INSTRUKCJA Data 15-04-11 Nr wyd. 0 Strona 1 z 10 RB Analiza Bezpieczeństwa Pracy Strona Numer wyd. Data Zmiana
Analiza Bezpieczeństwa Pracy Data 15-04-11 Nr wyd. 1 Strona 2 z 10 RB 1. CEL Celem niniejszej instrukcji jest zapewnienie, Ŝe dla kaŝdego etapu wykonywanej pracy zagroŝenia są utrzymane na poziomie tak niskim, jak tylko jest to racjonalnie moŝliwe. 2. ZAKRES STOSOWANIA Instrukcja odnosi się do wszystkich prac wymagających wejścia do wszelkiego rodzaju zbiorników, rurociągów i aparatów, oraz prac, które mogą generować szczególnie duŝe zagroŝenia dla zdrowia i Ŝycia ludzkiego. Instrukcja ma zastosowanie do prac wykonywanych na terenie: a) Grupy LOTOS S.A. w Gdańsku tj. przy ul. Elbląskiej 135 oraz na terenie ujęcia wody w Przejazdowie, przy ul. Benzynowej, b) spółki LOTOS Kolej sp. z o.o., przy ul. Michałki 25 w Gdańsku, c) instalacji Grupy LOTOS S.A. zlokalizowanych poza Gdańskiem. 3. DOKUMENTY ZWIĄZANE Procedura nr GKL.48.01.00.00 Zasady postępowania przy wykonywaniu prac w oparciu o pisemne zezwolenia 4. DEFINICJE Analiza Bezpieczeństwa Pracy (zwana dalej ABP) Osoba nadzorująca ABP narzędzie słuŝące ocenie zagroŝeń przed rozpoczęciem danej pracy i określeniu dla poszczególnych etapów działań eliminujących lub ograniczających rozpoznane zagroŝenia, zarówno w czasie przygotowywania, jak i wykonywania danej pracy. Osoba odpowiedzialna za Analizę Bezpieczeństwa Pracy wyznaczona przez kierującego komórką organizacyjną, jeŝeli prace objęte analizą będą wykonywane przez pracowników danej komórki organizacyjnej lub wyznaczona przez wykonawcę, jeŝeli prace będą wykonywane przez pracowników wykonawcy. 5. ODPOWIEDZIALNOŚĆ. Kierownik komórki organizacyjnej, na terenie której będą wykonywane prace, jest odpowiedzialny za: inicjowanie potrzeby i podjęcie decyzji o opracowaniu ABP, wyznaczenie osoby nadzorującej ABP dla prac wykonywanych przez pracowników podległej komórki organizacyjnej, zapoznanie z ABP pracowników komórki organizacyjnej biorącej udział w pracach, współpracę w opracowywaniu ABP.
Strona 3 z 10 RB Wykonawca jest odpowiedzialny za: wyznaczenie osoby nadzorującej ABP dla prac wykonywanych przez podległych pracowników, zapoznanie z ABP pracowników wykonawcy biorących udział w pracach, współpracę w opracowywaniu ABP. Pracownik Biura Bezpieczeństwa Pracy i Ochrony Zdrowia/specjalista/inspektor BHP spółki zaleŝnej jest odpowiedzialny za: współpracę w opracowywaniu ABP. Koordynator Utrzymania Ruchu Działu Planowania i Nadzoru Remontów Mechanicznych jest odpowiedzialny za: współpracę w opracowywaniu ABP. Osoba nadzorująca ABP jest odpowiedzialna za: przygotowanie i zaproszenie uczestników na spotkanie w ramach grupy ABP, sporządzenie ABP, prowadzenie spotkań grupy ABP. 6. OPIS POSTĘPOWANIA 6.1 Analiza Bezpieczeństwa Pracy jest załącznikiem do zezwolenia na prace w strefie zagroŝenia wybuchem 6.2 Analiza Bezpieczeństwa Pracy jest zawsze wymagana, gdy w czasie wykonywania pracy pracownicy będą wchodzić do przestrzeni zamkniętej (np. zbiorniki, aparaty, dukty itp.). 6.3 O konieczności wykonania analizy poza zakresem pkt. 6.2 decyduje kierujący komórką organizacyjną, na terenie którego będzie wykonywana dana praca (lub zespół utrzymania ruchu TB). 6.4 Analizę Bezpieczeństwa Pracy opracowuje zespół w składzie: wykonawca, kierujący komórką organizacyjna na terenie, której będzie wykonywana praca, inŝynier z zespołu utrzymania ruchu dla danego obszaru, pracownik Biura Bezpieczeństwa Pracy i Ochrony Zdrowia. 6.5 Analiza Bezpieczeństwa Pracy musi zostać opracowana na druku będącym załącznikiem do niniejszej instrukcji najpóźniej 24h przed rozpoczęciem prac. 6.6 Rozpoczęcie prac nad ABP inicjuje osoba nadzorująca ABP. 6.7 Oryginał ABP posiada osoba nadzorująca ABP, natomiast kopie przekazuje: kierownikowi komórki organizacyjnej, na terenie której będą wykonywane prace, koordynatorowi z zespołu utrzymania ruchu TB, pracownikowi RB/pracownikowi BHP spółki zaleŝnej.
