Ocena opieki nad matką i dzieckiem w województwie podlaskim w roku 2014

Wstęp. Ocena opieki nad matką i dzieckiem w województwie podlaskim w roku 2014 Opieka zdrowotna nad matką i dzieckiem jest jednym z celów operacyjnych Narodowego Programu Zdrowia. Do zadań realizowanych w ramach polityki zdrowotnej naleŝy m.in. pełna realizacja świadczeń profilaktycznych mających na celu zapobieganie chorobom i wczesne wykrywanie zaburzeń poprzez realizację programów profilaktycznych, badań przesiewowych oraz bilansów zdrowia i szczepień ochronnych. Prawidłowo realizowana opieka profilaktyczna moŝe wpływać na zmniejszenie ryzyka wystąpienia niektórych chorób cywilizacyjnych, takich jak: otyłość, cukrzyca typu 2, osteoporoza, miaŝdŝyca, alergia, nowotwory, lub przynajmniej warunkować łagodniejszy ich przebieg w Ŝyciu dorosłym. Lecznictwo szpitalne- 2014 Na terenie województwa podlaskiego funkcjonuje 17 szpitali z 20 oddziałami pediatrycznymi i ogólną liczbą łóŝek 488. Według poziomu referencyjności: 4 oddziały z III stopniem i liczbą łóŝek 150 (oddziały kliniczne) 3 oddziały z II stopniem i liczbą łóŝek 110 13 oddziałów z I stopniem i liczbą łóŝek 228 W roku 2014 w oddziałach pediatrycznych odnotowano 24501 hospitalizowanych dzieci z ogólną liczbą osobodni 101987. W województwie podlaskim funkcjonuje 10 oddziałów neonatologicznych z łączną liczbą łóŝek 173, w 7 szpitalach łóŝka neonatologiczne włączone są do oddziałów połoŝniczych. Według poziomu referencyjności: 1 oddział z III stopniem i liczbą łóŝek 36 (oddział kliniczny ) 3 oddziały z II stopniem i liczbą łóŝek 90 6 oddziałów z I stopniem i liczbą łóŝek 67 Liczba hospitalizowanych noworodków (zdrowych i chorych) w 2014 roku wyniosła 5602 z liczbą osobodni 30458. 1

Tabela nr 1. Liczba łóŝek neonatologicznych i pediatrycznych. Źródło: Sprawozdanie MZ-29 Stopień referencyjności Liczba oddziałów pediatrycznych Liczba łóŝek III 4 150 II 3 110 I 13 228 Stopień referencyjności Liczba oddziałów neonatologicznych Liczba łóŝek III 1 36 II 3 90 I 6 67 Wybrane dane demograficzne. Według danych przekazanych przez świadczeniodawców realizujących świadczenia w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej, ogólna liczba osób zadeklarowanych do lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej na dzień 31.12.2014 r. wynosiła 1.049 842, z czego 211 595 to dzieci i młodzieŝ od 0 do 19 roku Ŝycia. Lekarska opieka profilaktyczna nad niemowlętami i dziećmi w wieku przedszkolnym. Wśród ogółu lekarskich porad patronaŝowych 96,48% zrealizowano u noworodków do 4 tygodnia Ŝycia, 91,54% porad udzielono pomiędzy 2-6 miesiącem Ŝycia w stosunku do liczby niemowląt podlegających badaniom. Tabela nr 2. Porady patronaŝowe oraz badania bilansowe w tym przesiewowe niemowląt (lekarskie). Źródło: Sprawozdanie MZ-11-2014r WIEK Podlegających badaniu Zbadanych LICZBA NIEMOWLĄT Wyłącznie piersią W tym karmionych mieszanie sztucznie 2

1-4 tydzień 9863 9516 7368 1010 792 2-6 miesiąc 11257 10305 6152 1861 2064 9 miesiąc 8098 6081 1812 1793 2391 12 miesiąc 8396 7275 1098 1763 4312 Porady profilaktyczne udzielone dzieciom do lat 3 35981 87340 W tym do 1 roku Ŝycia 44931 Po ukończeniu 1 roku Ŝycia, zgodnie z obowiązującymi przepisami, dzieci podlegają lekarskim badaniom profilaktycznym (bilansom zdrowia) w wieku 2, 4 i 5 lat. Poziom wykonania badań bilansowych w stosunku do całej populacji dzieci w wieku lat 2 wynosi 84,16%, natomiast w wieku 4 lat 74,26% (tabela nr 3). Odsetek dzieci 5-letnich, które nie uczęszczały do klasy 0 poddanych badaniom bilansowym wyniósł w roku 2014 74,64%. Tabela nr 3. Profilaktyczne badania lekarskie. Źródło: Sprawozdanie MZ-11-2014r Wiek PROFILAKTYCZNE BADANIA LEKARSKIE liczba dzieci podlegających badaniu liczba dzieci zbadanych 2 lata 10717 9020 4 lata 11661 8660 5 lat (dzieci nie odbywające przygotowania przedszkolnego 7211 5382 3

