cm, otuliny zewnêtrzne utrzymane w granicach wymagañ projektowych bez tolerancji ujemnych, powi¹zanie zbrojenia w sposób stabilizuj¹cy jego poùo enie w czasie betonowania i zagêszczania. 5.6.3. Wykonanie deskowañ Przy wykonaniu deskowañ nale y stosowaã zalecenia PN-B-06251 dla deskowañ drewnianych i ew. BN-73/9081-02 dla - stalowych. Deskowanie powinno byã wykonane zgodnie z dokumentacj¹ projektow¹ i powinno zapewniã sztywnoœã i niezmiennoœã ukùadu oraz bezpieczeñstwo konstrukcji. Deskowanie powinno byã skonstruowane w sposób umo liwiaj¹cy ùatwy jego monta i demonta. Przed wypeùnieniem mieszank¹ betonow¹, deskowanie powinno byã sprawdzone, aby wykluczyã wyciek zaprawy i mo liwoœã znieksztaùceñ lub odchyleñ w wymiarach betonowej konstrukcji. Deskowania nieimpregnowane przed wypeùnieniem ich mieszank¹ betonow¹ powinny byã obficie zlewane wod¹. 5.6.4. Betonowanie i pielêgnacja Elementy przepustów z betonu powinny byã wykonane zgodnie z dokumentacj¹ projektow¹ i SST oraz powinny odpowiadaã wymaganiom: a) PN-B-06250 w zakresie wytrzymaùoœci, nasi¹kliwoœci i odpornoœci na dziaùanie mrozu, b) PN-B-06251 i PN-B-06250 w zakresie skùadu betonu, mieszania, zagêszczania, dojrzewania, pielêgnacji i transportu. Strona - 46 -

Betonowanie konstrukcji nale y wykonywaã wyù¹cznie w temperaturach nie ni szych ni + 5 o C. W wyj¹tkowych przypadkach dopuszcza siê betonowanie w temperaturze ni szej ni 5 o C, jednak wymaga to zgody In yniera oraz zapewnienia mieszance betonowej temperatury + 20 o C w chwili jej ukùadania i zabezpieczenia uformowanego elementu przed utrat¹ ciepùa w czasie co najmniej 7 dni. Bezpoœrednio po zakoñczeniu betonowania zaleca siê przykrycie powierzchni betonu lekkimi osùonami wodoszczelnymi, zapobiegaj¹cymi odparowaniu wody z betonu i chroni¹cymi beton przed deszczem i inn¹ wod¹. Woda stosowana do polewania betonu powinna speùniaã wymagania normy PN-B-32250. Dopuszcza siê inne rodzaje pielêgnacji po akceptacji In yniera. Rozformowanie konstrukcji, je eli dokumentacja projektowa nie przewiduje inaczej, mo e nast¹piã po osi¹gniêciu przez beton co najmniej 2/3 wytrzymaùoœci projektowej. 5.7. Wykonanie betonowych elementów prefabrykowanych W przypadku wykonywania prefabrykatów elementów przepustów na terenie budowy, ksztaùt i ich wymiary powinny byã zgodne z dokumentacj¹ projektow¹. Dopuszcza siê odchyùki wymiarów podane w punkcie 2.6. Úrednice prêtów i usytuowanie zbrojenia powinny byã zgodne z dokumentacj¹ projektow¹. Otulenie prêtów zbrojenia betonem od zewn¹trz powinno wynosiã co najmniej 30 mm dla przepustów rurowych i 40 mm dla przepustów skrzynkowych. Prêty zbrojenia powinny mieã ksztaùt zgodny z dokumentacj¹ projektow¹. Dopuszczalne odchylenie osi prêta w przekroju poprzecznym od wymiaru przewidzianego dokumentacj¹ projektow¹ mo e wynosiã maksimum 5 mm. 5.8. Monta betonowych elementów prefabrykowanych przepustu i œcianek czoùowych Elementy przepustu i œcianki czoùowej z prefabrykowanych elementów powinny byã ustawiane na przygotowanym podùo u zgodnie z dokumentacj¹ projektow¹. Styki elementów powinny byã wypeùnione zapraw¹ cementow¹ wg PN-B-14501. 5.9. Izolacja przepustów Przed uùo eniem izolacji w miejscach wskazanych w dokumentacji projektowej, powierzchnie izolowane nale y zagruntowaã np. przez: dwukrotne smarowanie betonu emulsj¹ kationow¹ w przypadku powierzchni wilgotnych, posmarowanie roztworem asfaltowym w przypadku powierzchni suchych, lub innymi materiaùami zaakceptowanymi przez In yniera. Zagruntowan¹ powierzchniê bezpoœrednio przed uùo eniem izolacji nale y smarowaã lepikiem bitumicznym na gor¹co i uùo yã izolacjê z papy asfaltowej. Dopuszcza siê stosowanie innych rodzajów izolacji po zaakceptowaniu przez In yniera. Elementy nie pokryte izolacj¹ przed zasypaniem gruntem nale y smarowaã dwukrotnie lepikiem bitumicznym na gor¹co. 5.10. Wykonywanie œcianki szczelnej Wykonawca zobowi¹zany jest do sporz¹dzenia we wùasnym zakresie i na koszt wùasny projektu roboczego œcianki oraz projektu organizacji robót, uwzglêdniaj¹ce wszystkie warunki w jakich bêd¹ wykonywane roboty. Projekty te podlegaj¹ akceptacji In yniera. Projekt roboczy podparã winien uwzglêdniaã nastêpuj¹ce uwarunkowania: wymagania zawarte w Dokumentacjach Projektowych, projekt organizacji placu budowy sporz¹dzony przez Wykonawcê na podstawie ST D.00.00.00. Wymagania Ogólne, projekt zabezpieczenia ci¹gùoœci ruchu sporz¹dzony przez Wykonawcê, wymagania normy PN-EN 12063:2001. Projekt roboczy podparã powinien zawieraã m.in.: rysunki robocze œcianki szczelnej w dostosowaniu do wymagañ zawartych w Dokumentacjach Projektowych oraz w sporz¹dzonym przez Wykonawcê projekcie organizacji robót podanie technologii zagùêbiania brusów œcianki szczelnej dobór potrzebnego sprzêtu, dobór œrodków i sposobu transportu. Spawanie ù¹czenie i ciêcie elementów scianek nale y wykonaã zgodnie z zaleceniami normy PN-EN 12063:2001. Metodê zagùebiania, sprzêt oraz metodê wspomagania zagùêbiania wybiera Wykonawca na podstawie doœwiadczeñ uzyskanych w porównywalnych warunkach, zgodnie z zaleceniami normy PN-EN 12063:2001 i przedstawia je In ynierowi do zaakceptowania. Przy wykonywaniu œcianki szczelnej nale y przestrzegaã warunków bezpieczeñstwa zgodnie z wymaganiami normy PN-EN 12063:2001. Po ukoñczeniu robót, dla których œcianka szczelna stanowi osùonê, œcianka podlega wyci¹gniêciu. 6. KONTROLA JAKOÚCI ROBÓT 6.1. Ogólne zasady kontroli jakoœci robót Ogólne zasady kontroli jakoœci robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 6. 6.2. Kontrola prawidùowoœci wykonania robót przygotowawczych i robót ziemnych Kontrolê robót przygotowawczych i robót ziemnych nale y przeprowadziã z uwzglêdnieniem wymagañ podanych w punkcie 5.2 i 5.3. Strona - 47 -

6.3. Kontrola robót betonowych i elbetowych W czasie wykonywania robót nale y przeprowadzaã systematyczn¹ kontrolê skùadników betonu, mieszanki betonowej i wykonanego betonu wg PN-B-06250, zgodnie z tablic¹ 6. Kontrola zbrojenia polega na sprawdzeniu œrednic, iloœci i rozmieszczenia zbrojenia w porównaniu z dokumentacj¹ projektow¹ oraz z wymaganiami PN-B-06251. Tablica 6. Zestawienie wymaganych badañ betonu w czasie budowy wedùug PN-B-06250 Lp. Rodzaj badania Metoda badania wg Termin lub czêstoœã badania 1 Badania skùadników betonu 1.1. Badanie cementu - czasu wi¹zania - staùoœci objêtoœci - obecnoœci grudek 1.2. Badanie kruszywa - skùadu ziarnowego - ksztaùtu ziarn - zawartoœã pyùów mineralnych - zawartoœci zanieczyszczeñ obcych - wilgotnoœci PN-B-19701 PN-B-06714-15 PN-B-06714-16 PN-B-06714-13 PN-B-06714-12 PN-B-06714-18 1.3. Badanie wody PN-B-32250 1.4. Badanie dodatków i domieszek 2 Badania mieszanki betonowej - urabialnoœci - konsystencji - zawartoœci powietrza w mieszance betonowej 3 Badania betonu 3.1. Badanie wytrzymaùoœci na œciskanie na próbkach 3.2. Badania nieniszcz¹ce betonu w konstrukcji PN-88/B-06250 PN-88/B-06250 PN-B-06261 PN-B-06262 3.3. Badanie nasi¹kliwoœci PN-B-06250 3.4. Badanie odpornoœci na dziaùanie mrozu 3.5. Badanie przepuszczalnoœci wody PN-B-06250 6.5. Kontrola wykonania umocnienia wlotów i wylotów bezpoœrednio przed u yciem ka dej dostarczonej partii ka dej dostarczonej partii ka dej dostarczonej partii ka dej dostarczonej partii ka dej dostarczonej partii bezpoœrednio przed u yciem przy rozpoczêciu robót oraz w przypadku stwierdzenia zanieczyszczeñ Instrukcja ITB 206/77 przy rozpoczêciu robót przy proj. recepty i 2 razy na zmianê robocz¹ przy ustalaniu recepty oraz 2 razy na zmianê robocz¹ przy ustalaniu recepty oraz po wykonaniu ka dej partii betonu w przypadkach technicznie uzasadnionych przy ustalaniu recepty,3 razy w czasie wykonywania konstrukcji ale nie rzadziej ni raz na 5000m 3 betonu przy ustalaniu recepty 2 razy w czasie wykonywania konstrukcji, ale nie rzadziej ni raz na 5000 m 3 betonu przy ustalaniu recepty,3 razy w czasie wykonywania konstrukcji ale nie rzadziej ni raz na 5000 m 3 betonu Umocnienie wlotów i wylotów nale y kontrolowaã wizualnie, sprawdzaj¹c ich zgodnoœã z dokumentacj¹ projektow¹. 6.6. Kontrola wykonania ùawy fundamentowej Przy kontroli wykonania ùawy fundamentowej nale y sprawdziã: rodzaj materiaùu u ytego do wykonania ùawy, usytuowanie ùawy w planie, rzêdne wysokoœciowe, gruboœã ùawy, zgodnoœã wykonania z dokumentacj¹ projektow¹. 6.7. Kontrola wykonania elementów prefabrykowanych Elementy prefabrykowane nale y sprawdzaã w zakresie: ksztaùtu i wymiarów (dùugoœã, wymiary wewnêtrzne, gruboœã œcianki - wg dokumentacji projektowej), wygl¹du zewnêtrznego (zgodnie z wymaganiami punktu 2.6), wytrzymaùoœci betonu na œciskanie (zgodnie z wymaganiami tablicy 6, pkt 3.1), œrednicy prêtów i usytuowania zbrojenia (zgodnie z dokumentacj¹ projektow¹ i wymaganiami punktów 5.6.2 i 5.7). Strona - 48 -

6.8. Kontrola poù¹czenia prefabrykatów Poù¹czenie prefabrykatów powinno byã sprawdzone wizualnie w celu porównania zgodnoœci zmontowanego przepustu z dokumentacj¹ projektow¹ oraz ustaleniami punktu 5.8. 6.9. Kontrola izolacji œcian przepustu Izolacja œcian przepustu powinna byã sprawdzona przez oglêdziny w zgodnoœci z wymaganiami punktu 5.10. 6.2. Kontrola wykonania œcianki szczelnej 6.2.1. Kontrola brusów œcianki szczelnej Sprawdza siê zgodnoœã gatunku stali i ksztaùtu profilu grodzicy z warunkami niniejszej ST i wymogami zawartymi w Dokumentacjach Projektowych. 6.2.2. Kontrola zapuszczania œcianki szczelnej Sprawdza siê zgodnoœã prowadzenia robót z projektem roboczym i z projektem organizacji robót. Kontrola jakoœci robót polega na sprawdzeniu prawidùowego wbicia œcianki do projektowanej gùêbokoœci zgodnie z wymaganiami normy PN-EN 12063:2001 i niniejszej ST 7. OBMIAR ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót Ogólne zasady obmiaru robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 7. 7.2. Jednostka obmiarowa Jednostk¹ obmiarow¹ jest: m (metr), przy kompletnym wykonaniu przepustu, szt. (sztuka), przy samodzielnej realizacji œcianki czoùowej. 8. ODBIÓR ROBÓT 8.1. Ogólne zasady odbioru robót Ogólne zasady odbioru robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 8. Roboty uznaje siê za wykonane zgodnie z dokumentacj¹ projektow¹, SST i wymaganiami In yniera, je eli wszystkie pomiary i badania, z zachowaniem tolerancji wg pkt 6, daùy wyniki pozytywne. 8.2. Odbiór robót zanikaj¹cych i ulegaj¹cych zakryciu Odbiorowi robót zanikaj¹cych i ulegaj¹cych zakryciu podlegaj¹: wykonanie wykopu, wykonanie ùaw fundamentowych, wykonanie izolacji przepustu. 8.3. Odbiór robót tymczasowych Odbiorowi robót tymczasowych podlegaj¹: wykonanie deskowania, wykonania œcianek szczelnych, 9. PODSTAWA P ATNOÚCI 9.1. Ogólne ustalenia dotycz¹ce podstawy pùatnoœci Ogólne ustalenia dotycz¹ce podstawy pùatnoœci podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 9. 9.2. Cena jednostki obmiarowej Cena 1 m kompletnego przepustu obejmuje: roboty pomiarowe i przygotowawcze, wykonanie wykopu wraz z odwodnieniem, dostarczenie materiaùów, wykonanie ùaw fundamentów i ich pielêgnacjê, wykonanie deskowania, monta konstrukcji przepustu wraz ze œciankami czoùowymi, rozebranie deskowania, wykonanie izolacji przepustu, wykonanie zasypki z zagêszczeniem warstwami, zgodnie z dokumentacj¹ projektow¹, umocnienie wlotów i wylotów, Strona - 49 -

uporz¹dkowanie terenu, wykonanie pomiarów i badañ laboratoryjnych wymaganych w specyfikacji technicznej. Cena 1 szt. œcianki czoùowej, przy samodzielnej jej realizacji, obejmuje: roboty pomiarowe i przygotowawcze, wykonanie wykopów, dostarczenie materiaùów, wykonanie œcianki czoùowej: a) w przypadku œcianki betonowej ew. wykonanie deskowania i póêniejsze jego rozebranie, ew. zbrojenie elementów betonowych, betonowanie konstrukcji fundamentu, œcianki i skrzydeùek lub monta elementów z prefabrykatów, cena wykonania 1 m œcianki szczelnej: opracowanie projektu organizacji i harmonogramu robót i uzyskanie akceptacji In yniera, opracowanie przez Wykonawcê projektu roboczego œcianki szczelnej i uzyskanie akceptacji In yniera, wyznaczenie przebiegu œcianki, zakup œcianki szczelnej wraz z jej dostarczeniem, zapewnienie wszystkich niezbêdnych materiaùów, wykonanie œcianki do projektowanej gùêbokoœci, wykonanie niezbêdnych badañ, kontroli i dokumentacji powykonawczych, monta, demonta i przemieszczanie w obrêbie budowy sprzêtu i urz¹dzeñ towarzysz¹cych, wykonanie i rozebranie niezbêdnych pomostów, oczyszczenie miejsca pracy, wyci¹ganie œcianek szczelnych, koszty zwi¹zane z umo liwieniem dojazdu sprzêtu do miejsca wbicia œcianki. Uporz¹dkowanie terenu, 10. PRZEPISY ZWI ZANE 10.1. Normy 1. PN-B-01080 Kamieñ dla budownictwa i drogownictwa. Podziaù i zastosowanie wg wùasnoœci fizyczno-mechanicznych 2. PN-B-02356 Tolerancja wymiarowa w budownictwie. Tolerancja wymiarów elementów budowlanych z betonu 3. PN-B-04101 Materiaùy kamienne. Oznaczenie nasi¹kliwoœci wod¹ 4. PN-B-04102 Materiaùy kamienne. Oznaczenie mrozoodpornoœci metod¹ bezpoœredni¹ 5. PN-B-04110 Materiaùy kamienne. Oznaczenie wytrzymaùoœci na œciskanie 6. PN-B-04111 Materiaùy kamienne. Oznaczenie œcieralnoœci na tarczy Boehmego 7. PN-B-06711 Kruszywa mineralne. Piaski do zapraw budowlanych 8. PN-B-06250 Beton zwykùy 9. PN-B-06251 Roboty betonowe i elbetowe. Wymagania techniczne 10. PN-B-06261 Nieniszcz¹ce badania konstrukcji z betonu. Metoda ultradêwiêkowa badania wytrzymaùoœci betonu na œciskanie 11. PN-B-06262 Metoda sklerometryczna badania wytrzymaùoœci betonu na œciskanie za pomoc¹ mùotka SCHMIDTA typu N 12. PN-B-06712 Kruszywa mineralne do betonu 13. PN-B-06714-12 Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczenie zawartoœci zanieczyszczeñ obcych 14. PN-B-06714-13 Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie zawartoœci pyùów mineralnych 15. PN-B-06714-15 Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczenie skùadu ziarnowego 16. PN-B-06714-16 Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczenie ksztaùtu ziarn 17. PN-B-06714-18 Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczenie nasi¹kliwoœci 18. PN-B-06714-34 Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczenie reaktywnoœci alkalicznej 19. PN-B-11112 Kruszywo mineralne. Kruszywa ùamane do nawierzchni drogowych 20. PN-B-14501 Zaprawy budowlane zwykùe 21. PN-EN 197-1:2002 Cement cz. 1 i 2. PN-EN 197 2:2002 22. PN-B-23010 Domieszki do betonu. Klasyfikacja i okreœlenia 23. PN-B-24622 Roztwór asfaltowy do gruntowania 24. PN-B-32250 Materiaùy budowlane. Woda do betonów i zapraw 25. PN-C-96177 Lepik asfaltowy bez wypeùniaczy stosowany na gor¹co 26. PN-D-95017 Surowiec drzewny. Drewno tartaczne iglaste 27. PN-D-96000 Tarcica iglasta ogólnego przeznaczenia 28. PN-D-96002 Tarcica liœciasta ogólnego przeznaczenia 29. PN-H-93215 Walcówka i prêty stalowe do zbrojenia betonu Strona - 50 -

30. PN-M-82010 Podkùadki kwadratowe w konstrukcjach drewnianych 31. PN-M-82121 Úruby ze ùbem kwadratowym 32. PN-M-82503 Wkrêty do drewna ze ùbem sto kowym 33. PN-M-82505 Wkrêty do drewna ze ùbem kulistym 34. PN-S-02205 Drogi samochodowe. Roboty ziemne. Wymagania i badania 35. BN-87/5028-12 Gwoêdzie budowlane. Gwoêdzie z trzpieniem gùadkim, okr¹gùym i kwadratowym 36. BN-88/6731-08 Cement. Transport i przechowywanie 37. BN-67/6747-14 Sposoby zabezpieczenia wyrobów kamiennych podczas transportu 38. BN-79/6751-01 Materiaùy izolacji przeciwwilgociowej. Papa asfaltowa na taœmie aluminiowej 39. BN-88/6751-03 Papa asfaltowa na welonie z wùókien szklanych 40. BN-69/7122-11 Pùyty pilœniowe z drewna 41. BN-74/8841-19 Roboty murowe. Mury z kamienia naturalnego. Wymagania i badania przy odbiorze 42. BN-73/9081-02 Formy stalowe do produkcji elementów budowlanych z betonu kruszywowego. Wymagania i badania 43. PN-EN 10248-1:1999 Grodzice walcowane na gor¹co ze stali niestopowych. Techniczne warunki dostawy. 44. PN-EN 10248-2:1999 Grodzice walcowane na gor¹co ze stali niestopowych. Tolerancje ksztaùtu i wymiarów. 45. PN-EN 10249-1:2000 Grodzice ksztaùtowane na zimno ze stali niestopowych. Techniczne warunki dostawy. 46. PN-EN 10249-2:2000 Grodzice ksztaùtowane na zimno ze stali niestopowych. Tolerancje ksztaùtu i wymiarów. 47. PN-EN 10079:1996 Stal. Wyroby. Terminologia 48. PN-EN 12063:2001 Wykonawstwo specjalnych robót geotechnicznych. Úcianki szczelne 10.2. Inne dokumenty 49. Instrukcja ITB 206/77. Instrukcja stosowania pyùów lotnych do betonów kruszywowych. 50. Warunki techniczne. Drogowe kationowe emulsje asfaltowe. IBDiM - 1994 r. 51. Wymagania i zalecenia dotycz¹ce wykonywania betonów do konstrukcji mostowych. GDDP, Warszawa, 1990 r. Strona - 51 -

D-03.02.01. KANALIZACJA DESZCZOWA 1. WSTÆP 1.1. Przedmiot ST Przedmiotem niniejszej specyfikacji technicznej (ST) s¹ wymagania dotycz¹ce wykonania i odbioru robót zwi¹zanych z budow¹ kanalizacji deszczowej 1.2. Zakres stosowania ST Specyfikacja techniczna (ST) jest stosowana jako dokument przetargowy i kontraktowy przy zlecaniu i realizacji robót wymienionych w pkt.1.1. 1.3. Zakres robót objêtych ST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotycz¹ zasad prowadzenia robót zwi¹zanych z wykonaniem kanalizacji deszczowej przy budowie, modernizacji i remontach dróg. 1.4. Okreœlenia podstawowe 1.4.1. Kanalizacja œciekowa - sieã kanalizacyjna zewnêtrzna przeznaczona do odprowadzania œcieków. 1.4.2. Kanaùy 1.4.2.1. Kanaù - liniowa budowla przeznaczona do grawitacyjnego odprowadzania œcieków. 1.4.2.2. Kanaù œciekowy - kanaù przeznaczony do odprowadzania œcieków. 1.4.2.3.Kanaù nieprzeùazowy - kanaù zamkniêty o wysokoœci wewnêtrznej mniejszej ni 1,0 m. 1.4.2.4. Kanaù przeùazowy - kanaù zamkniêty o wysokoœci wewnêtrznej równej lub wiêkszej ni 1,0 m. 1.4.3. Urz¹dzenia (elementy) uzbrojenia sieci 1.4.3.1. Studzienka kanalizacyjna - studzienka rewizyjna - na kanale nieprzeùazowym przeznaczona do kontroli i prawidùowej eksploatacji kanaùów. 1.4.3.2. Studzienka przelotowa - studzienka kanalizacyjna zlokalizowana na zaùamaniach osi kanaùu w planie, na zaùamaniach spadku kanaùu oraz na odcinkach prostych. 1.4.3.3. Studzienka poù¹czeniowa - studzienka kanalizacyjna przeznaczona do ù¹czenia co najmniej dwóch kanaùów dopùywowych w jeden kanaù odpùywowy. 1.4.3.4. Komora kanalizacyjna - komora rewizyjna na kanale przeùazowym przeznaczona do kontroli i prawidùowej eksploatacji kanaùów. 1.4.3.5. Komora poù¹czeniowa - komora kanalizacyjna przeznaczona do ù¹czenia co najmniej dwóch kanaùów dopùywowych w jeden kanaù odpùywowy. 1.4.3.6. Wylot œcieków - element na koñcu kanaùu odprowadzaj¹cego œcieki do odbiornika. 1.4.4. Elementy studzienek i komór 1.4.4.1. Komora robocza - zasadnicza czêœã studzienki lub komory przeznaczona do czynnoœci eksploatacyjnych. Wysokoœã komory roboczej jest to odlegùoœã pomiêdzy rzêdn¹ dolnej powierzchni pùyty lub innego elementu przykrycia studzienki lub komory, a rzêdn¹ spocznika. 1.4.4.2. Komin wùazowy - szyb poù¹czeniowy komory roboczej z powierzchni¹ ziemi, przeznaczony do zejœcia obsùugi do komory roboczej. 1.4.4.3. Pùyta przykrycia studzienki lub komory - pùyta przykrywaj¹ca komorê robocz¹. 1.4.4.4. Wùaz kanaùowy - element eliwny przeznaczony do przykrycia podziemnych studzienek rewizyjnych lub komór kanalizacyjnych, umo liwiaj¹cy dostêp do urz¹dzeñ kanalizacyjnych. 1.4.4.5. Kineta - wyprofilowany rowek w dnie studzienki, przeznaczony do przepùywu w nim œcieków. 1.4.4.6. Spocznik - element dna studzienki lub komory kanalizacyjnej pomiêdzy kinet¹ a œcian¹ komory roboczej. 1.4.5. Pozostaùe okreœlenia podstawowe s¹ zgodne z obowi¹zuj¹cymi, odpowiednimi polskimi normami i z definicjami podanymi w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 1.4. 1.5. Ogólne wymagania dotycz¹ce robót 2. MATERIA Y Ogólne wymagania dotycz¹ce robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 1.5. 2.1. Ogólne wymagania dotycz¹ce materiaùów pkt 2. Ogólne wymagania dotycz¹ce materiaùów, ich pozyskiwania i skùadowania podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne Strona - 52 -

2.2. Rury kanaùowe 2.2.1. Rury betonowe 2.2.2. Rury PVC 1456. 2.3. Studzienki Rury betonowe ze stopk¹ i bez stopki o œrednicy 0,20 m zgodne z BN-83/8971-06.02 Rury z nieplastyfikowanego polichlorku winylu bez substancji zmiêkczaj¹cych i wypeùniaj¹cych zgodnie z norm¹. PN-EN Studzienka inspekcyjna DN425 jest studzienk¹ niewùazow¹ o œrednicy wewnêtrznej 425 mm. Jej konstrukcja oparta jest na kinecie, rurze trzonowej karbowanej i zwieñczeniu. Mo na j¹ zabudowaã na kanale o œrednicy od DN110 do DN400 i gùêbokoœci do 6 m i gùêbiej, Stosowana zarówno na przykanalikach jak i sieciach w terenie zielonym jak i drogach o du ym natê eniu ruchu.. 2.4. Zaprawa cementowa Zaprawa cementowa powinna odpowiadaã wymaganiom PN-B-14501. 2.5. Skùadowanie materiaùów 2.9.1. Rury kanaùowe Rury mo na skùadowaã na otwartej przestrzeni, ukùadaj¹c je w pozycji le ¹cej jedno- lub wielowarstwowo, albo w pozycji stoj¹cej. Powierzchnia skùadowania powinna byã utwardzona i zabezpieczona przed gromadzeniem siê wód opadowych. W przypadku skùadowania poziomego pierwsz¹ warstwê rur nale y uùo yã na podkùadach drewnianych. Podobnie na podkùadach drewnianych nale y ukùadaã wyroby w pozycji stoj¹cej i je eli powierzchnia skùadowania nie odpowiada ww. wymaganiom. Wykonawca jest zobowi¹zany ukùadaã rury wedùug poszczególnych grup, wielkoœci i gatunków w sposób zapewniaj¹cy statecznoœã oraz umo liwiaj¹cy dostêp do poszczególnych stosów lub pojedynczych rur. 2.9.2. Studzienki 2.9.3. Kruszywo Studzienki nale y skùadowaã zgodnie z wymaganiami Producenta. Kruszywo nale y skùadowaã na utwardzonym i odwodnionym podùo u w sposób zabezpieczaj¹cy je przed zanieczyszczeniem i zmieszaniem z innymi rodzajami i frakcjami kruszyw. 3. SPRZÆT 3.1. Ogólne wymagania dotycz¹ce sprzêtu Ogólne wymagania dotycz¹ce sprzêtu podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 3. 3.2. Sprzêt do wykonania kanalizacji œciekowej Wykonawca przystêpuj¹cy do wykonania kanalizacji œciekowej powinien wykazaã siê mo liwoœci¹ korzystania z nastêpuj¹cego sprzêtu: urawi budowlanych samochodowych, koparek przedsiêbiernych, spycharek koùowych lub g¹siennicowych, sprzêtu do zagêszczania gruntu, wci¹garek mechanicznych, beczkowozów. 4. TRANSPORT 4.1. Ogólne wymagania dotycz¹ce transportu 4.2. Transport rur Ogólne wymagania dotycz¹ce transportu podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 4. Rury mog¹ byã przewo one dowolnymi œrodkami transportu w sposób zabezpieczaj¹cy je przed uszkodzeniem lub zniszczeniem. Wykonawca zapewni przewóz rur w pozycji poziomej wzdùu œrodka transportu. Wykonawca zabezpieczy wyroby przewo one w pozycji poziomej przed przesuwaniem i przetaczaniem pod wpùywem siù bezwùadnoœci wystêpuj¹cych w czasie ruchu pojazdów. Przy wielowarstwowym ukùadaniu rur górna warstwa nie mo e przewy szaã œcian œrodka transportu o wiêcej ni 1/3 œrednicy zewnêtrznej wyrobu (rury kamionkowe nie wy ej ni 2 m). Strona - 53 -

Pierwsz¹ warstwê rur kielichowych nale y ukùadaã na podkùadach drewnianych, zaœ poszczególne warstwy w miejscach stykania siê wyrobów nale y przekùadaã materiaùem wyœcióùkowym (o gruboœci warstwy od 2 do 4 cm po ugnieceniu). 4.3. Transport studzienek Transport krêgów powinien odbywaã siê samochodami w pozycji wbudowania lub prostopadle do pozycji wbudowania. Dla zabezpieczenia przed uszkodzeniem przewo onych elementów, Wykonawca dokona ich usztywnienia przez zastosowanie przekùadek, rozporów i klinów z drewna, gumy lub innych odpowiednich materiaùów. Podnoszenie i opuszczanie nale y prowadziã w sposób uniemo liwiaj¹cych ich uszkodzenie.. 4.4. Transport mieszanki betonowej Do przewozu mieszanki betonowej Wykonawca zapewni takie œrodki transportowe, które nie spowoduj¹ segregacji skùadników, zmiany skùadu mieszanki, zanieczyszczenia mieszanki i obni enia temperatury przekraczaj¹cej granicê okreœlon¹ w wymaganiach technologicznych. 4.5. Transport kruszyw Kruszywa mog¹ byã przewo one dowolnymi œrodkami transportu, w sposób zabezpieczaj¹cy je przed zanieczyszczeniem i nadmiernym zawilgoceniem. 4.6. Transport cementu i jego przechowywanie Transport cementu i przechowywanie powinny byã zgodne z BN-88/6731-08. 5. WYKONANIE ROBÓT 5.1. Ogólne zasady wykonania robót Ogólne zasady wykonania robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 5. 5.2. Roboty przygotowawcze Przed przyst¹pieniem do robót Wykonawca dokona ich wytyczenia i trwale oznaczy je w terenie za pomoc¹ koùków osiowych, koùków œwiadków i koùków krawêdziowych. W przypadku niedostatecznej iloœci reperów staùych, Wykonawca wbuduje repery tymczasowe (z rzêdnymi sprawdzonymi przez sùu by geodezyjne), a szkice sytuacyjne reperów i ich rzêdne przeka e In ynierowi. 5.3. Roboty ziemne Wykopy nale y wykonaã jako wykopy otwarte obudowane. Metody wykonania robót - wykopu (rêcznie lub mechanicznie) powinny byã dostosowane do gùêbokoœci wykopu, danych geotechnicznych oraz posiadanego sprzêtu mechanicznego. Szerokoœã wykopu uwarunkowana jest zewnêtrznymi wymiarami kanaùu, do których dodaje siê obustronnie 0,4 m jako zapas potrzebny na deskowanie œcian i uszczelnienie styków. Deskowanie œcian nale y prowadziã w miarê jego gùêbienia. Wydobyty grunt z wykopu powinien byã wywieziony przez Wykonawcê na odkùad. Dno wykopu powinno byã równe i wykonane ze spadkiem ustalonym w dokumentacji projektowej, przy czym dno wykopu Wykonawca wykona na poziomie wy szym od rzêdnej projektowanej o 0,20 m. Zdjêcie pozostawionej warstwy 0,20 m gruntu powinno byã wykonane bezpoœrednio przed uùo eniem przewodów rurowych. Zdjêcie tej warstwy Wykonawca wykona rêcznie lub w sposób uzgodniony z In ynierem. W gruntach skalistych dno wykopu powinno byã wykonane od 0,10 do 0,15 m gùêbiej od projektowanego poziomu dna. 5.4. Przygotowanie podùo a W gruntach suchych piaszczystych, wirowo-piaszczystych i piaszczysto-gliniastych podùo em jest grunt naturalny o nienaruszonej strukturze dna wykopu. W gruntach nawodnionych (odwadnianych w trakcie robót) podùo e nale y wykonaã z warstwy tùucznia lub wiru z piaskiem o gruboœci 30 cm ù¹cznie z uùo onymi s¹czkami odwadniaj¹cymi. Dla przewodów o œrednicy powy ej 0,50 m, na warstwie odwadniaj¹cej nale y wykonaã fundament betonowy, zgodnie z dokumentacj¹ projektow¹ lub SST. W gruntach skalistych gliniastych lub stanowi¹cych zbite iùy nale y wykonaã podùo e z pospóùki, wiru lub tùucznia o gruboœci 30 cm. Dla przewodów o œrednicy powy ej 0,50 m nale y wykonaã fundament betonowy zgodnie z dokumentacj¹ projektow¹ lub SST. Zagêszczenie podùo a powinno byã zgodne z okreœlonym w dokumentacji technicznej i ST. 5.5. Roboty monta owe Je eli dokumentacja projektowa nie stanowi inaczej, to spadki i gùêbokoœã posadowienia ruroci¹gu powinny speùniaã poni sze warunki: najmniejsze spadki kanaùów powinny zapewniã dopuszczalne minimalne prêdkoœci przepùywu, tj. od 0,6 do 0,8 m/s. Spadki te nie mog¹ byã jednak mniejsze: dla kanaùów o œrednicy do 0,4 m - 3, dla kanaùów i kolektorów przelotowych -1 (wyj¹tkowo dopuszcza siê spadek 0,5 ). Najwiêksze dopuszczalne spadki wynikaj¹ z ograniczenia maksymalnych prêdkoœci przepùywu dla rur ceramicznych 3 m/s, Gùêbokoœã posadowienia powinna wynosiã w zale noœci od stref przemarzania gruntów, od 1,0 do 1,3 m (zgodnie z Dziennikiem Budownictwa nr 1 z 15.03.71). Przy mniejszych zagùêbieniach zachodzi koniecznoœã odpowiedniego ocieplenia kanaùu. Strona - 54 -

Ponadto nale y d¹ yã do tego, aby zagùêbienie kanaùu na koñcówce sieci wynosiùo minimum 2,5 m w celu zapewnienia mo liwoœci ewentualnego skanalizowania obiektów poùo onych przy tym kanale. 5.5.1. Rury kanaùowe Poszczególne uùo one rury powinny byã unieruchomione przez obsypanie piaskiem poœrodku dùugoœci rury i mocno podbite, aby rura nie zmieniùa poùo enia do czasu wykonania uszczelnienia zù¹czy. Uszczelnienia zù¹czy rur kanaùowych nale y wykonaã specjalnymi fabrycznymi pierœcieniami gumowymi Poù¹czenia kanaùów stosowaã nale y zawsze w studzience lub w komorze (kanaùy o œrednicy do 0,3 m mo na ù¹czyã na wpust lub poprzez studzienkê kryt¹ - œlep¹). K¹t zawarty miêdzy osiami kanaùów dopùywowego i odpùywowego - zbiorczego powinien zawieraã siê w granicach od 45 do 90 o. Rury nale y ukùadaã w temperaturze powy ej 0 o C, a wszelkiego rodzaju betonowania wykonywaã w temperaturze nie mniejszej ni +8 o C. Przed zakoñczeniem dnia roboczego b¹dê przed zejœciem z budowy nale y zabezpieczyã koñce uùo onego kanaùu przed zamuleniem. 5.5.2. Studzienki Studzienkê kanalizacyjn¹ z gotowych elementów z tworzyw sztucznych nale y montowaã zgodnie z wymogami producenta studzienki 5.5.3. Zasypanie wykopów i ich zagêszczenie Zasypywanie rur w wykopie nale y prowadziã warstwami gruboœci 20 cm. Materiaù zasypkowy powinien byã równomiernie ukùadany i zagêszczany po obu stronach przewodu. Wskaênik zagêszczenia powinien byã zgodny z okreœlonym w ST. Rodzaj gruntu do zasypywania wykopów Wykonawca uzgodni z In ynierem. 6. KONTROLA JAKOÚCI ROBÓT 6.1. Ogólne zasady kontroli jakoœci robót Ogólne zasady kontroli jakoœci robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 6. 6.2. Kontrola, pomiary i badania 6.2.1. Badania przed przyst¹pieniem do robót Przed przyst¹pieniem do robót Wykonawca powinien wykonaã badania materiaùów do betonu i zapraw i ustaliã receptê. 6.2.2. Kontrola, pomiary i badania w czasie robót Wykonawca jest zobowi¹zany do staùej i systematycznej kontroli prowadzonych robót w zakresie i z czêstotliwoœci¹ okreœlon¹ w niniejszej ST i zaakceptowan¹ przez In yniera. W szczególnoœci kontrola powinna obejmowaã: sprawdzenie rzêdnych zaùo onych ùaw celowniczych w nawi¹zaniu do podanych staùych punktów wysokoœciowych z dokùadnoœci¹ do 1 cm, badanie zabezpieczenia wykopów przed zalaniem wod¹, badanie i pomiary szerokoœci, gruboœci i zagêszczenia wykonanej warstwy podùo a z kruszywa mineralnego lub betonu, badanie odchylenia osi kolektora, sprawdzenie zgodnoœci z dokumentacj¹ projektow¹ zaùo enia przewodów i studzienek, badanie odchylenia spadku kolektora deszczowego, sprawdzenie prawidùowoœci uùo enia przewodów, sprawdzenie prawidùowoœci uszczelniania przewodów, badanie wskaêników zagêszczenia poszczególnych warstw zasypu, sprawdzenie rzêdnych posadowienia studzienek œciekowych (kratek) i pokryw wùazowych, sprawdzenie zabezpieczenia przed korozj¹. 6.2.3. Dopuszczalne tolerancje i wymagania odchylenie odlegùoœci krawêdzi wykopu w dnie od ustalonej w planie osi wykopu nie powinno wynosiã wiêcej ni 5 cm, odchylenie wymiarów w planie nie powinno byã wiêksze ni 0,1 m, odchylenie gruboœci warstwy podùo a nie powinno przekraczaã 3 cm, odchylenie szerokoœci warstwy podùo a nie powinno przekraczaã 5 cm, odchylenie kolektora rurowego w planie, odchylenie odlegùoœci osi uùo onego kolektora od osi przewodu ustalonej na ùawach celowniczych nie powinna przekraczaã 5 mm, odchylenie spadku uùo onego kolektora od przewidzianego w projekcie nie powinno przekraczaã -5% projektowanego spadku (przy zmniejszonym spadku) i +10% projektowanego spadku (przy zwiêkszonym spadku), wskaênik zagêszczenia zasypki wykopów okreœlony w trzech miejscach na dùugoœci 100 m powinien byã zgodny z pkt 5.5.9, rzêdne kratek œciekowych i pokryw studzienek powinny byã wykonane z dokùadnoœci¹ do 5 mm. Strona - 55 -

7. OBMIAR ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót Ogólne zasady obmiaru robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 7. 7.2. Jednostka obmiarowa Jednostk¹ obmiarow¹ jest m (metr) wykonanej i odebranej kanalizacji. 8. ODBIÓR ROBÓT 8.1. Ogólne zasady odbioru robót Ogólne zasady odbioru robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 8. Roboty uznaje siê za wykonane zgodnie z dokumentacj¹ projektow¹, SST i wymaganiami In yniera, je eli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji wg pkt 6 daùy wyniki pozytywne. 8.2. Odbiór robót zanikaj¹cych i ulegaj¹cych zakryciu Odbiorowi robót zanikaj¹cych i ulegaj¹cych zakryciu podlegaj¹: roboty monta owe wykonania rur kanaùowych wykonane studzienki kanalizacyjne, wykonane komory, wykonana izolacja, zasypany zagêszczony wykop. Odbiór robót zanikaj¹cych powinien byã dokonany w czasie umo liwiaj¹cym wykonanie korekt i poprawek, bez hamowania ogólnego postêpu robót. Dùugoœã odcinka robót ziemnych poddana odbiorowi nie powinna byã mniejsza od 50 m. 9. PODSTAWA P ATNOÚCI 9.1. Ogólne ustalenia dotycz¹ce podstawy pùatnoœci Ogólne ustalenia dotycz¹ce podstawy pùatnoœci podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 9. 9.2. Cena jednostki obmiarowej Cena 1 m wykonanej i odebranej kanalizacji obejmuje: oznakowanie robót, dostawê materiaùów, wykonanie robót przygotowawczych, wykonanie wykopu w gruncie kat. I-IV wraz z umocnieniem œcian wykopu i jego odwodnienie, przygotowanie podùo a i fundamentu, uùo enie przewodów kanalizacyjnych, studni, uùo enie przykanalików, wykonanie izolacji studzienek, zasypanie i zagêszczenie wykopu, przeprowadzenie pomiarów i badañ wymaganych w specyfikacji technicznej. 10. PRZEPISY ZWI ZANE 10.1. Normy 1 PN-EN 12620:2004 Kruszywa do betonu (Norma do zastosowañ przyszùoœciowych. Tymczasowo nale y stosowaã normê PN-B-06712 3. PN-B-11111 Kruszywa mineralne. Kruszywa naturalne do nawierzchni drogowych. Ýwir i mieszanka 4. PN-B-11112 Kruszywa mineralne. Kruszywa ùamane do nawierzchni drogowych 5. PN-B-14501 Zaprawy budowlane zwykùe 6. PN-C-96177 Lepik asfaltowy bez wypeùniaczy stosowany na gor¹co 7. PN-H-74051-00 Wùazy kanaùowe. Ogólne wymagania i badania 8. PN-H-74051-01 Wùazy kanaùowe. Klasa A (wùazy typu lekkiego) 9. PN-H-74051-02 Wùazy kanaùowe. Klasy B, C, D (wùazy typu ciê kiego) 10. PN-H-74101 Ýeliwne rury ciœnieniowe do poù¹czeñ sztywnych 11. BN-88/6731-08 Cement. Transport i przechowywanie 12. BN-62/6738-03,04, 07 Beton hydrotechniczny 13 PN-EN 1115:2002 Systemy przewodów rurowych z tworzyw sztucznych do kanalizacji ciœnieniowej deszczowej i œciekowej. Utwardzalne tworzywa sztuczne na bazie nienasyconej ywicy poliestrowej (UP) wzmocnione wùóknem szklanym (GRP) 10.2. Inne dokumenty 14 Instrukcja zabezpieczania przed korozj¹ konstrukcji betonowych opracowana przez Instytut Techniki Budowlanej Strona - 56 -

- Warszawa 1986 r. 15. Katalog budownictwa KB4-4.12.1.(6) Studzienki poù¹czeniowe (lipiec 1980) KB4-4.12.1.(7) Studzienki przelotowe (lipiec 1980) KB4-4.12.1.(8) Studzienki spadowe (lipiec 1980) KB4-4.12.1.(11) Studzienki œlepe (lipiec 1980) KB4-3.3.1.10.(1) Studzienki œciekowe do odwodnienia dróg (paêdziernik 1983) KB1-22.2.6.(6) Krêgi betonowe œrednicy 50 cm; wysokoœci 30 lub 60 cm 16. Katalog powtarzalnych elementów drogowych. Transprojekt - Warszawa, 1979-1982 r. 17. Wytyczne eksploatacyjne do projektowania sieci i urz¹dzeñ sieciowych, wodoci¹gowych i kanalizacyjnych, BPC WiK Cewok i BPBBO Miastoprojekt- Warszawa, zaakceptowane i zalecone do stosowania przez Zespóù Doradczy ds. procesu inwestycyjnego powoùany przez Prezydenta m.st. Warszawy - sierpieñ 1984 r. Strona - 57 -

D-03.02.02. KANALIZACJA DESZCZOWA BUDOWA STUDZIENEK WODOÚCIEKOWYCH 1. WSTÆP 1.1. Przedmiot ST Przedmiotem niniejszej specyfikacji technicznej (ST) s¹ wymagania dotycz¹ce wykonania i odbioru robót zwi¹zanych z budow¹ kanalizacji deszczowej monta studzienek. 1.2. Zakres stosowania ST Specyfikacja techniczna (ST) jest stosowana jako dokument przetargowy i kontraktowy przy zlecaniu i realizacji robót wymienionych w pkt. 1.1 1.3. Zakres robót objêtych ST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotycz¹ zasad prowadzenia robót zwi¹zanych z wykonaniem kanalizacji deszczowej: budowa studzienek wodoœciekowych, budowa przyù¹czy, przy budowie, modernizacji i remontach dróg. 1.4. Okreœlenia podstawowe 1.4.1. Kanalizacja deszczowa - sieã kanalizacyjna zewnêtrzna przeznaczona do odprowadzania œcieków opadowych. 1.4.2. Kanaùy 1.4.2.1. Kanaù - liniowa budowla przeznaczona do grawitacyjnego odprowadzania œcieków. 1.4.2.2. Kanaù deszczowy - kanaù przeznaczony do odprowadzania œcieków opadowych. 1.4.2.3. Przykanalik - kanaù przeznaczony do poù¹czenia wpustu deszczowego z sieci¹ kanalizacji deszczowej. 1.4.3. Urz¹dzenia (elementy) uzbrojenia sieci 1.4.3.1. Wpust deszczowy - urz¹dzenie do odbioru œcieków opadowych, spùywaj¹cych do kanaùu z utwardzonych powierzchni terenu. 1.4.4. Pozostaùe okreœlenia podstawowe s¹ zgodne z obowi¹zuj¹cymi, odpowiednimi polskimi normami i z definicjami podanymi w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 1.4. 1.5. Ogólne wymagania dotycz¹ce robót 2. MATERIA Y Ogólne wymagania dotycz¹ce robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 1.5. 2.1. Ogólne wymagania dotycz¹ce materiaùów pkt 2. Ogólne wymagania dotycz¹ce materiaùów, ich pozyskiwania i skùadowania podano w SST D-00.00.00. Wymagania ogólne 2.2. Studzienki œciekowe 2.2.1. Wpusty uliczne eliwne Wpusty uliczne eliwne powinny odpowiadaã wymaganiom PN-H-74080-01 i PN-H-74080-04. 2.2.2. Krêgi betonowe prefabrykowane Na studzienki œciekowe stosowane s¹ prefabrykowane krêgi betonowe o œrednicy 50 cm, wysokoœci 30 cm lub 60 cm, z betonu klasy B 25, wg KB1-22.2.6 (6). 2.2.3. Kruszywo na podsypkê Podsypka mo e byã wykonana z tùucznia lub wiru. U yty materiaù na podsypkê powinien odpowiadaã wymaganiom stosownych norm, np. PN-B-06712, PN-B-11111, PN-B-11112. 2.3. Beton Beton hydrotechniczny B-15 i B-20 powinien odpowiadaã wymaganiom BN-62/6738-07. 2.4. Zaprawa cementowa Zaprawa cementowa powinna odpowiadaã wymaganiom PN-B-14501. 2.5. Skùadowanie materiaùów 2.5.1. Krêgi Strona - 58 -

Krêgi mo na skùadowaã na powierzchni nieutwardzonej pod warunkiem, e nacisk krêgów przekazywany na grunt nie przekracza 0,5 MPa. Przy skùadowaniu wyrobów w pozycji wbudowania wysokoœã skùadowania nie powinna przekraczaã 1,8 m. Skùadowanie powinno umo liwiaã dostêp do poszczególnych stosów wyrobów lub pojedynczych krêgów. 2.5.2. Wpusty eliwne m. 2.5.3. Kruszywo Skrzynki lub ramki wpustów mog¹ byã skùadowane na otwartej przestrzeni, na paletach w stosach o wysokoœci maksimum 1,5 Kruszywo nale y skùadowaã na utwardzonym i odwodnionym podùo u w sposób zabezpieczaj¹cy je przed zanieczyszczeniem i zmieszaniem z innymi rodzajami i frakcjami kruszyw. 3. SPRZÆT 3.1. Ogólne wymagania dotycz¹ce sprzêtu Ogólne wymagania dotycz¹ce sprzêtu podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 3. 3.2. Sprzêt do wykonania kanalizacji deszczowej Wykonawca przystêpuj¹cy do wykonania studzienek deszczowych powinien wykazaã siê mo liwoœci¹ korzystania z nastêpuj¹cego sprzêtu: urawi budowlanych samochodowych, koparek przedsiêbiernych, spycharek koùowych lub g¹siennicowych, sprzêtu do zagêszczania gruntu, wci¹garek mechanicznych, beczkowozów. 4. TRANSPORT 4.1. Ogólne wymagania dotycz¹ce transportu Ogólne wymagania dotycz¹ce transportu podano w SST D-00.00.00. Wymagania ogólne pkt 4. 4.2. Transport krêgów Transport krêgów powinien odbywaã siê samochodami w pozycji wbudowania lub prostopadle do pozycji wbudowania. Dla zabezpieczenia przed uszkodzeniem przewo onych elementów, Wykonawca dokona ich usztywnienia przez zastosowanie przekùadek, rozporów i klinów z drewna, gumy lub innych odpowiednich materiaùów. Podnoszenie i opuszczanie krêgów nale y wykonywaã za pomoc¹ minimum trzech lin zawiesia rozmieszczonych równomiernie na obwodzie prefabrykatu. 4.3. Transport wpustów eliwnych Skrzynki lub ramki wpustów mog¹ byã przewo one dowolnymi œrodkami transportu w sposób zabezpieczony przed przesuwaniem siê podczas transportu. 4.4. Transport mieszanki betonowej Do przewozu mieszanki betonowej Wykonawca zapewni takie œrodki transportowe, które nie spowoduj¹ segregacji skùadników, zmiany skùadu mieszanki, zanieczyszczenia mieszanki i obni enia temperatury przekraczaj¹cej granicê okreœlon¹ w wymaganiach technologicznych. 4.5. Transport kruszyw Kruszywa mog¹ byã przewo one dowolnymi œrodkami transportu, w sposób zabezpieczaj¹cy je przed zanieczyszczeniem i nadmiernym zawilgoceniem. 4.6. Transport cementu i jego przechowywanie Transport cementu i przechowywanie powinny byã zgodne z BN-88/6731-08 [16]. 5. WYKONANIE ROBÓT 5.1. Ogólne zasady wykonania robót Ogólne zasady wykonania robót podano w SST D-00.00.00. Wymagania ogólne pkt 5. 5.2. Roboty przygotowawcze Przed przyst¹pieniem do robót Wykonawca dokona ich wytyczenia i trwale oznaczy je w terenie za pomoc¹ koùków osiowych, koùków œwiadków i koùków krawêdziowych. W przypadku niedostatecznej iloœci reperów staùych, Wykonawca wbuduje repery tymczasowe (z rzêdnymi sprawdzonymi przez sùu by geodezyjne), a szkice sytuacyjne reperów i ich rzêdne przeka e In ynierowi. Strona - 59 -

5.3. Roboty ziemne Wykopy nale y wykonaã jako wykopy otwarte obudowane. Metody wykonania robót - wykopu (rêcznie lub mechanicznie) powinny byã dostosowane do gùêbokoœci wykopu, danych geotechnicznych oraz posiadanego sprzêtu mechanicznego. Szerokoœã wykopu uwarunkowana jest zewnêtrznymi wymiarami kanaùu, do których dodaje siê obustronnie 0,4 m jako zapas potrzebny na deskowanie œcian i uszczelnienie styków. Deskowanie œcian nale y prowadziã w miarê jego gùêbienia. Wydobyty grunt z wykopu powinien byã wywieziony przez Wykonawcê na odkùad. Dno wykopu powinno byã równe i wykonane ze spadkiem ustalonym w dokumentacji projektowej, przy czym dno wykopu Wykonawca wykona na poziomie wy szym od rzêdnej projektowanej o 0,20 m. Zdjêcie pozostawionej warstwy 0,20 m gruntu powinno byã wykonane bezpoœrednio przed uùo eniem przewodów rurowych. Zdjêcie tej warstwy Wykonawca wykona rêcznie lub w sposób uzgodniony z In ynierem. W gruntach skalistych dno wykopu powinno byã wykonane od 0,10 do 0,15 m gùêbiej od projektowanego poziomu dna. 5.4. Przygotowanie podùo a W gruntach suchych piaszczystych, wirowo-piaszczystych i piaszczysto-gliniastych podùo em jest grunt naturalny o nienaruszonej strukturze dna wykopu. W gruntach nawodnionych (odwadnianych w trakcie robót) podùo e nale y wykonaã z warstwy tùucznia lub wiru z piaskiem o gruboœci od 15 do 20 cm ù¹cznie z uùo onymi s¹czkami odwadniaj¹cymi. Dla przewodów o œrednicy powy ej 0,50 m, na warstwie odwadniaj¹cej nale y wykonaã fundament betonowy, zgodnie z dokumentacj¹ projektow¹. W gruntach skalistych gliniastych lub stanowi¹cych zbite iùy nale y wykonaã podùo e z pospóùki, wiru lub tùucznia o gruboœci od 15 do 20 cm. Zagêszczenie podùo a powinno byã zgodne z okreœlonym w SST. 5.5. Studzienki œciekowe Studzienki œciekowe, przeznaczone do odprowadzania wód opadowych z jezdni dróg, powinny byã z wpustem ulicznym eliwnym i osadnikiem. Podstawowe wymiary studzienek powinny wynosiã: gùêbokoœã studzienki od wierzchu skrzynki wpustu do dna wylotu przykanalika 1,65 m (wyj¹tkowo - min. 1,50 m i max. 2,05 m), gùêbokoœã osadnika 0,95 m, œrednica osadnika (studzienki) 0,50 m. Krata œciekowa wpustu powinna byã usytuowana w œcieku jezdni, przy czym wierzch kraty powinien byã usytuowany 2 cm poni ej œcieku jezdni. Lokalizacja studzienek wynika z rozwi¹zania drogowego. Liczba studzienek œciekowych i ich rozmieszczenie uzale nione jest przede wszystkim od wielkoœci odwadnianej powierzchni jezdni i jej spadku podùu nego. Nale y przyjmowaã, e na jedn¹ studzienkê powinno przypadaã od 800 do 1000 m 2 nawierzchni szczelnej. Rozstaw wpustów przy pochyleniu podùu nym œcieku do 3 powinien wynosiã od 40 do 50 m; od 3 do 5 powinien wynosiã od 50 do 70 m; od 5 do 10 - od 70 do 100 m. Wpusty uliczne na skrzy owaniach ulic nale y rozmieszczaã przy krawê nikach prostych w odlegùoœci minimum 2,0 m od zakoñczenia ùuku krawê nika. Przy umieszczeniu kratek œciekowych bezpoœrednio w nawierzchni, wierzch kraty powinien znajdowaã siê 0,5 cm poni ej poziomu warstwy œcieralnej. Ka dy wpust powinien byã podù¹czony do kanaùu za poœrednictwem studzienki rewizyjnej poù¹czeniowej, studzienki krytej (tzw. œlepej) lub wyj¹tkowo za pomoc¹ wpustu bocznego. Wpustów deszczowych nie nale y sprzêgaã. Gdy zachodzi koniecznoœã zwiêkszenia powierzchni spùywu, dopuszcza siê w wyj¹tkowych przypadkach stosowanie wpustów podwójnych. W przypadkach kolizyjnych, gdy zachodzi koniecznoœã usytuowania wpustu nad istniej¹cymi urz¹dzeniami podziemnymi, mo na studzienkê œciekow¹ wypùyciã do min. 0,60 m nie stosuj¹c osadnika. Osadnik natomiast powinien byã ustawiony poza kolizyjnym urz¹dzeniem i poù¹czony przykanalikiem ze studzienk¹, jak równie z kanaùem zbiorczym. Odlegùoœã osadnika od krawê nika jezdni nie powinna przekraczaã 3,0 m. 5.6. Izolacje Studzienki zabezpiecza siê przez posmarowanie z zewn¹trz izolacj¹ bitumiczn¹. Dopuszcza siê stosowanie innego œrodka izolacyjnego uzgodnionego z In ynierem. W œrodowisku sùabo agresywnym, niezale nie od czynnika agresji, studzienki nale y zabezpieczyã przez zagruntowanie izolacj¹ asfaltow¹ oraz trzykrotne posmarowanie lepikiem asfaltowym stosowanym na gor¹co wg PN-C-96177 [8]. W œrodowisku silnie agresywnym (z uwagi na du ¹ ró norodnoœã i bardzo du y przedziaù natê enia czynnika agresji) sposób zabezpieczenia rur przed korozj¹ Wykonawca uzgodni z In ynierem. 5.7. Przykanaliki Je eli dokumentacja projektowa nie stanowi inaczej to przy wykonywaniu przykanalików nale y przestrzegaã nastêpuj¹cych zasad: trasa przykanalika powinna byã prosta, bez zaùamañ w planie i pionie (z wyj¹tkiem ùuków dla podù¹czenia do wpustu bocznego w kanale lub do syfonu przy podù¹czeniach do kanaùu ogólnospùawnego), minimalny przekrój przewodu przykanalika powinien wynosiã 0,20 m (dla pojedynczych wpustów i przykanalików nie dùu szych ni 12 m mo na stosowaã œrednicê 0,15 m), Strona - 60 -

dùugoœã przykanalika od studzienki œciekowej (wpustu ulicznego) do kanaùu lub studzienki rewizyjnej poù¹czeniowej nie powinna przekraczaã 24 m, wù¹czenie przykanalika do kanaùu mo e byã wykonane za poœrednictwem studzienki rewizyjnej, studzienki krytej (tzw. œlepej) lub wpustu bocznego, spadki przykanalików powinny wynosiã od min. 20 do max. 400 z tym, e przy spadkach wiêkszych od 250 nale y stosowaã rury eliwne, kierunek trasy przykanalika powinien byã zgodny z kierunkiem spadku kanaùu zbiorczego, wù¹czenie przykanalika do kanaùu powinno byã wykonane pod k¹tem min. 45 o, max. 90 o (optymalnym 60 o ), wù¹czenie przykanalika do kanaùu poprzez studzienkê poù¹czeniow¹ nale y dokonywaã tak, aby wysokoœã spadku przykanalika nad podùog¹ studzienki wynosiùa max. 50,0 cm. W przypadku koniecznoœci wù¹czenia przykanalika na wysokoœci wiêkszej nale y stosowaã przepady (kaskady) umieszczone na zewn¹trz poza œciank¹ studzienki, wù¹czenia przykanalików z dwóch stron do kanaùu zbiorczego poprzez wpusty boczne powinny byã usytuowane w odlegùoœci min. 1,0 m od siebie. 5.8. Zasypanie wykopów i ich zagêszczenie Zasypywanie rur w wykopie nale y prowadziã warstwami gruboœci 20 cm. Materiaù zasypkowy powinien byã równomiernie ukùadany i zagêszczany po obu stronach przewodu. Wskaênik zagêszczenia powinien byã zgodny z okreœlonym w SST. Rodzaj gruntu do zasypywania wykopów Wykonawca uzgodni z In ynierem. 6. KONTROLA JAKOÚCI ROBÓT 6.1. Ogólne zasady kontroli jakoœci robót Ogólne zasady kontroli jakoœci robót podano w SST D-00.00.00. Wymagania ogólne pkt 6. 6.2. Kontrola, pomiary i badania 6.2.1. Badania przed przyst¹pieniem do robót Przed przyst¹pieniem do robót Wykonawca powinien wykonaã badania materiaùów do betonu i zapraw i ustaliã receptê. 6.2.2. Kontrola, pomiary i badania w czasie robót Wykonawca jest zobowi¹zany do staùej i systematycznej kontroli prowadzonych robót w zakresie i z czêstotliwoœci¹ okreœlon¹ w niniejszej SST i zaakceptowan¹ przez In yniera. W szczególnoœci kontrola powinna obejmowaã: sprawdzenie rzêdnych zaùo onych ùaw celowniczych w nawi¹zaniu do podanych staùych punktów wysokoœciowych z dokùadnoœci¹ do 1 cm, badanie zabezpieczenia wykopów przed zalaniem wod¹, badanie i pomiary szerokoœci, gruboœci i zagêszczenia wykonanej warstwy podùo a z kruszywa mineralnego lub betonu, sprawdzenie zgodnoœci z dokumentacj¹ projektow¹ zaùo enia i studzienek, badanie wskaêników zagêszczenia poszczególnych warstw zasypu, sprawdzenie rzêdnych posadowienia studzienek œciekowych (kratek) sprawdzenie zabezpieczenia przed korozj¹. 6.2.3. Dopuszczalne tolerancje i wymagania odchylenie odlegùoœci krawêdzi wykopu w dnie od ustalonej w planie osi wykopu nie powinno wynosiã wiêcej ni 5 cm, odchylenie wymiarów w planie nie powinno byã wiêksze ni 0,1 m, odchylenie gruboœci warstwy podùo a nie powinno przekraczaã 3 cm, odchylenie szerokoœci warstwy podùo a nie powinno przekraczaã 5 cm, wskaênik zagêszczenia zasypki wykopów okreœlony w trzech miejscach na dùugoœci 100 m powinien byã zgodny z pkt 5.5.9, rzêdne kratek œciekowych i pokryw studzienek powinny byã wykonane z dokùadnoœci¹ do 5 mm. 7. OBMIAR ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót Ogólne zasady obmiaru robót podano w SST D-00.00.00. Wymagania ogólne pkt 7. 7.2. Jednostka obmiarowa Jednostk¹ obmiarow¹ jest szt. (sztuka) wykonanej i odebranej studzienki deszczowej. 8. ODBIÓR ROBÓT 8.1. Ogólne zasady odbioru robót Ogólne zasady odbioru robót podano w SST D-00.00.00. Wymagania ogólne pkt 8. Roboty uznaje siê za wykonane zgodnie z dokumentacj¹ projektow¹, SST i wymaganiami In yniera, je eli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji wg pkt 6 daùy wyniki pozytywne. Strona - 61 -

