do projektu z dnia r.

do projektu z dnia 13.11.2014 r. Uzasadnienie Przedmiotowy projekt stanowi wykonanie wyroku Trybunalu Konstytucyjnego z dnia 24 wrzesnia 2013 r. (sygn. akt K 35/12), w kt6rym Trybunal stwierdzil niezgodnosc art. 22 ust. 2 pkt 4 ustawy z dnia 7 wrzesnia 1991 r. o systemie oswiaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z p6zn. zm.), dalej zwanej,ustaw'l", dotycz'lcego upowa.znienia dla ministra wlasciwego do spraw oswiaty i wychowania do uregulowania w drodze rozporz'ldzenia kwestii warunk6w i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczni6w oraz przeprowadzania egzamin6w, z art. 92 ust. 1 Konstytucji RP. Zasadniczym powodem rozstrzygni~:tcia Trybunalu Konstytucyjnego byl brak wymaganych ww. przepisem Konstytucji wytycznych w obowi'!zuj'lcej ustawie co do tresci aktu wykonawczego. Trybunal Konstytucyjny stwierdzil, ze istota zagadnien zwi'!zanych z konstytucyjnym prawem do nauki - a taka jest w ocenie Trybunalu Konstytucyjnego materia wymieniona w kwestionowanym upowa.znieniu dotycz'lca warunk6w i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania oraz warunki przeprowadzania sprawdzianu i egzamin6w - powinna zostac okreslona bezposrednio w ustawie, a kwestie, kt6re maj'l bye regulowane w rozporz'ldzeniu, wymagaj'l szczeg6lowych wytycznych dotycz'lcych tresci aktu wykonawczego. Pomimo ze wyrok Trybunalu Konstytucyjnego o niezgodnosci art. 22 ust. 2 pkt 4 ustawy z art. 92 ust. 1 Konstytucji RP nie jest r6wnoznaczny ze stwierdzeniem niezgodnosci z Konstytucj'l wydanego na podstawie tego przepisu rozporz'ldzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunk6w i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczni6w i sluchaczy oraz przeprowadzania sprawdzian6w i egzamin6w w szkolach publicznych (Dz. U. Nr 83, poz. 562 z p6:ln. zm.), to rozporz'ldzenie to r6wniez utraci moe obowi'!zuj'lc'l. Derogacja delegacji ustawowej oznacza, ze traci moe r6wniez akt wykonawczy wydany na podstawie tego przepisu, co nast'lpi z uplywem osiemnastu miesil:(cy od dnia ogloszenia wyroku Trybunalu Konstytucyjnego w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, tj. z dniem 9 kwietnia 2015 r. Strona 1 z 97

W zwic cu z tym wyrokiem w niniejszej nowelizacji ustawy o systemie oswiaty proponuje si~ wprowadzenie przepis6w dotycz'!cych: I. og61nych warunk6w i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczni6w i sluchaczy w szkolach publicznych, w tym upowaznien dla ministra wlasciwego do spraw oswiaty i wychowania oraz ministra wlasciwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego do uregulowania w drodze rozporz'!dzenia szczeg6lowych warunk6w i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczni6w odpowiednio w szkolach publicznych oraz w publicznych szkolach i plac6wkach artystycznych (dodany rozdzial3a); II. og6lnych warunk6w przeprowadzania egzamin6w zewn~trznych: sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego i egzaminu maturalnego oraz egzaminu potwierdzaj'!cego kwalifikacje w zawodzie, w tym upowaznien dla ministra wlasciwego do spraw oswiaty i wychowania do uregulowania w drodze rozporz'!dzen: szczeg6lowych warunk6w i sposobu przeprowadzania sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego i egzammu maturalnego oraz szczeg6lowych warunk6w i sposobu przeprowadzania egzaminu potwierdzaj'!cego kwalifikacje z zawodzie (dodany rozdzial 3b); ww. upowaznienia okreslaj'! kierunki regulacji wykonawczych oraz merytoryczne wskaz6wki dotycz'!ce tresci akt6w wykonawczych. III. W projekcie proponuje si~ r6wniez inne zmiany dotycz'!ce: 1. sprawowania i organizacj i nadzoru pedagogicznego, w tym upowaznienia dla ministra wlasciwego do spraw oswiaty i wychowania do okreslenia w drodze rozporz'!dzenia zasad sprawowania nadzoru pedagogicznego, dostosowanego do wymog6w art. 92 Konstytucji RP (zmiany wart.: 21a, 31, 33, 34, 35, 41, 54, 55 i 89 ustawy 0 systemie oswiaty); 2. funkcjonowania szk6l prowadz'!cych ksztalcenie zawodowe, m.in. w zakresie post~powania rekrutacyjnego, prowadzenia kwalifikacyjnych kurs6w zawodowych (zmiany wart: 5, 20f, 20g, 20k, 68a, 90 ustawy 0 systemie oswiaty); 3. doprecyzowania zadan organu prowadz'!cego szkol~ w zakresie zapewnienia szkole, w ramach dotychczas swiadczonej obslugi administracyjnej, r6wniez obslugi prawnej (zmiana art. 5 ust. 7 pkt 3 ustawy o systemie oswiaty); 4. finansowania zaj~c realizowanych przez nauczycieli w ramach projekt6w i program6w finansowanych z udzialem srodk6w europejskich (zmiana art. 5b i art. Strona 2 z 97