Strona 4 z 10 RB 6.8 Metodyka Opracowanie Analizy Bezpieczeństwa Pracy ma zapobiegać standardowym schematom i metodom pracy, które przyczyniają się do rutyny, osłabienia koncentracji oraz lekcewaŝenia lub nie zaznajomienia się z zagroŝeniami i szczegółowymi warunkami bezpiecznego wykonywania pracy. 6.9 Identyfikacja rodzaju wykonywanej pracy do sporządzenia ABP Przy ocenie konieczności sporządzania analizy bezpieczeństwa pracy (ABP) naleŝy rozwa- Ŝyć m.in.: Czy przy tego rodzaju pracy zdarzały się wypadki/zdarzenia potencjalnie wypadkowe, awarie? Czy praca uwaŝana jest za pracę złoŝoną, o zwiększonym ryzyku, bądź wykonywana będzie przez wielu podwykonawców? Czy do sprzętu stosowanego podczas wykonywanej pracy są dostępne lub wymagane oddzielne procedury bądź instrukcje? Czy pracownicy mają odpowiednie doświadczenie w wykonywaniu planowanej pracy? Czy dany rodzaj pracy będzie wykonywany po raz pierwszy? Czy dany rodzaj pracy był na terenie zakładu juŝ wykonywany, ale personel, który ma ją wykonać będzie tę prace wykonywał pierwszy raz? Czy w celu wykonania pracy konieczne jest wejście do przestrzeni zamkniętej? Czy istnieje moŝliwość, Ŝe otwierany aparat nie został całkowicie opróŝniony z niebezpiecznego medium? Czy w celu zakończenia/prowadzenia pracy będzie konieczne wykonywanie prac na wysokości? Czy w trakcie wykonywania pracy pracownik będzie miał kontakt z substancjami niebezpiecznymi, gorącymi lub zimnymi powierzchniami, wysokim ciśnieniem, hałasem? Czy mogą wystąpić potencjalne, groźne skutki dla zdrowia i bezpieczeństwa pracownika? Czy konieczne jest posiadanie doświadczenia w wykonywanej pracy? Czy istnieje duŝa złoŝoność wykonywanej pracy i zaangaŝowania innych osób? 6.10 Etapy wykonywanej pracy 6.10.1 Za dany etap naleŝy uwaŝać taki fragment operacji, który jest niezbędny do wykonania kolejnych. Poszczególne etapy nie mogą być zbyt ogólne. KaŜdą wykonywaną pracę moŝna rozbić na mniej niŝ 10 etapów. Gdyby było ich znacznie więcej, wtedy naleŝy rozbić pracę na segmenty i odpowiednio dla kaŝdego z nich opracować ABP. 6.10.2 Etapy pracy muszą być zapisane w kolejności ich wykonywania. Pominięcie któregoś etapu lub zamiana ich miejscami, moŝe spowodować niezidentyfikowanie któregoś zagroŝenia lub określenie takiego, które w ogóle dla danego etapu pracy nie wystę-
Strona 5 z 10 RB puje. 6.11 Identyfikacja zagroŝeń dla poszczególnych etapów 6.11.1 Identyfikacja powinna być oparta m.in.: na obserwacji pracy, osobistym doświadczeniu, wiedzy o historii wypadkowości, występujących w przeszłości sytuacjach niebezpiecznych przy wykorzystaniu dobrych praktyk, doświadczeniu, standardów światowych w bezpieczeństwie pracy. 