KOMISJA EUROPEJSKA DYREKCJA GENERALNA DS. PODATKÓW I UNII CELNEJ POLITYKA CELNA Przepisy ogólne i jednolite stosowanie prawa wspólnotowego Bruksela, dnia 4 lipca 2007 r. TAXUD/741/2003-FINAL-PL Dokument roboczy KOMITET KODEKSU CELNEGO Sekcja zwrotów Skutki rozporządzeń w sprawie klasyfikacji taryfowej dla przepisów kodeksu dotyczących umorzenia, zwrotu i windykacji retrospektywnej należności celnych (Zapytanie przedłożone przez organ administracji) Niniejszy dokument został zatwierdzony jednomyślnie dnia 29.6.2007 r. przez członków Komitetu Kodeksu Celnego sekcja zwrotów. Państwa członkowskie wzywa się do stosowania zasad przedstawionych w niniejszym dokumencie. Commission européenne, B-1049 Bruxelles / Komisja Europejska, B-1049 Bruksela - Belgia. tel.: (32-2) 299 11 11.
Skutki rozporządzeń w sprawie klasyfikacji taryfowej dla przepisów kodeksu dotyczących umorzenia, zwrotu i windykacji retrospektywnej należności celnych Spis treści: 1. Zapytanie przedłożone przez organ administracji 2. Opinia służb Komisji: 2.1. Uwagi ogólne 2.1.1. Na temat rozporządzeń w sprawie klasyfikacji 2.1.2. Na temat rozporządzeń wyjaśniających 2.2. Rozróżnienie poszczególnych typów rozporządzeń w sprawie klasyfikacji 2.2.1. Przypadek rozporządzenia w sprawie klasyfikacji, które przyjmuje inną klasyfikację niż stosowana we wcześniejszym rozporządzeniu, które jest zmieniane czy też uchylane 2.2.1.1. Klasyfikacja określona w rozporządzeniu w sprawie klasyfikacji prowadzi do zmniejszenia wysokości długu celnego 2.2.1.2. Klasyfikacja określona w rozporządzeniu w sprawie klasyfikacji prowadzi do zwiększenia wysokości długu celnego 2.2.2. Inne przypadki (brak wcześniejszych rozporządzeń w sprawie klasyfikacji) 2.2.2.1. Klasyfikacja określona w rozporządzeniu w sprawie klasyfikacji prowadzi do zmniejszenia wysokości długu celnego 2.2.2.2. Klasyfikacja określona w rozporządzeniu w sprawie klasyfikacji prowadzi do zwiększenia wysokości długu celnego 2.3. Przypadek szczególny: podmiot gospodarczy skorzystał z wiążącej informacji taryfowej * * * 1. Zapytanie przedłożone przez organ administracji Komisja Europejska otrzymała od organu administracji następujące pismo: Zapytanie Jednolite stosowanie przez państwa członkowskie rozporządzeń w sprawie klasyfikacji taryfowej w kontekście przepisów kodeksu dotyczących umorzenia, zwrotu i windykacji retrospektywnej długu celnego. 2
Kontekst Kierujemy się zasadą, że rozporządzenie, które klasyfikuje produkt pod określoną pozycją taryfową, nie stosuje się przed datą wejścia w życie tego rozporządzenia. W związku z tym, w przypadku gdy rozporządzenie uchyla naszą klasyfikację, nie akceptujemy wniosków o zwrot lub umorzenie i nie przystępujemy do windykacji retrospektywnej długu celnego z tytułu przywozów dokonanych przed wejściem w życie danego rozporządzenia. Nasze zasady postępowania zostały niedawno zaskarżone w sprawie sądowej. Sprawa ta dotyczy rozporządzenia Komisji (WE) nr 1201/2001 i żądania podmiotu gospodarczego dotyczącego zwrotu ceł za trzy lata poprzedzające wejście w życie rozporządzenia. We wniesionej skardze podmiot gospodarczy podważa zgodność naszego podejścia z kodeksem i jego przepisami wykonawczymi oraz zarzuca, iż podejście to różni się od podejścia przyjętego w innych państwach członkowskich. Aspekty prawne Powyższa kwestia jest poruszona w pkt. 10 opinii rzecznika generalnego w sprawie C- 11/93 (Siemens Nixdorf), gdzie rzecznik generalny powołuje się na pismo procesowe Komisji, zgodnie z którym