Lekarska opieka profilaktyczna nad dziećmi i młodzieŝą w wieku szkolnym. Tabela nr 4. Profilaktyczne badania lekarskie (bilanse zdrowia) dzieci i młodzieŝy Źródło: Sprawozdanie MZ-11 za rok 2014 Wiek/klasa Liczba dzieci podlegających badaniu Liczba dzieci zbadanych 6 lat/klasa 0 11254 9186 10 lat/klasa III 10446 9065 13 lat/klasa I gimnazjum 11160 9484 16 lat/klasa I szkoły ponadgimnazjalnej 11554 8777 18-19 lat/ostatnia klasa szkoły ponadgimnazjalnej 17231 10832 Badania lekarskie dzieci i młodzieŝy w wieku szkolnym wykonywane są przez lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej na których liście się znajdują. Najczęściej badania przesiewowe realizuje pielęgniarka środowiska nauczania i wychowania, która monitorując postępowanie poprzesiewowe kieruje do lekarza POZ uczniów podlegających badaniom bilansowym. Z powyŝszych danych wynika, Ŝe badanie bilansowe u dzieci w klasie 0 wykonano w 81,62%. Pielęgniarska opieka profilaktyczna nad niemowlętami i dziećmi do lat 3. Jednym z elementów dąŝenia do poprawy stanu zdrowia społeczeństwa polskiego niebagatelną rolę odgrywa profilaktyka i wczesne wykrywanie zaburzeń w stanie zdrowia bądź identyfikacja czynników ryzyka wśród najmłodszych dzieci. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, pielęgniarka POZ obejmuje opieką niemowlęta od 2-go miesiąca Ŝycia tj. po zakończeniu opieki połoŝnej POZ w której zakresie zadań leŝy realizacja świadczeń profilaktycznych w stosunku do noworodków do osiągnięcia przez dziecko wieku 5 lat. W związku z tym, Ŝe świadczenia pielęgniarki POZ są realizowane w róŝnych formach organizacyjnych, bardzo istotna jest ścisła współpraca z lekarzem POZ i połoŝną POZ. Aktualny wykaz świadczeń profilaktycznych oraz terminy ich realizacji zawiera rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 24 września 2013 r. w sprawie świadczeń 4

gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej (Dz. U. z 2013 r. poz. 1248 ze zm.) Tylko wczesna identyfikacja czynników ryzyka moŝe przyczynić się do zapobieŝenia odnotowywanym w ostatnim okresie tragicznym w skutkach zdarzeniom przemocy w rodzinie skierowanym właśnie przeciwko najmłodszym. Tabela nr 5. Wizyty patronaŝowe oraz testy przesiewowe u niemowląt wykonane przez pielęgniarki (do 1 roku Ŝycia) Źródło: Sprawozdanie MZ-11 za rok 2014. Wyszczególnienie Poradnia/ praktyka pielęgniarki POZ Liczba wizyt ogółem Z tego wizyty patronaŝowe w zakresie wykrywania zaburzeń rozwoju w wieku W tym do 6 m-ca Ŝycia 9 m-c Ŝycia 12 m-c Ŝycia 28256 18582 4771 4903 Z kolumny 1 wizyta instruktaŝowa 3-4 m-c Ŝycia 8282 Pielęgniarska opieka profilaktyczna zdrowotna nad dziećmi i młodzieŝą w środowisku nauczania i wychowania Dzieci i młodzieŝ w wieku szkolnym (6 19 lat) stanowią znaczący odsetek populacji mieszkańców województwa podlaskiego. Ze względu na dynamiczny rozwój organizmu, w przebiegu którego kształtują się w tym okresie zachowania i postawy zdrowotne, istotne jest sprawowanie szeroko zakrojonej opieki profilaktycznej nad tą grupą obywateli. Dzieci i młodzieŝ w wieku szkolnym wymagają zatem stosowania profilaktyki pierwszo-, drugo- i trzeciorzędowej oraz promocji zdrowia. W szkołach realizowana jest przede wszystkim opieka profilaktyczna świadczona przez pielęgniarki lub higienistki szkolne. Miejscem udzielania tych świadczeń jest najczęściej gabinet profilaktyki i pomocy przedlekarskiej. Medycyna szkolna to zespół działań słuŝących objęciu powszechną opieką profilaktyczną dzieci i młodzieŝy w wieku szkolnym w celu wczesnego rozpoznawania i zapobiegania stanom chorobowym, a takŝe śledzenia prawidłowości ich rozwoju psychofizycznego i kształtowania poŝądanych nawyków i zachowań prozdrowotnych. Opieka ta realizowana jest przy ścisłej współpracy pracowników z przygotowaniem medycznym 5