6.11.2 Identyfikując zagroŝenia dla poszczególnych etapów pracy naleŝy posługiwać się pytaniami typu: Czy narzędzia, maszyny i inne wyposaŝenie mogą stanowić zagroŝenie? Czy istnieje zagroŝenie uderzenia przez upadające przedmioty lub przedmioty w ruchu? Czy istnieje zagroŝenie poraŝenia prądem elektrycznym? Czy istnieje zagroŝenie wystąpienia ograniczonych przestrzeni, niedoboru tlenu, atmosfer wzbogaconych w gazy obojętne? Czy istnieje moŝliwość rozszczelnienia układu w miejscu wykonywania prac i czy istnieje moŝliwość uwolnienia mediów toksycznych/wybuchowych? Czy istnieje moŝliwość potknięcia, poślizgnięcia się lub upadku? Czy praca jest pracą na wysokości? Czy praca jest pracą w wykopach lub innych zagłębieniach? Czy praca jest pracą związaną z transportem elementów wielkogabarytowych z uŝyciem Ŝurawi lub dźwigów? Czy praca będzie wykonywana w miejscach szczególnie niebezpiecznych lub w kontakcie z mediami niebezpiecznymi/toksycznymi? Czy pracownik moŝe być na naraŝony na zagroŝenia związane z transportem ręcznym przedmiotów? Czy w środowisku pracy istnieją czynniki szkodliwe (hałas, substancje chemiczne, promieniowanie itp.)? Czy praca wykonywana jest w warunkach uciąŝliwych (niskie/wysokie skrajne temperatury, wysokie ciśnienia)? Czy warunki atmosferyczne mogą mieć wpływ na wykonywaną pracę? Czy pracownik moŝe być naraŝony na pyły, opary i inne zanieczyszczenia znajdujące się w powietrzu/atmosferze miejsc, gdzie praca będzie wykonywana? 6.12 Sposoby eliminacji zagroŝeń wraz z przypisaniem zabezpieczeń NaleŜy określić sposoby wyeliminowania lub zminimalizowania zagroŝenia do poziomu tak niskiego, jak jest to racjonalnie moŝliwe - zgodnie z poniŝszymi wytycznymi:
Strona 6 z 10 RB 6.12.1 Wyeliminowanie zagroŝenia (jest to podejście najbardziej skuteczne) W zaleŝności od zidentyfikowanych zagroŝeń, moŝna je osiągnąć poprzez m.in: wybranie innego procesu wykonania danej pracy. zmodyfikowanie istniejącego procesu: zastąpienie stosowanych substancji szkodliwych mniej szkodliwymi, polepszenie środowiska pracy np. poprzez zapewnienie odpowiedniej wentylacji, ulepszenie lub zmianę stosowanych narzędzi lub innego wyposaŝenia. 6.12.2 Izolacja Jeśli zagroŝenie nie moŝe zostać w całości wyeliminowane, naleŝy zastosować systemy izolujące zagroŝenie od środowiska pracy poprzez zastosowanie środków ochrony zbiorowej w tym barier, blokad lub róŝnego rodzaju urządzeń ostrzegawczych i monitorujących parametry danego procesu. 6.12.3 Analiza istniejących procedur wykonywania pracy ZagroŜenie moŝna równieŝ wyeliminować poprzez zmianę sposobu przeprowadzenia pracy lub kolejnych etapów jej wykonywania lub poprzez wprowadzenie dodatkowych czynności (np. odłączenie źródeł zasilania). 6.12.4 Zmniejszenie naraŝenia Sposób najmniej efektywny i powinien być zastosowany tylko wtedy, kiedy wszystkie z poprzednich rozwiązań nie są moŝliwe do wdroŝenia. Jednym ze sposobów zmniejszenia naraŝenia jest skrócenie czasu kontaktu pracownika z potencjalnym zagroŝeniem. MoŜna to osiągnąć np. poprzez modernizację danego urządzenia (automatyzację) lub stosowanie specjalnych środków ochrony osobistej, a takŝe poprzez rotację pracowników. Aby zminimalizować skutki związane z potencjalnym wypadkiem, moŝemy zainstalować dodatkowe punkty medyczne, przyciski alarmowe, oczomyjki czy prysznice bezpieczeństwa. Opisując działania zapobiegawcze naleŝy unikać sformułowań ogólnych jak np. bądź ostroŝny, czy zachowaj naleŝytą koncentrację. NaleŜy zastosować takie sformułowania, które w jasny sposób będą określały, co i jak naleŝy w danej sytuacji zrobić. 