PSYCHIATRYCZNA OPIEKA ZDROWOTNA W WOJEWÓDZTWIE PODLASKIM

PODLASKI URZĄD WOJEWÓDZKI w BIAŁYMSTOKU 15-213 Białystok, ul. Mickiewicza 3 PSYCHIATRYCZNA OPIEKA ZDROWOTNA W WOJEWÓDZTWIE PODLASKIM w 2011 r. Białystok, 2012 r.

Spis treści: Wstęp... 5 I. Działalność lecznicza w rodzaju ambulatoryjne psychiatryczne świadczenia zdrowotne... 7 1. Działalność lecznicza w rodzaju ambulatoryjne psychiatryczne świadczenia zdrowotne w województwie podlaskim wg powiatów... 7 2. Działalność lecznicza w rodzaju ambulatoryjne psychiatryczne świadczenia zdrowotne w województwie podlaskim wg rodzajów poradni i czasu ich funkcjonowania... 8 3. Personel działalności podstawowej w podmiotach wykonujących działalność leczniczą w rodzaju ambulatoryjne psychiatryczne świadczenia zdrowotne w województwie podlaskim w 2011 r..... 10 4. Personel działalności podstawowej w podmiotach wykonujących działalność leczniczą w rodzaju ambulatoryjne psychiatryczne świadczenia zdrowotne w województwie podlaskim w 2011 r. Cd... 11 5. Personel działalności podstawowej w podmiotach wykonujących działalność leczniczą w rodzaju ambulatoryjne psychiatryczne świadczenia zdrowotne w województwie podlaskim w 2011 r. Cd... 12 6. Porady udzielane w podmiotach wykonujących działalność leczniczą w rodzaju ambulatoryjne psychiatryczne świadczenia zdrowotne w województwie podlaskim w 2011 r... 13 7. Działalność poradni w podmiotach wykonujących działalność leczniczą w rodzaju ambulatoryjne psychiatryczne świadczenia zdrowotne w województwie podlaskim w 2011 r... 15 8. Leczeni ogółem i po raz pierwszy z zaburzeniami psychicznymi (bez uzaleŝnień) w podmiotach wykonujących działalność leczniczą w rodzaju ambulatoryjne psychiatryczne świadczenia zdrowotne wg płci w województwie podlaskim w 2011 r... 16 9. Leczeni ogółem i po raz pierwszy z zaburzeniami psychicznymi (bez uzaleŝnień) w podmiotach wykonujących działalność leczniczą w rodzaju ambulatoryjne psychiatryczne świadczenia zdrowotne w województwie podlaskim w 2011 r. wg wieku... 18 10. Leczeni ogółem i po raz pierwszy z zaburzeniami psychicznymi spowodowanymi uŝywaniem środków psychoaktywnych w podmiotach wykonujących działalność leczniczą w rodzaju ambulatoryjne psychiatryczne świadczenia zdrowotne wg płci w województwie podlaskim w 2011 r.... 22 11. Leczeni ogółem i po raz pierwszy z zaburzeniami psychicznymi spowodowanymi uŝywaniem substancji psychoaktywnych w podmiotach wykonujących działalność leczniczą w rodzaju ambulatoryjne psychiatryczne świadczenia zdrowotne w województwie podlaskim w 2011 r. wg wieku... 24 12. Leczeni ogółem i po raz pierwszy z zaburzeniami psychicznymi spowodowanymi uzaleŝnieniem od alkoholu w podmiotach wykonujących działalność leczniczą w rodzaju 2

ambulatoryjne psychiatryczne świadczenia zdrowotne w województwie podlaskim w 2011 r... 28 13. Leczeni ogółem i po raz pierwszy z zaburzeniami psychicznymi spowodowanymi uzaleŝnieniem od alkoholu w podmiotach wykonujących działalność leczniczą w rodzaju ambulatoryjne psychiatryczne świadczenia zdrowotne w województwie podlaskim w 2011 r... 30 II. Opieka dzienna i zespoły leczenia środowiskowego... 32 1. Liczba oddziałów dziennych i liczba zespołów leczenia środowiskowego w województwie podlaskim wg powiatów w 2011 r... 32 2. Działalność opieki dziennej w podmiotach wykonujących działalność leczniczą w rodzaju ambulatoryjne psychiatryczne świadczenia zdrowotne w województwie podlaskim w 2011 r..... 33 3. Liczba zespołów leczenia środowiskowego i personel działalności podstawowej w podmiotach wykonujących działalność leczniczą w rodzaju ambulatoryjne psychiatryczne świadczenia zdrowotne w województwie podlaskim w 2011 r... 34 4. Działalność zespołów leczenia środowiskowego w podmiotach wykonujących działalność leczniczą w rodzaju ambulatoryjne psychiatryczne świadczenia zdrowotne w województwie podlaskim w 2011 r.... 35 5. Leczeni ogółem i po raz pierwszy w zespołach leczenia środowiskowego w podmiotach wykonujących działalność leczniczą w rodzaju ambulatoryjne psychiatryczne świadczenia zdrowotne w województwie podlaskim w 2011 r.... 37 III. Działalność lecznicza w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne szpitalne psychiatryczne świadczenia zdrowotne... 39 1. Działalność lecznicza w rodzaju stacjonarne i całodobowe szpitalne psychiatryczne świadczenia zdrowotne w województwie podlaskim wg powiatów... 39 2. Zatrudnienie w podmiotach wykonujących działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe szpitalne psychiatryczne świadczenia zdrowotne w województwie podlaskim w 2011 r.... 40 3. Zatrudnienie lekarzy i pielęgniarek na oddziałach psychiatrycznych w podmiotach wykonujących działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe szpitalne świadczenia zdrowotne w województwie podlaskim w 2011 r..... 40 4. Zatrudnienie lekarzy, pielęgniarek i psychologów w podmiotach opiekuńczo leczniczych i pielęgnacyjno opiekuńczych psychiatrycznych województwa podlaskiego w 2011 roku... 40 5. Działalność oddziałów psychiatrycznych i leczenia uzaleŝnień w podmiotach wykonujących działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe szpitalne 3

psychiatryczne świadczenia zdrowotne (szpitale psychiatryczne) w województwie podlaskim w 2011 roku.... 42 6. Działalność oddziałów/ośrodków rehabilitacyjnych dla uzaleŝnionych od substancji psychoaktywnych w województwie podlaskim w 2011 roku.... 42 7. Działalność oddziałów psychiatrycznych w podmiotach wykonujących działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe szpitalne świadczenia zdrowotne (szpitale ogólne) w województwie podlaskim w 2011 roku.... 42 IV. Zalecane rozwiązania organizacyjne w psychiatrycznej opiece zdrowotnej wg Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego... 45 Wnioski... 51 4

WSTĘP Strategię działań mających na celu ograniczenie występowania zagroŝeń dla zdrowia psychicznego, poprawę jakości Ŝycia osób z zaburzeniami psychicznymi i ich bliskich oraz zapewnienie dostępności do świadczeń opieki zdrowotnej określa Narodowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego, ustanowiony rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 28 grudnia 2010 r. na lata 2011 2015. Celami głównymi Programu są: promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym; zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do Ŝycia w środowisku rodzinnym i społecznym; rozwój badań naukowych i systemu informacji z zakresu zdrowia psychicznego. Niniejsze opracowanie ma na celu przedstawienie stanu psychiatrycznej opieki zdrowotnej za 2011 r. w województwie podlaskim oraz docelowych potrzeb w aspekcie Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego. Psychiatryczną opiekę zdrowotną w województwie podlaskim w 2011 r. sporządzono na podstawie: - MZ-12 sprawozdanie o działalności i pracujących w ambulatoryjnej specjalistycznej opiece zdrowotnej; - MZ 15 sprawozdanie z działalności jednostki lecznictwa ambulatoryjnego dla osób z zaburzeniami psychicznymi, osób uzaleŝnionych od alkoholu oraz innych substancji psychoaktywnych; - MZ - 19 sprawozdanie z działalności zespołu/oddziału leczenia środowiskowego/domowego; - MZ - 29 sprawozdania o działalności szpitala ogólnego; - MZ - 29A Sprawozdanie o działalności podmiotu wykonującego działalność leczniczą udzielającego stacjonarnych świadczeń zdrowotnych w zakresie opieki długoterminowej i hospicyjnej; - MZ - 30 sprawozdanie podmiotu wykonującego działalność leczniczą udzielającego stacjonarnych świadczeń zdrowotnych z wyłączeniem szpitali ogólnych; 5