(pielęgniarki/higienistki szkolnej i lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej) z dyrekcją szkoły, nauczycielami, innymi pracownikami placówki oświatowej oraz uczniami i ich rodzicami. System profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami ma na celu zapewnienie wszystkim uczniom równej dostępności do tej opieki i dobrej jej jakości, poprzez: profilaktyczną opiekę zdrowotną sprawowaną przez pielęgniarkę/higienistkę szkolną oraz lekarza podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) nadzór nad realizacją profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami; monitorowanie zabezpieczenia tej opieki w skali województwa; kształcenie i doskonalenie kadry zawodowej świadczeniodawców profilaktycznej opieki zdrowotnej nad dziećmi i młodzieŝą. W roku szkolnym 2013/2014 zakres i organizację opieki regulowało rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 28 sierpnia 2009r. w sprawie organizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad dziećmi młodzieŝą (Dz. U. Nr 139, poz. 1133) oraz rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 24 września 2013r w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej (Dz. U. z 2013 r., poz. 1248 ze zm.). Zgodnie z tymi aktami prawnymi profilaktyczną opiekę zdrowotną na terenie szkoły realizuje pielęgniarka lub higienistka szkolna. Świadczenia pielęgniarki szkolnej w zakresie tej opieki obejmowały: wykonywanie i interpretowanie testów przesiewowych, kierowanie postępowaniem poprzesiewowym, czynne poradnictwo dla uczniów z problemami zdrowotnymi, sprawowanie czynnej opieki nad uczniami z chorobami przewlekłymi i niepełnosprawnością oraz realizacja zabiegów i procedur medycznych koniecznych do wykonywania u uczniów w trakcie pobytu w szkole (na zlecenie lekarza opiekującego się uczniem), udzielanie pomocy przedlekarskiej w przypadkach nagłych zachorowań, urazów, itp., doradztwo dla dyrektora szkoły w sprawie warunków bezpieczeństwa uczniów, organizacji posiłków i warunków sanitarnych w szkole, prowadzenie u uczniów szkół podstawowych grupowej profilaktyki fluorkowej, udział w planowaniu, realizacji i ocenie edukacji zdrowotnej. Prezentowane w niniejszym opracowaniu dane pochodzą głównie z druków sprawozdawczych MZ-06, które obejmują rok szkolny 2013/2014. 6

Zabezpieczenie profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami 2013/2014 w województwie podlaskim. Profilaktyczną opiekę zdrowotną nad uczniami w szkołach województwa podlaskiego w roku szkolnym 2013/2014 w zakresie pielęgniarki szkolnej realizowało 103 świadczeniodawców, w tym 1 świadczeniodawca zawarł umowę od 1 marca 2014r. Biorąc pod uwagę formy organizacyjne świadczeniodawców realizujących świadczenia w zakresie medycyny szkolnej były to następujące podmioty: Publiczne Zakłady Opieki Zdrowotnej... 11 Niepubliczne Zakłady Opieki Zdrowotnej... 86 Niepubliczne Pielęgniarskie Zakłady Opieki Zdrowotnej... 2 Indywidualne Praktyki Pielęgniarskie... 2 Indywidualne Praktyki Higienistki Szkolnej... 1 Grupowa Praktyka Pielęgniarek i PołoŜnych... 1 Tabela nr 6. Rodzaje szkół i lokalizacja w 2013/2014 roku. Źródło: Sprawozdanie MZ-06 za rok szk. 2013/2014 Rodzaj szkoły Szkoła publiczna Szkoła niepubliczna Miasto Wieś Podstawowa 369 31 123 277 Gimnazjum 195 18 121 92 Liceum 74 7 79 2 Technikum 65 3 56 12 Zasadnicza szkoła zawodowa 36 1 35 2 Szkoła specjalna 25 3 22 6 Ogółem szkół 827 764 63 436 391 Medycyna szkolna obejmuje swym działaniem prawie całą populację dzieci i młodzieŝy w wieku 6 19 lat. W województwie podlaskim liczba szkół wynosi 827, w tym 764 szkół posiada status szkoły publicznej i 63 niepublicznej. Liczba szkół zlokalizowanych w mieście wynosi 436 zaś na wsi 391 (tabela nr 2 ). 7