7. ZAPISY ABP przechowywane są wraz z zezwoleniem na pracę przez wystawiającego przez okres minimum trzech miesięcy od dnia zakończenia prac. 8. WYKAZ ZAŁĄCZNIKÓW Załącznik nr 1 - Formularz Analiza Bezpieczeństwa Pracy
Analiza Bezpieczeństwa Pracy Data 15-04-11 Nr wyd. 1 Strona 7 z 10 RB Załącznik nr 1- Formularz Analiza Bezpieczeństwa Pracy Data: Wykonawca: Analizę Bezpieczeństwa Pracy wykonał zespół: Miejsce wykonywania prac Wykonawca: Komórka organizacyjna: Urządzenie: Gospodarz: Koordynator BM: Przedstawiciel RB: Cel, zakres pracy: Sposób przygotowania aparatu do wykonania pracy (określenie na schemacie lub w inny sposób miejsca i sposobu dokonania odłączeń, ślepień, odprowadzeń i doprowadzeń mediów i energii): Maksymalna ilość osób, jaka moŝe równocześnie pracować we wnętrzu zbiornika lub aparatu: (Wejście do zbiornika lub aparatu jest moŝliwe, gdy wyniki analiz potwierdzają brak zagroŝenia wybuchowego i toksycznego, a zawartość tlenu wynosi nie mniej niŝ 18% obj. JeŜeli stęŝenie tlenu jest poniŝej 18% obj. w szczególnych przypadkach moŝliwe jest prowadzenie prac wewnątrz zbiornika lub aparatu, praca w takich warunkach wymaga stosowania sprzętu izolującego drogi oddechowe.)
Strona 8 z 10 RB Etapy wykonywanej pracy: ZagroŜenia występujące w poszczególnych etapach: Sposoby zabezpieczenia przed zagroŝeniami (metody pracy, organizacja pracy, środki ochrony zbiorowej, środki ochrony indywidualnej, etc):
Strona 9 z 10 RB Szelki Linka prowadząca Buty z podnoskiem Przemysłowy hełm ochronny Okulary ochronne Okulary p. odpryskowe Aparaty na sprę- Ŝone powietrze Maska ze doprowadzeniem świeŝego powietrza Jednorazowe maski p. pyłowe Rękawice Skórzane Rękawice PVC/Gumowe Rękawice Nitrylowe Gogle Krem ochronny na ręce Środki ochrony indywidualnej WyposaŜenie, urządzenia, narzędzia Znaki i tablice ostrzegawcze Drabiny Wciągarki Ludzie pracujący Narzędzia ręczne PrzedłuŜacze elektryczne Łopaty Koparki podsiębierne powyŝej Wygrodzenie Zawieszki informacyjne Spawarki Rozdzielnice Tylko przeszkolony personel Pozwolenia i instrukcje Karty charakterystyki niebezp. materiałów Instrukcje obsługi Procedury Instrukcje pracy Wentylatory Dźwigi Nie ma wejścia Prace z uŝyciem ognia, (iskry) Wiertarki Suwnice Inne: Prace izolacyjne Szlifierki ZwyŜka teleskopowa Wykopy Przyłbica Ochrona słuchu ZwyŜka noŝycowa Przestrzeń ogra- niczo- na/zamknięta
Strona 10 z 10 RB Osłony p. słoneczne Jakie analizy naleŝy wykonać?, z jaką częstotliwością?, z jakich miejsc pobierać próbki oraz jakie powinny być ich wyniki, aby moŝna było dopuścić do pracy?: Rusztowania Koparki, czerparki Do jakich prac i na jakich warunkach moŝna dopuścić do uŝywać ognia otwartego?: Zasady udzielenia pierwszej pomocy: