ZAKŁAD UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH Departament Statystyki

ZAKŁAD UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH Departament Statystyki Renty z tytułu niezdolności do pracy oraz renty rodzinne przyznane w 2009 roku z powodu wypadków przy pracy i chorób zawodowych Warszawa 2010

Opracował: Andrzej Kania Andrzej Czajkowski Akceptowała: Hanna Markowska Wicedyrektor Departamentu 3

Spis treści Nr strony 1. Wprowadzenie...5 2. Poszkodowani w wypadkach przy pracy dane GUS...9 3. Renty z tytułu niezdolności do pracy wypłacane przez ZUS...13 4. Renty z tytułu niezdolności do pracy wypadkowe przyznane w 2009 roku...17 5. Renty rodzinne wypłacane przez ZUS...67 6. Renty rodzinne wypadkowe przyznane w 2009 roku...71 7. Podsumowanie...84

1. WPROWADZENIE Następstwem wypadku przy pracy lub choroby zawodowej może być śmierć ubezpieczonego, czasowa lub długotrwała niezdolność do pracy lub powstanie uszczerbku na zdrowiu. Fakty te mogą stanowić podstawę roszczeń ubezpieczonych do wypłaty im świadczeń z tytułu ubezpieczenia wypadkowego. Zasady przyznawania i wypłaty świadczeń wypadkowych od 1 stycznia 2003 r. regulują ustawy: ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. nr 199, poz. 1673 z późn. zm.) oraz ustawa z dnia 30 października 2002 r. o zabezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków i chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach (Dz.U. nr 199, poz. 1674). Ubezpieczonym, którzy doznali uszczerbku na zdrowiu wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, a także członkom rodziny w przypadku śmierci ubezpieczonego wskutek takiego wypadku lub choroby, przysługują następujące świadczenia: zasiłek chorobowy - dla ubezpieczonego, u którego stwierdzono czasową niezdolność do pracy spowodowaną wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową, świadczenie rehabilitacyjne - dla ubezpieczonego, który po wyczerpaniu zasiłku chorobowego z tytułu wypadku lub choroby zawodowej jest nadal niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza rokują odzyskanie zdolności do pracy, zasiłek wyrównawczy - dla ubezpieczonego będącego pracownikiem, którego wynagrodzenie uległo obniżeniu wskutek stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, jednorazowe odszkodowanie - dla ubezpieczonego, który doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, lub dla członków rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty, renta z tytułu niezdolności do pracy - dla ubezpieczonego, który stał się niezdolny do pracy wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, renta szkoleniowa - dla ubezpieczonego, w stosunku do którego orzeczono celowość przekwalifikowania ze względu na niezdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie spowodowaną wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową, renta rodzinna - dla członków rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty uprawnionego do renty z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, dodatek do renty rodzinnej - dla sieroty zupełnej, 5

dodatek pielęgnacyjny - dla ubezpieczonego uprawnionego do renty z tytułu niezdolności do pracy wypadkowej, na zasadach określonych w ustawie o emeryturach i rentach z FUS, pokrycie kosztów leczenia z zakresu stomatologii i szczepień ochronnych oraz zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne w zakresie określonym ustawą. Przedmiotem analizy w poniższym opracowaniu są tylko świadczenia długookresowe przyznane poszkodowanym wskutek wypadków przy pracy lub chorób zawodowych, tj.: renta z tytułu niezdolności do pracy wypadkowa ubezpieczonemu z orzeczoną całkowitą lub częściową niezdolnością do pracy, renta rodzinna wypadkowa - członkom rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty. * * * W myśl obowiązujących przepisów za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą: podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności albo poleceń przełożonych, podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy nawet bez polecenia, w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy, a także: podczas podróży służbowej, podczas szkolenia w zakresie samoobrony lub przy wykonywaniu zadań zleconych przez działające u pracodawcy organizacje związkowe. Ustalenia okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy dokonuje się w protokole powypadkowym w odniesieniu do pracowników albo w karcie wypadku przy pracy w odniesieniu do pozostałych ubezpieczonych w trybie określonym przepisami Kodeksu pracy oraz rozporządzeniem Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 16 września 2004 r. w sprawie wzoru protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy (Dz.U. nr 227, poz. 2298). Tryb uznawania zdarzenia za wypadek przy pracy, kwalifikacja prawna zdarzenia, wzór karty wypadku i termin jej sporządzania są określone rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 19 grudnia 2002r. (Dz.U. nr 236, poz. 1992). 6

Za chorobę zawodową uważa się chorobę spowodowaną działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy lub sposobem wykonywania pracy, która została określona w wykazie chorób zawodowych, stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 lipca 2002r. (Dz.U. nr 132, poz. 1115). W załączniku do rozporządzenia zostało wykazanych 26 chorób, które są uznawane za zawodowe oraz określono okres, w którym wystąpienie udokumentowanych objawów chorobowych upoważnia do rozpoznania choroby zawodowej, pomimo wcześniejszego zakończenia narażenia zawodowego. Podstawę do przyznania świadczeń z tytułu choroby zawodowej stanowi decyzja o stwierdzeniu choroby zawodowej wydana przez właściwego inspektora sanitarnego oraz orzeczenie lekarza orzecznika o stopniu i trwałości naruszenia sprawności organizmu powodującego utratę zdolności do pracy i jego związku z chorobą. * * * W wyniku pełnego ankietowego badania statystycznego przeprowadzonego w oddziałach ZUS zgromadzono dane o 2 750 osobach, którym w 2009r. przyznano rentę wypadkową z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy lub choroby zawodowej oraz dane o 557 osobach, którym przyznano rodzinne renty wypadkowe. 7

2. POSZKODOWANI W WYPADKACH PRZY PRACY DANE GUS

Dane GUS TABL. 1 POSZKODOWANI W WYPADKACH PRZY PRACY WEDŁUG WYBRANYCH SEKCJI GOSPODARKI NARODOWEJ* W LATACH 2008-2009 Wyszczególnienie Ogółem W wypadkach a rok poprzedni = 100 b na 1000 pracujących w liczbach bezwzględnych w odsetkach śmiertelnych ciężkich lekkich OGÓŁEM 2008 104 402 100,0 523 902 102 977 2009 87 052 100,0 401 827 85 824 a 83,4 x 76,7 91,7 83,3 b 7,44 x 0,034 0,07 7,34 w tym: Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo 2008 1 697 1,6 25 18 1 654 i rybactwo 2009 1 336 1,5 19 17 1 300 a 78,7 x 76,0 94,4 78,6 b. x... Górnictwo i wydobywanie 2008 3 156 3,0 31 26 3 099 2009 3 096 3,6 41 41 3 014 a 98,1 x 132,3 157,7 97,3 b. x... Przetwórstwo przemysłowe 2008 41 056 39,3 98 372 40 586 2009 30 570 35,1 59 280 30 231 a 74,5 x 60,2 75,3 74,5 b. x... Wytwarzanie i zaopatrywanie 2008 1 112 1,1 12 11 1 089 w energię elektryczną, gaz, parę wodną, 2009 1 089 1,3 7 17 1 065 gorącą wodę i powietrze do układów a 97,9 x 58,3 154,5 97,8 klimatyzacyjnych b. x... Budownictwo 2008 10 491 10,0 127 172 10 192 2009 8 684 10,0 117 172 8 395 a 82,8 x 92,1 100,0 82,4 b. x... Handel i naprawy 2008 12 129 11,6 59 84 11 986 2009 10 379 11,9 40 76 10 263 a 85,6 x 67,8 90,5 85,6 b. x... Transport i gospodarka magazynowa 2008 6 545 6,3 80 68 6 397 2009 5 816 6,7 38 67 5 711 a 88,9 x 47,5 98,5 89,3 b. x... Administracja publiczna i obrona 2008 3 798 3,6 9 29 3 760 narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia 2009 3 767 4,3 14 28 3 725 społeczne a 99,2 x 155,6 96,6 99,1 b. x... Edukacja 2008 4 348 4,2 12 17 4 319 2009 3 944 4,5 6 21 3 917 a 90,7 x 50,0 123,5 90,7 b. x... Opieka zdrowotna i pomoc społeczna 2008 7 576 7,3 8 17 7 551 2009 7 356 8,5 5 17 7 334 a 97,1 x 62,5 100,0 97,1 b. x... *) Według Polskiej Klasyfikacji Działalności 2007. Źródło : Dane statystyczne GUS Departament Pracy, Monitoring Rynku Pracy Wypadki przy pracy w 2009r marzec 2010. 11