Tabela nr 7.Gabinety profilaktyki zdrowotnej w woj. podlaskim w roku szkolnym 2013/2014. Źródło: Sprawozdanie MZ-06 za rok szk. 2013/2014 Miejsce Opieka pielęgniarska Gabinet profilaktyczny na terenie szkoły 346 Gabinet profilaktyczny w budynku, ale naleŝący do innej szkoły Inne pomieszczenie na terenie szkoły 228 140 Tabela nr 8. Stan zapewnienia opieki pielęgniarki szkolnej Liczba uczniów ogółem 150275 W tym niepełnosprawnych 3728 Liczba pielęgniarek szkolnych 258 Profilaktyczną opieką zdrowotną objętych jest 150275 w tym 3728 to uczniowie niepełnosprawni. Pielęgniarska profilaktyczna opieka nad dziećmi i młodzieŝą w wieku szkolnym realizowana jest w przewaŝającej większości w budynkach szkoły w gabinetach profilaktyki i pomocy przedlekarskiej lub w innych pomieszczeniach znajdujących się na terenie szkoły. Zrealizowane w 2014 roku kontrole pozwalają stwierdzić iŝ opieka pielęgniarska sprawowana jest profesjonalnie, na bardzo wysokim poziomie. Tabela nr 9. Działania profilaktyczne i edukacyjne zrealizowane w roku szkolnym 2013/2014. Źródło: Sprawozdanie MZ-06 za rok szk. 2013/2014 Wyszczególnienie Profilaktyka fluorkowa metodą nadzorowanego szczotkowania zębów Liczba szkół Liczba uczniów 412 62866 Liczba porad Realizacja szkolnego programu edukacji zdrowotnej /liczba uczniów objętych programem/ 724 109659 Liczba udzielonych porad w ramach opieki czynnej 43400 74206 Liczba udzielonych porad w przypadkach nagłych zachorowań 58228 143980 8

Świadczenia pielęgniarki obejmują m.in. prowadzenie u uczniów szkół podstawowych (klasy I VI) grupowej profilaktyki fluorkowej metodą nadzorowanego szczotkowania zębów preparatami fluorkowymi u uczniów zamieszkujących obszary, gdzie poziom fluorków w wodzie pitnej nie przekracza wartości 1 mg/l, oraz udział w planowaniu realizacji i ocenie edukacji zdrowotnej. W grupowej profilaktyce fluorkowej biorą udział uczniowie na podstawie pisemnej zgody rodziców dołączonej do karty zdrowia ucznia. Na terenie województwa podlaskiego profilaktykę fluorkową w roku szkolnym 2013/2014 objęto 62866 uczniów szkół podstawowych. Szkolnym programem edukacji zdrowotnej pielęgniarka lub higienistka szkolna objęła 109659 uczniów ze wszystkich typów szkół. W roku szkolnym 2013/2014 43400 uczniów zostało zakwalifikowanych do opieki czynnej. Są to osoby u których stwierdzono problemy zdrowotne, szkolne lub społeczne. Tabela nr 10. Wykonanie testów przesiewowych w roku szkolnym 2013/2014. Źródło: Sprawozdanie MZ-06 za rok szk. 2013/2014 Wyszczególnienie Liczba uczniów podlegających testom przesiewowym Liczba uczniów zbadanych Testy przesiewowe wykonane wyłącznie na terenie szkoły 64438 63840 Testy przesiewowe wykonywane są uczniom podlegającym profilaktycznym badaniom lekarskim typu bilans zdrowia w wieku 6/7, 10, 12, 13, 16 i 18/19 lat. W roku szkolnym 2013/2014 testom przesiewowym podlegało 64438 uczniów, testami tymi objęto 63840 uczniów co stanowi imponujący odsetek - 99,07% ogółu uczniów znajdujących się w grupach wiekowych kwalifikujących się do wykonania testów. Profilaktyczna opieka stomatologiczna nad dziećmi i młodzieŝą (0 18 lat) Lekarz dentysta sprawuje opiekę nad uczniami w miejscu określonym w umowie o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej. Miejsce sprawowania opieki przez lekarza dentystę moŝe mieć zatem dowolną lokalizację zapisaną w umowie z Narodowym Funduszem Zdrowia o udzielaniu świadczeń z zakresu stomatologii. Zapis ten nie wyklucza moŝliwości udzielania świadczeń stomatologicznych uczniom w gabinecie dzierŝawionym od szkoły przez lekarza dentystę pod warunkiem spełniania wymagań lokalowych zawartych w przepisach. W myśl obowiązujących przepisów gabinety te są ogólnodostępne, co oznacza, Ŝe 9