8.2. Odbiór robót zanikaj¹cych i ulegaj¹cych zakryciu Odbiorowi robót zanikaj¹cych i ulegaj¹cych zakryciu podlegaj¹: wykonane studzienki œciekowe, wykonana izolacja, zasypany zagêszczony wykop. Odbiór robót zanikaj¹cych powinien byã dokonany w czasie umo liwiaj¹cym wykonanie korekt i poprawek, bez hamowania ogólnego postêpu robót. Dùugoœã odcinka robót ziemnych poddana odbiorowi nie powinna byã mniejsza od 50 m. 9. PODSTAWA P ATNOÚCI 9.1. Ogólne ustalenia dotycz¹ce podstawy pùatnoœci Ogólne ustalenia dotycz¹ce podstawy pùatnoœci podano w SST D-00.00.00. Wymagania ogólne pkt 9. 9.2. Cena jednostki obmiarowej Cena 1 szt wykonanej i odebranej studzienki deszczowej obejmuje: oznakowanie robót, dostawê materiaùów, wykonanie robót przygotowawczych, wykonanie wykopu w gruncie kat. I-IV wraz z umocnieniem œcian wykopu i jego odwodnienie, przygotowanie podùo a i fundamentu, uùo enie studzienek œciekowych, wykonanie izolacji studzienek, uùo enie przykanalików, zasypanie i zagêszczenie wykopu, przeprowadzenie pomiarów i badañ wymaganych w specyfikacji technicznej. 10. PRZEPISY ZWI ZANE 10.1. Normy 1. PN-B-06712 Kruszywa mineralne do betonu 2. PN-B-06751 Wyroby kanalizacyjne kamionkowe. Rury i ksztaùtki. Wymagania i badania 3. PN-B-11111 Kruszywa mineralne. Kruszywa naturalne do nawierzchni drogowych. Ýwir i mieszanka 4. PN-B-11112 Kruszywa mineralne. Kruszywa ùamane do nawierzchni drogowych 5. PN-B-14501 Zaprawy budowlane zwykùe 6. PN-C-96177 Lepik asfaltowy bez wypeùniaczy stosowany na gor¹co 7. PN-H-74080-01 Skrzynki eliwne wpustów deszczowych. Wymagania i badania 8. PN-H-74080-04 Skrzynki eliwne wpustów deszczowych. Klasa C 9. BN-88/6731-08 Cement. Transport i przechowywanie 10. BN-62/6738-03,04, 07 Beton hydrotechniczny 11. BN-86/8971-08 Prefabrykaty budowlane z betonu. Krêgi betonowe i elbetowe. 12. PN-EN 196-1:1996 Metody badania cementu. Oznaczanie wytrzymaùoœci 13. PN-EN 196-2:1996 Metody badania cementu. Analiza chemiczna cementu 14. PN-EN 196-3:1996 Metody badania cementu. Oznaczanie czasu wi¹zania i staùoœci objêtoœci 15. PN-EN 196-6:1996 Metody badania cementu. Oznaczanie stopnia zmielenia 16. PN-EN 197-1:2002 Cement.Czêœã 1: Skùad, wymagania i kryteria zgodnoœci dotycz¹ce cementu powszechnego u ytku 17. PN-EN 206-1:2000 Beton. Czêœã 1: Wymagania, wùaœciwoœci, produkcja i zgodnoœã 18. PN-EN 480-11:2000 Domieszki do betonu, zaprawy i zaczynu. Metody badañ. Oznaczanie charakterystyki porów powietrznych w stwardniaùym betonie 19. PN-EN 934-2:1999 Domieszki do betonu, zaprawy i zaczynu. Domieszki do betonu. Definicje i wymagania 10.2. Inne dokumenty 20. Instrukcja zabezpieczania przed korozj¹ konstrukcji betonowych opracowana przez Instytut Techniki Budowlanej - Warszawa 1986 r. 21. Katalog budownictwa Strona - 62 -

KB4-3.3.1.10.(1) Studzienki œciekowe do odwodnienia dróg (paêdziernik 1983) KB1-22.2.6.(6) Krêgi betonowe œrednicy 50 cm; wysokoœci 30 lub 60 cm 22. Katalog powtarzalnych elementów drogowych. Transprojekt - Warszawa, 1979-1982 r. INFORMACJA AKTUALIZACYJNA Oznaczenia klas betonu u yte w Specyfikacji technicznej zgodne z norm¹ PN-91/S-10042 jako odpowiadaj¹ce nale y przyjmowaã klasy betony zgodnie z norm¹ PN-EN206-1 wg poni szej tabelki. Oznaczenia klas betonu wg. poszczególnych norm BETON wg PN-91/S-10042 B10 B15 B20 B25 B30 B35 B45 B50 B55 B60 - BETON wg PN-EN 2006-1 C8/10 C12/15 C16/20 C20/25 C25/30 C30/37 C34/45 C40/50 C45/55 C50/60 C55/67 Strona - 63 -

D-04.00.00. PODBUDOWY D-04.01.01. PROFILOWANIE I ZAGÆSZCZANIE POD OÝA 1. WSTÆP 1.1. Przedmiot ST Przedmiotem niniejszej specyfikacji technicznej (ST) s¹ wymagania dotycz¹ce wykonania i odbioru robót zwi¹zanych z wykonywaniem profilowania i zagêszczania podùo a gruntowego. 1.2. Zakres stosowania ST Specyfikacja techniczna (ST) jest stosowana jako dokument przetargowy i kontraktowy przy zleceniu i realizacji robót wymienionych w pkt. 1.1. 1.3. Zakres robót objêtych ST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotycz¹ zasad prowadzenia robót zwi¹zanych z profilowaniem koryta przeznaczonego do uùo enia konstrukcji nawierzchni : jezdni, chodników, wjazdów i wyjazdów, zatok, 1.4. Okreœlenia podstawowe Okreœlenia podstawowe s¹ zgodne z obowi¹zuj¹cymi, odpowiednimi polskimi normami i definicjami podanymi w SST D- 00.00.00 Wymagania ogólne pkt 1.4. 1.5. Ogólne wymagania dotycz¹ce robót 2. MATERIA Y 3. SPRZÆT Ogólne wymagania dotycz¹ce robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 1.5. Nie wystêpuj¹. 3.1. Ogólne wymagania dotycz¹ce sprzêtu Ogólne wymagania dotycz¹ce sprzêtu podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 3. 3.2. Sprzêt do wykonania robót Wykonawca przystêpuj¹cy do wykonania koryta i profilowania podùo a powinien wykazaã siê mo liwoœci¹ korzystania z nastêpuj¹cego sprzêtu: równiarek lub spycharek uniwersalnych z ukoœnie ustawianym lemieszem; In ynier mo e dopuœciã wykonanie koryta i profilowanie podùo a z zastosowaniem spycharki z lemieszem ustawionym prostopadle do kierunku pracy maszyny, koparek z czerpakami profilowymi (przy wykonywaniu w¹skich koryt), walców statycznych, wibracyjnych lub pùyt wibracyjnych. Stosowany sprzêt nie mo e spowodowaã niekorzystnego wpùywu na wùaœciwoœci gruntu podùo a. 4. TRANSPORT 4.1. Ogólne wymagania dotycz¹ce transportu Ogólne wymagania dotycz¹ce transportu podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 4. 4.2. Transport materiaùów Wymagania dotycz¹ce transportu materiaùów podano w D-04.03.01 pkt 4. 5. WYKONANIE ROBÓT 5.1. Ogólne zasady wykonania robót Ogólne zasady wykonania robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 5. 5.2. Warunki przyst¹pienia do robót Wykonawca powinien przyst¹piã do wykonania koryta oraz profilowania i zagêszczenia podùo a bezpoœrednio przed rozpoczêciem robót zwi¹zanych z wykonaniem warstw nawierzchni. Wczeœniejsze przyst¹pienie do wykonania koryta oraz profilowania i zagêszczania podùo a, jest mo liwe wyù¹cznie za zgod¹ In yniera, w korzystnych warunkach atmosferycznych. W wykonanym korycie oraz po wyprofilowanym i zagêszczonym podùo u nie mo e odbywaã siê ruch budowlany, niezwi¹zany bezpoœrednio z wykonaniem pierwszej warstwy nawierzchni. Strona - 64 -

5.3. Wykonanie koryta Paliki lub szpilki do prawidùowego uksztaùtowania koryta w planie i profilu powinny byã wczeœniej przygotowane. Paliki lub szpilki nale y ustawiaã w osi drogi i w rzêdach równolegùych do osi drogi lub w inny sposób zaakceptowany przez In yniera. Rozmieszczenie palików lub szpilek powinno umo liwiaã naci¹gniêcie sznurków lub linek do wytyczenia robót w odstêpach nie wiêkszych ni co 10 metrów. Rodzaj sprzêtu, a w szczególnoœci jego moc nale y dostosowaã do rodzaju gruntu, w którym prowadzone s¹ roboty i do trudnoœci jego odspojenia. Koryto mo na wykonywaã rêcznie, gdy jego szerokoœã nie pozwala na zastosowanie maszyn, na przykùad na poszerzeniach lub w przypadku robót o maùym zakresie. Sposób wykonania musi byã zaakceptowany przez In yniera. Grunt odspojony w czasie wykonywania koryta powinien byã wykorzystany zgodnie z ustaleniami dokumentacji projektowej i SST, tj. wbudowany w nasyp lub odwieziony na odkùad w miejsce wskazane przez In yniera. Profilowanie i zagêszczenie podùo a nale y wykonaã zgodnie z zasadami okreœlonymi w pkt 5.4. 5.4. Profilowanie i zagêszczanie podùo a Przed przyst¹pieniem do profilowania podùo e powinno byã oczyszczone ze wszelkich zanieczyszczeñ. Po oczyszczeniu powierzchni podùo a nale y sprawdziã, czy istniej¹ce rzêdne terenu umo liwiaj¹ uzyskanie po profilowaniu zaprojektowanych rzêdnych podùo a. Zaleca siê, aby rzêdne terenu przed profilowaniem byùy o co najmniej 5 cm wy sze ni projektowane rzêdne podùo a. Je eli powy szy warunek nie jest speùniony i wystêpuj¹ zani enia poziomu w podùo u przewidzianym do profilowania, Wykonawca powinien spulchniã podùo e na gùêbokoœã zaakceptowan¹ przez In yniera, dowieêã dodatkowy grunt speùniaj¹cy wymagania obowi¹zuj¹ce dla górnej strefy korpusu, w iloœci koniecznej do uzyskania wymaganych rzêdnych wysokoœciowych i zagêœciã warstwê do uzyskania wartoœci wskaênika zagêszczenia, okreœlonych w tablicy 1. Do profilowania podùo a nale y stosowaã równiarki. Úciêty grunt powinien byã wykorzystany w robotach ziemnych lub w inny sposób zaakceptowany przez In yniera. Bezpoœrednio po profilowaniu podùo a nale y przyst¹piã do jego zagêszczania. Zagêszczanie podùo a nale y kontynuowaã do osi¹gniêcia wskaênika zagêszczenia nie mniejszego od podanego w tablicy 1. Wskaênik zagêszczenia nale y okreœlaã zgodnie z BN- 77/8931-12 lub wyznaczyã z badañ przeprowadzonych metod¹ obci¹ eñ pùytowych, przy u yciu pùyty dynamicznej /o œrednicy D = 300mm/. Tablica 1. Minimalne wartoœci wskaênika zagêszczenia podùo a (I s ) Strefa korpusu Minimalna wartoœã I s dla Ruch mniejszy od ciê kiego Górna warstwa o gruboœci 20 cm 1,00 Na gùêbokoœci od 20 do 50 cm od powierzchni podùo a 0,97 W przypadku, gdy kontrolê zagêszczenia oparto na metodzie obci¹ eñ pùytowych, to nale y okreœliã pierwotny i wtórny moduù odksztaùcenia podùo a wedùug :PN-S-02205:1998. Stosunek wtórnego do pierwotnego moduùu odksztaùcenia nie powinien przekraczaã 2,2. Wilgotnoœã gruntu podùo a podczas zagêszczania powinna byã równa wilgotnoœci optymalnej z tolerancj¹ od -20% do +10% jej wartoœci. 5.5. Utrzymanie koryta oraz wyprofilowanego i zagêszczonego podùo a Podùo e (koryto) po wyprofilowaniu i zagêszczeniu powinno byã utrzymywane w dobrym stanie. Je eli po wykonaniu robót zwi¹zanych z profilowaniem i zagêszczeniem podùo a nast¹pi przerwa w robotach i Wykonawca nie przyst¹pi natychmiast do ukùadania warstw nawierzchni, to powinien on zabezpieczyã podùo e przed nadmiernym zawilgoceniem, na przykùad przez rozùo enie folii lub w inny sposób zaakceptowany przez In yniera. Je eli wyprofilowane i zagêszczone podùo e ulegùo nadmiernemu zawilgoceniu, to do ukùadania kolejnej warstwy mo na przyst¹piã dopiero po jego naturalnym osuszeniu. Po osuszeniu podùo a In ynier oceni jego stan i ewentualnie zaleci wykonanie niezbêdnych napraw. Je eli zawilgocenie nast¹piùo wskutek zaniedbania Wykonawcy, to naprawê wykona on na wùasny koszt. 6. KONTROLA JAKOÚCI ROBÓT 6.1. Ogólne zasady kontroli jakoœci robót Ogólne zasady kontroli jakoœci robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 6. 6.2. Badania w czasie robót 6.2.1. Czêstotliwoœã oraz zakres badañ i pomiarów Czêstotliwoœã oraz zakres badañ i pomiarów dotycz¹cych cech geometrycznych i zagêszczenia koryta i wyprofilowanego podùo a podaje tablica 2 i 3. Tablica 2. Czêstotliwoœã oraz zakres badañ i pomiarów wykonanego koryta i wyprofilowanego podùo a jezdni Lp. Wyszczególnienie badañ Minimalna czêstotliwoœã Strona - 65 -

i pomiarów badañ i pomiarów 1 Szerokoœã koryta 10 razy na 1 km 2 Równoœã podùu na co 20 m na ka dym pasie ruchu 3 Równoœã poprzeczna 10 razy na 1 km 4 Spadki poprzeczne *) 10 razy na 1 km 5 Rzêdne wysokoœciowe 6 7 Uksztaùtowanie osi w planie *) Zagêszczenie, gruntu podùo a wilgotnoœã co 25 m w osi jezdni i na jej krawêdziach dla autostrad dróg ekspresowych, co 100 m dla pozostaùych dróg co 25 m w osi jezdni i na jej krawêdziach dla autostrad dróg ekspresowych, co 100 m dla pozostaùych dróg w 2 punktach na dziennej dziaùce roboczej, lecz nie rzadziej ni raz na 600 m 2 *) Dodatkowe pomiary spadków poprzecznych i uksztaùtowania osi w planie nale y wykonaã w punktach gùównych ùuków poziomych i i Tablica 3. Czêstotliwoœã oraz zakres badañ i pomiarów wykonanego koryta i wyprofilowanego podùo a chodników i wjazdów Lp. Wyszczególnienie badañ i pomiarów Minimalna czêstotliwoœã badañ i pomiarów 1 Szerokoœã koryta 10 razy na 100 m 2 Równoœã podùu na co 20 m 3 Równoœã poprzeczna 10 razy na 100 m 4 Spadki poprzeczne *) 10 razy na 100 m 5 Rzêdne wysokoœciowe 6 7 Uksztaùtowanie osi w planie *) Zagêszczenie, gruntu podùo a wilgotnoœã co 25 m w osi chodnika i na jej krawêdziach i co 10 m dla wjazdów co 25 m w osi chodnika i na jej krawêdziach i co 10 m dla wjazdów w 2 punktach na dziennej dziaùce roboczej, lecz nie rzadziej ni raz na 100 m 2 dla chodników i 10 m 2 dla wjazdów *) Dodatkowe pomiary spadków poprzecznych i uksztaùtowania osi w planie nale y wykonaã w punktach gùównych ùuków poziomych 6.2.2. Szerokoœã koryta (profilowanego podùo a) Szerokoœã koryta i profilowanego podùo a nie mo e ró niã siê od szerokoœci projektowanej o wiêcej ni +10 cm i -5 cm. 6.2.3. Równoœã koryta (profilowanego podùo a) Nierównoœci podùu ne koryta i profilowanego podùo a nale y mierzyã 4-metrow¹ ùat¹ zgodnie z norm¹ BN-68/8931-04. Nierównoœci poprzeczne nale y mierzyã 4-metrow¹ ùat¹. Nierównoœci nie mog¹ przekraczaã 20 mm. 6.2.4. Spadki poprzeczne Spadki poprzeczne koryta i profilowanego podùo a powinny byã zgodne z dokumentacj¹ projektow¹ z tolerancj¹ 0,5%. 6.2.5. Rzêdne wysokoœciowe Ró nice pomiêdzy rzêdnymi wysokoœciowymi koryta lub wyprofilowanego podùo a i rzêdnymi projektowanymi nie powinny przekraczaã +1 cm, -2 cm. 6.2.6. Uksztaùtowanie osi w planie Oœ w planie nie mo e byã przesuniêta w stosunku do osi projektowanej o wiêcej ni 5 cm dla dróg. 6.2.7. Zagêszczenie koryta (profilowanego podùo a) Wskaênik zagêszczenia koryta i wyprofilowanego podùo a I S nie powinien byã mniejszy od podanego w tablicy 1. Jeœli jako kryterium dobrego zagêszczenia stosuje siê porównanie wartoœci moduùów odksztaùcenia, to wartoœã stosunku wtórnego do pierwotnego moduùu odksztaùcenia, nie powinna byã wiêksza od 2,2. Wilgotnoœã w czasie zagêszczania nale y badaã wedùug PN-B-06714-17. Wilgotnoœã gruntu podùo a powinna byã równa wilgotnoœci optymalnej z tolerancj¹ od -20% do + 10% jej wartoœci. Strona - 66 -

6.3. Zasady postêpowania z wadliwie wykonanymi odcinkami koryta (profilowanego podùo a) Wszystkie powierzchnie, które wykazuj¹ wiêksze odchylenia cech geometrycznych od okreœlonych w punkcie 6.2 powinny byã naprawione przez spulchnienie do gùêbokoœci co najmniej 10 cm, wyrównanie i powtórne zagêszczenie. Dodanie nowego materiaùu bez spulchnienia wykonanej warstwy jest niedopuszczalne. 7. OBMIAR ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót Ogólne zasady obmiaru robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 7. 7.2. Jednostka obmiarowa Jednostk¹ obmiarow¹ jest m 2 (metr kwadratowy) wykonanego i odebranego koryta. 8. ODBIÓR ROBÓT Ogólne zasady odbioru robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 8. Roboty uznaje siê za wykonane zgodnie z dokumentacja projektow¹, SST i wymaganiami In yniera, je eli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji wg punktu 6 daùy wyniki pozytywne. 9. PODSTAWA P ATNOÚCI 9.1. Ogólne ustalenia dotycz¹ce podstawy pùatnoœci Ogólne ustalenia dotycz¹ce podstawy pùatnoœci podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 9. 9.2. Cena jednostki obmiarowej Cena wykonania 1 m 2 koryta obejmuje: prace pomiarowe i roboty przygotowawcze, odspojenie gruntu z przerzutem na pobocze i rozplantowaniem, zaùadunek nadmiaru odspojonego gruntu na œrodki transportowe i odwiezienie na odkùad lub nasyp, profilowanie dna koryta lub podùo a, zagêszczenie, utrzymanie koryta lub podùo a, przeprowadzenie pomiarów i badañ laboratoryjnych, wymaganych w specyfikacji technicznej. 10. PRZEPISY ZWI ZANE Normy 1. PN-B-04481 Grunty budowlane. Badania próbek gruntu 2. PN-/B-06714-17 Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie wilgotnoœci 3. PN-S-02205:1998 Drogi samochodowe. Roboty ziemne. Wymagania i badania. 4. BN-68/8931-04 Drogi samochodowe. Pomiar równoœci nawierzchni planografem i ùat¹ 5. BN-77/8931-12 Oznaczanie wskaênika zagêszczenia gruntu Strona - 67 -

D-04.03.01. OCZYSZCZENIE I SKROPIENIE WARSTW KONSTRUKCYJNYCH 1. WSTÆP 1.1. Przedmiot ST Przedmiotem niniejszej specyfikacji technicznej (ST) s¹ wymagania dotycz¹ce wykonania i odbioru robót zwi¹zanych z oczyszczeniem i skropieniem warstw konstrukcyjnych nawierzchni. 1.2. Zakres stosowania ST Specyfikacja techniczna (ST) jest stosowana jako dokument przetargowy i kontraktowy przy zleceniu i realizacji robót wymienionych w pkt. 1.1. 1.3. Zakres robót objêtych ST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotycz¹ zasad prowadzenia robót zwi¹zanych z oczyszczeniem i skropieniem warstw konstrukcyjnych emulsj¹ kationow¹ przed uùo eniem nastêpnej warstwy nawierzchni. 1.4. Okreœlenia podstawowe Okreœlenia podstawowe s¹ zgodne z obowi¹zuj¹cymi, odpowiednimi polskimi normami i z definicjami podanymi w SST D- 00.00.00 Wymagania ogólne pkt 1.4. 1.5. Ogólne wymagania dotycz¹ce robót 2. MATERIA Y Ogólne wymagania dotycz¹ce robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 1.5. 2.1. Ogólne wymagania dotycz¹ce materiaùów pkt 2. Ogólne wymagania dotycz¹ce materiaùów, ich pozyskiwania i skùadowania, podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne 2.2. Rodzaje materiaùów do wykonania skropienia Materiaùami stosowanymi przy skropieniu warstw konstrukcyjnych nawierzchni s¹: a) do skropienia podbudowy nieasfaltowej: kationowe emulsje wolnorozpadowe wg WT.EmA-1999, b) do skropienia podbudów asfaltowych i warstw z mieszanek mineralno-asfaltowych: kationowe emulsje szybkorozpadowe wg WT.EmA-1999, Do ù¹czenia warstw asfaltowych zaleca siê stosowanie emulsji asfaltowych wytworzonych asfaltem 70/100 lub twardszym K1-50 lub K1-60, warstwê wi¹ ¹c¹ nale y skropiã emulsj¹ szybkorozpadow¹ modyfikowan¹ K1-65 MP wg WT.EmA-99 2.3. Wymagania dla materiaùów Wymagania dla kationowej emulsji asfaltowej podano w EmA-99. 2.4. Zu ycie lepiszczy do skropienia Orientacyjne zu ycie lepiszczy do skropienia warstw konstrukcyjnych nawierzchni podano w PN-S-96025:2000 tablica 5 Tablica 1. Zalecane iloœci asfaltu do skropienia podùo a pod warstwê asfaltow¹ Ukùadana warstwa asfaltowa Podùo e pod warstwê asfaltow¹ Iloœã pozostaùego asfaltu, kg/m 2 Podbudowa z betonu asfaltowego BA Podbudowa/nawierzchnia tùuczniowa 0,7 1,0 lub BAWMS Podbudowa z kruszywa stabilizowanego 0,5 0,7 mechanicznie Podbudowa z chudego betonu lub gruntu 0,3 0,5 1) + 0,7 1,0 2) stabilizowanego spoiwem hydraulicznym Nawierzchnia asfaltowa o chropowatej 0,2 0,5 powierzchni Warstwa wi¹ ¹ca z betonu asfaltowego Podbudowa asfaltowa 0,3 0,5 BA lub BAWMS Warstwa œcieralna z SMA Warstwa wi¹ ¹ca asfaltowa 0,1 0,3 3) Warstwa œcieralna z MNU Warstwa wi¹ ¹ca asfaltowa 0,4 0,8 3) 1 zalecana emulsja obojêtna (niekwaœna) o ph > 4 2 zalecana emulsja modyfikowana polimerem posypana grysem 2/5 w celu uzyskania membrany poprawiaj¹cej poù¹czenie oraz zmniejszaj¹cej ryzyko spêkañ odbitych Strona - 68 -

3 nale y stosowaã emulsjê modyfikowan¹ polimerem; iloœã emulsji nale y dobraã z uwzglêdnieniem stanu podùo a oraz porowatoœci mieszanki mineralno-asfaltowej SMA lub MNU jeœli mieszanka ma wiêksz¹ zawartoœã wolnych przestrzeni, to nale y u yã wiêksz¹ iloœã lepiszcza do skropienia, Dokùadne zu ycie lepiszczy powinno byã ustalone w zale noœci od rodzaju warstwy i stanu jej powierzchni i zaakceptowane przez In yniera. 2.5. Skùadowanie lepiszczy Warunki przechowywania nie mog¹ powodowaã utraty cech lepiszcza i obni enia jego jakoœci. Emulsjê mo na magazynowaã w opakowaniach transportowych lub stacjonarnych zbiornikach pionowych z nalewaniem od dna. Nie nale y stosowaã zbiornika walcowego le ¹cego, ze wzglêdu na tworzenie siê na du ej powierzchni cieczy ko ucha asfaltowego zatykaj¹cego póêniej przewody. Przy przechowywaniu emulsji asfaltowej nale y przestrzegaã zasad ustalonych przez producenta. 3. SPRZÆT 3.1. Ogólne wymagania dotycz¹ce sprzêtu Ogólne wymagania dotycz¹ce sprzêtu podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 3. 3.2. Sprzêt do oczyszczania warstw nawierzchni Wykonawca przystêpuj¹cy do oczyszczania warstw nawierzchni, powinien wykazaã siê mo liwoœci¹ korzystania z nastêpuj¹cego sprzêtu: szczotek mechanicznych, zaleca siê u ycie urz¹dzeñ dwuszczotkowych. Pierwsza ze szczotek powinna byã wykonana z twardych elementów czyszcz¹cych i sùu yã do zdrapywania oraz usuwania zanieczyszczeñ przylegaj¹cych do czyszczonej warstwy. Druga szczotka powinna posiadaã miêkkie elementy czyszcz¹ce i sùu yã do zamiatania. Zaleca siê u ywanie szczotek wyposa onych w urz¹dzenia odpylaj¹ce, sprê arek, zbiorników z wod¹, szczotek rêcznych. 3.3. Sprzêt do skrapiania warstw nawierzchni Do skrapiania warstw nawierzchni nale y u ywaã skrapiarkê lepiszcza. Skrapiarka powinna byã wyposa ona w urz¹dzenia pomiarowo-kontrolne pozwalaj¹ce na sprawdzanie i regulowanie nastêpuj¹cych parametrów: temperatury rozkùadanego lepiszcza, ciœnienia lepiszcza w kolektorze, obrotów pompy dozuj¹cej lepiszcze, prêdkoœci poruszania siê skrapiarki, wysokoœci i dùugoœci kolektora do rozkùadania lepiszcza, dozatora lepiszcza. Zbiornik na lepiszcze skrapiarki powinien byã izolowany termicznie tak, aby byùo mo liwe zachowanie staùej temperatury lepiszcza. Wykonawca powinien posiadaã aktualne œwiadectwo cechowania skrapiarki. Skrapiarka powinna zapewniã rozkùadanie lepiszcza z tolerancj¹ 10% od iloœci zaùo onej. 4. TRANSPORT 4.1. Ogólne wymagania dotycz¹ce transportu Ogólne wymagania dotycz¹ce transportu podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 4. 4.2. Transport lepiszczy Emulsja mo e byã transportowana w cysternach, autocysternach, skrapiarkach, beczkach i innych opakowaniach pod warunkiem, e nie bêd¹ korodowaùy pod wpùywem emulsji i nie bêd¹ powodowaùy jej rozpadu. Cysterny przeznaczone do przewozu emulsji powinny byã przedzielone przegrodami, dziel¹cymi je na komory o pojemnoœci nie wiêkszej ni 1 m 3, a ka da przegroda powinna mieã wykroje w dnie umo liwiaj¹ce przepùyw emulsji. Cysterny, pojemniki i zbiorniki przeznaczone do transportu lub skùadowania emulsji powinny byã czyste i nie powinny zawieraã resztek innych lepiszczy. 5. WYKONANIE ROBÓT 5.1. Ogólne zasady wykonania robót Ogólne zasady wykonania robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 5. 5.2. Oczyszczenie warstw nawierzchni Oczyszczenie warstw nawierzchni polega na usuniêciu luênego materiaùu, brudu, bùota i kurzu przy u yciu szczotek mechanicznych, a w razie potrzeby wody pod ciœnieniem. W miejscach trudno dostêpnych nale y u ywaã szczotek rêcznych. W razie potrzeby, na terenach niezabudowanych, bezpoœrednio przed skropieniem warstwa powinna byã oczyszczona z kurzu przy u yciu sprê onego powietrza. Strona - 69 -

5.3. Skropienie warstw nawierzchni Warstwa przed skropieniem powinna byã oczyszczona. Je eli do czyszczenia warstwy byùa u ywana woda, to skropienie lepiszczem mo e nast¹piã dopiero po wyschniêciu warstwy, z wyj¹tkiem zastosowania emulsji, przy których nawierzchnia mo e byã wilgotna. Skropienie warstwy mo e rozpocz¹ã siê po akceptacji przez In yniera jej oczyszczenia. Warstwa nawierzchni powinna byã skrapiana lepiszczem przy u yciu skrapiarek, a w miejscach trudno dostêpnych rêcznie (za pomoc¹ wê a z dysz¹ rozpryskow¹). Temperatury lepiszczy powinny mieœciã siê w przedziaùach podanych w tablicy 2. Tablica 1. Temperatury lepiszczy przy skrapianiu Lp. Rodzaj lepiszcza Temperatury ( o C) 1 Emulsja asfaltowa kationowa od 20 do 40 *) *) W razie potrzeby emulsjê nale y ogrzaã do temperatury zapewniaj¹cej wymagan¹ lepkoœã. Je eli do skropienia zostaùa u yta emulsja asfaltowa, to skropiona warstwa powinna byã pozostawiona bez jakiegokolwiek ruchu na czas niezbêdny dla umo liwienia penetracji lepiszcza w warstwê i odparowania wody z emulsji. W zale noœci od rodzaju u ytej emulsji czas ten wynosi od 1 godz. do 24 godzin. Przed uùo eniem warstwy z mieszanki mineralno-bitumicznej Wykonawca powinien zabezpieczyã skropion¹ warstwê nawierzchni przed uszkodzeniem dopuszczaj¹c tylko niezbêdny ruch budowlany. Jeœli ukùadanie poù¹czonych warstw zapewnia poù¹czenie na gor¹co, to mo na zrezygnowaã ze skropienia miêdzywarstwowego. 6. KONTROLA JAKOÚCI ROBÓT 6.1. Ogólne zasady kontroli jakoœci robót Ogólne zasady kontroli jakoœci robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 6. 6.2. Badania przed przyst¹pieniem do robót Przed przyst¹pieniem do robót Wykonawca powinien przeprowadziã próbne skropienie warstwy w celu okreœlenia optymalnych parametrów pracy skrapiarki i okreœlenia wymaganej iloœci lepiszcza w zale noœci od rodzaju i stanu warstwy przewidzianej do skropienia. 6.3. Badania w czasie robót 6.3.1. Badania lepiszczy Ocena lepiszczy powinna byã oparta na atestach producenta z tym, e Wykonawca powinien kontrolowaã dla ka dej dostawy wùaœciwoœci lepiszczy podane w tablicy 3. Tablica 2. Wùaœciwoœci lepiszczy kontrolowane w czasie robót Lp. Rodzaj lepiszcza Kontrolowane wùaœciwoœci Badanie wedùug normy 1 Emulsja asfaltowa kationowa Lepkoœã EmA-99 6.3.2. Sprawdzenie jednorodnoœci skropienia i zu ycia lepiszcza Nale y przeprowadziã kontrolê iloœci rozkùadanego lepiszcza wedùug metody podanej w opracowaniu Powierzchniowe utrwalenia. Oznaczanie iloœci rozkùadanego lepiszcza i kruszywa. 7. OBMIAR ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót Ogólne zasady obmiaru robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 7. 7.2. Jednostka obmiarowa Jednostk¹ obmiarow¹ jest: - m 2 (metr kwadratowy) oczyszczonej powierzchni, - m 2 (metr kwadratowy) powierzchni skropionej. 8. ODBIÓR ROBÓT Ogólne zasady odbioru robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 8. Roboty uznaje siê za wykonane zgodnie z dokumentacj¹ projektow¹, SST i wymaganiami In yniera, je eli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji wg pkt 6 daùy wyniki pozytywne. Strona - 70 -

9. PODSTAWA P ATNOÚCI 9.1. Ogólne ustalenia dotycz¹ce podstawy pùatnoœci Ogólne ustalenia dotycz¹ce podstawy pùatnoœci podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 9. 9.2. Cena jednostki obmiarowej Cena 1 m 2 oczyszczenia warstw konstrukcyjnych obejmuje: mechaniczne oczyszczenie ka dej ni ej poùo onej warstwy konstrukcyjnej nawierzchni z ewentualnym polewaniem wod¹ lub u yciem sprê onego powietrza, rêczne odspojenie stwardniaùych zanieczyszczeñ. Cena 1 m 2 skropienia warstw konstrukcyjnych obejmuje: dostarczenie lepiszcza i napeùnienie nim skrapiarek, podgrzanie lepiszcza do wymaganej temperatury, skropienie powierzchni warstwy lepiszczem, przeprowadzenie pomiarów i badañ laboratoryjnych wymaganych w specyfikacji technicznej. 10. PRZEPISY ZWI ZANE 10.1. Normy 1. PN-C-04134 Przetwory naftowe. Pomiar penetracji asfaltów 2. PN-EN 12591:2004 Asfalty i produkty asfaltowe. Wymagania dla asfaltów drogowych 3. PN-C-96173 Przetwory naftowe. Asfalty upùynnione AUN do nawierzchni drogowych 10.2. Inne dokumenty 4. Warunki Techniczne. Drogowe kationowe emulsje asfaltowe EmA-99. IBDiM - 1999 r. Zeszyt IBDiM Nr 60 z 1999 Strona - 71 -

D-04.04.00. PODBUDOWA Z KRUSZYW WYMAGANIA OGÓLNE 1. WSTÆP 1.1. Przedmiot ST Przedmiotem niniejszej specyfikacji technicznej (ST) s¹ wymagania ogólne dotycz¹ce wykonania i odbioru robót zwi¹zanych z wykonywaniem podbudowy z kruszyw stabilizowanych mechanicznie. 1.2. Zakres stosowania ST Specyfikacja techniczna (ST) jest stosowana jako dokument przetargowy i kontraktowy przy zleceniu i realizacji robót wymienionych w pkt. 1.1. 1.3. Zakres robót objêtych ST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotycz¹ zasad prowadzenia robót zwi¹zanych z wykonywaniem podbudów z kruszyw stabilizowanych mechanicznie wg PN-S-06102 i obejmuj¹ ST: D-04.04.04. Podbudowa z kruszywa naturalnego, D-04.04.02 Podbudowa z kruszywa ùamanego stabilizowanego mechanicznie, Podbudowê z kruszyw stabilizowanych mechanicznie wykonuje siê, zgodnie z ustaleniami podanymi w dokumentacji projektowej, jako podbudowê pomocnicz¹ i podbudowê zasadnicz¹ wg Katalogu typowych konstrukcji nawierzchni podatnych i póùsztywnych. 1.4. Okreœlenia podstawowe 1.4.1. Stabilizacja mechaniczna - proces technologiczny, polegaj¹cy na odpowiednim zagêszczeniu w optymalnej wilgotnoœci kruszywa o wùaœciwie dobranym uziarnieniu. 1.4.2. Pozostaùe okreœlenia podstawowe s¹ zgodne z obowi¹zuj¹cymi, odpowiednimi polskimi normami oraz z definicjami podanymi w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 1.4 oraz w ST dotycz¹cych poszczególnych rodzajów podbudów z kruszyw stabilizowanych mechanicznie: D-04.04.04. Podbudowa z kruszywa naturalnego, D-04.04.02 Podbudowa z kruszywa ùamanego stabilizowanego mechanicznie, 1.5. Ogólne wymagania dotycz¹ce robót 2. MATERIA Y Ogólne wymagania dotycz¹ce robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 1.5. 2.1. Ogólne wymagania dotycz¹ce materiaùów pkt 2. Ogólne wymagania dotycz¹ce materiaùów, ich pozyskiwania i skùadowania, podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne 2.2. Rodzaje materiaùów Materiaùy stosowane do wykonania podbudów z kruszyw stabilizowanych mechanicznie podano w ST dotycz¹cych poszczególnych rodzajów podbudów: D-04.04.04. Podbudowa z kruszywa naturalnego, D-04.04.02 Podbudowa z kruszywa ùamanego stabilizowanego mechanicznie, 2.3. Wymagania dla materiaùów 2.3.1. Uziarnienie kruszywa Krzywa uziarnienia kruszywa, okreœlona wedùug PN-B-06714-15 powinna le eã miêdzy krzywymi granicznymi pól dobrego uziarnienia podanymi na rysunku 1. Strona - 72 -

Rysunek 1. Pole dobrego uziarnienia kruszyw przeznaczonych na podbudowy wykonywane metod¹ stabilizacji mechanicznej 1-2 kruszywo na podbudowê zasadnicz¹ (górn¹ warstwê) lub podbudowê jednowarstwow¹ 1-3 kruszywo na podbudowê pomocnicz¹ (doln¹ warstwê) Krzywa uziarnienia kruszywa powinna byã ci¹gùa i nie mo e przebiegaã od dolnej krzywej granicznej uziarnienia do górnej krzywej granicznej uziarnienia na s¹siednich sitach. Wymiar najwiêkszego ziarna kruszywa nie mo e przekraczaã 2/3 gruboœci warstwy ukùadanej jednorazowo. 2.3.2. Wùaœciwoœci kruszywa Tablica 1. Kruszywa powinny speùniaã wymagania okreœlone w tablicy 1. Lp. Wymagania Wyszczególnienie Kruszywa Kruszywa naturalne ùamane Badania wùaœciwoœci Podbudowa wedùug zasadnicza pomocnicza zasadnicza pomocnicza 1 Zawartoœã ziarn mniejszych ni 0,075 mm, % (m/m) 2 Zawartoœã nadziarna, % (m/m), nie wiêcej ni 3 Zawartoœã ziarn nieforemnych %(m/m), nie wiêcej ni 4 Zawartoœã zanieczyszczeñ organicznych, %(m/m), nie wiêcej ni 5 Wskaênik piaskowy po piêcio-krotnym zagêszczeniu metod¹ I lub II wg PN-B-04481, % 6 Úcieralnoœã w bêbnie Los Angeles a) œcieralnoœã caùkowita po peùnej liczbie obrotów, nie wiêcej ni b) œcieralnoœã czêœciowa po 1/5 peùnej liczby obrotów, nie wiêcej ni 7 Nasi¹kliwoœã, %(m/m), nie wiêcej ni 8 Mrozoodpornoœã, ubytek masy po 25 cyklach zamra ania, %(m/m), nie wiêcej ni 9 Rozpad krzemianowy i elazawy ù¹cznie, % (m/m), nie wiêcej ni od 2 do 10 od 2 do 12 od 2 do 10 5 10 5 10 35 45 35 40 1 1 1 1 od 30 do 70 35 30 od 30 do 70 45 40 od 30 do 70 35 30 2,5 4 3 5 od 2 do 12 od 30 do 70 50 35 5 10 5 10 - - - - PN-B-06714-15 PN-B-06714-15 PN-B-06714-16 PN-B-04481 BN-64/8931-01 PN-B-06714-42 PN-B-06714-18 PN-B-06714-19 PN-B-06714-37 PN-B-06714 Strona - 73 -

2.3.3. Woda 3. SPRZÆT 10 Zawartoœã zwi¹zków siarki w przeliczeniu na SO 3, %(m/m), nie wiêcej ni 11 Wskaênik noœnoœci w noœ mieszanki kruszywa, %, nie mniejszy ni : a) przy zagêszczeniu I S 1,00 b) przy zagêszczeniu I S 1,03 Nale y stosowaã wodê wg PN-B-32250. 1 1 1 1 80 120 60-80 120 60 - -39 PN-B-06714-28 PN-S-06102 3.1. Ogólne wymagania dotycz¹ce sprzêtu Ogólne wymagania dotycz¹ce sprzêtu podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 3. 3.2. Sprzêt do wykonania robót Wykonawca przystêpuj¹cy do wykonania podbudowy z kruszyw stabilizowanych mechanicznie powinien wykazaã siê mo liwoœci¹ korzystania z nastêpuj¹cego sprzêtu: a) mieszarek do wytwarzania mieszanki, wyposa onych w urz¹dzenia dozuj¹ce wodê. Mieszarki powinny zapewniã wytworzenie jednorodnej mieszanki o wilgotnoœci optymalnej, b) równiarek albo ukùadarek do rozkùadania mieszanki, c) walców ogumionych i stalowych wibracyjnych lub statycznych do zagêszczania. W miejscach trudno dostêpnych powinny byã stosowane zagêszczarki pùytowe, ubijaki mechaniczne lub maùe walce wibracyjne. 4. TRANSPORT 4.1. Ogólne wymagania dotycz¹ce transportu Ogólne wymagania dotycz¹ce transportu podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 4. 4.2. Transport materiaùów Kruszywa mo na przewoziã dowolnymi œrodkami transportu w warunkach zabezpieczaj¹cych je przed zanieczyszczeniem, zmieszaniem z innymi materiaùami, nadmiernym wysuszeniem i zawilgoceniem. Transport cementu powinien odbywaã siê zgodnie z BN-88/6731-08. Transport pozostaùych materiaùów powinien odbywaã siê zgodnie z wymaganiami norm przedmiotowych. 5. WYKONANIE ROBÓT 5.1. Ogólne zasady wykonania robót Ogólne zasady wykonania robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 5. 5.2. Przygotowanie podùo a Podùo e pod podbudowê powinno speùniaã wymagania okreœlone w ST D-04.01.01 Koryto wraz z profilowaniem i zagêszczeniem podùo a i ST D-02.00.01 Roboty ziemne. Podbudowa powinna byã uùo ona na podùo u zapewniaj¹cym nieprzenikanie drobnych cz¹stek gruntu do podbudowy. Warunek nieprzenikania nale y sprawdziã wzorem: D15 5 (1) d 85 w którym: D 15 - wymiar boku oczka sita, przez które przechodzi 15% ziarn warstwy podbudowy lub warstwy ods¹czaj¹cej, w milimetrach, d 85 - wymiar boku oczka sita, przez które przechodzi 85% ziarn gruntu podùo a, w milimetrach. Je eli warunek (1) nie mo e byã speùniony, nale y na podùo u uùo yã warstwê odcinaj¹c¹ lub odpowiednio dobran¹ geowùókninê. Ochronne wùaœciwoœci geowùókniny, przeciw przenikaniu drobnych cz¹stek gruntu, wyznacza siê z warunku: d O 50 90 1,2 (2) w którym: d 50 - wymiar boku oczka sita, przez które przechodzi 50 % ziarn gruntu podùo a, w milimetrach, Strona - 74 -

O 90 - umowna œrednica porów geowùókniny odpowiadaj¹ca wymiarom frakcji gruntu zatrzymuj¹ca siê na geowùókninie w iloœci 90% (m/m); wartoœã parametru 0 90 powinna byã podawana przez producenta geowùókniny. Paliki lub szpilki do prawidùowego uksztaùtowania podbudowy powinny byã wczeœniej przygotowane. Paliki lub szpilki powinny byã ustawione w osi drogi i w rzêdach równolegùych do osi drogi, lub w inny sposób zaakceptowany przez In yniera. Rozmieszczenie palików lub szpilek powinno umo liwiaã naci¹gniêcie sznurków lub linek do wytyczenia robót w odstêpach nie wiêkszych ni co 10 m. 5.3. Wytwarzanie mieszanki kruszywa Mieszankê kruszywa o œciœle okreœlonym uziarnieniu i wilgotnoœci optymalnej nale y wytwarzaã w mieszarkach gwarantuj¹cych otrzymanie jednorodnej mieszanki. Ze wzglêdu na koniecznoœã zapewnienia jednorodnoœci nie dopuszcza siê wytwarzania mieszanki przez mieszanie poszczególnych frakcji na drodze. Mieszanka po wyprodukowaniu powinna byã od razu transportowana na miejsce wbudowania w taki sposób, aby nie ulegùa rozsegregowaniu i wysychaniu. 5.4. Wbudowywanie i zagêszczanie mieszanki Mieszanka kruszywa powinna byã rozkùadana w warstwie o jednakowej gruboœci, takiej, aby jej ostateczna gruboœã po zagêszczeniu byùa równa gruboœci projektowanej. Gruboœã pojedynczo ukùadanej warstwy nie mo e przekraczaã 20 cm po zagêszczeniu. Warstwa podbudowy powinna byã rozùo ona w sposób zapewniaj¹cy osi¹gniêcie wymaganych spadków i rzêdnych wysokoœciowych. Je eli podbudowa skùada siê z wiêcej ni jednej warstwy kruszywa, to ka da warstwa powinna byã wyprofilowana i zagêszczona z zachowaniem wymaganych spadków i rzêdnych wysokoœciowych. Rozpoczêcie budowy ka dej nastêpnej warstwy mo e nast¹piã po odbiorze poprzedniej warstwy przez In yniera. Wilgotnoœã mieszanki kruszywa podczas zagêszczania powinna odpowiadaã wilgotnoœci optymalnej, okreœlonej wedùug próby Proctora, zgodnie z PN-B-04481 (metoda II). Materiaù nadmiernie nawilgocony, powinien zostaã osuszony przez mieszanie i napowietrzanie. Je eli wilgotnoœã mieszanki kruszywa jest ni sza od optymalnej o 20% jej wartoœci, mieszanka powinna byã zwil ona okreœlon¹ iloœci¹ wody i równomiernie wymieszana. W przypadku, gdy wilgotnoœã mieszanki kruszywa jest wy sza od optymalnej o 10% jej wartoœci, mieszankê nale y osuszyã. Wskaênik zagêszczenia podbudowy wg BN-77/8931-12 powinien odpowiadaã przyjêtemu poziomowi wskaênika noœnoœci podbudowy wg tablicy 1, lp. 11. 5.5. Odcinek próbny Je eli w SST przewidziano koniecznoœã wykonania odcinka próbnego, to co najmniej na 3 dni przed rozpoczêciem robót, Wykonawca powinien wykonaã odcinek próbny w celu: stwierdzenia czy sprzêt budowlany do mieszania, rozkùadania i zagêszczania kruszywa jest wùaœciwy, okreœlenia gruboœci warstwy materiaùu w stanie luênym, koniecznej do uzyskania wymaganej gruboœci warstwy po zagêszczeniu, okreœlenia liczby przejœã sprzêtu zagêszczaj¹cego, potrzebnej do uzyskania wymaganego wskaênika zagêszczenia. Na odcinku próbnym Wykonawca powinien u yã takich materiaùów oraz sprzêtu do mieszania, rozkùadania i zagêszczania, jakie bêd¹ stosowane do wykonywania podbudowy. Powierzchnia odcinka próbnego powinna wynosiã od 400 do 800 m 2. Odcinek próbny powinien byã zlokalizowany w miejscu wskazanym przez In yniera. Wykonawca mo e przyst¹piã do wykonywania podbudowy po zaakceptowaniu odcinka próbnego przez In yniera. 5.6. Utrzymanie podbudowy Podbudowa po wykonaniu, a przed uùo eniem nastêpnej warstwy, powinna byã utrzymywana w dobrym stanie. Je eli Wykonawca bêdzie wykorzystywaù, za zgod¹ In yniera, gotow¹ podbudowê do ruchu budowlanego, to jest obowi¹zany naprawiã wszelkie uszkodzenia podbudowy, spowodowane przez ten ruch. Koszt napraw wynikùych z niewùaœciwego utrzymania podbudowy obci¹ a Wykonawcê robót. 6. KONTROLA JAKOÚCI ROBÓT 6.1. Ogólne zasady kontroli jakoœci robót Ogólne zasady kontroli jakoœci robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 6. 6.2. Badania przed przyst¹pieniem do robót Przed przyst¹pieniem do robót Wykonawca powinien wykonaã badania kruszyw przeznaczonych do wykonania robót i przedstawiã wyniki tych badañ In ynierowi w celu akceptacji materiaùów. Badania te powinny obejmowaã wszystkie wùaœciwoœci okreœlone w pkt 2.3 niniejszej ST. 6.3. Badania w czasie robót 6.3.1. Czêstotliwoœã oraz zakres badañ i pomiarów Czêstotliwoœã oraz zakres badañ podano w tablicy 2. Tablica 2. Czêstotliwoœã ora zakres badañ przy budowie podbudowy z kruszyw stabilizowanych mechanicznie Lp. Wyszczególnienie badañ Czêstotliwoœã badañ Minimalna liczba badañ na Maksymalna powierzchnia podbudowy Strona - 75 -

6.3.2. Uziarnienie mieszanki 1 Uziarnienie mieszanki dziennej dziaùce roboczej 2 Wilgotnoœã mieszanki 2 600 przy-padaj¹ca na jedno badanie (m 2 ) 3 Zagêszczenie warstwy 10 próbek na 10000 m 2 4 Badanie wùaœciwoœci kruszywa wg tab. 1, pkt 2.3.2 dla ka dej partii kruszywa i przy ka dej zmianie kruszywa Uziarnienie mieszanki powinno byã zgodne z wymaganiami podanymi w pkt 2.3. Próbki nale y pobieraã w sposób losowy, z rozùo onej warstwy, przed jej zagêszczeniem. Wyniki badañ powinny byã na bie ¹co przekazywane In ynierowi. 6.3.3. Wilgotnoœã mieszanki Wilgotnoœã mieszanki powinna odpowiadaã wilgotnoœci optymalnej, okreœlonej wedùug próby Proctora, zgodnie z PN-B- 04481 (metoda II), z tolerancj¹ +10% -20%. Wilgotnoœã nale y okreœliã wedùug PN-B-06714-17. 6.3.4. Zagêszczenie podbudowy Zagêszczenie ka dej warstwy powinno odbywaã siê a do osi¹gniêcia wymaganego wskaênika zagêszczenia. Zagêszczenie podbudowy nale y sprawdzaã wedùug BN-77/8931-12. W przypadku, gdy przeprowadzenie badania jest niemo liwe ze wzglêdu na gruboziarniste kruszywo, kontrolê zagêszczenia nale y oprzeã na metodzie obci¹ eñ pùytowych, wg BN- 64/8931-02 i nie rzadziej ni raz na 5000 m 2, lub wedùug zaleceñ In yniera. Zagêszczenie podbudowy stabilizowanej mechanicznie nale y uznaã za prawidùowe, gdy stosunek wtórnego moduùu E 2 do pierwotnego moduùu odksztaùcenia E 1 jest nie wiêkszy od 2,2 dla ka dej warstwy konstrukcyjnej podbudowy. 6.3.5. Wùaœciwoœci kruszywa E E 2 1 2,2 Badania kruszywa powinny obejmowaã ocenê wszystkich wùaœciwoœci okreœlonych w pkt 2.3.2. Próbki do badañ peùnych powinny byã pobierane przez Wykonawcê w sposób losowy w obecnoœci In yniera. 6.4. Wymagania dotycz¹ce cech geometrycznych podbudowy 6.4.1. Czêstotliwoœã oraz zakres pomiarów Czêstotliwoœã oraz zakres pomiarów dotycz¹cych cech geometrycznych podbudowy podano w tablicy 3. Tablica 3. Czêstotliwoœã oraz zakres pomiarów wykonanej podbudowy z kruszywa stabilizowanego mechanicznie Lp. Wyszczególnienie badañ i pomiarów Minimalna czêstotliwoœã pomiarów 1 Szerokoœã podbudowy 10 razy na 1 km 2 Równoœã podùu na 3 Równoœã poprzeczna 10 razy na 1 km 4 Spadki poprzeczne* ) 10 razy na 1 km 5 Rzêdne wysokoœciowe co 100 m 6 Uksztaùtowanie osi w planie* ) co 100 m w sposób ci¹gùy planografem albo co 20 m ùat¹ na ka dym pasie ruchu 7 Gruboœã podbudowy Podczas budowy: w 3 punktach na ka dej dziaùce roboczej, lecz nie rzadziej ni raz na 400 m 2 Przed odbiorem: w 3 punktach, lecz nie rzadziej ni raz na 2000 m 2 8 Noœnoœã podbudowy: - moduù odksztaùcenia - ugiêcie sprê yste co najmniej w dwóch przekrojach na ka de 1000 m co najmniej w 20 punktach na ka de 1000 m Strona - 76 -

*) Dodatkowe pomiary spadków poprzecznych i uksztaùtowania osi w planie nale y wykonaã w punktach gùównych ùuków poziomych. 6.4.2. Szerokoœã podbudowy Szerokoœã podbudowy nie mo e ró niã siê od szerokoœci projektowanej o wiêcej ni +10 cm, -5 cm. Na jezdniach bez krawê ników szerokoœã podbudowy powinna byã wiêksza od szerokoœci warstwy wy ej le ¹cej o co najmniej 25 cm lub o wartoœã wskazan¹ w dokumentacji projektowej. 6.4.3. Równoœã podbudowy Nierównoœci podùu ne podbudowy nale y mierzyã 4-metrow¹ ùat¹ lub planografem, zgodnie z BN-68/8931-04. Nierównoœci poprzeczne podbudowy nale y mierzyã 4-metrow¹ ùat¹. Nierównoœci podbudowy nie mog¹ przekraczaã: - 10 mm dla podbudowy zasadniczej, - 20 mm dla podbudowy pomocniczej. 6.4.4. Spadki poprzeczne podbudowy Spadki poprzeczne podbudowy na prostych i ùukach powinny byã zgodne z dokumentacj¹ projektow¹, z tolerancj¹ 0,5 %. 6.4.5. Rzêdne wysokoœciowe podbudowy Ró nice pomiêdzy rzêdnymi wysokoœciowymi podbudowy i rzêdnymi projektowanymi nie powinny przekraczaã + 1 cm, -2 cm. 6.4.6. Uksztaùtowanie osi podbudowy Oœ podbudowy w planie nie mo e byã przesuniêta w stosunku do osi projektowanej o wiêcej ni 5 cm. 6.4.7. Gruboœã podbudowy i ulepszonego podùo a Gruboœã podbudowy nie mo e siê ró niã od gruboœci projektowanej o wiêcej ni : - dla podbudowy zasadniczej 10%, - dla podbudowy pomocniczej +10%, -15%. 6.4.8. Noœnoœã podbudowy moduù odksztaùcenia wg BN-64/8931-02 powinien byã zgodny z podanym w tablicy 4, ugiêcie sprê yste wg BN-70/8931-06 powinno byã zgodne z podanym w tablicy 4. Tablica 4. Cechy podbudowy Podbudowa z kruszywa o wskaêniku w noœ nie mniejszym Wymagane cechy podbudowy Wskaênik zagêszczenia I S nie mniejszy ni Maksymalne ugiêcie sprê yste pod koùem, mm ni, % 40 kn 50 kn od pierwszego obci¹ enia E 1 60 80 120 1,0 1,0 1,03 1,40 1,25 1,10 1,60 1,40 1,20 Minimalny moduù odksztaùcenia mierzony pùyt¹ o œrednicy 30 cm, MPa 60 80 100 od drugiego obci¹ enia E 2 120 140 180 6.5. Zasady postêpowania z wadliwie wykonanymi odcinkami podbudowy 6.5.1. Niewùaœciwe cechy geometryczne podbudowy Wszystkie powierzchnie podbudowy, które wykazuj¹ wiêksze odchylenia od okreœlonych w punkcie 6.4 powinny byã naprawione przez spulchnienie lub zerwanie do gùêbokoœci co najmniej 10 cm, wyrównane i powtórnie zagêszczone. Dodanie nowego materiaùu bez spulchnienia wykonanej warstwy jest niedopuszczalne. Je eli szerokoœã podbudowy jest mniejsza od szerokoœci projektowanej o wiêcej ni 5 cm i nie zapewnia podparcia warstwom wy ej le ¹cym, to Wykonawca powinien na wùasny koszt poszerzyã podbudowê przez spulchnienie warstwy na peùn¹ gruboœã do poùowy szerokoœci pasa ruchu, doùo enie materiaùu i powtórne zagêszczenie. 6.5.2. Niewùaœciwa gruboœã podbudowy Na wszystkich powierzchniach wadliwych pod wzglêdem gruboœci, Wykonawca wykona naprawê podbudowy. Powierzchnie powinny byã naprawione przez spulchnienie lub wybranie warstwy na odpowiedni¹ gùêbokoœã, zgodnie z decyzj¹ In yniera, uzupeùnione nowym materiaùem o odpowiednich wùaœciwoœciach, wyrównane i ponownie zagêszczone. Roboty te Wykonawca wykona na wùasny koszt. Po wykonaniu tych robót nast¹pi ponowny pomiar i ocena gruboœci warstwy, wedùug wy ej podanych zasad, na koszt Wykonawcy. 6.5.3. Niewùaœciwa noœnoœã podbudowy Strona - 77 -

Je eli noœnoœã podbudowy bêdzie mniejsza od wymaganej, to Wykonawca wykona wszelkie roboty niezbêdne do zapewnienia wymaganej noœnoœci, zalecone przez In yniera. Koszty tych dodatkowych robót poniesie Wykonawca podbudowy tylko wtedy, gdy zani enie noœnoœci podbudowy wynikùo z niewùaœciwego wykonania robót przez Wykonawcê podbudowy. 7. OBMIAR ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót Ogólne zasady obmiaru robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 7. 7.2. Jednostka obmiarowa Jednostk¹ obmiarow¹ jest m 2 (metr kwadratowy) podbudowy z kruszywa stabilizowanego mechanicznie. 8. ODBIÓR ROBÓT Ogólne zasady odbioru robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 8. Roboty uznaje siê za zgodne z dokumentacj¹ projektow¹, SST i wymaganiami In yniera, je eli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji wg pkt 6 daùy wyniki pozytywne. 9. PODSTAWA P ATNOÚCI 9.1. Ogólne ustalenia dotycz¹ce podstawy pùatnoœci Ogólne ustalenia dotycz¹ce podstawy pùatnoœci podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 9. 9.2. Cena jednostki obmiarowej Zakres czynnoœci objêtych cen¹ jednostkow¹ 1 m 2 podbudowy z kruszywa stabilizowanego mechanicznie, podano w ST: D-04.04.01 Podbudowa z kruszywa naturalnego stabilizowanego mechanicznie, D-04.04.02 Podbudowa z kruszywa ùamanego stabilizowanego mechanicznie, 10. PRZEPISY ZWI ZANE 10.1. Normy 1. PN-B-04481 Grunty budowlane. Badania próbek gruntu 2. PN-B-06714-12 Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie zawartoœci zanieczyszczeñ obcych 3. PN-B-06714-15 Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie skùadu ziarnowego 4. PN-B-06714-16 Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie ksztaùtu ziarn 5. PN-B-06714-17 Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie wilgotnoœci 6. PN-B-06714-18 Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie nasi¹kliwoœci 7. PN-B-06714-19 Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie mrozoodpornoœci metod¹ bezpoœredni¹ 8. PN-B-06714-26 Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie zawartoœci zanieczyszczeñ organicznych 9. PN-B-06714-28 Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie zawartoœci siarki metod¹ bromow¹ 10. PN-B-06714-37 Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie rozpadu krzemianowego 11. PN-B-06714-39 Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie rozpadu elazawego 12. PN-B-06714-42 Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie œcieralnoœci w bêbnie Los Angeles 13. PN-B-06731 Ýu el wielkopiecowy kawaùkowy. Kruszywo budowlane i drogowe. Badania techniczne 14. PN-B-11111 Kruszywa mineralne. Kruszywa naturalne do nawierzchni drogowych. Ýwir i mieszanka 15. PN-B-11112 Kruszywa mineralne. Kruszywa ùamane do nawierzchni drogowych 16. PN-B-11113 Kruszywa mineralne. Kruszywa naturalne do nawierzchni drogowych. Piasek 17. PN-B-19701 Cement. Cement powszechnego u ytku. Skùad, wymagania i ocena zgodnoœci 18. PN-B-23006 Kruszywo do betonu lekkiego 19. PN-B-30020 Wapno 20. PN-B-32250 Materiaùy budowlane. Woda do betonu i zapraw 21. PN-S-06102 Drogi samochodowe. Podbudowy z kruszyw stabilizowanych mechanicznie 22. PN-S-96023 Konstrukcje drogowe. Podbudowa i nawierzchnia z tùucznia kamiennego 23. PN-S-96035 Popioùy lotne 24. BN-88/6731-08 Cement. Transport i przechowywanie 25. BN-84/6774-02 Kruszywo mineralne. Kruszywo kamienne ùamane do nawierzchni Strona - 78 -

drogowych 26. BN-64/8931-01 Drogi samochodowe. Oznaczanie wskaênika piaskowego 27. BN-64/8931-02 Drogi samochodowe. Oznaczanie moduùu odksztaùcenia nawierzchni podatnych i podùo a przez obci¹ enie pùyt¹ 28. BN-68/8931-04 Drogi samochodowe. Pomiar równoœci nawierzchni planografem i ùat¹ 29. BN-70/8931-06 Drogi samochodowe. Pomiar ugiêã podatnych ugiêciomierzem belkowym 30. BN-77/8931-12 Oznaczanie wskaênika zagêszczenia gruntu 10.2. Inne dokumenty 31. Katalog typowych konstrukcji nawierzchni podatnych i póùsztywnych, IBDiM - Warszawa 1997. Strona - 79 -