Dane GUS TABL. 2 POSZKODOWANI W WYPADKACH PRZY PRACY WEDŁUG FORM WŁASNOŚCI ORAZ WYBRANYCH SEKCJI GOSPODARKI NARODOWEJ* W 2009 R. Wyszczególnienie Sektor publiczny Sektor prywatny a razem własność własność b w tym śmiertelnych ogółem ogółem prywatna c w tym ciężkich państwowa komunalna mieszana krajowa zagraniczna mieszana OGÓŁEM a 26 868 11 869 13 569 1 430 60 184 40 906 16 364 2 914 b 93 67 20 6 308 268 33 7 c 179 101 65 13 648 531 98 19 w tym: Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo a 425 416 8 1 911 803 99 9 i rybactwo b 3 2-1 16 16 - - c 4 4 - - 13 13 - - Górnictwo i wydobywanie a 2 404 2 117 2 285 692 259 17 416 b 37 36-1 4 1-3 c 39 39 - - 2 - - 2 Przetwórstwo przemysłowe a 1 615 1 020 27 568 28 955 17 734 9848 1373 b 2 2 - - 57 41 15 1 c 14 6 1 7 266 197 65 4 Wytwarzanie i zaopatrywanie a 786 350 200 236 303 175 18 110 w energię elektryczną, gaz, parę b 7 3 1 3 - - - - wodną, gorącą wodę i powietrze c 13 9 1 3 4 1-3 do układów klimatyzacyjnych Budownictwo a 450 323 116 11 8 234 7 282 671 281 b 3 3 - - 114 107 5 2 c 5 4 1-167 153 10 4 Handel i naprawy a 112 64 18 30 10 267 6 478 3 635 154 b - - - - 40 37 3 - c 1 - - 1 75 62 11 2 Transport i gospodarka a 3 219 1 984 1 176 59 2 597 1 961 522 114 magazynowa b 5 4 1-33 31 2 - c 12 7 5-55 51 2 2 Administracja publiczna i obrona a 3 756 2 252 1 504-11 10 1 - narodowa; obowiązkowe b 14 5 9 - - - - - zabezpieczenia społeczne c 28 15 13 - - - - - Edukacja a 3 806 690 3 115 1 138 134 4 - b 5 4 1-1 1 - - c 20 4 16-1 1 - - Opieka zdrowotna i pomoc a 6 843 1 641 5 175 27 513 457 44 12 społeczna b 5 3 2 - - - - - c 15 8 7-2 2 - - *) Według Polskiej Klasyfikacji Działalności 2007. Źródło : Dane statystyczne GUS Departament Pracy, Monitoring Rynku Pracy Wypadki przy pracy w 2009r marzec 2010. 12

3. RENTY Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY WYPŁACANE PRZEZ ZUS 13

14

Renty wypłacane przez ZUS Liczba rencistów TABL. 3 RENTY Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY WYPŁACANE PRZEZ ZUS W LATACH 2008-2009 Wyszczególnienie a rok poprzedni = 100 Przeciętna miesięczna liczba rencistów*) w tys. Przeciętna miesięczna wypłata renty**) w zł. renty z tytułu niezdolności 2008 1 381,0 1 096,34 do pracy ogółem 2009 1 288,3 1 184,23 a 93,3 108,0 w tym: renty z tytułu niezdolności 2008 227,2 2 087,50 do pracy wypadkowe 2009 221,2 2 243,18 a 97,4 107,5 *) Bez osób, które obok świadczenia pracowniczego mają również prawo do świadczenia rolniczego **) Łącznie z emeryturą, w przypadku zbiegu uprawnień 15

Renty wypłacane przez ZUS Liczba rencistów TABL. 4 RENTY Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY WYPADKOWE WYPŁACANE PRZEZ ZUS W 2009 R. Renty z tytułu niezdolności do pracy wypadkowe Przeciętna miesięczna liczba rencistów*) w tys. OGÓŁEM 221,2 renty z tytułu wypadku przy pracy 93,9 renty z tytułu wypadku w drodze do lub z pracy**) 15,4 renty z tytułu choroby zawodowej 111,9 *) Bez osób, które obok świadczenia pracowniczego mają również prawo do świadczenia rolniczego **) Dotyczy tylko rent przyznanych na skutek wypadku w drodze do lub z pracy, który miał miejsce przed 2003 r. Rys. 1 Struktura rent z tytułu niezdolności do pracy wypadkowych wypłacanych przez ZUS w 2009 r. 50,6 % 7,0 % 42,4 % Przyczyna przyznania renty wypadki przy pracy wypadki w drodze do lub z pracy choroby zawodowe 16

4. RENTY Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY WYPADKOWE PRZYZNANE W 2009 ROKU 17

Renty wypadkowe Okoliczności powstania niezdolności TABL. 5 RENTY Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY WYPADKOWE PRZYZNANE W LATACH 2008 2009 WEDŁUG PŁCI RENCISTÓW I OKOLICZNOŚCI POWSTANIA NIEZDOLNOŚCI Wyszczególnienie a rok poprzedni = 100 Ogółem Mężczyźni Kobiety OGÓŁEM*) 2008 2 722 1 964 758 2009 2 750 2 009 741 a 101,0 102,3 97,8 z tego z tytułu: wypadków przy pracy 2008 1 694 1 489 205 2009 1 843 1 588 255 a 108,8 106,6 124,4 chorób zawodowych 2008 1 028 475 553 2009 907 421 486 a 88,2 88,6 87,9 *) Ponadto: w 2008 r. jak i w 2009r. przyznano 6 rent z tytułu niezdolności do pracy powstałej na skutek wypadków w drodze do lub z pracy, które zaistniały jeszcze w 2002 r. (tj. przed wejściem od 1 stycznia 2003 r. nowej ustawy wypadkowej) Rys. 2 Struktura rent wypadkowych według okoliczności powstania niezdolności do pracy w latach 2008-2009 2008 2009 37,8 % 33,0 % 62,2 % 67,0 % Okoliczności powstania niezdolności do pracy wypadki przy pracy choroby zawodowe 19

Renty wypadkowe Okoliczności powstania niezdolności TABL. 6 STRUKTURA RENT Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY WYPADKOWYCH PRZYZNANYCH W 2009 R. WEDŁUG OKOLICZNOŚCI POWSTANIA NIEZDOLNOŚCI I PŁCI RENCISTÓW Okoliczności powstania niezdolności do pracy Ogółem Mężczyźni Kobiety w odsetkach OGÓŁEM 100,0 100,0 100,0 z tego: wypadki przy pracy 67,0 79,0 34,4 choroby zawodowe 33,0 21,0 65,6 TABL. 7 STRUKTURA RENT Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY WYPADKOWYCH PRZYZNANYCH W 2009 R. WEDŁUG PŁCI RENCISTÓW I OKOLICZNOŚCI POWSTANIA NIEZDOLNOŚCI Okoliczności powstania niezdolności do pracy Ogółem Mężczyźni w % ogółem Kobiety OGÓŁEM 100,0 73,1 26,9 z tego: wypadki przy pracy 100,0 86,2 13,8 choroby zawodowe 100,0 46,4 53,6 20

