Marek Prengel ŚRODKI ZWALCZANIA PRZESTĘPCZOŚCI PRANIA PIENIĘDZY W UJĘCIU PRAWNOPORÓWNAWCZYM EINE RECHTSVERGLEICHENDE ERFASSUNG DER BEKÄMPFUNGSMITTEL DER GELDWÄSCHEKRIMINALITÄT Toruń 2003
SPIS TREŚCI - OGÓLNY - Spis treści - szczegółowy 13 Inhaltsverzeichnis 23 Wykaz tabel i rycin 33 Tabellen- und Abbildungsverzeichnis 35 Słowo wstępne (A. Marek) 37 Geleitwort (B. Schünemann) 39 Przedmowa 43 Podziękowania 45 Danksagungen 49 Wykaz skrótów 53 Wstęp 57 Einleitung 69 ROZDZIAŁ PIERWSZY ROZWAŻANIA WPROWADZAJĄCE NA TEMAT PROBLEMÓW GLOBALIZACJI, PRZESTĘPCZOŚCI ZORGANIZOWANEJ I PRANIA PIENIĘDZY 1. Uwarunkowania naszych czasów 81 2. Fenomen przestępczości zorganizowanej" 86 3. Przybliżenie pojęcia pranie pieniędzy" 95 4. Rozmiar zjawiska prania pieniędzy 109 5. Prolegomena do strategii przeciwdziałania przestępczości 117 ROZDZIAŁ DRUGI FORMY ZJAWISKOWE PROCEDERU PRANIA PIENIĘDZY 6. Wprowadzenie 125 7. Analiza prania pieniędzy - wybrane modele działania 127
10 ŚRODKI ZWALCZANIA PRZESTĘPCZOŚCI PRANIA PIENIĘDZY W UJĘCIU PRAWNOPORÓWNftWCZYM 8. Analiza prania pieniędzy - model celowy prania pieniędzy 143 9. Pranie pieniędzy a ukrywanie pieniędzy 186 10. Pranie pieniędzy w ramach tzw. nowych technologii płatniczych 186 11. Najbardziej znane przypadki prania pieniędzy 198 12. Podsumowanie 201 ROZDZIAŁ TRZECI INICJATYWY MIĘDZYNARODOWE ZAPOBIEGAJĄCE PRANIU PIENIĘDZY 13. Wprowadzenie 205 14. Bank for International Settlements 208 15. Rada Europy 211 16. Financial Action Task Force on Money Laundering (FATF) 220 17. ONZ 230 18. EWG/WE 247 19. Podsumowanie 265 WEWNĄTRZKRAJOWA ROZDZIAŁ CZWARTY REGULACJA PRZESTĘPSTWA PRANIA PIENIĘDZY 20. Wprowadzenie 269 21. Potrzeba karnoprawnej regulacji 271 22. Zwalczanie procederu prania pieniędzy za pomocą wybranych przepisów karnych 273 23. Przepis karny przeciwko praniu pieniędzy 281 24. Karnoprawna strategia zwalczania prania pieniędzy i przestępczości zorganizowanej 367 25. Podsumowanie 381 Uwagi końcowe na temat środków zwalczania przestępczości prania pieniędzy de lege lata et ferenda 385 Abschliessende Bemerkungen zu Bekämpfungsmitteln der Geldwäschekriminalität de lege lata et ferenda 395 Wykaz literatury 405 Anhang: Polnischer Gesetzestext: Art. 299 PStGB - Geldwäsche 437
INHALTSÜBERSICHT Inhaltsverzeichnis 23 Tabellen- und Abbildungsverzeichnis 33 Geleitwort (A. Marek) 37 Geleitwort (B. Schünemann) 39 Vorwort 43 Danksagungen 49 Abkürzungsverzeichnis 53 Einleitung 69 ERSTER TEIL EINFÜHRENDE ÜBERLEGUNGEN ZU DEN PROBLEMEN DER GLOBALISIERUNG, DER ORGANISIERTEN KRIMINALITÄT UND DER GELDWÄSCHE 1. Die Rahmenbedingungen unserer Zeit 81 2. Das Phänomen der organisierten Kriminalität" 86 3. Annäherung an den Begriff Geldwäsche" 95 4. Die Dimension des Phänomens der Geldwäsche 109 5. Prolegomena zu Bekämpfungsstrategien der Kriminalität 117 ZWEITER TEIL DIE ERSCHEINUNGSFORMEN DES PROZEDERE DER GELDWÄSCHE 6. Einführung 125 7. Die Analyse der Geldwäsche - ausgewählte Handlungsmodelle 127
12 EINE RECHTSVERGLEICHENDE ERFASSUNG DER BEKÄMPFUNGSMITTEL DER GELDWÄSCHEKRIMINALITÄT 8. Die Analyse der Geldwäsche - das Zielmodell der Geldwäsche 143 9. Money laundering und Money hiding 186 10. Geldwäsche im Bereich neuer Zahlungstechnologien 186 11. Die bekanntesten Geldwäschefälle 198 12. Resümee 201 DRITTER TEIL INTERNATIONALE INITIATIVEN GEGEN GELDWÄSCHE 13. Einfuhrung 205 14. Bank for International Settlements 208 15. Europarat 211 16. Financial Action Task Force on Money Laundering (FATF) 220 17. UNO 230 18. EWG/EG 247 19. Resümee 265 VIERTER TEIL INNERSTAATLICHE REGELUNG DES STRAFTATBESTANDES DER GELDWÄSCHE 20. Einfuhrung 269 21. Bedürfnis einer strafrechtlichen Normierung 271 22. Bekämpfung des Prozedere der Geldwäsche mittels ausgewählter strafrechtlicher Vorschriften 273 23. Die Strafvorschrift gegen Geldwäsche 281 24. Eine strafrechtliche Strategie der Geldwäsche- und OK-Bekämpfung 367 25. Resümee 381 Abschliessende Bemerkungen zu Bekämpfungsmitteln der Geldwäschekriminalität de lege lata et ferenda 395 Literaturverzeichnis 405 Anhang: Polnischer Gesetzestext: Art. 299 PStGB - Geldwäsche 437