D-04.04.01. PODBUDOWA Z KRUSZYWA NATURALNEGO STABILIZOWANEGO MECHANICZNIE 1. WSTÆP 1.1. Przedmiot ST Przedmiotem niniejszej specyfikacji technicznej (ST) s¹ wymagania ogólne dotycz¹ce wykonania i odbioru robót zwi¹zanych z wykonywaniem podbudowy z kruszywa naturalnego stabilizowanego mechanicznie 1.2. Zakres stosowania ST Specyfikacja techniczna (ST) jest stosowana jako dokument przetargowy i kontraktowy przy zleceniu i realizacji robót wymienionych w pkt. 1.1. 1.3. Zakres robót objêtych ST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotycz¹ zasad prowadzenia robót zwi¹zanych z wykonywaniem podbudowy z kruszywa naturalnego stabilizowanego mechanicznie. Ustalenia zawarte s¹ w ST D-04.04.00 Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt 1.3. 1.4. Okreœlenia podstawowe 1.4.1. Podbudowa z kruszywa naturalnego stabilizowanego mechanicznie - jedna lub wiêcej warstw zagêszczonej mieszanki, która stanowi warstwê noœn¹ nawierzchni drogowej. 1.4.2. Pozostaùe okreœlenia podstawowe s¹ zgodne z obowi¹zuj¹cymi, odpowiednimi polskimi normami oraz z definicjami podanymi w ST D-04.04.00 Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt 1.4. 1.5. Ogólne wymagania dotycz¹ce robót 2. MATERIA Y Ogólne wymagania dotycz¹ce robót podano w ST D-04.04.00 Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt 1.5. 2.1. Ogólne wymagania dotycz¹ce materiaùów Ogólne wymagania dotycz¹ce materiaùów, ich pozyskiwania i skùadowania, podano w ST D-04.04.00 Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt 2. 2.2. Rodzaje materiaùów Materiaùem do wykonania podbudowy poœredniej z kruszywa naturalnego stabilizowanego mechanicznie, powinna byã mieszanka pospóùki, speùniaj¹ca wymagania niniejszej specyfikacji. Kruszywo powinno byã jednorodne bez zanieczyszczeñ obcych i bez domieszek gliny. 2.3. Wymagania dla materiaùów 2.3.1. Uziarnienie kruszywa Uziarnienie kruszywa powinno byã zgodne z wymaganiami podanymi w ST D-04.04.00 Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt 2.3.1. 2.3.2. Wùaœciwoœci kruszywa 3. SPRZÆT 4. TRANSPORT Kruszywo powinno speùniaã wymagania okreœlone w ST D-04.04.00 Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt 2.3.2. Wymagania dotycz¹ce sprzêtu podano w ST D-04.04.00 Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt 3. Wymagania dotycz¹ce transportu podano w ST D-04.04.00 Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt 4. 5. WYKONANIE ROBÓT Ogólne zasady wykonania robót podano w ST D-04.04.00 Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt 5. 5.2. Przygotowanie podùo a Przygotowanie podùo a powinno odpowiadaã wymaganiom okreœlonym w ST D-04.04.00 Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt 5.2. 5.3. Wytwarzanie mieszanki kruszywa Mieszankê kruszywa nale y wytwarzaã zgodnie z ustaleniami podanymi w ST Wymagania ogólne pkt 5.3. D-04.04.00 Podbudowa z kruszyw. Strona - 80 -

5.4. Wbudowywanie i zagêszczanie mieszanki kruszywa Ustalenia dotycz¹ce rozkùadania i zagêszczania mieszanki podano w ST D-04.04.00 Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt 5.4. 5.5. Odcinek próbny O ile przewidziano to w SST, Wykonawca powinien wykonaã odcinki próbne, zgodnie z zasadami okreœlonymi w ST D- 04.04.00 Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt 5.5. 5.6. Utrzymanie podbudowy Utrzymanie podbudowy powinno odpowiadaã wymaganiom okreœlonym w ST Wymagania ogólne pkt 5.6. 6. KONTROLA JAKOÚCI ROBÓT 6.1. Ogólne zasady kontroli jakoœci robót D-04.04.00 Podbudowa z kruszyw. Ogólne zasady kontroli jakoœci robót podano w ST D-04.04.00 Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt 6. 6.2. Badania przed przyst¹pieniem do robót Przed przyst¹pieniem do robót Wykonawca powinien wykonaã badania kruszyw, zgodnie z ustaleniami ST D-04.04.00 Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt 6.2. 6.3. Badania w czasie robót Czêstotliwoœã oraz zakres badañ i pomiarów kontrolnych w czasie robót podano w ST D-04.04.00 Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt 6.3. 6.4. Wymagania dotycz¹ce cech geometrycznych podbudowy Czêstotliwoœã oraz zakres pomiarów podano w ST D-04.04.00 Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt 6.4. 6.5. Zasady postêpowania z wadliwie wykonanymi odcinkami podbudowy Zasady postêpowania z wadliwie wykonanymi odcinkami podbudowy podano w ST D-04.04.00 Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt 6.5. 7. OBMIAR ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót Ogólne zasady obmiaru robót podano w ST D-04.04.00 Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt 7. 7.2. Jednostka obmiarowa Jednostk¹ obmiarow¹ jest m 2 (metr kwadratowy) wykonanej i odebranej podbudowy z kruszywa naturalnego stabilizowanego mechanicznie. 8. ODBIÓR ROBÓT Ogólne zasady odbioru robót podano w ST D-04.04.00 Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt 8. 9. PODSTAWA P ATNOÚCI 9.1. Ogólne ustalenia dotycz¹ce podstawy pùatnoœci Ogólne ustalenia dotycz¹ce podstawy pùatnoœci podano w ST D-04.04.00 Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt 9. 9.2. Cena jednostki obmiarowej Cena wykonania 1 m 2 podbudowy obejmuje: prace pomiarowe i roboty przygotowawcze, oznakowanie robót, sprawdzenie i ewentualn¹ naprawê podùo a, przygotowanie mieszanki z kruszywa, zgodnie z recept¹, dostarczenie mieszanki na miejsce wbudowania, rozùo enie mieszanki, zagêszczenie rozùo onej mieszanki, przeprowadzenie pomiarów i badañ laboratoryjnych okreœlonych w specyfikacji technicznej, utrzymanie podbudowy w czasie robót. 10. PRZEPISY ZWI ZANE Normy i przepisy zwi¹zane podano w ST D-04.04.00 Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt 10. Strona - 81 -

D-04.04.02. PODBUDOWA Z KRUSZYWA AMANEGO STABILIZOWANEGO MECHANICZNIE 1. WSTÆP 1.1. Przedmiot ST Przedmiotem niniejszej specyfikacji technicznej (ST) s¹ wymagania ogólne dotycz¹ce wykonania i odbioru robót zwi¹zanych z wykonywaniem podbudowy z kruszywa ùamanego stabilizowanego mechanicznie 1.2. Zakres stosowania ST Specyfikacja techniczna (ST) jest stosowana jako dokument przetargowy i kontraktowy przy zleceniu i realizacji robót wymienionych w pkt. 1.1. 1.3. Zakres robót objêtych ST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotycz¹ zasad prowadzenia robót zwi¹zanych z wykonywaniem podbudowy z kruszywa ùamanego stabilizowanego mechanicznie. Ustalenia zawarte s¹ w ST D-04.04.00 Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt 1.3. 1.4. Okreœlenia podstawowe 1.4.1. Podbudowa z kruszywa ùamanego stabilizowanego mechanicznie - jedna lub wiêcej warstw zagêszczonej mieszanki, która stanowi warstwê noœn¹ nawierzchni drogowej. 1.4.2. Pozostaùe okreœlenia podstawowe s¹ zgodne z obowi¹zuj¹cymi, odpowiednimi polskimi normami oraz z definicjami podanymi w ST D-04.04.00 Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt 1.4. 1.5. Ogólne wymagania dotycz¹ce robót 2. MATERIA Y Ogólne wymagania dotycz¹ce robót podano w ST D-04.04.00 Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt 1.5. 2.1. Ogólne wymagania dotycz¹ce materiaùów Ogólne wymagania dotycz¹ce materiaùów, ich pozyskiwania i skùadowania, podano w ST D-04.04.00 Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt 2. 2.2. Rodzaje materiaùów Materiaùem do wykonania podbudowy z kruszyw ùamanych stabilizowanych mechanicznie powinno byã kruszywo ùamane, uzyskane w wyniku przekruszenia surowca skalnego lub kamieni narzutowych i otoczaków albo ziarn wiru wiêkszych od 8 mm. Kruszywo powinno byã jednorodne bez zanieczyszczeñ obcych i bez domieszek gliny. 2.3. Wymagania dla materiaùów 2.3.1. Uziarnienie kruszywa Uziarnienie kruszywa powinno byã zgodne z wymaganiami podanymi w ST D-04.04.00 Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt 2.3.1. 2.3.2. Wùaœciwoœci kruszywa 3. SPRZÆT 4. TRANSPORT Kruszywo powinno speùniaã wymagania okreœlone w ST D-04.04.00 Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt 2.3.2. Wymagania dotycz¹ce sprzêtu podano w ST D-04.04.00 Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt 3. Wymagania dotycz¹ce transportu podano w ST D-04.04.00 Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt 4. 5. WYKONANIE ROBÓT Ogólne zasady wykonania robót podano w ST D-04.04.00 Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt 5. 5.2. Przygotowanie podùo a Przygotowanie podùo a powinno odpowiadaã wymaganiom okreœlonym w ST Wymagania ogólne pkt 5.2. 5.3. Wytwarzanie mieszanki kruszywa D-04.04.00 Podbudowa z kruszyw. Mieszankê kruszywa nale y wytwarzaã zgodnie z ustaleniami podanymi w ST D-04.04.00 Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt 5.3. Jeœli dokumentacja projektowa przewiduje ulepszanie kruszyw cementem, wapnem lub popioùami przy WP od 20 do 30% lub powy ej 70%, szczegóùowe warunki i wymagania dla takiej podbudowy okreœli SST, zgodnie z PN-S-06102. Strona - 82 -

5.4. Wbudowywanie i zagêszczanie mieszanki kruszywa Ustalenia dotycz¹ce rozkùadania i zagêszczania mieszanki podano w ST D-04.04.00 Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt 5.4. 5.5. Odcinek próbny O ile przewidziano to w SST, Wykonawca powinien wykonaã odcinki próbne, zgodnie z zasadami okreœlonymi w ST D- 04.04.00 Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt 5.5. 5.6. Utrzymanie podbudowy Utrzymanie podbudowy powinno odpowiadaã wymaganiom okreœlonym w ST D-04.04.00 Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt 5.6. 6. KONTROLA JAKOÚCI ROBÓT 6.1. Ogólne zasady kontroli jakoœci robót Ogólne zasady kontroli jakoœci robót podano w ST D-04.04.00 Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt 6. 6.2. Badania przed przyst¹pieniem do robót Przed przyst¹pieniem do robót Wykonawca powinien wykonaã badania kruszyw, zgodnie z ustaleniami ST D-04.04.00 Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt 6.2. 6.3. Badania w czasie robót Czêstotliwoœã oraz zakres badañ i pomiarów kontrolnych w czasie robót podano w ST D-04.04.00 Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt 6.3. 6.4. Wymagania dotycz¹ce cech geometrycznych podbudowy Czêstotliwoœã oraz zakres pomiarów podano w ST D-04.04.00 Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt 6.4. 6.5. Zasady postêpowania z wadliwie wykonanymi odcinkami podbudowy Zasady postêpowania z wadliwie wykonanymi odcinkami podbudowy podano w ST D-04.04.00 Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt 6.5. 7. OBMIAR ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót Ogólne zasady obmiaru robót podano w ST D-04.04.00 Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt 7. 7.2. Jednostka obmiarowa Jednostk¹ obmiarow¹ jest m 2 (metr kwadratowy) wykonanej i odebranej podbudowy z kruszywa ùamanego stabilizowanego mechanicznie. 8. ODBIÓR ROBÓT Ogólne zasady odbioru robót podano w ST D-04.04.00 Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt 8. 9. PODSTAWA P ATNOÚCI 9.1. Ogólne ustalenia dotycz¹ce podstawy pùatnoœci Ogólne ustalenia dotycz¹ce podstawy pùatnoœci podano w ST D-04.04.00 Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt 9. 9.2. Cena jednostki obmiarowej Cena wykonania 1 m 2 podbudowy obejmuje: prace pomiarowe i roboty przygotowawcze, oznakowanie robót, sprawdzenie i ewentualn¹ naprawê podùo a, przygotowanie mieszanki z kruszywa, zgodnie z recept¹, dostarczenie mieszanki na miejsce wbudowania, rozùo enie mieszanki, zagêszczenie rozùo onej mieszanki, przeprowadzenie pomiarów i badañ laboratoryjnych okreœlonych w specyfikacji technicznej, utrzymanie podbudowy w czasie robót. 10. PRZEPISY ZWI ZANE Normy i przepisy zwi¹zane podano w ST D-04.04.00 Podbudowa z kruszyw. Wymagania ogólne pkt 10. Strona - 83 -

D - 04.08.01. WYRÓWNANIE NAWIERZCHNI MIESZANK MINERALNO-BITUMICZN 1. WSTÆP 1.1.Przedmiot ST Przedmiotem niniejszej specyfikacji technicznej (ST) s¹ wymagania dotycz¹ce wykonania i odbioru robót zwi¹zanych z wykonaniem wyrównania poprzecznego i podùu nego nawierzchni mieszankami mineralno-asfaltowymi 1.2. Zakres stosowania ST Specyfikacja techniczna (ST) jest stosowana jako dokument przetargowy i kontraktowy przy zlecaniu i realizacji robót wymienionych w pkt.1.1. 1.3. Zakres robót objêtych ST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotycz¹ zasad prowadzenia robót zwi¹zanych z wykonaniem wyrównania poprzecznego i podùu nego nawierzchni mieszankami mineralno-asfaltowymi. 1.4. Okreœlenia podstawowe 1.4.1. Warstwa wyrównawcza - warstwa o zmiennej gruboœci ukùadana na istniej¹cej warstwie w celu wyrównania jej nierównoœci w profilu podùu nym i poprzecznym. 1.4.2. Pozostaùe okreœlenia s¹ zgodne z obowi¹zuj¹cymi, odpowiednimi polskimi normami i z definicjami podanymi w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne oraz w ST D-05.03.05 Nawierzchnia z betonu asfaltowego pkt 1.4. 1.5. Ogólne wymagania dotycz¹ce robót 2. MATERIA Y Ogólne wymagania dotycz¹ce robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 1.5. 2.1. Ogólne wymagania dotycz¹ce materiaùów pkt 2. 2.2. Kruszywo Ogólne wymagania dotycz¹ce materiaùów, ich pozyskiwania i skùadowania podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne Do mieszanek mineralno-asfaltowych na warstwy wyrównawcze, wykonywanych i wbudowywanych na gor¹co, nale y stosowaã kruszywa speùniaj¹ce wymagania okreœlone w ST D-05.03.05 Nawierzchnia z betonu asfaltowego pkt 2. 2.3. Wypeùniacz Do mieszanek mineralno-asfaltowych na warstwy wyrównawcze nale y stosowaã wypeùniacz wapienny speùniaj¹cy wymagania podane w ST D-05.03.05 Nawierzchnia z betonu asfaltowego pkt 2. 2.4. Lepiszcza Lepiszcza powinny speùniaã wymagania okreœlone w ST D-05.03.05 Nawierzchnia z betonu asfaltowego pkt 2. 2.5. Skùadowanie materiaùów Dostawy i skùadowanie kruszyw, wypeùniaczy i lepiszcz powinny byã zgodne z wymaganiami okreœlonymi w ST D-05.03.05 Nawierzchnia z betonu asfaltowego pkt 2. 3. SPRZÆT 3.1. Ogólne wymagania dotycz¹ce sprzêtu Ogólne wymagania dotycz¹ce sprzêtu podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 3. 3.2. Sprzêt do wykonania robót Sprzêt do wykonania warstw wyrównawczych z mieszanek mineralno-asfaltowych zostaù okreœlony w ST D-05.03.05 Nawierzchnia z betonu asfaltowego pkt 3.4. transport 4.1. Ogólne wymagania dotycz¹ce transportu Ogólne wymagania dotycz¹ce transportu podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 4. 4.2. Transport materiaùów Transport kruszyw, wypeùniacza i lepiszcz powinien speùniaã wymagania okreœlone w ST D-05.03.05 Nawierzchnia z betonu asfaltowego pkt 4. Strona - 84 -

4.3. Transport mieszanki mineralno-asfaltowej Transport mieszanki mineralno-asfaltowej powinien speùniaã wymagania okreœlone w ST D-05.03.05 Nawierzchnia z betonu asfaltowego pkt 4. 5. WYKONANIE ROBÓT 5.1. Ogólne zasady wykonania robót Ogólne zasady wykonania robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 5. 5.2. Projektowanie mieszanek mineralno-asfaltowych pkt 5. Zasady projektowania mieszanek mineralno-asfaltowych s¹ okreœlone w ST D-05.03.05 Nawierzchnia z betonu asfaltowego 5.3. Produkcja mieszanki mineralno-bitumicznej pkt 5. 5.4. Zarób próbny Zasady produkcji, dozowania skùadników i ich mieszania s¹ okreœlone w ST D-05.03.05 Nawierzchnia z betonu asfaltowego Zasady wykonania i badania podano w ST D-05.03.05 Nawierzchnia z betonu asfaltowego pkt 5. 5.5. Przygotowanie powierzchni nawierzchni pod wyrównanie profilu mas¹ mineralnoasfaltow¹ Przed przyst¹pieniem do wykonywania wyrównania poprzecznego i podùu nego powierzchnia nawierzchni powinna zostaã oczyszczona z luênego kruszywa, piasku oraz skropiona bitumem. Warunki wykonania oczyszczenia i skropienia nawierzchni podane s¹ w ST D-04.03.01 Oczyszczenie i skropienie warstw konstrukcyjnych. Powierzchniê nawierzchni, na której gruboœã warstwy wyrównawczej byùaby mniejsza od gruboœci minimalnej ukùadanej warstwy wyrównawczej, nale y sfrezowaã na gùêbokoœã pozwalaj¹c¹ na jej uùo enie. Frezowanie nawierzchni nale y wykonaã zgodnie z ST D-05.03.11 Recykling. 5.6. Ukùadanie i zagêszczanie warstwy wyrównawczej Minimalna gruboœã warstwy wyrównawczej uzale niona jest od gruboœci kruszywa w mieszance. Najwiêkszy wymiar ziarn kruszywa nie powinien przekraczaã 0,5 gruboœci ukùadanej warstwy. Przed przyst¹pieniem do ukùadania warstwy wyrównawczej Wykonawca powinien wyznaczyã niweletê ukùadanej warstwy wzdùu krawêdzi nawierzchni lub jej osi za pomoc¹ stalowej linki, po której przesuwa siê czujnik urz¹dzenia steruj¹cego ukùadark¹. Maksymalna gruboœã ukùadanej warstwy wyrównawczej nie powinna przekraczaã 8 cm. Przy gruboœci przekraczaj¹cej 8 cm warstwê wyrównawcz¹ nale y wykonaã w dwu lub wiêcej warstwach nie przekraczaj¹cych od 6 do 8 cm. Warstwê wyrównawcz¹ ukùada siê wedùug zasad okreœlonych w ST D-05.03.05 Nawierzchnia z betonu asfaltowego pkt 5. Zagêszczenie warstwy wyrównawczej z mieszanki mineralno-asfaltowej wyprodukowanej i wbudowanej na gor¹co odbywa siê wedùug zasad podanych w ST D-05.03.05 Nawierzchnia z betonu asfaltowego pkt 5. Ze wzglêdu na zmienn¹ gruboœã zagêszczanej warstwy wyrównawczej Wykonawca robót, na podstawie przeprowadzonych prób, przedstawi In ynierowi do akceptacji sposób zagêszczania warstw wyrównawczych w zale noœci od ich gruboœci. 5.7. Utrzymanie wyrównanej nawierzchni Wykonawca jest odpowiedzialny za utrzymanie wyrównanej nawierzchni we wùaœciwym stanie, a do czasu uùo enia na niej nastêpnych warstw nawierzchni. Wszelkie uszkodzenia nawierzchni Wykonawca naprawi na koszt wùasny. 6. KONTROLA JAKOÚCI ROBÓT 6.1. Ogólne zasady kontroli jakoœci robót Ogólne zasady kontroli jakoœci robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 6. 6.2. Badania przed przyst¹pieniem do robót Przed przyst¹pieniem do robót Wykonawca powinien wykonaã badania zgodnie z ustaleniami zawartymi w ST D-05.03.05 Nawierzchnia z betonu asfaltowego pkt 6, w zakresie obejmuj¹cym badania warstw le ¹cych poni ej warstwy œcieralnej. 6.3. Badania w czasie robót Czêstotliwoœã oraz zakres badañ i pomiarów w czasie wykonywania nawierzchni podano w ST D-05.03.05 Nawierzchnia z betonu asfaltowego pkt 6. 6.4.Wymagania dotycz¹ce cech geometrycznych wykonanego wyrównania nawierzchni Czêstotliwoœã oraz zakres pomiarów dotycz¹cych cech geometrycznych wykonanego wyrównania powinny byã zgodne z okreœlonymi w ST D-05.03.05 Nawierzchnia z betonu asfaltowego pkt 6. Strona - 85 -

7. OBMIAR ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót Ogólne zasady obmiaru robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 7. 7.2. Jednostka obmiarowa Jednostk¹ obmiarow¹ jest T (tona) wbudowanej mieszanki mineralno-asfaltowej. 8. ODBIÓR ROBÓT 8.1. Ogólne zasady odbioru robót Ogólne zasady odbioru robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 8. Roboty uznaje siê za wykonane zgodnie z dokumentacj¹ projektow¹, SST i wymaganiami In yniera, je eli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji wedùug pkt 6 daùy wyniki pozytywne. 8.2. Odbiór robót zanikaj¹cych i ulegaj¹cych zakryciu Roboty zwi¹zane z wykonaniem wyrównania nawierzchni nale ¹ do robót ulegaj¹cych zakryciu. Zasady ich odbioru s¹ okreœlone w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 8.2. 9. PODSTAWA P ATNOÚCI 9.1. Ogólne ustalenia dotycz¹ce podstawy pùatnoœci Ogólne ustalenia dotycz¹ce podstawy pùatnoœci podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 9. 9.2. Cena jednostki obmiarowej Cena wykonania 1 T wyrównania nawierzchni mieszank¹ mineralno-asfaltow¹ obejmuje: prace pomiarowe i roboty przygotowawcze, oznakowanie robót, dostarczenie materiaùów, wyprodukowanie mieszanki mineralno-asfaltowej, transport mieszanki na miejsce wbudowania, posmarowanie gor¹cym bitumem krawêdzi urz¹dzeñ obcych, rozœcielenie i zagêszczenie mieszanki zgodnie z zaùo onymi spadkami i profilem, przeprowadzenie pomiarów i badañ laboratoryjnych wymaganych w specyfikacji technicznej. 10. PRZEPISY ZWI ZANE Normy i przepisy zwi¹zane z wykonaniem wyrównania nawierzchni mieszankami mineralno-asfaltowymi wytwarzanymi i wbudowywanymi na gor¹co s¹ podane w ST D-05.03.05 Nawierzchnia z betonu asfaltowego pkt 10. Strona - 86 -

D-04.08.04. WYRÓWNANIE PODBUDOWY T UCZNIEM 1. WSTÆP 1.1.Przedmiot ST Przedmiotem niniejszej specyfikacji technicznej (ST) s¹ wymagania dotycz¹ce wykonania i odbioru robót zwi¹zanych z wykonaniem wyrównania poprzecznego i podùu nego podbudowy tùuczniem. 1.2. Zakres stosowania ST Specyfikacja techniczna (ST) jest stosowana jako dokument przetargowy i kontraktowy przy zleceniu i realizacji robót wymienionych w pkt. 1.1 1.3. Zakres robót objêtych ST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotycz¹ zasad prowadzenia robót zwi¹zanych z wykonaniem wyrównania podbudowy tùuczniem. 1.4. Okreœlenia podstawowe 1.4.1. Warstwa wyrównawcza - warstwa o zmiennej gruboœci ukùadana na istniej¹cej warstwie w celu wyrównania jej nierównoœci w profilu poprzecznym i podùu nym. 1.4.1. Podbudowa z tùucznia kamiennego - czêœã konstrukcji nawierzchni skùadaj¹ca siê z jednej lub wiêcej warstw noœnych z tùucznia i kliñca kamiennego. 1.4.2. Pozostaùe okreœlenia s¹ zgodne z obowi¹zuj¹cymi, odpowiednimi polskimi normami i z definicjami podanymi w SST-D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 1.4 1.5. Ogólne wymagania dotycz¹ce robót 2. MATERIA Y Ogólne wymagania dotycz¹ce robót podano w SST-D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 1.5. 2.1. Ogólne wymagania dotycz¹ce materiaùów pkt 2. Ogólne wymagania dotycz¹ce materiaùów, ich pozyskiwania i skùadowania podano w SST-D-00.00.00 Wymagania ogólne 2.2. Materiaùy do wykonania wyrównania podbudowy tùuczniem Materiaùami stosowanymi przy wykonywaniu podbudowy z tùucznia, wg PN-S-96023, s¹: kruszywo ùamane zwykùe: tùuczeñ i kliniec, wg PN-B-11112, woda do skropienia podczas waùowania i klinowania. 2.3. Wymagania dla kruszyw Do wykonania podbudowy nale y u yã nastêpuj¹ce rodzaje kruszywa, wedùug PN-B-11112: tùuczeñ od 31,5 mm do 63 mm, kliniec od 20 mm do 31,5 mm, kruszywo do klinowania - kliniec od 4 mm do 20 mm. In ynier mo e dopuœciã do wykonania podbudowy inne rodzaje kruszywa, wybrane spoœród wymienionych w PN-S-96023, dla których wymagania zostan¹ okreœlone w SST. Jakoœã kruszywa powinna byã zgodna z wymaganiami normy PN-B-11112, okreœlonymi dla: klasy co najmniej II - dla podbudowy zasadniczej, klasy II i III - dla podbudowy pomocniczej. Do jednowarstwowych podbudów nale y stosowaã kruszywo gatunku co najmniej 2. Wymagania dla kruszywa przedstawiono w tablicach 1 i 2 niniejszej specyfikacji Tablica 1. Wymagania dla tùucznia i kliñca, wg PN-B-11112 Lp. Wùaœciwoœci Klasa II Klasa III 1 Úcieralnoœã w bêbnie Los Angeles, wg PN-B-06714-42: a) po peùnej liczbie obrotów, % ubytku masy, nie wiêcej ni : - w tùuczniu - w kliñcu b) po 1/5 peùnej liczby obrotów, % ubytku masy w stosunku do ubytku masy po peùnej liczbie obrotów, nie wiêcej ni : 2 Nasi¹kliwoœã, wg PN-B-06714-18 [4], % m/m, nie wiêcej ni : a) dla kruszyw ze skaù magmowych i przeobra onych 35 40 30 50 50 35 Strona - 87 -

b) dla kruszyw ze skaù osadowych 2,0 3,0 3 Odpornoœã na dziaùanie mrozu, wg PN-B-06714-19, % ubytku masy, nie wiêcej ni : a) dla kruszyw ze skaù magmowych i przeobra onych 4,0 b) dla kruszyw ze skaù osadowych 5,0 4 Odpornoœã na dziaùanie mrozu wedùug zmodyfikowanej metody bezpoœredniej, wg PN-B-06714-19 i PN-B-11112, % ubytku masy, nie wiêcej ni : - w kliñcu - w tùuczniu 30 nie bada siê 3,0 5,0 10,0 10,0 nie bada siê nie bada siê Tablica 2. Wymagania dla tùucznia i kliñca w zale noœci od warstwy podbudowy tùuczniowej, wg PN-B-11112 Podbudowa Lp. Wùaœciwoœci jednowarstwow a lub podbudowa zasadnicza Podbudowa pomocnicza 1 Uziarnienie, wg PN-B-06714-15 a) zawartoœã ziarn mniejszych ni 0,075 mm, odsianych na mokro, % m/m, nie wiêcej ni : - w tùuczniu - w kliñcu b) zawartoœã frakcji podstawowej, % m/m, nie mniej ni : - w tùuczniu i w kliñcu c) zawartoœã podziarna, % m/m, nie wiêcej ni : - w tùuczniu i w kliñcu d) zawartoœã nadziarna, % m/m, nie wiêcej ni : - w tùuczniu i w kliñcu 15 20 2 Zawartoœã zanieczyszczeñ obcych, wg PN-B-06714-12, % m/m, nie wiêcej ni : - w tùuczniu i w kliñcu 0,2 0,3 3 Zawartoœã ziarn nieforemnych, wg PN-B-06714-16, % m/m, nie wiêcej ni : - w tùuczniu - w kliñcu 4 Zawartoœã zanieczyszczeñ organicznych, barwa cieczy wg PN-B-06714-26: - w tùuczniu i w kliñcu, barwa cieczy nie ciemniejsza ni : 3 4 75 15 40 nie bada siê wzorcowa 4 5 65 25 45 nie bada siê 2.4. Woda Woda u yta przy wykonywaniu zagêszczania i klinowania podbudowy mo e byã studzienna lub z wodoci¹gu, bez specjalnych wymagañ. 3. SPRZÆT 3.1. Ogólne wymagania dotycz¹ce sprzêtu Ogólne wymagania dotycz¹ce sprzêtu podano w SST-D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 3. 3.2. Sprzêt do wykonania robót Wykonawca przystêpuj¹cy do wykonania wyrównania z tùucznia kamiennego powinien wykazaã siê mo liwoœci¹ korzystania z nastêpuj¹cego sprzêtu: a) równiarek lub ukùadarek kruszywa do rozkùadania tùucznia i kliñca, b) rozsypywarek kruszywa do rozùo enia kliñca, c) walców statycznych gùadkich do zagêszczania kruszywa grubego, d) walców wibracyjnych lub wibracyjnych zagêszczarek pùytowych do klinowania kruszywa grubego kliñcem, e) szczotek mechanicznych do usuniêcia nadmiaru kliñca, f) walców ogumionych lub stalowych gùadkich do koñcowego dogêszczenia, g) przewoênych zbiorników do wody zaopatrzonych w urz¹dzenia do rozpryskiwania wody. 4. transport Strona - 88 -

4.1. Ogólne wymagania dotycz¹ce transportu Ogólne wymagania dotycz¹ce transportu podano w SST-D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 4. 4.2. Transport materiaùów Kruszywa mo na przewoziã dowolnymi œrodkami transportu w warunkach zabezpieczaj¹cych je przed zanieczyszczeniem, zmieszaniem z innymi materiaùami, nadmiernym wysuszeniem i zawilgoceniem 5. WYKONANIE ROBÓT 5.1. Ogólne zasady wykonania robót Ogólne zasady wykonania robót podano w SST-D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 5. 5.2. Przygotowanie powierzchni podbudowy do wyrównania tùuczniem Przed przyst¹pieniem do wykonania wyrównania, powierzchnia podbudowy powinna zostaã oczyszczona z wszelkich zanieczyszczeñ, zgodnie z ST D-04.03.01 Oczyszczenie i skropienie warstw konstrukcyjnych pkt 5. Powierzchnia podbudowy tùuczniowej lub podbudowy z kruszyw przewidziana do wyrównania, powinna zostaã przed ukùadaniem warstwy wyrównawczej zoskardowana na gùêbokoœã 7 cm. W miejscach gdzie gruboœã warstwy wyrównawczej jest mniejsza od gruboœci minimalnej warstwy wyrównawczej, istniej¹c¹ podbudowê nale y wzruszyã na tak¹ gùêbokoœã, aby wraz z przewidywan¹ warstw¹ wyrównawcz¹ zapewniùa po zagêszczeniu jej stabilnoœã. Prace pomiarowe powinny byã wykonane w sposób umo liwiaj¹cy wykonanie wyrównania podbudowy zgodnie z dokumentacj¹ projektow¹. Paliki lub szpilki do kontroli uksztaùtowania wyrównania podbudowy powinny byã wczeœniej przygotowane, odpowiednio zamocowane i utrzymywane w czasie robót przez Wykonawcê. Paliki lub szpilki powinny byã ustawione w osi drogi i w rzêdach równolegùych do osi drogi lub w inny sposób zaakceptowany przez In yniera. Rozmieszczenie palików lub szpilek powinno umo liwiaã naci¹gniêcie linki do wytyczenia robót w odstêpach nie wiêkszych ni co 10 m. Po wytyczeniu wyrównania podbudowy nale y ustawiã wzdùu istniej¹cej podbudowy prowadnice w taki sposób, aby wyznaczaùy one œciœle warstwê wyrównawcz¹ podbudowy w stanie niezagêszczonym. Prowadnice winny byã ustawione stabilnie, w sposób wykluczaj¹cy ich przesuwanie siê w czasie ukùadania i zagêszczania kruszywa. 5.3. Wbudowanie i zagêszczenie kruszywa Minimalna gruboœã ukùadanej warstwy wyrównawczej z tùucznia nie mo e byã po zagêszczeniu mniejsza od najwiêkszego wymiaru ziarna w kruszywie. Podùo e pod podbudowê tùuczniow¹ powinno speùniaã wymagania okreœlone w OST D-04.01.01 Koryto wraz z profilowaniem i zagêszczeniem podùo a. Podbudowa tùuczniowa powinna byã uùo ona na podùo u zapewniaj¹cym nieprzenikanie drobnych cz¹stek gruntu do warstwy podbudowy. Na gruncie spoistym, pod podbudow¹ tùuczniow¹ powinna byã uùo ona warstwa odcinaj¹ca lub wykonane ulepszenie podùo a. W przypadku zastosowania pomiêdzy warstw¹ podbudowy tùuczniowej a spoistym gruntem podùo a warstwy odcinaj¹cej albo ods¹czaj¹cej, powinien byã speùniony warunek nieprzenikania cz¹stek drobnych, wyra ony wzorem: D d 15 85 15 gdzie: D 15 - wymiar sita, przez które przechodzi 15% ziarn warstwy odcinaj¹cej albo ods¹czaj¹cej, d 85 - wymiar sita, przez które przechodzi 85% ziarn gruntu podùo a. Podbudowa powinna byã wytyczona w sposób umo liwiaj¹cy jej wykonanie zgodnie z dokumentacj¹ projektow¹ lub wedùug zaleceñ In yniera, z tolerancjami okreœlonymi w niniejszych specyfikacjach. Paliki lub szpilki do prawidùowego uksztaùtowania podbudowy powinny byã wczeœniej przygotowane. Paliki lub szpilki powinny byã ustawione w osi drogi i w rzêdach równolegùych do osi drogi lub w inny sposób zaakceptowany przez In yniera. Rozmieszczenie palików lub szpilek powinno umo liwiaã naci¹gniêcie sznurków lub linek do wytyczenia robót w odstêpach nie wiêkszych ni co 10 m. 5.3. Wbudowywanie i zagêszczanie kruszywa Minimalna gruboœã warstwy podbudowy z tùucznia nie mo e byã po zagêszczeniu mniejsza od 1,5-krotnego wymiaru najwiêkszych ziarn tùucznia. Maksymalna gruboœã warstwy podbudowy po zagêszczeniu nie mo e przekraczaã 20 cm. Podbudowê o gruboœci powy ej 20 cm nale y wykonywaã w dwóch warstwach. Kruszywo grube powinno byã rozùo one w warstwie o jednakowej gruboœci, przy u yciu ukùadarki albo równiarki. Gruboœã rozùo onej warstwy luênego kruszywa powinna byã taka, aby po jej zagêszczeniu i zaklinowaniu osi¹gnêùa gruboœã projektowan¹. Kruszywo grube po rozùo eniu powinno byã przywaùowane dwoma przejœciami walca statycznego, gùadkiego o nacisku jednostkowym nie mniejszym ni 30 kn/m. Zagêszczanie podbudowy o przekroju daszkowym powinno rozpocz¹ã siê od krawêdzi i stopniowo przesuwaã siê pasami podùu nymi, czêœciowo nakùadaj¹cymi siê w kierunku osi jezdni. Zagêszczenie podbudowy o jednostronnym spadku poprzecznym powinno rozpocz¹ã siê od dolnej krawêdzi i przesuwaã siê pasami podùu nymi, czêœciowo nakùadaj¹cymi siê, w kierunku jej górnej krawêdzi. W przypadku wykonywania podbudowy zasadniczej, po przywaùowaniu kruszywa grubego nale y rozùo yã kruszywo drobne w równej warstwie, w celu zaklinowania kruszywa grubego. Do zagêszczania nale y u yã walca wibracyjnego o nacisku jednostkowym co najmniej 18 kn/m, albo pùytow¹ zagêszczark¹ wibracyjn¹ o nacisku jednostkowym co najmniej 16 kn/m 2. Gruboœã warstwy luênego Strona - 89 -

kruszywa drobnego powinna byã taka, aby wszystkie przestrzenie warstwy kruszywa grubego zostaùy wypeùnione kruszywem drobnym. Je eli to konieczne, operacje rozkùadania i wwibrowywanie kruszywa drobnego nale y powtarzaã a do chwili, gdy kruszywo drobne przestanie penetrowaã warstwê kruszywa grubego. Po zagêszczeniu caùy nadmiar kruszywa drobnego nale y usun¹ã z podbudowy szczotkami tak, aby ziarna kruszywa grubego wystawaùy nad powierzchniê od 3 do 6 mm. Nastêpnie warstwa powinna byã przywaùowana walcem statycznym gùadkim o nacisku jednostkowym nie mniejszym ni 50 kn/m, albo walcem ogumionym w celu dogêszczenia kruszywa poluzowanego w czasie szczotkowania. 5.4. Odcinek próbny Je eli w SST przewidziano koniecznoœã wykonania odcinka próbnego, to co najmniej na 3 dni przed rozpoczêciem robót, Wykonawca powinien wykonaã odcinek próbny w celu: stwierdzenia czy sprzêt budowlany do rozkùadania i zagêszczania kruszywa jest wùaœciwy, okreœlenia gruboœci warstwy materiaùu w stanie luênym koniecznej do uzyskania wymaganej gruboœci warstwy po zagêszczeniu, ustalenia liczby przejœã sprzêtu zagêszczaj¹cego, potrzebnej do uzyskania wymaganego wskaênika zagêszczenia. Na odcinku próbnym Wykonawca powinien u yã takich materiaùów oraz sprzêtu do rozkùadania i zagêszczania, jakie bêd¹ stosowane do wykonania podbudowy. Powierzchnia odcinka próbnego powinna wynosiã od 400 m 2 do 800 m 2, a dùugoœã nie powinna byã mniejsza ni 200 m. Odcinek próbny powinien byã zlokalizowany w miejscu wskazanym przez In yniera. Wykonawca mo e przyst¹piã do wykonywania podbudowy po zaakceptowaniu odcinka próbnego przez In yniera. 5.5. Utrzymanie podbudowy Podbudowa po wykonaniu, a przed uùo eniem nastêpnej warstwy, powinna byã utrzymywana w dobrym stanie. Je eli Wykonawca bêdzie wykorzystywaù, za zgod¹ In yniera, gotow¹ podbudowê do ruchu budowlanego, to jest obowi¹zany naprawiã wszelkie uszkodzenia podbudowy, spowodowane przez ten ruch. Koszt napraw wynikùych z niewùaœciwego utrzymania podbudowy obci¹ a Wykonawcê robót. 6. KONTROLA JAKOÚCI ROBÓT 6.1. Ogólne zasady kontroli jakoœci robót Ogólne zasady kontroli jakoœci robót podano w SST-D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 6. 6.2. Badania przed przyst¹pieniem do robót Przed przyst¹pieniem do robót Wykonawca powinien wykonaã badania kruszyw przeznaczonych do wykonania robót i przedstawiã wyniki tych badañ In ynierowi w celu akceptacji. Badania te powinny obejmowaã wszystkie wùaœciwoœci kruszywa okreœlone w pkt 2.3 i tablicach 1 i 2 niniejszych ST 6.3. Badania w czasie robót 6.3.1. Czêstotliwoœã oraz zakres badañ i pomiarów Czêstotliwoœã oraz zakres badañ podano w tablicy 3. Tablica 3.Czêstotliwoœã oraz zakres badañ przy budowie podbudowy z tùucznia kamiennego Lp. Wyszczególnienie badañ Minimalne iloœci badañ na dziennej dziaùce roboczej 1 2 3 4 5 6 7 6.3.2. Badania wùaœciwoœci kruszywa Uziarnienie kruszyw Zawartoœã zanieczyszczeñ obcych w kruszywie Zawartoœã ziarn nieforemnych w kruszywie Úcieralnoœã kruszywa Nasi¹kliwoœã kruszywa Odpornoœã kruszywa na dziaùanie mrozu Zawartoœã zanieczyszczeñ organicznych Czêstotliwoœã badañ Maksymalna powierzchnia podbudowy na jedno badanie (m 2 ) 2 600 6000 i przy ka dej zmianie êródùa pobierania materiaùów Próbki nale y pobieraã w sposób losowy z rozùo onej warstwy, przed jej zagêszczeniem. Wyniki badañ powinny byã na bie ¹co przekazywane In ynierowi. Badania peùne kruszywa, obejmuj¹ce ocenê wszystkich wùaœciwoœci okreœlonych w pkt 2.3 powinny byã wykonywane przez Wykonawcê z czêstotliwoœci¹ gwarantuj¹c¹ zachowanie jakoœci robót i zawsze w przypadku zmiany êródùa pobierania materiaùów oraz na polecenie In yniera. Próbki do badañ peùnych powinny byã pobierane przez Wykonawcê w sposób losowy, w obecnoœci In yniera. Strona - 90 -

6.4.Wymagania dotycz¹ce cech geometrycznych wykonanego wyrównania podbudowy 6.4.1. Czêstotliwoœã oraz zakres pomiarów Czêstotliwoœã oraz zakres pomiarów podano w tablicy 4. Tablica 4. Czêstotliwoœã oraz zakres pomiarów wykonanej podbudowy z tùucznia kamiennego Lp. Wyszczególnienie badañ i pomiarów Minimalna czêstotliwoœã pomiarów 1 Szerokoœã podbudowy 10 razy na 1 km 2 Równoœã podùu na 3 Równoœã poprzeczna 10 razy na 1 km 4 Spadki poprzeczne* ) 10 razy na 1 km 5 Rzêdne wysokoœciowe w sposób ci¹gùy planografem albo co 20 m ùat¹ na ka dym pasie ruchu co 100 m w osi jezdni i na jej krawêdziach 6 Uksztaùtowanie osi w planie* ) co 100 m 7 Gruboœã podbudowy Podczas budowy: w 3 punktach na ka dej dziaùce roboczej, lecz nie rzadziej ni raz na 400 m 2 Przed odbiorem: w 3 punktach, lecz nie rzadziej ni raz na 2000 m 2 8 Noœnoœã podbudowy nie rzadziej ni raz na 3000 m 2 *) Dodatkowe pomiary spadków poprzecznych i uksztaùtowanie osi w planie nale y wykonaã w punktach gùównych ùuków poziomych. 6.4.2. Szerokoœã podbudowy Szerokoœã podbudowy nie mo e ró niã siê od szerokoœci projektowanej o wiêcej ni +10 cm, -5 cm. Na jezdniach bez krawê ników szerokoœã podbudowy powinna byã wiêksza od szerokoœci warstwy wy ej le ¹cej o co najmniej 25 cm lub o wartoœã wskazan¹ w dokumentacji projektowej. 6.4.3. Równoœã podbudowy Nierównoœci podùu ne podbudowy nale y mierzyã 4-metrow¹ ùat¹ lub planografem, zgodnie z norm¹ BN-68/8931-04. Nierównoœci poprzeczne podbudowy nale y mierzyã 4-metrow¹ ùat¹. Nierównoœci podbudowy nie mog¹ przekraczaã: - 12 mm dla podbudowy zasadniczej, - 15 mm dla podbudowy pomocniczej. 6.4.4. Spadki poprzeczne podbudowy Spadki poprzeczne podbudowy na prostych i ùukach powinny byã zgodne z dokumentacj¹ projektow¹ z tolerancj¹ 0,5 %. 6.4.5. Rzêdne wysokoœciowe podbudowy Ró nice pomiêdzy rzêdnymi wysokoœciowymi podbudowy i rzêdnymi projektowanymi nie powinny przekraczaã + 1 cm, -2 cm. 6.4.6. Uksztaùtowanie osi w planie Oœ podbudowy w planie nie mo e byã przesuniêta w stosunku do osi projektowanej o wiêcej ni 3 cm dla autostrad i dróg ekspresowych lub o wiêcej ni 5 cm dla pozostaùych dróg. 6.4.7. Gruboœã podbudowy Gruboœã podbudowy nie mo e ró niã siê od gruboœci projektowanej o wiêcej ni : - dla podbudowy zasadniczej 2 cm, - dla podbudowy pomocniczej +1 cm, -2 cm. 6.4.8. Noœnoœã podbudowy Pomiary noœnoœci podbudowy nale y wykonaã zgodnie z BN-64/8931-02. Podbudowa zasadnicza powinna speùniaã wymagania dotycz¹ce noœnoœci, podane w tablicy 5. Tablica 5. Wymagania noœnoœci podbudowy zasadniczej w zale noœci od kategorii ruchu Kategoria ruchu Minimalny moduù odksztaùcenia mierzony przy u yciu pùyty o œrednicy 30 cm (MPa) Pierwotny M I II E Wtórny M E Strona - 91 -

Ruch lekki Ruch lekko œredni i œredni 100 100 140 170 Pierwotny moduù odksztaùcenia podbudowy pomocniczej mierzony pùyt¹ o œrednicy 30 cm, powinien byã wiêkszy od 50 MPa. Zagêszczenie podbudowy nale y uznaã za prawidùowe, gdy stosunek wtórnego moduùu odksztaùcenia M II E do pierwotnego moduùu odksztaùcenia M I E jest nie wiêkszy od 2,2. M M II E I E 2,2 6.5. Zasady postêpowania z wadliwie wykonanymi odcinkami podbudowy 6.5.1. Niewùaœciwe cechy geometryczne podbudowy Wszystkie powierzchnie podbudowy, które wykazuj¹ wiêksze odchylenia cech geometrycznych od okreœlonych w punkcie 6.4, powinny byã naprawione. Wszelkie naprawy i dodatkowe badania i pomiary zostan¹ wykonane na koszt Wykonawcy. Je eli szerokoœã podbudowy jest mniejsza od szerokoœci projektowanej o wiêcej ni 5 cm i nie zapewni to podparcia warstwom wy ej le ¹cym, to Wykonawca powinien na wùasny koszt poszerzyã podbudowê przez spulchnienie warstwy na peùn¹ gruboœã, do poùowy szerokoœci pasa ruchu (lub pasa postojowego czy utwardzonego pobocza), doùo enie materiaùu i powtórne zagêszczenie. 6.5.2. Niewùaœciwa gruboœã Na wszystkich powierzchniach wadliwych pod wzglêdem gruboœci, Wykonawca wykona naprawê podbudowy. Powierzchnie powinny byã naprawione przez spulchnienie lub wybranie warstwy na odpowiedni¹ gùêbokoœã, zgodnie z decyzj¹ In yniera, uzupeùnione nowym materiaùem o odpowiednich wùaœciwoœciach, wyrównane i ponownie zagêszczone. Roboty te Wykonawca wykona na wùasny koszt. Po wykonaniu tych robót nast¹pi ponowny pomiar i ocena gruboœci warstwy. Koszty poniesie Wykonawca. 6.5.3. Niewùaœciwa noœnoœã podbudowy Je eli noœnoœã podbudowy bêdzie mniejsza od wymaganej, to Wykonawca wykona wszelkie roboty niezbêdne do zapewnienia wymaganej noœnoœci, zalecone przez In yniera. Koszty tych dodatkowych robót poniesie Wykonawca podbudowy tylko wtedy, gdy zani enie noœnoœci podbudowy wynikùo z niewùaœciwego wykonania robót przez Wykonawcê podbudowy. 7. OBMIAR ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót Ogólne zasady obmiaru robót podano w SST-D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 7. 7.2. Jednostka obmiarowa Jednostk¹ obmiarow¹ jest m 3 (metr szeœcienny) wbudowanego kruszywa. 8. ODBIÓR ROBÓT 8.1. Ogólne zasady odbioru robót Ogólne zasady odbioru robót podano w SST-D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 8. Roboty uznaje siê za wykonane zgodnie z dokumentacj¹ projektow¹, SST i wymaganiami In yniera, je eli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji wedùug pkt 6 daùy wyniki pozytywne. 8.2. Odbiór robót zanikaj¹cych i ulegaj¹cych zakryciu Roboty zwi¹zane z wykonaniem wyrównania podbudowy nale ¹ do robót ulegaj¹cych zakryciu. Zasady ich odbioru s¹ okreœlone w SST-D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 8.2. 9. PODSTAWA P ATNOÚCI 9.1. Ogólne ustalenia dotycz¹ce podstawy pùatnoœci Ogólne ustalenia dotycz¹ce podstawy pùatnoœci podano w SST-D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 9. 9.2. Cena jednostki obmiarowej Cena wykonania 1m 3 wyrównania podbudowy tùuczniem obejmuje: transport materiaùu na plac budowy, prace pomiarowe i roboty przygotowawcze, oznakowanie robót, dostarczenie materiaùów na miejsce wbudowania, rozùo enie tùucznia, rozùo enie kruszywa klinuj¹cego, zagêszczenie rozœcielonego i wyrównanego kruszywa, Strona - 92 -

przeprowadzenie pomiarów i badañ laboratoryjnych, wymaganych w specyfikacji technicznej. 10. PRZEPISY ZWI ZANE 10.1. Normy 1. PN-B-06714-12 Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie zawartoœci zanieczyszczeñ obcych 2. PN-B-06714-15 Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie skùadu ziarnowego 3. PN-B-06714-16 Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie ksztaùtu ziarn 4. PN-B-06714-18 Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie nasi¹kliwoœci 5. PN-B-06714-19 Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie mrozoodpornoœci metod¹ bezpoœredni¹ 6. PN-B-06714-26 Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie zawartoœci zanieczyszczeñ organicznych 7. PN-B-06714-42 Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie œcieralnoœci w bêbnie Los Angeles 8. PN-B-11112 Kruszywo mineralne. Kruszywo ùamane do nawierzchni drogowych 9. PN-S-96023 Konstrukcje drogowe. Podbudowa i nawierzchnia z tùucznia kamiennego 10. BN-64/8931-02 Drogi samochodowe. Oznaczanie moduùu odksztaùcenia nawierzchni podatnych i podùo a przez obci¹ enie pùyt¹ 11. BN-68/8931-04 Drogi samochodowe. Pomiar równoœci nawierzchni planografem i ùat¹. Strona - 93 -

D-05.00.00. NAWIERZCHNIE D - 05.03.01. NAWIERZCHNIA Z KOSTKI BRUKOWEJ BETONOWEJ 1. WSTÆP 1.1. Przedmiot ST Przedmiotem niniejszej specyfikacji technicznej (ST) s¹ wymagania dotycz¹ce wykonania i odbioru robót zwi¹zanych z wykonywaniem nawierzchni z kostki brukowej betonowej 1.2. Zakres stosowania ST Specyfikacja techniczna (ST) jest stosowana jako dokument przetargowy i kontraktowy przy zleceniu i realizacji robót wymienionych w pkt. 1.1. 1.3. Zakres robót objêtych ST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotycz¹ zasad prowadzenia robót zwi¹zanych z wykonywaniem nawierzchni z kostki brukowej betonowej gruboœci 60 i 80 mm. Betonowa kostka brukowa stosowana jest do ukùadania nawierzchni: dróg i ulic lokalnego znaczenia, parkingów, placów, chodników, 1.4. Okreœlenia podstawowe 1.4.1. Betonowa kostka brukowa - ksztaùtka wytwarzana z betonu metod¹ wibroprasowania. Produkowana jest jako ksztaùtka jednowarstwowa lub w dwóch warstwach poù¹czonych ze sob¹ trwale w fazie produkcji. 1.4.2. Pozostaùe okreœlenia podstawowe s¹ zgodne z obowi¹zuj¹cymi, odpowiednimi polskimi normami i z definicjami podanymi w ST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 1.4. 1.5. Ogólne wymagania dotycz¹ce robót 2. MATERIA Y Ogólne wymagania dotycz¹ce robót podano w ST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 1.5. 2.1. Ogólne wymagania dotycz¹ce materiaùów 2. Ogólne wymagania dotycz¹ce materiaùów, ich pozyskiwania i skùadowania, podano w ST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 2.2. Betonowa kostka brukowa - wymagania Nale y stosowaã betonow¹ kostkê brukow¹ o wymaganiach odpowiadaj¹cych normie PN-EN 1338. 2.2.1. Wygl¹d zewnêtrzny Struktura wyrobu powinna byã zwarta, bez rys, pêkniêã, plam i ubytków. Powierzchnia górna kostek powinna byã równa i szorstka, a krawêdzie kostek równe i proste, wklêœniêcia nie powinny przekraczaã 2 mm dla kostek o gruboœci 80 mm. 2.2.2. Ksztaùt, wymiary i kolor kostki brukowej Do wykonania nawierzchni stosuje siê betonow¹ kostkê brukow¹ o gruboœci 60 i 80 mm. Tolerancje wymiarowe wynosz¹: na dùugoœci 2 mm, na szerokoœci 2 mm, na gruboœci 3 mm. 2.2.3. Cechy fizykomechaniczne betonowych kostek brukowych 2.2.3.1. Nasi¹kliwoœã Nasi¹kliwoœã kostek betonowych powinna odpowiadaã wymaganiom normy PN-EN 1388 dla klasy 2 i wynosiã 6 % masy. 2.2.3.2. Wytrzymaùoœã na rozci¹ganie przy rozùupywaniu 2.2.3.2.1. Metoda badania Wytrzymaùoœã charakterystyczn¹ na rozci¹ganie przy rozùupywaniu T nale y okreœliã za pomoc¹ badania wykonywanego zgodnie z PN-EN 1338 zaù¹cznik F i kryteriami zgodnoœci podanymi w 6.3.8.3. 2.2.3.2.2. Wùaœciwoœci i klasy Strona - 94 -

Wytrzymaùoœã charakterystyczna na rozci¹ganie przy rozùupywaniu T nie powinna byã mniejsza ni 3,6 MPa. Ýaden pojedynczy wynik nie powinien byã mniejszy ni 2,9 MPa i nie powinien wykazywaã obci¹ enia niszcz¹cego mniejszego ni 250 N/mm dùugoœci rozùupania. 2.2.3.3. Odpornoœã na dziaùanie mrozu Odpornoœã betonowych kostek brukowych musi speùniaã wymagania zgodnie PN-EN 1388 tablica 4.2. Ponadto brukowe kostki betonowe powinny speùniaã poni sze wymagania. Odpornoœã na dziaùanie mrozu po 150 cyklach zamra ania i odmra ania próbek wg. PN-B 06250:1988 jest wystarczaj¹ca, je eli: - próbka nie wykazuje pêkniêã, - ubytek masy po badaniu zamra ania/rozmra ania kg/m 2 5, - obni enie wytrzymaùoœci na œciskanie w stosunku do wytrzymaùoœci próbek nie zamra anych nie jest wiêksze ni 20 %. 2.2.7. Úcieralnoœã Úcieralnoœã kostek betonowych okreœlona na tarczy Boehmego wg PN-B-04111 /1/ powinna wynosiã nie wiêcej ni 4 mm. 2.3. Materiaùy do produkcji betonowych kostek brukowych 2.3.1. Cement Do produkcji kostki brukowej nale y stosowaã cement portlandzki, bez dodatków, klasy nie ni szej ni 32,5. Zaleca siê stosowanie cementu o jasnym kolorze. Cement powinien odpowiadaã wymaganiom PN-EN-197-1. 2.3.2. Kruszywo do betonu Nale y stosowaã kruszywa mineralne odpowiadaj¹ce wymaganiom PN-EN-1008. Uziarnienie kruszywa powinno byã ustalone w recepcie laboratoryjnej mieszanki betonowej, przy zaùo onych parametrach wymaganych dla produkowanego wyrobu. 2.3.3. Woda 2.3.4. Dodatki Woda powinna byã odmiany 1 i odpowiadaã wymaganiom PN-EN 1008. Do produkcji kostek brukowych stosuje siê dodatki w postaci plastyfikatorów i barwników, zgodnie z recept¹ laboratoryjn¹. Stosowane barwniki powinny zapewniã kostce trwaùe wybarwienie. Powinny to byã barwniki nieorganiczne. 2.4. Materiaùy na podsypkê i do zapraw 19701. 3. SPRZÆT Cement na podsypkê i do zaprawy powinien byã cementem portlandzkim klasy 32,5, odpowiadaj¹cy wymaganiom PN-B- Piasek na podsypkê powinien odpowiadaã wymaganiom PN-B-06712, a do zaprawy cementowo-piaskowej PN-B-06711. Woda powinna byã odmiany 1 i odpowiadaã wymaganiom PN-B-32250. 3.1. Ogólne wymagania dotycz¹ce sprzêtu Ogólne wymagania dotycz¹ce sprzêtu podano w ST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 3. 3.2. Sprzêt do wykonania nawierzchni z kostki brukowej Maùe powierzchnie nawierzchni z kostki brukowej wykonuje siê rêcznie. Jeœli powierzchnie s¹ du e, a kostki brukowe maj¹ jednolity ksztaùt i kolor, mo na stosowaã mechaniczne urz¹dzenia ukùadaj¹ce. Urz¹dzenie skùada siê z wózka i chwytaka sterowanego hydraulicznie, sùu ¹cego do przenoszenia z palety warstwy kostek na miejsce ich uùo enia. Urz¹dzenie to, po skoñczonym ukùadaniu kostek, mo na wykorzystaã do wymiatania piasku w szczeliny zamocowanymi do chwytaka szczotkami. Do zagêszczenia nawierzchni stosuje siê wibratory pùytowe z osùon¹ z tworzywa sztucznego. Do wyrównania podsypki z piasku mo na stosowaã mechaniczne urz¹dzenie na rolkach, prowadzone liniami na szynie lub krawê nikach. 4. TRANSPORT 4.1. Ogólne wymagania dotycz¹ce transportu Ogólne wymagania dotycz¹ce transportu podano w ST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 4. 4.2. Transport betonowych kostek brukowych Uformowane w czasie produkcji kostki betonowe ukùadane s¹ warstwowo na palecie. Po uzyskaniu wytrzymaùoœci betonu min. 0,7 R, kostki przewo one s¹ na stanowisko, gdzie specjalne urz¹dzenie pakuje je w foliê i spina taœm¹ stalow¹, co gwarantuje transport samochodami w nienaruszonym stanie. Strona - 95 -