rozporządzenia w sprawie klasyfikacji nie mogą działać z mocą wsteczną i przywołuje na potwierdzenie sprawę Biegi przeciwko Hauptzollamt Bochum. Niemniej jednak to samo pismo procesowe wskazuje również, że niektóre rozporządzenia w sprawie klasyfikacji jedynie potwierdzają status quo (i w związku z tym klasyfikację, która powinna obowiązywać przed datą wejścia w życie rozporządzenia). Podsumowanie Nie byliśmy w stanie uzyskać kopii pisma procesowego Komisji w sprawie Siemens Nixdorf, ale wydaje się ono wskazywać na istnienie dwóch typów rozporządzeń w sprawie klasyfikacji: rozporządzenia wskazujące kryteria dodatkowe w stosunku do już znanych kryteriów służących klasyfikacji pod daną pozycją, jak w sprawie Biegi, gdzie skutek retrospektywny był niemożliwy; rozporządzenia, które określają prawidłową klasyfikację przez zastosowanie/interpretację już istniejących kryteriów i w przypadku których możliwe jest działanie z mocą wsteczną w odniesieniu do wniosków o zwrot / umorzenie lub do windykacji retrospektywnej długu celnego. W tym ostatnim przypadku konieczne jest istnienie wiążącej informacji taryfowej lub innych podstaw uzasadniających umorzenie. Wniosek Prosimy o przekazanie nam stanowiska Komisji w powyższej sprawie i potwierdzenie prawidłowości naszego podejścia. Nasza nieformalna wymiana opinii z innymi państwami członkowskimi dają niejednoznaczny obraz sytuacji. W związku z tym prosimy o włączenie powyższego zapytania do porządku dziennego najbliższego posiedzenia komitetu, sekcja ds. ogólnych przepisów celnych, aby doprowadzić do uzgodnienia wspólnego stanowiska pomiędzy 3
państwami członkowskimi, co umożliwi jednolite stosowanie przedmiotowych rozporządzeń w sprawie klasyfikacji. W przypadku różnych stanowisk poszczególnych państw członkowskich w kwestii stosowania przedmiotowych rozporządzeń w sprawie klasyfikacji, wnioskujemy o przyjęcie jako ogólnej zasady naszego podejścia, tj. niestosowania rozporządzeń przed datą ich wejścia w życie. 2. Opinia służb Komisji: 2.1. Uwagi ogólne 2.1.1. Na temat rozporządzeń w sprawie klasyfikacji Zgodnie z art. 9 rozporządzenia Rady (EWG) nr 2658/87 Komisja przyjmuje, zgodnie z procedurą określoną w art. 10 tego rozporządzenia, rozporządzenia dotyczące klasyfikacji w celu zapewnienia jednolitego stosowania wspólnotowej nomenklatury scalonej (CN). CN opiera się na międzynarodowym systemie oznaczania i kodowania towarów, znanym jako system zharmonizowany (dalej: SH ), z którego CN przejmuje pierwsze sześć cyfr. Tylko cyfra siódma i ósma jest charakterystyczna dla CN. SH został stworzony pod auspicjami Światowej Organizacji Ceł (dalej: WCO ), na mocy międzynarodowej konwencji zawartej w Brukseli dnia 14 czerwca 1983 r. i zatwierdzonej w imieniu Wspólnoty decyzją Rady 87/369/EWG z dnia 7 kwietnia 1987 r. dotyczącą zawarcia Międzynarodowej Konwencji w sprawie Zharmonizowanego Systemu Oznaczania i Kodowania Towarów oraz Protokołu zmian do tej Konwencji. WCO publikuje regularnie noty objaśniające do SH i wydaje opinie w sprawie klasyfikacji. W przypadku braku takich opinii lub gdy interpretacja w nich zawarta wydaje się sprzeczna z brzmieniem pozycji CN lub gdy wyraźnie wykracza poza uprawnienia decyzyjne przyznane WCO, organy prawodawcze Wspólnoty powinny dokonać, przy pomocy aktów prawnych i pod nadzorem Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich (dalej: TS lub Trybunał ), interpretacji sposobu stosowania nomenklatury we Wspólnocie. W tym celu Rada powierzyła Komisji, działającej we