- Rejestr podmiotów wykonujących działalność leczniczą. PowyŜsze sprawozdania statystyczne zgromadzono w oparciu o wydawany corocznie Program badań statystycznych statystyki publicznej, wg którego podmioty wykonujące działalność leczniczą zobowiązane są przekazać poszczególne druki sprawozdawcze do jednostek właściwych w sprawach statystyki medycznej. 6

I. Działalność lecznicza w rodzaju ambulatoryjne psychiatryczne świadczenia zdrowotne 1. Działalność lecznicza w rodzaju ambulatoryjne psychiatryczne świadczenia zdrowotne w województwie podlaskim wg powiatów - stan na 31.12.2011 r.: Powiaty Liczba poradni Poradnie podmiotów leczniczych niebędących przedsiębiorcami* Poradnie podmiotów leczniczych będących przedsiębiorcami Ogółem: 60 25 35 m. Białystok i powiat 25 4 21 m. ŁomŜa i powiat 7 3 4 m. Suwałki i powiat 6 4 2 Augustowski 4 0 4 Bielski 2 2 0 Grajewski 1 1 0 Hajnowski 2 2 0 Kolneński 2 2 0 Moniecki 1 1 0 Sejneński 1 1 0 Siemiatycki 2 2 0 Sokólski 4 2 2 Wysokomazowiecki 1 0 1 Zambrowski 2 1 1 *głównie samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej. W województwie podlaskim w 2011 r. funkcjonowało 60 poradni w tym 25 poradni 7

w strukturach podmiotów leczniczych niebędących przedsiębiorcami i 35 poradni w podmiotach leczniczych będących przedsiębiorcami. Najwięcej poradni było zlokalizowanych w powiecie i mieście Białystok; stanowiły one 42% wszystkich poradni w województwie. 2. Działalność lecznicza w rodzaju ambulatoryjne psychiatryczne świadczenia zdrowotne w województwie podlaskim wg rodzajów poradni i czasu ich funkcjonowania - stan na 31.12.2011 r. Wyszczególnienie Poradnie podmiotów leczniczych niebędących przedsiębiorcami* Poradnie podmiotów leczniczych będących przedsiębiorcami Liczba poradni 1 dzień Czynnych w tygodniu 2 dni 3 dni 4 dni 5-6 dni Ogółem: 25 35 1 1 9 2 47 Poradnia zdrowia psychicznego 11 23 1 1 5 2 25 Poradnia zdrowia psychicznego dla 2 5 0 0 3 0 4 dzieci i młodzieŝy Poradnia odwykowa 10 5 0 0 1 0 14 Poradnia profilaktyki, leczenia i rehabilitacji osób uzaleŝnionych od substancji psychoaktywnych Poradnia psychologiczna *głównie samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej. 2 1 0 0 0 0 3 0 1 0 0 0 0 1 W 2011 r. w województwie podlaskim funkcjonowało 60 poradni psychiatrycznych. W stosunku do 2010 r.: - zmniejszyła się liczba poradni psychologicznych w podmiotach leczniczych będących przedsiębiorcami o 1; - zmniejszyła się liczba poradni zdrowia psychicznego w podmiotach leczniczych 8

niebędących przedsiębiorcami o 1 a wzrosła o 1 w podmiotach leczniczych będących przedsiębiorcami; - zmniejszyła się liczba poradni zdrowia psychicznego dla dzieci i młodzieŝy w podmiotach leczniczych niebędących przedsiębiorcami o 1, a wzrosła o 1 w podmiotach leczniczych będących przedsiębiorcami. Ok. 78% wszystkich poradni psychiatrycznej opieki ambulatoryjnej, tj. 47 poradni funkcjonowało 5-6 dni w tygodniu, 2 poradnie czynne były 4 dni w tygodniu, 9 poradni udzielało świadczeń 3 dni w tygodniu, 1 poradnia funkcjonowała 2 dni w tygodniu oraz 1 poradnia czynna była 1 dzień w tygodniu. 9

3. Personel działalności podstawowej w podmiotach wykonujących działalność leczniczą w rodzaju ambulatoryjne psychiatryczne świadczenia zdrowotne w województwie podlaskim w 2011 r. Udzielający świadczeń ogółem (w osobach, stan w dniu 31.12.2011 r.) Wyszczególnienie Lekarze Psychiatrzy I st. w tym Psychiatrzy II st. Pielęgniarki Psycholodzy Specjaliści terapii uzaleŝnień Instruktorzy terapii uzaleŝnień Terapeuci zajęciowi Pracownicy socjalni Inni terapeuci Ogółem: 147 32 107 37 92 56 11 5 20 21 Poradnia zdrowia psychicznego Poradnia zdrowia psychicznego dla dzieci i młodzieŝy 99 22 76 25 60 0 0 2 12 13 12 0 10 3 15 0 0 3 1 5 Poradnia odwykowa 29 10 16 9 11 44 10 0 5 0 Poradnia profilaktyki, leczenia i rehabilitacji osób uzaleŝnionych od substancji psychoaktywnych Poradnia psychologiczna 7 0 5 0 2 12 1 0 2 1 0 0 0 0 4 0 0 0 0 2 10

4. Personel działalności podstawowej w podmiotach wykonujących działalność leczniczą w rodzaju ambulatoryjne psychiatryczne świadczenia zdrowotne w województwie podlaskim w 2011 r. Cd. Zatrudnieni na podstawie umowy o pracę ( w tym na pełnym etacie) wg stanu na 31.12.2011 r. Wyszczególnienie Lekarze Psychiatrzy I st. w tym Psychiatrzy II st. Pielęgniarki Psycholodzy Specjaliści terapii uzaleŝnień Instruktorzy terapii uzaleŝnień Terapeuci zajęciowi Pracownicy socjalni Inni terapeuci ogółem pełny etat ogółem pełny etat ogółem pełny etat ogółem pełny etat ogółem pełny etat ogółem pełny etat ogółem pełny etat ogółem pełny etat ogółem pełny etat ogółem pełny etat Ogółem: 38 6 10 0 25 6 24 9 39 14 40 14 9 2 1 1 6 1 6 1 Poradnia zdrowia psychicznego Poradnia zdrowia psychicznego dla dzieci i młodzieŝy 20 6 6 0 13 6 15 6 21 9 0 0 0 0 0 0 2 1 1 0 6 0 0 0 5 0 3 2 8 2 0 0 0 0 1 1 0 0 2 0 Poradnia odwykowa 11 0 4 0 6 0 6 1 5 2 30 10 8 1 0 0 2 0 0 0 Poradnia profilaktyki, leczenia i rehabilitacji osób uzaleŝnionych od substancji psychoaktywnych Poradnia psychologiczna 1 0 0 0 1 0 0 0 1 1 10 4 1 1 0 0 2 0 1 1 0 0 0 0 0 0 0 0 4 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2 0 11

5. Personel działalności podstawowej w podmiotach wykonujących działalność leczniczą w rodzaju ambulatoryjne psychiatryczne świadczenia zdrowotne w województwie podlaskim w 2011 r. Cd. Liczba zawartych umów cywilnoprawnych wg stanu na 31.12.2010 r. Wyszczególnienie Lekarze Psychiatrzy I st. w tym Psychiatrzy II st. Pielęgniarki Psycholodzy Specjaliści terapii uzaleŝnień Instruktorzy terapii uzaleŝnień Terapeuci zajęciowi Pracownicy socjalni Inni terapeuci Ogółem: 91 20 67 13 51 16 2 4 14 15 Poradnia zdrowia psychicznego 63 14 49 10 38 0 0 2 10 12 Poradnia zdrowia psychicznego dla dzieci i młodzieŝy 4 0 4 0 7 0 0 2 1 3 Poradnia odwykowa 18 6 10 3 5 14 2 0 3 0 Poradnia profilaktyki, leczenia i rehabilitacji osób uzaleŝnionych od substancji psychoaktywnych 6 0 4 0 1 2 0 0 0 0 Poradnia psychologiczna 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 12