świadczenia udzielane są wszystkim uprawnionym, a nie tylko dzieciom i młodzieŝy uczęszczającym do szkoły, w której zlokalizowany jest gabinet. Wykaz profilaktycznych świadczeń stomatologicznych dla dzieci do ukończenia 19. roku Ŝycia znajduje się w ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 6 listopada 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu leczenia stomatologicznego (Dz. U. z 2013r poz. 1462). Profilaktyczna opieka zdrowotna sprawowana nad uczniami przez lekarza dentystę obejmuje m.in. prowadzenie edukacji zdrowotnej i promocji zdrowia jamy ustnej, profilaktyczne badania stomatologiczne, profilaktykę próchnicy zębów i profilaktykę ortodontyczną. Z danych przekazanych przez Podlaski Oddział Wojewódzki Narodowego Funduszu Zdrowia wynika, iŝ w roku 2014 stomatologiczne świadczenia profilaktyczne realizowane były przez 302 podmioty wykonujące działalność leczniczą w rodzaju leczenie ogólnostomatologiczne w tym świadczenia profilaktyczne osobom do ukończenia 19 roku Ŝycia tj. takŝe uczniom W tabeli nr 10 przedstawiono dane liczbowe dotyczące realizacji świadczeń profilaktycznych z zakresu stomatologii w roku 2014. PoniŜej przedstawione dane liczbowe zostały przekazane przez Podlaski oddział Wojewódzki narodowego Funduszu Zdrowia z zastrzeŝeniem, Ŝe są to dane pozytywnie zweryfikowane tzn. takie, które zostały opłacone przez Fundusz. Tabela nr 11. Liczba stomatologicznych świadczeń profilaktycznych wykonanych w roku 2014. (Dane przekazane przez Podlaski Oddział NFZ) Grupa wiekowa której wykonano stomatologiczne świadczenie profilaktyczne dla dziecka w 6. miesiącu Ŝycia dla dziecka w 9. miesiącu Ŝycia dla dziecka w 12. miesiącu Ŝycia dla dziecka w 2. roku Ŝycia dla dziecka w 4. roku Ŝycia dla dziecka w 5. roku Ŝycia dla dziecka w 6. roku Ŝycia Liczba świadczeń 3 6 15 300 981 1210 1260 10

dla dziecka w 7. roku Ŝycia dla dziecka w 10. roku Ŝycia dla młodzieŝy w 12. roku Ŝycia dla młodzieŝy w 13. roku Ŝycia dla młodzieŝy w 16. roku Ŝycia dla młodzieŝy w 19. roku Ŝycia 977 545 473 348 341 191 Opieka połoŝniczo-ginekologiczna. Opieka ambulatoryjna Opieka okołoporodowa stanowi bardzo waŝny element działań na rzecz zdrowia całej populacji. Wszelkie niedociągnięcia w tym zakresie ujawniają się poprzez liczbę martwych urodzeń i zgonów płodu, które stanowią miernik stanu zdrowia społeczeństwa oraz poziomu świadczeń zdrowotnych. Dlatego tak waŝne staje się być zabezpieczenie opieki medycznej dla kobiet w ciąŝy, rodzących, a takŝe opieka sprawowana w okresie połogu. Opiekę medyczną kobiet w okresie okołoporodowym sprawuje lekarz ginekolog oraz połoŝna podstawowej opieki zdrowotnej (poz). Tabela nr 12. Opieka profilaktyczna nad kobietą w poradniach dla kobiet. Źródło: Sprawozdanie roczne MZ-11 za 2014 r. Porady udzielone kobietom w ciąŝy 80. 240 Liczba kobiet w ciąŝy objętych opieką poradni 11. 261 do 10 tygodnia ciąŝy 7348 w tym po raz pierwszy od 10 do 14 tygodnia ciąŝy 990 powyŝej 14 tygodnia ciąŝy 1613 11