współpracy z ekspertami celnymi państw członkowskich, szerokie uprawnienia decyzyjne dotyczące interpretacji treści pozycji taryfowych rozstrzygających o klasyfikacji danego towaru. Uprawnienia Komisji do przyjmowania środków przewidzianych w art. 9 ust. 1 lit. a), b), d) i e) rozporządzenia nr 2658/87 nie upoważniają jej jednak do modyfikowania brzmienia pozycji taryfowych, które zostały ustalone w oparciu o SH. Wspólnota zobowiązała się bowiem, zgodnie z art. 3 międzynarodowej konwencji w sprawie SH, że nie będzie modyfikowała zakresu sekcji, działów, pozycji lub podpozycji Systemu Zharmonizowanego (patrz odnośny wyrok Trybunału z dnia 27.4.2006 r. w sprawie C-15/05, Kawasaki, punkt 35). Rozporządzenie Komisji w sprawie klasyfikacji dotyczące SH (tzn. odnoszące się do pierwszych sześciu cyfr nomenklatury) może mieć tylko charakter wyjaśniający. W przypadku zaskarżenia klasyfikacji przyjętej w rozporządzeniu Komisji i stwierdzenia przez Trybunał, że rozporządzenie to rzeczywiście zmienia treść pozycji SH (poprzez przepis stanowiący, że produkt należący do danej pozycji powinien zostać sklasyfikowany pod inną pozycją SH), Trybunał uchyliłby takie rozporządzenie. Rozporządzenie to zostałoby tym samym uznane za nieważne od samego początku, ponieważ w przeciwnym wypadku naruszałoby zobowiązania międzynarodowe Wspólnoty. 4
Z drugiej strony, w odniesieniu do podpozycji CN (cyfra siódma i ósma) Komisja dysponuje większą swobodą i może przyjmować nie tylko rozporządzenia o czysto wyjaśniającym charakterze, ale również rozporządzenia określające dodatkowe wymogi dotyczące klasyfikacji produktu pod daną pozycją CN. W tym ostatnim przypadku rozporządzenie w sprawie klasyfikacji ma charakter normatywny. Rozporządzenia o charakterze wyjaśniającym mogą, co do zasady, działać z mocą wsteczną, natomiast rozporządzenie o charakterze normatywnym działa wyłącznie prospektywnie. Ponieważ kwestia zwrotu, umorzenia czy też windykacji retrospektywnej długu celnego pojawia się wyłącznie w kontekście rozporządzeń o charakterze wyjaśniającym, poniższe rozważania stosują się wyłącznie do skutków tego ostatniego typu rozporządzeń. 2.1.2. Na temat rozporządzeń wyjaśniających W opinii służb Komisji skutki danego rozporządzenia w sprawie klasyfikacji nie mogą zasadniczo odbiegać od skutków wyroku Trybunału w sprawie klasyfikacji. Chociaż z prawnego punktu widzenia rozporządzenia w sprawie klasyfikacji nie działają z mocą wsteczną, to słuszność zawartej w nich klasyfikacji zależy od faktów i zasad prawnych obowiązujących nie tylko prospektywnie, ale również w przeszłości. Innymi słowy, takie rozporządzenia w sprawie klasyfikacji mogą być uwzględniane dla celów interpretacji CN nawet w odniesieniu do okresu poprzedzającego ich przyjęcie. Jeżeli rozporządzenie w sprawie klasyfikacji zostało przyjęte przez Komisję, a TS otrzymał zapytanie prejudycjalne dotyczące ważności klasyfikacji zastosowanej w tym rozporządzeniu, Trybunał zbada, czy dana pozycja CN rzeczywiście zawiera przedmiotowy produkt. Jeżeli tak jest, Trybunał potwierdzi ważność rozporządzenia w sprawie klasyfikacji i pozostawi jego wdrażanie sądom krajowym. W takim przypadku uznaje się prawidłowość klasyfikacji zawartej w rozporządzeniu i poprawność zaklasyfikowania produktu pod daną pozycją (patrz m.in. wyrok TS w sprawie C-164/95, Eru Portuguesa). W przeciwnym wypadku Trybunał ogłasza nieważność rozporządzenia i danej klasyfikacji (patrz m.in. wyrok TS w sprawie C-15/05, Kawasaki). Dla celów badania skutków przyjęcia rozporządzenia w sprawie klasyfikacji pod kątem windykacji retrospektywnej, umorzenia i zwrotu opłat celnych przydatne jest rozróżnienie poszczególnych typów rozporządzeń w sprawie klasyfikacji. 