MAŁOPOLSKI URZĄD WOJEWÓDZKI W KRAKOWIE WYDZIAŁ POLITYKI SPOŁECZNEJ Program współpracy Wojewody Małopolskiego z organizacjami pozarządowymi w zakresie pomocy społecznej Kraków, kwiecień 2007 r.
Spis treści Strona I. Wstęp 3 II. Cel programu 5 III. Podstawa prawna 6 IV. ZałoŜenia programowe obszary współpracy 7 V. Zasady przyznawania środków finansowych 8 VI. Procedura występowania o dotacje 9 VII. Kryteria oceny projektów 10 VIII. Przeznaczenie dotacji 11 IX. Rozliczenie dotacji 11 X. Inne (pozafinansowe) formy współpracy 12 z organizacjami pozarządowymi 2
I. Wstęp Organizacje pozarządowe, zwane inaczej organizacjami non profit lub instytucjami trzeciego sektora, są waŝnym elementem w demokratycznym społeczeństwie. Tworzą się ze społecznej potrzeby i dla społeczeństwa. Ich podstawą jest wolontarystyczna działalność a świadczone usługi zaś są coraz bardziej profesjonalne i o wysokim standardzie. Realizując zadania pomocy społecznej organizacje pozarządowe, jak i inne podmioty niepubliczne, zwane dalej organizacjami, mogą ubiegać się o dotację z budŝetu państwa, gdyŝ zgodnie z art.2 ust.2 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. nr 64, poz. 593 z późn. zm.) Pomoc społeczną organizują organy administracji rządowej i samorządowej, współpracując w tym zakresie, na zasadzie partnerstwa, z organizacjami społecznymi i pozarządowymi, Kościołem Katolickim, innymi kościołami, związkami wyznaniowymi oraz osobami fizycznymi i prawnymi. Współdziałanie organizacji pozarządowych (podmiotów niepublicznych) z podmiotem publicznym w zakresie wykonywania zadań realizowane jest na zasadach: partnerstwa, pomocniczości, profesjonalizmu, równego dostępu, jawności, efektywności ekonomicznej i jakości; zasada partnerstwa oznacza zespół określonych postaw i norm zachowań, opartych na wzajemnym uznaniu, respektowaniu oraz poszanowaniu praw i obowiązków w trakcie realizacji wspólnych zadań, zasada pomocniczości stanowi formułę ustrojową umacniającą uprawnienia pierwszeństwa obywateli i ich wspólnot w rozwiązywaniu własnych problemów, z udziałem podmiotów publicznych jedynie w sytuacji, gdy jest to obiektywnie nieuchronne, zasada profesjonalizmu oparta jest na systemie kryteriów określających poziom wiedzy, praktycznych umiejętności i postaw społecznych osób uczestniczących w działalności organizacji, niezbędnych podczas wykonywania powierzonych im zadań, 3
zasada równego dostępu jest jednolitą formą gwarancji udziału zainteresowanych organizacji we wszystkich fazach tworzenia przez podmioty publiczne programów, zadań i sposobów ich realizacji oraz kryteriów wyboru składanych przez organizacje ofert współdziałania, zasada jawności określa kryteria w systemie komunikowania się, polegające na obowiązku udostępniania przez współpracujące podmioty (administrację publiczną i organizacje) na zasadzie wzajemności, wszelkich niezbędnych informacji słuŝących realizacji określonych zadań, zasada efektywności ekonomicznej jest formą sprawnego działania organizacji wyraŝoną pozytywnym, dodatnim stosunkiem jego wyniku do kosztów działania, zasada jakości stanowi system odpowiednich norm, technik, metod oraz środków działania organizacji pozarządowych, prowadzących do osiągnięcia celu we właściwy sposób i na poŝądanym poziomie. Program adresowany jest do organizacji, które prowadzą działalność w zakresie pomocy społecznej, podejmują nowe inicjatywy w tym zakresie, a takŝe wspierają działalność jednostek organizacyjnych pomocy społecznej. 4
II. Cel programu Nadrzędnym celem tego Programu jest przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu oraz aktywizacja Ŝyciowa i społeczna osób i rodzin poprzez zgodne z zasadą pomocniczości wspieranie inicjatyw obywatelskich. Cel ten realizowany jest w szczególności poprzez: nawiązanie współpracy administracji publicznej z organizacjami pozarządowymi (podmiotami niepublicznymi) w zakresie uzupełnienia systemu róŝnorodnych usług pomocy społecznej, zapewnienie wpływu sektora pozarządowego na kreowanie polityki społecznej w województwie małopolskim, zapewnienie udziału organizacji pozarządowych w realizacji zadań pomocy społecznej w województwie, wykorzystanie potencjału i moŝliwości działań społecznych, zwiększenie efektywności i podniesienie standardu usług pomocy społecznej, racjonalizacja kosztów działań i świadczenia usług poprzez m.in. społeczną pracę wolontariuszy. 5
III. Podstawa prawna 1) Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. nr 64, poz. 593 z późn. zm.) Zgodnie z art. 25 organy administracji rządowej mogą zlecać realizację zadań z zakresu pomocy społecznej, udzielać dotacji na finansowanie lub dofinansowanie realizacji zleconego zadania: organizacjom pozarządowym prowadzącym działalność w zakresie pomocy społecznej; osobom prawnym i jednostkom organizacyjnym działającym na podstawie przepisów o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, stosunku Państwa do innych kościołów i związków wyznaniowych oraz o gwarancji wolności sumienia i wyznania, jeŝeli ich cele statutowe obejmują prowadzenie działalności w zakresie pomocy społecznej. 2) Rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z dnia 8 marca 2005 r. w sprawie określenia wzoru oferty podmiotu uprawnionego (Dz. U. nr 44, poz. 427) 3) Rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z dnia 8 marca 2005 r. w sprawie określenia wzoru sprawozdania z realizacji zadania z zakresu pomocy społecznej (Dz. U. nr 44, poz. 428) 4) Ustawa z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz. U. nr 249, poz. 2104 z poźn. zm.) 5) Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. nr 29, poz. 154 z późn. zm.), która określa działania charytatywne i opiekuńcze Kościoła Katolickiego 6
IV. ZałoŜenia programowe - obszary współpracy Zadania realizowane we współpracy z organizacjami pozarządowymi w zakresie integracji społecznej osób wykluczonych społecznie, których sytuacja Ŝyciowa uniemoŝliwia bądź utrudnia pełnienie ról społecznych (rodzinnych, zawodowych, obywatelskich) i korzystanie z dóbr publicznych, w szczególności poprzez: działania na rzecz uruchamiania potencjału i aktywizacji organizacji pozarządowych w rozwiązywaniu problemów społecznych, przeciwdziałanie dyskryminacji stereotypami, powodowanej uprzedzeniami i społecznymi przeciwdziałanie zjawisku przemocy w rodzinie oraz wspieranie osób i rodzin dysfunkcyjnych celem usprawnienia ich funkcjonowania w społeczności a takŝe działania na rzecz dzieci i młodzieŝy mające na celu zapobieganie ich marginalizacji działania słuŝące wyrównaniu szans, utrzymaniu w środowisku rodzinnym i miejscu zamieszkania oraz podtrzymywaniu i stymulowaniu aktywności Ŝyciowej i społecznej osób niepełnosprawnych a takŝe starszych przeciwdziałanie bezdomności poprzez świadczenie usług bezdomnym i skrajnie ubogim oraz wspieranie ośrodków dla bezdomnych realizujących działania aktywizujące, pomocne w wychodzeniu z bezdomności. 7
V. Zasady przyznawania środków finansowych O dotację z budŝetu Wojewody Małopolskiego mogą ubiegać się organizacje pozarządowe oraz inne podmioty niepubliczne posiadające osobowość prawną, prowadzące działalność nie nastawioną na zysk. Dofinansowane mogą być te działania, które w sposób istotny realizują zadania pomocy społecznej. Wnioski o dotację (oferty) winny być sporządzone według wzoru opublikowanego Rozporządzeniem Ministra Polityki Społecznej z dnia 8 marca 2005 r. w sprawie określenia wzoru oferty podmiotu uprawnionego (Dz. U. nr 44, poz. 427). Oferta organizacji ubiegającej się o wsparcie finansowe ze środków Wojewody Małopolskiego powinna zawierać informacje wyszczególnione w treści art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. nr 64, poz. 593 z późn. zm.), oraz w w/w Rozporządzeniu. Środki finansowe przekazywane z budŝetu Wojewody, zgodnie z obowiązującymi przepisami, przyznawane są na wsparcie finansowe zadań realizowanych przez organizacje pozarządowe. Dotacja ma na celu uzupełnienie środków własnych organizacji na zadania podejmowane w ramach działalności statutowej w zakresie pomocy społecznej i moŝe być przekazana w drodze umowy pomiędzy Dyrektorem Wydziału Polityki Społecznej Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie w ramach udzielonego przez Wojewodę pełnomocnictwa i Głównym Księgowym BudŜetu Wojewody, a podmiotem występującym o wsparcie. Interes państwa udzielającego wsparcia finansowego zabezpieczany jest poprzez: - kontrolę: celowości i wykorzystania dotacji zgodnie z przeznaczeniem, efektywności, rzetelności i jakości oraz prawidłowości prowadzonej dokumentacji dotyczącej realizacji zadania, - przestrzeganie terminów wykonania zadania - terminowe rozliczenie zadania Dotacje przekazywane są na czas określony. 8
VI. Procedura składania ofert o dotację Organizacja, która stara się o dotację z budŝetu Wojewody, winna złoŝyć w odpowiednim terminie, podanym do ogólnej wiadomości, ofertę (wniosek aplikacyjny) zawierającą informacje wyszczególnione w art. 29 ust.1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. nr 64, poz. 593 z późn. zm.) oraz Rozporządzeniu Ministra Polityki Społecznej z dnia 8 marca 2005 r. w sprawie określenia wzoru oferty podmiotu uprawnionego (Dz. U. nr 44, poz. 427). Oferty o dotację wraz z wymaganymi załącznikami (w tym opinią samorządu terytorialnego dotyczącą projektu) naleŝy składać w terminach podawanych do publicznej wiadomości w ogłoszeniu o konkursie, zgodnie z obowiązującymi przepisami. Kopie załączonych dokumentów muszą być potwierdzone za zgodność z oryginałem przez osoby upowaŝnione statutowo do reprezentacji podmiotu, opatrzone datą i pieczęcią Organizacji. Oferty sporządzone wadliwie albo niekompletne, co do wymaganego zestawu dokumentów lub informacji, pozostają bez rozpatrzenia. Informacja o moŝliwości składania ofert, zawierająca wymagane ustawą dane o konkursie, podana będzie do publicznej wiadomości poprzez ogłoszenie w prasie lokalnej, na tablicach ogłoszeń w Wydziale Polityki Społecznej Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie oraz w Oddziałach Zamiejscowych w Tarnowie i Nowym Sączu, a takŝe dostępna w Biuletynie Informacji Publicznej oraz na stronie internetowej Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego: (www.malopolska.uw.gov.pl).. Lista organizacji, których projekty będą zakwalifikowane do dotacji zostanie podana do publicznej wiadomości poprzez: a) umieszczenie na tablicach ogłoszeń w Wydziale Polityki Społecznej Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie oraz w Oddziałach Zamiejscowych w Tarnowie i Nowym Sączu, b) opublikowanie w Biuletynie Informacji Publicznej oraz na stronie internetowej MUW. 9
VII. Kryteria oceny projektów Projekty oceni zespół opiniujący powołany zarządzeniem Dyrektora Wydziału Polityki Społecznej MUW według niŝej ustalonych kryteriów. W pracach zespołu opiniującego moŝliwy jest udział niezaleŝnych ekspertów oraz reprezentantów organizacji pozarządowych (delegowanych przez forum organizacji lub legitymujących się pisemną rekomendacją minimum 5 innych organizacji pozarządowych). Listę projektów wraz z oceną dokonaną przez zespół opiniujący dyrektor Wydziału Polityki Społecznej przedkłada Wojewodzie celem dokonania ostatecznego rozstrzygnięcia konkursu ofert. Organizacje, których projekty zostaną pozytywnie zaopiniowane i zakwalifikowane do realizacji, podpiszą umowę cywilno - prawną z Dyrektorem Wydziału Polityki Społecznej i Głównym Księgowym