Tabela nr 13. Badania cytodiagnostyczne. Źródło: Sprawozdanie roczne MZ-11 za 2014 r. Kobiety zbadane cytologicznie 52878 Kobiety zbadane cytohormonalnie 396 Opieka szpitalna Tabela nr 14. Porody, poronienia i stanowiska porodowe. Źródło: Sprawozdanie roczne MZ-29 za 2014 r. Liczba stanowisk porodowych 46 W tym do porodów rodzinnych 32 Przyjęto porodów ogółem 10919 w tym fizjologicznych 5575 Liczba poronień samoistnych 1576 Liczba powikłań samoistnych po przebytych poronieniach z uszkodzeniem narządów płciowych 0 Liczba cięć cesarskich 5255 Liczba zabiegów połoŝniczych wymagających znieczulenia ogólnego bez cięć cesarskich Noworodki pozostawione w szpitalu nie ze względów zdrowotnych 440 24 W województwie podlaskim w 2014 r. wykazano 46 stanowisk porodowych, a w tym 32 do porodów rodzinnych. W 2014 r. przyjęto 10919porodów ogółem, w tym 5575 fizjologicznych. Wykonano 5255 cięć cesarskich. W wyniku poronień samoistnych, których odbyło się 1576, nie zanotowano powikłań w postaci uszkodzenia narządów płciowych. 12

Tabela nr 15. Liczba noworodków. Źródło: Sprawozdanie roczne MZ-29 za 2014 r. do 499 gramów 5 500-999 gramów 35 Ŝywo urodzone o masie urodzeniowej 1000-1499 gramów 60 1500-1999 gramów 115 2000-2499 gramów 328 2500-3999 gramów 8.994 Noworodki 4000 gramów i więcej 1.462 do 499 gramów 0 500-999 gramów 9 martwo urodzone o masie urodzeniowej 1000-1499 gramów 3 1500-1999 gramów 7 2000-2499 gramów 10 2500-3999 gramów 11 4000 gramów i więcej 1 do 499 gramów 2 500-999 gramów 6 Zmarło noworodków (Ŝywo urodzonych) o masie urodzeniowej do 6. doby Ŝycia włącznie 1000-1499 gramów 4 1500-1999 gramów 2 2000-2499 gramów 5 2500-3999 gramów 0 4000 gramów i więcej 0 W województwie podlaskim w 2014 r. urodziło się 10. 999 Ŝywych noworodków, martwych urodziło się 41 noworodków. Doszło do 19 zgonów Ŝywo urodzonych noworodków, które nastąpiły do ukończenia 6 doby Ŝycia włącznie. 13

Tabela nr 16. Liczba wykonanych zabiegów przerwania ciąŝy. Źródło: Sprawozdanie roczne MZ-29 za 2012 r. Razem PoniŜej 20 W tym u kobiet w wieku lat 20 24 25 29 30 34 35 i więcej Ogółem 21 0 0 4 9 8 Dokonano przerwań ciąŝy Z tego: Z powodu zagroŝenia Ŝycia lub zdrowia matki W wyniku badań prenatalnych W wyniku czynu zabronionego 3 x x x x x 8 x x x x x 0 x x x x x W 2014 r. w województwie podlaskim dokonano 21 przerwań ciąŝy, z czego w wyniku badań prenatalnych 8, a z powodu zagroŝenia Ŝycia lub zdrowia matki 3. Nie odnotowano ani jednego przerwania ciąŝy w wyniku czynu zabronionego. WNIOSKI 1. Biorąc pod uwagę dane statystyczne z lat poprzednich opieka nad matką i dzieckiem utrzymuje się na stałym zadowalająco wysokim poziomie. 2. Znaczny odsetek wykonanych badań bilansowych i przesiewowych dzieci i młodzieŝy jest gwarantem wczesnej wykrywalności stanów ryzyka wystąpienia chorób przewlekłych w wieku dorosłym. 3. Działalność edukacyjna i profilaktyczna w szkołach moŝe przynieść oczekiwany efekt w postaci poprawy stylu Ŝycia młodzieŝy i umiejętności stosowania zachowań prozdrowotnych. 4. Zwiększająca się liczba kobiet przebadanych cytologicznie moŝe świadczyć o wzroście świadomości wśród kobiet co do istoty wczesnego wykrywania chorób nowotworowych. 5. Zmniejszająca się liczba urodzeń w stosunku do lat poprzednich jest tendencją ogólnokrajową. 6. Liczba dzieci poddanych stomatologicznym badaniom profilaktycznym utrzymuje się od kilku lat na tym samym poziomie. 14