2.2. Rozróżnienie poszczególnych typów rozporządzeń w sprawie klasyfikacji Konieczne jest rozróżnienie pomiędzy nowymi rozporządzeniami w sprawie klasyfikacji (w których przypadku brak jest wcześniejszych rozporządzeń) i rozporządzeniami zmieniającymi lub uchylającymi wcześniejsze rozporządzenie w sprawie klasyfikacji. 2.2.1. Przypadek rozporządzenia w sprawie klasyfikacji, które przyjmuje inną klasyfikację niż stosowana we wcześniejszym rozporządzeniu, które jest zmieniane czy też uchylane Zmiana lub uchylenie rozporządzenia w sprawie klasyfikacji następuje głównie w celu uwzględnienia czynników, które nie zostały uwzględnione w momencie przyjęcia 5
zmienianego lub uchylanego rozporządzenia (patrz m.in. rozporządzenie (WE) nr 1966/2005) lub w celu wskazania przyczyn sklasyfikowania danego produktu pod określoną pozycją (patrz m.in. rozporządzenie (WE) nr 2197/1999). Należy dokonać rozróżnienia w zależności od tego, czy klasyfikacja określona w rozporządzeniu w sprawie klasyfikacji prowadzi do zwiększenia czy też do zmniejszenia wysokości długu celnego wobec wysokości ustalonej na podstawie zmienianego lub uchylanego rozporządzenia. 2.2.1.1. Klasyfikacja określona w rozporządzeniu w sprawie klasyfikacji prowadzi do zmniejszenia wysokości długu celnego * Zasada Na podstawie art. 236 kodeksu celnego należności celne podlegają zwrotowi lub umorzeniu na wniosek dłużnika lub z inicjatywy organów celnych przed upływem trzech lat. Taka sytuacja zachodzi m.in. w przypadku rozporządzenia, które klasyfikuje produkty pod pozycją taryfową nakładającą cło w wysokości 5 %, podczas gdy uchylane rozporządzenie klasyfikuje te same produkty pod inną pozycją taryfową nakładającą cło w wysokości 10 %. * Wyjątek Od powyższej zasady można odejść ze względu na szczególne powody wynikające na przykład z zasady niedziałania wstecz wniosków zawartych w sprawozdaniach organu ds. rozstrzygania sporów Światowej Organizacji Handlu. W takim przypadku motywy i część normatywna nowego rozporządzenia będą zawierać wyraźne odniesienie do tego faktu. Taka sytuacja dotyczy na przykład rozporządzenia Komisji (WE) nr 949/2006 z dnia 27 czerwca 2006 r. (Dz.U. L 174 z 28.6.2006, str. 3), którego art. 3 stanowi, że Niniejsze rozporządzenie nie ma mocy wstecznej ani nie stanowi wytycznych interpretacyjnych z mocą wsteczną (patrz również motyw 9. tego rozporządzenia). 2.2.1.2. Klasyfikacja określona w rozporządzeniu w sprawie klasyfikacji prowadzi do zwiększenia wysokości długu celnego Przykład: W pierwszym rozporządzeniu w sprawie klasyfikacji produkt został sklasyfikowany pod pozycją taryfową nakładającą cło w wysokości 1 %. Rozporządzenie to zostało uchylone drugim rozporządzeniem w sprawie klasyfikacji, w którym dany produkt został sklasyfikowany pod pozycją taryfową nakładającą cło w wysokości 5 %. Komentarz: Windykacja przez organy celne wyższych należności celnych (tj. należności wynikających z drugiego rozporządzenia) jest sprzeczna z zasadami legalności, pewności prawnej oraz ochrony uzasadnionych oczekiwań podmiotów gospodarczych korzystających w danym okresie z klasyfikacji taryfowej, dzięki której mogli płacić niższe należności celne. 6