Renty wypadkowe Stopień niezdolności TABL. 8 RENTY Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY WYPADKOWE PRZYZNANE W LATACH 2008 2009 WEDŁUG STOPNIA TEJ NIEZDOLNOŚCI I OKOLICZNOŚCI JEJ POWSTANIA Wyszczególnienie a rok poprzedni = 100 Ogółem całkowita niezdolność do pracy i samodzielnej egzystencji Stopień niezdolności do pracy całkowita niezdolność do pracy częściowa niezdolność do pracy OGÓŁEM*) 2008 2 722 79 404 2 239 2009 2 750 93 410 2 247 a 101,0 117,7 101,5 100,4 z tego z tytułu: wypadków przy pracy 2008 1 694 71 355 1 268 2009 1 843 86 360 1 397 a 108,8 121,1 101,4 110,2 chorób zawodowych 2008 1 028 8 49 971 2009 907 7 50 850 a 88,2 87,5 102,0 87,5 *) patrz uwaga pod tabl. 5 str. 19. 21

Renty wypadkowe Stopień niezdolności TABL. 9 STRUKTURA RENT Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY WYPADKOWYCH PRZYZNANYCH W 2009 R. WEDŁUG OKOLICZNOŚCI JEJ POWSTANIA I STOPNIA TEJ NIEZDOLNOŚCI Stopień niezdolności do pracy Okoliczności powstania niezdolności do pracy Ogółem całkowita niezdolność do pracy i samodzielnej egzystencji całkowita niezdolność do pracy częściowa niezdolność do pracy w odsetkach OGÓŁEM 100,0 100,0 100,0 100,0 z tego: wypadki przy pracy 67,0 92,5 87,8 62,2 choroby zawodowe 33,0 7,5 12,2 37,8 TABL. 10 STRUKTURA RENT Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY WYPADKOWYCH PRZYZNANYCH W 2009 R. WEDŁUG STOPNIA TEJ NIEZDOLNOŚCI I OKOLICZNOŚCI JEJ POWSTANIA Stopień niezdolności do pracy Okoliczności powstania niezdolności do pracy Ogółem całkowita niezdolność do pracy i samodzielnej egzystencji całkowita niezdolność do pracy częściowa niezdolność do pracy w % ogółem OGÓŁEM 100,0 3,4 14,9 81,7 z tego: wypadki przy pracy 100,0 4,7 19,5 75,8 choroby zawodowe 100,0 0,8 5,5 93,7 22

Renty wypadkowe Stopień niezdolności Rys. 3 Struktura rent wypadkowych przyznanych w 2009 r. według stopnia niezdolności do pracy i okoliczności jej powstania całkowita niezdolność do pracy i samodzielnej egzystencji 14,9 % choroby zawodowe 7,5 % 3,4% wypadki przy pracy 92,5 % 81,7 % całkowita niezdolność do pracy 3,4 % choroby zawodowe 12,2 % 81,7 % 14,9% wypadki przy pracy 87,8 % częściowa niezdolność do pracy 3,4 % 14,9 % 81,7% choroby zawodowe 37,8% wypadki przy pracy 62,2 % Stopień niezdolności do pracy 32,1 % 85,8 % 59,8 11,8 % całkowita niezdolność do pracy i samodzielnej egzystencji całkowita niezdolność do pracy częściowa niezdolność do pracy 23

Renty wypadkowe Okres przyznania rent TABL. 11 RENTY Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY WYPADKOWE PRZYZNANE W LATACH 2008-2009 WEDŁUG PŁCI RENCISTÓW, OKOLICZNOŚCI POWSTANIA NIEZDOLNOŚCI DO PRACY I OKRESU TRWANIA NIEZDOLNOŚCI Wyszczególnienie a rok poprzedni = 100 Ogółem Mężczyźni Kobiety OGÓŁEM*) 2008 2 722 1 964 758 2009 2 750 2 009 741 a 101,0 102,3 97,8 renty z tytułu niezdolności do pracy: okresowej 2008 2 346 1 696 650 2009 2 415 1 779 636 a 102,9 104,9 97,8 trwałej 2008 376 268 108 2009 335 230 105 a 89,1 85,8 97,2 w związku z: wypadkiem przy pracy 2008 1 694 1 489 205 2009 1 843 1 588 255 a 108,8 106,6 124,4 renty z tytułu niezdolności do pracy: okresowej 2008 1 609 1 412 197 2009 1 771 1 520 251 a 110,1 107,6 127,4 trwałej 2008 85 77 8 2009 72 68 4 a 84,7 88,3 50,0 chorobą zawodową 2008 1 028 475 553 2009 907 421 486 a 88,2 88,6 87,9 renty z tytułu niezdolności do pracy: okresowej 2008 737 284 453 2009 644 259 385 a 87,4 91,2 85,0 trwałej 2008 291 191 100 2009 263 162 101 a 90,4 84,8 101,0 *) patrz uwaga pod tabl. 5 str. 19. 24

Renty wypadkowe Okres przyznania rent TABL. 12 STRUKTURA RENT Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY WYPADKOWYCH PRZYZNANYCH W 2009 R. WEDŁUG OKOLICZNOŚCI POWSTANIA NIEZDOLNOŚCI, OKRESU TRWANIA NIEZDOLNOŚCI ORAZ PŁCI RENCISTÓW Wyszczególnienie Ogółem Mężczyźni Kobiety w odsetkach OGÓŁEM 100,0 100,0 100,0 renty z tytułu niezdolności do pracy: okresowej 87,8 88,6 85,8 trwałej 12,2 11,4 14,2 w związku z: wypadkiem przy pracy 100,0 100,0 100,0 renty z tytułu niezdolności do pracy: okresowej 96,1 95,7 98,4 trwałej 3,9 4,3 1,6 chorobą zawodową 100,0 100,0 100,0 renty z tytułu niezdolności do pracy: okresowej 71,0 61,5 79,2 trwałej 29,0 38,5 20,8 25

Renty wypadkowe Okres przyznania rent Rys. 4 Struktura rent z tytułu niezdolności do pracy wypadkowych przyznanych w 2009 r. według okoliczności powstania niezdolności i okresu przyznania rent 87,8% ogółem 12,2 % 96,1 % wypadki przy pracy choroby zawodowe 71,0 % 3,9 % 29,0 % Renty z tytułu niezdolności do pracy okresowe stałe 26

TABL. 13 STRUKTURA RENT Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY WYPADKOWYCH PRZYZNANYCH W 2009 R. WEDŁUG WIEKU I PŁCI RENCISTÓW Renty wypadkowe Wiek i płeć Wiek Ogółem Mężczyźni Kobiety w odsetkach OGÓŁEM 100,0 100,0 100,0 19 lat i mniej 0,1 0,0 0,1 20 24 2,5 3,2 0,5 25 29 3,9 4,4 2,7 30 34 5,4 6,1 3,6 35 39 7,3 8,5 4,1 40 44 8,7 9,4 6,6 45 49 13,8 14,9 10,7 50 54 22,2 19,9 28,8 55 59 22,0 20,1 27,3 60 64 9,3 8,7 10,9 65 lat i więcej 4,8 4,8 4,7 TABL. 14 STRUKTURA RENT Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY WYPADKOWYCH PRZYZNANYCH W 2009 R. WEDŁUG PŁCI I WIEKU RENCISTÓW Wiek Ogółem Mężczyźni w % ogółem Kobiety OGÓŁEM 100,0 73,1 26,9 19 lat i mniej 100,0 50,0 50,0 20 24 100,0 94,1 5,9 25 29 100,0 81,5 18,5 30 34 100,0 81,9 18,1 35 39 100,0 85,1 14,9 40 44 100,0 79,5 20,5 45 49 100,0 79,2 20,8 50 54 100,0 65,2 34,8 55 59 100,0 66,6 33,4 60 64 100,0 68,4 31,6 65 lat i więcej 100,0 73,3 26,7 27