Kostki betonowe mo na równie przewoziã samochodami na paletach transportowych producenta. 5. WYKONANIE ROBÓT 5.1. Ogólne zasady wykonania robót 5.2. Podùo e Ogólne zasady wykonania robót podano w ST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 5. Podùo e pod uùo enie nawierzchni z betonowych kostek brukowych mo e stanowiã grunt piaszczysty - rodzimy lub nasypowy o WP 35. Je eli dokumentacja projektowa nie stanowi inaczej, to nawierzchniê z kostki brukowej przeznaczon¹ dla ruchu pieszego, rowerowego lub niewielkiego ruchu samochodowego, mo na wykonywaã bezpoœrednio na podùo u z gruntu piaszczystego w uprzednio wykonanym korycie. Grunt podùo a powinien byã jednolity, przepuszczalny i zabezpieczony przed skutkami przemarzania. Podùo e gruntowe pod nawierzchniê powinno byã przygotowane zgodnie z wymogami okreœlonymi w ST D-04.01.01 Koryto wraz z profilowaniem i zagêszczeniem podùo a. 5.3. Podbudowa Rodzaj podbudowy przewidzianej do wykonania pod uùo enie nawierzchni z kostki brukowej powinien byã zgodny z dokumentacj¹ projektow¹. Podbudowê, w zale noœci od przeznaczenia, obci¹ enia ruchem i warunków gruntowo-wodnych, mo e stanowiã: grunt ulepszony pospóùk¹, odpadami kamiennymi, u lem wielkopiecowym, spoiwem itp., kruszywo naturalne lub ùamane, stabilizowane mechanicznie, podbudowa tùuczniowa, wirowa lub u lowa, lub inny rodzaj podbudowy okreœlonej w dokumentacji projektowej. Podbudowa powinna byã przygotowana zgodnie z wymaganiami okreœlonymi w specyfikacjach dla odpowiedniego rodzaju podbudowy. 5.4. Obramowanie nawierzchni Do obramowania nawierzchni z betonowych kostek brukowych nale y stosowaã krawê niki kamienne uliczne wg. ST D- 08.01.02 Krawê niki kamienne. 5.5. Podsypka Rodzaj podsypki i jej gruboœã powinny byã zgodne z dokumentacj¹ projektow¹ lub SST. Podsypkê cementowo-piaskow¹ przygotowuje siê w betoniarkach, a nastêpnie rozœciela siê na uprzednio zwil onej podbudowie, przy zachowaniu: wspóùczynnika wodnocementowego od 0,25 do 0,35, wytrzymaùoœci na œciskanie nie mniejszej ni R7 = 10 MPa, R28 = 14 MPa. W praktyce, wilgotnoœã ukùadanej podsypki powinna byã taka, aby po œciœniêciu podsypki w dùoni podsypka nie rozsypywaùa siê i nie byùo na dùoni œladów wody, a po naciœniêciu palcami podsypka rozsypywaùa siê. Rozœcielenie podsypki cementowo-piaskowej powinno wyprzedzaã ukùadanie nawierzchni z kostek od 3 do 4 m. Rozœcielona podsypka powinna byã wyprofilowana i zagêszczona w stanie wilgotnym, lekki walcami (np. rêcznymi) lub zagêszczarkami wibracyjnymi. Jeœli podsypka jest wykonana z suchej zaprawy cementowo-piaskowej to po zawaùowaniu nawierzchni nale y j¹ polaã wod¹ w takiej iloœci, aby woda zwil yùa caù¹ gruboœã podsypki. Rozœcielenie podsypki z suchej zaprawy mo e wyprzedzaã ukùadanie nawierzchni z kostek o okoùo 20 m. Caùkowite ubicie nawierzchni i wypeùnienie spoin zapraw¹ musi byã zakoñczone przed rozpoczêciem wi¹zania cementu w podsypce.. 5.6. Ukùadanie nawierzchni z betonowych kostek brukowych Z uwagi na ró norodnoœã ksztaùtów i kolorów produkowanych kostek, mo liwe jest uùo enie dowolnego wzoru - wczeœniej ustalonego w dokumentacji projektowej i zaakceptowanego przez In yniera. Kostkê ukùada siê na podsypce lub podùo u piaszczystym w taki sposób, aby szczeliny miêdzy kostkami wynosiùy od 2 do 3 mm. Kostkê nale y ukùadaã ok. 1,5 cm wy ej od projektowanej niwelety nawierzchni, gdy w czasie wibrowania (ubijania) podsypka ulega zagêszczeniu. Po uùo eniu kostki, szczeliny nale y wypeùniã piaskiem, a nastêpnie zamieœã powierzchniê uùo onych kostek przy u yciu szczotek rêcznych lub mechanicznych i przyst¹piã do ubijania nawierzchni. Do ubijania uùo onej nawierzchni z kostek brukowych stosuje siê wibratory pùytowe z osùon¹ z tworzywa sztucznego dla ochrony kostek przed uszkodzeniem i zabrudzeniem. Wibrowanie nale y prowadziã od krawêdzi powierzchni ubijanej w kierunku œrodka i jednoczeœnie w kierunku poprzecznym ksztaùtek. Do zagêszczania nawierzchni z betonowych kostek brukowych nie wolno u ywaã walca. Po ubiciu nawierzchni nale y uzupeùniã szczeliny piaskiem i zamieœã nawierzchniê. Nawierzchnia z wypeùnieniem spoin piaskiem nie wymaga pielêgnacji - mo e byã zaraz oddana do ruchu. 6. KONTROLA JAKOÚCI ROBÓT 6.1. Ogólne zasady kontroli jakoœci robót Ogólne zasady kontroli jakoœci robót podano w ST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 6. Strona - 96 -

6.2. Badania przed przyst¹pieniem do robót Przed przyst¹pieniem do robót, Wykonawca powinien sprawdziã, czy producent kostek brukowych posiada atest wyrobu wg pkt 2.2.1 niniejszej ST. Niezale nie od posiadanego atestu, Wykonawca powinien ¹daã od producenta wyników bie ¹cych badañ wyrobu na œciskanie. Zaleca siê, aby do badania wytrzymaùoœci na œciskanie pobieraã 6 próbek (kostek) dziennie (przy produkcji dziennej ok. 600 m 2 powierzchni kostek uùo onych w nawierzchni). Poza tym, przed przyst¹pieniem do robót Wykonawca sprawdza wyrób w zakresie wymagañ podanych w pkt 2.2.2 i 2.2.3 i wyniki badañ przedstawia In ynierowi do akceptacji. 6.3. Badania w czasie robót 6.3.1. Sprawdzenie podùo a i podbudowy Sprawdzenie podùo a i podbudowy polega na stwierdzeniu ich zgodnoœci z dokumentacj¹ projektow¹ i odpowiednimi SST. 6.3.2. Sprawdzenie podsypki Sprawdzenie podsypki w zakresie gruboœci i wymaganych spadków poprzecznych i podùu nych polega na stwierdzeniu zgodnoœci z dokumentacj¹ projektow¹ oraz pkt 5.5 niniejszej ST. 6.3.3. Sprawdzenie wykonania nawierzchni Sprawdzenie prawidùowoœci wykonania nawierzchni z betonowych kostek brukowych polega na stwierdzeniu zgodnoœci wykonania z dokumentacj¹ projektow¹ oraz wymaganiami wg pkt 5.6 niniejszej ST: pomierzenie szerokoœci spoin, sprawdzenie prawidùowoœci ubijania (wibrowania), sprawdzenie prawidùowoœci wypeùnienia spoin, sprawdzenie, czy przyjêty deseñ (wzór) i kolor nawierzchni jest zachowany. 6.4. Sprawdzenie cech geometrycznych nawierzchni 6.4.1. Nierównoœci podùu ne 0,8 cm. Nierównoœci podùu ne nawierzchni mierzone ùat¹ lub planografem zgodnie z norm¹ BN-68/8931-04 nie powinny przekraczaã 6.4.2. Spadki poprzeczne Spadki poprzeczne nawierzchni powinny byã zgodne z dokumentacj¹ projektow¹ z tolerancj¹ 0,5%. 6.4.3. Niweleta nawierzchni Ró nice pomiêdzy rzêdnymi wykonanej nawierzchni i rzêdnymi projektowanymi nie powinny przekraczaã 1 cm. 6.4.4. Szerokoœã nawierzchni Szerokoœã nawierzchni nie mo e ró niã siê od szerokoœci projektowanej o wiêcej ni 5 cm. 6.4.5. Gruboœã podsypki Dopuszczalne odchyùki od projektowanej gruboœci podsypki nie powinny przekraczaã 1,0 cm. 6.5. Czêstotliwoœã pomiarów Czêstotliwoœã pomiarów dla cech geometrycznych nawierzchni z kostki brukowej, wymienionych w pkt 6.4 powinna byã dostosowana do powierzchni wykonanych robót. Zaleca siê, aby pomiary cech geometrycznych wymienionych w pkt 6.4 byùy przeprowadzone nie rzadziej ni 2 razy na 100 m 2 nawierzchni i w punktach charakterystycznych dla niwelety lub przekroju poprzecznego oraz wszêdzie tam, gdzie poleci In ynier. 7. OBMIAR ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót Ogólne zasady obmiaru robót podano w ST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 7. 7.2. Jednostka obmiarowa Jednostk¹ obmiarow¹ jest m 2 (metr kwadratowy) wykonanej nawierzchni z betonowej kostki brukowej. 8. ODBIÓR ROBÓT 8.1. Ogólne zasady odbioru robót Ogólne zasady odbioru robót podano w ST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 8. Roboty uznaje siê za wykonane zgodnie z dokumentacj¹ projektow¹, SST i wymaganiami In yniera, je eli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji wedùug pkt 6 daùy wyniki pozytywne. Strona - 97 -

8.2. Odbiór robót zanikaj¹cych i ulegaj¹cych zakryciu Odbiorowi robót zanikaj¹cych i ulegaj¹cych zakryciu podlegaj¹: przygotowanie podùo a, ewentualnie wykonanie podbudowy, wykonanie podsypki, ewentualnie wykonanie ùawy pod krawê niki. Zasady ich odbioru s¹ okreœlone w D-00.00.00 Wymagania ogólne. 9. PODSTAWA P ATNOÚCI 9.1. Ogólne ustalenia dotycz¹ce podstawy pùatnoœci Ogólne ustalenia dotycz¹ce podstawy pùatnoœci podano w ST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 9. 9.2. Cena jednostki obmiarowej Cena wykonania 1 m 2 nawierzchni z kostki brukowej betonowej obejmuje: prace pomiarowe i roboty przygotowawcze, oznakowanie robót, przygotowanie podùo a (ewentualnie podbudowy), dostarczenie materiaùów, wykonanie podsypki, uùo enie i ubicie kostki, wypeùnienie spoin, przeprowadzenie badañ i pomiarów wymaganych w specyfikacji technicznej. 10. PRZEPISY ZWI ZANE Normy 1. PN-B-04111 Materiaùy kamienne. Oznaczanie œcieralnoœci na tarczy Boehmego 2. PN-B-06250 Beton zwykùy 3. BN-68/8931-01 Drogi samochodowe. Oznaczenie wskaênika piaskowego. 4. PN-EN 1338:2005 Betonowe kostki brukowe. Wymagania i metody badañ 5. PN-EN 197-1 Cement Czêœã 1: Skùad, wymagania i kryteria zgodnoœci dotycz¹ce cementów powszechnego u ytku 6. PN-EN 197-2 Cement czeœã 2: Ocena zgodnoœci 7. PN-EN 12620 Kruszywa do betonów 8. PN-EN 1008 Woda zarobowa do betonu. Specyfikacja pobierania próbek, badanie i ocena przydatnoœci wody zarobowej do betonu, w tym wody odzyskanej z procesów produkcji betonów. Strona - 98 -

D-05.03.05. NAWIERZCHNIA Z BETONU ASFALTOWEGO 1. WSTÆP 1.1. Przedmiot ST Przedmiotem niniejszej specyfikacji technicznej (ST) s¹ wymagania dotycz¹ce wykonania i odbioru robót zwi¹zanych z wykonywaniem warstwy wi¹ ¹cej i œcieralnej z betonu asfaltowego 1.2. Zakres stosowania ST Specyfikacja techniczna (ST) jest stosowana jako dokument przetargowy i kontraktowy przy zleceniu i realizacji robót wymienionych w pkt. 1.1. 1.3. Zakres robót objêtych ST Ustalenia zawarte w niniejszych Wytycznych maj¹ zastosowanie przy wykonaniu warstwy wi¹ ¹cej i œcieralnej z betonu asfaltowego, gruboœci : 1.4. Okreœlenia podstawowe warstwa wi¹ ¹ca gruboœci zgodnej z dokumentacj¹ projektow¹, warstwa œcieralna gruboœci zgodnej z dokumentacj¹ projektow¹,, 1.4.1. Mieszanka mineralna (MM) - mieszanka kruszywa i wypeùniacza mineralnego o okreœlonym skùadzie i uziarnieniu. 1.4.2. Mieszanka mineralno-asfaltowa (MMA) - mieszanka mineralna z odpowiedni¹ iloœci¹ asfaltu lub polimeroasfaltu, wytworzona na gor¹co, w okreœlony sposób, speùniaj¹ca okreœlone wymagania. 1.4.3. Beton asfaltowy (BA) - mieszanka mineralno-asfaltowa uùo ona i zagêszczona. 1.4.4. Úrodek adhezyjny - substancja powierzchniowo czynna, która poprawia adhezjê asfaltu do materiaùów mineralnych oraz zwiêksza odpornoœã bùonki asfaltu na powierzchni kruszywa na odmywanie wod¹; mo e byã dodawany do asfaltu lub do kruszywa. 1.4.5. Podùo e pod warstwê asfaltow¹ - powierzchnia przygotowana do uùo enia warstwy z mieszanki mineralno-asfaltowej. 1.4.6. Asfalt upùynniony - asfalt drogowy upùynniony lotnymi rozpuszczalnikami. 1.4.7. Emulsja asfaltowa kationowa - asfalt drogowy w postaci zawiesiny rozproszonego asfaltu w wodzie. 1.4.8. Próba technologiczna wytwarzanie mieszanki mineralno-asfaltowej w celu sprawdzenia, czy jej wùaœciwoœci s¹ zgodne z recept¹ laboratoryjn¹. 1.4.9. Odcinek próbny odcinek warstwy nawierzchni (o dùugoœci co najmniej 50 m) wykonany w warunkach zbli onych do warunków budowy, w celu sprawdzenia pracy sprzêtu i uzyskiwanych parametrów technicznych robót. 1.4.10. Kategoria ruchu (KR) obci¹ enie drogi ruchem samochodowym, wyra one w osiach obliczeniowych (100 kn) na obliczeniowy pas ruchu na dobê. 1.4.11. Kruszywo naturalne kruszywo ze zùu naturalnych pochodzenia mineralnego, które poza obróbk¹ mechaniczn¹ nie zostaùo poddane adnej innej obróbce. 1.4.12. Kruszywo sztuczne kruszywo pochodzenia mineralnego, uzyskane w wyniku procesu przemysùowego, obejmuj¹cego termiczn¹ lub inn¹ modyfikacje. 1,4,13. Wypeùniacz kruszywo którego wiêksza czêœã przechodzi przez sito 0,063 mm, lub 0,075 mm i mo e byã dodawane do materiaùów 1.4.12. Pozostaùe okreœlenia podstawowe s¹ zgodne z odpowiednimi polskimi normami i z definicjami podanymi w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 1.4. 1.5. Ogólne wymagania dotycz¹ce robót 2. MATERIA Y Ogólne wymagania dotycz¹ce robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 1.5. 2.1. Ogólne wymagania dotycz¹ce materiaùów pkt 2. 2.2. Kruszywo Ogólne wymagania dotycz¹ce materiaùów, ich pozyskiwania i skùadowania, podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne 2.2.1. Kruszywa do warstwy wi¹ ¹cej Strona - 99 -

Kruszywa zastosowane do warstwy wi¹ ¹cej z betonu asfaltowego musz¹ odpowiadaã normie PN-EN 13043:2004 Tablica 1.1. Wymagania wobec kruszywa wg. PN-EN. Punkt normy PN-EN 13043:2004; i WT Kruszywa MMA PU 2008 Wymagania wobec kruszyw w zale noœci od kategorii ruchu KR 2 Wymagania wobec kruszywa grubego (naturalnego lub/i sztucznego) 4.1.3. Uziarnienie kruszywa wg PN-EN 933-1; uziarnienie nie wy sze ni G C 85/20 4.1.4. Zawartoœã pyùów wg PN-EN 933-1; kategoria nie wy sza ni f 2 4.1.6. Ksztaùt kruszywa wg PN-EN 933-3 lub PN-EN 933-4; kategoria SI 35 (FI 35 ) nie wy sza ni : 4.1.7 Procentowa zawartoœã ziaren o powierzchni przekruszonej i C deklarowana ùamanej wg PN-EN 933-5; kategoria co najmniej 4.2.2 Odpornoœã kruszywa na rozdrobnienie wg PN-EN 1097-2 rozdziaù LA 25 5; kategoria nie wy sza ni : 4.2.7.1. Gêstoœã ziaren wg PN-EN 1097-6 rpzd. 7.8.9., Deklarowana przez producenta 4.2.8. Gêstoœã nasypowa wg PN-EN 1097-3 Deklarowana przez producenta 4.2.9.1. Nasi¹kliwoœã wg PN-EN 1097-6, zaù¹cznik B; kategoria nie wy sza ni : WcmO,5 a) 4.2.9.2. Mrozoodpornoœã wg PN-EN 1367-1, kategoria nie F 4 wy sza ni : 4.2.12. Zgorzel sùoneczna bazaltu wg PN-EN 1367-3 orz PN-EN 1097-2 SB LA 4.3.2. Skùad chemiczny - uproszczony opis deklarowany przez producenta petrograficzny wg PN-EN 932-3 4.3.3. Grube zanieczyszczenia lekkie, wg PN-EN 1744-1 p. 14.2; kategoria nie wy sza ni : m LPC deklarowany przez producenta 4.3.4.1. Rozpad krzemianowy w u lu wielkopiecowym deklarowana przez producenta chùodzonym powietrzem wg PN-EN 1744-1 p. 19.1 4.3.4.2. Rozpad elazowy u la wielkopiecowego deklarowana przez producenta chùodzonego powietrzem wg PN-BN 1744-1 p.l9.2 4.3.4.3. Staùoœã objêtoœci kruszywa z u la stalowniczego wg PN-BN i744-lp.19.3, kategoria nie wy sza: V 6,5 Wymagania wobec kruszywa drobnego (naturalnego i/lub sztucznego) oraz o ci¹gùym uziarnieniu (dotyczy piasku ùamanego 0,063/2 min oraz mieszanki drobnej granulowanej 0,063/4 mm) Zawartoœã nadziarna 15% (mini) 15% (m/m) 4.1.3. Uziarnienie wg. PN-EN 933-1 kruszywa G F 85 4.1.4. Zawartoœã pyùów wg PN-BN 933-1, kategoria nie - f 16 wy sza ni : 4.1.5. Jakoœã pyùów wg PN-EN 933-9; kategoria nie MB F 10 wy sza od: 4.1.8. Kanciastoœã kruszywa drobnego wg PN-EN 933-6, E 30 E CSDeklarowana rozdz. 8; kategoria nie ni sza ni : 4.2.7.1. Gêstoœã ziaren wg PN-EN 1097-6, rozd. 7,8 lub 9 Deklarowana przez producenta 4.3.3. Grube zanieczyszczenia lekkie, wg PN-BN 1744-1 p. 14.2; kategoria nie wy sza ni : m LPC 0,1 Wymagania wobec wypeùniacza 5.2.1 Uziarnienie wg PN-EN 933-lO: zgodne z tablic¹ 24 PN-EN 13043 5.2.2 Jakoœã pyùów wg PN-EN 933-9; kategoria nie wy sza od: MB F 10 5.3.3.1 Zawartoœã wody wg PN-EN l0975 %, nie wy sza od: 1 5.3.2. Gêstoœã ziaren wg EN 1091-7 deklarowana przez producenta 5.3.3.1. Wolne przestrzenie w suchym zagêszczeniu. V 28/45 wypeùniaczu wg PN-EN 1097-4; wymagana kategoria: - 5.3.3.2. Przyrost temperatury miêknienia wg PN-EN 13179-1 R&B 8/25 wymagana kategoria. 5.4.1 Rozpuszczalnoœã w wodzie wg PN-BN 1744-1, WS 10 kategoria nie wy sza ni : 5.4.3. Zawartoœã CaCO 3 w wypeùniaczu wapiennym wg CC 70 Strona - 100 -

PN BN 196-21, kategoria, co najmniej: 5.5.2 Liczba asfaltowa wg EN 13 179-2 BN Deklarowana a) jeœli nasi¹kliwoœc jest wiêksza, to kryterium oceny przydatnoœci jest badanie mrozoodpornoœci wg p. 4.2.9.2. 2.2.1. Kruszywa do warstwy œcieralnej Kruszywa zastosowane do warstwy œcieralnej z betonu asfaltowego musz¹ odpowiadaã normie PN-EN 13043:2004 Tablica 1.1. Wymagania wobec kruszywa wg. PN-EN. Punkt normy PN-EN 13043:2004; i WT Kruszywa MMA PU 2008 Wymagania wobec kruszyw w zale noœci od kategorii ruchu KR 2 Wymagania wobec kruszywa grubego (naturalnego lub/i sztucznego) 4.1.3. Uziarnienie kruszywa wg PN-EN 933-1; uziarnienie nie wy sze ni G C 85/20 4.1.4. Zawartoœã pyùów wg PN-EN 933-1; kategoria nie wy sza ni f 2 4.1.6. Ksztaùt kruszywa wg PN-EN 933-3 lub PN-EN 933-4; kategoria SI 25 (FI 25 ) nie wy sza ni : 4.1.7 Procentowa zawartoœã ziaren o powierzchni przekruszonej i C deklarowana ùamanej wg PN-EN 933-5; kategoria co najmniej 4.2.2 Odpornoœã kruszywa na rozdrobnienie wg PN-EN 1097-2 rozdziaù LA 25 5; kategoria nie wy sza ni : 4.2.7.1. Gêstoœã ziaren wg PN-EN 1097-6 rpzd. 7.8.9., Deklarowana przez producenta 4.2.8. Gêstoœã nasypowa wg PN-EN 1097-3 Deklarowana przez producenta 4.2.9.1. Nasi¹kliwoœã wg PN-EN 1097-6, zaù¹cznik B; kategoria nie wy sza ni : WcmO,5 a) 4.2.9.2. Mrozoodpornoœã wg PN-EN 1367-1, kategoria nie F 4 wy sza ni : 4.2.12. Zgorzel sùoneczna bazaltu wg PN-EN 1367-3 orz PN-EN 1097-2 SB LA 4.3.2. Skùad chemiczny - uproszczony opis deklarowany przez producenta petrograficzny wg PN-EN 932-3 4.3.3. Grube zanieczyszczenia lekkie, wg PN-EN 1744-1 p. 14.2; kategoria nie wy sza ni : m LPC deklarowany przez producenta 4.3.4.1. Rozpad krzemianowy w u lu wielkopiecowym deklarowana przez producenta chùodzonym powietrzem wg PN-EN 1744-1 p. 19.1 4.3.4.2. Rozpad elazowy u la wielkopiecowego deklarowana przez producenta chùodzonego powietrzem wg PN-BN 1744-1 p.l9.2 4.3.4.3. Staùoœã objêtoœci kruszywa z u la stalowniczego wg PN-BN i744-lp.19.3, kategoria nie wy sza: V 6,5 Wymagania wobec kruszywa drobnego (naturalnego i/lub sztucznego) oraz o ci¹gùym uziarnieniu (dotyczy piasku ùamanego 0,063/2 min oraz mieszanki drobnej granulowanej 0,063/4 mm) Zawartoœã nadziarna 15% (mini) 15% (m/m) 4.1.3. Uziarnienie wg. PN-EN 933-1 kruszywa G F 85 4.1.4. Zawartoœã pyùów wg PN-BN 933-1, kategoria nie - f 16 wy sza ni : 4.1.5. Jakoœã pyùów wg PN-EN 933-9; kategoria nie MB F 10 wy sza od: 4.1.8. Kanciastoœã kruszywa drobnego wg PN-EN 933-6, E 30 E CSDeklarowana rozdz. 8; kategoria nie ni sza ni : 4.2.7.1. Gêstoœã ziaren wg PN-EN 1097-6, rozd. 7,8 lub 9 Deklarowana przez producenta 4.3.3. Grube zanieczyszczenia lekkie, wg PN-BN 1744-1 p. 14.2; kategoria nie wy sza ni : m LPC 0,1 Wymagania wobec wypeùniacza 5.2.1 Uziarnienie wg PN-EN 933-lO: zgodne z tablic¹ 24 PN-EN 13043 5.2.2 Jakoœã pyùów wg PN-EN 933-9; kategoria nie wy sza od: MB F 10 5.3.3.1 Zawartoœã wody wg PN-EN l0975 %, nie wy sza od: 1 5.3.2. Gêstoœã ziaren wg EN 1091-7 deklarowana przez producenta Strona - 101 -

5.3.3.1. Wolne przestrzenie w suchym zagêszczeniu. V 28/45 wypeùniaczu wg PN-EN 1097-4; wymagana kategoria: - 5.3.3.2. Przyrost temperatury miêknienia wg PN-EN 13179-1 R&B 8/25 wymagana kategoria. 5.4.1 Rozpuszczalnoœã w wodzie wg PN-BN 1744-1, WS 10 kategoria nie wy sza ni : 5.4.3. Zawartoœã CaCO 3 w wypeùniaczu wapiennym wg CC 70 PN BN 196-21, kategoria, co najmniej: 5.5.2 Liczba asfaltowa wg EN 13 179-2 BN Deklarowana a) jeœli nasi¹kliwoœc jest wiêksza, to kryterium oceny przydatnoœci jest badanie mrozoodpornoœci wg p. 4.2.9.2. 2.3. Asfalty Do wytworzenia betonu asfaltowego w warstwie podbudowy w zale noœci od zakresu robót nale y stosowaã asfalt modyfikowany polimerami DE 30B, Asfalt powinien speùniaã wymagania tablicy 2.1. w zale noœci od przeznaczenia. Rozliczanie wùaœciwoœci dostarczanych lepiszczy powinno odbywaã siê z uwzglêdnieniem zapisów normy PN-EN ISO 4259. Tablica 2.1. wymagane wùaœciwoœci asfaltu 50/70 Lp wùaœciwoœci Wymagania Badania wg 1. Penetracja w temperaturze 25 0 C, 0,1 mm 20 45 Zgodnie z TWT PAD 2. Temperatura miêknienia, 0 C nie mniej ni 63 2003 3. Temperatura ùamliwoœci 0 Cnie wiêcej ni -10 Polimeroasfalty Drogowe 4. Ci¹gliwoœã w temperaturze: - 15 0 C - 25 0 C cm, nie mniej ni 5. Gêstoœã w temperaturze 25 0 C, 1,0-1,1 6. Temperatura zapùonu, 0 C nie mniej ni 200 7. Nawrót sprê ysty w temperaturze 25 C, %, nie mniej ni 50 8. Stabilnoœã Ró nica temperatury miêknienia C nie wiêcej ni Ró nica penetracji w 25 C 0,1 mm nie wiêcej ni wùaœciwoœci po starzeniu 9. Wzglêdna zmiana masy, % m/m, nie wiêcej ni 1,0 Badania wg PAD-2003 Polimeroasfalty Drogowe 10. Zmiana temperatury miêknienia - wzrost, C, nie wiêcej ni - spadek, c, nie wiêcej ni 11. Zmiana penetracji w 25 c - spadek, % nie wiêcej ni - wzrost, % nie wiêcej ni 12. ci¹gliwoœã w temperaturze: - 15 c, - 25 c. nie mniej ni 20-13. Nawrót sprê ysty w temperaturze 25 0 C, % nie mniej ni 50-40 2,0 5 6,5 2,0 40 10 Strona - 102 -

2.4. Úrodek adhezyjny Decyzjê o zastosowaniu œrodka adhezyjnego podejmuje siê po przeprowadzeniu przez wykonawcê badañ laboratoryjnych uzasadniaj¹cych koniecznoœã jego stosowania w celu poprawy przyczepnoœci asfaltu do kruszywa. Nale y stosowaã jedynie tylko te œrodki adhezyjne, do których instytut badawczy dróg i mostów wydal aktualn¹ aprobatê techniczn¹. Sposób dozowania œrodka adhezyjnego powinien gwarantowaã poprawne jego wprowadzenie do lepiszcza asfaltowego. In ynier powinien zaaprobowaã przedstawiony przez wykonawcê sposób dozowania. 2.5. Dostawy materiaùów Za dostawy materiaùów odpowiedzialny jest wykonawca robót. Do obowi¹zku wykonawcy nale y takie zorganizowanie dostaw materiaùów do wytwarzania mieszanki BA, aby zapewniã nieprzerwan¹ pracê otaczarki w trakcie wykonywania dziennej dziaùki roboczej. 2.6. Skùadowanie materiaùów Skùadowanie kruszywa powinno odbywaã siê warunkach zabezpieczaj¹cych je przed zanieczyszczeniem i zmieszaniem z innymi rodzajami lub frakcjami kruszywa. Wypeùniacz nale y skùadowaã w silosach wyposa onych w urz¹dzenia do aeracji. Asfalt powinien byã skùadowany w zbiornikach, których konstrukcja i u yte do ich wykonania materiaùy wykluczaj¹ mo liwoœã zanieczyszczenia asfaltu. Zbiorniki powinny byã wyposa one w automatycznie sterowane urz¹dzenia grzewcze - olejowe, parowe lub elektryczne. Nie dopuszcza siê ogrzewania zbiornika asfaltu otwartym ogniem. Zbiornik roboczy oraz przewody doprowadzaj¹c6 asfalt do otaczarki powinny byã izolowane termicznie i byã wyposa one w automatyczny system grzewczy zdolny do utrzymania zadanej temperatury z tolerancj¹ ± 5 c oraz w ukùad cyrkulacji asfaltu. Zaleca siê stosowanie izolowanych termicznie metalowych zbiorników pionowych, wyposa onych w elektryczny system grzewczy 3. SPRZÆT 3.1. Ogólne wymagania dotycz¹ce sprzêtu Ogólne wymagania dotycz¹ce sprzêtu podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 3. 3.2. Sprzêt do wykonania warstwy wi¹ ¹cej z betonu asfaltowego Wykonawca przystêpuj¹cy do wykonania nawierzchni z betonu asfaltowego powinien wykazaã siê mo liwoœci¹ korzystania z nastêpuj¹cego sprzêtu: - wytwórni stacjonarnej (otaczarki) o mieszaniu cyklicznym do wytwarzania mieszanek mineralno-asfaltowych, której wydajnoœã musi zapewniã zapotrzebowanie na mieszankê do budowy realizowanej bez postoju sprzêtu rozkùadaj¹cego i zagêszczaj¹cego. Dozowanie skùadników mieszanki mineralno-asfaltowej powinno byã wagowe. Odchyùki masy dozowanych skùadników (w stosunku do masy poszczególnych skùadników zarobu) nie powinny byã wiêksze od±2 %. - skrapiarek, - walców stalowych lekkich, maùych walców wibracyjnych o szerokoœci do 1 m, ubijaków, pùyt wibracyjnych. - samochodów samowyùadowczych z przykrywanymi skrzyniami samowyùadowczymi lub izolowanymi termicznie (tzw. termosów). 4. TRANSPORT 4.1. Ogólne wymagania dotycz¹ce transportu Ogólne wymagania dotycz¹ce transportu podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 4. 4.2. Transport materiaùów 4.2.1. Asfalt Asfalt nale y przewoziã izolowanymi termicznie cysternami, wyposa onymi w instalacje umo liwiaj¹ce podù¹czenie cystern do urz¹dzeñ grzewczych, lub wyposa onymi we wùasne urz¹dzenia grzewcze. 4.2.2. Wypeùniacz Wypeùniacz luzem nale y przewoziã w cysternach przystosowanych do przewozu materiaùów sypkich, umo liwiaj¹cych rozùadunek pneumatyczny. W czasie transportu oraz przeùadunku wypeùniacz nale y chroniã przed zawilgoceniem, zbryleniem i zanieczyszczeniem. 4.2.3. Kruszywo Kruszywo mo na przewoziã dowolnymi œrodkami transportu, w warunkach zabezpieczaj¹cych je przed zanieczyszczeniem, zmieszaniem z innymi asortymentami kruszywa lub jego frakcjami i nadmiernym zawilgoceniem. Strona - 103 -

4.2. Transport mieszanki mineralno-asfaltowej Mieszankê mineralno-asfaltow¹ nale y przewoziã pojazdami samowyùadowczymi, wyposa onymi w plandeki do przykrywania mieszanki podczas transportu i podczas oczekiwania na rozùadunek. W czasie transportu spadek temperatury mieszanki mineralno-asfaltowej nie powinien byã wiêkszy ni 10 % temperatury tej mieszanki w chwili zaùadunku z jednoczesnym speùnieniem warunków zachowania temperatury wbudowania czas transportu mieszanki mineralno-asfaltowej od momentu zaùadunku do rozùadunku nie powinien przekraczaã 2 godzin. 5. WYKONANIE ROBÓT 5.1. Ogólne zasady wykonania robót Ogólne zasady wykonania robót podano w ST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 5. 5.2. Projektowanie mieszanki mineralno-asfaltowej Przed przyst¹pieniem do robót, w terminie uzgodnionym Wykonawca dostarczy Kierownikowi Projektu do akceptacji projekt skùadu mieszanki mineralno-asfaltowej oraz wyniki badañ laboratoryjnych poszczególnych skùadników i próbki materiaùów pobrane w obecnoœci In yniera do wykonania badañ kontrolnych przez Inwestora. Projektowanie mieszanki mineralno-asfaltowej polega na: doborze skùadników mieszanki mineralnej, doborze optymalnej iloœci asfaltu, okreœleniu jej wùaœciwoœci i porównaniu wyników z zaùo eniami projektowymi. Krzywa uziarnienia mieszanki mineralnej powinna mieœciã siê w polu dobrego uziarnienia wyznaczonego przez krzywe graniczne. 5.2.2. Warstwa wi¹ ¹ca z betonu asfaltowego Rzêdne krzywych granicznych uziarnienia mieszanek mineralnych do warstwy wi¹ ¹cej z betonu asfaltowego oraz orientacyjne zawartoœci asfaltu podano w tablicy 2. Krzyw¹ graniczn¹ uziarnienia mieszanki mineralnej do warstwy wi¹ ¹cej z betonu asfaltowego przedstawiono na rysunku 1. Skùad mieszanki mineralno-asfaltowej powinien byã ustalony na podstawie badañ próbek wykonanych wg metody Marshalla; próbki powinny speùniaã wymagania podane w tablicy 6 lp. od 1 do 5. Wykonana warstwa wi¹ ¹ca z betonu asfaltowego powinna speùniaã wymagania podane w tablicy 3.1 lp. Tablica 3.1. Rzêdne krzywych granicznych uziarnienia mieszanek do warstwy wi¹ ¹cej, z betonu asfaltowego 0/22 mm oraz orientacyjne zawartoœci asfaltu Rzêdne krzywych granicznych uziarnienia BA w zale noœci od kategorii ruchu Wymiar oczek sit KR 2 #, mm Mieszanka mineralna, mm Przechodzi przez: 22,4 16,0 11,2 8,0 2,0 Zawartoœã ziarn > 2,0 mm 0,125 0,163 Zawartoœã lepiszcza 100 90 100 70 85-35 45 7 17 5,0 9,0 B min4,5 Skùad mieszanki mineralno-asfaltowej powinien byã ustalony na podstawie badañ próbek wykonanych wg metody Marshalla. Próbki powinny speùniaã wymagania podane w tablicy 3.1.. Próbki powinny speùniaã wymagania podane w tablicy 3.2. Wykonana warstwa z betonu asfaltowego powinna speùniaã wymagania podane w tablicy 3.2. Lp. 8-10. Tablica 3.2. Wymagania wobec projektowanego betonu asfaltowego BA 0/22 mm warstwy wi¹ ¹cej Lp. Wùaœciwoœci Wymagania 1 Moduù sztywnoœci peùzania 1,3), MPa 22,0 Strona - 104 -

2 Stabilnoœã próbek wg metody Marshalla w temperaturze 60 o C, kn 11 1,2) 3 Odksztaùcenie próbek jw., mm od 1,5 do 4,0 4 Wolna przestrzeñ w próbkach % v/v od 3,0 do 7,0 2) 5 Wypeùnienie wolnej przestrzeni w próbkach jw., % 6 Gruboœã w cm warstwy z BA o uziarnieniu: od 0 mm do 22,0 mm 75,0 7 cm 7 Wskaênik zagêszczenia warstwy, % 98,0 8 Wolna przestrzeñ w warstwie, % v/v od 3,0 do 7,0 9. Odpornoœã na deformacje trwaùe prêdkoœã przyrostu koleiny, WTS AIR mm/1000 cykli wzglêdna gùêbokoœã koleiny, PRD AIR % 0,1 (WTS AIR0,10 ) 3,0 (PRD AIRS3,0 ) 10 Odpornoœã na dziaùanie wody wg. PN-EN 12697-12 kondycjonowane w 40 0 C z jednokrotnym cyklem zamra ania, badanie w 15 0 C, ITSR% ITSR 80 1) oznaczony wg wytycznych IBDiM, Informacje, instrukcje - zeszyt nr 64, dotyczy tylko fazy projektowania 2) próbki zagêszczone 2x75 uderzeñ ubijaka w temp 145 0 C.±5 3) oznaczenie na etapie projektowanie 4) próbki Marshalla zagêszczane 25 uderzeñ/stronê Uwaga: w przypadku gdy przyczepnoœã asfaltu do kruszywa oznaczona zgodnie z PN-84/B-06714 ark. 22, jest mniejszy ni 80%, wzglêdnie gdy spadek stabilnoœci próbek wykonanych wg. metody Marshalla a przechowywanych 48 godz. w wodzie o temp. 60 0 C ( a nastêpnie wysuszonych) przekracza 10 % do mieszanki mineralno asfaltowej powinien by stosowany œrodek adhezyjny zwiêkszaj¹cy przyczepnoœã. Bez wa nej Aprobaty Technicznej wydanej przez IBDiM œrodek nie mo e byã zastosowany. 5.3. Wytwarzanie mieszanki mineralno-asfaltowej Mieszankê mineralno-asfaltow¹ produkuje siê w otaczarce o mieszaniu cyklicznym lub ci¹gùym zapewniaj¹cej prawidùowe dozowanie skùadników, ich wysuszenie i wymieszanie oraz zachowanie temperatury skùadników i gotowej mieszanki mineralnoasfaltowej. Dozowanie skùadników, w tym tak e wstêpne, powinno byã wagowe i zautomatyzowane oraz zgodne z recept¹. Dopuszcza siê dozowanie objêtoœciowe asfaltu, przy uwzglêdnieniu zmiany jego gêstoœci w zale noœci od temperatury. Tolerancje dozowania skùadników mog¹ wynosiã: jedna dziaùka elementarna wagi, wzglêdnie przepùywomierza, lecz nie wiêcej ni 2 % w stosunku do masy skùadnika. Je eli jest przewidziane dodanie œrodka adhezyjnego, to powinien on byã dozowany do asfaltu w sposób i w iloœciach okreœlonych w recepcie. Asfalt w zbiorniku powinien byã ogrzewany w sposób poœredni, z ukùadem termostatowania, zapewniaj¹cym utrzymanie staùej temperatury z tolerancj¹ 5 o C. Kruszywo powinno byã wysuszone i tak podgrzane, aby mieszanka mineralna po dodaniu w9peùniacza uzyskaùa wùaœciw¹ temperaturê. Maksymalna temperatura gor¹cego kruszywa nie powinna byã wy sza o wiêcej ni 30 C od maksymalnej temperatury mieszanki mineralno-asfaltowej. Temperatura asfaltu w zbiorniku powinna mieœciã siê w granicach: - 50/70 od 140 0 C do 180 C Temperatura mieszanki mineralno-asfaltowej bezpoœrednio po wysypaniu z mieszalnika powinna mieœciã siê w granicach: - 50/70 od l40 Cdo l80 C. 5.4. Przygotowanie podùo a Podùo e pod warstwê wi¹ ¹c¹ z betonu asfaltowego powinno byã wyprofilowane, bez koleinowania i równe. Powierzchnia podùo a powinna byã sucha i czysta. Nierównoœci podùo a pod warstwy asfaltowe nie powinny byã wiêksze od podanych w tablicy 4. 5.5. Poù¹czenie miêdzywarstwowe Przed uùo eniem warstwy wi¹ ¹cej, warstwy ni ej le ¹ce bêd¹ oczyszczone i skropione emulsj¹ asfaltow¹ szybkorozpadow¹. Jeœli w warstwie betonu asfaltowego stosowany jest asfalt modyfikowany, do skropienia nale y byã zastosowana emulsja modyfikowana. Penetracja asfaltu wytr¹conego z emulsji nie powinna byã wy sza od 100 [0,1 mm].. Strona - 105 -

5.6. Warunki przyst¹pienia do robót Warstwa wi¹ ¹ca z betonu asfaltowego mo e byã ukùadana, gdy temperatura powietrza w ci¹gu ostatniej doby byùa nie ni sza od -2 C. Temperatura powietrza w czasie robót powinna wynosiã nie mniej 0 C (temperatura powierzchni podùo a nie mniejsza ni 5 0 C). Nie dopuszcza siê ukùadania warstwy z mieszanki mineralno-asfaltowej na oblodzonej powierzchni, podczas opadów atmosferycznych oraz silnego wiatru. W przypadku, gdy jest mo liwoœã podgrzania podùo a, np. promiennikami podczerwieni, temperatura w czasie robót mo e byã ni sza ni podano powy ej. 5.7. Zarób próbny Wykonawca przed przyst¹pieniem do produkcji mieszanek mineralno-asfaltowych jest zobowi¹zany do przeprowadzenia w obecnoœci In yniera kontrolnej produkcji. Sprawdzenie zawartoœci asfaltu w mieszance okreœla siê wykonuj¹c ekstrakcjê. Do ka dego badania skùadu mieszanki nale y u yã, próbkê o masie (w gramach) nie mniejsz¹, ni wynika to z iloczynu 100x (nominalny wymiar najwiêkszego ziarna mieszanki mineralno-asfaltowej). 5.8. Odcinek próbny Je eli In ynier uzna za konieczne wykonanie odcinka próbnego to co najmniej 3 dni przed rozpoczêciem robót, Wykonawca wykona odcinek próbny w celu: - stwierdzenia, czy u yty sprzêt jest wùaœciwy, - okreœlenia gruboœci warstwy mieszanki mineralno-asfaltowej przed zagêszczeniem, koniecznej do uzyskania wymaganej w Dokumentacji Projektowej gruboœci warstwy, - okreœlenia potrzebnej iloœci przejœã walców do uzyskania prawidùowego zagêszczenia warstwy, - sprawdzenie w badaniach kontrolnych Zamawiaj¹cego odpornoœci na odksztaùcenia trwaùe warstwy oraz pozostaùe cechy, Do takiej próby Wykonawca u yje takich samych materiaùów oraz sprzêtu, jakie bêd¹ stosowane do wykonania warstwy. Odcinek próbny powinien byã zlokalizowany w miejscu i o dùugoœci uzgodnionej z In ynierem Wykonawca przed rozpoczêciem robót zobowi¹zany jest wykazaã, e jest w stanie uzyskaã wymagane zagêszczenie warstwy. 5.9. Wykonanie warstwy z betonu asfaltowego Mieszanka mineralno-asfaltowa powinna byã wbudowywana ukùadark¹ Wyposa on¹ w ukùad z automatycznym sterowaniem gruboœci warstwy i utrzymywaniem niwelety zgodnie z Dokumentacj¹ Projektow¹. Zagêszczanie mieszanki powinno odbywaã siê zgodnie z ustalonym schematem przejœã walców gwarantuj¹cym uzyskanie prawidùowego zagêszczenia. Pocz¹tkowa temperatura mieszanki w czasie zagêszczania powinna mieœciã siê w przedziale minimalnych i maksymalnych temperatur mieszanki zgodnie z p. 5.3. Faktyczn¹, wymagan¹ temperaturê zagêszczania mo na te ustaliã podczas wykonywania odcinka próbnego. Zagêszczanie mieszanki nale y rozpocz¹ã od krawêdzi nawierzchni ku œrodkowi. Wskaênik zagêszczenia uùo onej warstwy powinien byã zgodny z wymaganiami podanymi w punkcie 9 tablicy 3.2 zale nie od miejsca wbudowywania mieszanki mineralnoasfaltowej. Zù¹cza w warstwie powinny byã wykonane w linii prostej, równolegle lub prostopadle do osi drogi. Zù¹cza poprzeczne, wynikaj¹ce z dziennej dziaùki roboczej, powinny byã równo obciête i zabezpieczone listw¹ przed uszkodzeniem. Krawêdê poprzeczna, przed rozpoczêciem ukùadania nastêpnego odcinka roboczego powinna byã przesmarowana gor¹cym asfaltem tego samego rodzaju, co zastosowany w mieszance. W przekrojach ulicznych nale y przesmarowaã gor¹cym asfaltem albo asfaltow¹ zalew¹ drogow¹ styki krawê ników, wpustów itp. z wbudowywan¹ warstw¹. Zù¹cza w konstrukcji wielowarstwowej powinny byã przesuniête wzglêdem siebie co najmniej o 15 cm. Zù¹cza powinny byã caùkowicie zwi¹zane, a przylegaj¹ce warstwy powinny byã w jednym poziomie. 5.10. Warstwa œcieralna z betonu asfaltowego 5.10.1. Projektowanie mieszanki mineralno-asfaltowej Przed przyst¹pieniem do robót, w terminie uzgodnionym z In ynierem, Wykonawca dostarczy In ynierowi do akceptacji projekt skùadu mieszanki mineralno-asfaltowej oraz wyniki badañ laboratoryjnych poszczególnych skùadników i próbki materiaùów pobrane w obecnoœci In yniera do wykonania badañ kontrolnych przez Inwestora. Projektowanie mieszanki mineralno-asfaltowej polega na: doborze skùadników mieszanki mineralnej, doborze optymalnej iloœci asfaltu, okreœleniu jej wùaœciwoœci i porównaniu wyników z zaùo eniami projektowymi. Krzywa uziarnienia mieszanki mineralnej powinna mieœciã siê w polu dobrego uziarnienia wyznaczonego przez krzywe graniczne. 5.10.2. Warstwa œcieralna z betonu asfaltowego Rzêdne krzywych granicznych uziarnienia mieszanek mineralnych do warstwy œcieralnej z betonu asfaltowego oraz orientacyjne zawartoœci asfaltu podano w tablicy 3.4. Tablica 3.4.Rzêdne krzywych granicznych uziarnienia mieszanki mineralnej do warstwy œcieralnej z betonu asfaltowego oraz orientacyjne zawartoœci asfaltu Strona - 106 -

Rzêdne krzywych granicznych MM w zale noœci od kategorii ruchu Wymiar oczek KR 2 sit #, mm Mieszanka mineralna, mm Zawartoœã asfaltu od 0 do 11 Przechodzi przez: 25,0 20,0 16,0 12,8 9,6 8,0 6,3 4,0 2,0 Zawartoœã ziarn > 2,0 0,85 0,42 0,30 0,18 0,15 0,075 Orientacyjna zawartoœã asfaltu w MMA, % m/m 100 90 100 78 100 60 100 41 71 (29 59) 27 52 18 39 15 34 13 25 12 22 8 12 5,5 6,5 1) mieszanka o uziarnieniu nieci¹gùym; uziarnienie nietypowe dla MM betonu asfaltowego Skùad mieszanki mineralno-asfaltowej powinien byã ustalony na podstawie badañ próbek wykonanych wg metody Marshalla. Próbki powinny speùniaã wymagania podane w tablicy 3.5. Tablica. 3.5. Wymagania wobec mieszanek mineralno-asfaltowych warstwy œcieralnej z betonu asfaltowego Lp. Wùaœciwoœci 6 Gruboœã w cm warstwy z MMA o uziarnieniu: od 0 mm do 11,0 mm Wymagania wobec warstwy œcieralnej z BA w zale noœci od kategorii ruchu KR 2 Zgodnie z dokumentacj¹ projektow¹ 7 Wskaênik zagêszczenia warstwy, % 98,0 8 Wolna przestrzeñ w warstwie, % (v/v) od 1,5 do 5,0 5.10.3. Wytwarzanie i wbudowanie mieszanki Mieszankê mineralno-asfaltow¹ produkuje siê w otaczarce o mieszaniu cyklicznym lub ci¹gùym zapewniaj¹cej prawidùowe dozowanie skùadników, ich wysuszenie i wymieszanie oraz zachowanie temperatury skùadników i gotowej mieszanki mineralnoasfaltowej. Dozowanie skùadników, w tym tak e wstêpne, powinno byã wagowe i zautomatyzowane oraz zgodne z recept¹. Dopuszcza siê dozowanie objêtoœciowe asfaltu, przy uwzglêdnieniu zmiany jego gêstoœci w zale noœci od temperatury. Tolerancje dozowania skùadników mog¹ wynosiã: jedna dziaùka elementarna wagi, wzglêdnie przepùywomierza, lecz nie wiêcej ni 2 % w stosunku do masy skùadnika. Je eli jest przewidziane dodanie œrodka adhezyjnego, to powinien on byã dozowany do asfaltu w sposób i w iloœciach okreœlonych w recepcie. Asfalt w zbiorniku powinien byã ogrzewany w sposób poœredni, z ukùadem termostatowania, zapewniaj¹cym utrzymanie staùej temperatury z tolerancj¹ 5 o C. Temperatura asfaltu w zbiorniku powinna wynosiã: - dla D 70 od 140 o C do 160 o C, - dla polimeroasfaltu - wg wskazañ producenta polimeroasfaltu. Kruszywo powinno byã wysuszone i tak podgrzane, aby mieszanka mineralna po dodaniu wypeùniacza uzyskaùa wùaœciw¹ temperaturê. Maksymalna temperatura gor¹cego kruszywa nie powinna byã wy sza o wiêcej ni 30 o C od maksymalnej temperatury mieszanki mineralno-asfaltowej. Temperatura mieszanki mineralno-asfaltowej powinna wynosiã: - z D 70 od 135 o C do 165 o C, Strona - 107 -

- z polimeroasfaltem - wg wskazañ producenta polimeroasfaltu. 5.10.3.1. Przygotowanie podùo a Podùo e pod warstwê nawierzchni z betonu asfaltowego powinno byã wyprofilowane i równe. Powierzchnia podùo a powinna byã sucha i czysta. Nierównoœci podùo a pod warstwy asfaltowe nie powinny byã wiêksze od podanych w tablicy 3.7. Tablica 3.7. Maksymalne nierównoœci podùo a pod warstwy asfaltowe, mm Lp. Drogi i place Podùo e pod warstwê œcieraln¹ 1 Drogi klasy A, S i GP 6 2 Drogi klasy G i Z 9 3 Drogi klasy L i D oraz place i parkingi 12 W przypadku gdy nierównoœci podùo a s¹ wiêksze od podanych w tablicy 7, podùo e nale y wyrównaã poprzez frezowanie lub uùo enie warstwy wyrównawczej. Przed rozùo eniem warstwy nawierzchni z betonu asfaltowego, podùo e nale y skropiã emulsj¹ asfaltow¹ lub asfaltem upùynnionym w iloœci ustalonej w SST. Zalecane iloœci asfaltu po odparowaniu wody z emulsji lub upùynniacza podano w tablicy 3.8. Powierzchnie czoùowe krawê ników, wùazów, wpustów itp. urz¹dzeñ powinny byã pokryte asfaltem lub materiaùem uszczelniaj¹cym okreœlonym w SST i zaakceptowanym przez In yniera. Tablica 3.8. Zalecane iloœci asfaltu po odparowaniu wody z emulsji asfaltowej lub upùynniacza z asfaltu upùynnionego Lp. Iloœã asfaltu po odparowaniu wody z Podùo e do wykonania warstwy emulsji lub upùynniacza z asfaltu z mieszanki betonu asfaltowego upùynnionego, kg/m 2 Podùo e pod warstwê asfaltow¹ 1 Podbudowa/nawierzchnia tùuczniowa od 0,7 do 1,0 2 Podbudowa z kruszywa stabilizowanego mechanicznie od 0,5 do 0,7 3 Podbudowa z chudego betonu lub gruntu stabilizowanego cementem od 0,3 do 0,5 4 Nawierzchnia asfaltowa o chropowatej powierzchni od 0,2 do 0,5 5.10.3.2. Poù¹czenie miêdzywarstwowe Ka d¹ uùo on¹ warstwê nale y skropiã emulsj¹ asfaltow¹ lub asfaltem upùynnionym przed uùo eniem nastêpnej, w celu zapewnienia odpowiedniego poù¹czenia miêdzywarstwowego, w iloœci ustalonej w SST. Zalecane iloœci asfaltu po odparowaniu wody z emulsji asfaltowej lub upùynniacza podano w tablicy 3.9. Tablica 3.9. Zalecane iloœci asfaltu po odparowaniu wody z emulsji asfaltowej lub upùynniacza z asfaltu upùynnionego Lp. Poù¹czenie nowych warstw Iloœã asfaltu po odparowaniu wody z emulsji lub upùynniacza z asfaltu upùynnionego kg/m 2 1 Podbudowa asfaltowa 2 Asfaltowa warstwa wyrównawcza lub od 0,3 do 0,5 wzmacniaj¹ca 3 Asfaltowa warstwa wi¹ ¹ca od 0,1 do 0,3 Skropienie powinno byã wykonane z wyprzedzeniem w czasie przewidzianym na odparowanie wody lub ulotnienie upùynniacza; orientacyjny czas wyprzedzenia wynosi co najmniej: 8 h przy iloœci powy ej 1,0 kg/m 2 emulsji lub asfaltu upùynnionego, 2 h przy iloœci od 0,5 do 1,0 kg/m 2 emulsji lub asfaltu upùynnionego, 0,5 h przy iloœci od 0,2 do 0,5 kg/m 2 emulsji lub asfaltu upùynnionego. Wymaganie nie dotyczy skropienia ramp¹ otaczarki. 5.10.3.3.. Warunki przyst¹pienia do robót Warstwa nawierzchni z betonu asfaltowego mo e byã ukùadana, gdy temperatura otoczenia jest nie ni sza od +5 o C dla wykonywanej warstwy gruboœci > 8 cm i + 10 0 C dla wykonywanej warstwy gruboœci 8 cm. Nie dopuszcza siê ukùadania mieszanki mineralno-asfaltowej na mokrym podùo u, podczas opadów atmosferycznych oraz silnego wiatru (V > 16 m/s). 5.10.3.4.. Zarób próbny Wykonawca przed przyst¹pieniem do produkcji mieszanek mineralno-asfaltowych jest zobowi¹zany do przeprowadzenia w obecnoœci In yniera kontrolnej produkcji. Sprawdzenie zawartoœci asfaltu w mieszance okreœla siê wykonuj¹c ekstrakcjê. Tolerancje zawartoœci skùadników mieszanki mineralno-asfaltowej wzglêdem skùadu zaprojektowanego podano w tablicy 3.10. Tablica 3.10. Tolerancje zawartoœci skùadników mieszanki mineralno-asfaltowej wzglêdem skùadu zaprojektowanego przy badaniu pojedynczej próbki metod¹ ekstrakcji, % m/m Strona - 108 -

Lp. Skùadniki mieszanki mineralno-asfaltowej Mieszanki mineralnoasfaltowe do nawierzchni dróg o kategorii ruchu KR 2 1 Ziarna pozostaj¹ce na sitach o oczkach # mm: 31,5; 25,0; 20,0; 16,0; 12,8; 9,6; 8,0; 6,3; 4,0; 2,0 5,0 2 Ziarna pozostaj¹ce na sitach o oczkach # mm: 0,85; 0,42; 0,30; 0,18; 0,15; 0,075 3,0 3 Ziarna przechodz¹ce przez sito o oczkach # 0,075mm 2,0 4 Asfalt 0,5 5.10.3.5. Odcinek próbny Je eli w SST przewidziano koniecznoœã wykonania odcinka próbnego, to co najmniej na 3 dni przed rozpoczêciem robót, Wykonawca wykona odcinek próbny w celu: stwierdzenia czy u yty sprzêt jest wùaœciwy, okreœlenia gruboœci warstwy mieszanki mineralno-asfaltowej przed zagêszczeniem, koniecznej do uzyskania wymaganej w dokumentacji projektowej gruboœci warstwy, okreœlenia potrzebnej iloœci przejœã walców dla uzyskania prawidùowego zagêszczenia warstwy. Do takiej próby Wykonawca u yje takich materiaùów oraz sprzêtu, jakie bêd¹ stosowane do wykonania warstwy nawierzchni. Odcinek próbny powinien byã zlokalizowany w miejscu wskazanym przez In yniera. Wykonawca mo e przyst¹piã do wykonywania warstwy nawierzchni po zaakceptowaniu odcinka próbnego przez In yniera. 5.10.3.6.. Wykonanie warstwy z betonu asfaltowego Mieszanka mineralno-asfaltowa powinna byã wbudowywana ukùadark¹ wyposa on¹ w ukùad z automatycznym sterowaniem gruboœci warstwy i utrzymywaniem niwelety zgodnie z dokumentacj¹ projektow¹. Temperatura mieszanki wbudowywanej nie powinna byã ni sza od minimalnej temperatury mieszanki podanej w pkcie 5.3. Zagêszczanie mieszanki powinno odbywaã siê bezzwùocznie zgodnie ze schematem przejœã walca ustalonym na odcinku próbnym. Pocz¹tkowa temperatura mieszanki w czasie zagêszczania powinna wynosiã nie mniej ni : - dla asfaltu D 50/70 125 o C, - dla polimeroasfaltu - wg wskazañ producenta polimeroasfaltów. Zagêszczanie nale y rozpocz¹ã od krawêdzi nawierzchni ku osi. Wskaênik zagêszczenia uùo onej warstwy powinien byã zgodny z wymaganiami podanymi w tablicach 4 i 6. Zù¹cza w nawierzchni powinny byã wykonane w linii prostej, równolegle lub prostopadle do osi drogi. Zù¹cza w konstrukcji wielowarstwowej powinny byã przesuniête wzglêdem siebie co najmniej o 15 cm. Zù¹cza powinny byã caùkowicie zwi¹zane, a przylegaj¹ce warstwy powinny byã w jednym poziomie. Zù¹cze robocze powinno byã równo obciête i powierzchnia obciêtej krawêdzi powinna byã posmarowana asfaltem lub oklejona samoprzylepn¹ taœm¹ asfaltowo-kauczukow¹. Sposób wykonywania zù¹cz roboczych powinien byã zaakceptowany przez In yniera. 6. KONTROLA JAKOÚCI ROBÓT 6.1. Ogólne zasady kontroli jakoœci robót Ogólne zasady kontroli jakoœci robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 6. 6.2. Badania przed przyst¹pieniem do robót Przed przyst¹pieniem do robót Wykonawca powinien wykonaã badania asfaltu, wypeùniacza oraz kruszyw przeznaczonych do produkcji mieszanki mineralno-asfaltowej i przedstawiã wyniki tych badañ In ynierowi do akceptacji. 6.3. Badania w czasie robót 6.3.1. Czêstotliwoœã oraz zakres badañ i pomiarów Podczas produkcji mieszanki w otaczarce, Wykonawca powinien pobieraã próbki gor¹cej mieszanki i wykonywaã badania kontrolne skùadu (uziarnienia i zawartoœci asfaltu). Próbki do badañ sprawdzaj¹cych i odbiorczych nale y pobieraã na budowie. Czêstoœã pobierania próbek okreœla tablica 4.1. Tablica 4.1. Czêstoœã pobierania próbek w zale noœci od wielkoœci produkcji Wielkoœã produkcji (caùkowita w ramach kontraktu) Do 500 ton Od 501 ton Jedna próbka (ekstrakcja) na ka de: 250 ton lub jeden raz dziennie 1000 ton lub jeden raz dziennie Dopuszczalne odchylenia zawartoœci skùadników mieszanki mineralno-asfaltowej wzglêdem skùadu zaprojektowanego powinny mieœciã siê w granicach podanych w tablicy 4.2. Strona - 109 -