Z drugiej strony (pozostając przy tym samym przykładzie), podmioty gospodarcze, które podczas okresu obowiązywania pierwszego rozporządzenia zadeklarowały dany produkt pod pozycją przewidującą cło wyższe niż 1 %, mogą otrzymać, nawet już po wejściu w życie drugiego rozporządzenia, zwrot lub umorzenie należności z tytułu cła w kwocie odpowiadającej różnicy pomiędzy kwotą wynikającą z zadeklarowanej stawki wyższej niż 1 % a kwotą wynikającą ze stawki w wysokości 1 % wskazanej w pierwszym rozporządzeniu. Podczas okresu poprzedzającego wejście w życie drugiego rozporządzenia możliwe jest nawet, że podmioty gospodarcze, które uregulowały należności celne według stawki wyższej niż 1 %, wystąpią o zwrot należności na podstawie art. 236 kodeksu celnego, powołując się na pierwsze rozporządzenie, i otrzymają ten zwrot. Ponieważ pierwsze rozporządzenie zostało uchylone ze skutkiem od daty wejścia w życie drugiego rozporządzenia, podmiot gospodarczy mógłby uzasadniać wniosek o zwrot należności wniesionych przed wejściem w życie drugiego rozporządzenia powołując się nadal na pierwsze rozporządzenie, pod warunkiem oczywiście, że jego wniosek byłby dopuszczalny zgodnie z art. 236 kodeksu celnego, co oznacza przede wszystkim, że nie upłynął trzyletni okres wskazany w ust. 2 tego artykułu. 2.2.2. Inne przypadki (brak wcześniejszych rozporządzeń w sprawie klasyfikacji) Zasady, które posłużyły do klasyfikacji taryfowej przyjętej w rozporządzeniu w sprawie klasyfikacji, obowiązywały w przeszłości i w związku z tym podmioty gospodarcze mogą się na nie powoływać w związku z czynnościami, w wyniku których powstał dług celny i które miały miejsce przed przyjęciem rozporządzenia (ale oczywiście zasady te nie zostały wcześniej określone). W przypadku sprawy C-11/93 (Siemens Nixdorf) mamy do czynienia właśnie z taką sytuacją. W opinii służb Komisji możliwe są następujące sytuacje: 2.2.2.1. Klasyfikacja określona w rozporządzeniu w sprawie klasyfikacji prowadzi do zmniejszenia wysokości długu celnego Przykład: Organy celne zaklasyfikowały dany produkt pod pozycją taryfową nakładającą cło w wysokości 10 %. Wprowadzone później rozporządzenie w sprawie klasyfikacji zaklasyfikowało ten sam produkt pod inną pozycją taryfową, nakładającą cło w wysokości 5 %. Ponieważ rozporządzenie w sprawie klasyfikacji tylko potwierdziło sytuację już istniejącą przed jego wejściem w życie, możliwy jest zwrot (lub umorzenie) cła. Komentarz: Należy się tu odwołać do dokumentu roboczego TAXUD/1666/2002 z 12.2.2002 r. Wytyczne w sprawie wykazu produktów i zwrotu ceł w wyroku C-463/98 (Cabletron). Zdaniem służb Komisji podejście uznane za właściwe w następstwie orzeczenia TS lub Sądu Pierwszej Instancji powinno również obowiązywać po wejściu w życie rozporządzenia w sprawie klasyfikacji. Innymi słowy, należności celne mogą zostać zwrócone lub umorzone na wniosek dłużnika lub z inicjatywy organów celnych przed upływem trzech lat, na podstawie art. 236 kodeksu celnego. 7
2.2.2.2. Klasyfikacja określona w rozporządzeniu w sprawie klasyfikacji prowadzi do zwiększenia wysokości długu celnego Należy tutaj rozróżnić następujące dwa przypadki: Przypadek, gdy podmioty gospodarcze zapłaciły należności celne w kwocie niższej od kwoty wynikającej z rozporządzenia w sprawie klasyfikacji taryfowej. Organy celne dokonują windykacji kwoty długu celnego na podstawie art. 220 ust. 1 kodeksu celnego. Zaksięgowanie retrospektywne należności celnych nie jest jednak uzasadnione, jeżeli spełnione są warunki przewidziane w art. 220 ust. 2 lit. b) kodeksu celnego. W dokumencie informacyjnym dotyczącym stosowania art. 220 