Renty wypadkowe Wiek i okoliczności powstania niezdolności TABL. 15 STRUKTURA RENT Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY WYPADKOWYCH PRZYZNANYCH W 2009 R. WEDŁUG WIEKU RENCISTÓW I OKOLICZNOŚCI POWSTANIA NIEZDOLNOŚCI Wiek Ogółem Okoliczności powstania niezdolności wypadek przy pracy choroba zawodowa w odsetkach OGÓŁEM 100,0 100,0 100,0 19 lat i mniej 0,1 0,1-20 24 2,5 3,7-25 29 3,9 5,7 0,3 30 34 5,4 7,5 1,1 35 39 7,3 10,4 1,1 40 44 8,7 12,4 1,2 45 49 13,8 16,1 9,0 50 54 22,2 20,7 25,5 55 59 22,0 18,3 29,5 60 64 9,3 3,9 20,4 65 lat i więcej 4,8 1,2 11,9 TABL. 16 STRUKTURA RENT Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY WYPADKOWYCH PRZYZNANYCH W 2009 R. WEDŁUG OKOLICZNOŚCI POWSTANIA NIEZDOLNOŚCI I WIEKU RENCISTÓW Wiek Ogółem Okoliczności powstania niezdolności wypadek przy pracy choroba zawodowa w % ogółem OGÓŁEM 100,0 67,0 33,0 19 lat i mniej 100,0 100,0-20 24 100,0 100,0-25 29 100,0 97,2 2,8 30 34 100,0 93,3 6,7 35 39 100,0 95,0 5,0 40 44 100,0 95,4 4,6 45 49 100,0 78,4 21,6 50 54 100,0 62,3 37,7 55 59 100,0 55,9 44,1 60 64 100,0 27,7 72,3 65 lat i więcej 100,0 17,6 82,4 28

Renty wypadkowe Wiek i płeć Rys. 5 Struktura osób, którym w 2009 r. przyznano rentę z tytułu niezdolności do pracy wypadkową według płci i wieku wiek 65 lat i więcej 60-64 55-59 50-54 45-49 40-44 35-39 30-34 25-29 20-24 19 lat i mniej j -40-30 -20-10 0 10 20 30 40 % mężczyźni kobiety 29

Renty wypadkowe Sekcje gospodarki narodowej TABL. 17 RENTY Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY WYPADKOWE PRZYZNANE W 2009 R. WEDŁUG PŁCI RENCISTÓW I SEKCJI GOSPODARKI NARODOWEJ Wyszczególnienie Ogółem Mężczyźni Kobiety OGÓŁEM*) 2 750 2 009 741 Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo 100 95 5 Górnictwo i wydobywanie 153 151 2 Przetwórstwo przemysłowe 847 705 142 Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, 14 13 1 gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność 25 24 1 związana z rekultywacją Budownictwo 444 435 9 Handel i naprawy 225 177 48 Transport i gospodarka magazynowa 183 171 12 Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi 21 11 10 Informacja i komunikacja 11 9 2 Działalność finansowa i ubezpieczeniowa 13 3 10 Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości 8 5 3 Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna 46 20 26 Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca 56 47 9 Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia 33 14 19 społeczne Edukacja 339 45 294 Opieka zdrowotna i pomoc społeczna 182 52 130 Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją 21 14 7 Pozostała działalność usługowa 29 18 11 Gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników - - - Organizacje i zespoły eksterytorialne - - - *) patrz uwaga pod tabl. 5 str. 19. 30

Renty wypadkowe Sekcje gospodarki narodowej TABL. 18 RENTY Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY WYPADKOWE PRZYZNANE W 2009 R. WEDŁUG OKOLICZNOŚCI POWSTANIA NIEZDOLNOŚCI I SEKCJI GOSPODARKI NARODOWEJ Wyszczególnienie Ogółem Okoliczności powstania niezdolności wypadek przy choroba pracy zawodowa OGÓŁEM*) 2 750 1 843 907 Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo 100 61 39 Górnictwo i wydobywanie 153 63 90 Przetwórstwo przemysłowe 847 639 208 Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, 14 9 5 gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność 25 19 6 związana z rekultywacją Budownictwo 444 423 21 Handel i naprawy 225 214 11 Transport i gospodarka magazynowa 183 162 21 Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi 21 18 3 Informacja i komunikacja 11 11 - Działalność finansowa i ubezpieczeniowa 13 12 1 Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości 8 7 1 Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna 46 20 26 Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca 56 53 3 Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe 33 26 7 zabezpieczenia społeczne Edukacja 339 13 326 Opieka zdrowotna i pomoc społeczna 182 56 126 Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją 21 16 5 Pozostała działalność usługowa 29 21 8 Gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników - - - Organizacje i zespoły eksterytorialne - - - *) patrz uwaga pod tabl. 5 str. 19. 31

Renty wypadkowe Sekcje gospodarki narodowej TABL. 19 RENTY Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY WYPADKOWE PRZYZNANE W 2009 R. WEDŁUG SEKCJI GOSPODARKI NARODOWEJ W PRZELICZENIU NA 1000 PRACUJĄCYCH. Wyszczególnienie Renty z tytułu niezdolności do pracy wypadkowe Ogółem w odsetkach na 1000 pracujących**) OGÓŁEM*) 2 750 100,0 0,239 Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo 100 3,6 0,930 Górnictwo i wydobywanie 153 5,6 0,838 Przetwórstwo przemysłowe 847 30,8 0,351 Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, 14 0,5 0,093 gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność 25 0,9 0,185 związana z rekultywacją Budownictwo 444 16,1 0,506 Handel i naprawy 225 8,2 0,101 Transport i gospodarka magazynowa 183 6,6 0,257 Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi 21 0,8 0,075 Informacja i komunikacja 11 0,4 0,046 Działalność finansowa i ubezpieczeniowa 13 0,5 0,038 Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości 8 0,3 0,042 Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna 46 1,7 0,097 Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca 56 2,0 0,153 Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe 33 1,2 0,052 zabezpieczenia społeczne Edukacja 339 12,3 0,316 Opieka zdrowotna i pomoc społeczna 182 6,6 0,246 Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją 21 0,8 0,138 Pozostała działalność usługowa 29 1,1 0,146 Gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników - - - Organizacje i zespoły eksterytorialne - - - *) patrz uwaga pod tabl. 5 str. 19. **) poza rolnictwem indywidualnym. 32

Renty wypadkowe Sekcje gospodarki narodowej Rys. 6 Struktura rent z tytułu niezdolności do pracy wypadkowych przyznanych w 2009 r według sekcji gospodarki narodowej 37,8% 3,6% 8,8% 16,1% 6,6% 12,3% 6,6% 8,2% Sekcje gospodarki narodowej rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo przemysł*) budownictwo handel i naprawy transport i gospodarka magazynowa edukacja opieka zdrowotna i pomoc społeczna pozostałe sekcje *) przemysł: górnictwo i wydobywanie; przetwórstwo przemysłowe; wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych; dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją. 33

Renty wypadkowe Sekcje gospodarki narodowej Rys. 7 Renty z tytułu niezdolności do pracy wypadkowe przyznane w 2009 r. według wybranych sekcji gospodarki narodowej w przeliczeniu na 1000 pracujących*) rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo 0,930 przemysł**) 0,360 budownictwo 0,506 handel i naprawy 0,101 transport i gospodarka magazynowa 0,257 działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi 0,075 informacja i komunikacja 0,046 działalność finansowa i ubezpieczeniowa 0,038 działalność związana z obsługą rynku nieruchomości 0,042 administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne 0,052 edukacja 0,316 opieka zdrowotna i pomoc społeczna 0,246 * )poza rolnictwem indywidualnym *) przemysł: górnictwo i wydobywanie; przetwórstwo przemysłowe; wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych; dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją 34