7e ustawy o systemie oswiaty oraz art. 30 ust. lob i art. 35a ustawy - Karta Nauczyciela); 5. zadan i struktury organizacyjnej instytucji odpowiedzialnych za przygotowanie i przeprowadzenie egzamin6w zewn~ttrznych, tj. Centralnej Komisji Egzaminacyjnej i okr~tgowych komisji egzaminacyjnych (zmiany wart.: 9a, 9c, 9d, i--:_9e i 9f ustawy 0 systemie oswiaty); 6. zasad w zakresie post<rpowania rekrutacyjnego do szk6l sportowych oraz szk6l dwuj<rzycznych, a takze w zakresie przechodzenia uczni6w do szk6l r6:lnych typ6w (zmiany wart.: 20h, 20j, 20zh ustawy 0 systemie oswiaty); 7. zwi<rkszenia kwot dotacji celowej na sfinansowanie podr<rcznik6w, material6w edukacyjnych lub material6w cwiczeniowych dla uczni6w niepelnosprawnych z orzeczeniem o potrzebie ksztalcenia specjalnego korzystajq.cych z podr<rcznik6w, material6w edukacyjnych lub material6w cwiczeniowych, dostosowanych do potrzeb edukacyjnych i mozliwosci psychofizycznych tych uczni6w (zmiany w art. 22ae ustawy 0 systemie oswiaty); 8. wyboru rady rodzic6w (zmiany wart. 53 ustawy o systemie oswiaty); 9. liczby uczni6w w oddzialach kl. I - III szkoly podstawowej (zmiany w art. 61 ustawy 0 systemie oswiaty); 10. ksztalcenie uczni6w ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (zmiany wart. 3 pkt 2a i dodany pkt 18a, art. 16 ust. lla oraz art. 71b ustawy o systemie oswiaty) 11. zadan publicznych plac6wek doskonalenia nauczycieli o zasi<rgu og6lnokrajowym (zmiany wart. 77a ustawy 0 systemie oswiaty); 12. niepublicznych szk6l artystycznych (zmiany wart. 82, 83, 85,86, 88 i 89 ustawy o systemie oswiaty); 13. uznawania swiadectw szkolnych wydanych za granicq. (zmiana wart. 93 ustawy 0 systemie oswiaty i dodane art.: 93a-93h); 14. zadan z zakresu mi<rdzynarodowej wsp6lpracy dzieci i mlodzie:ly (dodany art. 94c ustawy 0 systemie oswiaty); 15. ujednolicenia zasad ustalania wysokosci dotacji dla publicznych przedszkoli i publicznych innych form wychowania przedszkolnego prowadzonych przez podmioty inne niz jednostki samorzq.du terytorialnego oraz dla niepublicznych przedszkoli i niepublicznych innych form wychowania przedszkolnego; Strona 3 z 97

16. pozostale zmiany: - wart.: 3 pkt 2a, pkt 13b, pkt 21 oraz dodawane pkt 18a, 21a-21c, art. 7, 7a, 7b, 9, 39, ()() ustawy 0 systemie oswiaty (charakter dostosowawczy), - wart.: Sa ust. 4, 10, 16, 22ak; 22as, 22at, 64, 66, 80, 90, 90u, 94a (inne); 17. zmiany w przepisach: - ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r.- Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2014 r. poz. 191); art. 2 projektu ustawy, - ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyzszym (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 572; art. 4 projektu ustawy, - ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2013 r. poz. 674, z p6in. zm.); art. 3 projektu ustawy, - ustawy z dnia 19 marca 2009 r. o zmianie ustawy o systemie oswiaty oraz o zmianie niekt6rych innych ustaw (Dz. U. Nr 56, poz. 458); art. 5 projektu ustawy, - ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o systemie informacji oswiatowej (Dz. U. Nr 139, poz. 814); art. 6 projektu ustawy, - ustawy z dnia 13 czerwca 2013 r. o zmianie ustawy o systemie oswiaty oraz niekt6rych innych ustaw (Dz. U. z 2013 r. poz. 827); art. 7 projektu ustawy, - ustawy z dnia 6 grudnia 2013 r. o zmianie ustawy o systemie oswiaty oraz niekt6rych innych ustaw (Dz. U. z 2014 r. poz. 7); art. 8 projektu ustawy, - ustawy z dnia 30 maja 2014 r. o zmianie ustawy o systemie oswiaty oraz niekt6rych innych ustaw (Dz. U. z 2014 r. poz. 811); art. 9 projektu ustawy. I. Rozdzial 3a - Ocenianie, klasyflkowanie i promowanie uczniow w szkolach publicznych (art. 1 pkt 41 projektu ustawy) W dodawanym do ustawy o systemie oswiaty rozdziale 3a okreslone zostaly og6lne zasady oceniania, klasyfikowania i promowania uczni6w w szkolach publicznych (w tym szkolach dla dzieci i mlodziezy, szkolach dla doroslych oraz w szkolach artystycznych) Strona 4 z 97