ust. 2 lit. b) i art. 239 wspólnotowego kodeksu celnego, znajdującym się na stronie internetowej DG ds. podatków i unii celnej (http://ec.europa.eu/taxation_customs/common/about/welcome/index_fr.htm) opisano kilka przykładowych sytuacji, gdy zaksięgowanie retrospektywne jest uzasadnione lub też nieuzasadnione, w zależności od okoliczności. Oprócz tego Komisja miała okazję zbadać kilka przypadków tego typu zgłoszonych przez państwa członkowskie: - przypadek, gdy niezaksięgowanie zostało uznane za uzasadnione: REC 6/96 i REC 09/03 ; - przypadek, gdy windykacja retrospektywna została uznana za uzasadnioną: REM 5/97. Przypadek podmiotów gospodarczych, wobec których zostały zastosowane cła w kwocie równej kwocie wynikającej z rozporządzenia w sprawie klasyfikacji taryfowej, mimo że wobec innych podmiotów gospodarczych zostały zastosowane cła w kwocie niższej od kwoty wynikającej z tego samego rozporządzenia, gdzie te ostatnie podmioty korzystają z decyzji o nieksięgowaniu retrospektywnym należności celnych na podstawie art. 220 ust. 2 lit. b) kodeksu celnego. Fakt, że podmioty gospodarcze zapłaciły wyższe cła niż inne podmioty, które zapłaciły cła w kwocie niższej niż wynikająca z rozporządzenia w sprawie klasyfikacji taryfowej, nie uzasadnia zwrotu czy umorzenia należności celnych na podstawie art. 236 kodeksu celnego, o ile cła te były wymagalne zgodnie z prawem. Nie można się powoływać na tę sytuację jako na sytuację szczególną. Oczywiście, jeżeli poruszone zostaną inne czynniki, sytuacja mogłaby być rozważana w świetle art. 239 kodeksu celnego. 2.3. Przypadek szczególny: podmiot gospodarczy skorzystał z wiążącej informacji taryfowej Skorzystanie przez podmiot gospodarczy z wiążącej informacji taryfowej, której jest posiadaczem, stanowi przypadek szczególny. W takiej sytuacji należy rozróżnić następujące przypadki: Klasyfikacja określona w rozporządzeniu w sprawie klasyfikacji jest zgodna z klasyfikacją wskazaną w wiążącej informacji taryfowej, w związku z czym wynika z niej dług celny w takiej samej wysokości: wiążąca informacja taryfowa pozostaje ważna a wysokości długu celnego nie zmienia się. 8
Klasyfikacja określona w rozporządzeniu w sprawie klasyfikacji różni się od klasyfikacji wskazanej w wiążącej informacji taryfowej, co powoduje: - obniżenie wysokości długu celnego: wiążąca informacja taryfowa przestaje obowiązywać od daty opublikowania rozporządzenia. Jeśli jednak dotyczy to czynności, które miały miejsce w przeszłości, wówczas możliwy jest zwrot lub umorzenie opłat celnych na wniosek dłużnika lub z inicjatywy organów celnych na podstawie art. 236 kodeksu celnego. - podwyższenie wysokości długu celnego: wiążąca informacja taryfowa przestaje obowiązywać od daty opublikowania rozporządzenia, ale można się na nią w dalszym ciągu powoływać przez okres trzech miesięcy, zgodnie z przepisami art. 12 ust. 6 kodeksu celnego. Windykacja należności celnych nie jest możliwa ze względu na pewność prawną, którą dawała podmiotowi gospodarczemu wiążąca informacja taryfowa. To preferencyjne traktowanie kończy się z upływem ważności wiążącej informacji taryfowej lub okresu karencji przewidzianego w rozporządzeniu w sprawie klasyfikacji, zgodnie z art. 12 ust. 6 kodeksu celnego. * * * W załączeniu przesyłamy delegacjom pismo Komisji z dnia 29 maja 1996 r. adresowane do państw członkowskich (dokument nr 1428). Pismo to, podobnie jak ewentualne wcześniejsze stanowiska, które są sprzeczne z niniejszym dokumentem, należy uznać za nieważne. 9