Renty wypadkowe Zawody i specjalności TABL. 20 RENTY Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY WYPADKOWE PRZYZNANE W 2009 R. WEDŁUG OKOLICZNOŚCI POWSTANIA NIEZDOLNOŚCI ORAZ ZAWODÓW I SPECJALNOŚCI POSZKODOWANYCH Zawody i specjalności Ogółem Okoliczności powstania niezdolności wypadek przy pracy choroba zawodowa OGÓŁEM*) 2 750 1 843 907 Przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy, zawodowi działacze 2-2 Kierownicy dużych i średnich organizacji 22 16 6 Kierownicy małych zakładów pracy 87 85 2 Specjaliści nauk fizycznych, matematycznych i technicznych 27 17 10 Specjaliści nauk przyrodniczych i ochrony zdrowia 42 20 22 Specjaliści szkolnictwa 432 8 424 Pozostali specjaliści 20 14 6 Średni personel techniczny 78 54 24 Średni personel w zakresie nauk biologicznych i ochrony zdrowia 42 12 30 Nauczyciele praktycznej nauki zawodu i instruktorzy 2-2 Pracownicy pozostałych specjalności 43 40 3 Pracownicy obsługi biurowej 48 44 4 Pracownicy obrotu pieniężnego i obsługi klientów 8 7 1 Pracownicy usług osobistych i ochrony 46 35 11 Modelki, sprzedawcy i demonstratorzy 61 55 6 Rolnicy 11 11 - Ogrodnicy 3 3 - Leśnicy i rybacy 30 14 16 Górnicy i robotnicy budowlani 444 344 100 Robotnicy obróbki metali i mechanicy maszyn i urządzeń 404 324 80 Robotnicy zawodów precyzyjnych, ceramicy, wytwórcy wyrobów 27 12 15 galanteryjnych, robotnicy poligraficzni i pokrewni Pozostali robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy 199 156 43 Operatorzy maszyn i urządzeń wydobywczych i przetwórczych 103 73 30 Operatorzy i monterzy maszyn 109 89 20 Kierowcy i operatorzy pojazdów 238 211 27 Pracownicy przy pracach prostych w handlu i usługach 76 67 9 Robotnicy pomocniczy w rolnictwie, rybołówstwie i pokrewni 8 7 1 Robotnicy pomocniczy w górnictwie, przemyśle, budownictwie 137 124 13 i transporcie uczniowie 1 1 - *) patrz uwaga pod tabl. 5 str. 19. 35

Renty wypadkowe Zawody i specjalności TABL. 21 STRUKTURA RENT Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY WYPADKOWYCH PRZYZNANYCH W 2009 R. WEDŁUG ZAWODÓW I SPECJALNOŚCI POSZKODOWANYCH ORAZ OKOLICZNOŚCI POWSTANIA NIEZDOLNOŚCI Zawody i specjalności Ogółem Okoliczności powstania niezdolności wypadek przy pracy w odsetkach choroba zawodowa OGÓŁEM 100,0 100,0 100,0 Przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy, zawodowi działacze 0,1-0,2 Kierownicy dużych i średnich organizacji 0,8 0,9 0,7 Kierownicy małych zakładów pracy 3,2 4,6 0,2 Specjaliści nauk fizycznych, matematycznych i technicznych 1,0 0,9 1,1 Specjaliści nauk przyrodniczych i ochrony zdrowia 1,5 1,1 2,4 Specjaliści szkolnictwa 15,7 0,4 46,8 Pozostali specjaliści 0,7 0,8 0,7 Średni personel techniczny 2,8 2,9 2,7 Średni personel w zakresie nauk biologicznych i ochrony zdrowia 1,5 0,6 3,3 Nauczyciele praktycznej nauki zawodu i instruktorzy 0,1-0,2 Pracownicy pozostałych specjalności 1,6 2,2 0,3 Pracownicy obsługi biurowej 1,7 2,4 0,4 Pracownicy obrotu pieniężnego i obsługi klientów 0,3 0,4 0,1 Pracownicy usług osobistych i ochrony 1,7 1,9 1,2 Modelki, sprzedawcy i demonstratorzy 2,2 3,0 0,7 Rolnicy 0,4 0,6 - Ogrodnicy 0,1 0,2 - Leśnicy i rybacy 1,1 0,8 1,8 Górnicy i robotnicy budowlani 16,1 18,7 11,0 Robotnicy obróbki metali i mechanicy maszyn i urządzeń 14,7 17,6 8,8 Robotnicy zawodów precyzyjnych, ceramicy, wytwórcy wyrobów 1,0 0,6 1,7 galanteryjnych, robotnicy poligraficzni i pokrewni Pozostali robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy 7,2 8,5 4,7 Operatorzy maszyn i urządzeń wydobywczych i przetwórczych 3,7 4,0 3,3 Operatorzy i monterzy maszyn 4,0 4,8 2,2 Kierowcy i operatorzy pojazdów 8,7 11,4 3,0 Pracownicy przy pracach prostych w handlu i usługach 2,8 3,6 1,0 Robotnicy pomocniczy w rolnictwie, rybołówstwie i pokrewni 0,3 0,4 0,1 Robotnicy pomocniczy w górnictwie, przemyśle, budownictwie 5,0 6,7 1,4 i transporcie uczniowie 0,0 0,0-36

Renty wypadkowe Województwa TABL. 22 RENTY Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY WYPADKOWE PRZYZNANE W 2009 R. WEDŁUG WOJEWÓDZTW W PRZELICZENIU NA 1000 PRACUJACYCH. Województwa Ogółem Renty z tytułu niezdolności do pracy wypadkowe w odsetkach na 1000 pracujących**) OGÓŁEM*) 2 750 100,0 0,239 Dolnośląskie 214 7,8 0,231 Kujawsko-pomorskie 169 6,2 0,286 Lubelskie 154 5,6 0,314 Lubuskie 94 3,4 0,327 Łódzkie 160 5,8 0,206 Małopolskie 223 8,1 0,236 Mazowieckie 245 8,9 0,129 Opolskie 15 0,5 0,054 Podkarpackie 126 4,6 0,240 Podlaskie 45 1,6 0,161 Pomorskie 171 6,2 0,253 Śląskie 447 16,3 0,290 Świętokrzyskie 40 1,5 0,124 Warmińsko-mazurskie 62 2,3 0,174 Wielkopolskie 510 18,5 0,454 Zachodniopomorskie 75 2,7 0,155 *) patrz uwaga pod tabl. 5 str. 19. **) poza rolnictwem indywidualnym. 37

Renty wypadkowe Województwa Rys. 8 Renty z tytułu niezdolności do pracy wypadkowe przyznane w 2009 r. według województw w przeliczeniu na 1000 pracujących*) Pomorskie Zachodniopomorskie Kujawsko-Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Lubuskie Wielkopolskie Mazowieckie Łódzkie Lubelskie Dolnośląskie Opolskie Świętokrzyskie Śląskie Małopolskie Podkarpackie poniżej 0,100 (1) ** 0,100-0,200 (5) 0,200-0,300 (7) 0,300-0,400 (2) 0,400 i więcej (1) *) poza rolnictwem indywidualnym **) liczba województw 38

Renty wypadkowe Województwa Rys. 9 Renty z tytułu niezdolności do pracy wypadkowe przyznane w 2009 r. według województw i okoliczności powstania niezdolności do pracy Pomorskie Zachodniopomorskie Kujawsko-Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Lubuskie Wielkopolskie Mazowieckie Łódzkie Lubelskie Dolnośląskie Opolskie Świętokrzyskie Śląskie Małopolskie Podkarpackie Okoliczności powstania niezdolności do pracy wypadki przy pracy choroby zawodowe 39

Renty wypadkowe Staż pracy TABL. 23 STRUKTURA RENT Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY WYPADKOWYCH PRZYZNANYCH W 2009 R. WEDŁUG STAŻU PRACY I PŁCI RENCISTÓW Staż *) w latach Ogółem Mężczyźni Kobiety w odsetkach OGÓŁEM 100,0 100,0 100,0 5 lat i mniej 7,7 8,5 5,5 6 10 6,2 7,0 4,1 11 15 7,6 8,7 4,7 16 20 9,0 9,9 6,9 21 25 11,0 12,0 8,1 26 30 16,5 15,5 19,0 31 35 20,7 17,5 29,3 36 lat i więcej 21,3 20,9 22,4 Przeciętny staż 25,8 24,9 28,1 TABL. 24 STRUKTURA RENT Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY WYPADKOWYCH PRZYZNANYCH W 2009 R. WEDŁUG PŁCI I STAŻU PRACY RENCISTÓW Staż *) w latach Ogółem Mężczyźni w % ogółem Kobiety OGÓŁEM 100,0 73,1 26,9 5 lat i mniej 100,0 80,6 19,4 6 10 100,0 82,5 17,5 11 15 100,0 83,3 16,7 16 20 100,0 79,5 20,5 21 25 100,0 80,1 19,9 26 30 100,0 68,9 31,1 31 35 100,0 61,9 38,1 36 lat i więcej 100,0 71,6 28,4 *) Staż pracy zawiera staż składkowy i nieskładkowy ( bez stażu hipotetycznego ) Przeciętny staż liczony z pełnej liczby miesięcy składkowych i nieskładkowych 40

Renty wypadkowe Staż pracy TABL. 25 STRUKTURA RENT Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY WYPADKOWYCH PRZYZNANYCH W 2009 R. WEDŁUG STAŻU PRACY RENCISTÓW I OKOLICZNOŚCI POWSTANIA NIEZDOLNOŚCI Staż *) w latach Ogółem Okoliczności powstania niezdolności wypadek przy choroba pracy zawodowa w odsetkach OGÓŁEM 100,0 100,0 100,0 5 lat i mniej 7,7 11,4 0,1 6 10 6,2 8,9 0,9 11 15 7,6 10,3 2,2 16 20 9,0 12,5 2,0 21 25 11,0 14,4 4,1 26 30 16,5 14,3 20,9 31 35 20,7 15,8 30,5 36 lat i więcej 21,3 12,4 39,3 Przeciętny staż 25,8 21,9 33,5 TABL. 26 STRUKTURA RENT Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY WYPADKOWYCH PRZYZNANYCH W 2009 R. WEDŁUG OKOLICZNOŚCI POWSTANIA NIEZDOLNOŚCI I STAŻU PRACY RENCISTÓW Staż *) w latach Ogółem Okoliczności powstania niezdolności wypadek przy choroba pracy zawodowa w % ogółem OGÓŁEM 100,0 67,0 33,0 5 lat i mniej 100,0 99,5 0,5 6 10 100,0 95,3 4,7 11 15 100,0 90,5 9,5 16 20 100,0 92,8 7,2 21 25 100,0 87,7 12,3 26 30 100,0 58,1 41,9 31 35 100,0 51,3 48,7 36 lat i więcej 100,0 39,1 60,9 *) Staż pracy zawiera staż składkowy i nieskładkowy ( bez stażu hipotetycznego ) Przeciętny staż liczony z pełnej liczby miesięcy składkowych i nieskładkowych 41

Renty wypadkowe Staż pracy Rys. 10 Struktura według stażu *) pracy i płci osób, którym przyznano rentę z tytułu niezdolności do pracy wypadkową w 2009 r. staż 36 lat i więcej 31--35 26--30 21--25 16--20 11--15 6--10 5 lat i mniej -35-30 -25-20 -15-10 -5 0 5 10 15 20 25 30 35 % mężczyżni kobiety *) staż pracy bez stażu hipotetycznego Rys. 11 Struktura stażu pracy osób, którym przyznano renty wypadkowe w 2009 r. Staż pracy ogółem 78,7 % 7,3 % 14,0 % okresy składkowe okresy nieskładkowe staż hipotetyczny 42

Renty z tytułu wypadków przy pracy Wydarzenia powodujące wypadek TABL. 27 RENTY Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY SPOWODOWANEJ WYPADKIEM PRZY PRACY PRZYZNANE W 2009 R. WEDŁUG WYDARZEŃ BĘDĄCYCH ODCHYLENIEM OD STANU NORMALNEGO*), POWODUJĄCYCH WYPADKI I SEKCJI GOSPODARKI NARODOWEJ. wydarzenia będące odchyleniem od stanu normalnego: Wyszczególnienie Ogółem Odchylenie związane z elektrycznością, pożar, wybuch Wyrzut wyciek, emisja substancji szkodliwych Uszkodzenie, rozerwanie, pęknięcie ześlizgnięcie, upadek, załamanie się czynnika materialnego Utrata kontroli nad: maszyną środkami transportu, transportowanym ładunkiem, narzędziem, obiektem, zwierzęciem Poślizgnięcie, potknięcie się, upadek osoby Ruch ciała związany z wysiłkiem fizycznym (prowadzący na ogół do urazu wewnętrznego) Pozostałe Brak danych OGÓŁEM 1 843 23 27 375 409 577 162 124 146 Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo 61 1-21 6 21 3 5 4 i rybactwo Górnictwo i wydobywanie 63 2 1 19 13 15 7 6 - Przetwórstwo przemysłowe 639 10 13 123 186 167 56 33 51 Wytwarzanie i zaopatrywanie w 9 1-1 3 2 2 - - energię elektryczną gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych Dostawa wody; gospodarowanie 19-1 5 2 3 2 3 3 ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją Budownictwo 423 5 9 116 50 180 16 13 34 Handel i naprawy 214 2-39 60 53 30 12 18 Transport i gospodarka 162 2 2 20 47 43 8 20 20 magazynowa Działalność związana 18 - - 4 2 6 2 2 2 zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi Informacja i komunikacja 11 - - 4 2 5 - - - Działalność finansowa 12 - - 1 2 5-2 2 i ubezpieczeniowa Działalność związana z obsługą 7 - - - 2 4-1 - rynku nieruchomości Działalność profesjonalna, 20 - - 2 5 5 2 4 2 naukowa i techniczna Działalność w zakresie usług 53 - - 5 12 22 5 7 2 administrowania i działalność wspierająca Administracja publiczna i obrona 26 - - 1 2 14 2 5 2 narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne Edukacja 13 - - 3-8 1-1 Opieka zdrowotna i pomoc społeczna 56 - - 6 5 13 23 9 - Działalność związana z kulturą, 16 - - 1 5 4 3 2 1 rozrywką i rekreacją Pozostała działalność usługowa 21-1 4 5 7 - - 4 Gospodarstwa domowe zatrudniające - - - - - - - - - pracowników Organizacje i zespoły eksterytorialne - - - - - - - - - *) Klasyfikacja wydarzeń będących odchyleniem od stanu normalnego na podstawie Rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy w sprawie statystycznej karty wypadku przy pracy (Dz. U. Nr 269 poz. 2672 z 2004 r.). 43

Renty z tytułu wypadków przy pracy Wydarzenia powodujące wypadek TABL. 28 RENTY Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY SPOWODOWANEJ WYPADKIEM PRZY PRACY PRZYZNANE W 2009 R. WEDŁUG WYDARZEŃ POWODUJĄCYCH URAZ*) I SEKCJI GOSPODARKI NARODOWEJ wydarzenia powodujące uraz: Wyszczególnienie Ogółem Kontakt z prądem elektrycznym, temperaturą, niebezpiecznymi substancjami i preparatami chemicznymi Tonięcie, zakopanie, zamknięcie Zderzenie z / uderzenie w nieruchomy obiekt Uderzenie przez obiekt w ruchu Kontakt z przedmiotem ostrym, szorstkim, chropowatym Uwięzienie, zmiażdżenie Pozostałe Brak danych OGÓŁEM 1 843 37 15 419 491 198 185 391 107 Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo 61 1-10 22 6 3 15 4 i rybactwo Górnictwo i wydobywanie 63 1 2 13 20 3 11 12 1 Przetwórstwo przemysłowe 639 20 1 122 169 79 102 103 43 Wytwarzanie i zaopatrywanie w 9 1-1 4 1-2 - energię elektryczną gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych Dostawa wody; gospodarowanie 19 1 1 1 8-3 3 2 ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją Budownictwo 423 6 7 152 99 47 25 74 13 Handel i naprawy 214 3 3 41 62 28 15 51 11 Transport i gospodarka 162 2-30 56 13 14 32 15 magazynowa Działalność związana 18 - - 4 4 2 2 6 - zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi Informacja i komunikacja 11 - - 3 4 1-3 - Działalność finansowa 12 - - 1 5 1-5 - i ubezpieczeniowa Działalność związana z obsługą 7 - - 2 3 - - 2 - rynku nieruchomości Działalność profesjonalna, 20 - - 4 4 3 2 6 1 naukowa i techniczna Działalność w zakresie usług 53 - - 8 14 4 3 20 4 administrowania i działalność wspierająca Administracja publiczna i obrona 26 1-8 4 2 1 10 - narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne Edukacja 13-1 3-1 - 4 4 Opieka zdrowotna i pomoc społeczna 56 - - 7 5 4-33 7 Działalność związana z kulturą, 16 - - 3 2 1 2 8 - rozrywką i rekreacją Pozostała działalność usługowa 21 1-6 6 2 2 2 2 Gospodarstwa domowe zatrudniające - - - - - - - - - pracowników Organizacje i zespoły eksterytorialne - - - - - - - - - *) Klasyfikacja wydarzeń powodujących uraz na podstawie Rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy w sprawie statystycznej karty wypadku przy pracy (Dz. U. Nr 269 poz. 2672 z 2004 r.). 44

Renty z tytułu wypadków przy pracy Sekcje gospodarki narodowej TABL. 29 RENTY Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY SPOWODOWANEJ WYPADKIEM PRZY PRACY PRZYZNANE W 2009 R. WEDŁUG SEKCJI GOSPODARKI NARODOWEJ W PRZELICZENIU NA 1000 PRACUJĄCYCH. Wyszczególnienie Renty z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy Ogółem w odsetkach na 1000 pracujących*) OGÓŁEM*) 1 843 100,0 0,160 Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo 61 3,3 0,567 Górnictwo i wydobywanie 63 3,4 0,345 Przetwórstwo przemysłowe 639 34,7 0,265 Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę 9 0,5 0,060 wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz 19 1,0 0,141 działalność związana z rekultywacją Budownictwo 423 23,0 0,482 Handel i naprawy 214 11,6 0,096 Transport i gospodarka magazynowa 162 8,8 0,227 Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi 18 1,0 0,064 Informacja i komunikacja 11 0,6 0,046 Działalność finansowa i ubezpieczeniowa 12 0,6 0,035 Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości 7 0,4 0,037 Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna 20 1,1 0,042 Działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca 53 2,9 0,144 Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe 26 1,4 0,041 zabezpieczenia społeczne Edukacja 13 0,7 0,012 Opieka zdrowotna i pomoc społeczna 56 3,0 0,076 Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją 16 0,9 0,105 Pozostała działalność usługowa 21 1,1 0,106 Gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników - - - Organizacje i zespoły eksterytorialne - - - *) poza rolnictwem indywidualnym. 45

Renty z tytułu wypadków przy pracy Sekcje gospodarki narodowej Rys. 12 Renty z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy przyznane w 2009 r. według wybranych sekcji gospodarki narodowej w przeliczeniu na na 1000 pracujących*) rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo 0,567 przemysł**) 0,253 budownictwo 0,482 handel i naprawy 0,096 transport i gospodarka magazynowa 0,227 działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi 0,064 informacja i komunikacja 0,046 działalność finansowa i ubezpieczeniowa 0,035 działalność związana z obsługą rynku nieruchomości 0,037 administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne 0,041 edukacja 0,012 opieka zdrowotna i pomoc społeczna 0,076 * )poza rolnictwem indywidualnym **) przemysł: górnictwo i wydobywanie; przetwórstwo przemysłowe; wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych; dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalność związana z rekultywacją 46

Renty z tytułu wypadków przy pracy Grupy chorobowe TABL. 30 RENTY Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY SPOWODOWANEJ WYPADKIEM PRZY PRACY PRZYZNANE W 2009R.WEDŁUG WYBRANYCH GRUP CHOROBOWYCH*) I PŁCI RENCISTÓW Grupy chorobowe Ogółem Mężczyźni Kobiety OGÓŁEM 1 843 1 588 255 w tym: Urazy, zatrucia i inne określone skutki 1 152 1 015 137 działania czynników zewnętrznych Choroby układu kostno-stawowego, 102 67 35 mięśniowego i tkanki łącznej Choroby układu nerwowego 67 53 14 Choroby oka i przydatków oka 39 36 3 Choroby układu krążenia 38 33 5 Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania 22 17 5 Brak danych 392 340 52 TABL. 31 STRUKTURA RENT Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY SPOWODOWANEJ WYPADKIEM PRZYZNANYCH W 2009 R. PRZY PRACY WEDŁUG WYBRANYCH GRUP CHOROBOWYCH*) I PŁCI RENCISTÓW Grupy chorobowe Ogółem Mężczyźni Kobiety w odsetkach OGÓŁEM 100,0 100,0 100,0 w tym: Urazy, zatrucia i inne określone skutki 62,5 63,9 53,7 działania czynników zewnętrznych Choroby układu kostno-stawowego, 5,5 4,2 13,7 mięśniowego i tkanki łącznej Choroby układu nerwowego 3,6 3,3 5,5 Choroby oka i przydatków oka 2,1 2,3 1,2 Choroby układu krążenia 2,1 2,1 2,0 Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania 1,2 1,1 2,0 Brak danych 21,3 21,4 20,4 *) Grupy chorobowe według Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych. Rewizja X. 47

Renty z tytułu wypadków przy pracy Grupy chorobowe TABL. 32 RENTY Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY SPOWODOWANEJ WYPADKIEM PRZY PRACY PRZYZNANE W 2009R. WEDŁUG WYBRANYCH GRUP CHOROBOWYCH*) I STOPNIA NIEZDOLNOŚCI DO PRACY Grupy chorobowe Ogółem całkowita niezdolność do pracy i samodzielnej egzystencji Stopień niezdolności do pracy całkowita niezdolność do pracy częściowa niezdolność do pracy OGÓŁEM 1 843 86 360 1 397 w tym: Urazy, zatrucia i inne określone skutki 1 152 54 233 865 działania czynników zewnętrznych Choroby układu kostno-stawowego, 102-13 89 mięśniowego i tkanki łącznej Choroby układu nerwowego 67 14 18 35 Choroby oka i przydatków oka 39-6 33 Choroby układu krążenia 38 3 11 24 Zaburzenia psychiczne i zaburzenia 22 2 1 19 zachowania Brak danych 392 13 71 308 TABL. 33 STRUKTURA RENT Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY SPOWODOWANEJ WYPADKIEM PRZY PRACY PRZYZNANYCH W 2009R. WEDŁUG WYBRANYCH GRUP CHOROBOWYCH*) I STOPNIA NIEZDOLNOŚCI DO PRACY Grupy chorobowe Ogółem całkowita niezdolność do pracy i samodzielnej egzystencji Stopień niezdolności do pracy całkowita niezdolność do pracy w % ogółem częściowa niezdolność do pracy OGÓŁEM 100,0 4,7 19,5 75,8 w tym: Urazy, zatrucia i inne określone skutki działania czynników zewnętrznych 100,0 4,7 20,2 75,1 Choroby układu kostno-stawowego, mięśniowego i tkanki łącznej 100,0-12,7 87,3 Choroby układu nerwowego 100,0 20,9 26,9 52,2 Choroby oka i przydatków oka 100,0-15,4 84,6 Choroby układu krążenia 100,0 7,9 28,9 63,2 Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania 100,0 9,1 4,5 86,4 Brak danych 100,0 3,3 18,1 78,6 *) Grupy chorobowe według Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych. Rewizja X. 48

Renty z tytułu wypadków przy pracy Grupy chorobowe Rys. 13 Renty z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy przyznane w latach 2008-2009 według wybranych grup chorobowych Urazy, zatrucia i inne określone skutki działania czynników zewnętrznych 1058 1152 choroby ukłądu kostnostawowego, mięśniowego i tkanki łącznej 102 104 choroby układu nerwowego 67 58 choroby oka i przydatków oka 39 38 choroby układu krążenia 38 47 Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania 22 23 0 200 400 600 800 1000 1200 1400 liczba rent 2008 2009 49

Renty z tytułu wypadków przy pracy Województwa TABL. 34 RENTY Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY SPOWODOWANEJ WYPADKIEM PRZY PRACY PRZYZNANE W 2009 R. WEDŁUG WOJEWÓDZTW W PRZELICZENIU NA 1000 PRACUJĄCYCH. Województwa Renty z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy Ogółem w odsetkach na 1000 pracujących*) OGÓŁEM 1 843 100,0 0,160 Dolnośląskie 159 8,6 0,171 Kujawsko-pomorskie 140 7,6 0,237 Lubelskie 78 4,2 0,159 Lubuskie 81 4,4 0,281 Łódzkie 134 7,3 0,173 Małopolskie 126 6,8 0,133 Mazowieckie 189 10,3 0,099 Opolskie 13 0,7 0,047 Podkarpackie 86 4,7 0,164 Podlaskie 34 1,8 0,122 Pomorskie 140 7,6 0,207 Śląskie 259 14,1 0,168 Świętokrzyskie 32 1,7 0,099 Warmińsko-mazurskie 50 2,7 0,140 Wielkopolskie 264 14,3 0,235 Zachodniopomorskie 58 3,2 0,120 *) poza rolnictwem indywidualnym 50

Renty z tytułu wypadków przy pracy Województwa Rys. 14 Renty z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy przyznane w 2009r. według województw w przeliczeniu na 1000 pracujących*) Pomorskie Zachodniopomorskie Kujawsko-Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Lubuskie Wielkopolskie Mazowieckie Łódzkie Lubelskie Dolnośląskie Opolskie Świętokrzyskie Śląskie Małopolskie Podkarpackie poniżej 0,070 (1)** 0,070-0,140 (5) 0,140-0,210 (7) 0,210-0,280 (2) 0,280 i więcej (1) *) poza rolnictwem indywidualnym **) liczba województw 51

Renty z tytułu chorób zawodowych Płeć TABL. 35 RENTY Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY SPOWODOWANEJ CHOROBĄ ZAWODOWĄ PRZYZNANE W 2009R. WEDŁUG PŁCI RENCISTÓW I RODZAJU CHORÓB* Choroby zawodowe Ogółem Mężczyźni Kobiety OGÓŁEM 907 421 486 Zatrucia ostre albo przewlekłe 5-5 Gorączka metaliczna 2 1 1 Pylice płuc 89 78 11 Choroby opłucnej lub osierdzia wywołane pyłem azbestu 11 8 3 Zapalenie oskrzeli 7 7 - Astma oskrzelowa 16 13 3 Zewnątrzpochodne alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych 2 2 - Ostre uogólnione reakcje alergiczne 2-2 Byssinoza - - - Beryloza 13 12 1 Choroby płuc wywołane pyłem metali twardych 4 4 - Alergiczny nieżyt nosa 3 3 - Zapalenie obrzękowe krtani o podłożu alergicznym 2 1 1 Przedziurawienie przegrody nosa - - - Choroby narządu głosu 442 66 376 Choroby wywołane działaniem promieniowania jonizującego 1-1 Nowotwory złośliwe 23 18 5 Choroby skóry 29 12 17 Choroby układu ruchu 37 15 22 Przewlekłe choroby obwodowego układu nerwowego 12 5 7 Uszkodzenia słuchu 122 118 4 Zespół wibracyjny 24 22 2 Choroby wywołane pracą w warunkach podwyższonego ciśnienia atmosferycznego - - - Choroby wywołane działaniem wysokich albo niskich temperatur otoczenia - - - Choroby układu wzrokowego 11 9 2 Choroby zakaźne 50 27 23 *) Choroby zawodowe zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 30 lipca 2002 r. (Dz. U. 2002 r. nr 132 poz. 1115, z późn. zm.) 52

Renty z tytułu chorób zawodowych Płeć TABL. 36 STRUKTURA RENT Z TYTUŁU NIEZDOLNOŚCI DO PRACY SPOWODOWANEJ CHOROBĄ ZAWODOWĄ PRZYZNANYCH W 2009R. WEDŁUG RODZAJU CHORÓB* I PŁCI RENCISTÓW Choroby zawodowe Ogółem Mężczyźni Kobiety w odsetkach OGÓŁEM 100,0 100,0 100,0 Zatrucia ostre albo przewlekłe 0,6-1,0 Gorączka metaliczna 0,2 0,2 0,2 Pylice płuc 9,8 18,5 2,3 Choroby opłucnej lub osierdzia wywołane pyłem azbestu 1,2 1,9 0,6 Zapalenie oskrzeli 0,8 1,7 - Astma oskrzelowa 1,8 3,1 0,6 Zewnątrzpochodne alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych 0,2 0,5 - Ostre uogólnione reakcje alergiczne 0,2-0,4 Byssinoza - - - Beryloza 1,4 2,9 0,2 Choroby płuc wywołane pyłem metali twardych 0,5 0,9 - Alergiczny nieżyt nosa 0,3 0,7 - Zapalenie obrzękowe krtani o podłożu alergicznym 0,2 0,2 0,2 Przedziurawienie przegrody nosa - - - Choroby narządu głosu 48,7 15,7 77,4 Choroby wywołane działaniem promieniowania jonizującego 0,1-0,2 Nowotwory złośliwe 2,5 4,3 1,0 Choroby skóry 3,2 2,9 3,5 Choroby układu ruchu 4,1 3,6 4,5 Przewlekłe choroby obwodowego układu nerwowego 1,3 1,2 1,5 Uszkodzenia słuchu 13,5 28,0 0,8 Zespół wibracyjny 2,7 5,2 0,4 Choroby wywołane pracą w warunkach podwyższonego ciśnienia atmosferycznego - - - Choroby wywołane działaniem wysokich albo niskich temperatur otoczenia - - - Choroby układu wzrokowego 1,2 2,1 0,4 Choroby zakaźne 5,5 6,4 4,8 *) Choroby zawodowe zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 30 lipca 2002 r. (Dz. U. 2002 r. nr 132 poz. 1115, z późn. zm.) 53

Renty z tytułu chorób zawodowych Płeć Rys. 15 Struktura rent z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej chorobą zawodową przyznanych w 2009r. według rodzaju chorób i płci rencistów choroby narządu głosu uszkodzenia słuchu choroby zakaźne choroby skóry astma oskrzelowa pylice płuc choroby układu ruchu nowotwory złośliwe zespół wibracyjny pozostałe 15,7% 28,0% 6,4% 2,9% 3,1% 18,5% 3,6% 4,3% 5,2% 12,3% 0,8% 4,8% 3,5% 0,6% 2,3% 4,5% 1,0% 0,4% 4,7% 77,4% mężczyźni kobiety 54

Renty z tytułu chorób zawodowych Rodzaje chorób Rys. 16 Renty z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej chorobą zawodową przyznane w latach 2008-2009 według rodzaju chorób choroby narządu głosu 442 480 uszkodzenia słuchu choroby zakaźne 50 46 122 120 choroby skóry astma oskrzelowa pylice płuc choroby układu ruchu nowotwory złośliwe zespół wibracyjny pozostałe 29 44 16 12 37 51 23 27 24 23 89 75 96 129 0 200 400 600 2008 2009 liczba rent 55