Tablica 4.2. Dopuszczalne odchylenia zawartoœci skùadników mieszanki mineralno-asfaltowej wzglêdem skùadu zaprojektowanego przy badaniu pojedynczej próbki metod¹ ekstrakcji, [% m/m] Mieszanki mineralno-asfaltowe do Lp. Skùadniki mieszanki nawierzchni dróg o kategorii ruchu mineralno-asfaltowej KR 2 1 Ziarna pozostaj¹ce na sitach o oczkach # (mm): 25,0; 20,0; 12,5; 9,6; 8,0; 6,3; 4,0; 4,0 2,0 2 Jw. 0,85; 0,42; 0,30; 0,18; 0,15; 2,0 3 Ziarna przechodz¹ce przez sito o oczkach # 1,5 0,075mm (lub 0,063) 4 Asfalt 0,3 Nie dopuszcza siê oceniania dokùadnoœci pracy otaczarki oraz prawidùowoœci skùadu mieszanki mineralnej na podstawie tzw. Suchego zarobu, z uwagi na segregacjê kruszywa. Czêstoœã oraz zakres pozostaùych badañ i pomiarów w czasie wytwarzania mieszanki mineralno asfaltowej i wykonywania nawierzchni podano w tablicy 4.3. Tablica 4.3. Czêstoœã oraz zakres badañ i pomiarów w czasie wytwarzania mieszanki i ukùadania nawierzchni - Lp Wyszczególnienie badañ Czêstoœã badañ KONTROLNE BADANJA MATERIALÓW Uziarnienie kruszywa, zawartoœã ziaren 1 nieforemnych, zawartoœã zanieczyszczeñ Raz dziennie dla ka dej frakcji -. obcych, wskaênik piaskowy 2. 3. 4. Uziarnienie i wilgotnoœã wypeùniacza Wùaœciwoœci asfaltu - Penetracja w 25 C lub temperatura miêknienia wg. PiK (W przypadku rozbie noœci nale y postêpowaã zgodnie z zapisami normy PN-EN ISO, 4259.) Badania cech kruszyw Jedno badanie na 200 ton dostarczonego wypeùniacza I x na ka de 200 ton dostawy Przed rozpoczêciem robót (do zatwierdzenia) i co najmniej 1 raz w toku (wa noœã badañ 12 miesiêcy) KONTROLNE BADANIA MIESZANIU 5. Temperatura skùadników Dozór ci¹gùy 6. Temperatura mieszanki Ka dy samochód przy zaùadunku i w czasie wbudowywania mieszanki 7. Zawartoœã asfaltu i uziarnienie mieszanki wedùug tablicy 3.1 Jeden raz na ka de do 500 ton 8 Wolna przestrzeñ w próbkach Marshalla produkcji dziennie, dwa razy przy. produkcji dziennej powy ej 500 t KONTROLNE BADANIA WARSTWY 9 Gruboœã i wskaênik zagêszczenia warstwy, lx na 50 m uùo onej warstwy wolna przestrzeñ w warstwie! 6.3.2. Skùad i uziarnienie mieszanki mineralno-asfaltowej Badanie skùadu mieszanki mineralno-asfaltowej polega na wykonaniu ekstrakcji wg. procedury opisanej z Zeszycie 64 IBDM.. Wyniki powinny byã zgodne z recept¹ laboratoryjn¹ z tolerancj¹ okreœlon¹ w tablicy 4.2. lub 4.3. Dopuszcza siê wykonanie badañ innymi równowa nymi metodami. 6.3.3. Badanie wùaœciwoœci kruszywa Z czêstoœci¹ podan¹ w tablicy 4.4. lub 4.5. nale y kontrolowaã ka dy rodzaj dostarczonego kruszywa drobnego i ka d¹ frakcjê grysów, wszelkie odchyùki od uziarnienia materiaùów u ytych do opracowania receptury powinny byã uwzglêdnione na bie ¹co w dozowaniu wstêpnym otaczarni. 6.3.4. Pomiar temperatury skùadników mieszanki Pomiar temperatury polega na odczytaniu temperatury na skali odpowiedniego (wzorcowego) termometru zamontowanego na otaczarce. Temperatura powinna byã zgodna z wymaganiami podanymi w pkt. 5.3. 6.3.5. Pomiar temperatury mieszanki Pomiar temperatury mieszanki powinien byã dokonany przy zaùadunku i w czasie wbudowania w nawierzchniê.. Temperatura powinna byã zgodna z wymaganiami podanymi w pkt. 5.3. Strona - 110 -

6.3.6. Sprawdzenie wygl¹du mieszanki Sprawdzenie wygl¹du mieszanki mineralno-asfaltowej polega na ocenie wizualnej jej wygl¹du w czasie produkcji, zaùadunku, rozùadunku i wbudowywania. 6.3.7. Wùaœciwoœci mieszanki (stabilnoœã. odksztaùcenie oraz wolna przestrzeñ) Nale y okreœlaã woln¹ przestrzeñ na próbkach zagêszczonych metod¹ Marshalla. Gêstoœã strukturaln¹ próbek Marshalla wykonanych z mieszanki pobranej w dniu jej wbudowania, nale y okreœliã metod¹ hydrostatyczn¹ (opis podano w Zeszycie 64 wydanym przez IBDiM bez u ycia denaturatu). Stabilnoœã i odksztaùcenie nale y wykonaã zgodnie z Zeszytem 64 wydanym przez IBDiM. Wyniki powinny byã zgodne z tablic¹ 3.2. 6.4. Badania dotycz¹ce cech geometrycznych i wùaœciwoœci podbudowy z betonu asfaltowego 6.4.1. Czêstotliwoœã oraz zakres badañ i pomiarów Czêstotliwoœã oraz zakres badañ i pomiarów wykonanej podbudowy z betonu asfaltowego podaje tablica 5.1. Tablica 5.1. Czêstotliwoœã oraz zakres badañ i pomiarów wykonanej podbudowy z betonu asfaltowego Lp. Badana cecha Minimalna czêstotliwoœã badañ i pomiarów 1 Szerokoœã warstwy 2 razy na odcinku drogi o dùugoœci 1 km* 2 Równoœã podùu na warstwy ka dy pas ruchu planografem 3 Równoœã poprzeczna warstwy Co 5 m a liczba pomiarów nie mniejsza ni 20 4 Spadki poprzeczne warstwy *) 10 razy na odcinku drogi o dùugoœci 1 km 5 Rzêdne wysokoœciowe warstwy Co 20m na prostych i co 10m na ùukach, na osi i 6 Uksztaùtowanie osi w planie *) krawêdziach jezdni 7 Zù¹cza podùu ne i poprzeczne caùa dùugoœã zù¹cza 8 Krawêdê obramowanie warstwy caùa dùugoœã 9 Wygl¹d warstwy ocena ci¹gùa Uwagi: *) dodatkowe pomiary spadków poprzecznych i uksztaùtowania osi w planie nale y wykonaã w punktach gùównych ùuków poziomych. 6.4.2. Szerokoœã podbudowy Szerokoœã podbudowy powinna byã zgodna z dokumentacj¹ projektow¹, nie wiêksza od niej o 5 cm. 6.4.3. Równoœã podùu na Nale y wykonaã pomiar planografem wg. BN-68/8931-04. Nierównoœci podùu ne wykonanej warstwy nie powinny przekraczaã 6 mm. 6.4.4. Równoœã poprzeczna Do pomiaru równoœci poprzecznej stosuje siê metodê 4-m ùaty i klina wg BN-68/8931-04. Wymagana równoœã poprzeczna jest okreœlona przez wartoœã odchyleñ równoœci, które nie mog¹ byã przekroczone w liczbie pomiarów stanowi¹cych 100% liczby wszystkich pomiarów na badanym odcinku. Odchylenia równoœci oznacza najwiêksz¹ odlegùoœã miêdzy ùat¹, a mierzon¹ nawierzchni¹ w danym profilu. Wartoœci odchyleñ wyra one w milimetrach, okreœlaj¹ tablice 7.1. Tablica 7.1. Dopuszczalne odchylenia równoœci poprzecznej, wyra one w mm 6.4.5. Spadki poprzeczne Element nawierzchni 100% pasy ruchu zasadnicze, 6,0 mm Spadki poprzeczne na odcinkach prostych i na ùukach powinny byã zgodne z dokumentacj¹ projektow¹, z tolerancj¹ 0,5 %. 6.4.6. Rzêdne wysokoœciowe Rzêdne wysokoœciowe powinny byã zgodne z dokumentacj¹ projektow¹, z tolerancj¹ ± 1 cm. Wymaga siê aby 95% zmierzonych rzêdnych warstwy nie przekraczaùo dopuszczalnych odchyleñ. 6.4.7. Uksztaùtowanie osi w planie Oœ podbudowy w planie powinna byã usytuowana zgodnie z dokumentacj¹ projektow¹, z tolerancj¹ 5 cm. 6.4.8. Gruboœã warstwy Strona - 111 -

Gruboœã rzeczywista uùo onej warstwy po zagêszczeniu powinna mieœciã siê z tolerancj¹ 10% w stosunku do gruboœci zaprojektowanej. Caùkowita gruboœã wszystkich wbudowanych warstw nie powinna byã mniejsza od gruboœci zaprojektowanej. 6.4.10. Zù¹cza podùu ne i poprzeczne Zù¹cza podbudowy powinny byã wykonane w linii prostej, równolegle lub prostopadle do osi. Zù¹cza powinny byã caùkowicie zwi¹zane, a przylegaj¹ce warstwy powinny byã w jednym poziomie. 6.4.11. Krawêdzie podbudowy i obramowania Warstwa przy opornikach drogowych i urz¹dzeniach w jezdni powinna wystawaã od 3 nim do 5 mm ponad ich powierzchniê. Warstwa nieobramowana powinna byã wyprofilowana i w miejscach, gdzie zaszùa koniecznoœã obciêcia, pokryta asfaltem podobnego rodzaju jak u yty do wykonania warstwy, albo pokryta asfaltow¹ zalew¹ drogow¹. Gruboœã warstwy pokrycia nie powinna byã mniejsza od 2 mm. 6.4.12. Wygl¹d podbudowy Podbudowa powinna mieã jednolit¹ teksturê, bez miejsc przeasfaltowanych, porowatych, ùuszcz¹cych siê i spêkanych. 6.4.13. Zagêszczenie podbudowy i wolna przestrzeñ Zagêszczenie i wolna przestrzeñ podbudowy powinny byã zgodne z wymaganiami ustalonymi w pkt. 9 i 10 tablicy 3.2 7. OBMIAR ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót Ogólne zasady obmiaru robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 7. 7.2. Jednostka obmiarowa Jednostk¹ obmiarow¹ jest m 2 (metr kwadratowy) warstwy nawierzchni z betonu asfaltowego. 8. ODBIÓR ROBÓT Ogólne zasady odbioru robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 8. Roboty uznaje siê za wykonane zgodnie z dokumentacj¹ projektow¹ i SST, je eli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji wg pktu 6 i PN-S-96025:2000 daùy wyniki pozytywne. 9. PODSTAWA P ATNOÚCI 9.1. Ogólne ustalenia dotycz¹ce podstawy pùatnoœci Ogólne ustalenia dotycz¹ce podstawy pùatnoœci podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 9. 9.2. Cena jednostki obmiarowej Cena wykonania 1 m 2 warstwy nawierzchni z betonu asfaltowego obejmuje: prace pomiarowe i roboty przygotowawcze, oznakowanie robót, zgodnie z zatwierdzonym projektem organizacji ruchu, dostarczenie materiaùów, wyprodukowanie mieszanki mineralno-asfaltowej i jej transport na miejsce wbudowania, posmarowanie lepiszczem krawêdzi urz¹dzeñ obcych i krawê ników, skropienie miêdzywarstwowe, rozùo enie i zagêszczenie mieszanki mineralno-asfaltowej, obciêcie krawêdzi i posmarowanie asfaltem, przeprowadzenie pomiarów i badañ laboratoryjnych, wymaganych w specyfikacji technicznej. 10. PRZEPISY ZWI ZANE 10. Normy 1. PN-BN ù3043:2004 Kruszywo do mieszanek mineralno-asfaltowych i powierzchniowych utrwaleñ na drogach, lotniskach i innych powierzchniach przeznaczonych do ruchu. 2. PN-S-96025:2000 Drogi samochodowe i lotniskowe. Nawierzchnie asfaltowe Wymagania. 3. PN-EN 12697-22:2004(U) Mieszanki mineralno-asfaltowe. Metody badania mieszanek mineralno- asfaltowych na gor¹co. Czêœã 22. Trasowanie koùem 4. PN-EN ISO 4259:2002 Przetwory naftowe. Wyznaczanie i stosowanie precyzji metod badania. 5. BN-68/8931-04 Drogi samochodowe. Pomiar równoœci planografem i ùat¹. 6. PN-BN 12697-12:2004 (U): Mieszanki mineralno-asfaltowe. Metody badania mieszanek mineralno-asfaltowych na gor¹co. Czêœã 12: Strona - 112 -

Okreœlanie wra liwoœci próbek asfaltowych na wodê 7. PN-BN 1367-3 Badania wùaœciwoœci cieplnych i odpornoœci kruszywa na dziaùanie czynników atmosferycznych. Czêœã 3. Badanie bazaltowej zgorzeli sùonecznej metod¹ gotowania. 8. PN-BN 12697-23:2004 (U): Mieszanki mineralno-asfaltowe. Metody badania mieszanek mineralno-asfaltowych na gor¹co. Czêœã 23: Okreœlanie poœredniej wytrzymaùoœci na rozci¹ganie próbek asfaltowych 9. PN-BN 12697-27:2005: Mieszanki mineralna-asfaltowe. Metody badañ mieszanek mineralno-asfaltowych na gor¹co. Czêœã 27: Pobieranie próbek 10. PN-BN ISO 13473 I Charakterystyka struktury nawierzchni przy u yciu profili powierzchniowych Czêœã 1: Okreœlenie œredniej gùêbokoœci profilu, 11. PN-BN 13036-7 Drogi samochodowe i lotniskowe Metody badañ Czêœã 7: Pomiar nierównoœci nawierzchni; badanie liniaùem mierniczym. 10.2. Inne dokumenty 27. Warunki techniczne. Drogowe kationowe emulsje asfaltowe BmA-99. Informacje, instrukcje- zeszyt 60, IBDiM, Warszawa 1999 r. 28. Katalog typowych konstrukcji nawierzchni podatnych i póùsztywnych, IBDiM, Warszawa 1997 r. 29. Katalog wzmocnieñ i remontów nawierzchni podatnych i póùsztywnych, IBDiM, Warszawa 2001 r. 30. Procedury badañ do projektowania skùadu i kontroli mieszanek mineralno-asfaltowych. IBDiM Warszawa 2002. Zeszyt 64. 31. Procedury badañ do projektowania skùadu i kontroli mieszanek mineralno-asfaltowych, Informacje, Instrukcje, Zeszyt 64, IBDiM, 2002 32. Tymczasowe Wytyczne Techniczne. Polimeroasfalty Drogowe TWT-PAD-2003, Informacje, Instrukcje, Zeszyt 65, IBDiM, 2003 33. Rozporz¹dzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadaã drogi publiczne i ich usytuowanie (DzU. Nr 43 z 1999 r., poz. 430). 34. WT-1 2008 Kruszywa Wymagania techniczne. Kruszywa do mieszanek mineralno asfaltowych i powierzchniowych utrwaleñ stosowanych na drogach, lotniskach i innych powierzchniach przeznaczonych do ruchu 35. Tymczasowe Wytyczne Techniczne, Polinieroasfalty drogawã. TWT -PAD-2003.Informacje, instrukcje -zeszyt 65, IBDiM, Warszawa 2003 r. Strona - 113 -

DO06.00.00. ROBOTY WYKOÑCZENIOWE D-06.01.01. UMOCNIENIE SKARP I ROWÓW PRZEZ OBSIANE 1. WSTÆP 1.1. Przedmiot ST Przedmiotem niniejszej specyfikacji technicznej (ST) s¹ wymagania dotycz¹ce wykonania i odbioru robót zwi¹zanych z przeciwerozyjnym umocnieniem powierzchniowym skarp, rowów przez obsianie 1.2. Zakres stosowania ST Specyfikacja techniczna (ST) jest stosowana jako dokument przetargowy i kontraktowy przy zleceniu i realizacji robót wymienionych w pkt. 1.1 1.3. Zakres robót objêtych ST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotycz¹ zasad prowadzenia robót zwi¹zanych z trwaùym powierzchniowym umocnieniem skarp, rowów i œcieków nastêpuj¹cymi sposobami: humusowaniem, obsianiem, darniowaniem; Ustalenia ST nie dotycz¹ umocnienia zboczy skalnych (z ochron¹ przed obwaùami kamieni), skarp wymagaj¹cych zbrojenia lub obudowy oraz skarp okresowo lub trwale omywanych wod¹. 1.4. Okreœlenia podstawowe 1.4.1. Ziemia urodzajna (humus) - ziemia roœlinna zawieraj¹ca co najmniej 2% czêœci organicznych. 1.4.2. Humusowanie - zespóù czynnoœci przygotowuj¹cych powierzchniê gruntu do obudowy roœlinnej, obejmuj¹cy dogêszczenie gruntu, rowkowanie, naniesienie ziemi urodzajnej z jej grabieniem (bronowaniem) i dogêszczeniem. 1.4.3. Pozostaùe okreœlenia podstawowe s¹ zgodne z odpowiednimi polskimi normami i z definicjami podanymi w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 1.4. 1.5. Ogólne wymagania dotycz¹ce robót 2. MATERIA Y Ogólne wymagania dotycz¹ce robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 1.5. 2.1. Ogólne wymagania dotycz¹ce materiaùów pkt 2. Ogólne wymagania dotycz¹ce materiaùów, ich pozyskiwania i skùadowania, podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne 2.2. Rodzaje materiaùów Materiaùami stosowanymi przy umacnianiu skarp, rowów i œcieków objêtymi niniejsz¹ SST s¹: darnina, ziemia urodzajna, nasiona traw, 2.3. Darnina Darninê nale y wycinaã z obszarów poùo onych najbli ej miejsca wbudowania. Ciêcie nale y przeprowadzaã przy u yciu specjalnych pùugów i krojów. Pùaty lub pasma wyciêtej darniny, w zale noœci od gruntu na jakim bêd¹ ukùadane, powinny mieã szerokoœã od 25 do 50 cm i gruboœã od 6 do 10 cm. Wyciêta darnina powinna byã w krótkim czasie wbudowana. Darninê, je eli nie jest od razu wbudowana, nale y ukùadaã warstwami w stosy, stron¹ porostu do siebie, na wysokoœã nie wiêksz¹ ni 1 m. Uùo one stosy winny byã utrzymywane w stanie wilgotnym w warunkach zabezpieczaj¹cych darninê przed zanieczyszczeniem, najwy ej przez 30 dni. 2.4. Ziemia urodzajna (humus) Ziemia urodzajna powinna zawieraã co najmniej 2% czêœci organicznych. Ziemia urodzajna powinna byã wilgotna i pozbawiona kamieni wiêkszych od 5 cm oraz wolna od zanieczyszczeñ obcych. W przypadkach w¹tpliwych In ynier mo e zleciã wykonanie badañ w celu stwierdzenia, e ziemia urodzajna odpowiada nastêpuj¹cym kryteriom: a) optymalny skùad granulometryczny: - frakcja ilasta (d < 0,002 mm) 12-18%, - frakcja pylasta (0,002 do 0,05mm) 20-30%, - frakcja piaszczysta (0,05 do 2,0 mm) 45-70%, b) zawartoœã fosforu (P 2 O 5 ) > 20 mg/m 2, c) zawartoœã potasu (K 2 O) > 30 mg/m 2, Strona - 114 -

d) kwasowoœã ph 5,5. 2.5. Nasiona traw Wybór gatunków traw nale y dostosowaã do rodzaju gleby i stopnia jej zawilgocenia. Zaleca siê stosowaã mieszanki traw o drobnym, gêstym ukorzenieniu, speùniaj¹ce wymagania PN-R-65023:1999 i PN-B-12074:1998. 3. SPRZÆT 3.1. Ogólne wymagania dotycz¹ce sprzêtu Ogólne wymagania dotycz¹ce sprzêtu podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 3. 3.2. Sprzêt do wykonania robót Wykonawca przystêpuj¹cy do wykonania umocnienia techniczno-biologicznego powinien wykazaã siê mo liwoœci¹ korzystania z nastêpuj¹cego sprzêtu: walców gùadkich, ebrowanych lub ryflowanych, ubijaków o rêcznym prowadzeniu, wibratorów samobie nych, cysterny z wod¹ pod ciœnieniem (do zraszania) oraz wê y do podlewania (miejsc niedostêpnych). 4. TRANSPORT 4.1. Ogólne wymagania dotycz¹ce transportu Ogólne wymagania dotycz¹ce transportu podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 4. 4.2. Transport materiaùów 4.2.1. Transport darniny Darninê mo na przewoziã dowolnymi œrodkami transportu w warunkach zabezpieczaj¹cych przed obsypaniem siê ziemi roœlinnej i odkryciem korzonków trawy oraz przed innymi uszkodzeniami. 4.2.2. Transport nasion traw Nasiona traw mo na przewoziã dowolnymi œrodkami transportu w warunkach zabezpieczaj¹cych je przed zawilgoceniem. 4.2.3. Transport kruszywa Kruszywo mo na przewoziã dowolnymi œrodkami transportu w warunkach zabezpieczaj¹cych je przed zanieczyszczeniem, zmieszaniem z innymi kruszywami i nadmiernym zawilgoceniem. 5. WYKONANIE ROBÓT 5.1. Ogólne zasady wykonania robót 5.2. Humusowanie Ogólne zasady wykonania robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 5. Humusowanie powinno byã wykonywane od górnej krawêdzi skarpy do jej dolnej krawêdzi. Warstwa ziemi urodzajnej powinna siêgaã poza górn¹ krawêdê skarpy i poza podnó e skarpy nasypu od 15 do 25 cm. Gruboœã pokrycia ziemi¹ urodzajn¹ powinna wynosiã od 10 do 15 cm po moletowaniu i zagêszczeniu, w zale noœci od gruntu wystêpuj¹cego na powierzchni skarpy. W celu lepszego powi¹zania warstwy ziemi urodzajnej z gruntem, na powierzchni skarpy nale y wykonywaã rowki poziome lub pod k¹tem 30 o do 45 o o gùêbokoœci od 3 do 5 cm, w odstêpach co 0,5 do 1,0 m. Uùo on¹ warstwê ziemi urodzajnej nale y zagrabiã (pobronowaã) i lekko zagêœciã przez ubicie rêczne lub mechaniczne. 5.3. Umocnienie skarp przez obsianie traw¹ i roœlinami motylkowatymi Proces umocnienia powierzchni skarp i rowów poprzez obsianie nasionami traw polega na: a) wytworzeniu na skarpie warstwy ziemi urodzajnej przez: - humusowanie (patrz pkt 5.2), lub, - wymieszanie gruntu skarpy z naniesionymi osadami œciekowymi za pomoc¹ osprzêtu agrouprawowego, aby uzyskaã zawartoœã czêœci organicznych warstwy co najmniej 1%, b) obsianiu warstwy ziemi urodzajnej kompozycjami nasion traw, roœlin motylkowatych i bylin w iloœci od 18 g/m 2 do 30 g/m 2, dobranych odpowiednio do warunków siedliskowych (rodzaju podùo a, wystawy oraz pochylenia skarp), W okresach posusznych nale y systematycznie zraszaã wod¹ obsiane powierzchnie. 6. KONTROLA JAKOÚCI ROBÓT 6.1. Ogólne zasady kontroli jakoœci robót Ogólne zasady kontroli jakoœci robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 6. Strona - 115 -

6.2. Kontrola jakoœci humusowania i obsiania Kontrola polega na ocenie wizualnej jakoœci wykonanych robót i ich zgodnoœci z SST, oraz na sprawdzeniu daty wa noœci œwiadectwa wartoœci siewnej wysianej mieszanki nasion traw. Po wzejœciu roœlin, ù¹czna powierzchnia nie poroœniêtych miejsc nie powinna byã wiêksza ni 2% powierzchni obsianej skarpy, a maksymalny wymiar pojedynczych nie zatrawionych miejsc nie powinien przekraczaã 0,2 m 2. Na zaroœniêtej powierzchni nie mog¹ wystêpowaã wy ùobienia erozyjne ani lokalne zsuwy. 7. OBMIAR ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót Ogólne zasady obmiaru robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 7. 7.2. Jednostka obmiarowa Jednostk¹ obmiarow¹ jest: m 2 (metr kwadratowy) powierzchni skarp umocnionych przez humusowanie, obsianie, 8. ODBIÓR ROBÓT Ogólne zasady odbioru robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 8. Roboty uznaje siê za wykonane zgodnie z dokumentacj¹ projektow¹, SST i wymaganiami In yniera, je eli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji wg pktu 6 daùy wyniki pozytywne. 9. PODSTAWA P ATNOÚCI 9.1. Ogólne ustalenia dotycz¹ce podstawy pùatnoœci Ogólne ustalenia dotycz¹ce podstawy pùatnoœci podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 9. 9.2. Cena jednostki obmiarowej Cena wykonania 1m 2 umocnienia skarp i rowów przez humusowanie, obsianie, obejmuje: roboty pomiarowe i przygotowawcze, dostarczenie i wbudowanie materiaùów, uporz¹dkowanie terenu, przeprowadzenie badañ i pomiarów wymaganych w specyfikacji technicznej. 10. PRZEPISY ZWI ZANE 10.1. Normy 1. PN-R-65023:1999 Materiaù siewny. Nasiona roœlin rolniczych 2. PN-S-02205:1998 Drogi samochodowe. Roboty ziemne. Wymagania i badania Strona - 116 -

D - 06.01.02. UMOCNIENIE SKARP P YTAMI BETONOWYMI CHODNIKOWYMI 1. WSTÆP 1.1. Przedmiot ST Przedmiotem niniejszej specyfikacji technicznej (ST) s¹ wymagania dotycz¹ce wykonania i odbioru robót zwi¹zanych z przeciwerozyjnym umocnieniem skarp pùytami betonowymi chodnikowymi. 1.2. Zakres stosowania ST Specyfikacja techniczna (ST) jest stosowana jako dokument przetargowy i kontraktowy przy zleceniu i realizacji robót wymienionych w pkt. 1.1. 1.3. Zakres robót objêtych ST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotycz¹ zasad prowadzenia robót zwi¹zanych z trwaùym powierzchniowym umocnieniem rowów i œcieków nastêpuj¹cymi sposobami: humusowaniem, obsianiem, pùyty chodnikowe betonowe o wym. 50x50x7cm, Ustalenia ST nie dotycz¹ umocnienia zboczy skalnych (z ochron¹ przed obwaùami kamieni), skarp wymagaj¹cych zbrojenia lub obudowy oraz skarp okresowo lub trwale omywanych wod¹. 1.4. Okreœlenia podstawowe 1.4.1. Rów - otwarty wykop, który zbiera i odprowadza wodê. 1.4.2. Prefabrykat - element wykonany w zakùadzie przemysùowym, który po zmontowaniu na budowie stanowi umocnienie rowu lub œcieku. 1.4.3. Pozostaùe okreœlenia podstawowe s¹ zgodne z odpowiednimi polskimi normami i z definicjami podanymi w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 1.4. 1.5. Ogólne wymagania dotycz¹ce robót 2. MATERIA Y Ogólne wymagania dotycz¹ce robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 1.5. 2.1. Ogólne wymagania dotycz¹ce materiaùów pkt 2. Ogólne wymagania dotycz¹ce materiaùów, ich pozyskiwania i skùadowania, podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne 2.2. Rodzaje materiaùów Materiaùami stosowanymi przy umacnianiu skarp, rowów i œcieków objêtymi niniejsz¹ ST s¹: kruszywo, cement, zaprawa cementowa, pùyty chodnikowe betonowe o wym. 50x50x7cm, 2.2. Kruszywo 2.3. Cement Ýwir i mieszanka powinny odpowiadaã wymaganiom PN-B-11111:1996. Piasek powinien odpowiadaã wymaganiom PN-B-11113:1996. Cement portlandzki powinien odpowiadaã wymaganiom PN-B-19701:1997. Cement hutniczy powinien odpowiadaã wymaganiom PN-B-19701:1997. Skùadowanie cementu powinno byã zgodne z BN-88/6731-08. 2.4. Zaprawa cementowa Przy wykonywaniu umocnieñ rowów i œcieków nale y stosowaã zaprawy cementowe zgodne z wymaganiami PN-B- 14501:1990. 2.5. Pùyty chodnikowe betonowe - klasyfikacja 2.5.1. Rodzaje W zale noœci od wymiarów i ksztaùtu, rozró nia siê nastêpuj¹ce rodzaje pùyt chodnikowych betonowych: A - pùyta normalna kwadratowa, Strona - 117 -

B - pùyta poùówkowa, C - pùyta infuùa, D - pùyta naro nikowa œciêta, E - pùyta naro nikowa kwadratowa. 2.5.2. Odmiany W zale noœci od technologii produkcji pùyty rozró nia siê odmiany: pùyta jednowarstwowa - 1, pùyta dwuwarstwowa - 2. 2.9.3. Gatunki W zale noœci od dopuszczalnych wielkoœci i liczby uszkodzeñ oraz odchyùek wymiarowych rozró nia siê gatunki pùyt: - gatunek I - G1, - gatunek II - G2. Pùyty chodnikowe betonowe powinny odpowiadaã wymaganiom BN-80/6775-03/01 [7] i BN-80/6775-03/03 [8]. Przykùad oznaczenia pùyty chodnikowej normalnej poùówkowej (B) jednowarstwowej (1) o wymiarach 35 x 17,5 cm gat. I: Pùyta chodnikowa B-1 35/17,5 BN-80/6775-03/03 [8]. Co najmniej co 50-ta pùyta na stronie nie nara onej na œcieranie powinna mieã podany w sposób trwaùy: znak wytwórni, symbole elementu, datê produkcji i znak kontroli odbiorczej. 2.5.3.1. Pùyty chodnikowe betonowe - wymagania techniczne 2.5.3.1.1. Ksztaùt i wymiary Ksztaùt pùyt chodnikowych betonowych podano na rys. 1, a wymiary pùyt podano w tablicy 1. Rodzaj A Rodzaj B a b Rysunek 1. Rodzaje pùyt chodnikowych betonowych Tablica 1. Wymiary pùyt chodnikowych betonowych Rodzaj Wymiary pùyt, cm Gruboœã pùyty a b c d pùyty h, cm A B 35 50 35 50 - - - 17,5 25 - - min 5 max 7 Dopuszczalne odchyùki wymiarów pùyt chodnikowych betonowych podano w tablicy 2. Tablica 2. Dopuszczalne odchyùki wymiarów pùyt chodnikowych betonowych Rodzaje Dopuszczalne odchyùki, mm wymiaru Gatunek I Gatunek II a, b, 2 3 2.5.3.1.2. Dopuszczalne wady i uszkodzenia Dopuszczalne wady i uszkodzenia powierzchni i krawêdzi pùyt chodnikowych betonowych podano w tablicy 3. Tablica 3. Dopuszczalne wady i uszkodzenia Strona - 118 -

Dopuszczalna wielkoœã wad Rodzaj wad i uszkodzeñ i uszkodzeñ pùyt chodnikowych betonowych Gatunek 1 Gatunek 2 Wklêsùoœã lub wypukùoœã powierzchni i krawêdzi, mm 2 3 Szczerby i uszkodzenia krawêdzi i naro y ograniczaj¹cych powierzchnie górne (œcieralne), mm ograniczaj¹cych pozostaùe powierzchnie: niedopuszczalne - liczba max 2 2 - dùugoœã, mm, max 20 40 - gùêbokoœã, mm, max 6 10 2.5.4. Skùadowanie Pùyty chodnikowe betonowe powinny byã skùadowane rêbem, pùaszczyznami górnymi ku sobie, na podùo u wyrównanym i odwodnionym. Pùyty powinny byã posegregowane wedùug rodzajów, odmian i gatunków. Pùyty nale y ustawiaã na podkùadkach drewnianych oraz zabezpieczaã krawêdzie przed uszkodzeniem przekùadkami drewnianymi. 3. SPRZÆT 3.1. Ogólne wymagania dotycz¹ce sprzêtu Ogólne wymagania dotycz¹ce sprzêtu podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 3. 3.2. Sprzêt do wykonania robót Wykonawca przystêpuj¹cy do wykonania umocnienia techniczno-biologicznego powinien wykazaã siê mo liwoœci¹ korzystania z nastêpuj¹cego sprzêtu: równiarek, ew. walców gùadkich, ebrowanych lub ryflowanych, ubijaków o rêcznym prowadzeniu, wibratorów samobie nych, pùyt ubijaj¹cych, ew. sprzêtu do podwieszania i podci¹gania, cysterny z wod¹ pod ciœnieniem (do zraszania) oraz wê y do podlewania (miejsc niedostêpnych). 4. TRANSPORT 4.1. Ogólne wymagania dotycz¹ce transportu Ogólne wymagania dotycz¹ce transportu podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 4. 4.2. Transport materiaùów 4.2.1. Transport kruszywa Kruszywo mo na przewoziã dowolnymi œrodkami transportu w warunkach zabezpieczaj¹cych je przed zanieczyszczeniem, zmieszaniem z innymi kruszywami i nadmiernym zawilgoceniem. 4.2.2. Transport cementu Cement nale y przewoziã zgodnie z wymaganiami BN-88/6731-08. 4.2.3. Transport elementów pùyt chodnikowych Pùyty chodnikowe betonowe mog¹ byã przewo one dowolnymi œrodkami transportu po osi¹gniêciu przez beton wytrzymaùoœci minimum 0,7 wytrzymaùoœci projektowanej. Pùyty powinny byã zabezpieczone przed przemieszczeniem siê i uszkodzeniami w czasie transportu, a górna ich warstwa nie powinna wystawaã poza œciany œrodka transportu wiêcej ni 1/3 wysokoœci tej pùyty 5. WYKONANIE ROBÓT 5.1. Ogólne zasady wykonania robót Ogólne zasady wykonania robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 5. 5.2. Ukùadanie elementów prefabrykowanych Typowymi elementami prefabrykowanymi stosowanymi dla umocnienia skarp i rowów s¹: pùyty chodnikowe betonowe 50x50x7 cm,. Strona - 119 -

Podùo e, na którym ukùadane bêd¹ elementy prefabrykowane, powinno byã zagêszczone do wskaênika I s = 1,0. Na przygotowanym podùo u nale y uùo yã podsypkê cementowo-piaskow¹ o stosunku 1:4 i zagêœciã do wskaênika I s = 1,0. Elementy prefabrykowane nale y ukùadaã z zachowaniem spadku podùu nego i rzêdnych œcieku zgodnie z dokumentacj¹ projektow¹ lub SST. Spoiny pomiêdzy pùytami nale y wypeùniã zapraw¹ cementowo-piaskow¹ o stosunku 1:2 i utrzymywaã w stanie wilgotnym przez co najmniej 7 dni. 6. KONTROLA JAKOÚCI ROBÓT 6.1. Ogólne zasady kontroli jakoœci robót Ogólne zasady kontroli jakoœci robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 6. 6.2. Kontrola jakoœci umocnieñ elementami prefabrykowanymi Kontrola polega na sprawdzeniu: wskaênika zagêszczenia gruntu w korycie - zgodnego z pktem 5.7, szerokoœci dna koryta - dopuszczalna odchyùka 2 cm, odchylenia linii œcieku w planie od linii projektowanej - na 100 m dopuszczalne 1 cm, równoœci górnej powierzchni œcieku - na 100 m dopuszczalny przeœwit mierzony ùat¹ 2 m - 1 cm, dokùadnoœci wypeùnienia szczelin miêdzy prefabrykatami - peùna gùêbokoœã. 7. OBMIAR ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót Ogólne zasady obmiaru robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 7. 7.2. Jednostka obmiarowa Jednostk¹ obmiarow¹ jest: m (metr) uùo onego umocnienia skarp z pùyt betonowych chodnikowych. 8. ODBIÓR ROBÓT Ogólne zasady odbioru robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 8. Roboty uznaje siê za wykonane zgodnie z dokumentacj¹ projektow¹, SST i wymaganiami Kierownika Projektu, je eli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji wg pktu 6 daùy wyniki pozytywne. 9. PODSTAWA P ATNOÚCI 9.1. Ogólne ustalenia dotycz¹ce podstawy pùatnoœci Ogólne ustalenia dotycz¹ce podstawy pùatnoœci podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 9. 9.2. Cena jednostki obmiarowej Cena 1 m uùo onego umocnienia skarp z betonowych pùyt chodnikowych obejmuje: roboty pomiarowe i przygotowawcze, dostarczenie i wbudowanie materiaùów, zabezpieczenie skarp pùytami chodnikowymi, pielêgnacja spoin, uporz¹dkowanie terenu, przeprowadzenie badañ i pomiarów wymaganych w specyfikacji technicznej. 10. PRZEPISY ZWI ZANE 10.1. Normy 1. PN-B-11111:1996 Kruszywa mineralne. Kruszywo naturalne do nawierzchni drogowych. Ýwir i mieszanka 2. PN-B-11113:1996 Kruszywa mineralne. Kruszywa naturalne do nawierzchni drogowych. Piasek 3. PN-B-12074:1998 Urz¹dzenia wodno-melioracyjne. Umacnianie i zadarnianie powierzchni biowùóknin¹. Wymagania i badania przy odbiorze 4. PN-B-12099:1997 Zagospodarowanie pomelioracyjne. Wymagania i metody badañ 5. PN-B-14501:1990 Zaprawy budowlane zwykùe 6. PN-B-19701:1997 Cement. Cement powszechnego u ytku. Skùad, wymagania i ocena zgodnoœci 7. PN-P-85012:1992 Wyroby powroênicze. Sznurek polipropylenowy do maszyn rolniczych 8. PN-S-02205:1998 Drogi samochodowe. Roboty ziemne. Wymagania i badania 9. PN-S-96035:1997 Drogi samochodowe. Popioùy lotne 10. BN-88/6731-08 Cement. Transport i przechowywanie 11. BN-80/6775-03/04 Prefabrykaty budowlane z betonu. Elementy nawierzchni dróg, ulic, Strona - 120 -

10.2. Inne materiaùy parkingów i torowisk tramwajowych. Krawê niki chodnikowe i obrze a 12. Katalog powtarzalnych elementów drogowych (KPED), Transprojekt-Warszawa, 1979. 13. Warunki techniczne. Drogowe kationowe emulsje asfaltowe EmA-99. Informacje, instrukcje - zeszyt 60, IBDiM, Warszawa, 1999. Strona - 121 -

D - 06.02.01. PRZEPUSTY POD ZJAZDAMI 1. WSTÆP 1.1. Przedmiot ST Przedmiotem niniejszej specyfikacji technicznej (ST) s¹ wymagania dotycz¹ce wykonania i odbioru robót zwi¹zanych z wykonywaniem przepustów pod zjazdami 1.2. Zakres stosowania ST Specyfikacja techniczna (ST) jest stosowana jako dokument przetargowy i kontraktowy przy zleceniu i realizacji robót wymienionych w pkt. 1.1. 1.3. Zakres robót objêtych ST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotycz¹ zasad prowadzenia robót zwi¹zanych z wykonaniem przepustów z zakoñczeniami koùnierzowymi pod zjazdami œrednicy 50 cm. 1.4. Okreœlenia podstawowe 1.4.1. Przepust - obiekt wybudowany w formie zamkniêtej obudowy konstrukcyjnej, sùu ¹cy do przepùywu maùych cieków wodnych pod nasypami korpusu drogowego lub dla ruchu koùowego, pieszego. 1.4.2. Prefabrykat (element prefabrykowany) - czêœã konstrukcyjna wykonana w zakùadzie przemysùowym, z której po zmontowaniu na budowie, mo na wykonaã przepust. 1.4.3. Przepust monolityczny - przepust, którego konstrukcja noœna tworzy jednolit¹ caùoœã, z wyj¹tkiem przerw dylatacyjnych i wykonana jest w caùoœci na mokro. 1.4.4. Przepust prefabrykowany - przepust, którego konstrukcja noœna wykonana jest z elementów prefabrykowanych. 1.4.5. Przepust betonowy - przepust, którego konstrukcja noœna wykonana jest z betonu. 1.4.6. Przepust elbetowy - przepust, którego konstrukcja noœna wykonana jest z elbetu. 1.4.7. Przepust sklepiony - przepust, w którym mo na wydzieliã górn¹ konstrukcjê ùukow¹ przenosz¹c¹ obci¹ enie pionowe i poziome oraz fundament ùuku. 1.4.8. Przepust rurowy - przepust, którego konstrukcja noœna wykonana jest z rur betonowych lub elbetowych. 1.4.9. Zakoñczenie koùnierzowe przepustu- element pocz¹tkowy lub koñcowy przepustu w postaci œciêtych rur zgodnie z pochyleniem skarpy z koùnierzem zabezpieczaj¹cym skarpê, sùu ¹cy do mo liwie ùagodnego (bez dùawienia) wprowadzenia wody do przepustu oraz do podtrzymania stoków nasypu drogowego, ustabilizowania statecznoœci caùego przepustu. 1.4.10. Skrzydùa wlotu lub wylotu przepustu - konstrukcje ù¹cz¹ce siê ze œciankami czoùowymi przepustu, równolegùe, prostopadùe lub ukoœne do osi drogi, sùu ¹ce do zwiêkszenia zdolnoœci przepustowej przepustu i podtrzymania stoków nasypu. 1.4.12. Pozostaùe okreœlenia podstawowe s¹ zgodne z obowi¹zuj¹cymi, odpowiednimi polskimi normami i z definicjami podanymi w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 1.4. 1.5. Ogólne wymagania dotycz¹ce robót 2. MATERIA Y Ogólne wymagania dotycz¹ce robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 1.5. 2.1. Ogólne wymagania dotycz¹ce materiaùów pkt 2. Ogólne wymagania dotycz¹ce materiaùów, ich pozyskiwania i skùadowania, podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne 2.2. Rodzaje materiaùów Materiaùami stosowanymi przy wykonywaniu przepustów, objêtych niniejsz¹ ST s¹: beton, materiaùy na ùawy fundamentowe, materiaùy izolacyjne, deskowanie konstrukcji betonowych i elbetowych, prefabrykowane rury betonowe, 2.3. Beton i jego skùadniki 2.3.1. Wymagane wùaœciwoœci betonu Poszczególne elementy konstrukcji przepustu betonowego w zale noœci od warunków ich eksploatacji, nale y wykonywaã zgodnie z Wymaganiami i zaleceniami dotycz¹cymi wykonywania betonów do konstrukcji mostowych [45], z betonu klasy co najmniej: - B 30 - prefabrykaty, zakoñczenia koùnierzowe, przepusty, skrzydeùka; Strona - 122 -

- B 25 - fundamenty, warstwy ochronne. Beton do konstrukcji przepustów betonowych musi speùniaã nastêpuj¹ce wymagania wg PN-B-06250 [8]: nasi¹kliwoœã nie wiêksza ni 4 %, przepuszczalnoœã wody - stopieñ wodoszczelnoœci co najmniej W 8, odpornoœã na dziaùanie mrozu - stopieñ mrozoodpornoœci co najmniej F 150. 2.3.2. Kruszywo Kruszywo stosowane do wyrobu betonowych elementów konstrukcji przepustów powinno speùniaã wymagania normy PN-B- 06712 dla kruszyw do betonów klas B 25, B 30 i wy szych. Grysy Do betonów stosowaã nale y grysy granitowe lub bazaltowe o maksymalnym wymiarze ziarna do 16 mm. Stosowanie grysów z innych skaù dopuszcza siê pod warunkiem zaakceptowania przez Kierownika Projektu. Grysy powinny odpowiadaã wymaganiom podanym w tablicy 1. Tablica 1. Wymagania dla grysu do betonowych elementów konstrukcji przepustów Lp. Wùaœciwoœci Wymagania 1 Zawartoœã pyùów mineralnych, %, nie wiêcej ni : 1 2 Zawartoœã ziarn nieforemnych, %, nie wiêcej ni : 20 3 Wskaênik rozkruszenia, %, nie wiêcej ni : - dla grysów granitowych - dla grysów bazaltowych i innych 4 Nasi¹kliwoœã, %, nie wiêcej ni : 1,2 5 Mrozoodpornoœã wg metody bezpoœredniej, %, 2 nie wiêcej ni 6 Mrozoodpornoœã wg zmodyfikowanej metody bezpoœredniej (wg PN-B-11112 [19]), %, nie wiêcej ni : 10 7 Zawartoœã zwi¹zków siarki, %, nie wiêcej ni : 0,1 8 Zawartoœã zanieczyszczeñ obcych, %, nie wiêcej ni : 0,25 9 Zawartoœã zanieczyszczeñ organicznych. Barwa cieczy nad kruszywem nie ciemniejsza ni : 10 Reaktywnoœã alkaliczna (wg PN-B-06714-34 [18]) 16 8 wzorcowa nie wywoùuj¹ca zwiêkszenia wymiarów liniowych ponad 0,1% 11 Zawartoœã podziarna, %, nie wiêcej ni : 5 12 Zawartoœã nadziarna, %, nie wiêcej ni : 10 Piasek Nale y stosowaã piaski pochodzenia rzecznego, albo bêd¹ce kompozycj¹ piasku rzecznego i kopalnianego pùukanego. Piaski powinny odpowiadaã wymaganiom podanym w tablicy 2. Tablica 2. Wymagania dla piasku do betonowych elementów konstrukcji przepustów Lp. Wùaœciwoœci Wymagania 1 Zawartoœã pyùów mineralnych, %, nie wiêcej ni : 1,5 2 Zawartoœã zwi¹zków siarki, %, nie wiêcej ni : 0,2 3 Zawartoœã zanieczyszczeñ obcych, %, nie wiêcej ni : 0,25 4 Zawartoœã zanieczyszczeñ organicznych. Barwa cieczy nad kruszywem nie ciemniejsza ni : 5 Reaktywnoœã alkaliczna (wg PN-B-06714-34 [18]) wzorcowa nie wywoùuj¹ca zwiêkszenia wymiarów liniowych ponad 0,1% Zawartoœã poszczególnych frakcji w stosie okruchowym piasku powinna wynosiã: do 0,25 mm - od 14 do 19 % do 0,5 mm - od 33 do 48 % Strona - 123 -

do 1 mm - od 57 do 76 % Ýwir Ýwir powinien speùniaã wymagania normy PN-B-06712 dla marki 30 w zakresie cech fizycznych i chemicznych. Ponadto mrozoodpornoœã wiru badan¹ zmodyfikowan¹ metod¹ bezpoœredni¹ wg PN-B-11112 ogranicza siê do 10 %. Ýwir powinien odpowiadaã wymaganiom podanym w tablicy 3. Tablica 3. Wymagania dla wiru marki 30 do betonowych elementów konstrukcji przepustów Lp. Wùaœciwoœci Wymagania 1 Wytrzymaùoœã na mia d enie, wskaênik rozkruszenia, %, nie wiêcej ni : 12 2 Zawartoœã ziarn sùabych, %, nie wiêcej ni : 5 3 Nasi¹kliwoœã, %, nie wiêcej ni : 1,0 4 Mrozoodpornoœã po 25 cyklach i po 5 cyklach, %, nie wiêcej ni : 5,0 5 Zawartoœã ziarn nieforemnych, %, nie wiêcej ni : 20 6 Zawartoœã pyùów mineralnych, %, nie wiêcej ni : 1,5 7 Zawartoœã zanieczyszczeñ obcych, %, nie wiêcej ni : 0,25 8 Zawartoœã zwi¹zków siarki, %, nie wiêcej ni : 0,1 9 Zawartoœã zanieczyszczeñ organicznych, barwa cieczy nad kruszywem nie ciemniejsza ni : wzorcowa Rysunek 1. Krzywe graniczne uziarnienia kruszywa do betonu 2.3.3. Uziarnienie mieszanki mineralnej Skùadniki mieszanki mineralnej dla betonu powinny byã tak dobrane, aby krzywa uziarnienia mieszanki mineralnej mieœciùa siê w krzywych granicznych pola dobrego uziarnienia, rys. 1. 2.3.4. Skùadowanie kruszywa Kruszywo nale y przechowywaã w warunkach zabezpieczaj¹cych je przed zanieczyszczeniem oraz zmieszaniem z innymi asortymentami kruszyw. Podùo e skùadowiska powinno byã równe, utwardzone i dobrze odwodnione, aby nie dopuœciã do zanieczyszczenia kruszywa w trakcie jego skùadowania i poboru. Poszczególne kruszywa nale y skùadowaã oddzielnie, w zasiekach uniemo liwiaj¹cych wymieszanie siê s¹siednich pryzm. Zaleca siê, aby frakcje drobne kruszywa (poni ej 4 mm) byùy chronione przed opadami za pomoc¹ plandek lub zadaszeñ. Warunki skùadowania oraz lokalizacja skùadowiska powinny byã wczeœniej uzgodnione z Kierownik Projektu em. 2.3.5. Cement 2.3.5.1. Wymagania Strona - 124 -

Cement stosowany do wyrobu betonowych elementów konstrukcji przepustów winien speùniaã wymagania normy PN-B- 19701. Nale y stosowaã wyù¹cznie cement portlandzki (bez dodatków). Do betonu klas B 25, B 30 i B 40 nale y stosowaã cement klasy 32,5 i 42,5. Wymagania dla cementu zestawiono w tablicy 4. Tablica 4. Wymagania ogólne dla cementu do betonowych elementów konstrukcji przepustów Lp. Wymagania Marka cementu 42,5 32,5 1 Wytrzymaùoœã na œciskanie, po 2 dniach 10 - MPa, nie mniej ni : po 7 dniach po 28 dniach - 42,5 16 32,5 2 Czas wi¹zania pocz¹tek wi¹zania, najwczeœ-niej po upùywie min. koniec wi¹zania najpóêniej, h 60 12 60 12 3 Staùoœã objêtoœci, mm nie wiêcej ni : 10 10 4 Zawartoœã SO 3, % masy cementu, nie wiêcej ni : 3,5 3,5 5 Zawartoœã chlorków, %, nie wiêcej ni : 0,10 0,10 6 Zawartoœã alkaliów, %, nie wiêcej ni : 0,6 0,6 7 ¹czna zawartoœã dodatków specjalnych (przyœpieszaj¹cych twardnienie, plastyfikuj¹cych, hydrofobizuj¹cych) i technologicznych, dopuszczonych do stosowania przez ITB, % masy cementu, nie wiêcej ni 5,0 5,0 Cement powinien pochodziã z jednego êródùa dla danego obiektu. Pochodzenie cementu i jego jakoœã okreœlona atestem - musi byã zatwierdzona przez Kierownika Projektu. 2.3.5.2. Przechowywanie cementu Warunki przechowywania cementu powinny odpowiadaã wymaganiom normy BN-88/6731-08. Miejsca przechowywania cementu mog¹ byã nastêpuj¹ce: a) dla cementu workowanego skùady otwarte (wydzielone miejsca zadaszone na otwartym terenie, zabezpieczone z boków przed opadami), magazyny zamkniête (budynki lub pomieszczenia o szczelnym dachu i œcianach), b) dla cementu luzem - zbiorniki stalowe, elbetowe lub betonowe. W ka dym ze zbiorników nale y przechowywaã cement jednego rodzaju i klasy, pochodz¹cy od jednego dostawcy. 2.3.6. Stal zbrojeniowa Stal stosowana do zbrojenia betonowych elementów konstrukcji przepustów musi odpowiadaã wymaganiom PN-H-93215. Klasa, gatunek i œrednica musi byã zgodna z dokumentacj¹ projektow¹ lub SST. Nie dopuszcza siê zamiennego u ycia innych stali i innych œrednic bez zgody Kierownika Projektu. Stal zbrojeniowa powinna byã skùadowana w sposób izolowany od podùo a gruntowego, zabezpieczona od wilgoci, chroniona przed odksztaùceniem i zanieczyszczeniem. 2.3.7. Woda Woda do betonu powinna odpowiadaã wymaganiom PN-B-32250. Bez badañ laboratoryjnych mo na stosowaã wodoci¹gow¹ wodê pitn¹. Woda pochodz¹ca z w¹tpliwych êródeù nie mo e byã u yta do momentu jej przebadania na zgodnoœã z podan¹ norm¹. 2.3.8. Domieszki chemiczne Domieszki chemiczne do betonu powinny byã stosowane, jeœli przewiduje to dokumentacja projektowa i SST, przy czym w przypadku braku danych dotycz¹cych rodzaju domieszek, ich dobór powinien byã dokonany zgodnie z zaleceniami PN-B-06250. Domieszki powinny odpowiadaã PN-B-23010. 2.4. Materiaùy izolacyjne Do izolowania drogowych przepustów betonowych i œcianek czoùowych nale y stosowaã materiaùy wskazane w dokumentacji projektowej lub SST posiadaj¹ce aprobatê techniczn¹ oraz atest producenta: emulsja kationowa wg EmA-94. IBDiM, roztwór asfaltowy do gruntowania wg PN-B-24622, lepik asfaltowy na gor¹co bez wypeùniaczy wg PN-C-96177, papa asfaltowa wg BN-79/6751-01 oraz wg BN-88/6751-03, wszelkie inne i nowe materiaùy izolacyjne sprawdzone doœwiadczalnie i posiadaj¹ce aprobaty techniczne - za zgod¹ Kierownika Projektu. Strona - 125 -

2.5. Elementy deskowania konstrukcji betonowych i elbetowych Deskowanie powinno odpowiadaã wymaganiom okreœlonym w PN-B-06251. Deskowanie nale y wykonaã z materiaùów odpowiadaj¹cych nastêpuj¹cym normom: drewno iglaste tartaczne do robót ciesielskich wg PN-D-95017, tarcica iglasta do robót ciesielskich wg PN-B-06251 [9] i PN-D-96000, tarcica liœciasta do drobnych elementów jak kliny, klocki itp. wg PN-D-96002, gwoêdzie wg BN-87/5028-12, œruby, wkrêty do drewna i podkùadki do œrub wg PN-M-82121, PN-M-82503, PN-M-82505 i PN-M-82010, pùyty pilœniowe z drewna wg BN-69/7122-11 lub sklejka wodoodporna odpowiadaj¹ca wymaganiom okreœlonym przez Wykonawcê i zaakceptowanym przez Kierownika Projektu. Dopuszcza siê wykonanie deskowañ z innych materiaùów, pod warunkiem akceptacji Kierownika Projektu. 2.6. Ýelbetowe elementy prefabrykowane Ksztaùt i wymiary elbetowych elementów prefabrykowanych do przepustów i œcianek czoùowych powinny byã zgodne z dokumentacj¹ projektow¹. Odchyùki wymiarów prefabrykatów powinny odpowiadaã PN-B-02356. Powierzchnie elementów powinny byã gùadkie i bez raków, pêkniêã i rys. Dopuszcza siê drobne pory jako pozostaùoœci po pêcherzykach powietrza i wodzie do gùêbokoœci 5 mm. Po wbudowaniu elementów dopuszcza siê wyszczerbienia krawêdzi o gùêbokoœci do 10 mm i dùugoœci do 50 mm w liczbie 2 sztuk na 1 m krawêdzi elementu, przy czym na jednej krawêdzi nie mo e byã wiêcej ni 5 wyszczerbieñ. Skùadowanie elementów powinno odbywaã siê na wyrównanym, utwardzonym i odwodnionym podùo u. Poszczególne rodzaje elementów powinny byã skùadowane oddzielnie. 2.7. Materiaùy na ùawy fundamentowe Czêœã przelotowa przepustu i skrzydeùka mog¹ byã posadowione na: ùawie fundamentowej z pospóùki speùniaj¹cej wymagania normy PN-B-06712, fundamencie z pùyty z betonu wylewanego speùniaj¹cym wymagania materiaùowe podane w niniejszej ST. 2.8. Zaprawa cementowa 3. SPRZÆT Do zapraw nale y stosowaã cement portlandzki lub hutniczy wg PN-B-19701, piasek wg PN-B-0671 i wodê wg PN-B-32250. 3.1. Ogólne wymagania dotycz¹ce sprzêtu Ogólne wymagania dotycz¹ce sprzêtu podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 3. 3.2. Sprzêt do wykonywania przepustów Wykonawca przystêpuj¹cy do wykonania przepustu i œcianki czoùowej powinien wykazaã siê mo liwoœci¹ korzystania z nastêpuj¹cego sprzêtu: koparki do wykonywania wykopów gùêbokich, sprzêtu do rêcznego wykonywania pùytkich wykopów szerokoprzestrzennych, urawi samochodowych, betoniarek, innego sprzêtu do transportu pomocniczego. 4. TRANSPORT 4.1. Ogólne wymagania dotycz¹ce transportu Ogólne wymagania dotycz¹ce transportu podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 4. 4.2. Transport materiaùów 4.2.1. Transport kruszywa Kamieñ i kruszywo nale y przewoziã dowolnymi œrodkami transportu w warunkach zabezpieczaj¹cych je przed zanieczyszczeniem, zmieszaniem z innymi kruszywami i nadmiernym zawilgoceniem. Sposoby zabezpieczania wyrobów kamiennych podczas transportu powinny odpowiadaã BN-67/6747-14. 4.2.2. Transport cementu Transport cementu powinien byã zgodny z BN-88/6731-08. Przewóz cementu powinien odbywaã siê dostosowanymi do tego celu œrodkami transportu w warunkach zabezpieczaj¹cych go przed opadami atmosferycznymi, zawilgoceniem, uszkodzeniem opakowania i zanieczyszczeniem. 4.2.3. Transport stali zbrojeniowej Strona - 126 -

Stal zbrojeniow¹ mo na przewoziã dowolnymi œrodkami transportu w warunkach zabezpieczaj¹cych przed powstawaniem korozji i uszkodzeniami mechanicznymi. 4.2.4. Transport mieszanki betonowej Transport mieszanki betonowej powinien odbywaã siê zgodnie z norm¹ PN-B-06250. Czas transportu powinien speùniaã wymóg zachowania dopuszczalnej zmiany konsystencji mieszanki uzyskanej po jej wytworzeniu. 4.2.5. Transport prefabrykatów Transport wewnêtrzny Elementy przepustów wykonywane na budowie mog¹ byã przenoszone po uzyskaniu przez beton wytrzymaùoœci nie ni szej ni 0,4 R (W). Transport zewnêtrzny Elementy prefabrykowane mog¹ byã przewo one dowolnymi œrodkami transportu w sposób zabezpieczaj¹cy je przed uszkodzeniami. Do transportu mo na przekazaã elementy, w których beton osi¹gn¹ù wytrzymaùoœã co najmniej 0,75 R (W). 4.2.6. Transport drewna i elementów deskowania Drewno i elementy deskowania nale y przewoziã w warunkach chroni¹cych je przed przemieszczaniem, a elementy metalowe w warunkach zabezpieczaj¹cych przed korozj¹ i uszkodzeniami mechanicznymi. 5. WYKONANIE ROBÓT 5.1. Ogólne zasady wykonania robót Ogólne zasady wykonania robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 5. 5.2. Roboty przygotowawcze Wykonawca zobowi¹zany jest do przygotowania terenu budowy w zakresie: odwodnienia terenu budowy w zakresie i formie uzgodnionej z Kierownik Projektu em, regulacji cieku na odcinku posadowienia przepustu wedùug dokumentacji projektowej lub SST, czasowego przeùo enia koryta cieku do czasu wybudowania przepustu wg dokumentacji projektowej, SST lub wskazówek Kierownika Projektu. 5.3. Roboty ziemne 5.3.1. Wykopy Metoda wykonywania robót ziemnych powinna byã zgodna z ST D-02.00.01 Roboty ziemne. Úciany wykopów winny byã zabezpieczone na czas robót wg dokumentacji projektowej, SST i zaleceñ Kierownika Projektu. W szczególnoœci zabezpieczenie mo e polegaã na: stosowaniu bezpiecznego nachylenia skarp wykopów, podparciu lub rozparciu œcian wykopów, stosowaniu œcianek szczelnych. Do podparcia lub rozparcia œcian wykopów mo na stosowaã drewno, elementy stalowe lub inne materiaùy zaakceptowane przez Kierownika Projektu. Stosowane œcianki szczelne mog¹ byã drewniane albo stalowe wielokrotnego u ytku. Typ œcianki oraz sposób jej zagùêbienia w grunt musi byã zgodny z dokumentacj¹ projektow¹ i zaleceniami Kierownika Projektu. Po wykonaniu robót œciankê szczeln¹ nale y usun¹ã, zaœ powstaù¹ szczelinê zasypaã gruntem i zagêœciã. W uzasadnionych przypadkach, za zgod¹ Kierownika Projektu, œcianki szczelne mo na pozostawiã w gruncie. Przy mechanicznym wykonywaniu wykopu powinna byã pozostawiona niedobrana warstwa gruntu, o gruboœci co najmniej 20 cm od projektowanego dna wykopu. Warstwa ta powinna byã usuniêta rêcznie lub mechanicznie z zastosowaniem koparki z oprzyrz¹dowaniem nie powoduj¹cym spulchnienia gruntu. Odchyùki rzêdnej wykonanego podùo a od rzêdnej okreœlonej w dokumentacji projektowej nie mo e przekraczaã +1,0 cm i -3,0 cm. 5.3.2. Zasypka przepustu Jako materiaù zasypki przepustu nale y stosowaã wiry, pospóùki i piaski co najmniej œrednie. Zasypkê nad przepustem nale y ukùadaã jednoczeœnie z obu stron przepustu, warstwami jednakowej gruboœci z jednoczesnym zagêszczeniem wedùug wymagañ dokumentacji projektowej lub SST. Wskaêniki zagêszczenia gruntu w wykopach i nasypach nale y przyjmowaã wg PN-S-02205. 5.4. Umocnienie wlotów i wylotów Umocnienie wlotów i wylotów nale y wykonaã zgodnie z dokumentacj¹ projektow¹ lub SST. Umocnieniu podlega dno oraz skarpy wlotu i wylotu. W zale noœci od rodzaju materiaùu u ytego do umocnienia, wykonanie robót powinno byã zgodne z wymaganiami podanymi w ST D-06.00.00 Roboty wykoñczeniowe. Strona - 127 -

5.5. awy fundamentowe pod przepustami awy fundamentowe powinny byã wykonane zgodnie z dokumentacj¹ projektow¹ i SST. Dopuszczalne odchyùki dla ùaw fundamentowych przepustów wynosz¹: a) ró nice wymiarów ùawy fundamentowej w planie: 2 cm dla przepustów sklepionych, 5 cm dla przepustów pozostaùych, b) ró nice rzêdnych wierzchu ùawy: 0,5 cm dla przepustów sklepionych, 2 cm dla przepustów pozostaùych. Ró nice w niwelecie wynikaj¹ce z odchyùek wymiarowych rzêdnych ùawy, nie mog¹ spowodowaã spiêtrzenia wody w przepuœcie. 5.6. Roboty betonowe 5.6.1. Wykonanie mieszanki betonowej Mieszanka betonowa dla betonowych elementów konstrukcji przepustów powinna odpowiadaã wymaganiom PN-B-06250. Urabialnoœã mieszanki betonowej powinna pozwoliã na uzyskanie maksymalnej szczelnoœci po zawibrowaniu bez wyst¹pienia pustek w masie betonu lub na powierzchni. Urabialnoœã powinna byã dostosowana do warunków formowania, okreœlonych przez: ksztaùt i wymiary elementu konstrukcji oraz iloœã zbrojenia, zakùadan¹ gùadkoœã i wygl¹d powierzchni betonu, sposoby ukùadania i zagêszczania mieszanki betonowej. Konsystencja powinna byã nie rzadsza od plastycznej, badana wg normy PN-B-06250. Nie mo e ona byã osi¹gniêta przez wiêksze zu ycie wody ni to jest przewidziane w skùadzie mieszanki. Zaleca siê sprawdzanie doœwiadczalne urabialnoœci mieszanki betonowej przez próbê formowania w warunkach zbli onych do rzeczywistych. Zawartoœã powietrza w zagêszczonej mieszance betonowej nie mo e przekraczaã: 2 % w przypadku niestosowania domieszek napowietrzaj¹cych i od 4,5 do 6,5 % w przypadku stosowania domieszek napowietrzaj¹cych. Recepta mieszanki betonowej mo e byã ustalona dowoln¹ metod¹ doœwiadczaln¹ lub obliczeniowo-doœwiadczaln¹ zapewniaj¹c¹ uzyskanie betonu o wymaganych wùaœciwoœciach. Do celów produkcyjnych nale y sporz¹dziã receptê robocz¹, uwzglêdniaj¹c¹ zawilgocenie kruszywa, pojemnoœã urz¹dzenia mieszaj¹cego i sposób dozowania. Zmiana recepty roboczej musi byã wykonana, gdy zajdzie co najmniej jeden z poni szych przypadków: zmiana rodzaju skùadników, zmiana uziarnienia kruszywa, zmiana zawilgocenia wywoùuj¹ca w stosunku do poprzedniej recepty roboczej zmiany w caùkowitej iloœci wody zarobowej w 1 m 3 mieszanki betonowej przekraczaj¹cej 5 dcm 3. Wykonanie mieszanek betonowych musi odbywaã siê wyù¹cznie w betoniarkach przeciwbie nych lub betonowniach. Skùadniki mieszanki wg recepty roboczej musz¹ byã dozowane wagowo z dokùadnoœci¹: 2 % dla cementu, wody, dodatków, 3 % dla kruszywa. Objêtoœã skùadników jednego zarobu betoniarki nie powinna byã mniejsza ni 90 % i nie mo e byã wiêksza ni 100 % jej pojemnoœci roboczej. Czas mieszania zarobu musi byã ustalony doœwiadczalnie, jednak nie powinien on byã krótszy ni 2 minuty. Konsystencja mieszanki betonowej nie mo e ró niã siê od konsystencji zaùo onej (wg recepty roboczej) wiêcej ni 20 % wskaênika Ve-Be. Przy temperaturze 0 o C wykonywanie mieszanki betonowej nale y przerwaã, za wyj¹tkiem sytuacji szczególnych, w uzgodnieniu z Kierownik Projektu em. 5.6.2. Wykonanie zbrojenia Zbrojenie powinno byã wykonane wg dokumentacji projektowej, wymagañ SST i zgodnie z postanowieniem PN-B-06251. Zbrojenie powinno byã wykonane w zbrojarni staùej lub poligonowej. Sposób wykonania szkieletu musi zapewniã niezmiennoœã geometryczn¹ szkieletu w czasie transportu na miejsce wbudowania. Do tego celu zaleca siê ù¹czenie wêzùów na przeciêciu prêtów drutem wi¹zaùkowym wy arzonym o œrednicy nie mniejszej ni 0,6 mm (wi¹zanie na podwójny krzy ) albo stosowaã spawanie. Zbrojenie musi zachowaã dokùadne poùo enie w czasie betonowania. Nale y stosowaã podkùadki dystansowe prefabrykowane z zapraw cementowych albo z materiaùów z tworzywa sztucznego. Niedopuszczalne jest stosowanie podkùadek z prêtów stalowych. Szkielet zbrojenia powinien byã sprawdzony i zatwierdzony przez Kierownika Projektu. Sprawdzeniu podlegaj¹: œrednice u ytych prêtów, rozstaw prêtów - ró nice rozstawu prêtów gùównych w pùytach nie powinny przekraczaã 1 cm, a w innych elementach 0,5 cm, rozstaw strzemion nie powinien ró niã siê od projektowanego o wiêcej ni 2 cm, ró nice dùugoœci prêtów, poùo enie miejsc koñczenia ich hakami, odciêcia - nie mog¹ odbiegaã od dokumentacji projektowej o wiêcej ni 5 cm, otuliny zewnêtrzne utrzymane w granicach wymagañ projektowych bez tolerancji ujemnych, powi¹zanie zbrojenia w sposób stabilizuj¹cy jego poùo enie w czasie betonowania i zagêszczania. 5.6.3. Wykonanie deskowañ Przy wykonaniu deskowañ nale y stosowaã zalecenia PN-B-06251 dla deskowañ drewnianych i ew. BN-73/9081-02 dla - stalowych. Strona - 128 -

Deskowanie powinno byã wykonane zgodnie z dokumentacj¹ projektow¹ i powinno zapewniã sztywnoœã i niezmiennoœã ukùadu oraz bezpieczeñstwo konstrukcji. Deskowanie powinno byã skonstruowane w sposób umo liwiaj¹cy ùatwy jego monta i demonta. Przed wypeùnieniem mieszank¹ betonow¹, deskowanie powinno byã sprawdzone, aby wykluczyã wyciek zaprawy i mo liwoœã znieksztaùceñ lub odchyleñ w wymiarach betonowej konstrukcji. Deskowania nieimpregnowane przed wypeùnieniem ich mieszank¹ betonow¹ powinny byã obficie zlewane wod¹. 5.6.4. Betonowanie i pielêgnacja Elementy przepustów z betonu powinny byã wykonane zgodnie z dokumentacj¹ projektow¹ i SST oraz powinny odpowiadaã wymaganiom: c) PN-B-06250 w zakresie wytrzymaùoœci, nasi¹kliwoœci i odpornoœci na dziaùanie mrozu, d) PN-B-06251 i PN-B-06250 w zakresie skùadu betonu, mieszania, zagêszczania, dojrzewania, pielêgnacji i transportu. Betonowanie konstrukcji nale y wykonywaã wyù¹cznie w temperaturach nie ni szych ni + 5 o C. W wyj¹tkowych przypadkach dopuszcza siê betonowanie w temperaturze ni szej ni 5 o C, jednak wymaga to zgody Kierownika Projektu oraz zapewnienia mieszance betonowej temperatury + 20 o C w chwili jej ukùadania i zabezpieczenia uformowanego elementu przed utrat¹ ciepùa w czasie co najmniej 7 dni. Bezpoœrednio po zakoñczeniu betonowania zaleca siê przykrycie powierzchni betonu lekkimi osùonami wodoszczelnymi, zapobiegaj¹cymi odparowaniu wody z betonu i chroni¹cymi beton przed deszczem i inn¹ wod¹. Woda stosowana do polewania betonu powinna speùniaã wymagania normy PN-B-32250. Dopuszcza siê inne rodzaje pielêgnacji po akceptacji Kierownika Projektu. Rozformowanie konstrukcji, je eli dokumentacja projektowa nie przewiduje inaczej, mo e nast¹piã po osi¹gniêciu przez beton co najmniej 2/3 wytrzymaùoœci projektowej. 5.7. Wykonanie betonowych elementów prefabrykowanych W przypadku wykonywania prefabrykatów elementów przepustów na terenie budowy, ksztaùt i ich wymiary powinny byã zgodne z dokumentacj¹ projektow¹. Dopuszcza siê odchyùki wymiarów podane w punkcie 2.6. Úrednice prêtów i usytuowanie zbrojenia powinny byã zgodne z dokumentacj¹ projektow¹. Otulenie prêtów zbrojenia betonem od zewn¹trz powinno wynosiã co najmniej 30 mm dla przepustów rurowych i 40 mm dla przepustów skrzynkowych. Prêty zbrojenia powinny mieã ksztaùt zgodny z dokumentacj¹ projektow¹. Dopuszczalne odchylenie osi prêta w przekroju poprzecznym od wymiaru przewidzianego dokumentacj¹ projektow¹ mo e wynosiã maksimum 5 mm. 5.8. Monta betonowych elementów prefabrykowanych przepustu z zakoñczeniami koùnierzowymi. Elementy przepustu i œcianki czoùowej z prefabrykowanych elementów powinny byã ustawiane na przygotowanym podùo u zgodnie z dokumentacj¹ projektow¹. Styki elementów powinny byã wypeùnione zapraw¹ cementow¹ wg PN-B-14501. 5.9. Izolacja przepustów Przed uùo eniem izolacji w miejscach wskazanych w dokumentacji projektowej, powierzchnie izolowane nale y zagruntowaã np. przez: dwukrotne smarowanie betonu emulsj¹ kationow¹ w przypadku powierzchni wilgotnych, posmarowanie roztworem asfaltowym w przypadku powierzchni suchych, lub innymi materiaùami zaakceptowanymi przez Kierownika Projektu. Zagruntowan¹ powierzchniê bezpoœrednio przed uùo eniem izolacji nale y smarowaã lepikiem bitumicznym na gor¹co i uùo yã izolacjê z papy asfaltowej. Dopuszcza siê stosowanie innych rodzajów izolacji po zaakceptowaniu przez Kierownika Projektu. Elementy nie pokryte izolacj¹ przed zasypaniem gruntem nale y smarowaã dwukrotnie lepikiem bitumicznym na gor¹co. 6. KONTROLA JAKOÚCI ROBÓT 6.1. Ogólne zasady kontroli jakoœci robót Ogólne zasady kontroli jakoœci robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 6. 6.2. Kontrola prawidùowoœci wykonania robót przygotowawczych i robót ziemnych Kontrolê robót przygotowawczych i robót ziemnych nale y przeprowadziã z uwzglêdnieniem wymagañ podanych w punkcie 5.2 i 5.3. 6.3. Kontrola robót betonowych i elbetowych W czasie wykonywania robót nale y przeprowadzaã systematyczn¹ kontrolê skùadników betonu, mieszanki betonowej i wykonanego betonu wg PN-B-06250, zgodnie z tablic¹ 6. Kontrola zbrojenia polega na sprawdzeniu œrednic, iloœci i rozmieszczenia zbrojenia w porównaniu z dokumentacj¹ projektow¹ oraz z wymaganiami PN-B-06251. Tablica 6. Zestawienie wymaganych badañ betonu w czasie budowy wedùug PN-B-06250 Rodzaj badania Metoda badania wg Termin lub czêstoœã badania Lp. 1 Badania skùadników betonu 1.1. Badanie cementu - czasu wi¹zania - staùoœci objêtoœci PN-B-19701 bezpoœrednio przed u yciem ka dej dostarczonej partii Strona - 129 -

- obecnoœci grudek 1.2. Badanie kruszywa - skùadu ziarnowego - ksztaùtu ziarn - zawartoœã pyùów mineralnych - zawartoœci zanieczyszczeñ obcych - wilgotnoœci PN-B-06714-15 PN-B-06714-16 PN-B-06714-13 PN-B-06714-12 PN-B-06714-18 1.3. Badanie wody PN-B-32250 1.4. Badanie dodatków i domieszek 2 Badania mieszanki betonowej - urabialnoœci - konsystencji - zawartoœci powietrza w mieszance betonowej 3 Badania betonu 3.1. Badanie wytrzymaùoœci na œciskanie na próbkach 3.2. Badania nieniszcz¹ce betonu w konstrukcji PN-88/B-06250 PN-88/B-06250 PN-B-06261 PN-B-06262 3.3. Badanie nasi¹kliwoœci PN-B-06250 3.4. Badanie odpornoœci na dziaùanie mrozu 3.5. Badanie przepuszczalnoœci wody 6.4. Kontrola wykonania umocnienia wlotów i wylotów PN-B-06250 ka dej dostarczonej partii ka dej dostarczonej partii ka dej dostarczonej partii ka dej dostarczonej partii bezpoœrednio przed u yciem przy rozpoczêciu robót oraz w przypadku stwierdzenia zanieczyszczeñ Instrukcja ITB 206/77 przy rozpoczêciu robót przy proj.recepty i 2 razy na zmianê robocz¹ przy ustalaniu recepty oraz 2 razy na zmianê robocz¹ przy ustalaniu recepty oraz po wykonaniu ka dej partii betonu w przypadkach technicznie uzasadnionych przy ustalaniu recepty,3 razy w czasie wykonywania konstrukcji ale nie rzadziej ni raz na 5000m 3 betonu przy ustalaniu recepty 2 razy w czasie wykonywania konstrukcji, ale nie rzadziej ni raz na 5000 m 3 betonu przy ustalaniu recepty,3 razy w czasie wykonywania konstrukcji ale nie rzadziej ni raz na 5000 m 3 betonu Umocnienie wlotów i wylotów nale y kontrolowaã wizualnie, sprawdzaj¹c ich zgodnoœã z dokumentacj¹ projektow¹. 6.5. Kontrola wykonania ùawy fundamentowej Przy kontroli wykonania ùawy fundamentowej nale y sprawdziã: rodzaj materiaùu u ytego do wykonania ùawy, usytuowanie ùawy w planie, rzêdne wysokoœciowe, gruboœã ùawy, zgodnoœã wykonania z dokumentacj¹ projektow¹. 6.6. Kontrola wykonania elementów prefabrykowanych Elementy prefabrykowane nale y sprawdzaã w zakresie: ksztaùtu i wymiarów (dùugoœã, wymiary wewnêtrzne, gruboœã œcianki - wg dokumentacji projektowej), wygl¹du zewnêtrznego (zgodnie z wymaganiami punktu 2.6), wytrzymaùoœci betonu na œciskanie (zgodnie z wymaganiami tablicy 6, pkt 3.1), œrednicy prêtów i usytuowania zbrojenia (zgodnie z dokumentacj¹ projektow¹ i wymaganiami punktów 5.6.2 i 5.7). 6.7. Kontrola poù¹czenia prefabrykatów Poù¹czenie prefabrykatów powinno byã sprawdzone wizualnie w celu porównania zgodnoœci zmontowanego przepustu z dokumentacj¹ projektow¹ oraz ustaleniami punktu 5.8. 6.8. Kontrola izolacji œcian przepustu Izolacja œcian przepustu powinna byã sprawdzona przez oglêdziny w zgodnoœci z wymaganiami punktu 5.10. Strona - 130 -

7. OBMIAR ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót Ogólne zasady obmiaru robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 7. 7.2. Jednostka obmiarowa Jednostk¹ obmiarow¹ jest: m (metr), przy kompletnym wykonaniu przepustu, szt. (sztuka), dla jednego zakoñczenia koùnierzowego. 8. ODBIÓR ROBÓT 8.1. Ogólne zasady odbioru robót Ogólne zasady odbioru robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 8. Roboty uznaje siê za wykonane zgodnie z dokumentacj¹ projektow¹, SST i wymaganiami Kierownika Projektu, je eli wszystkie pomiary i badania, z zachowaniem tolerancji wg pkt 6, daùy wyniki pozytywne. 8.2. Odbiór robót zanikaj¹cych i ulegaj¹cych zakryciu Odbiorowi robót zanikaj¹cych i ulegaj¹cych zakryciu podlegaj¹: wykonanie wykopu, wykonanie ùaw fundamentowych, wykonanie deskowania, wykonanie izolacji przepustu. 9. PODSTAWA P ATNOÚCI 9.1. Ogólne ustalenia dotycz¹ce podstawy pùatnoœci Ogólne ustalenia dotycz¹ce podstawy pùatnoœci podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 9. 9.2. Cena jednostki obmiarowej Cena 1 m kompletnego przepustu obejmuje: roboty pomiarowe i przygotowawcze, wykonanie wykopu wraz z odwodnieniem, dostarczenie materiaùów, wykonanie ùaw fundamentów i ich pielêgnacjê, wykonanie deskowania, monta konstrukcji przepustu, zbrojenie i zabetonowanie konstrukcji przepustu 2), rozebranie deskowania, wykonanie izolacji przepustu, wykonanie zasypki z zagêszczeniem warstwami, zgodnie z dokumentacj¹ projektow¹, umocnienie wlotów i wylotów, uporz¹dkowanie terenu, wykonanie pomiarów i badañ laboratoryjnych wymaganych w specyfikacji technicznej. 1) dla przepustów wykonywanych z elementów prefabrykowanych 2) dla przepustów wykonywanych na mokro. Cena 1 szt. zakoñczenia koùnierzowego, przy samodzielnej jej realizacji, obejmuje: roboty pomiarowe i przygotowawcze, wykonanie wykopów, dostarczenie materiaùów, wykonanie zakoñczeia koùnierzowego: wykonanie pomiarów i badañ laboratoryjnych wymaganych w specyfikacji technicznej. 10. PRZEPISY ZWI ZANE 10.1. Normy 1. PN-B-01080 Kamieñ dla budownictwa i drogownictwa. Podziaù i zastosowanie wg wùasnoœci fizyczno-mechanicznych 2. PN-B-02356 Tolerancja wymiarowa w budownictwie. Tolerancja wymiarów elementów budowlanych z betonu 3. PN-B-04101 Materiaùy kamienne. Oznaczenie nasi¹kliwoœci wod¹ 4. PN-B-04102 Materiaùy kamienne. Oznaczenie mrozoodpornoœci metod¹ bezpoœredni¹ 5. PN-B-04110 Materiaùy kamienne. Oznaczenie wytrzymaùoœci na œciskanie Strona - 131 -

6. PN-B-04111 Materiaùy kamienne. Oznaczenie œcieralnoœci na tarczy Boehmego 7. PN-B-06711 Kruszywa mineralne. Piaski do zapraw budowlanych 8. PN-B-06250 Beton zwykùy 9. PN-B-06251 Roboty betonowe i elbetowe. Wymagania techniczne 10. PN-B-06261 Nieniszcz¹ce badania konstrukcji z betonu. Metoda ultradêwiêkowa badania wytrzymaùoœci betonu na œciskanie 11. PN-B-06262 Metoda sklerometryczna badania wytrzymaùoœci betonu na œciskanie za pomoc¹ mùotka SCHMIDTA typu N 12. PN-B-06712 Kruszywa mineralne do betonu 13. PN-B-06714-12 Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczenie zawartoœci zanieczyszczeñ obcych 14. PN-B-06714-13 Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczanie zawartoœci pyùów mineralnych 15. PN-B-06714-15 Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczenie skùadu ziarnowego 16. PN-B-06714-16 Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczenie ksztaùtu ziarn 17. PN-B-06714-18 Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczenie nasi¹kliwoœci 18. PN-B-06714-34 Kruszywa mineralne. Badania. Oznaczenie reaktywnoœci alkalicznej 19. PN-B-11112 Kruszywo mineralne. Kruszywa ùamane do nawierzchni drogowych 20. PN-B-14501 Zaprawy budowlane zwykùe 21. PN-B-19701 Cement. Cement powszechnego u ytku. Skùad, wymagania i ocena zgodnoœci 22. PN-B-23010 Domieszki do betonu. Klasyfikacja i okreœlenia 23. PN-B-24622 Roztwór asfaltowy do gruntowania 24. PN-B-32250 Materiaùy budowlane. Woda do betonów i zapraw 25. PN-C-96177 Lepik asfaltowy bez wypeùniaczy stosowany na gor¹co 26. PN-D-95017 Surowiec drzewny. Drewno tartaczne iglaste 27. PN-D-96000 Tarcica iglasta ogólnego przeznaczenia 28. PN-D-96002 Tarcica liœciasta ogólnego przeznaczenia 29. PN-H-93215 Walcówka i prêty stalowe do zbrojenia betonu 30. PN-M-82010 Podkùadki kwadratowe w konstrukcjach drewnianych 31. PN-M-82121 Úruby ze ùbem kwadratowym 32. PN-M-82503 Wkrêty do drewna ze ùbem sto kowym 33. PN-M-82505 Wkrêty do drewna ze ùbem kulistym 34. PN-S-02205 Drogi samochodowe. Roboty ziemne. Wymagania i badania 35. BN-87/5028-12 Gwoêdzie budowlane. Gwoêdzie z trzpieniem gùadkim, okr¹gùym i kwadratowym 36. BN-88/6731-08 Cement. Transport i przechowywanie 37. BN-67/6747-14 Sposoby zabezpieczenia wyrobów kamiennych podczas transportu 38. BN-79/6751-01 Materiaùy izolacji przeciwwilgociowej. Papa asfaltowa na taœmie aluminiowej 39. BN-88/6751-03 Papa asfaltowa na welonie z wùókien szklanych 40. BN-69/7122-11 Pùyty pilœniowe z drewna 41. BN-74/8841-19 Roboty murowe. Mury z kamienia naturalnego. Wymagania i badania przy odbiorze 42. BN-73/9081-02 Formy stalowe do produkcji elementów budowlanych z betonu kruszywowego. Wymagania i badania 10.2. Inne dokumenty 43. Instrukcja ITB 206/77. Instrukcja stosowania pyùów lotnych do betonów kruszywowych. 44. Warunki techniczne. Drogowe kationowe emulsje asfaltowe. IBDiM - 1994 r. 45. Wymagania i zalecenia dotycz¹ce wykonywania betonów do konstrukcji mostowych. GDDP, Warszawa, 1990 r. INFORMACJA AKTUALIZACYJNA Oznaczenia klas betonu u yte w Specyfikacji technicznej zgodne z norm¹ PN-91/S-10042 jako odpowiadaj¹ce nale y przyjmowaã klasy betony zgodnie z norm¹ PN-EN206-1 wg poni szej tabelki. Oznaczenia klas betonu wg. poszczególnych norm BETON wg PN-91/S-10042 B10 B15 B20 B25 B30 B35 B45 B50 BETON wg PN-EN 2006-1 C8/1 0 C12/1 5 C16/2 0 C20/2 5 C25/3 0 C30/3 7 C34/4 5 C40/5 0 Strona - 132 -

D-07.00.00. OZNAKOWANIE I URZ DZENIA BEZPIECZEÑSTWA RUCHU D - 07.01.01. OZNAKOWANIE POZIOME 1. WSTÆP 1.1. Przedmiot ST Przedmiotem niniejszej specyfikacji technicznej (ST) s¹ wymagania dotycz¹ce wykonania i odbioru robót oznakowania poziomego dróg 1.2. Zakres stosowania ST Specyfikacja techniczna (ST) jest stosowana jako dokument przetargowy i kontraktowy przy zlecaniu i realizacji robót wymienionych w pkt. 1.1. 1.3. Zakres robót objêtych ST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotycz¹ zasad prowadzenia robót zwi¹zanych z wykonywaniem i odbiorem oznakowania poziomego stosowanego na drogach o nawierzchni twardej. 1.4. Okreœlenia podstawowe 1.4.1. Oznakowanie poziome - znaki drogowe poziome, umieszczone na nawierzchni w postaci linii ci¹gùych lub przerywanych, pojedynczych lub podwójnych, strzaùek, napisów, symboli oraz innych linii zwi¹zanych z oznaczeniem okreœlonych miejsc na tej nawierzchni. W zale noœci od rodzaju i sposobu zastosowania znaki poziome mog¹ mieã znaczenie prowadz¹ce, segreguj¹ce, informuj¹ce, ostrzegawcze, zakazuj¹ce lub nakazuj¹ce. 1.4.2. Znaki podùu ne - linie równolegùe do osi jezdni lub odchylone od niej pod niewielkim k¹tem, wystêpuj¹ce jako linie: pojedyncze: przerywane lub ci¹gùe, segregacyjne lub krawêdziowe, podwójne: ci¹gùe z przerywanymi, ci¹gùe lub przerywane. 1.4.3. Strzaùki - znaki poziome na nawierzchni, wystêpuj¹ce jako strzaùki kierunkowe sùu ¹ce do wskazania dozwolonego kierunku zjazdu z pasa oraz strzaùki naprowadzaj¹ce, które uprzedzaj¹ o koniecznoœci opuszczenia pasa, na którym siê znajduj¹. 1.4.4. Znaki poprzeczne - znaki sùu ¹ce do oznaczenia miejsc przeznaczonych do ruchu pieszych i rowerzystów w poprzek drogi, miejsc wymagaj¹cych zatrzymania pojazdów oraz miejsc lokalizacji progów zwalniaj¹cych. 1.4.5. Znaki uzupeùniaj¹ce - znaki o ró nych ksztaùtach, wymiarach i przeznaczeniu, wystêpuj¹ce w postaci symboli, napisów, linii przystankowych, stanowisk i pasów postojowych, powierzchni wyù¹czonych z ruchu oraz symboli znaków pionowych w oznakowaniu poziomym. 1.4.6. Materiaùy do poziomego znakowania dróg - materiaùy zawieraj¹ce rozpuszczalniki, wolne od rozpuszczalników lub punktowe elementy odblaskowe, które mog¹ zostaã naniesione albo wbudowane przez malowanie, natryskiwanie, odlewanie, wytùaczanie, rolowanie, klejenie itp. na nawierzchnie drogowe, stosowane w temperaturze otoczenia lub w temperaturze podwy szonej. Materiaùy te powinny posiadaã wùaœciwoœci odblaskowe. 1.4.7. Materiaùy do znakowania cienkowarstwowego - farby rozpuszczalnikowe, wodorozcieñczalne i chemoutwardzalne nakùadane warstw¹ gruboœci od 0,4 mm do 0,8 mm, mierzon¹ na mokro. 1.4.8. Materiaùy do znakowania grubowarstwowego - materiaùy nakùadane warstw¹ gruboœci od 0,9 mm do 3,5 mm. Nale ¹ do nich masy termoplastyczne i masy chemoutwardzalne stosowane na zimno. Dla linii strukturalnych i profilowanych gruboœã linii mo e wynosiã 5 mm.. 1.4.9. Punktowe elementy odblaskowe - urz¹dzenia prowadzenia poziomego, o ró nym ksztaùcie, wielkoœci i wysokoœã oraz rodzaju i liczbie zastosowanych odbùyœników, które odbijaj¹ padaj¹ce z boku oœwietlenie w celu ostrzegania, prowadzenia i informowania u ytkowników drogi. Punktowy element odblaskowy mo e skùadaã siê z jednej lub kilku integralnie zwi¹zanych ze sob¹ czêœci, mo e byã przyklejony, zakotwiczony lub wbudowany w nawierzchniê drogi. Czêœã odblaskowa mo e byã jedno lub dwukierunkowa, mo e siê zginaã lub nie. Element ten mo e byã typu staùego (P) lub tymczasowego (T). 1.4.10. Oznakowanie nowe oznakowanie, w którym zakoñczyù siê czas schniêcia i nie upùynêùo 30 dni od wykonania oznakowania. Pomiary wùaœciwoœci oznakowania nale y wykonywaã od 14 do 30 dnia po wykonaniu oznakowania. 1.4.11. Tymczasowe oznakowanie drogowe - oznakowanie z materiaùu o barwie óùtej, którego czas u ytkowania wynosi do 3 miesiêcy lub do czasu zakoñczenia robót. 1.4.12. Powy sze i pozostaùe okreœlenia s¹ zgodne z odpowiednimi polskimi normami i z definicjami podanymi w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 1.4. 1.5. Ogólne wymagania dotycz¹ce robót Ogólne wymagania dotycz¹ce robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 1.5. Strona - 133 -

2. MATERIA Y 2.1. Ogólne wymagania dotycz¹ce materiaùów pkt 2. Ogólne wymagania dotycz¹ce materiaùów, ich pozyskiwania i skùadowania podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne 2.2. Dokument dopuszczaj¹cy do stosowania materiaùów Materiaùy stosowane przez Wykonawcê do poziomego oznakowania dróg powinny speùniaã warunki postawione w rozporz¹dzeniu Ministra Infrastruktury. Ka dy materiaù u ywany przez Wykonawcê do poziomego znakowania dróg musi posiadaã aprobatê Techniczn¹ IBDiM. Producenci powinni oznakowaã wyroby znakiem budowlanym B, zgodnie z rozporz¹dzeniem Ministra Infrastruktury, co oznacza wystawienie deklaracji zgodnoœci z aprobat¹ techniczn¹ dla farb lub znakiem CE, zgodnie z rozporz¹dzeniem Ministra Infrastruktury, co oznacza wystawienie deklaracji zgodnoœci z norm¹ zharmonizowan¹ (np. dla kulek szklanych i punktowych elementów odblaskowych. Aprobaty techniczne wystawione przed czasem wejœcia w ycie rozporz¹dzenia nie mog¹ byã zmieniane lecz zachowuj¹ wa noœã przez okres, na jaki zostaùy wydane. W tym przypadku do oznakowania wyrobu znakiem budowlanym B wystarcza deklaracja zgodnoœci z aprobat¹ techniczn¹. Powy sze zasady nale y stosowaã tak e do oznakowañ tymczasowych wykonywanych materiaùami o barwie óùtej. 2.3. Badanie materiaùów, których jakoœã budzi w¹tpliwoœã Wykonawca powinien przeprowadziã dodatkowe badania tych materiaùów, które budz¹ w¹tpliwoœci jego lub In yniera, co do jakoœci, w celu stwierdzenia czy odpowiadaj¹ one wymaganiom okreœlonym w aprobacie technicznej. Badania te Wykonawca zleci IBDiM lub akredytowanemu laboratorium drogowemu. Badania powinny byã wykonane zgodnie z PN-EN 1871:2003 lub Warunkami Technicznymi POD-97 lub POD-2006 po ich wydaniu i przedmiotowymi normami polskimi dotycz¹cymi materiaùów do oznakowania poziomego dróg. 2.4. Oznakowanie opakowañ Wykonawca powinien ¹daã od producenta, aby oznakowanie opakowañ materiaùów do poziomego znakowania dróg byùo wykonane zgodnie z PN-O-79252, a ponadto aby na ka dym opakowaniu byù umieszczony trwaùy napis zawieraj¹cy: nazwê i adres producenta, datê produkcji i termin przydatnoœci do u ycia, masê netto, numer partii i datê produkcji, informacjê, e wyrób posiada aprobatê techniczn¹ IBDiM i jej numer, nazwê jednostki certyfikuj¹cej i numer certyfikatu. znak budowlany B wg rozporz¹dzenia Ministra Infrastruktury i/lub znak CE wg rozporz¹dzenia Ministra Infrastruktury, informacjê o szkodliwoœci i klasie zagro enia po arowego, ewentualne wskazówki dla u ytkowników. W przypadku farb rozpuszczalnikowych oznakowanie opakowania powinno byã zgodne z rozporz¹dzeniem Ministra Zdrowia. 2.5. Przepisy okreœlaj¹ce wymagania dla materiaùów Podstawowe wymagania dotycz¹ce materiaùów podano w punkcie 2.6, a szczegóùowe wymagania okreœlone s¹ w Warunkach technicznych POD-97 lub POD-2006 po ich wydaniu i przedmiotowymi normami polskimi dotycz¹cymi materiaùów do oznakowania poziomego dróg. 2.6. Wymagania wobec materiaùów do poziomego oznakowania dróg 2.6.1. Materiaùy do oznakowañ cienkowarstwowych Materiaùami do wykonywania oznakowania cienkowarstwowego powinny byã farby nakùadane warstw¹ gruboœci od 0,4 mm do 0,8 mm (na mokro). Powinny to byã ciekùe produkty zawieraj¹ce ciaùa staùe zdyspergowane w roztworze ywicy syntetycznej w rozpuszczalniku organicznym lub w wodzie, które mog¹ wystêpowaã w ukùadach jedno- lub wieloskùadnikowych. Podczas nakùadania farb, do znakowania cienkowarstwowego, na nawierzchniê pêdzlem, waùkiem lub przez natrysk, powinny one tworzyã warstwê kohezyjn¹ w procesie odparowania i/lub w procesie chemicznym. Wùaœciwoœci fizyczne poszczególnych materiaùów do poziomego oznakowania cienkowarstwowego okreœlaj¹ aprobaty techniczne. 2.6.2. Zawartoœã skùadników lotnych w materiaùach do znakowania cienkowarstwowego Zawartoœã skùadników lotnych (rozpuszczalników organicznych) nie powinna przekraczaã 25% (m/m) w postaci gotowej do aplikacji, w materiaùach do znakowania cienkowarstwowego. Nie dopuszcza siê stosowania materiaùów zawieraj¹cych rozpuszczalnik aromatyczny (jak np. toluen, ksylen, etylobenzen) w iloœci wiêkszej ni 8 % (m/m). Nie dopuszcza siê stosowania materiaùów zawieraj¹cych benzen i rozpuszczalniki chlorowane. 2.6.3. Materiaùy do oznakowañ grubowarstwowych Materiaùami do wykonywania oznakowania grubowarstwowego powinny byã materiaùy umo liwiaj¹ce nakùadanie ich warstw¹ gruboœci od 0,9 mm do 5 mm takie, jak masy chemoutwardzalne stosowane na zimno oraz masy termoplastyczne. Strona - 134 -

Masy chemoutwardzalne powinny byã substancjami jedno-, dwu- lub trójskùadnikowymi, mieszanymi ze sob¹ w proporcjach ustalonych przez producenta i nakùadanymi na nawierzchniê z u yciem odpowiedniego sprzêtu. Masy te powinny tworzyã powùokê, której spójnoœã zapewnia jedynie reakcja chemiczna. Masy termoplastyczne powinny byã substancjami nie zawieraj¹cymi rozpuszczalników, dostarczanymi w postaci bloków, granulek lub proszku. Przy stosowaniu powinny daã siê podgrzewaã do stopienia i aplikowaã rêcznie lub maszynowo. Masy te powinny tworzyã spójn¹ warstwê przez ochùodzenie. Wùaœciwoœci fizyczne materiaùów do oznakowania grubowarstwowego i wykonanych z nich elementów prefabrykowanych okreœlaj¹ aprobaty techniczne. 2.6.4. Kulki szklane Materiaùy w postaci kulek szklanych refleksyjnych do posypywania lub narzucania pod ciœnieniem na materiaùy do oznakowania powinny zapewniaã widzialnoœã w nocy poprzez odbicie powrotne w kierunku pojazdu wi¹zki œwiatùa wysyùanej przez reflektory pojazdu. Kulki szklane powinny charakteryzowaã siê wspóùczynnikiem zaùamania powy ej 1,50, wykazywaã odpornoœã na wodê, kwas solny, chlorek wapniowy i siarczek sodowy oraz zawieraã nie wiêcej ni 20% kulek z defektami w przypadku kulek o maksymalnej œrednicy poni ej 1 mm oraz 30 % w przypadku kulek o maksymalnej œrednicy równej i wiêkszej ni 1 mm. Krzywa uziarnienia powinna mieœciã siê w krzywych granicznych podanych w wymaganiach aprobaty technicznej wyrobu lub w certyfikacie CE. Kulki szklane hydrofobizowane powinny ponadto wykazywaã stopieñ hydrofobizacji co najmniej 80%. Wymagania i metody badañ kulek szklanych podano w PN-EN 1423:2000. Wùaœciwoœci kulek szklanych okreœlaj¹ odpowiednie aprobaty techniczne, lub certyfikaty CE. 2.6.5. Materiaù uszorstniaj¹cy oznakowanie Materiaù uszorstniaj¹cy oznakowanie powinien skùadaã siê z naturalnego lub sztucznego twardego kruszywa (np. krystobalitu), stosowanego w celu zapewnienia oznakowaniu odpowiedniej szorstkoœci (wùaœciwoœci antypoœlizgowych). Materiaù uszorstniaj¹cy nie mo e zawieraã wiêcej ni 1% cz¹stek mniejszych ni 90 m. Potrzeba stosowania materiaùu uszorstniaj¹cego powinna byã okreœlona w SST. Koniecznoœã jego u ycia zachodzi w przypadku potrzeby uzyskania wskaênika szorstkoœci oznakowania SRT 50. Materiaù uszorstniaj¹cy (kruszywo przeciwpoœlizgowe) oraz mieszanina kulek szklanych z materiaùem uszorstniaj¹cym powinny odpowiadaã wymaganiom okreœlonym w aprobacie technicznej. 2.6.6. Punktowe elementy odblaskowe Punktowym elementem odblaskowym powinna byã naklejana, kotwiczona lub wbudowana w nawierzchniê pùytka z materiaùu wytrzymuj¹cego przejazdy pojazdów samochodowych, zawieraj¹ca element odblaskowy umieszczony w ten sposób, aby zapewniaù widzialnoœã w nocy, a tak e w czasie opadów deszczu wg PN-EN 1463-1:2000. Odbùyœnik, bêd¹cy czêœci¹ punktowego elementu odblaskowego mo e byã: szklany lub plastikowy w caùoœci lub z dodatkow¹ warstw¹ odbijaj¹c¹ znajduj¹c¹ siê na powierzchni nie wystawionej na zewn¹trz i nie nara on¹ na przeje d anie pojazdów, plastikowy z warstw¹ zabezpieczaj¹c¹ przed œcieraniem, który mo e mieã warstwê odbijaj¹c¹ tylko w miejscu nie wystawionym na ruch i w którym powierzchnie wystawione na ruch s¹ zabezpieczone warstwami odpornymi na œcieranie. Profil punktowego elementu odblaskowego nie powinien mieã adnych ostrych krawêdzi od strony naje d anej przez pojazdy. Jeœli punktowy element odblaskowy jest wykonany z dwu lub wiêcej czêœci, ka da z nich powinna byã usuwalna tylko za pomoc¹ narzêdzi polecanych przez producenta. Wysokoœã punktowego elementu nie mo e byã wiêksza od 25 mm. Barwa, w przypadku oznakowania trwaùego, powinna byã biaùa lub czerwona, a dla oznakowania czasowego óùta zgodnie z zaù¹cznikiem nr 2 do rozporz¹dzenia Ministra Infrastruktury. Spoœród punktowych elementów odblaskowych (PEO) stosowanych do oznakowañ poziomych wyró niaj¹ siê PEO ze szklanym korpusem peùnym (odbùyœnik wielokierunkowy). PEO szklane z peùnym korpusem mog¹ byã stosowane do oznakowania rond kompaktowych ze wzglêdu na ich geometriê 360 o. Wùaœciwoœci i wymagania dotycz¹ce punktowych elementów odblaskowych okreœlone s¹ w normie zharmonizowanej i odpowiednich aprobatach technicznych. 2.6.7. Wymagania wobec materiaùów ze wzglêdu na ochronê warunków pracy i œrodowiska Materiaùy stosowane do znakowania nawierzchni nie powinny zawieraã substancji zagra aj¹cych zdrowiu ludzi i powoduj¹cych ska enie œrodowiska. 2.8. Przechowywanie i skùadowanie materiaùów Materiaùy do oznakowania cienkowarstwowego nawierzchni powinny zachowaã staùoœã swoich wùaœciwoœci chemicznych i fizykochemicznych przez okres co najmniej 6 miesiêcy skùadowania w warunkach okreœlonych przez producenta. Materiaùy do poziomego oznakowania dróg nale y przechowywaã w magazynach odpowiadaj¹cych zaleceniom producenta, zwùaszcza zabezpieczaj¹cych je od napromieniowania sùonecznego, opadów i w temperaturze, dla: a) farb wodorozcieñczalnych od 5 o C do 40 o C, b) farb rozpuszczalnikowych od -5 o C do 25 o C, c) pozostaùych materiaùów - poni ej 40 o C. 3. SPRZÆT 3.1. Ogólne wymagania dotycz¹ce sprzêtu Ogólne wymagania dotycz¹ce sprzêtu podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 3. Strona - 135 -

3.2. Sprzêt do wykonania oznakowania poziomego Wykonawca przystêpuj¹cy do wykonania oznakowania poziomego, w zale noœci od zakresu robót, powinien wykazaã siê mo liwoœci¹ korzystania z nastêpuj¹cego sprzêtu, zaakceptowanego przez In yniera: szczotek mechanicznych (zaleca siê stosowanie szczotek wyposa onych w urz¹dzenia odpylaj¹ce) oraz szczotek rêcznych, frezarek, sprê arek, malowarek, ukùadarek mas termoplastycznych i chemoutwardzalnych, wyklejarek do taœm, sprzêtu do badañ, okreœlonego w SST. Wykonawca powinien zapewniã odpowiedni¹ jakoœã, iloœã i wydajnoœã malowarek lub ukùadarek proporcjonaln¹ do wielkoœci i czasu wykonania caùego zakresu robót. 4. TRANSPORT 4.1. Ogólne wymagania dotycz¹ce transportu Ogólne wymagania dotycz¹ce transportu podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 4. 4.2. Przewóz materiaùów do poziomego znakowania dróg Materiaùy do poziomego znakowania dróg nale y przewoziã w opakowaniach zapewniaj¹cych szczelnoœã, bezpieczny transport i zachowanie wymaganych wùaœciwoœci materiaùów. Pojemniki powinny byã oznakowane zgodnie z norm¹ PN-O-79252. W przypadku materiaùów niebezpiecznych opakowania powinny byã oznakowane zgodnie z rozporz¹dzeniem Ministra Zdrowia. Farby rozpuszczalnikowe, rozpuszczalniki palne oraz farby chemoutwardzalne nale y transportowaã zgodnie z postanowieniami umowy miêdzynarodowej dla transportu drogowego materiaùów palnych, klasy 3, oraz szczegóùowymi zaleceniami zawartymi w karcie charakterystyki wyrobu sporz¹dzonej przez producenta. Wyroby, wy ej wymienione, nie posiadaj¹ce karty charakterystyki nie powinny byã dopuszczone do transportu. Pozostaùe materiaùy do znakowania poziomego nale y przewoziã krytymi œrodkami transportowymi, chroni¹c opakowania przed uszkodzeniem mechanicznym, zgodnie z PN-C-81400 oraz zgodnie z prawem przewozowym. 5. WYKONANIE ROBÓT 5.1. Ogólne zasady wykonania robót Ogólne zasady wykonania robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 5. Nowe i odnowione nawierzchnie dróg przed otwarciem do ruchu musz¹ byã oznakowane zgodnie z dokumentacj¹ projektow¹. 5.2. Warunki atmosferyczne W czasie wykonywania oznakowania temperatura nawierzchni i powietrza powinna wynosiã co najmniej 5 o C, a wilgotnoœã wzglêdna powietrza powinna byã zgodna z zaleceniami producenta lub wynosiã co najwy ej 85%. 5.3. Przygotowanie podùo a do wykonania znakowania Przed wykonaniem znakowania poziomego nale y oczyœciã powierzchniê nawierzchni malowanej z pyùu, kurzu, piasku, smarów, olejów i innych zanieczyszczeñ, przy u yciu sprzêtu wymienionego w SST i zaakceptowanego przez In yniera. Powierzchnia nawierzchni przygotowana do wykonania oznakowania poziomego musi byã czysta i sucha. 5.4. Przedznakowanie W celu dokùadnego wykonania poziomego oznakowania drogi, mo na wykonaã przedznakowanie, stosuj¹c siê do ustaleñ zawartych w dokumentacji projektowej, w zaù¹czniku nr 2 do rozporz¹dzenia Ministra Infrastruktury, ST i wskazaniach In yniera. Do wykonania przedznakowania mo na stosowaã nietrwaù¹ farbê, np. farbê silnie rozcieñczon¹ rozpuszczalnikiem. Zaleca siê wykonywanie przedznakowania w postaci cienkich linii lub kropek. Pocz¹tek i koniec znakowania nale y zaznaczyã maù¹ kresk¹ poprzeczn¹. W przypadku odnawiania oznakowania drogi, gdy stare oznakowanie jest wystarczaj¹co czytelne i zgodne z dokumentacj¹ projektow¹, mo na przedznakowania nie wykonywaã. 5.5. Wykonanie oznakowania drogi 5.5.1. Dostarczenie materiaùów i speùnienie zaleceñ producenta materiaùów Materiaùy do znakowania drogi, speùniaj¹ce wymagania podane w punkcie 2, powinny byã dostarczone w oryginalnych opakowaniach handlowych i stosowane zgodnie z zaleceniami ST, producenta oraz wymaganiami znajduj¹cymi siê w aprobacie technicznej. 5.5.2. Wykonanie oznakowania drogi materiaùami cienkowarstwowymi 5.5.2.1. materiaùami cienkowarstwowymi Wykonanie znakowania powinno byã zgodne z zaleceniami producenta materiaùów, a w przypadku ich braku lub niepeùnych danych - zgodne z poni szymi wskazaniami. Strona - 136 -

Farbê do znakowania cienkowarstwowego po otwarciu opakowania nale y wymieszaã w czasie od 2 do 4 minut do uzyskania peùnej jednorodnoœci. Przed lub w czasie napeùniania zbiornika malowarki zaleca siê przecedziã farbê przez sito 0,6 mm. Nie wolno stosowaã do malowania mechanicznego farby, w której osad na dnie opakowania nie daje siê caùkowicie wymieszaã lub na jej powierzchni znajduje siê ko uch. Farbê nale y nakùadaã równomiern¹ warstw¹ o gruboœci ustalonej w ST, zachowuj¹c wymiary i ostroœã krawêdzi. Gruboœã nanoszonej warstwy zaleca siê kontrolowaã przy pomocy grzebienia pomiarowego na pùytce szklanej lub metalowej podkùadanej na drodze malowarki. Iloœã farby zu yta w czasie prac, okreœlona przez œrednie zu ycie na metr kwadratowy nie mo e siê ró niã od iloœci ustalonej, wiêcej ni o 20%. Wszystkie wiêksze prace powinny byã wykonane przy u yciu samojezdnych malowarek z automatycznym podziaùem linii i posypywaniem kulkami szklanymi z ew. materiaùem uszorstniaj¹cym. W przypadku mniejszych prac, wielkoœã, wydajnoœã i jakoœã sprzêtu nale y dostosowaã do zakresu i rozmiaru prac. Decyzjê dotycz¹c¹ rodzaju sprzêtu i sposobu wykonania znakowania podejmuje In ynier na wniosek Wykonawcy. 5.5.2.2. Wykonanie oznakowania drogi materiaùami grubowarstwowymi Wykonanie oznakowania powinno byã zgodne z zaleceniami producenta materiaùów, a w przypadku ich braku lub niepeùnych danych - zgodne z poni szymi wskazaniami. Materiaù znakuj¹cy nale y nakùadaã równomiern¹ warstw¹ o gruboœci (lub w iloœci) ustalonej w ST, zachowuj¹c wymiary i ostroœã krawêdzi. Gruboœã nanoszonej warstwy zaleca siê kontrolowaã przy pomocy grzebienia pomiarowego na pùytce metalowej, podkùadanej na drodze malowarki. Iloœã materiaùu zu yta w czasie prac, okreœlona przez œrednie zu ycie na metr kwadratowy, nie mo e siê ró niã od iloœci ustalonej, wiêcej ni o 20%. W przypadku mas chemoutwardzalnych i termoplastycznych wszystkie wiêksze prace (linie krawêdziowe, segregacyjne na dùugich odcinkach dróg) powinny byã wykonywane przy u yciu urz¹dzeñ samojezdnych z automatycznym podziaùem linii i posypywaniem kulkami szklanymi z ew. materiaùem uszorstniaj¹cym. W przypadku mniejszych prac, wielkoœã, wydajnoœã i jakoœã sprzêtu nale y dostosowaã do ich zakresu i rozmiaru. Decyzjê dotycz¹c¹ rodzaju sprzêtu i sposobu wykonania znakowania podejmuje Kierownik Projektu na wniosek Wykonawcy. W przypadku znakowania nawierzchni betonowej nale y przed aplikacj¹ usun¹ã warstwê powierzchniow¹ betonu metod¹ frezowania, œrutowania lub waterblasting, aby zlikwidowaã pozostaùoœci mleczka cementowego i uszorstniã powierzchniê. Po usuniêciu warstwy powierzchniowej betonu, nale y powierzchniê znakowan¹ umyã wod¹ pod ciœnieniem oraz zagruntowaã œrodkiem wskazanym przez producenta masy (podkùad, grunt, primer) w iloœci przez niego podanej. 5.5.3. Wykonanie oznakowania drogi punktowymi elementami odblaskowymi Wykonanie oznakowania powinno byã zgodne z zaleceniami producenta materiaùów, a w przypadku ich braku lub niepeùnych danych - zgodne z poni szymi wskazaniami. Przy wykonywaniu oznakowania punktowymi elementami odblaskowymi nale y zwracaã szczególn¹ uwagê na staranne mocowanie elementów do podùo a, od czego zale y trwaùoœã wykonanego oznakowania. Nie wolno zmieniaã ustalonego przez producenta rodzaju kleju z uwagi na mo liwoœã uzyskania ró nej jego przyczepnoœci do nawierzchni i do materiaùów, z których wykonano punktowe elementy odblaskowe. W przypadku znakowania nawierzchni betonowych nale y zastosowaã podkùad (primer) poprawiaj¹cy przyczepnoœã przyklejanych punktowych elementów odblaskowych do nawierzchni. 5.5.4. Wykonanie oznakowania tymczasowego Do wykonywania oznakowania tymczasowego barwy óùtej nale y stosowaã materiaùy ùatwe do usuniêcia po zakoñczeniu okresu tymczasowoœci. Linie wyznaczaj¹ce pasy ruchu zaleca siê uzupeùniã punktowymi elementami odblaskowymi z odbùyœnikami tak e barwy óùtej. Czasowe oznakowanie poziome powinno byã wykonane z materiaùów odblaskowych. Do jego wykonania nale y stosowaã: farby, taœmy samoprzylepne lub punktowe elementy odblaskowe. Stosowanie farb dopuszcza siê wyù¹cznie w takich przypadkach, gdy w wyniku przewidywanych robót nawierzchniowych oznakowanie to po ich zakoñczeniu bêdzie caùkowicie niewidoczne, np. zostanie przykryte now¹ warstw¹ œcieraln¹ nawierzchni. Materiaùy stosowane do wykonywania oznakowania tymczasowego powinny tak e posiadaã aprobaty techniczne, a producent powinien wystawiaã deklaracjê zgodnoœci. 5.6. Usuwanie oznakowania poziomego W przypadku koniecznoœci usuniêcia istniej¹cego oznakowania poziomego, czynnoœã tê nale y wykonaã by nie spowodowaã uszkodzeñ nawierzchni. Sposób usuwania oznakowania przedstawi Wykonawca do In yniera. Úrodki zastosowane do usuniêcia oznakowania nie mog¹ wpùywaã ujemnie na przyczepnoœã nowego oznakowania do podùo a, na jego szorstkoœã, trwaùoœã oraz na wùaœciwoœci podùo a. Usuwanie oznakowania na czas robót drogowych mo e byã wykonane przez zamalowanie nietrwaù¹ farb¹ barwy czarnej. Materiaùy pozostaùe po usuniêciu oznakowania nale y usun¹ã z drogi tak, aby nie zanieczyszczaùy œrodowiska, w miejsce zaakceptowane przez In yniera. 6. KONTROLA JAKOÚCI ROBÓT 6.1. Ogólne zasady kontroli jakoœci robót Ogólne zasady kontroli jakoœci robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 6. 6.2. Badanie przygotowania podùo a i przedznakowania Powierzchnia jezdni przed wykonaniem znakowania poziomego musi byã caùkowicie czysta i sucha. Przedznakowanie powinno byã wykonane zgodnie z wymaganiami punktu 5.5. Strona - 137 -

6.3. Badania wykonania oznakowania poziomego 6.3.1. Wymagania wobec oznakowania poziomego 6.3.1.1. Zasady Wymagania sprecyzowano przede wszystkim w celu okreœlenia wùaœciwoœci oznakowania dróg w czasie ich u ytkowania. Wymagania okreœla siê kilkoma parametrami reprezentuj¹cymi ró ne aspekty wùaœciwoœci oznakowania dróg wedùug PN-EN 1436:2000 i PN-EN 1436:2000/A1:2005. Badania wstêpne, dla których okreœlono pierwsze wymaganie, s¹ wykonywane w celu kontroli przed odbiorem. Powinny byã wykonane w terminie od 14 do 30 dnia po wykonaniu. Kolejne badania kontrolne nale y wykonywaã po okresie, od 3 do 6 miesiêcy po wykonaniu i przed upùywem 1 roku, oraz po 2, 3 i 4 latach dla materiaùów o trwaùoœci dùu szej ni 1 rok. Barwa óùta dotyczy tylko oznakowañ tymczasowych, które tak e powinny byã kontrolowane. Inne barwy oznakowañ ni biaùa i óùta nale y stosowaã zgodnie z zaleceniami zawartymi w zaù¹czniku nr 2 do rozporz¹dzenia. 6.3.1.2. Widzialnoœã w dzieñ Widzialnoœã oznakowania w dzieñ jest okreœlona wspóùczynnikiem luminancji i barw¹ oznakowania wyra on¹ wspóùrzêdnymi chromatycznoœci x,y. Wartoœã wspóùczynnika powinna wynosiã dla oznakowania nowego w terminie od 14 do 30 dnia po wykonaniu, barwy: biaùej, na nawierzchni asfaltowej, co najmniej 0,40, klasa B3, biaùej, na nawierzchni betonowej, co najmniej 0,50, klasa B4, óùtej, co najmniej 0,30, klasa B2. Wartoœã wspóùczynnika powinna wynosiã po 30 dniu od wykonania dla caùego okresu u ytkowania oznakowania, barwy: biaùej, na nawierzchni asfaltowej, co najmniej 0,30, klasa B2, biaùej, na nawierzchni betonowej, co najmniej 0,40, klasa B3, óùtej, co najmniej 0,20 klasa B1. Barwa oznakowania powinna byã okreœlona wg PN-EN 1436:2000 przez wspóùrzêdne chromatycznoœci x i y, które dla suchego oznakowania powinny le eã w obszarze zdefiniowanym przez cztery punkty naro ne podane w tablicy 1 i na wykresach (rys. 1, 2 i 3). Tablica 1. Punkty naro ne obszarów chromatycznoœci oznakowañ dróg Punkt naro ny nr 1 2 3 4 Oznakowanie biaùe x 0,355 0,305 0,285 0,335 y 0,355 0,305 0,325 0,375 Oznakowanie óùte x 0,494 0,545 0,465 0,427 y 0,427 0,455 0,535 0,483 Rys. 1. Wspóùrzêdne chromatycznoœci x,y dla barwy biaùej oznakowania Strona - 138 -

Rys.2. Wspóùrzêdne chromatycznoœci x,y dla barwy óùtej oznakowania 520 0.8 510 530 540 0.7 550 560 0.6 570 500 y 0.5 Zielona Ýóùta 580 590 0.4 600 0.3 490 Biaùa Czerwona 610 620 630 640 650 660 0.2 480 Niebieska od 690 do 780 Rys. 3. Granice barw biaùej, óùtej, oznakowania 0.1 470 460 450 440 od 380 do 410 0 430 0 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5 0.6 0.7 0.8 Pomiar wspóùczynnika luminancji mo e byã zast¹piony pomiarem wspóùczynnika luminancji w œwietle rozproszonym Qd, wg PN-EN 1436:2000 lub wg POD-97 i POD-2006 (po wydaniu). Do okreœlenia odbicia œwiatùa dziennego lub odbicia oœwietlenia drogi od oznakowania stosuje siê wspóùczynnik luminancji w œwietle rozproszonym Qd. Wartoœã wspóùczynnika Qd dla oznakowania nowego w ci¹gu 14-30 dni po wykonaniu powinna wynosiã dla oznakowania œwie ego, barwy: biaùej, co najmniej 130 mcd m -2 lx -1 (nawierzchnie asfaltowe), klasa Q3, biaùej, co najmniej 160 mcd m -2 lx -1 (nawierzchnie betonowe), klasa Q4, óùtej, co najmniej 100 mcd m -2 lx -1 ), klasa Q2, Wartoœã wspóùczynnika Qd powinna wynosiã dla oznakowania eksploatowanego po 30 dniu od wykonania, w ci¹gu caùego okresu u ytkowania, barwy: biaùej, co najmniej 100 mcd m -2 lx -1 (nawierzchnie asfaltowe), klasa Q2, biaùej, co najmniej 130 mcd m -2 lx -1 (nawierzchnie betonowe), klasa Q3, óùtej, co najmniej 80 mcd m -2 lx -1, klasa Q1. 6.3.1.3. Widzialnoœã w nocy Za miarê widzialnoœci w nocy przyjêto powierzchniowy wspóùczynnik odblasku R L, okreœlany wedùug PN-EN 1436:2000 z uwzglêdnieniem podziaùu na klasy PN-EN 1436:2000/A1:2005 [4a]. x Strona - 139 -

Wartoœã wspóùczynnika R L powinna wynosiã dla oznakowania nowego (w stanie suchym) w ci¹gu 14-30 dni po wykonaniu, barwy: biaùej, na autostradach, drogach ekspresowych oraz na drogach o prêdkoœci 100 km/h lub o natê eniu ruchu > 2 500 pojazdów rzeczywistych na dobê na pas, co najmniej 250 mcd m -2 lx -1, klasa R4/5, biaùej, na pozostaùych drogach, co najmniej 200 mcd m -2 lx -1, klasa R4, óùtej tymczasowej, co najmniej 150 mcd m -2 lx -1, klasa R3, Wartoœã wspóùczynnika R L powinna wynosiã dla oznakowania eksploatowanego w ci¹gu od 2 do 6 miesiêcy po wykonaniu, barwy: biaùej, na autostradach, drogach ekspresowych oraz na drogach o prêdkoœci 100 km/h lub o natê eniu ruchu > 2 500 pojazdów rzeczywistych na dobê na pas, co najmniej 200 mcd m -2 lx -1, klasa R4, biaùej, na pozostaùych drogach, co najmniej 150 mcd m -2 lx -1, klasa R3 óùtej tymczasowej, co najmniej 100 mcd m -2 lx -1, klasa R2. Wartoœã wspóùczynnika R L powinna wynosiã dla oznakowania eksploatowanego od 7 miesi¹ca po wykonaniu, barwy: biaùej, na autostradach, drogach ekspresowych oraz na drogach o prêdkoœci 100 km/h lub o natê eniu ruchu > 2 500 pojazdów rzeczywistych na dobê na pas, co najmniej 150 mcd m -2 lx -1, klasa R3, biaùej, na pozostaùych drogach, co najmniej 100 mcd m -2 lx -1, klasa R2, óùtej tymczasowej, co najmniej 100 mcd m -2 lx -1, klasa R2. Na nawierzchniach o grubej makroteksturze, takich jak: powierzchniowe utrwalanie oraz na nawierzchniach niejednorodnych mo na wyj¹tkowo, tylko na drogach okreœlonych w tablicy 5, dopuœciã wartoœã wspóùczynnika odblasku R L = 70 mcd m -2 lx -1, klasa R1 dla oznakowania cienkowarstwowego eksploatowanego od 6 miesi¹ca po wykonaniu. W szczególnie uzasadnionych przypadkach mo liwe jest ustalenie w SST wy szych klas wymagañ wg PN-EN 1436:2000/A1:2005. Wartoœã wspóùczynnika R L powinna wynosiã dla oznakowania profilowanego, nowego (w stanie wilgotnym) i eksploatowanego w okresie gwarancji wg PN-EN 1436:2000 zmierzona od 14 do 30 dni po wykonaniu, barwy: biaùej, co najmniej 50 mcd m -2 lx -1, klasa RW3, w okresie eksploatacji co najmniej 35 mcd m -2 lx -1, klasa RW2. Powy sze wymaganie dotyczy jedynie oznakowañ profilowanych, takich jak oznakowanie strukturalne wykonywane masami termoplastycznymi, masami chemoutwardzalnymi i taœmami w postaci np. poprzecznych wygarbieñ (baretek), drop-on-line, itp. Wykonywanie pomiarów na oznakowaniu ci¹gùym z naniesionymi wygarbieniami mo e byã wykonywane tylko metoda dynamiczn¹. Pomiar aparatami rêcznymi jest albo niemo liwy albo obci¹ ony du ym bùêdem. Wykonywanie pomiarów odblaskowoœci na pozostaùych typach oznakowania strukturalnego, z uwagi na jego niecaùkowite i niejednorodne pokrycie powierzchni oznakowania, jest obarczone wiêkszym bùêdem ni na oznakowaniach peùnych. Dlatego podczas odbioru czy kontroli, nale y przyj¹ã jako dopuszczalne wartoœci wspóùczynnika odblasku o 20 % ni sze od przyjêtych w ST. 6.3.1.4. Szorstkoœã oznakowania Miar¹ szorstkoœci oznakowania jest wartoœã wskaênika szorstkoœci SRT (Skid Resistance Tester) mierzona wahadùem angielskim, wg PN-EN 1436:2000 lub POD-97 i POD-2006 (po wydaniu). Wartoœã SRT symuluje warunki, w których pojazd wyposa ony w typowe opony hamuje z blokad¹ kóù przy prêdkoœci 50 km/h na mokrej nawierzchni. Wymaga siê, aby wartoœã wskaênika szorstkoœci SRT wynosiùa na oznakowaniu: w ci¹gu caùego okresu u ytkowania, co najmniej 45 jednostek SRT (klasa S1). Dopuszcza siê podwy szenie wymagania szorstkoœci do 50 60 jednostek SRT (klasy S2 S3), w uzasadnionych przypadkach. Uzyskanie wiêkszej szorstkoœci oznakowania, wi¹ e siê z zastosowaniem kruszywa przeciwpoœlizgowego samego lub w mieszaninie z kulkami szklanymi wg PN-EN 1423:2001. Nale y przy tym wzi¹ã pod uwagê jednoczesne obni enie wartoœci wspóùczynnika luminancji i wspóùczynnika odblasku. Szorstkoœã oznakowania, na którym nie zastosowano kruszywa przeciwpoœlizgowego, zazwyczaj wzrasta w okresie eksploatacji oznakowania, dlatego nie nale y wymagaã wy szej jego wartoœci na starcie, a ni szej w okresie gwarancji. Wykonywanie pomiarów wskaênika szorstkoœci SRT dotyczy oznakowañ jednolitych, pùaskich, wykonanych farbami, masami termoplastycznymi, masami chemoutwardzalnymi i taœmami. Pomiar na oznakowaniu strukturalnym jest, jeœli mo liwy, to nie miarodajny. W przypadku oznakowania z wygarbieniami i punktowymi elementami odblaskowymi pomiar nie jest mo liwy. Wskaênik szorstkoœci SRT w normach powierzchniowych zostaù nazwany PTV (Polishing Test Value) za PN-EN 13 036-4:2004(U). Metoda pomiaru i sprzêt do jego wykonania s¹ identyczne z przyjêtymi w PN-EN 1436:2000 dla oznakowañ poziomych. 6.3.1.5. Trwaùoœã oznakowania Trwaùoœã oznakowania cienkowarstwowego oceniana jako stopieñ zu ycia w 10-stopniowej skali LCPC okreœlonej w POD-97 lub POD-2006 (po wydaniu) powinna wynosiã po 12-miesiêcznym okresie eksploatacji oznakowania: co najmniej 6. Taka metoda oceny znajduje szczególnie zastosowanie do oceny przydatnoœci materiaùów do poziomego oznakowania dróg. W celach kontrolnych trwaùoœã jest oceniana poœrednio przez sprawdzenie speùniania wymagañ widocznoœci w dzieñ, w nocy i szorstkoœci. 6.3.1.6. Czas schniêcia oznakowania (wzglêdnie czas do przejezdnoœci oznakowania) Za czas schniêcia oznakowania przyjmuje siê czas upùywaj¹cy miêdzy wykonaniem oznakowania a jego oddaniem do ruchu. Czas schniêcia oznakowania nie powinien przekraczaã czasu gwarantowanego przez producenta, z tym e nie mo e przekraczaã 2 godzin w przypadku wymalowañ nocnych i 1 godziny w przypadku wymalowañ dziennych. Metoda oznaczenia czasu schniêcia znajduje siê w POD-97 lub POD-2006 (po wydaniu). 6.3.1.7. Gruboœã oznakowania Strona - 140 -

Gruboœã oznakowania, tj. podwy szenie ponad górn¹ powierzchniê nawierzchni, powinna wynosiã dla: a) oznakowania cienkowarstwowego (gruboœã na mokro bez kulek szklanych), 0,6 mm, b) punktowych elementów odblaskowych umieszczanych na czêœci jezdnej drogi, co najwy ej 15 mm, a w uzasadnionych przypadkach ustalonych w dokumentacji projektowej, co najwy ej 25 mm. 6.3.2. Badania wykonania znakowania poziomego 6.3.2.1. Z materiaùu cienkowarstwowego Wykonawca wykonuj¹c znakowanie poziome z materiaùu cienkowarstwowego przeprowadza przed rozpoczêciem ka dej pracy oraz w czasie jej wykonywania, co najmniej raz dziennie, lub zgodnie z ustaleniem ST, nastêpuj¹ce badania: a) przed rozpoczêciem pracy: sprawdzenie oznakowania opakowañ, wizualn¹ ocenê stanu materiaùu, w zakresie jego jednorodnoœci i widocznych wad, pomiar wilgotnoœci wzglêdnej powietrza, pomiar temperatury powietrza i nawierzchni, badanie lepkoœci farby, wg POD-97 lub POD-2006 (po wydaniu), b) w czasie wykonywania pracy: pomiar gruboœci warstwy oznakowania, pomiar czasu schniêcia, wg POD-97 lub POD-2006 (po wydaniu), wizualn¹ ocenê równomiernoœci rozùo enia kulek szklanych podczas objazdu w nocy, pomiar poziomych wymiarów oznakowania, na zgodnoœã z dokumentacj¹ projektow¹ i zaù¹cznikiem nr 2 do rozporz¹dzenia Ministra Infrastruktury, wizualn¹ ocenê równomiernoœci skropienia (rozùo enia materiaùu) na caùej szerokoœci linii, oznaczenia czasu przejezdnoœci, wg POD-97 lub POD-2006 (po wydaniu). Protokóù z przeprowadzonych badañ wraz z jedn¹ próbk¹, jednoznacznie oznakowan¹, na blasze (300 x 250 x 1,5 mm) Wykonawca powinien przechowaã do czasu upùywu okresu gwarancji. Do odbioru i w przypadku w¹tpliwoœci dotycz¹cych wykonania oznakowania poziomego, In ynier mo e zleciã wykonanie badañ: widzialnoœci w nocy, widzialnoœci w dzieñ, szorstkoœci, odpowiadaj¹cych wymaganiom podanym w punkcie 6.3.1 i wykonanych wedùug metod okreœlonych w Warunkach technicznych POD-97 lub POD-2006 (po wydaniu). Je eli wyniki tych badañ wyka ¹ wadliwoœã wykonanego oznakowania to koszt badañ ponosi Wykonawca, w przypadku przeciwnym - Zamawiaj¹cy. Badania powinien zlecaã Zamawiaj¹cy do niezale nego laboratorium badawczego, co gwarantuje wiêksza wiarygodnoœã wyników. W przypadku koniecznoœci wykonywania pomiarów na otwartych do ruchu odcinkach dróg o dopuszczalnej prêdkoœci 100 km/h nale y ograniczyã je do linii krawêdziowych zewnêtrznych w przypadku wykonywania pomiarów aparatami rêcznymi, ze wzglêdu na bezpieczeñstwo wykonuj¹cych pomiary. Pomiary wspóùczynnika odblasku na liniach segregacyjnych i krawêdziowych wewnêtrznych, na otwartych do ruchu odcinkach dróg o dopuszczalnej prêdkoœci 100 km/h, a tak e na liniach podùu nych oznakowañ z wygarbieniami, nale y wykonywaã przy u yciu mobilnego reflektometru zainstalowanego na samochodzie i wykonuj¹cego pomiary w ruchu. W przypadku wykonywania pomiarów wspóùczynnika odblaskowoœci i wspóùczynników luminancji aparatami rêcznymi czêstotliwoœã pomiarów nale y dostosowaã do dùugoœci badanego odcinka, zgodnie z tablic¹ 2. W ka dym z mierzonych punktów nale y wykonaã po 5 odczytów wspóùczynnika odblasku i po 3 odczyty wspóùczynników luminancji w odlegùoœci jeden od drugiego minimum 1 m. Tablica 2. Czêstotliwoœã pomiarów wspóùczynników odblaskowoœci i luminancji aparatami rêcznymi Lp. Dùugoœã odcinka, km Czêstotliwoœã pomiarów, co najmniej Minimalna iloœã pomiarów 1 od 0 do 3 od 0,1 do 0,5 km 3-6 Wartoœã wskaênika szorstkoœci zaleca siê oznaczyã w 2 4 punktach oznakowania odcinka. 6.3.2.2. Z materiaùu grubowarstwowego Wykonawca wykonuj¹c znakowanie poziome z materiaùu grubowarstwowego przeprowadza przed rozpoczêciem ka dej pracy oraz w czasie jej wykonywania, co najmniej raz dziennie, lub zgodnie z ustaleniem ST, nastêpuj¹ce badania: a) przed rozpoczêciem pracy: * sprawdzenie oznakowania opakowañ, * wizualn¹ ocenê stanu materiaùu, w zakresie jego jednorodnoœci i widocznych wad, * pomiar wilgotnoœci wzglêdnej powietrza, * pomiar temperatury powietrza i nawierzchni, * badanie lepkoœci, wg POD-97 lub POD-2006 (po wydaniu), b) w czasie wykonywania pracy: * pomiar gruboœci warstwy oznakowania, * pomiar czasu schniêcia, wg POD-97 lub POD-2006 (po wydaniu), * wizualn¹ ocenê równomiernoœci rozùo enia kulek szklanych podczas objazdu w nocy, Strona - 141 -

* pomiar poziomych wymiarów oznakowania, na zgodnoœã z dokumentacj¹ projektow¹ i zaù¹cznikiem nr 2 do rozporz¹dzenia Ministra Infrastruktury, * wizualn¹ ocenê równomiernoœci skropienia (rozùo enia materiaùu) na caùej szerokoœci linii, * oznaczenia czasu przejezdnoœci, wg POD-97 lub POD-2006 (po wydaniu). Protokóù z przeprowadzonych badañ wraz z jedn¹ próbk¹, jednoznacznie oznakowan¹, na blasze (300 x 250 x 1,5 mm) Wykonawca powinien przechowaã do czasu upùywu okresu gwarancji. Do odbioru i w przypadku w¹tpliwoœci dotycz¹cych wykonania oznakowania poziomego, Kierownik Projektu mo e zleciã wykonanie badañ: * widzialnoœci w nocy, * widzialnoœci w dzieñ, * szorstkoœci, odpowiadaj¹cych wymaganiom podanym w punkcie 6.3.1 i wykonanych wedùug metod okreœlonych w Warunkach technicznych POD-97 lub POD-2006 (po wydaniu). Je eli wyniki tych badañ wyka ¹ wadliwoœã wykonanego oznakowania to koszt badañ ponosi Wykonawca, w przypadku przeciwnym - Zamawiaj¹cy. Badania powinien zlecaã Zamawiaj¹cy do niezale nego laboratorium badawczego, co gwarantuje wiêksza wiarygodnoœã wyników. W przypadku koniecznoœci wykonywania pomiarów na otwartych do ruchu odcinkach dróg o dopuszczalnej prêdkoœci 100 km/h nale y ograniczyã je do linii krawêdziowych zewnêtrznych w przypadku wykonywania pomiarów aparatami rêcznymi, ze wzglêdu na bezpieczeñstwo wykonuj¹cych pomiary. Pomiary wspóùczynnika odblasku na liniach segregacyjnych i krawêdziowych wewnêtrznych, na otwartych do ruchu odcinkach dróg o dopuszczalnej prêdkoœci 100 km/h, a tak e na liniach podùu nych oznakowañ z wygarbieniami, nale y wykonywaã przy u yciu mobilnego reflektometru zainstalowanego na samochodzie i wykonuj¹cego pomiary w ruchu. W przypadku wykonywania pomiarów wspóùczynnika odblaskowoœci i wspóùczynników luminancji aparatami rêcznymi czêstotliwoœã pomiarów nale y dostosowaã do dùugoœci badanego odcinka, zgodnie z tablic¹ 2. W ka dym z mierzonych punktów nale y wykonaã po 5 odczytów wspóùczynnika odblasku i po 3 odczyty wspóùczynników luminancji w odlegùoœci jeden od drugiego minimum 1 m. Tablica 2. Czêstotliwoœã pomiarów wspóùczynników odblaskowoœci i luminancji aparatami rêcznymi Lp. Dùugoœã odcinka, km Czêstotliwoœã pomiarów, co najmniej Minimalna iloœã pomiarów 1 od 0 do 3 od 0,1 do 0,5 km 3-6 Wartoœã wskaênika szorstkoœci zaleca siê oznaczyã w 2 4 punktach oznakowania odcinka. 6.3.3. Badania wykonania oznakowania poziomego z zastosowaniem punktowych elementów odblaskowych Wykonawca wykonuj¹c oznakowanie z prefabrykowanych elementów odblaskowych przeprowadza, co najmniej raz dziennie lub zgodnie z ustaleniem ST, nastêpuj¹ce badania: * sprawdzenie oznakowania opakowañ, * sprawdzenie rodzaju stosowanego kleju lub innych elementów mocuj¹cych, zgodnie z zaleceniami ST, * wizualn¹ ocenê stanu elementów, w zakresie ich kompletnoœci i braku wad, * temperatury powietrza i nawierzchni, * pomiaru czasu oddania do ruchu, * wizualn¹ ocenê liniowoœci i kierunkowoœci przyklejenia elementów, * równomiernoœci przyklejenia elementów na caùej dùugoœci linii, * zgodnoœci wykonania oznakowania z dokumentacja projektow¹ i zaù¹cznikiem nr 2 do rozporz¹dzenia Ministra Infrastruktury z 3 lipca 2003 r. Protokóù z przeprowadzonych badañ wraz z próbkami przyklejonych elementów, w liczbie okreœlonej w SST, Wykonawca przechowuje do czasu upùywu okresu gwarancji. W przypadku w¹tpliwoœci dotycz¹cych wykonania oznakowania poziomego In ynier mo e zleciã wykonanie badañ widzialnoœci w nocy, na próbkach zdjêtych z nawierzchni i dostarczonych do laboratorium, na zgodnoœã z wymaganiami podanymi w ST lub aprobacie technicznej, wykonanych wedùug metod okreœlonych w PN-EN 1463-1 lub w Warunkach technicznych POD-97 lub POD- 2006 (po wydaniu). Jeœli wyniki tych badañ wyka ¹ wadliwoœã wykonanego oznakowania to koszt badañ ponosi Wykonawca, w przypadku przeciwnym - Zamawiaj¹cy. 6.3.4. Zbiorcze zestawienie wymagañ dla materiaùów i oznakowañ W tablicy 3 podano zbiorcze zestawienie dla materiaùów. W tablicy 4 podano zbiorcze zestawienie dla oznakowañ na autostradach, drogach ekspresowych oraz na drogach o prêdkoœci 100 km/h lub o natê eniu ruchu > 2 500 pojazdów rzeczywistych na dobê na pas. W tablicy 5 podano zbiorcze zestawienie dla oznakowañ na pozostaùych drogach. Tablica 3. Zbiorcze zestawienie wymagañ dla materiaùów Lp. Wùaœciwoœã Jednostka Wymagania 1 Zawartoœã skùadników lotnych w materiaùach do znakowania rozpuszczalników organicznych % (m/m) % (m/m) 25 8 Strona - 142 -

Lp. Wùaœciwoœã Jednostka Wymagania rozpuszczalników aromatycznych benzenu i rozpuszczalników chlorowanych % (m/m) 0 2 Wùaœciwoœci kulek szklanych wspóùczynnik zaùamania œwiatùa zawartoœã kulek z defektami 3 Okres staùoœci wùaœciwoœci materiaùów do znakowania przy skùadowaniu - % 1,5 20 miesi¹ce 6 Tablica 4. Zbiorcze zestawienie wymagañ dla oznakowañ o natê eniu ruchu > 2 500 pojazdów rzeczywistych na dobê na pas Lp. Wùaœciwoœã Jednostka Wymagania Klasa 1 Wspóùczynnik odblasku R L dla oznakowania nowego (w ci¹gu 14-30 dni po wykonaniu) w stanie suchym barwy: biaùej óùtej tymczasowej 2 Wspóùczynnik odblasku R L dla oznakowania suchego w okresie od 1 do 6 miesiêcy po wykonaniu, barwy: biaùej óùtej 3 Wspóùczynnik odblasku R L dla oznakowania suchego od 7 miesi¹ca po wykonaniu barwy biaùej 4 Wspóùczynnik luminancji dla oznakowania nowego (od 14 do 30 dnia po wykonaniu) barwy: biaùej na nawierzchni asfaltowej óùtej 5 Wspóùczynnik luminancji dla oznakowa-nia eksploatowanego (po 30 dniu od wykonania) barwy: - biaùej na nawierzchni asfaltowej - óùtej 6 Wspóùczynnik luminancji w œwietle rozproszonym Qd (alternatywnie do ) dla oznakowania nowego w ci¹gu od 14 do 30 dnia po wykonaniu, barwy: biaùej na nawierzchni asfaltowej óùtej 7 Wspóùczynnik luminancji w œwietle rozproszonym Qd (alternatywnie do ) dla oznakowania eksploatowanego w ci¹gu caùego okresu eksploatacji po 30 dniu od wykonania, barwy: biaùej na nawierzchni asfaltowej mcd m -2 lx -1 mcd m -2 lx -1 250 150 mcd m -2 lx -1 mcd m -2 lx -1 200 100 R4/5 R3 R4 R2 mcd m -2 lx -1 150 R3 - - - - 0,40 0,30 0,30 0,20 mcd m -2 lx -1 mcd m -2 lx -1 130 100 mcd m -2 lx -1 mcd m -2 lx -1 100 80 óùtej 8 Szorstkoœã oznakowania eksploatowanego wskaênik SRT 45 S1 9 Trwaùoœã oznakowania cienkowarstwowego po 12 miesi¹cach: skala LCPC 6-10 8Czas schniêcia materiaùu na nawierzchni w dzieñ w nocy h h 1 2 B3 B2 B2 B1 Q3 Q2 Q2 Q1 - - Tablica 5. Zbiorcze zestawienie wymagañ dla oznakowañ na pozostaùych drogach nie wymienionych w tablicy 4 Strona - 143 -

Lp. Wùaœciwoœã Jednostka Wymagania Klasa 1 Wspóùczynnik odblasku R L dla oznakowania nowego (w ci¹gu 14-30 dni po wykonaniu) w stanie suchym barwy: biaùej, óùtej tymczasowej 2 Wspóùczynnik odblasku R L dla oznakowania eksploatowanego od 2 do 6 miesiêcy po wykonaniu, barwy: biaùej, óùtej 3 Wspóùczynnik odblasku R L dla oznakowania suchego od 7 miesi¹ca po wykonaniu barwy biaùej 4 Wspóùczynnik luminancji dla oznakowania nowego (od 14 do 30 dnia po wykonaniu) barwy: biaùej na nawierzchni asfaltowej, óùtej 5 Wspóùczynnik luminancji dla oznakowania eksploatowanego (po 30 dniu od wykonania) barwy: - biaùej - óùtej 6 Wspóùczynnik luminancji w œwietle rozproszonym Qd (alternatywnie do ) dla oznakowania nowego w ci¹gu od 14 do 30 dnia po wykonaniu, barwy: biaùej na nawierzchni asfaltowej óùtej 7 Wspóùczynnik luminancji w œwietle rozproszonym Qd (alternatywnie do ) dla oznakowania eksploatowanego w ci¹gu caùego okresu eksploatacji po 30 dniu od wykonania, barwy: biaùej na nawierzchni asfaltowej mcd m -2 lx -1 mcd m -2 lx -1 200 150 mcd m -2 lx -1 mcd m -2 lx -1 150 100 R4 R3 R3 R2 mcd m -2 lx -1 100 R2 - - - - 0,40 0,30 0,30 0,20 mcd m -2 lx -1 mcd m -2 lx -1 130 100 mcd m -2 lx -1 mcd m -2 lx -1 100 80 óùtej 8 Szorstkoœã oznakowania eksploatowanego wskaênik SRT 45 S1 9 Trwaùoœã oznakowania cienkowarstwowego po 12 miesi¹cach: skala LCPC 6-10 8Czas schniêcia materiaùu na nawierzchni w dzieñ w nocy h h 1 2 B3 B2 B2 B1 Q3 Q2 Q2 Q1 - - 6.4. Tolerancje wymiarów oznakowania 6.4.1. Tolerancje nowo wykonanego oznakowania Tolerancje nowo wykonanego oznakowania poziomego, zgodnego z dokumentacj¹ projektow¹ i zaù¹cznikiem nr 2 do rozporz¹dzenia Ministra Infrastruktury z 3.07.2003 r., powinny odpowiadaã nastêpuj¹cym warunkom: * szerokoœã linii mo e ró niã siê od wymaganej o 5 mm, * dùugoœã linii mo e byã mniejsza od wymaganej co najwy ej o 50 mm lub wiêksza co najwy ej o 150 mm, * dla linii przerywanych, dùugoœã cyklu skùadaj¹cego siê z linii i przerwy nie mo e odbiegaã od œredniej liczonej z 10 kolejnych cykli o wiêcej ni 50 mm dùugoœci wymaganej, * dla strzaùek, liter i cyfr rozstaw punktów naro nikowych nie mo e mieã wiêkszej odchyùki od wymaganego wzoru ni 50 mm dla wymiaru dùugoœci i 20 mm dla wymiaru szerokoœci. Przy wykonywaniu nowego oznakowania poziomego, spowodowanego zmianami organizacji ruchu, nale y dokùadnie usun¹ã zbêdne stare oznakowanie. 7. OBMIAR ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót Ogólne zasady obmiaru robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 7. Strona - 144 -

7.2. Jednostka obmiarowa Jednostk¹ obmiarow¹ oznakowania poziomego jest m 2 (metr kwadratowy) powierzchni naniesionych oznakowañ lub liczba umieszczonych punktowych elementów odblaskowych. 8. ODBIÓR ROBÓT 8.1. Ogólne zasady odbioru robót Ogólne zasady odbioru robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 8. Roboty uznaje siê za wykonane zgodnie z dokumentacj¹ projektow¹, ST i wymaganiami In yniera, je eli wszystkie pomiary i badania, z zachowaniem tolerancji wg pkt 6, daùy wyniki pozytywne. 8.2. Odbiór robót zanikaj¹cych i ulegaj¹cych zakryciu Odbiór robót zanikaj¹cych i ulegaj¹cych zakryciu, w zale noœci od przyjêtego sposobu wykonania robót, mo e byã dokonany po: * oczyszczeniu powierzchni nawierzchni, * przedznakowaniu, * usuniêciu istniej¹cego oznakowania poziomego, 8.3. Odbiór ostateczny Odbioru ostatecznego nale y dokonaã po caùkowitym zakoñczeniu robót, na podstawie wyników pomiarów i badañ jakoœciowych okreœlonych w punktach od 2 do 6. 8.4. Odbiór pogwarancyjny Odbioru pogwarancyjnego nale y dokonaã po upùywie okresu gwarancyjnego. Odbiór pogwarancyjny polega na ocenie wykonanych robót zwi¹zanych z usuniêciem wad stwierdzonych przy odbiorze ostatecznym i zaistniaùych w okresie gwarancyjnym. 9. PODSTAWA P ATNOÚCI 9.1. Ogólne ustalenia dotycz¹ce podstawy pùatnoœci Ogólne ustalenia dotycz¹ce podstawy pùatnoœci podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 9. Ponadto Zamawiaj¹cy powinien tak sformuùowaã umowê, aby Wykonawca musiaù doprowadziã oznakowanie do wymagañ zawartych w ST w przypadku zauwa enia niezgodnoœci. 9.2. Cena jednostki obmiarowej Cena 1 m 2 wykonania robót obejmuje: * prace pomiarowe, roboty przygotowawcze i oznakowanie robót, * przygotowanie i dostarczenie materiaùów, * oczyszczenie podùo a (nawierzchni), * przedznakowanie, * naniesienie powùoki znaków na nawierzchniê drogi o ksztaùtach i wymiarach zgodnych z dokumentacj¹ projektow¹ i zaù¹cznikiem nr 2 do rozporz¹dzenia Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 Dz. U. nr. 220 poz 2181, * ochrona znaków przed zniszczeniem przez pojazdy w czasie prowadzenia robót, * przeprowadzenie pomiarów i badañ laboratoryjnych wymaganych w specyfikacji technicznej. 10. PRZEPISY ZWI ZANE 10.1. Normy 1. PN-89/C-81400 Wyroby lakierowe. Pakowanie, przechowywanie i transport 2. PN-85/O-79252 Opakowania transportowe z zawartoœci¹. Znaki i znakowanie. Wymagania podstawowe 3. PN-EN 1423:2000 Materiaùy do poziomego oznakowania dróg Materiaùy do posypywania. Kulki szklane, kruszywo przeciwpoœlizgowe i ich mieszaniny) 3a. PN-EN Materiaùy do poziomego oznakowania dróg Materiaùy do 1423:2001/A1:2005 posypywania. Kulki szklane, kruszywo przeciwpoœlizgowe i ich mieszaniny (Zmiana A1) 4. PN-EN 1436:2000 Materiaùy do poziomego oznakowania dróg. Wymagania dotycz¹ce poziomego oznakowania dróg Materiaùy do poziomego oznakowania dróg. Wymagania dotycz¹ce poziomego oznakowania dróg (Zmiana A1) 4a. PN-EN 1436:2000/A1:2005 5. PN-EN 1463-1:2000 Materiaùy do poziomego oznakowania dróg. Punktowe elementy odblaskowe Czêœã 1: Wymagania dotycz¹ce charakterystyki nowego elementu Strona - 145 -

5a. PN-EN 1463-1:2000/A1:2005 Materiaùy do poziomego oznakowania dróg. Punktowe elementy odblaskowe Czêœã 1: Wymagania dotycz¹ce charakterystyki nowego elementu (Zmiana A1) 5b. PN-EN 1463-2:2000 Materiaùy do poziomego oznakowania dróg. Punktowe elementy odblaskowe Czêœã 2: Badania terenowe 6. PN-EN 1871:2003 Materiaùy do poziomego oznakowania dróg. Wùaœciwoœci fizyczne 6a. PN-EN 13036-4: 2004(U) 10.2. Przepisy zwi¹zane i inne dokumenty Drogi samochodowe i lotniskowe Metody badañ Czêœã 4: Metoda pomiaru oporów poœlizgu/poœlizgniêcia na powierzchni: próba wahadùa 7. Zaù¹cznik nr 2 do rozporz¹dzenia Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 r. Szczegóùowe warunki techniczne dla znaków drogowych poziomych i warunki ich umieszczania na drogach (Dz. U. nr 220, poz. 2181) 8. Rozporz¹dzenie Ministra Infrastruktury z dnia 11 sierpnia 2004 r. w sprawie sposobów deklarowania zgodnoœci wyrobów budowlanych oraz sposobu znakowania ich znakiem budowlanym (Dz. U. nr 198, poz. 2041) 9. Warunki Techniczne. Poziome znakowanie dróg. POD-97. Seria I - Informacje, Instrukcje. Zeszyt nr 55. IBDiM, Warszawa, 1997 10. Warunki Techniczne. Poziome znakowanie dróg. POD-2006. Seria I - Informacje, Instrukcje. IBDiM, Warszawa, w opracowaniu 11. Prawo przewozowe (Dz. U. nr 53 z 1984 r., poz. 272 z póêniejszymi zmianami) 12. Rozporz¹dzenie Ministra Infrastruktury z dnia 11 sierpnia 2004 r. w sprawie systemów oceny zgodnoœci, wymagañ jakie powinny speùniaã notyfikowane jednostki uczestnicz¹ce w ocenie zgodnoœci oraz sposobu oznaczania wyrobów budowlanych oznakowaniem CE (Dz. U. nr 195, poz. 2011) 13. Rozporz¹dzenie Ministra Zdrowia z dnia 2 wrzeœnia 2003 r. w sprawie oznakowania opakowañ substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych (Dz. U. nr 73, poz. 1679) 14. Umowa europejska dotycz¹ca miêdzynarodowego przewozu towarów niebezpiecznych (RID/ADR) 15. Rozporz¹dzenie Ministra Infrastruktury z dnia 8 listopada 2004 r. w sprawie aprobat technicznych oraz jednostek organizacyjnych uprawnionych do ich wydania (Dz.U. nr 249, poz. 2497) Strona - 146 -

D - 07.02.01. OZNAKOWANIE PIONOWE 1. WSTÆP 1.1. Przedmiot ST Przedmiotem niniejszej specyfikacji technicznej (ST) s¹ wymagania dotycz¹ce wykonania i odbioru oznakowania pionowego 1.2. Zakres stosowania ST Specyfikacja techniczna (ST) jest stosowana jako dokument przetargowy i kontraktowy przy zleceniu i realizacji robót wymienionych w pkt. 1.1 1.3. Zakres robót objêtych ST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotycz¹ zasad prowadzenia robót zwi¹zanych z wykonywaniem i odbiorem oznakowania pionowego stosowanego na drogach, w postaci: znaków ostrzegawczych, znaków zakazu i nakazu, znaków informacyjnych oraz kierunku i miejscowoœci, znaków uzupeùniaj¹cych i tabliczek do znaków drogowych. 1.4. Okreœlenia podstawowe 1.4.1. Staùy znak drogowy pionowy - skùada siê z lica, tarczy z uchwytem monta owym oraz z konstrukcji wsporczej. 1.4.2. Tarcza znaku - pùaska powierzchnia z usztywnion¹ krawêdzi¹, na której w sposób trwaùy umieszczone jest lico znaku. Tarcza mo e byã wykonana z blachy stalowej ocynkowanej ogniowo albo aluminiowej zabezpieczona przed procesami korozji powùokami ochronnymi zapewniaj¹cymi jakoœã i trwaùoœã wykonanego znaku. 1.4.3. Lico znaku - przednia czêœã znaku, wykonana z samoprzylepnej folii odblaskowej wraz z naniesion¹ treœci¹, wykonan¹ technik¹ druku sitowego, wyklejan¹ z transparentnych folii ploterowych lub z folii odblaskowych. 1.4.4. Uchwyt monta owy - element stalowy lub aluminiowy zabezpieczony przed korozj¹, sùu ¹cy do zamocowania w sposób rozù¹czny tarczy znaku do konstrukcji wsporczej. 1.4.5. Znak drogowy odblaskowy - znak, którego lico wykazuje wùaœciwoœci odblaskowe (wykonane jest z materiaùu o odbiciu powrotnym - wspóùdro nym). 1.4.6. Konstrukcja wsporcza znaku - ka dy rodzaj konstrukcji (sùupek, sùup, sùupy, kratownice, wysiêgniki, bramy, wsporniki itp.) gwarantuj¹cy przenoszenie obci¹ eñ zmiennych i staùych dziaùaj¹cych na konstrukcjê i zamontowane na niej znaki lub tablice. 1.4.7 Znak drogowy podœwietlany - znak, w którym wewnêtrzne êródùo œwiatùa jest umieszczone pod przejrzystym licem znaku. 1.4.8 Znak drogowy oœwietlany - znak, którego lico jest oœwietlane êródùem œwiatùa umieszczonym na zewn¹trz znaku. 1.4.9 Znak nowy - znak u ytkowany (ustawiony na drodze) lub magazynowany w okresie do 3 miesiêcy od daty produkcji. 1.4.10 Znak u ytkowany (eksploatowany) - znak ustawiony na drodze lub magazynowany przez okres dùu szy ni 3 miesi¹ce od daty produkcji. 1.4.11 Pozostaùe okreœlenia podstawowe s¹ zgodne z obowi¹zuj¹cymi, odpowiednimi polskimi normami i z definicjami podanymi w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 1.4. 1.5. Ogólne wymagania dotycz¹ce robót 2. MATERIA Y Ogólne wymagania dotycz¹ce robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 1.5. 2.1. Ogólne wymagania dotycz¹ce materiaùów pkt 2. Ogólne wymagania dotycz¹ce materiaùów, ich pozyskiwania i skùadowania podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne 2.2. Dopuszczenie do stosowania Producent znaków drogowych powinien posiadaã dla swojego wyrobu aprobatê techniczn¹, certyfikat zgodnoœci nadany mu przez uprawnion¹ jednostkê certyfikuj¹c¹, znak budowlany B i wystawion¹ przez siebie deklaracjê zgodnoœci, zgodnie z rozporz¹dzeniem Ministra Infrastruktury. Folie odblaskowe stosowane na lica znaków drogowych powinny posiadaã aprobatê techniczn¹ wydan¹ przez uprawnion¹ jednostkê oraz deklaracje zgodnoœci wystawion¹ przez producenta. Sùupki, blachy i inne elementy konstrukcyjne powinny mieã deklaracje zgodnoœci z odpowiednimi normami. W zaù¹czniku nr 1 do rozporz¹dzenia Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 w sprawie szczegóùowych warunków technicznych dla znaków i sygnaùów drogowych oraz urz¹dzeñ bezpieczeñstwa ruchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach, podano szczegóùowe informacje odnoœnie wymagañ dla znaków pionowych. Strona - 147 -

2.3. Materiaùy stosowane do fundamentów znaków Fundamenty dla zamocowania konstrukcji wsporczych znaków mog¹ byã wykonywane jako: prefabrykaty betonowe, z betonu wykonywanego na mokro, z betonu zbrojonego, inne rozwi¹zania zaakceptowane przez In yniera. Dla fundamentów nale y opracowaã dokumentacjê techniczn¹ zgodn¹ z obowi¹zuj¹cymi przepisami. Fundamenty pod konstrukcje wsporcze oznakowania kierunkowego nale y wykonaã z betonu lub betonu zbrojonego klasy, co najmniej C16/20 wg PN-EN 206-1:2000. Zbrojenia stalowe nale y wykonaã zgodnie z norm¹ PN-B-03264:1984. Wykonanie i osadzenie kotew fundamentowych nale y wykonaã zgodnie z norm¹ PN-B-03215:1998. Posadowienie fundamentów nale y wykonaã na gùêbokoœã poni ej przemarzania gruntu. 2.4. Konstrukcje wsporcze 2.4.1. Ogólne charakterystyki konstrukcji Konstrukcje wsporcze znaków pionowych nale y wykonaã zgodnie z dokumentacj¹ projektow¹ uwzglêdniaj¹c¹ wymagania postawione w PN-EN 12899-1:2005 i SST, a w przypadku braku wystarczaj¹cych ustaleñ, zgodnie z propozycj¹ Wykonawcy zaakceptowan¹ przez In yniera. Konstrukcje wsporcze do znaków i tablic nale y zaprojektowaã i wykonaã w sposób gwarantuj¹cy stabilne i prawidùowe ustawienie w pasie drogowym. Zakres dokumentacji powinien obejmowaã opis techniczny, obliczenia statyczne uwzglêdniaj¹ce strefy obci¹ enia wiatrem dla okreœlonej kategorii terenu oraz rysunki techniczne wykonawcze konstrukcji wsporczych. Parametry techniczne konstrukcji uzale nione s¹ od powierzchni montowanych znaków i tablic oraz od iloœci i sposobu ich usytuowania w terenie. W miejscach wskazanych przez projektanta in ynierii ruchu, gdzie wystêpuje szczególne niebezpieczeñstwo bezpoœredniej kolizji z konstrukcj¹ wsporcz¹, usytuowanie i jej dobór wymagaj¹ oddzielnych rozwi¹zañ projektowych speùniaj¹cych warunek bezpieczeñstwa dla u ytkowników dróg. W takich przypadkach nale y stosowaã konstrukcje zabezpieczaj¹ce bierne bezpieczeñstwo kategorii HE, zgodne z PN-EN 12 767:2003. Wyró nia siê trzy kategorie biernego bezpieczeñstwa dla konstrukcji wsporczych: - pochùaniaj¹ca energiê w wysokim stopniu (HE), - pochùaniaj¹ca energiê w niskim stopniu (LE), - nie pochùaniaj¹ca energii (NE). 2.4.2. Rury Rury powinny odpowiadaã wymaganiom PN-H-74200:1998, PN-84/H-74220 lub innej normy zaakceptowanej przez In yniera. Powierzchnia zewnêtrzna i wewnêtrzna rur nie powinna wykazywaã wad w postaci ùusek, pêkniêã, zwalcowañ i naderwañ. Dopuszczalne s¹ nieznaczne nierównoœci, pojedyncze rysy wynikaj¹ce z procesu wytwarzania, mieszcz¹ce siê w granicach dopuszczalnych odchyùek wymiarowych. Koñce rur powinny byã obciête równo i prostopadle do osi rury. Po ¹dane jest, aby rury byùy dostarczane o dùugoœciach: dokùadnych, zgodnych z zamówieniem; z dopuszczaln¹ odchyùk¹ 10 mm, wielokrotnych w stosunku do zamówionych dùugoœci dokùadnych poni ej 3 m z naddatkiem 5 mm na ka de ciêcie i z dopuszczaln¹ odchyùk¹ dla caùej dùugoœci wielokrotnej, jak dla dùugoœci dokùadnych. Rury powinny byã proste. Dopuszczalna miejscowa krzywizna nie powinna przekraczaã 1,5 mm na 1 m dùugoœci rury. Rury powinny byã wykonane ze stali w gatunkach dopuszczonych przez PN-H-84023.07, lub inne normy. Rury powinny byã dostarczone bez opakowania w wi¹zkach lub luzem wzglêdnie w opakowaniu uzgodnionym z Zamawiaj¹cym. Rury powinny byã cechowane indywidualnie lub na przywieszkach metalowych. 2.4.3. Ksztaùtowniki Ksztaùtowniki powinny odpowiadaã wymaganiom PN-91/H-93010. Powierzchnia ksztaùtownika powinna byã charakterystyczna dla procesu walcowania i wolna od wad jak widoczne ùuski, pêkniêcia, zwalcowania i naderwania. Dopuszczalne s¹ usuniête wady przez szlifowanie lub dùutowanie z tym, e obrobiona powierzchnia powinna mieã ùagodne wyciêcia i zaokr¹glone brzegi, a gruboœã ksztaùtownika nie mo e zmniejszyã siê poza dopuszczaln¹ doln¹ odchyùkê wymiarow¹ dla ksztaùtownika. Ksztaùtowniki powinny byã obciête prostopadle do osi wzdùu nej ksztaùtownika. Powierzchnia koñców ksztaùtownika nie powinna wykazywaã rzadzizn, rozwarstwieñ, pêkniêã i œladów jamy skurczowej widocznych nie uzbrojonym okiem. Ksztaùtowniki powinny byã ze stali St3W lub St4W oraz mieã wùasnoœci mechaniczne wedùug aktualnej normy uzgodnionej pomiêdzy Zamawiaj¹cym i wytwórc¹. 2.4.4. Powùoki metalizacyjne cynkowe W przypadku zastosowania powùoki metalizacyjnej cynkowej na konstrukcjach stalowych, powinna ona speùniaã wymagania PN EN ISO 1461:2000 i PN-EN 10240:2001. Minimalna gruboœã powùoki cynkowej powinna wynosiã 60 m. Powierzchnia powùoki powinna byã ci¹gùa i jednorodna pod wzglêdem ziarnistoœci. Nie mo e ona wykazywaã widocznych wad jak rysy, pêkniêcia, pêcherze lub odstawanie powùoki od podùo a. 2.4.5. Gwarancja producenta lub dostawcy na konstrukcjê wsporcz¹ Producent lub dostawca ka dej konstrukcji wsporczej, a w przypadku znaków umieszczanych na innych obiektach lub konstrukcjach (wiadukty nad drog¹, kùadki dla pieszych, sùupy latarñ itp.), tak e elementów sùu ¹cych do zamocowania znaków na tym obiekcie lub konstrukcji, obowi¹zany jest do wydania gwarancji na okres trwaùoœci znaku uzgodniony z odbiorc¹. Przedmiotem Strona - 148 -

gwarancji s¹ wùaœciwoœci techniczne konstrukcji wsporczej lub elementów mocuj¹cych oraz trwaùoœã zabezpieczenia przeciwkorozyjnego. W przypadku sùupków znaków pionowych ostrzegawczych, zakazu, nakazu i informacyjnych o standardowych wymiarach oraz w przypadku elementów, sùu ¹cych do zamocowania znaków do innych obiektów lub konstrukcji - gwarancja mo e byã wydana dla partii dostawy. W przypadku konstrukcji wsporczej dla znaków drogowych bramowych i wysiêgnikowych gwarancja jest wystawiana indywidualnie dla ka dej konstrukcji wsporczej. Minimalny okres trwaùoœci konstrukcji wsporczej powinien wynosiã 10 lat. 2.5. Tarcza znaku 2.5.1. Trwaùoœã materiaùów na wpùywy zewnêtrzne Materiaùy u yte na lico i tarczê znaku oraz poù¹czenie lica znaku z tarcz¹ znaku, a tak e sposób wykoñczenia znaku, musz¹ wykazywaã peùn¹ odpornoœã na oddziaùywanie œwiatùa, zmian temperatury, wpùywy atmosferyczne i wystêpuj¹ce w normalnych warunkach oddziaùywania chemiczne (w tym korozjê elektrochemiczn¹) - przez caùy czas trwaùoœci znaku, okreœlony przez wytwórcê lub dostawcê. 2.5.2. Warunki gwarancyjne producenta lub dostawcy znaku Producent lub dostawca znaku obowi¹zany jest przy dostawie okreœliã, uzgodnion¹ z odbiorc¹, trwaùoœã znaku oraz warunki gwarancyjne dla znaku, a tak e udostêpniã na yczenie odbiorcy: a) instrukcjê monta u znaku, b) dane szczegóùowe o ewentualnych ograniczeniach w stosowaniu znaku, c) instrukcjê utrzymania znaku. Trwaùoœã znaku powinna byã co najmniej równa trwaùoœci zastosowanej folii. Minimalne okresy gwarancyjne powinny wynosiã dla znaków z foli¹ typu 1 7 lat, z foli¹ typu 2 10 lat, z foli¹ pryzmatyczn¹ 12 lat. 2.5.3. Materiaùy do wykonania tarczy znaku Tarcza znaku powinna byã wykonana z : blachy ocynkowanej ogniowo o gruboœci min. 1,25 mm wg PN-EN 10327:2005(U) lub PN-EN 10292:2003/A1:2004/A1:2005(U), blachy aluminiowej o gruboœci min. 1,5 m wg PN-EN 485-4:1997, innych materiaùów, np. tworzyw syntetycznych, pod warunkiem uzyskania przez producenta aprobaty technicznej. Tarcza tablicy o powierzchni > 1 m 2 powinna byã wykonana z : blachy ocynkowanej ogniowo o gruboœci min. 1,5 mm wg PN-EN 10327:2005 (U) lub PN-EN 10292:2003/ A1:2004/A1:2005(U) lub z blachy aluminiowej o gruboœci min. 2 mm wg PN-EN 485-4:1997. Gruboœã warstwy powùoki cynkowej na blasze stalowej ocynkowanej ogniowo nie mo e byã mniejsza ni 28 m (200 g Zn/m 2 ). Znaki i tablice powinny speùniaã nastêpuj¹ce wymagania podane w tablicy 1. Tablica 1.Wymagania dla znaków i tarcz znaków drogowych Parametr Jednostka Wymaganie Klasa wg PN-EN 12899-1: 2005 Wytrzymaùoœã na kn m -2 0,60 WL2 obci¹ enie siù¹ naporu wiatru Wytrzymaùoœã na kn 0,50 PL2 obci¹ enie skupione Chwilowe odksztaùcenie mm/m 25 TDB4 zginaj¹ce Chwilowe odksztaùcenie skrêtne stopieñ m 0,02 0,11 0,57 1,15 TDT1 TDT3 TDT5 TDT6* Odksztaùcenie trwaùe mm/m lub 20 % odksztaùcenia - stopieñ m chwilowego Rodzaj krawêdzi znaku - Zabezpieczona, krawêdê E2 tùoczona, zaginana, prasowana lub zabezpieczona profilem krawêdziowym Przewiercanie lica znaku - Lico znaku nie mo e byã P3 przewiercone z adnego powodu * klasê TDT3 stosuje siê dla tablic na 2 lub wiêcej podporach, klasê TDT 5 dla tablic na jednej podporze, klasê TDT1 dla tablic na konstrukcjach bramowych, klasê TDT6 dla tablic na konstrukcjach wysiêgnikowych Strona - 149 -

Przyjêto zgodnie z tablic¹ 1, e przy sile naporu wiatru równej 0,6 kn (klasa WL2), chwilowe odksztaùcenie zginaj¹ce, zarówno znak, jak i sam¹ tarczê znaku nie mo e byã wiêksze ni 25 mm/m (klasa TDB4). 2.5.4. Warunki wykonania tarczy znaku Tarcze znaków powinny speùniaã tak e nastêpuj¹ce wymagania: krawêdzie tarczy znaku powinny byã usztywnione na caùym obwodzie poprzez ich podwójne giêcie o promieniu giêcia nie wiêkszym ni 10 mm wù¹cznie z naro nikami lub przez zamocowanie odpowiedniego profilu na caùym obwodzie znaku, powierzchnia czoùowa tarczy znaku powinna byã równa bez wgiêã, pofaùdowañ i otworów monta owych. Dopuszczalna nierównoœã wynosi 1 mm/m, podwójna giêta krawêdê lub przymocowane do tylnej powierzchni profile monta owe powinny usztywniã tarczê znaku w taki sposób, aby wymagania podane w tablicy 1 byùy speùnione a zarazem stanowiùy element konstrukcyjny do monta u do konstrukcji wsporczej. Dopuszcza siê maksymalne odksztaùcenie trwaùe do 20 % odksztaùcenia odpowiedniej klasy na zginanie i skrêcanie, tylna powierzchnia tarczy powinna byã zabezpieczona przed procesami korozji ochronnymi powùokami chemicznymi oraz powùok¹ lakiernicz¹ o gruboœci min. 60 µm z proszkowych farb poliestrowych ciemnoszarych matowych lub póùmatowych w kolorze RAL 7037; badania nale y wykonywaã zgodnie z PN-88/C-81523 oraz PN-76/C-81521 w zakresie odpornoœci na dziaùanie mgùy solnej oraz wody. Tarcze znaków i tablic o powierzchni > 1 m 2 powinny speùniaã dodatkowo nastêpuj¹ce wymagania: naro niki znaku i tablicy powinny byã zaokr¹glone, o promieniu zgodnym z wymaganiami okreœlonymi w zaù¹czniku nr 1 do rozporz¹dzenia Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 r. nie mniejszym jednak ni 30 mm, gdy wielkoœci tego promienia nie wskazano, ù¹czenie poszczególnych segmentów tarczy (dla znaków wielkogabarytowych) wzdùu poziomej lub pionowej krawêdzi powinno byã wykonane w taki sposób, aby nie wystêpowaùy przesuniêcia i przeœwity w miejscach ich ù¹czenia. 2.6. Znaki odblaskowe 2.6.1. Wymagania dotycz¹ce powierzchni odblaskowej Znaki drogowe odblaskowe wykonuje siê przez naklejenie na tarczê znaku lica wykonanego z samoprzylepnej, aktywowanej przez docisk, folii odblaskowej. Znaki drogowe klasy A, B, C, D, E, F, G, T i urz¹dzenia bezpieczeñstwa ruchu drogowego klasy U nie odblaskowe, nie s¹ dopuszczone do stosowania na drogach publicznych. Folia odblaskowa (odbijaj¹ca powrotnie) powinna speùniaã wymagania okreœlone w aprobacie technicznej. Lico znaku powinno byã wykonane z: samoprzylepnej folii odblaskowej o wùaœciwoœciach fotometrycznych i kolorymetrycznych typu 1, typu 2 (folia z kulkami szklanymi lub pryzmatyczna) lub typu 3 (folia pryzmatyczna) potwierdzonych uzyskanymi aprobatami technicznymi dla poszczególnych typów folii, do nanoszenia barw innych ni biaùa mo na stosowaã: farby transparentne do sitodruku, zalecane przez producenta danej folii, transparentne folie ploterowe posiadaj¹ce aprobaty techniczne oraz w przypadku folii typu 1 wycinane ksztaùty z folii odblaskowych barwnych, dopuszcza siê wycinanie ksztaùtów z folii 2 i 3 typu pod warunkiem zabezpieczenia ich krawêdzi lakierem zalecanym przez producenta folii, nie dopuszcza siê stosowania folii o okresie trwaùoœci poni ej 7 lat do znaków staùych, folie o 2-letnim i 3-letnim okresie trwaùoœci mog¹ byã wykorzystywane do znaków tymczasowych stosowanych do oznakowania robót drogowych, pod warunkiem posiadania aprobaty technicznej i zachowania zgodnoœci z zaù¹cznikiem nr 1 do rozporz¹dzenia Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 w sprawie szczegóùowych warunków technicznych dla znaków i sygnaùów drogowych oraz urz¹dzeñ bezpieczeñstwa ruchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach. Minimalna pocz¹tkowa wartoœã wspóùczynnika odblasku R (cd lx -1 m -2 ) znaków odblaskowych, zmierzona zgodnie z procedur¹ zawart¹ w CIE No.54, u ywaj¹c standardowego iluminanta A, powinna speùniaã odpowiednio wymagania podane w tablicy 2. Wspóùczynnik odblasku R dla wszystkich kolorów drukowanych, z wyj¹tkiem biaùego, nie powinien byã mniejszy ni 70 % wartoœci podanych w tablicy 2 dla znaków z foli¹ typu 1 lub typu 2, zgodnie z publikacj¹ CIE No 39.2. Folie odblaskowe pryzmatyczne (typ 3) powinny speùniaã minimalne wymagania dla folii typu 2 lub zwiêkszone wymagania postawione w aprobacie technicznej dla danej folii. W przypadku oœwietlenia standardowym iluminantem D 65 i pomiaru w geometrii 45/0 wspóùrzêdne chromatycznoœci i wspóùczynnik luminancji powinny byã zgodne z wymaganiami podanymi w tablicach 2 i 3. Tablica 2. Wymagania dla wspóùczynnika luminancji i wspóùrzêdnych chromatycznoœci x, y oraz wspóùczynnika odblasku R Lp. Wùaœciwoœci Jednostki Wymagania Strona - 150 -

Lp. Wùaœciwoœci Jednostki Wymagania 1 Wspóùczynnik odblasku R (k¹t oœwietlenia 5 o, k¹t obserwacji 0,33 o ) dla folii: - biaùej - óùtej - czerwonej - zielonej - niebieskiej - br¹zowej - pomarañczowej - szarej cd/m 2 lx typ 1 50 35 10 7 2 0,6 20 30 typ 2 180 120 45 21 14 8 65 90 2 Wspóùczynnik luminancji i wspóùrzêdne chromatycznoœci x, y *) dla folii: - biaùej - óùtej - czerwonej - zielonej - niebieskiej - br¹zowej - pomarañczowej - szarej - typ 1 *) wspóùrzêdne chromatycznoœci x, y w polu barw wedùug tablicy 3 Tablica 3. Wspóùrzêdne punktów naro nych wyznaczaj¹cych pola barw Barwa folii Biaùa Ýóùta typ 1 folii Ýóùta typ 2 folii Czerwona Niebieska Zielona Br¹zowa Pomarañczowa Szara 2.6.2. Wymagania jakoœciowe 0,35 0,27 0,05 0,04 0,01 0,09 0,03 0,17 0,18 0,12 typ 2 0,27 0,16 0,03 0,03 0,01 0,09 0,03 0,14 0,18 0,12 Wspóùrzêdne chromatycznoœci punktów naro nych wyznaczaj¹cych pole barwy (êródùo œwiatùa D 65, geometria pomiaru 45/0 o ) 1 2 3 4 x 0,355 0,305 0,285 0,335 y 0,355 0,305 0,325 0,375 x 0,522 0,470 0,427 0,465 y 0,477 0,440 0,483 0,534 x 0,545 0,487 0,427 0,465 y 0,454 0,423 0,483 0,534 x 0,735 0,674 0,569 0,655 y 0,265 0,236 0,341 0,345 x 0,078 0,150 0,210 0,137 y 0,171 0,220 0,160 0,038 x 0,007 0,248 0,177 0,026 y 0,703 0,409 0,362 0,399 x 0,455 0,523 0,479 0,558 y 0,397 0,429 0,373 0,394 x 0,610 0,535 0,506 0,570 y 0,390 0,375 0,404 0,429 x 0,350 0,300 0,285 0,335 y 0,360 0,310 0,325 0,375 Powierzchnia licowa znaku powinna byã równa, gùadka, bez rozwarstwieñ, pêcherzy i odklejeñ na krawêdziach. Na powierzchni mog¹ wystêpowaã w obrêbie jednego pola œrednio nie wiêcej ni 0,7 bùêdów na powierzchni (kurz, pêcherze) o wielkoœci najwy ej 1 mm. Rysy nie maj¹ prawa wyst¹piã. Sposób poù¹czenia folii z powierzchni¹ tarczy znaku powinien uniemo liwiaã jej odù¹czenie od tarczy bez jej zniszczenia. Dokùadnoœã rysunku znaku powinna byã taka, aby wady konturów znaku, które mog¹ powstaã przy nanoszeniu farby na odblaskow¹ powierzchniê znaku, nie byùy wiêksze ni podane w p. 2.6.3. Lica znaków wykonane drukiem sitowym powinny byã wolne od smug i cieni. Krawêdzie lica znaku z folii typu 2 i folii pryzmatycznej powinny byã odpowiednio zabezpieczone np. przez lakierowanie lub ram¹ z profilu ceowego. Powùoka lakiernicza w kolorze RAL 7037 na tylnej stronie znaku powinna byã równa, gùadka bez smug i zacieków. Sprawdzenie polega na ocenie wizualnej. Strona - 151 -

2.6.3 Tolerancje wymiarowe znaków drogowych 2.6.3.1 Tolerancje wymiarowe dla gruboœci blach Sprawdzenie œrub¹ mikrometryczn¹: dla blachy stalowej ocynkowanej ogniowo o gr. 1,25-1,5 mm wynosi dla blach aluminiowych o gr. 1,5-2,0 mm wynosi 2.6.3.2 Tolerancje wymiarowe dla gruboœci powùok malarskich - 0,14 mm, - 0,10 mm. Dla powùoki lakierniczej na tylnej powierzchni tarczy znaku o gruboœci 60 µm wynosi 15 nm. Sprawdzenie wg PN-EN ISO 2808:2000. 2.6.3.3 Tolerancje wymiarowe dla pùaskoœci powierzchni Odchylenia od poziomu nie mog¹ wynieœã wiêcej ni 0,2 %, wyj¹tkowo do 0,5 %. Sprawdzenie szczelinomierzem. 2.6.3.4 Tolerancje wymiarowe dla tarcz znaków Sprawdzenie przymiarem liniowym: wymiary dla tarcz znaków o powierzchni < 1m 2 podane w opisach szczegóùowych zaù¹cznika nr 1 s¹ nale y powiêkszyã o 10 mm i wykonaã w tolerancji wymiarowej 5 mm, wymiary dla tarcz znaków i tablic o powierzchni > 1m 2 podane w opisach szczegóùowych zaù¹cznika nr 1 oraz wymiary wynikowe dla tablic grupy E nale y powiêkszyã o 15 mm i wykonaã w tolerancji wymiarowej 10 mm. 2.6.3.5 Tolerancje wymiarowe dla lica znaku Sprawdzone przymiarem liniowym: tolerancje wymiarowe rysunku lica wykonanego drukiem sitowym wynosz¹ 1,5 mm, tolerancje wymiarowe rysunku lica wykonanego metod¹ wyklejania wynosz¹ 2 mm, kontury rysunku znaku (obwódka i symbol) musz¹ byã równe z dokùadnoœci¹ w ka dym kierunku do 1,0 mm. W znakach nowych na ka dym z fragmentów powierzchni znaku o wymiarach 4 x 4 cm nie mo e wystêpowaã wiêcej ni 0,7 lokalnych usterek (zaùamania, pêcherzyki) o wymiarach nie wiêkszych ni 1 mm w ka dym kierunku. Niedopuszczalne jest wystêpowanie jakichkolwiek zarysowañ powierzchni znaku. Na znakach w okresie gwarancji, na ka dym z fragmentów powierzchni znaku o wymiarach 4 x 4 cm dopuszcza siê do 2 usterek jak wy ej, o wymiarach nie wiêkszych ni 1 mm w ka dym kierunku. Na powierzchni tej dopuszcza siê do 3 zarysowañ o szerokoœci nie wiêkszej ni 0,8 mm i caùkowitej dùugoœci nie wiêkszej ni 10 cm. Na caùkowitej dùugoœci znaku dopuszcza siê nie wiêcej ni 5 rys szerokoœci nie wiêkszej ni 0,8 mm i dùugoœci przekraczaj¹cej 10 cm - pod warunkiem, e zarysowania te nie znieksztaùcaj¹ treœci znaku. Na znakach w okresie gwarancji dopuszcza siê równie lokalne uszkodzenie folii o powierzchni nie przekraczaj¹cej 6 mm 2 ka de - w liczbie nie wiêkszej ni piêã na powierzchni znaku maùego lub œredniego, oraz o powierzchni nie przekraczaj¹cej 8 mm 2 ka de - w liczbie nie wiêkszej ni 8 na ka dym z fragmentów powierzchni znaku du ego lub wielkiego (wù¹czaj¹c znaki informacyjne) o wymiarach 1200 1200 mm. Uszkodzenia folii nie mog¹ znieksztaùcaã treœci znaku - w przypadku wystêpowania takiego znieksztaùcenia znak musi byã bezzwùocznie wymieniony. W znakach nowych niedopuszczalne jest wystêpowanie jakichkolwiek rys, siêgaj¹cych przez warstwê folii do powierzchni tarczy znaku. W znakach eksploatowanych istnienie takich rys jest dopuszczalne pod warunkiem, e wystêpuj¹ce w ich otoczeniu ogniska korozyjne nie przekrocz¹ wielkoœci okreœlonych poni ej. W znakach eksploatowanych dopuszczalne jest wystêpowanie co najwy ej dwóch lokalnych ognisk korozji o wymiarach nie przekraczaj¹cych 2,0 mm w ka dym kierunku na powierzchni ka dego z fragmentów znaku o wymiarach 4 4 cm. W znakach nowych oraz w znakach znajduj¹cych siê w okresie wymaganej gwarancji adna korozja tarczy znaku nie mo e wystêpowaã. Wymagana jest taka wytrzymaùoœã poù¹czenia folii odblaskowej z tarcz¹ znaku, by po zgiêciu tarczy o 90 o przy promieniu ùuku zgiêcia do 10 mm w adnym miejscu nie ulegùo ono zniszczeniu. 2.6.4 Obowi¹zuj¹cy system oceny zgodnoœci Zgodnie z art. 4, art. 5 ust. 1 oraz art. 8, ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o wyrobach budowlanych wyrób, który posiada aprobatê techniczn¹ mo e byã wprowadzony do obrotu i stosowania przy wykonywaniu robót budowlanych w zakresie odpowiadaj¹cym jego wùaœciwoœciom u ytkowym i przeznaczeniu, je eli producent dokonaù oceny zgodnoœci, wydaù krajow¹ deklaracjê zgodnoœci z aprobat¹ techniczn¹ i oznakowaù wyrób budowlany zgodnie z obowi¹zuj¹cymi przepisami. Zgodnie z rozporz¹dzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 11 sierpnia 2004 r. oceny zgodnoœci wyrobu z aprobat¹ techniczn¹ dokonuje producent, stosuj¹c system 1. 2.7. Materiaùy do monta u znaków Wszystkie ù¹czniki metalowe przewidywane do mocowania miêdzy sob¹ elementów konstrukcji wsporczych znaków jak œruby, listwy, wkrêty, nakrêtki itp. powinny byã czyste, gùadkie, bez pêkniêã, naderwañ, rozwarstwieñ i wypukùych karbów. ¹czniki mog¹ byã dostarczane w pudeùkach tekturowych, pojemnikach blaszanych lub paletach, w zale noœci od ich wielkoœci. ¹czniki powinny byã ocynkowane ogniowo lub wykonane z materiaùów odpornych na korozjê w czasie nie krótszym ni tarcza znaku i konstrukcja wsporcza. Strona - 152 -

2.8. Przechowywanie i skùadowanie materiaùów Prefabrykaty betonowe powinny byã skùadowane na wyrównanym, utwardzonym i odwodnionym podùo u. Prefabrykaty nale y ukùadaã na podkùadach z zachowaniem przeœwitu minimum 10 cm miêdzy podùo em a prefabrykatem. Znaki powinny byã przechowywane w pomieszczeniach suchych, z dala od materiaùów dziaùaj¹cych koroduj¹co i w warunkach zabezpieczaj¹cych przed uszkodzeniami. 3. SPRZÆT 3.1. Ogólne wymagania dotycz¹ce sprzêtu Ogólne wymagania dotycz¹ce sprzêtu podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 3. 3.2. Sprzêt do wykonania oznakowania pionowego Wykonawca przystêpuj¹cy do wykonania oznakowania pionowego powinien wykazaã siê mo liwoœci¹ korzystania z nastêpuj¹cego sprzêtu: koparek koùowych, np. 0,15 m 3 lub koparek g¹sienicowych, np. 0,25 m 3, urawi samochodowych o udêwigu do 4 t, wiertnic do wykonywania doùów pod sùupki w gruncie spoistym, betoniarek przewoênych do wykonywania fundamentów betonowych na mokro, œrodków transportowych do przewozu materiaùów, przewoênych zbiorników na wodê, sprzêtu spawalniczego, itp. Pierwsze dwie pozycje dotycz¹ wykonawcy znaków bramowych. 4. TRANSPORT 4.1. Ogólne wymagania dotycz¹ce transportu Ogólne wymagania dotycz¹ce transportu podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 4. 4.2. Transport znaków do pionowego oznakowania dróg Znaki drogowe nale y na okres transportu odpowiednio zabezpieczyã, tak aby nie ulegaùy przemieszczaniu i w sposób nie uszkodzony dotarùy do odbiorcy. 5. WYKONANIE ROBÓT 5.1. Ogólne zasady wykonywania robót Ogólne zasady wykonywania robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 5. 5.2. Roboty przygotowawcze Przed przyst¹pieniem do robót nale y wyznaczyã: lokalizacjê znaku, tj. jego pikieta oraz odlegùoœã od krawêdzi jezdni, krawêdzi pobocza umocnionego lub pasa awaryjnego postoju, wysokoœã zamocowania znaku na konstrukcji wsporczej. Punkty stabilizuj¹ce miejsca ustawienia znaków nale y zabezpieczyã w taki sposób, aby w czasie trwania i odbioru robót istniaùa mo liwoœã sprawdzenia lokalizacji znaków. Lokalizacja i wysokoœã zamocowania znaku powinny byã zgodne z dokumentacj¹ projektow¹. Miejsce wykonywania prac nale y oznakowaã, w celu zabezpieczenia pracowników i kieruj¹cych pojazdami na drodze. 5.3. Wykonanie wykopów i fundamentów dla konstrukcji wsporczych znaków Sposób wykonania wykopu pod fundament znaku pionowego powinien byã dostosowany do gùêbokoœci wykopu, rodzaju gruntu i posiadanego sprzêtu. Wymiary wykopu powinny byã zgodne z dokumentacj¹ projektow¹ lub wskazaniami In yniera. Wykopy fundamentowe powinny byã wykonane w takim okresie, aby po ich zakoñczeniu mo na byùo przyst¹piã natychmiast do wykonania w nich robót fundamentowych. 5.3.1. Prefabrykaty betonowe Dno wykopu przed uùo eniem prefabrykatu nale y wyrównaã i zagêœciã. Wolne przestrzenie miêdzy œcianami gruntu i prefabrykatem nale y wypeùniã materiaùem kamiennym, np. kliñcem i dokùadnie zagêœciã ubijakami rêcznymi. Je eli znak jest zlokalizowany na poboczu drogi, to górna powierzchnia prefabrykatu powinna byã równa z powierzchni¹ pobocza lub byã wyniesiona nad tê powierzchniê nie wiêcej ni 0,03 m. 5.3.2. Fundamenty z betonu i betonu zbrojonego Wykopy pod fundamenty konstrukcji wsporczych dla zamocowania znaków wielkowymiarowych (znak kierunku i miejscowoœci), wykonywane z betonu na mokro lub z betonu zbrojonego nale y wykonaã zgodnie z PN-S-02205:1998. Posadowienie fundamentów w wykopach otwartych b¹dê rozpartych nale y wykonywaã zgodnie z dokumentacj¹ projektow¹, SST lub wskazaniami In yniera. Wykopy nale y zabezpieczyã przed napùywem wód opadowych przez wyprofilowanie terenu ze spadkiem umo liwiaj¹cym ùatwy odpùyw wody poza teren przylegaj¹cy do wykopu. Dno wykopu powinno byã wyrównane z dokùadnoœci¹ 2 cm. Strona - 153 -

Przy naruszonej strukturze gruntu rodzimego, grunt nale y usun¹ã i miejsce wypeùniã do spodu fundamentu betonem. Pùaszczyzny boczne fundamentów stykaj¹ce siê z gruntem nale y zabezpieczyã izolacj¹, np. emulsj¹ asfaltow¹. Po wykonaniu fundamentu wykop nale y zasypaã warstwami gruboœci 20 cm z dokùadnym zagêszczeniem gruntu. 5.4. Tolerancje ustawienia znaku pionowego Konstrukcje wsporcze znaków - sùupki, sùupy, wysiêgniki, konstrukcje dla tablic wielkowymiarowych, powinny byã wykonane zgodnie z dokumentacj¹ i SST. Dopuszczalne tolerancje ustawienia znaku: odchyùka od pionu, nie wiêcej ni 1 %, odchyùka w wysokoœci umieszczenia znaku, nie wiêcej ni 2 cm, odchyùka w odlegùoœci ustawienia znaku od krawêdzi jezdni utwardzonego pobocza lub pasa awaryjnego postoju, nie wiêcej ni 5 cm, przy zachowaniu minimalnej odlegùoœci umieszczenia znaku zgodnie z zaù¹cznikiem nr 1 do rozporz¹dzenia Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie szczegóùowych warunków technicznych dla znaków i sygnaùów drogowych oraz urz¹dzeñ bezpieczeñstwa ruchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach. 5.5. Konstrukcje wsporcze 5.5.1. Zabezpieczenie konstrukcji wsporczej przed najechaniem Konstrukcje wsporcze znaków drogowych bramowych lub wysiêgnikowych jedno lub dwustronnych, jak równie konstrukcje wsporcze znaków tablicowych bocznych o powierzchni wiêkszej od 4,5 m 2, gdy wystêpuje mo liwoœã bezpoœredniego najechania na nie przez pojazd - musz¹ byã zabezpieczone odpowiednio umieszczonymi barierami ochronnymi lub innego rodzaju urz¹dzeniami ochronnymi lub przeciwdestrukcyjnymi, zgodnie z dokumentacj¹ projektow¹, SST lub wskazaniami In yniera. Podobne zabezpieczenie nale y stosowaã w przypadku innych konstrukcji wsporczych, gdy najechanie na nie w wiêkszym stopniu zagra a bezpieczeñstwu u ytkowników pojazdów, ni najechanie pojazdu na barierê, jeœli przewiduje to dokumentacja projektowa, SST lub In ynier. 5.5.2. atwo zrywalne zù¹cza konstrukcji wsporczej W przypadku konstrukcji wsporczych, nie osùoniêtych barierami ochronnymi - zaleca siê stosowanie ùatwo zrywalnych lub ùatwo rozù¹czalnych przekrojów, zù¹czy lub przegubów o odpowiednio bezpiecznej konstrukcji, umieszczonych na wysokoœci od 0,15 do 0,20 m nad powierzchni¹ terenu. W szczególnoœci - zaleca siê stosowanie takich przekrojów, zù¹czy lub przegubów w konstrukcjach wsporczych nie osùoniêtych barierami ochronnymi, które znajduj¹ siê na obszarach zwiêkszonego zagro enia kolizyjnego (ostrza rozgaùêzieñ dróg ù¹cznikowych, zewnêtrzna strona ùuków drogi itp.). atwo zrywalne lub ùatwo rozù¹czalne zù¹cza, przekroje lub przeguby powinny byã tak skonstruowane i umieszczone, by znak wraz z konstrukcj¹ wsporcz¹ po zerwaniu nie przewracaù siê na jezdniê. Wysokoœã czêœci konstrukcji wsporczej, pozostaùej po odù¹czeniu górnej jej czêœci od fundamentu, nie mo e byã wiêksza od 0,25 m. 5.5.3. Zapobieganie zagro eniu u ytkowników drogi i terenu przylegùego - przez konstrukcjê wsporcz¹ Konstrukcja wsporcza znaku musi byã wykonana w sposób ograniczaj¹cy zagro enie u ytkowników pojazdów samochodowych oraz innych u ytkowników drogi i terenu do niej przylegùego przy najechaniu przez pojazd na znak. Konstrukcja wsporcza znaku musi zapewniã mo liwoœã ùatwej naprawy po najechaniu przez pojazdy lub innego rodzaju uszkodzenia znaku. 5.5.4. Tablicowe znaki drogowe na dwóch sùupach lub podporach Przy stosowaniu tablicowych znaków drogowych (drogowskazów tablicowych, tablic przeddrogowskazowych, tablic szlaku drogowego, tablic objazdów itp.) umieszczanych na dwóch sùupach lub podporach - odlegùoœã miêdzy tymi sùupami lub podporami, mierzona prostopadle do przewidywanego kierunku najechania przez pojazd, nie mo e byã mniejsza od 1,75 m. Przy stosowaniu wiêkszej liczby sùupów ni dwa - odlegùoœã miêdzy nimi mo e byã mniejsza. 5.5.5. Poziom górnej powierzchni fundamentu Przy zamocowaniu konstrukcji wsporczej znaku w fundamencie betonowym lub innym podobnym - po ¹dane jest, by górna czêœã fundamentu pokrywaùa siê z powierzchni¹ pobocza, pasa dziel¹cego itp. lub byùa nad tê powierzchniê wyniesiona nie wiêcej ni 0,03 m. W przypadku konstrukcji wsporczych, znajduj¹cych siê poza koron¹ drogi, górna czêœã fundamentu powinna byã wyniesiona nad powierzchniê terenu nie wiêcej ni 0,15 m. 5.5.6. Barwa konstrukcji wsporczej Konstrukcje wsporcze znaków drogowych pionowych musz¹ mieã barwê szar¹ neutraln¹ z tym, e dopuszcza siê barwê naturaln¹ pokryã cynkowanych. Zabrania siê stosowania pokryã konstrukcji wsporczych o jaskrawej barwie - z wyj¹tkiem przypadków, gdy jest to wymagane odrêbnymi przepisami, wytycznymi lub warunkami technicznymi. 5.6. Poù¹czenie tarczy znaku z konstrukcj¹ wsporcz¹ Tarcza znaku musi byã zamocowana do konstrukcji wsporczej w sposób uniemo liwiaj¹cy jej przesuniêcie lub obrót. Materiaù i sposób wykonania poù¹czenia tarczy znaku z konstrukcj¹ wsporcz¹ musi umo liwiaã, przy u yciu odpowiednich narzêdzi, odù¹czenie tarczy znaku od tej konstrukcji przez caùy okres u ytkowania znaku. Na drogach i obszarach, na których wystêpuj¹ czêste przypadki dewastacji znaków, zaleca siê stosowanie elementów zù¹cznych o konstrukcji uniemo liwiaj¹cej lub znacznie utrudniaj¹cej ich rozù¹czenie przez osoby niepowoùane. Nie dopuszcza siê zamocowania znaku do konstrukcji wsporczej w sposób wymagaj¹cy bezpoœredniego przeprowadzenia œrub mocuj¹cych przez lico znaku. Strona - 154 -

5.7. Oznakowanie znaku Ka dy wykonany znak drogowy musi mieã naklejon¹ na rewersie naklejkê zawieraj¹c¹ nastêpuj¹ce informacje: a) numer i datê normy tj. PN-EN 12899-1:2005, b) klasy istotnych wùaœciwoœci wyrobu, c) miesi¹c i dwie ostatnie cyfry roku produkcji d) nazwê, znak handlowy i inne oznaczenia identyfikuj¹ce producenta lub dostawcê jeœli nie jest producentem, e) znak budowlany B, f) numer aprobaty technicznej IBDiM, g) numer certyfikatu zgodnoœci i numer jednostki certyfikuj¹cej. Oznakowania powinny byã wykonane w sposób trwaùy i wyraêny, czytelny z normalnej odlegùoœci widzenia, a caùkowita powierzchnia naklejki nie byùa wiêksza ni 30 cm 2. Czytelnoœã i trwaùoœã cechy na tylnej stronie tarczy znaku nie powinna byã ni sza od wymaganej trwaùoœci znaku. Naklejkê nale y wykonaã z folii nieodblaskowej. 6. KONTROLA JAKOÚCI ROBÓT 6.1. Ogólne zasady kontroli jakoœci robót Ogólne zasady kontroli jakoœci robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 6. 6.2. Badania materiaùów do wykonania fundamentów betonowych Wykonawca powinien przeprowadziã badania materiaùów do wykonania fundamentów betonowych na mokro. Uwzglêdniaj¹c nieskomplikowany charakter robót fundamentowych, na wniosek Wykonawcy, In ynier mo e zwolniã go z potrzeby wykonania badañ materiaùów dla tych robót. 6.3. Badania w czasie wykonywania robót 6.3.1. Badania materiaùów w czasie wykonywania robót Wszystkie materiaùy dostarczone na budowê powinny byã sprawdzone w zakresie powierzchni wyrobu i jego wymiarów. Czêstotliwoœã badañ i ocena ich wyników powinna byã zgodna z ustaleniami zawartymi w tablicy 7. Tablica 7. Czêstotliwoœã badañ przy sprawdzeniu powierzchni i wymiarów wyrobów dostarczonych przez producentów Lp. Rodzaj badania Liczba badañ Opis badañ 1 Sprawdzenie powierzchni 2 Sprawdzenie wymiarów Ocena wyników badañ od 5 do 10 badañ Powierzchniê zbadaã z wybranych nieuzbrojonym okiem. Do ew. losowo elementów sprawdzenia gùêbokoœci wad u yã Wyniki badañ w ka dej dostar- dostêpnych narzêdzi (np. liniaùów z powinny byã czonej partii czujnikiem, suwmiarek, zgodne z wyrobów licz¹cej mikrometrów itp. wymaganiami do 1000 Przeprowadziã uniwersalnymi punktu 2 elementów przyrz¹dami pomiarowymi lub sprawdzianami (np. liniaùami, przymiarami itp.) W przypadkach budz¹cych w¹tpliwoœci mo na zleciã uprawnionej jednostce zbadanie wùaœciwoœci dostarczonych wyrobów i materiaùów w zakresie wymagañ podanych w punkcie 2. 6.3.2. Kontrola w czasie wykonywania robót W czasie wykonywania robót nale y sprawdzaã: zgodnoœã wykonania znaków pionowych z dokumentacj¹ projektow¹ (lokalizacja, wymiary znaków, wysokoœã zamocowania znaków), zachowanie dopuszczalnych odchyùek wymiarów, zgodnie z punktem 2 i 5, prawidùowoœã wykonania wykopów pod konstrukcje wsporcze, zgodnie z punktem 5.3, poprawnoœã wykonania fundamentów pod sùupki zgodnie z punktem 5.3, poprawnoœã ustawienia sùupków i konstrukcji wsporczych, zgodnie z punktem 5., zgodnoœã rodzaju i gruboœci blachy ze specyfikacj¹. 7. OBMIAR ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót Ogólne zasady obmiaru robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 7. 7.2. Jednostka obmiarowa Jednostkami obmiarowymi s¹: a) szt. (sztuka), dla znaków drogowych konwencjonalnych oraz konstrukcji wsporczych, b) m 2 (metr kwadratowy) powierzchni tablic dla znaków pozostaùych. Strona - 155 -

8. ODBIÓR ROBÓT 8.1. Ogólne zasady odbioru robót Ogólne zasady odbioru robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 8. Roboty uznaje siê za wykonane zgodnie z dokumentacj¹ projektow¹, SST i wymaganiami In yniera, je eli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji wg pkt 6, daùy wyniki pozytywne. 8.2. Odbiór ostateczny Odbiór robót oznakowania pionowego dokonywany jest na zasadzie odbioru ostatecznego. Odbiór ostateczny powinien byã dokonany po caùkowitym zakoñczeniu robót, na podstawie wyników pomiarów i badañ jakoœciowych okreœlonych w punktach 2 i 5. 8.3. Odbiór pogwarancyjny Przed upùywem okresu gwarancyjnego nale y wykonaã przegl¹d znaków i wybran¹ grupê poddaã badaniom fotometrycznym lica. Pozytywne wyniki przegl¹du i badañ mog¹ byã podstaw¹ odbioru pogwarancyjnego. Odbiór pogwarancyjny nale y przeprowadziã w ci¹gu 1 miesi¹ca po upùywie okresu gwarancyjnego, ustalonego w SST. 9. PODSTAWA P ATNOÚCI 9.1. Ogólne ustalenia dotycz¹ce podstawy pùatnoœci Ogólne ustalenia dotycz¹ce podstawy pùatnoœci podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 9. 9.2. Cena jednostki obmiarowej Cena wykonania jednostki obmiarowej oznakowania pionowego obejmuje: prace pomiarowe i roboty przygotowawcze, wykonanie fundamentów, dostarczenie i ustawienie konstrukcji wsporczych, zamocowanie tarcz znaków drogowych, przeprowadzenie pomiarów i badañ wymaganych w SST. 10. NORMY I PRZEPISY ZWI ZANE 10.1. Normy 1. PN-76/C-81521 Wyroby lakierowane - badanie odpornoœci powùoki lakierowanej na dziaùanie wody oraz oznaczanie nasi¹kliwoœci 2. PN-83/B-03010 Úciany oporowe - Obliczenia statyczne i projektowanie 3. PN-84/H-74220 Rury stalowe bez szwu ci¹gnione i walcowane na zimno ogólnego zastosowania 4. PN-88/C-81523 Wyroby lakierowane - Oznaczanie odpornoœci powùoki na dziaùanie mgùy solnej 5. PN-89/H-84023.07 Stal okreœlonego zastosowania. Stal na rury. Gatunki 6. PN-B-03215:1998 Konstrukcje stalowe - Poù¹czenia z fundamentami - Projektowanie i wykonanie 7. PN-B-03264:2002 Konstrukcje betonowe, elbetowe i sprê one - Obliczenia statyczne i projektowanie 8. PN-EN 40-5:2004 Sùupy oœwietleniowe. Czêœã 5. Sùupy oœwietleniowe stalowe. Wymagania. 9. PN-EN 206-1:2003 Beton Czêœã 1: Wymagania, wùaœciwoœci, produkcja i zgodnoœã 10. PN-EN 485-4:1997 Aluminium i stopy aluminium - Blachy, taœmy i pùyty - Tolerancje ksztaùtu i wymiarów wyrobów walcowanych na zimno 11. PN-EN ISO 1461:2000 Powùoki cynkowe nanoszone na stal metod¹ zanurzeniow¹ (cynkowanie jednostkowe) Wymaganie i badanie 12. PN-EN 10240:2001 Wewnêtrzne i/lub zewnêtrzne powùoki ochronne rur stalowych. Wymagania dotycz¹ce powùok wykonanych przez cynkowanie ogniowe w ocynkowniach zautomatyzowanych 13. PN-EN 10292:2003/ A1:2004/A1:2005(U) Taœmy i blachy ze stali o podwy szonej granicy plastycznoœci powlekane ogniowo w sposób ci¹gùy do obróbki plastycznej na zimno. Warunki techniczne dostawy 14. PN-EN 10327:2005(U) Taœmy i blachy ze stali niskowêglowych powlekane ogniowo w sposób ci¹gùy do obróbki plastycznej na zimno. Warunki techniczne dostawy 15. PN-EN 12767:2003 Bierne bezpieczeñstwo konstrukcji wsporczych dla urz¹dzeñ drogowych. Wymagania i metody badañ 16. PN-EN 12899-1:2005 Staùe, pionowe znaki drogowe - Czêœã 1: Znaki staùe Strona - 156 -

17. pren 12899-5 Staùe, pionowe znaki drogowe - Czêœã 5 Badanie wstêpne typu 18. PN-EN 60529:2003 Stopnie ochrony zapewnianej przez obudowy (Kod IP) 19. PN-EN 60598-1: 1990 Oprawy oœwietleniowe. Wymagania ogólne i badania 20. PN-EN 60598-2:2003(U) Oprawy oœwietleniowe - Wymagania szczegóùowe - Oprawy oœwietleniowe drogowe 21. PN-H-74200:1998 Rury stalowe ze szwem, gwintowane 22. PN-EN ISO 2808:2000 Farby i lakiery - oznaczanie gruboœci powùoki 23. PN-91/H-93010 Stal. Ksztaùtowniki walcowane na gor¹co 24. PN-S-02205:1998 Drogi samochodowe. Roboty ziemne. Wymagania i badania 10.2 Przepisy zwi¹zane 25. Zaù¹czniki nr 1 i 4 do rozporz¹dzenia Ministra Infrastruktury z dnia 3 lipca 2003 w sprawie szczegóùowych warunków technicznych dla znaków i sygnaùów drogowych oraz urz¹dzeñ bezpieczeñstwa ruchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach (Dz. U. nr 220, poz. 2181) 26. Rozporz¹dzenie Ministra Infrastruktury z dn. 11 sierpnia 2004 r. w sprawie sposobów deklarowania zgodnoœci wyrobów budowlanych oraz sposobu znakowania ich znakiem budowlanym (Dz. U. nr 198, poz. 2041) 27. Rozporz¹dzenie Ministra Infrastruktury z dn. 08 listopada 2004 r. w sprawie aprobat technicznych oraz jednostek organizacyjnych upowa nionych do ich wydawania (Dz. U. nr 249, poz. 2497) 28. CIE No. 39.2 1983 Recommendations for surface colours for visual signalling (Zalecenia dla barw powierzchniowych sygnalizacji wizualnej) 29. CIE No. 54 Retroreflection definition and measurement (Powierzchniowy wspóùczynnik odblasku definicja i pomiary) 30. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o wyrobach budowlanych ( Dz. U. nr 92, poz. 881) 31. Staùe odblaskowe znaki drogowe i urz¹dzenia bezpieczeñstwa ruchu drogowego. Zalecenia IBDiM do udzielania aprobat technicznych nr Z/2005-03-009 Strona - 157 -

D - 07.05.01. BARIERY OCHRONNE STALOWE 1. WSTÆP 1.1. Przedmiot ST Przedmiotem niniejszej specyfikacji technicznej (ST) s¹ wymagania dotycz¹ce wykonania i odbioru robót zwi¹zanych z realizacj¹ na drogach barier ochronnych. 1.2. Zakres stosowania ST Specyfikacja techniczna (ST) jest stosowana jako dokument przetargowy i kontraktowy przy zleceniu i realizacji robót wymienionych w pkt. 1.1. 1.3. Zakres robót objêtych ST Ustalenia zawarte w niniejszej specyfikacji dotycz¹ zasad prowadzenia robót zwi¹zanych z wykonywaniem barier ochronnych, stalowych z prowadnic¹ z profilowanej taœmy stalowej typu A i B na sùupkach stalowych, realizowanych na odcinkach dróg,. 1.4. Okreœlenia podstawowe Dla celów niniejszej ST przyjmuje siê nastêpuj¹ce okreœlenia podstawowe: 1.4.1. Bariera ochronna - urz¹dzenie bezpieczeñstwa ruchu drogowego, stosowane w celu fizycznego zapobie enia zjechaniu pojazdu z drogi w miejscach, gdzie to jest niebezpieczne, wyjechaniu pojazdu poza koronê drogi, przejechaniu pojazdu na jezdniê przeznaczon¹ dla przeciwnego kierunku ruchu lub niedopuszczenia do powstania kolizji pojazdu z obiektami lub przeszkodami staùymi znajduj¹cymi siê w pobli u jezdni. 1.4.2. Bariera ochronna stalowa - bariera ochronna, której podstawowym elementem jest prowadnica wykonana z profilowanej taœmy stalowej (zaù. 11.1). 1.4.3. Bariera skrajna - bariera ochronna umieszczona przy krawêdzi jezdni lub korony drogi, przeciwdziaùaj¹ca niebezpiecznym nastêpstwom zjechania z drogi lub je ograniczaj¹ca (zaù. 11.1 i 11.2). 1.4.4. Bariera dziel¹ca - bariera ochronna umieszczona na pasie dziel¹cym drogi dwujezdniowej lub bocznym pasie dziel¹cym, przeciwdziaùaj¹ca przejechaniu pojazdu na drug¹ jezdniê (zaù. 11.1). 1.4.5. Bariera osùonowa - bariera ochronna umieszczona miêdzy jezdni¹ a obiektami lub przeszkodami staùymi znajduj¹cymi siê w pobli u jezdni. 1.4.6. Bariera wysiêgnikowa - bariera, w której prowadnica zamocowana jest do sùupków za poœrednictwem wysiêgników zapewniaj¹cych odstêp miêdzy sùupkiem a prowadnic¹ co najmniej 250 mm (zaù. 11.1 i 11.2 c). 1.4.7. Bariera przekùadkowa - bariera, w której prowadnica zamocowana jest do sùupków za poœrednictwem przekùadek zapewniaj¹cych odstêp miêdzy prowadnic¹ a sùupkiem od 100 mm do 180 mm (zaù. 11.2 b). 1.4.8. Bariera bezprzekùadkowa - bariera, w której prowadnica zamocowana jest bezpoœrednio do sùupków (zaù. 11.2 a). 1.4.9. Prowadnica bariery - podstawowy element bariery wykonany z profilowanej taœmy stalowej, maj¹cy za zadanie umo liwienie pùynnego wzdùu nego przemieszczenia pojazdu w czasie kolizji, w czasie którego prowadnica powinna odksztaùcaã siê stopniowo i w sposób plastyczny. Odró nia siê dwa typy profilowanej taœmy stalowej: typ A i typ B, ró ni¹ce siê ksztaùtem przetùoczeñ (zaù. 11.4). 1.4.10. Przekùadka - element bariery, wykonany zwykle z rury (okr¹gùej, prostok¹tnej) lub ksztaùtownika stalowego (np. z ceownika, dwuteownika) o szerokoœci od 100 do 140 mm, umieszczony pomiêdzy prowadnic¹ a sùupkiem, którego zadaniem jest nadanie barierze korzystniejszych wùaœciwoœci kolizyjnych (ni w barierze bezprzekùadkowej), powoduj¹cych, e prowadnica bariery w pierwszej fazie odksztaùcania lub przemieszczania sùupków nie jest odginana do doùu, lecz unoszona ku górze. 1.4.11.Wysiêgnik - element bariery, wykonany zwykle z odpowiednio wygiêtej blachy stalowej lub z ksztaùtownika stalowego, umieszczony pomiêdzy prowadnic¹ a sùupkiem, którego zadaniem jest utrzymanie prowadnicy w okreœlonej odlegùoœci od sùupka, zwykle okoùo 0,3 do 0,4 m, co zapewnia du ¹ podatnoœã prowadnicy bariery w pierwszej fazie kolizji oraz doœã ùagodnie obci¹ a sùupki siùami od nadje d aj¹cego pojazdu. 1.4.12. Typy barier zale ne od poprzecznego odksztaùcenia bariery w czasie kolizji: * typ I : bariera podatna, z odksztaùceniem dochodz¹cym od 1,8 do 2,0 m, * typ II : bariera o ograniczonej podatnoœci (wzmocniona), z odksztaùceniem do 0,85 m, * typ III : bariera niepodatna (sztywna), z odksztaùceniem równym lub bliskim zeru. 1.4.13. Pozostaùe okreœlenia podstawowe s¹ zgodne z obowi¹zuj¹cymi, odpowiednimi polskimi normami i z definicjami podanymi w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 1.4. 1.5. Ogólne wymagania dotycz¹ce robót Ogólne wymagania dotycz¹ce robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 1.5. Strona - 158 -

2. MATERIA Y 2.1. Ogólne wymagania dotycz¹ce materiaùów pkt 2. Ogólne wymagania dotycz¹ce materiaùów, ich pozyskiwania i skùadowania, podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne 2.2. Materiaùy do wykonania barier ochronnych stalowych Dopuszcza siê do stosowania tylko takie konstrukcje drogowych barier ochronnych, na które wydano aprobatê techniczn¹. Elementy do wykonania barier ochronnych stalowych okreœlone s¹ poprzez typ bariery podany w dokumentacji projektowej, nawi¹zuj¹cy do ustaleñ producenta barier. Do elementów tych nale ¹: * prowadnica, * sùupki, * pas profilowy, * wysiêgniki, * przekùadki, wsporniki, œruby, podkùadki, œwiatùa odblaskowe, * ù¹czniki ukoœne, * obejmy sùupka, itp. Ponadto przy ustawianiu barier ochronnych stalowych mog¹ wyst¹piã materiaùy do wykonania elementów betonowych jak fundamenty, kotwy wraz z ich deskowaniem. 2.3. Elementy do wykonania barier ochronnych stalowych 2.3.1. Prowadnica Typ prowadnicy z profilowanej taœmy stalowej powinien byã okreœlony w dokumentacji projektowej, przy czym: * typ A powinien odpowiadaã ustaleniom producenta barier, * typ B powinien odpowiadaã PN-H-93461-15 Wymiary oraz odchyùki od wymiarów prowadnicy typu A i B podano w zaù¹czniku 11.4. Otwory w prowadnicy i zakoñczenia odcinków monta owych prowadnicy powinny byã zgodne z ofert¹ producenta. Powierzchnia prowadnicy powinna byã gùadka i wolna od widocznych wad, bez ubytków powùoki antykorozyjnej. Prowadnice mog¹ byã dostarczane luzem lub w wi¹zkach. 2.3.2. Sùupki Sùupki bariery powinny byã zgodne z ustaleniami dokumentacji projektowej. Sùupki wykonuje siê zwykle z ksztaùtowników stalowych o przekroju poprzecznym: dwuteowym, ceowym, zetowym lub sigma. Wysokoœã œrodnika ksztaùtownika wynosi zwykle od 100 do 140 mm. Wymiary najczêœciej stosowanych sùupków stalowych przedstawiono w zaù¹czniku 11.8. Ksztaùtowniki powinny odpowiadaã wymaganiom PN-H-93010. Powierzchnia ksztaùtownika walcowanego powinna byã charakterystyczna dla procesu walcowania i wolna od wad, jak widoczne ùuski, pêkniêcia, zawalcowania i naderwania. Dopuszczalne s¹ usuniête wady przez szlifowanie lub dùutowanie z tym, e obrobiona powierzchnia powinna mieã ùagodne wyciêcia i zaokr¹glone brzegi, a gruboœã ksztaùtownika nie mo e zmniejszyã siê poza dopuszczaln¹ doln¹ odchyùkê wymiarow¹ dla ksztaùtownika. Ksztaùtowniki powinny byã obciête prostopadle do osi wzdùu nej ksztaùtownika. Powierzchnia koñców ksztaùtownika nie powinna wykazywaã rzadzizn, rozwarstwieñ, pêkniêã i œladów jamy skurczowej widocznych nie uzbrojonym okiem. Ksztaùtowniki powinny byã ze stali St3W lub St4W oraz mieã wùasnoœci mechaniczne wedùug PN-H-84020 - tablica 1 lub innej uzgodnionej stali i normy. Tablica 1. Podstawowe wùasnoœci ksztaùtowników, wedùug PN-H-84020 Stal St3W St4W Granica plastycznoœci, minimum dla sùupków, 195 225 MPa Ksztaùtowniki mog¹ byã dostarczone luzem lub w wi¹zkach. 2.3.3. Inne elementy bariery Wytrzymaùoœã na rozci¹ganie dla sùupków, MPa od 340 do 490 od 400 do 550 Jeœli dokumentacja projektowa przewiduje stosowanie pasa profilowego, to powinien on odpowiadaã PN-H-93461-28 w zakresie wymiarów, masy, wielkoœci statycznych i odchyùek wymiarów przekroju poprzecznego. Inne elementy bariery, jak wysiêgniki, ù¹czniki ukoœne, obejmy sùupka, wsporniki, podkùadki, przekùadki (zaù. 11.9), œruby, œwiatùa odblaskowe itp. powinny odpowiadaã wymaganiom dokumentacji projektowej i byã zgodne z ofert¹ producenta barier w zakresie wymiarów, odchyùek wymiarów, rozmieszczenia otworów, rodzaju materiaùu, ew. zabezpieczenia antykorozyjnego itp. Wszystkie ocynkowane elementy i ù¹czniki przewidziane do mocowania miêdzy sob¹ elementów bariery powinny byã czyste, gùadkie, bez pêkniêã, naderwañ, rozwarstwieñ i wypukùych karbów. Dostawa wiêkszych wymiarowo elementów bariery mo e byã dokonana luzem lub w wi¹zkach. Úruby, podkùadki i drobniejsze elementy ù¹cznikowe mog¹ byã dostarczone w pudeùkach tekturowych, pojemnikach blaszanych lub paletach, w zale noœci od wielkoœci i masy wyrobów. Elementy bariery powinny byã przechowywane w pomieszczeniach suchych, z dala od materiaùów dziaùaj¹cych koroduj¹co i w warunkach zabezpieczaj¹cych przed uszkodzeniem. Strona - 159 -

2.3.4. Zabezpieczenie metalowych elementów bariery przed korozj¹ Sposób zabezpieczenia antykorozyjnego elementów bariery ustala producent w taki sposób, aby zapewniã trwaùoœã powùoki antykorozyjnej przez okres 5 do 10 lat w warunkach normalnych, do co najmniej 3 do 5 lat w œrodowisku o zwiêkszonej korozyjnoœci. W przypadku braku wystarczaj¹cych danych minimalna gruboœã powùoki cynkowej powinna wynosiã 60 m. 2.4. Materiaùy do wykonania elementów betonowych 2.4.1. Fundamenty i kotwy wykonane na miejscu budowy 2.4.1.1. Deskowanie Materiaùy i sposób wykonania deskowania powinny byã zgodne z ustaleniami dokumentacji projektowej, SST lub okreœlone przez Wykonawcê i przedstawione do akceptacji In yniera. Deskowanie mo e byã wykonane z drewna, z czêœciowym u yciem materiaùów drewnopochodnych lub metalowych, wzglêdnie z gotowych elementów o mo liwoœci wielokrotnego u ycia i wykonania powtarzalnych ukùadów konstrukcji jako deskowanie przestawne, œlizgowe lub przesuwne, zgodnie z wymaganiami PN-B-06251. Deskowanie nale y wykonaã z materiaùów odpowiadaj¹cych nastêpuj¹cym normom: * drewno iglaste tartaczne i tarcica iglasta do robót ciesielskich wg PN-D-95017, PN-B-06251, PN-D-96000 oraz do drobnych elementów jak kliny, klocki itp. wg PN-D-96002, * gwoêdzie wg BN-87/5028-12, * œruby, wkrêty do drewna i podkùadki do œrub wg PN-M-82101, PN-M-82121, PN-M-82503, PN-M-82505 i PN-M-82010, * formy z blachy stalowej wg BN-73/9081-02, * pùyty pilœniowe z drewna wg BN-69/7122-11, * sklejka wodoodporna zgodna z wymaganiami okreœlonymi przez Wykonawcê i zaakceptowanymi przez In yniera. Dopuszcza siê wykonanie deskowañ z innych materiaùów, pod warunkiem akceptacji In yniera. 2.4.1.2. Beton i jego skùadniki Wùaœciwoœci betonu do wykonania betonowych fundamentów lub kotew powinny byã zgodne z dokumentacj¹ projektow¹ z tym, e klasa betonu nie powinna byã ni sza ni klasa B 15, nasi¹kliwoœã powinna byã nie wiêksza ni 5%, stopieñ wodoszczelnoœci - co najmniej W 2, a stopieñ mrozoodpornoœci - co najmniej F 50, zgodnie z wymaganiami PN- B-06250. Cement stosowany do betonu powinien byã cementem portlandzkim klasy co najmniej 32,5 i powinien speùniaã wymagania PN-B-19701. Kruszywo do betonu (piasek, grys, wir, mieszanka z kruszywa naturalnego sortowanego, kruszywo ùamane) powinny speùniaã wymagania PN-B-06712. Woda powinna byã odmiany 1 i speùniaã wymagania PN-B-32250. Bez badañ laboratoryjnych mo na stosowaã wodê pitn¹. Domieszki chemiczne do betonu powinny byã stosowane, jeœli przewiduj¹ to dokumentacja projektowa, SST lub wskazania In yniera, przy czym w przypadku braku danych dotycz¹cych rodzaju domieszek, ich dobór powinien byã dokonany zgodnie z zaleceniami PN-B-06250. Domieszki powinny speùniaã wymagania PN-B-23010. Prêty zbrojenia mog¹ byã stosowane, jeœli przewiduje je dokumentacja projektowa lub SST. Prêty zbrojenia powinny odpowiadaã PN-B-06251. Stal dostarczona na budowê powinna byã zaopatrzona w zaœwiadczenie (atest) stwierdzaj¹ce jej gatunek. Wùaœciwoœci mechaniczne stali u ywanej do zbrojenia betonu powinny odpowiadaã PN-B-03264. Jeœli dokumentacja projektowa lub SST przewiduje zbrojenie betonu rozproszonymi wùóknami (drucikami) stalowymi, wùóknami z tworzyw sztucznych lub innymi elementami, to materiaù taki powinien posiadaã aprobatê techniczn¹. 2.4.2. Elementy prefabrykowane z betonu Ksztaùt i wymiary przekroju poprzecznego betonowych elementów prefabrykowanych (fundamentów, kotew) powinny byã zgodne z dokumentacj¹ projektow¹. Powierzchnie elementów powinny byã bez rys, pêkniêã i ubytków betonu. Krawêdzie elementów powinny byã równe i proste. Dopuszczalne wady oraz uszkodzenia powierzchni i krawêdzi elementów nie powinny przekraczaã wartoœci podanych w BN- 80/6775-03.01. 2.5. Skùadowanie materiaùów Elementy dùu sze barier mog¹ byã skùadowane pod zadaszeniem lub na otwartej przestrzeni, na podùo u wyrównanym i odwodnionym, przy czym elementy poszczególnych typów nale y ukùadaã oddzielnie z ewentualnym zastosowaniem podkùadek. Elementy monta owe i poù¹czeniowe mo na skùadowaã w pojemnikach handlowych producenta. Skùadowanie kruszywa powinno odbywaã siê w warunkach zabezpieczaj¹cych je przed zanieczyszczeniem i zmieszaniem z innymi asortymentami kruszywa lub jego frakcjami. Zaleca siê, aby drobne frakcje kruszywa byùy chronione za pomoc¹ plandek lub zadaszeñ. Podùo e skùadowiska musi byã równe, utwardzone i dobrze odwodnione, aby nie dopuœciã do zanieczyszczenia kruszywa w trakcie skùadowania. Przechowywanie cementu powinno byã zgodne z ustaleniami BN-88/6731-08. Inne materiaùy nale y przechowywaã w sposób zgodny z zaleceniami producenta. 3. SPRZÆT 3.1. Ogólne wymagania dotycz¹ce sprzêtu Ogólne wymagania dotycz¹ce sprzêtu podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 3. 3.2. Sprzêt do wykonania barier Wykonawca przystêpuj¹cy do wykonania barier ochronnych stalowych powinien wykazaã siê mo liwoœci¹ korzystania z nastêpuj¹cego sprzêtu: Strona - 160 -

* zestawu sprzêtu specjalistycznego do monta u barier, * urawi samochodowych o udêwigu do 4 t, * wiertnic do wykonywania otworów pod sùupki, * koparek koùowych, * urz¹dzeñ wbijaj¹cych lub wibromùotów do pogr¹ ania sùupków w grunt, * betoniarki przewoênej, * wibratorów do betonu, * przewoênego zbiornika na wodê, * ùadowarki, itp. 4. TRANSPORT 4.1. Ogólne wymagania dotycz¹ce transportu Ogólne wymagania dotycz¹ce transportu podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 4. 4.2. Transport elementów barier stalowych Transport elementów barier mo e odbywaã siê dowolnym œrodkiem transportu. Elementy konstrukcyjne barier nie powinny wystawaã poza gabaryt œrodka transportu. Elementy dùu sze (np. profilowan¹ taœmê stalow¹, pasy profilowe) nale y przewoziã w opakowaniach producenta. Elementy monta owe i poù¹czeniowe zaleca siê przewoziã w pojemnikach handlowych producenta. Zaùadunek i wyùadunek elementów konstrukcji barier mo na dokonywaã za pomoc¹ urawi lub rêcznie. Przy zaùadunku i wyùadunku, nale y zabezpieczyã elementy konstrukcji przed pomieszaniem. Elementy barier nale y przewoziã w warunkach zabezpieczaj¹cych wyroby przed korozj¹ i uszkodzeniami mechanicznymi. 4.3. Transport materiaùów do wykonania elementów betonowych Kruszywo do betonu mo na przewoziã dowolnym œrodkiem transportu w warunkach zabezpieczaj¹cych je przed zanieczyszczeniem i zmieszaniem z innymi materiaùami. Podczas transportu kruszywa powinny byã zabezpieczone przed wysypaniem, a kruszywo drobne - przed rozpyleniem. Elementy prefabrykowane fundamentów mog¹ byã przewo one dowolnymi œrodkami transportowymi w liczbie sztuk nie przekraczaj¹cej dopuszczalnego obci¹ enia zastosowanego œrodka transportu. Rozmieszczenie elementów na œrodku transportu powinno byã symetryczne. Elementy nale y ukùadaã na podkùadach drewnianych. Drewno i elementy deskowania nale y przewoziã w warunkach chroni¹cych je przed przemieszczaniem, a elementy metalowe w warunkach zabezpieczaj¹cych przed korozj¹ i uszkodzeniami mechanicznymi. Cement nale y przewoziã zgodnie z postanowieniami BN-88/6731-08. Mieszankê betonow¹ nale y przewoziã zgodnie z postanowieniami PN-B-06251. Stal zbrojeniow¹ mo na przewoziã dowolnym œrodkiem transportu, luzem lub w wi¹zkach, w warunkach chroni¹cych j¹ przed pomieszaniem i przed korozj¹. 5. WYKONANIE ROBÓT 5.1. Ogólne zasady wykonania robót Ogólne zasady wykonania robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 5. 5.2. Roboty przygotowawcze Przed wykonaniem wùaœciwych robót nale y, na podstawie dokumentacji projektowej, SST lub wskazañ In yniera: * wytyczyã trasê bariery, * ustaliã lokalizacjê sùupków, * okreœliã wysokoœã prowadnicy bariery, * okreœliã miejsca odcinków pocz¹tkowych i koñcowych bariery, * ustaliã ew. miejsca przerw, przejœã i przejazdów w barierze, itp. 5.3. Osadzenie sùupków 5.3.1. Sùupki osadzane w otworach uprzednio wykonanych w gruncie 5.3.1.1. Wykonanie doùów pod sùupki Jeœli dokumentacja projektowa, SST lub In ynier nie ustali inaczej, to doùy (otwory) pod sùupki powinny mieã wymiary: * przy wykonywaniu otworów wiertnic¹ - œrednica otworu powinna byã wiêksza o okoùo 20 cm od najwiêkszego wymiaru poprzecznego sùupka, a gùêbokoœã otworu od 1,25 do 1,35 m w zale noœci od typu bariery, * przy rêcznym wykonaniu doùu pod fundament betonowy - wymiary przekroju poprzecznego mog¹ wynosiã 30 x 30 cm, a gùêbokoœã otworu co najmniej 0,75 m przy wypeùnianiu betonem otworu gruntowego lub wymiary powinny byã ustalone indywidualnie w przypadku stosowania prefabrykowanego fundamentu betonowego. 5.3.1.2. Osadzenia sùupków w otworach wypeùnionych gruntem Jeœli dokumentacja projektowa, SST lub In ynier nie ustali inaczej, to osadzenie sùupków w wykonanych uprzednio otworach (doùach) powinno uwzglêdniaã: * zachowanie prawidùowego poùo enia i peùnej równolegùoœci sùupków, najlepiej przy zastosowaniu odpowiednich szablonów, * wzmocnienie dna otworu warstw¹ tùucznia (ew. wiru) o gruboœci warstwy min. 5 cm, Strona - 161 -

* wypeùnienie otworu piaskiem stabilizowanym cementem (od 40 do 50 kg cementu na 1 m 3 piasku) lub zagêszczonym gruntem rodzimym, przy czym wskaênik zagêszczenia nie powinien byã mniejszy ni 0,95 wedùug normalnej metody Proctora. 5.3.1.3. Osadzenie sùupków w fundamencie betonowym Jeœli dokumentacja projektowa, SST lub In ynier nie ustali inaczej, to osadzenie sùupków w otworze, w gruncie wypeùnionym betonem lub w prefabrykowanym fundamencie betonowym powinno uwzglêdniaã: * ew. wykonanie zbrojenia, zgodnego z dokumentacj¹ projektow¹, a w przypadku braku wskazañ - zgodnego z zaleceniem producenta barier, * wypeùnienie otworu mieszank¹ betonow¹ klasy B15, odpowiadaj¹c¹ wymaganiom PN-B-06250. Do czasu stwardnienia betonu sùupek zaleca siê podeprzeã. Zaleca siê wykonywaã monta bariery na sùupkach co najmniej po 7 dniach od ustawienia sùupka w betonie. 5.3.2. Sùupki wbijane lub wwibrowywane bezpoœrednio w grunt Jeœli dokumentacja projektowa, SST lub In ynier na wniosek Wykonawcy ustali bezpoœrednie wbijanie lub wwibrowywanie sùupków w grunt, to Wykonawca przedstawi do akceptacji In yniera: * sposób wykonania, zapewniaj¹cy zachowanie osi sùupka w pionie i nie powoduj¹cy odksztaùceñ lub uszkodzeñ sùupka, * rodzaj sprzêtu, wraz z jego charakterystyk¹ techniczn¹, dotycz¹cy urz¹dzeñ wbijaj¹cych (np. mùotów, bab, kafarów) rêcznych lub mechanicznych wzglêdnie wibromùotów pogr¹ aj¹cych sùupki w gruncie poprzez wibracjê i dziaùanie udarowe. 5.3.3. Tolerancje osadzenia sùupków Dopuszczalna technologicznie odchyùka odlegùoœci miêdzy sùupkami, wynikaj¹ca z wymiarów wydùu onych otworów w prowadnicy, sùu ¹cych do zamocowania sùupków, wynosi 11 mm. Dopuszczalna ró nica wysokoœci sùupków, decyduj¹ca czy prowadnica bêdzie zamocowana równolegle do nawierzchni jezdni, jest wyznaczona ksztaùtem i wymiarami otworów w sùupkach do mocowania wysiêgników lub przekùadek i wynosi 6 mm. 5.4. Monta bariery Sposób monta u bariery zaproponuje Wykonawca i przedstawi do akceptacji In yniera. Bariera powinna byã montowana zgodnie z instrukcj¹ monta ow¹ lub zgodnie z zasadami konstrukcyjnymi ustalonymi przez producenta bariery. Monta bariery, w ramach dopuszczalnych odchyùek umo liwionych wielkoœci¹ otworów w elementach bariery, powinien doprowadziã do zapewnienia równej i pùynnej linii prowadnic bariery w planie i profilu. Przy monta u bariery niedopuszczalne jest wykonywanie jakichkolwiek otworów lub ciêã, naruszaj¹cych powùokê cynkow¹ poszczególnych elementów bariery. Przy monta u prowadnicy typu B nale y ù¹czyã s¹siednie odcinki taœmy profilowej, nakùadaj¹c nastêpny odcinek na wytùoczenie odcinka poprzedniego, zgodnie z kierunkiem ruchu pojazdów, tak aby koñce odcinków taœmy przylegaùy pùasko do siebie i pojazd przesuwaj¹cy siê po barierze, nie zaczepiaù o krawêdzie zù¹czy. S¹siednie odcinki taœmy s¹ ù¹czone ze sob¹ zwykle przy u yciu œrub noskowych specjalnych, zwykle po szeœã na ka de poù¹czenie. Monta wysiêgników i przekùadek ze sùupkami i prowadnic¹ powinien byã wykonany œciœle wedùug zaleceñ producenta bariery z zastosowaniem przewidzianych do tego celu elementów (obejm, wsporników itp.) oraz wùaœciwych œrub i podkùadek. Przy monta u barier nale y zwracaã uwagê na poprawne wykonanie, zgodne z dokumentacj¹ projektow¹ i wytycznymi producenta barier: * odcinków pocz¹tkowych i koñcowych bariery, o wùaœciwej dùugoœci odcinka (np. 4 m, 8 m, 12 m, 16 m), z zastosowaniem ù¹czników ukoœnych w miejscach niezbêdnych przy poù¹czeniu poziomego odcinka prowadnicy z odcinkiem nachylonym, z odchyleniem odcinka w planie w miejscach przewidzianych dla barier skrajnych, z ewentualn¹ kotw¹ betonow¹ w przypadkach przewidzianych w dokumentacji projektowej, * odcinków barier osùonowych o wùaœciwej dùugoœci odcinka bariery: a) przylegùego do obiektu lub przeszkody, b) przed i za obiektem, c) ukoœnego pocz¹tkowego, d) ukoœnego koñcowego, e) wzmocnionego, * odcinków przejœciowych pomiêdzy ró nymi typami i odmianami barier, w tym m.in. na dojazdach do mostu z zastosowaniem wùaœciwej dùugoœci odcinka ukoœnego w planie, jak równie poù¹czenia z barierami betonowymi peùnymi i ew. porêczami betonowymi, * przerw, przejœã i przejazdów w barierze w celu np. dojœcia do kolumn alarmowych lub innych urz¹dzeñ, przejœcia pieszych z pobocza drogi za barierê w tym na chodnik mostu, na skrzy owaniu z drogami, przejœcia przez pas dziel¹cy, przejazdu poprzecznego przez pas dziel¹cy, * dodatkowych urz¹dzeñ, jak np. dodatkowej prowadnicy bariery, osùony sùupków bariery, itp. Na barierze powinny byã umieszczone elementy odblaskowe: a) czerwone - po prawej stronie jezdni, b) biaùe - po lewej stronie jezdni. Odlegùoœci pomiêdzy kolejnymi elementami odblaskowymi powinny byã zgodne z ustaleniami WSDBO. Elementy odblaskowe nale y umocowaã do bariery w sposób trwaùy, zgodny z wytycznymi producenta barier. 5.5. Roboty betonowe Elementy betonowe fundamentów i kotew powinny byã wykonane zgodnie z dokumentacj¹ projektow¹ lub SST oraz powinny odpowiadaã wymaganiom: * PN-B-06250 w zakresie wytrzymaùoœci, nasi¹kliwoœci i odpornoœci na dziaùanie mrozu, * PN-B-06251 i PN-B-06250 w zakresie skùadu betonu, mieszania, zagêszczania, dojrzewania, pielêgnacji i transportu, * punktu 2 niniejszej specyfikacji w zakresie postanowieñ dotycz¹cych betonu i jego skùadników. Strona - 162 -

Deskowanie powinno odpowiadaã wymaganiom PN-B-06251, zapewniaj¹c sztywnoœã i niezmiennoœã ukùadu oraz bezpieczeñstwo konstrukcji. Przed wypeùnieniem mieszank¹ betonow¹, deskowanie powinno byã sprawdzone, aby wykluczaùo wyciek zaprawy z mieszanki betonowej. Termin rozbiórki deskowania powinien byã zgodny z wymaganiami PN-B-06251. Skùad mieszanki betonowej powinien, przy najmniejszej iloœci wody, zapewniã szczelne uùo enie mieszanki w wyniku zagêszczenia przez wibrowanie. Wartoœã stosunku wodno-cementowego W/C nie powinna byã wiêksza ni 0,5. Konsystencja mieszanki nie powinna byã rzadsza od plastycznej. Mieszankê betonow¹ zaleca siê ukùadaã warstwami o gruboœci do 40 cm bezpoœrednio z pojemnika, ruroci¹gu pompy lub za poœrednictwem rynny i zagêszczaã wibratorami wgùêbnymi. Po zakoñczeniu betonowania, przy temperaturze otoczenia wy szej od +5 o C, nale y prowadziã pielêgnacjê wilgotnoœciow¹ co najmniej przez 7 dni. Woda do polewania betonu powinna speùniaã wymagania PN-B-32250. W czasie dojrzewania betonu elementy powinny byã chronione przed uderzeniami i drganiami. 6. KONTROLA JAKOÚCI ROBÓT 6.1. Ogólne zasady kontroli jakoœci robót Ogólne zasady kontroli jakoœci robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 6. 6.2. Badania przed przyst¹pieniem do robót Przed przyst¹pieniem do robót Wykonawca powinien przedstawiã In ynierowi: * atest na konstrukcjê drogowej bariery ochronnej akceptowany przez zarz¹dzaj¹cego drog¹, wedùug wymagania punktu 2.2, * zaœwiadczenia o jakoœci (atesty) na materiaùy, do których wydania producenci s¹ zobowi¹zani przez wùaœciwe normy PN i BN, jak ksztaùtowniki stalowe, prêty zbrojeniowe, cement. Do materiaùów, których badania powinien przeprowadziã Wykonawca nale ¹ materiaùy do wykonania fundamentów betonowych i ew. kotew na mokro. Uwzglêdniaj¹c nieskomplikowany charakter robót betonowych, na wniosek Wykonawcy, In ynier mo e zwolniã go z potrzeby wykonania badañ materiaùów dla tych robót. 6.3. Badania w czasie wykonywania robót 6.3.1. Badania materiaùów w czasie wykonywania robót Wszystkie materiaùy dostarczone na budowê z zaœwiadczeniem o jakoœci (atestem) producenta powinny byã sprawdzone w zakresie powierzchni wyrobu i jego wymiarów. Czêstotliwoœã badañ i ocena ich wyników powinna byã zgodna z zaleceniami tablicy 2. W przypadkach budz¹cych w¹tpliwoœci mo na zleciã uprawnionej jednostce zbadanie wùaœciwoœci dostarczonych wyrobów i materiaùów w zakresie wymagañ podanych w punkcie 2. Tablica 2. Czêstotliwoœã badañ przy sprawdzeniu powierzchni i wymiarów wyrobów dostarczonych przez producenta Rodzaj badania Lp. 1 Sprawdzenie powierzchni 2 Sprawdzenie wymiarów Liczba badañ 5 do 10 badañ z wybranych losowo elementów w ka - dej dostarczanej partii wyrobów licz¹cej do 1000 elementów Opis badañ Powierzchniê zbadaã nie uzbrojonym okiem. Do ew. sprawdzenia gùêbokoœci wad u yã dostêpnych narzêdzi (np. liniaùów z czujnikiem, suwmiarek, mikrometrów itp.) Przeprowadziã uniwersalnymi przyrz¹dami pomiarowymi lub sprawdzianami Ocena wyników badañ Wyniki powinny byã zgodne z wymagania-mi punktu 2 i katalo-giem (informacj¹) producenta barier 6.3.2. Kontrola w czasie wykonywania robót W czasie wykonywania robót nale y zbadaã: a) zgodnoœã wykonania bariery ochronnej z dokumentacj¹ projektow¹ (lokalizacja, wymiary, wysokoœã prowadnicy nad terenem), b) zachowanie dopuszczalnych odchyùek wymiarów, zgodnie z punktem 2 i katalogiem (informacj¹) producenta barier, c) prawidùowoœã wykonania doùów pod sùupki, zgodnie z punktem 5, d) poprawnoœã wykonania fundamentów pod sùupki, zgodnie z punktem 5, e) poprawnoœã ustawienia sùupków, zgodnie z punktem 5, f) prawidùowoœã monta u bariery ochronnej stalowej, zgodnie z punktem 5, g) poprawnoœã wykonania ew. robót betonowych, zgodnie z punktem 5, h) poprawnoœã umieszczenia elementów odblaskowych, zgodnie z punktem 5 i w odlegùoœciach ustalonych w WSDBO [32]. 7. OBMIAR ROBÓT 7.1. Ogólne zasady obmiaru robót Ogólne zasady obmiaru robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 7. Strona - 163 -

7.2. Jednostka obmiarowa Jednostk¹ obmiarow¹ jest m (metr) wykonanej bariery ochronnej stalowej. 8. ODBIÓR ROBÓT Ogólne zasady odbioru robót podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 8. Roboty uznaje siê za wykonane zgodnie z dokumentacj¹ projektow¹, SST i wymaganiami In yniera, je eli wszystkie pomiary i badania z zachowaniem tolerancji wg pkt 6 daùy wyniki pozytywne. 9. PODSTAWA P ATNOÚCI 9.1. Ogólne ustalenia dotycz¹ce podstawy pùatnoœci Ogólne ustalenia dotycz¹ce podstawy pùatnoœci podano w SST D-00.00.00 Wymagania ogólne pkt 9. 9.2. Cena jednostki obmiarowej Cena wykonania 1 m bariery ochronnej stalowej obejmuje: * prace pomiarowe i roboty przygotowawcze, * oznakowanie robót, * dostarczenie materiaùów, * osadzenie sùupków bariery (z ew. wykonaniem doùów i fundamentów betonowych, lub bezpoœrednie wbicie wzgl. wwibrowanie w grunt), * monta bariery (prowadnicy, wysiêgników, przekùadek, obejm, wsporników itp. z pomoc¹ wùaœciwych œrub i podkùadek) z wykonaniem niezbêdnych odcinków pocz¹tkowych i koñcowych, ew. barier osùonowych, odcinków przejœciowych pomiêdzy ró nymi typami barier, przerw, przejœã i przejazdów w barierze, umocowaniem elementów odblaskowych itp., * przeprowadzenie badañ i pomiarów wymaganych w specyfikacji technicznej, * uporz¹dkowanie terenu. 10. PRZEPISY ZWI ZANE 10.1. Normy 1. PN-B-03264 Konstrukcje betonowe elbetowe i sprê one. Obliczenia statyczne i projektowanie 2. PN-B-06250 Beton zwykùy 3. PN-B-06251 Roboty betonowe i elbetowe. Wymagania techniczne 4. PN-B-06712 Kruszywa mineralne do betonu 5. PN-B-19701 Cement. Cement powszechnego u ytku. Skùad, wymagania i ocena zgodnoœci 6. PN-B-23010 Domieszki do betonu. Klasyfikacja i okreœlenia 7. PN-B-32250 Materiaùy budowlane. Woda do betonów i zapraw 8. PN-D-95017 Surowiec drzewny. Drewno wielkowymiarowe iglaste. Wspólne wymagania i badania 9. PN-D-96000 Tarcica iglasta ogólnego przeznaczenia 10. PN-D-96002 Tarcica liœciasta ogólnego przeznaczenia 11. PN-H-84020 Stal niestopowa konstrukcyjna ogólnego przeznaczenia. Gatunki 12. PN-H-93010 Stal. Ksztaùtowniki walcowane na gor¹co 13. PN-H-93403 Stal. Ceowniki walcowane. Wymiary 14. PN-H-93407 Stal. Dwuteowniki walcowane na gor¹co 15. PN-H-93419 Stal. Dwuteowniki równolegùoœcienne IPE walcowane na gor¹co 16. PN-H-93460-03 Ksztaùtowniki stalowe giête na zimno otwarte. Ceowniki równoramienne ze stali wêglowej zwykùej jakoœci o R m do 490 MPa 17. PN-H-93460-07 Ksztaùtowniki stalowe giête na zimno otwarte. Zetowniki ze stali wêglowej zwykùej jakoœci o R m do 490 MPa 18. PN-H-93461-15 Ksztaùtowniki stalowe giête na zimno otwarte, okreœlonego przeznaczenia. Ksztaùtownik na porêcz drogow¹, typ B 19. PN-H-93461-18 Ksztaùtowniki stalowe giête na zimno otwarte, okreœlonego przeznaczenia. Ceowniki póùzamkniête prostok¹tne 20. PN-H-93461-28 Ksztaùtowniki stalowe giête na zimno otwarte, okreœlonego przeznaczenia. Pas profilowy na drogowe bariery ochronne 21. PN-M-82010 Podkùadki kwadratowe w konstrukcjach drewnianych 22. PN-M-82101 Úruby ze ùbem szeœciok¹tnym 23. PN-M-82121 Úruby ze ùbem kwadratowym 24. PN-M-82503 Wkrêty do drewna ze ùbem sto kowym 25. PN-M-82505 Wkrêty do drewna ze ùbem kulistym 26. BN-73/0658-01 Rury stalowe profilowe ci¹gnione na zimno. Wymiary 27. BN-87/5028-12 Gwoêdzie budowlane. Gwoêdzie z trzpieniem gùadkim, okr¹gùym i kwadratowym 28. BN-88/6731-08 Cement. Transport i przechowywanie Strona - 164 -

29. BN-80/6775-03.01 Prefabrykaty budowlane z betonu. Elementy nawierzchni dróg, ulic, parkingów i torowisk tramwajowych. Wspólne wymagania i badania 30. BN-69/7122-11 Pùyty pilœniowe z drewna 31. BN-73/9081-02 Formy stalowe do produkcji elementów budowlanych z betonu kruszywowego. Wymagania i badania 10.2. Inne dokumenty 32. Wytyczne stosowania drogowych barier ochronnych, GDDP, maj 1994. 11. ZA CZNIKI PRZYK ADOWE ROZWI ZANIA STOSOWANE PRZY WYKONYWANIU BARIER OCHRONNYCH STALOWYCH Typ Zaù¹cznik 11.1 Podstawowe rodzaje, typy i odmiany barier ochronnych, wedùug Oznaczenie bariery z prowadnic¹ Odlegùoœ ã Rodzaj bariery Zalecane A B sùupków zastosowanie SP-11 SP-01 2,0 m 1,33 m 1,0 m wysiêgnikowa na autostradach i drogach ekspresowych SP-19 SP-09 4,0 m 2,0 m 1,33 m 1,0 m przekùadkowa na drogach krajowych i wojewódzkich innych ni autostrady SP-16 SP-06 4,0 m 2,0 m 1,33 m 1,0 m przekùadkowa na drogach krajowych i wojewódzkich gdy zachodzi koniecznoœã wzmocnienia bariery SP-15 SP-05 4,0 m 2,0 m 1,33 m 1,0 m bezprzekùadko wa na drogach ogólnodostêpnych SP-14 SP-04 4,0 m 2,0 m 1,33 m 1,0 m bezprzekùadko wa na drogach ogólnodostêpnych gdy zachodzi koniecznoœã wzmocnienia bariery SP-17 SP-07 4,0 m 2,0 m 1,33 m 1,0 m wysiêgnikowa dwustronna na autostradach i drogach ekspresowych SP-20 SP-10 2,0 m 1,33 m 1,0 m przekùadkowa dwustronna na drogach krajowych i wojewódzkich innych ni autostrady Strona - 165 -