BudŜetu Wojewody, regulującą wzajemne zobowiązania stron umowy. Kryteria formalne: 1) terminowość złoŝenia oferty (wniosku aplikacyjnego) i kompletność wymaganych dokumentów, 2) zgodność projektu z załoŝeniami konkursowymi. Kryteria punktowe: 1) uzasadnione zapotrzebowanie na realizację usług przewidzianych w projekcie 0 10 2) realność wykonania projektu (w tym posiadana baza lokalowa i zasoby rzeczowe, kompetencje i kwalifikacje osób zaangaŝowanych w projekt, wkład pracy wolontariuszy) 3) spójność przedstawionej oferty i klarowność budŝetu 4) innowacyjność lub kontynuacja sprawdzonego, pozytywnie zweryfikowanego, projektu 5) wysokość wkładu własnego w kosztorysie projektu, współudział innych źródeł finansowania 0 10 0-5 0 5 0 5 6) realność kosztów świadczonej usługi, gwarancja standardów 0 5 7) wiarygodność organizacji, dotychczasowa współpraca z administracją publiczną 0 10 Maksymalna punktacja 50 10
VIII. Przeznaczenie dotacji Środki finansowe z budŝetu Wojewody Małopolskiego przeznaczone mogą być na pokrycie kosztów uzasadnionych koniecznych do realizacji projektu, w tym m.in. : bieŝącej działalności placówek (czynsz, media, Ŝywność, transport, itp.), zakupu materiałów, wyposaŝenia placówek (koniecznego do realizacji dotowanego projektu), adaptacji pomieszczeń, zatrudnienie personelu niezbędnego do realizacji zadania, obsługi administracyjnej zadania. IX. Rozliczanie dotacji Rozliczenie dotacji naleŝy złoŝyć w terminie zawartym w umowie. Powinno ono zawierać sprawozdanie finansowe oraz merytoryczne, zgodnie ze wzorem opublikowanym Rozporządzeniem Ministra Polityki Społecznej z dnia 8 marca 2005 r. w sprawie określenia wzoru sprawozdania z realizacji zadania z zakresu pomocy społecznej (Dz. U. nr 44, poz. 428). Na wniosek Zleceniodawcy, wraz ze sprawozdaniu finansowym naleŝy przedłoŝyć do wglądu oryginały rachunków i faktur. Małopolski Urząd Wojewódzki w Krakowie zastrzega sobie prawo kontroli wykorzystania przyznanej dotacji w dowolnym czasie. Organizacja zobowiązana jest do udzielenia kontrolującym wszelkich wyjaśnień dotyczących realizacji zadania. 11
X. Pozafinansowe formy współpracy z organizacjami pozarządowymi Małopolski Urząd Wojewódzki współpracuje z organizacjami i instytucjami pozarządowymi realizującymi zadania szeroko rozumianej pomocy społecznej na terenie całego województwa. Opracowany w poprzednich latach program współpracy został zaktualizowany; zawiera cele programu, podstawę prawną współdziałania, procedurę aplikowania o dotację, zasady przyznawania środków oraz sposób ich rozliczania. Przedstawione obszary działań wspólnych z organizacjami pozarządowymi w zakresie wszechstronnej pomocy rodzinie, ubóstwa, bezdomności, niepełnosprawności oraz pomoc doradczo-konsultacyjnej i informacyjnej wynikają z analizy ofert przysłanych do Urzędu oraz konsultacji z ośrodkami pomocy społecznej, władzami gmin i powiatów a takŝe organizacjami pozarządowymi. Podkreślić naleŝy przede wszystkim, Ŝe współpraca Wydziału Polityki Społecznej z organizacjami pozarządowymi, poza wsparciem finansowym, polega między innymi na: inicjowaniu nowych zadań, monitorowaniu potrzeb społecznych, konsultacji i doradztwie w formułowaniu programów (projektów), opiniowaniu wniosków organizacji ubiegających się o granty z instytucji finansujących projekty, tworzeniu banku danych o organizacjach socjalnych, wizytowaniu organizacji mającym na celu zaznajamianie się z działalnością i potrzebami organizacji, pomocy w realizowaniu umów (dotyczy prawidłowego wykorzystania środków z budŝetu Wojewody), mediacjach z władzami samorządowymi mających na celu pomoc w realizacji zadań prowadzonych przez organizacje pozarządowe, wielostronnym przekazywaniu informacji o świadczonym zakresie usług (organizacji, administracji publicznej). Zatwierdzam: 12