W 2011 r. w podmiotach wykonujących działalność leczniczą w rodzaju ambulatoryjne psychiatryczne świadczenia zdrowotne w województwie podlaskim w ramach umowy o pracę oraz umów cywilnoprawnych świadczeń udzielało: - 147 lekarzy, w tym 32 psychiatrów posiadających specjalizację I stopnia oraz 107 psychiatrów posiadających specjalizację II stopnia lub tytuł specjalisty, - 37 pielęgniarek, - 92 psychologów, - 56 specjalistów terapii uzaleŝnień, - 11 instruktorów terapii uzaleŝnień, - 5 terapeutów zajęciowych, - 20 pracowników socjalnych, - 21 innych terapeutów. 6. Porady udzielane w podmiotach wykonujących działalność leczniczą w rodzaju ambulatoryjne psychiatryczne świadczenia zdrowotne w województwie podlaskim w 2011 r. Wyszczególnienie Ogółem liczba wszystkich porad Porady lekarzy w tym: Porady psychologa lub innego terapeuty Ogółem: 203 224 138 670 64 554 Poradnia zdrowia psychicznego 137 702 124 896 12 806 Poradnia zdrowia psychicznego dla dzieci 11 196 6 353 4 843 i młodzieŝy Poradnia odwykowa 45 245 6 664 38 581 Poradnia profilaktyki, leczenia i rehabilitacji osób uzaleŝnionych od substancji psychoaktywnych 7 548 757 6 791 Poradnia psychologiczna 1 533 0 1 533 13

Rysunek 1. Porady udzielane w podmiotach wykonujących działalność leczniczą w rodzaju ambulatoryjne psychiatryczne świadczenia zdrowotne w województwie podlaskim w 2011 r. Poradnia zdrowia psychicznego Poradnia odwykowa Poradnia zdrowia psychicznego dla dzieci i młodzieży Poradnia profilaktyki, leczenia i rehabilitacji osób uzależnionych od substancji psychoaktywnych Poradnia psychologiczna 0 50 000 100 000 150 000 Ogółem liczba wszystkich porad W 2011 udzielono 203 224 porad, w tym 138 670 porad lekarskich i 64 554 porad psychologa lub innego terapeuty. W stosunku do roku 2010 nastąpił niewielki spadek udzielonych porad (o 2,7%). Spadek ten dotyczył głównie porad udzielonych w poradniach zdrowia psychicznego (o 5,8%), poniewaŝ we wszystkich pozostałych poradniach miał miejsce wzrost udzielonych porad, najwyŝszy w poradniach odwykowych (o 3,6%). W 2011 r. najwięcej porad udzielono w poradniach zdrowia psychicznego tj. 68% oraz w poradni odwykowej tj. 22%. Pozostałe porady stanowiące 10 % wszystkich porad udzielono w poradniach zdrowia psychicznego dla dzieci i młodzieŝy, poradniach profilaktyki leczenia i rehabilitacji osób uzaleŝnionych od substancji psychoaktywnych oraz w poradniach psychologicznych. Porady lekarskie udzielone pacjentom w 2011 roku w województwie podlaskim stanowiły 68% wszystkich udzielonych porad, natomiast porady udzielone przez psychologa lub innego terapeutę stanowiły 32%. W 2011 roku 90% wszystkich porad lekarzy udzielono w poradni zdrowia psychicznego, natomiast 60% wszystkich porad psychologa lub innego terapeuty udzielono w poradni odwykowej. 14

7. Działalność poradni w podmiotach wykonujących działalność leczniczą w rodzaju ambulatoryjne psychiatryczne świadczenia zdrowotne w województwie podlaskim w 2011 r. Wyszczególnienie Psychoterapia indywidualna Psychoterapia grupowa/rodziny liczba osób Interwencje pracownika socjalnego Wizyty w środowisku chorego (dom itp.) Porady telefoniczne Skierowania do stacjonarnych placówek psychiatrycznych i odwykowych Ogółem: 7 172 4 361 707 818 7 188 3 427 Poradnia zdrowia psychicznego 1 170 224 357 563 3 695 2 351 Poradnia zdrowia psychicznego dla dzieci i młodzieŝy 48 25 1 0 11 20 Poradnia odwykowa 4 813 3 951 349 82 1 512 1 042 Poradnia profilaktyki, leczenia i rehabilitacji osób uzaleŝnionych od substancji psychoaktywnych 993 161 0 173 1 970 14 Poradnia psychologiczna 148 0 0 0 0 0 Rysunek 2. Liczba porad, interwencji, wizyt i skierowań w podmiotach wykonujących działalność leczniczą w rodzaju ambulatoryjne psychiatryczne świadczenia zdrowotne w województwie podlaskim w 2011 r. Porady telefoniczne Skierowania do stacjonarnych placówek psychiatrycznych i odwykowych Wizyty w środowisku chorego Interwencje pracownika socjalnego 0 1000 2000 3000 4000 5000 6000 7000 8000 Liczba interwencji, porad i skierowań 15

W środowisku chorego w 2011 roku miało miejsce 818 wizyt, udzielono 7 188 porad telefonicznych, wydano 3 427 skierowań do stacjonarnych placówek psychiatrycznych i odwykowych. Psychoterapią indywidualną objętych było 7 172 osób, natomiast psychoterapią grupową 4 361 osób. Pracownicy socjalni w województwie podlaskim w 2011 r. interweniowali 707 razy. Najwięcej porad telefonicznych udzielono w poradniach zdrowia psychicznego (51% wszystkich porad telefonicznych) oraz w poradniach profilaktyki, leczenia i rehabilitacji osób uzaleŝnionych od substancji psychoaktywnych (27% porad telefonicznych). 8. Leczeni ogółem i po raz pierwszy z zaburzeniami psychicznymi (bez uzaleŝnień) w podmiotach wykonujących działalność leczniczą w rodzaju ambulatoryjne psychiatryczne świadczenia zdrowotne wg płci w województwie podlaskim w 2011 r. Wyszczególnienie Poradnia zdrowia psychicznego Poradnia zdrowia psychicznego dla dzieci i młodzieŝy w tym: Leczeni ogółem MęŜczyźni Kobiety Leczeni po raz pierwszy w tym: MęŜczyźni Kobiety Ogółem: 36 351 14 410 21 941 9 480 3 946 5 534 33 296 12 574 20 722 7 812 2 911 4 901 2 624 1 643 981 1 433 904 529 Poradnia odwykowa 0 0 0 0 0 0 Poradnia profilaktyki, leczenia i rehabilitacji osób uzaleŝnionych od 183 117 66 133 83 50 substancji psychoaktywnych Poradnia psychologiczna 248 76 172 102 48 54 16

Rysunek 3. Leczeni ogółem i po raz pierwszy z zaburzeniami psychicznymi (bez uzaleŝnień) w podmiotach wykonujących działalność leczniczą w rodzaju ambulatoryjne psychiatryczne świadczenia zdrowotne w województwie podlaskim w 2011 r. na 10 tys. ludności leczeni ogółem leczeni po raz pierwszy 0 50 100 150 200 250 300 350 Od 2009 r. ma miejsce niewielka tendencja spadkowa liczby osób leczonych w województwie podlaskim z powodu zaburzeń psychicznych: o 2,6% w 2010 r. w stosunku do roku 2009 oraz o 0,2% w roku 2011 w stosunku do 2010 r. Natomiast liczba leczonych po raz pierwszy w stosunku do 2010 r. wzrosła o 0,2%. W 2011 r. z powodu zaburzeń psychicznych, (bez uzaleŝnień) leczyło się 36 351 osób, w tym po raz pierwszy zarejestrowanych było 9 480 osób. Najwięcej osób tj. 92% leczonych było w poradniach zdrowia psychicznego. Spośród leczonych ogółem z zaburzeniami psychicznymi najwięcej, tj. 60%, leczonych było kobiet- głównie w poradniach zdrowia psychicznego. Osoby leczone po raz pierwszy w 2011 roku w województwie podlaskim stanowiły 26% wszystkich osób leczonych. Wśród osób leczonych po raz pierwszy dominowały kobiety (58%). W 2011 r. najwięcej świadczeń osobom leczonym po raz pierwszy udzieliły poradnie zdrowia psychicznego (ok. 82%). W 2011 r. w województwie podlaskim liczba leczonych ogółem z zaburzeniami psychicznymi (bez uzaleŝnień) na 10 tys. ludności wynosiła 303 osoby, natomiast leczonych po raz pierwszy 79. 17

9. Leczeni ogółem i po raz pierwszy z zaburzeniami psychicznymi (bez uzaleŝnień) w podmiotach wykonujących działalność leczniczą w rodzaju ambulatoryjne psychiatryczne świadczenia zdrowotne w województwie podlaskim w 2011 r. wg wieku. Wyszczególnienie Leczeni ogółem w tym: leczeni ogółem w wieku lat 0-18 19-29 30-64 65 i więcej Leczeni po w tym: leczeni po raz pierwszy w Ŝyciu raz pierwszy w wieku lat w Ŝyciu ogółem 0-18 19-29 30-64 65 i więcej Ogółem: 36 351 2 775 5 445 20 299 7 831 9 480 1 578 1 757 4 448 1 697 Organiczne zaburzenia niepsychotyczne Organiczne zaburzenia Psychotyczne 2 162 1 315 815 1 031 546 0 54 189 303 4 679 1 189 2 252 2 237 906 1 31 379 495 Schizofrenia 5 284 21 868 3 748 647 716 6 184 398 128 Inne zaburzenia psychotyczne i urojeniowe (bez afektywnych 1 232 20 188 807 217 208 9 41 125 33 i schizofrenii) Epizody afektywne 4 160 140 610 2 704 706 1 184 108 167 730 179 Depresje nawracające i zaburzenia dwubiegunowe Inne zaburzenia nastroju (afektywne) Zaburzenie nerwicowe związane ze stresem i somatoformiczne 4 124 33 418 2 701 972 879 4 135 565 175 1 378 5 187 952 234 269 1 75 155 38 7 904 558 1 497 4 548 1 301 2 586 313 618 1 402 253 18

Zespoły behawioralne związane 192 32 83 58 19 88 20 27 29 12 z zaburzeniami odŝywiania Inne zespoły behawioralne związane z zaburzeniami 169 1 23 82 63 33 1 8 19 5 fizjologicznymi i czynnikami fizycznymi Zaburzenia osobowości i 1 186 30 369 559 228 456 21 187 204 44 zachowania dorosłych w tym: patologiczny hazard 50 3 21 26 0 31 0 13 18 0 Upośledzenie umysłowe 1 160 252 363 472 73 268 102 90 67 9 Całościowe zaburzenia rozwojowe Pozostałe zaburzenia rozwoju psychicznego Zaburzenia zachowania i emocji rozpoczynające się zwykle w dzieciństwie i w wieku młodzieńczym Nieokreślone zaburzenia psychiczne 216 191 18 6 1 89 84 5 0 0 117 111 6 0 0 68 68 0 0 0 1 367 1 333 28 4 2 841 830 8 2 1 773 46 151 476 100 241 10 70 139 22 19

Rysunek 4. Leczeni ogółem i po raz pierwszy z zaburzeniami psychicznymi (bez uzaleŝnień) w podmiotach wykonujących działalność leczniczą w rodzaju ambulatoryjne psychiatryczne świadczenia zdrowotne w województwie podlaskim w 2011 r. Zaburzenia nerwicowe zw. ze stresem i somatoformiczne Schizofrenia Organiczne zaburzenia psychotyczne Epizody afektywne Depresje nawracające i zaburzenia dwubiegunowe Organiczne zaburzenia niepsychotyczne Inne zaburzenia nastroju (afektywne) Zaburzenia zachowania i emocji rozpoczynające się zwykle w dzieciństwie Inne zaburzenia psychotyczne i urojeniowe Zaburzenia osobowości i zachowania dorosłych Upośledzenie umysłowe Nieokreślone zaburzenia psychiczne Całościowe zaburzenia rozwojowe Zespoły behawioralne zw. z zaburzeniami odżywiania Inne zespoły behawioralne zw. z zaburzeniami fizjologicznymi i czynnikami Pozostałe zaburzenia rozwoju psychicznego Patologiczny hazard 0 1000 2000 3000 4000 5000 6000 7000 8000 Leczeni ogółem Leczeni po raz pierwszy 20

W 2011 r. w podmiotach wykonujących działalność leczniczą w rodzaju ambulatoryjne psychiatryczne świadczenia zdrowotne z powodu zaburzeń psychicznych (bez uzaleŝnień) leczonych ogółem było 36 351 osób. Wśród leczonych ogółem dominowały zaburzenia nerwicowe związane ze stresem i somatoformiczne, które wystąpiły u 7 904 osób tj. 22%. Z powodu schizofrenii leczono 5 284 osoby tj. 15%, organicznych zaburzeń psychotycznych 4 679 osób tj. 13%, epizodów afektywnych 4 160 osób tj. 11%, depresji nawracających i zaburzeń dwubiegunowych 4 124 osoby tj. 11%. Spośród leczonych ogółem najwięcej osób było w wieku 30-64 lat i stanowiły one 56% wszystkich leczonych. Osoby te najczęściej leczone były z powodu zaburzeń nerwicowych związanych ze stresem i somatoformiczne (22% leczonych w tej grupie wieku) oraz z powodu schizofrenii (18% leczonych w tej grupie wieku). Najczęstszą przyczyną leczenia osób w wieku 0-18 lat były zaburzenia zachowania i emocji rozpoczynające się zwykle w dzieciństwie i w wieku młodzieńczym (48% leczonych w tej grupie wieku) i zaburzenia nerwicowe związane ze stresem i somatoformiczne (20% leczonych w tej grupie wieku). Osoby w wieku 19-29 lat najczęściej leczone były z powodu zaburzeń nerwicowych związanych ze stresem i somatoformiczne (27% leczonych w tej grupie wieku) oraz z powodu schizofrenii (16% leczonych w tej grupie wieku). Najwięcej osób w przedziale wiekowym 65 lat i więcej leczonych było z powodu organicznych zaburzeń psychotycznych (29% leczonych w tej grupie wieku), zaburzeń nerwicowych związanych ze stresem i somatoformiczne (17% leczonych w tej grupie wieku) oraz z powodu organicznych zaburzeń niepsychotycznych (13% leczonych w tej grupie wieku). Wśród 9 480 pacjentów pierwszorazowych dominowały zaburzenia nerwicowe związane ze stresem i somatoformiczne, które wystąpiły u 2 586 osób tj. 27%. Epizody afektywne wystąpiły u 1 184 osób tj. 12%, ograniczone zaburzenia psychotyczne - u 906 osób tj. 10%, depresje nawracające i zaburzenia dwubiegunowe u 879 osób tj. 9%, zaburzenia zachowania i emocji rozpoczynające się zwykle w dzieciństwie i w wieku młodzieńczym u 841 osób tj. 9%, schizofrenia - u 716 osób tj. 8. Z powodu patologicznego hazardu w województwie podlaskim w 2010 roku po raz pierwszy leczono 31 osób tj. 0,3% wszystkich leczonych po raz pierwszy w Ŝyciu. Spośród leczonych po raz pierwszy w Ŝyciu najwięcej osób było w wieku 30 64 lat i stanowiły one 47 % wszystkich leczonych pierwszorazowo. Osoby te najczęściej leczone 21

były z powodu zaburzeń nerwicowych związanych ze stresem i somatoformicznych (32% leczonych w tej grupie wieku). Najwięcej osób w przedziale wiekowym 0 18 lat pierwszorazowo leczonych było z powodu zaburzeń zachowania i emocji rozpoczynających się zwykle w dzieciństwie i w wieku młodzieńczym (53% leczonych w tej grupie wieku) oraz z powodu zaburzeń nerwicowych związanych ze stresem i somatoformiczne (20% leczonych w tej grupie wieku). Osoby leczone po raz pierwszy w Ŝyciu w wieku 19 29 lat najczęściej leczone były z powodu zaburzeń nerwicowych związanych ze stresem i somatoformicznych (35% leczonych w tej grupie wieku), zaburzeń osobowości i zachowania dorosłych (11% leczonych w tej grupie wieku), schizofrenii (10% leczonych w tej grupie wieku), epizodów afektywnych (10% w tej grupie wieku). Najczęstszą przyczyną leczenia osób w wieku 65 i więcej w 2011 r. były organiczne zaburzenia psychotyczne (29% leczonych w tej grupie wieku), organiczne zaburzenia niepsychotyczne (18% leczonych w tej grupie wieku) oraz zaburzenia nerwicowe związane ze stresem i somatoformiczne (15% leczonych w tej grupie wieku). Osoby leczone po raz pierwszy w Ŝyciu w 2011 r. stanowiły 26% wszystkich leczonych ogółem w województwie podlaskim. 10. Leczeni ogółem i po raz pierwszy z zaburzeniami psychicznymi spowodowanymi uŝywaniem środków psychoaktywnych w podmiotach wykonujących działalność leczniczą w rodzaju ambulatoryjne psychiatryczne świadczenia zdrowotne wg płci w województwie podlaskim w 2011 r. Wyszczególnienie Leczeni ogółem MęŜczyźni w tym: Kobiety Leczeni w tym: po raz pierwszy MęŜczyźni Kobiety Ogółem: 510 348 162 247 165 82 Poradnia zdrowia psychicznego 117 52 65 62 28 34 Poradnia zdrowia psychicznego dla dzieci i młodzieŝy 0 0 0 0 0 0 Poradnia odwykowa 6 6 0 4 4 0 Poradnia profilaktyki, leczenia i rehabilitacji osób uzaleŝnionych od substancji psychoaktywnych 387 290 97 181 133 48 22

Rysunek 5. Leczeni ogółem i po raz pierwszy z zaburzeniami psychicznymi spowodowanymi uŝywaniem środków psychoaktywnych w podmiotach wykonujących działalność leczniczą w rodzaju ambulatoryjne psychiatryczne świadczenia zdrowotne wg płci w województwie podlaskim w 2011 r. mężczyźni kobiety 400 300 200 100 0 leczeni ogółem leczeni po raz pierwszy W związku z zaburzeniami psychicznymi spowodowanymi uŝywaniem środków psychoaktywnych w województwie podlaskim w 2011 roku leczonych było 510 osób w tym po raz pierwszy 247 osób tj. 48% wszystkich osób leczonych ogółem. Wśród osób leczonych z powodu zaburzeń psychicznych spowodowanych uŝywaniem środków psychoaktywnych dominowali męŝczyźni, którzy stanowili 68% leczonych ogółem. Największa liczba osób leczona była w poradniach profilaktyki, leczenia i rehabilitacji osób uzaleŝnionych od substancji psychoaktywnych tj. 387 osób, w tym po raz pierwszy 181 osób. 23

11. Leczeni ogółem i po raz pierwszy z zaburzeniami psychicznymi spowodowanymi uŝywaniem substancji psychoaktywnych w podmiotach wykonujących działalność leczniczą w rodzaju ambulatoryjne psychiatryczne świadczenia zdrowotne w województwie podlaskim w 2011 r. wg wieku. Wyszczególnienie Ogółem: w tym: leczeni ogółem w wieku lat Leczeni ogółem 0-18 19-29 30-64 65 i więcej Leczeni po raz pierwszy w Ŝyciu ogółem w tym: leczeni po raz pierwszy w Ŝyciu w wieku lat 0-18 19-29 30-64 65 i więcej Zobowiązani do leczenia Leczeni przymusowo 510 140 222 121 27 247 86 78 64 19 36 1 Opiaty Kanabinole Leki uspokajające i nasenne ostre zatrucie i uŝywanie szkodliwe zespół uzaleŝnienia i zespół abstynencyjny 1 0 1 0 0 0 0 0 0 0 1 0 21 0 17 4 0 2 0 1 1 0 5 0 Inne 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ostre zatrucie i uŝywanie szkodliwe zespół uzaleŝnienia i zespół abstynencyjny zaburzenia psychotyczne 2 0 2 0 0 2 0 2 0 0 1 0 28 5 21 2 0 11 4 7 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Inne 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ostre zatrucie i uŝywanie szkodliwe 23 0 3 13 7 4 0 0 3 1 0 0 zespół uzaleŝnienia i zespół abstynencyjny 33 0 9 19 5 14 0 2 9 3 1 1 zaburzenia psychotyczne 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 24

Kokaina Inne substancje pobudzające, w tym kofeina Substancje halucynogenne Lotne rozpuszczalniki Inne 29 0 0 14 15 27 0 0 12 15 8 0 ostre zatrucie i uŝywanie szkodliwe zespół uzaleŝnienia i zespół abstynencyjny zaburzenia psychotyczne 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 3 1 0 2 0 3 1 0 2 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Inne 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ostre zatrucie i uŝywanie szkodliwe zespół uzaleŝnienia i zespół abstynencyjny zaburzenia psychotyczne 2 1 1 0 0 2 1 1 0 0 0 0 8 1 3 4 0 7 1 3 3 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Inne 1 1 0 0 0 1 1 0 0 0 0 0 ostre zatrucie i uŝywanie szkodliwe zespół uzaleŝnienia i zespół abstynencyjny zaburzenia psychotyczne 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Inne 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ostre zatrucie i uŝywanie szkodliwe zespół uzaleŝnienia i zespół abstynencyjny zaburzenia psychotyczne 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 3 1 2 0 0 2 1 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Inne 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 25

Kilka substancji lub substancje psychoaktywne UŜywanie tytoniu ostre zatrucie i uŝywanie szkodliwe 151 90 45 16 0 68 46 14 8 0 5 0 zespół uzaleŝnienia i zespół abstynencyjny zaburzenia psychotyczne 198 39 114 45 0 99 30 45 24 0 15 0 1 0 1 0 0 1 0 1 0 0 0 0 inne 5 0 3 2 0 3 0 1 2 0 0 0 1 1 0 0 0 1 1 0 0 0 0 0 Liczba osób ogółem po raz pierwszy Współistniejące uzaleŝnienia od alkoholu (F10) 444 148 WspółuzaleŜnienia 567 315 26

Rysunek 6. Leczeni ogółem i po raz pierwszy z zaburzeniami psychicznymi spowodowanymi uŝywaniem substancji psychoaktywnych w podmiotach wykonujących działalność leczniczą w rodzaju ambulatoryjne psychiatryczne świadczenia zdrowotne w województwie podlaskim w 2011 r. Kilka substancji lub substancje psychoaktywne Leki uspakajające i nasenne Kanabinole Opiaty Inne substancje pobudzające, w tym kofeina Lotne rozpuszczalniki Kokaina Używanie tytoniu Substancje halucynogenne 0 50 100 150 200 250 300 350 400 Leczeni ogółem Leczeni po raz pierwszy W 2011 r. najwięcej osób tj. 355 (70%) leczyło się w województwie podlaskim z powodu kilku substancji lub substancji psychoaktywnych. Na zaburzenia psychiczne wywołane uŝywaniem leków uspakajających i nasennych 85 osób, uŝywaniem kanabinoli 30 osób, z powodu uŝywania opiatów chorowały 22 osoby. Wśród leczonych w związku z uŝywaniem kilku substancji lub substancji psychoaktywnych w 2011 roku najwięcej osób leczono z powodu zespołu uzaleŝnienia i zespołu abstynencyjnego tj. 198 osób (39%) oraz z powodu ostrego zatrucia i uŝywania szkodliwego 151 osób (30%). 27

Spośród osób leczonych po raz pierwszy w Ŝyciu z zaburzeniami psychicznymi spowodowanymi uŝywaniem substancji psychoaktywnych najwięcej osób tj. 99 leczonych było z powodu zespołu uzaleŝnienia i zespołu abstynencyjnego związanych z uŝywaniem substancji psychoaktywnych. W 2011 roku w województwie podlaskim zobowiązanych do leczenia było 36 osób, przymusowo leczono 1 osobę. 12. Leczeni ogółem i po raz pierwszy z zaburzeniami psychicznymi spowodowanymi uzaleŝnieniem od alkoholu w podmiotach wykonujących działalność leczniczą w rodzaju ambulatoryjne psychiatryczne świadczenia zdrowotne w województwie podlaskim w 2011 r. Wyszczególnienie Leczeni ogółem MęŜczyźni w tym: Kobiety Leczeni w tym: po raz pierwszy MęŜczyźni Kobiety Ogółem: 6 866 5 784 1 082 2 531 2 111 420 Poradnia zdrowia psychicznego 390 331 59 137 118 19 Poradnia zdrowia psychicznego dla dzieci i młodzieŝy 0 0 0 0 0 0 Poradnia odwykowa 6 476 5 453 1 023 2 394 1 993 401 Poradnia profilaktyki, leczenia i rehabilitacji osób uzaleŝnionych od substancji psychoaktywnych 0 0 0 0 0 0 28

Rysunek 7. Leczeni ogółem i po raz pierwszy z zaburzeniami psychicznymi spowodowanymi uzaleŝnieniem od alkoholu w podmiotach wykonujących działalność leczniczą w rodzaju ambulatoryjne psychiatryczne świadczenia zdrowotne wg płci w województwie podlaskim w 2011 r. 6000 5000 4000 3000 2000 Leczeni ogółem Leczeni po raz pierwszy 1000 0 Mężczyźni Kobiety W związku z zaburzeniami spowodowanymi uŝywaniem alkoholu w 2011 roku leczono w województwie podlaskim 6 866 osób, z tego 2 531 to osoby leczone po raz pierwszy. Najliczniejszą grupę osób leczonych z powodu uzaleŝnienia od alkoholu stanowią męŝczyźni tj. 84%. MęŜczyźni leczeni po raz pierwszy stanowią 31% leczonych ogółem. W 2011 r. najwięcej osób z zaburzeniami psychicznymi spowodowanymi uzaleŝnieniem od alkoholu leczonych było w poradniach odwykowych tj. 94%. 29

13. Leczeni ogółem i po raz pierwszy z zaburzeniami psychicznymi spowodowanymi uzaleŝnieniem alkoholu w podmiotach wykonujących działalność leczniczą w rodzaju ambulatoryjne psychiatryczne świadczenia zdrowotne w województwie podlaskim w 2011 r. Wyszczególnienie w tym: leczeni ogółem w wieku lat Leczeni ogółem 0-18 19-29 30-64 65 i więcej Leczeni po raz pierwszy w Ŝyciu ogółem w tym: leczeni po raz pierwszy w Ŝyciu w wieku lat 0-18 19-29 30-64 65 i więcej Zobowiązani do leczenia Ogółem z zaburzeniami psychicznymi związanymi z alkoholem Zaburzenia psychiczne spowodowane uŝywaniem alkoholu ostre zatrucie uŝywanie szkodliwe zespół uzaleŝnienia zespól abstynencyjny bez majaczenia zespół abstynencyjny z majaczeniem Zaburzenia psychotyczne bez majaczenia zespół amnestyczny inne zaburzenia psychiczne 6 866 14 839 5 679 334 2 531 13 425 1 994 99 2 578 219 0 48 148 23 115 0 23 80 12 13 591 6 132 418 35 323 5 75 233 10 105 5 741 8 623 4858 252 1 987 8 309 1 597 73 2 437 185 0 29 149 7 86 0 18 65 3 23 4 0 1 3 0 0 0 0 0 0 0 9 0 0 9 0 7 0 0 7 0 0 4 0 0 4 0 0 0 0 0 0 0 113 0 6 90 17 13 0 0 12 1 0 Liczba osób Ogółem Po raz pierwszy Współistniejące uzaleŝnienia od alkoholu (F10) 176 93 WspółuzaleŜnienia 1619 589 30

Rysunek 8. Zaburzenia psychiczne spowodowane uŝywaniem alkoholu u leczonych ogółem i po raz pierwszy w podmiotach wykonujących działalność leczniczą w rodzaju ambulatoryjne psychiatryczne świadczenia zdrowotne w województwie podlaskim w 2011 r. Zespół uzależnienia Używanie szkodliwe Ostre zatrucie Zespół abstynencyjny bez majaczenia Inne zaburzenia psychiczne Zaburzenia psychotyczne bez majaczenia Zespół abstynencyjny z majaczeniem Zespół amnestyczny 0 1000 2000 3000 4000 5000 6000 Leczeni ogółem Leczeni po raz pierwszy Z powodu zaburzeń psychicznych związanych z alkoholem najwięcej osób tj. 84% leczonych było z powodu zespołu uzaleŝnienia, z powodu uŝywania szkodliwego - 9%. Najwięcej leczonych ogółem z zaburzeniami psychicznymi spowodowanymi uzaleŝnieniem od alkoholu było w grupie wiekowej 30 64 lata tj. 71% leczonych ogółem. Najliczniejszą grupę osób leczonych po raz pierwszy w Ŝyciu z powodu uŝywania alkoholu równieŝ stanowiły osoby w wieku 30-64 lata tj. 79%. W 2011 r. w województwie podlaskim zobowiązanych do leczenia było 2 578 osób, co stanowi 38% wszystkich leczonych ogółem z powodu uzaleŝnień od alkoholu. WspółuzaleŜnienia wśród leczonych z zaburzeniami psychicznymi spowodowanymi uzaleŝnieniem od alkoholu stwierdzono u 1 619 osób w tym u 589 osób po raz pierwszy. W 2011 roku stwierdzone współuzaleŝnienia stanowiły 24% wszystkich leczonych ogółem. 31

II. Opieka dzienna i zespoły leczenia środowiskowego 1. Liczba oddziałów dziennych i liczba zespołów leczenia środowiskowego w województwie podlaskim wg powiatów w 2011 r. Powiaty Liczba oddziałów dziennych Liczba zespołów leczenia środowiskowego Ogółem 14 6 M. Białystok i powiat 8 2 M. ŁomŜa i powiat 3 2 M. Suwałki i powiat 2 2 Augustowski 0 0 Bielski 1 0 Grajewski 0 0 Hajnowski 0 0 Kolneński 0 0 Moniecki 0 0 Sejneński 0 0 Siemiatycki 0 0 Sokólski 0 0 Wysokomazowiecki 0 0 Zambrowski 0 0 W 2011 roku funkcjonowało 6 zespołów leczenia środowiskowego zlokalizowanych w Białymstoku, ŁomŜy i Suwałkach oraz 14 oddziałów dziennych zlokalizowanych na obszarach powiatów: białostockiego ( o jeden oddział dzienny więcej niŝ w 2010 r.), łomŝyńskiego, suwalskiego i bielskiego. 32

2. Działalność opieki dziennej w podmiotach wykonujących działalność leczniczą w rodzaju ambulatoryjne psychiatryczne świadczenia zdrowotne w województwie podlaskim w 2011 r. Opieka psychiatryczna Rodzaj ośrodka Miejsca (stan w dn. 31. XII.) Leczeni Osobodni cyklu leczenia Oddziały psychiatryczne razem (2700-2719) 228 1 235 38 963 dla dzieci i młodzieŝy (2701) 15 201 2 067 w tym dla pacjentów z zaburzeniami nerwicowymi (2706, 2707) Oddział dzienny terapii uzaleŝnienia od alkoholu (2711-2712) Oddziały terapii uzaleŝnienia od środków psychoaktywnych (2713-2714) 24 110 4 545 63 405 9 706 6 15 465 Rysunek 9. Liczba leczonych w psychiatrycznych oddziałach dziennych w 2011 r. Oddziały dzienne terapii uzależnienia od alkoholu Oddziały dla dzieci i młodzieży Oddziały dla pacjentów z zaburzeniami nerwicowymi Oddziały terapii uzależnień od środków psychoaktywnych 0 100 200 300 400 500 Liczba leczonych 33

W stosunku do 2010 r.: - wzrosła liczba miejsc psychiatrycznej opieki dziennej o 26; - wzrosła liczba miejsc dla pacjentów z zaburzeniami nerwicowymi o 12; - spadła liczba miejsc psychiatrycznej opieki dziennej dla dzieci i młodzieŝy o 10. W 2011 r. w dziennych oddziałach psychiatrycznych leczono 1 235 osób. Najwięcej leczonych było na oddziale dziennym terapii uzaleŝnień od alkoholu 405 osób tj. 33%. 3. Liczba zespołów leczenia środowiskowego i personel działalności podstawowej w podmiotach wykonujących działalność leczniczą w rodzaju ambulatoryjne psychiatryczne świadczenia zdrowotne w województwie podlaskim w 2011 r. Zatrudnieni ogółem (w osobach) na podstawie umowy o pracę lub w ramach umowy cywilnoprawnej Wyszczególnienie Liczba zespołów lekarze razem Psychiatrzy I st. w tym Psychiatrzy II st. Pielęgniarki Psycholodzy Pracownicy socjalni Inni terapeuci Ogółem: 6 17 3 14 14 16 5 5 W 2011 roku w 6 zespołach leczenia środowiskowego na podstawie umowy o pracę lub w ramach umowy cywilnoprawnej zatrudnionych było 17 lekarzy, 14 pielęgniarek, 16 psychologów, 5 pracowników socjalnych oraz 5 innych terapeutów. 34

4. Działalność zespołów leczenia środowiskowego w podmiotach wykonujących działalność leczniczą w rodzaju ambulatoryjne psychiatryczne świadczenia zdrowotne w województwie podlaskim w 2011 r. w tym: Wyszczególnienie Liczba wizyt ogółem Liczba wizyt w środowisku chorego Liczba wizyt w zespole Lekarze Pielęgniarki Psycholodzy Inni terapeuci Pracownicy socjalni 6 157 2 998 3 159 7 927 5 218 2 709 3 650 1 350 2 300 3 786 3 287 499 271 103 168 Razem: 21 791 12 956 8 835 Rysunek 10. Liczba wizyt w zespołach leczenia środowiskowego w podmiotach wykonujących działalność leczniczą w rodzaju ambulatoryjne psychiatryczne świadczenia zdrowotne w 2011 r. Lekarze Pielęgniarki Inni terapeuci Psycholodzy Pracownicy socjalni 0 2000 4000 6000 8000 10000 Liczba wizyt ogółem Liczba wizyt w zespole Liczba wizyt w środowisku chorego 35

W 2011 r. w województwie podlaskim zrealizowano 21 791 spotkań z pacjentami, w tym 12 956 wizyt w środowisku chorego, pozostałe wizyty miały miejsce w siedzibach zespołów. Najwięcej wizyt ogółem tj. 36% zrealizowały pielęgniarki, natomiast w środowisku chorego 40% wizyt zrealizowali lekarze. 36

5. Leczeni ogółem i po raz pierwszy w zespołach leczenia środowiskowego w podmiotach wykonujących działalność leczniczą w rodzaju ambulatoryjne psychiatryczne świadczenia zdrowotne w województwie podlaskim w 2011 r. Wyszczególnienie Ogółem Leczeni w tym: męŝczyźni W tym: leczeni ogółem w wieku lat 0-18 19-29 30-64 65 i więcej Z kolumny 1 leczeni po raz pierwszy w Ŝyciu 1/ Ogółem w tym: męŝczyźni W tym: leczeni po raz pierwszy w Ŝyciu w wieku lat 0-18 19-29 30-64 65 i więcej Ogółem z zaburzeniami psychicznymi 617 288 0 124 461 32 34 23 0 12 21 1 w tym MęŜczyźni 288 288 0 56 222 10 23 23 0 10 13 0 Osoby zamieszkałe na wsi 110 63 0 8 88 14 5 4 0 3 2 0 Organiczne zaburzenia psychiczne włącznie z zespołami objawowymi (F00-F09) 46 26 0 3 29 14 3 3 0 0 3 0 Zaburzenia spowodowane uŝywaniem alkoholu (F10) 1 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 Zaburzenia spowodowane uŝywaniem substancji psychoaktywnych (F11-F19) Schizofrenia (F20) Inne zaburzenia psychotyczne i urojeniowe /bez afektywnych i schizofrenii/ (F21-F29) 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 474 231 0 97 363 14 23 17 0 10 13 0 48 14 0 14 32 2 1 0 0 0 1 0 37

Zaburzenia nastroju /afektywne/ (F30-F39) 45 16 0 7 36 2 7 3 0 2 4 1 Zaburzenia nerwicowe związane ze stresem i somatoformiczne (F40-F48) 3 1 0 3 0 0 0 0 0 0 0 0 Zespoły behawioralne związane z zaburzeniami fizjologicznymi i czynnikami fizycznymi (F50-F59) 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 inne 1/ Dotyczy pacjentów objętych po raz pierwszy w Ŝyciu opieką środowiskową. 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 W 2011 r. w zespołach leczenia środowiskowego z powodu zaburzeń psychicznych leczonych było 617 osób w tym 329 kobiet i 288 męŝczyzn. Po raz pierwszy w Ŝyciu leczone były 34 osoby w tym 11 kobiet i 23 męŝczyzn. Pacjenci pierwszorazowi stanowili 6 % wszystkich leczonych ogółem w 2011 r. Najczęstszym zaburzeniem psychicznym występującym u osób leczonych była schizofrenia, którą stwierdzono u 77% pacjentów. Najwięcej zaburzeń psychicznych leczono u pacjentów w grupie wiekowej 30 64 lata oraz 19 29 lat (odpowiednio 461 osób w tym 21 pierwszorazowo, 124 osób w tym 12 pierwszorazowo). 38

III. Działalność lecznicza w rodzaju stacjonarne i całodobowe szpitalne psychiatryczne świadczenia zdrowotne 1. Działalność lecznicza w rodzaju stacjonarne i całodobowe szpitalne psychiatryczne świadczenia zdrowotne w województwie podlaskim wg powiatów: Powiaty Liczba podmiotów leczniczych udzielających świadczeń szpitalnych w zakresie psychiatrycznej opieki zdrowotnej Liczba oddziałów psychiatrycznych w podmiotach leczniczych udzielających świadczeń szpitalnych Ogółem 5 4 M. Białystok i powiat 3 - M. ŁomŜa i powiat 1 1 M. Suwałki i powiat 1 - Augustowski - - Bielski - - Grajewski - 1 Hajnowski - 1 Kolneński - 1 Moniecki - - Sejneński - - Siemiatycki - - Sokólski - - Wysokomazowiecki - - Zambrowski - - W 2011 roku w województwie podlaskim funkcjonowało pięć podmiotów leczniczych udzielających stacjonarnych i całodobowych szpitalnych psychiatrycznych świadczeń zdrowotnych, trzy oddziały psychiatryczne w szpitalach powiatowych oraz jeden w szpitalu wojewódzkim: - SP Psychiatryczny ZOZ im. Dr S. Deresza w Choroszczy; - Specjalistyczny Psychiatryczny SP ZOZ w Suwałkach; - Wojewódzki Ośrodek Profilaktyki i Terapii UzaleŜnień w ŁomŜy; - NZOZ,,MONAR Ośrodek Rehabilitacyjno-Readaptacyjny w Zaczerlanach; - NZOZ Stacja Opieki Caritas Archidiecezji Białostockiej w Czarnej Białostockiej - SP ZOZ w Hajnówce; - Szpital Ogólny im. dr Witolda Ginela w Grajewie; - Szpital Ogólny w Kolnie; - Szpital Wojewódzki im. Kardynała S. Wyszyńskiego w ŁomŜy. 39

W podmiotach leczniczych udzielających świadczeń szpitalnych w 2011 r. na obszarze województwa podlaskiego funkcjonowało łącznie 27 oddziałów psychiatrycznych, leczenia uzaleŝnień i rehabilitacyjnych dla uzaleŝnionych od substancji psychoaktywnych. 2. Zatrudnienie w podmiotach wykonujących działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe szpitalne psychiatryczne świadczenia zdrowotne w województwie podlaskim w 2011 r. Wyszczególnienie Lekarze ogółem psychiatrzy I st. w tym: psychiatrzy II st. Pielęgniarki Psycholodzy Specjaliści i instruktorzy uzaleŝnień Pracownicy socjalni Terapeuci zajęciowi Ogółem * 82 2 50 304 49 50 8 28 *Zatrudnieni na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy 3. Zatrudnienie lekarzy i pielęgniarek na oddziałach psychiatrycznych w podmiotach wykonujących działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe szpitalne świadczenia zdrowotne w województwie podlaskim w 2011 r. Zatrudnieni bez względu na rodzaj umowy Liczba lekarzy Liczba pielęgniarek 21 53 4. Zatrudnienie lekarzy, pielęgniarek i psychologów w oddziałach opiekuńczo leczniczych i pielęgnacyjno opiekuńczych psychiatrycznych województwa podlaskiego w 2011 roku Wyszczególnienie Liczba lekarzy Liczba pielęgniarek Liczba psychologów Ogółem*: 4 28 2 *zatrudnieni bez względu na rodzaj umowy. 40

W 2011 roku podmiotach wykonujących działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe szpitalne psychiatryczne świadczenia zdrowotne w województwie podlaskim na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy zatrudnionych było 82 lekarzy, 304 pielęgniarki, 49 psychologów, 50 specjalistów i instruktorów uzaleŝnień, 8 pracowników socjalnych oraz 28 terapeutów zajęciowych. W 2011 roku w województwie podlaskim funkcjonowały 2 oddziały pielęgnacyjno opiekuńcze psychiatryczne: Zakład Opiekuńczo - Leczniczy Psychiatryczny w SP Psychiatrycznym ZOZ im. dr S. Deresza w Choroszczy, Zakład Pielęgnacyjno-Opiekuńczy Psychiatryczny w SP ZPO w Krynkach oraz 1 oddział opiekuńczo leczniczy psychiatryczny: Zakład Pielęgnacyjno Opiekuńczy Psychiatryczny w Specjalistycznym Psychiatrycznym SP ZOZ w Suwałkach (otwarty w 2011 r.), z ogólną liczbą 91 miejsc ( w roku 2010-74 miejsca). Wymienione zakłady zatrudniały 4 lekarzy, 2 psychologów oraz 28 pielęgniarek. W 2011 roku na oddziałach psychiatrycznych w podmiotach wykonujących działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe szpitalne świadczenia zdrowotne województwa podlaskiego bez względu na rodzaj umowy zatrudnionych było 21 lekarzy oraz 53 pielęgniarki. 41

5. Działalność oddziałów psychiatrycznych i leczenia uzaleŝnień w podmiotach wykonujących działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe szpitalne psychiatryczne świadczenia zdrowotne (szpitale psychiatryczne) w województwie podlaskim w 2011 roku. Wyszczególnienie ŁóŜka rzeczywiste ogółem stan w dniu 31.12.2011 Średnia liczba łóŝek rzeczywistych Lekarze w osobach w dniu 31.12.2011 Leczeni (łącznie z ruchem międzyoddziałowym) Osobodni leczenia Liczba leczonych na 1 łóŝko Średni czas pobytu chorego Średnie wykorzystanie łóŝka 1 2 3 4 5 6 7 8 9 % wykorzystanie łóŝek Razem: 984 946 91 10 795 320 984 11,4 29,7 339,3 93,0 6. Działalność oddziałów/ośrodków rehabilitacyjnych dla uzaleŝnionych od substancji psychoaktywnych w województwie podlaskim w 2011 roku. Wyszczególnienie ŁóŜka Leczeni rzeczywiste Średnia Lekarze w Liczba Średni Średnie (łącznie z ruchem Osobodni ogółem stan liczba łóŝek osobach w dniu leczonych czas pobytu wykorzystanie międzyod- leczenia w dniu rzeczywistych 31.12.2011 na 1 łóŝko chorego łóŝka działowym) 31.12.2011 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Kod resortowy % wykorzystanie łóŝek Razem: 4750 63 68 3 149 21 968 2,2 147,4 323,1 88,5 7. Działalność oddziałów psychiatrycznych w podmiotach wykonujących działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe szpitalne świadczenia zdrowotne (szpitale ogólne) w województwie podlaskim w 2011 roku. Wyszczególnienie Kod resortowy ŁóŜka rzeczywiste ogółem stan w dniu 31.12.2011 Średnia liczba łóŝek rzeczywistych Lekarze Pielęgniarki Leczeni (łącznie z ruchem międzyoddziałowym) Osobodni leczenia Liczba leczonych na 1 łóŝko Średni czas pobytu chorego Średnie wykorzystanie łóŝka % wykorzystanie łóŝek w osobach w dniu 31.12.2011 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Razem: 4700 161 161 21 53 1 996 49 481 12,4 24,8 307,3 84,2 42

Rysunek 11. Podstawowe wskaźniki działalności oddziałów psychiatrycznych i leczenia uzaleŝnień w podmiotach wykonujących działalność leczniczą w rodzaju szpitalne psychiatryczne świadczenia zdrowotne (szpitale psychiatryczne), oddziałów/ośrodków rehabilitacyjnych dla uzaleŝnionych od substancji psychoaktywnych oraz w podmiotach wykonujących działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe szpitalne świadczenia zdrowotne (szpitale ogólne) województwa podlaskiego w 2011 roku. Działalność oddziałów w podmiotach psychiatrycznej opieki stacjonarnej Działalność oddziałów psychiatrycznych w szpitalach ogólnych Działalność oddziałów/ośrodków rehabilitacyjnych dla uzal. Od substancji psychoaktywnych 0 100 200 300 400 Liczba leczonych na 1 łóżko Średni czas pobytu chorego w dniach % wykorzystania łóżek Średnie wykorzystanie łóżka w dniach Ogólna liczba łóŝek rzeczywistych w szpitalach psychiatrycznych na dzień 31.12.2011 r. wynosiła 984, w oddziałach/ośrodkach rehabilitacyjnych dla uzaleŝnionych od substancji psychoaktywnych 63, a na oddziałach psychiatrycznych w szpitalach ogólnych 161. W 2011 roku leczono w podmiotach psychiatrycznej opieki stacjonarnej w ramach hospitalizacji całodobowej 10 795 osób, w oddziałach/ośrodkach rehabilitacyjnych dla uzaleŝnionych od substancji psychoaktywnych 149 osób, a na oddziałach psychiatrycznych w szpitalach ogólnych 1 996 osób. Średnio łóŝko rzeczywiste wykorzystane było w szpitalach psychiatrycznych, przez 339,3 dni, tj. w 93,0%, na oddziałach psychiatrycznych w szpitalach ogólnych przez 307,3 dni, tj. w 84,2% oraz w oddziałach/ośrodkach rehabilitacyjnych dla uzaleŝnionych od substancji psychoaktywnych przez 323,1 dni, tj. w 88,5%. 43