Zaproponowane regulacje prawne zostaly przeniesione z obowi Ujq.cego rozporzq.dzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunk6w i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczni6w i sluchaczy oraz przeprowadzania sprawdzian6w i egzamin6w w szkolach publicznych (Dz. U. Nr 83, poz. 562, z p6:ln. zm.) i okreslaj q.: - zajcrcia edukacyjne podlegajq.ce ocenianiu i klasyfikowaniu w szkole; - co podlega ocenie w szkole ( osiq.gnicrcia edukacyjne ucznia i zachowanie ucznia, z wyjq.tkiem szkoly policealnej, w kt6rej nie ocenia sicr zachowania sluchacza); - na czym polega ocenianie osiq.gnicrc edukacyjnych oraz zachowania uczni6w; - eel oraz zakres oceniania wewnq.trzszkolnego; - informacje dotyczq.ce oceniania wewnq.trzszkolnego, jakie nauczyciel oraz wychowawca oddzialu sq. obowiq.zani przekazac uczniom oraz ich rodzicom; - rodzaje ocen uzyskiwanych przez uczni6w w trakcie nauki; - zasadcr jawnosci ocen dla ucznia i jego rodzic6w (w szkole policealnej - dla sluchacza); - obowiq.zek uzasadniania przez nauczyciela oceny w spos6b okreslony w szkole; - udostcrpnianie uczniowi i jego rodzicom sprawdzonych i ocenionych pisemnych prac ucznia (w szkole policealnej - sluchaczowi); prawo wglqdu do dokumentacji dotyczqcej oceniania, klasyfikowania promowania uczni6w; - obowiq.zek indywidualizacji pracy z uczniem na zajcrciach edukacyjnych odpowiednio do potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz mozliwosci psychofizycznych ucznia oraz mozliwosc zwolnienia ucznia z realizacji niekt6rych zajcrc edukacyjnych; - na czym polega klasyfikacja sr6droczna, roczna i km1cowa oraz semestralna; - obowiq.zek informowania ucznia i jego rodzic6w o przewidywanych rocznych ocenach klasyfikacyjny z zajcrc edukacyjnych i zachowania; - kto ustala sr6droczne i roczne oceny klasyfikacyjne z zajcrc edukacyjnych i zachowania; - zasady ustalania skali i formy ocen biezq.cych i sr6drocznych ocen klasyfikacyjnych z zajcrc edukacyjnych i zachowania w klasach I-III szkoly podstawowej (sr6droczne i roczne oceny klasyfikacyjne muszq. bye ocenami opisowymi), z uwzglcrdnieniem mozliwosci stosowania oceny opisowej dla ocen biezq.cych w tych klasach; Strona 5 z 97

- zasady okreslania skali i formy ocen biez~cych, klasyfikacyjnych (sr6drocznych i rocznych) oraz semestralnych i koncowych, pocz~wszy od klasy IV szkoly podstawowej; - mozliwose ustalania ocen biez~cych oraz ocen klasyfikacyjnych (sr6drocznych i rocznych) w formie opisowej pocz~wszy od IV klasy szkoly podstawowej, r6wniez na wyzszych etapach edukacyjnych; - oceny klasyfikacyjne dla ucznia bttd~cego laureatem konkursu przedmiotowego o zasi((gu wojew6dzkim lub ponadwojew6dzkim lub finalisty og6lnopolskiej olimpiady przedmiotowej z danego przedmiotu (najwyzsza ocena w skali okreslonej dla rocznych ocen klasyfikacyjnych z zaj((e edukacyjnych); - obowict.zek uczestnictwa ucznia gimnazjum w projekcie edukacyjnym; - warunki, jakie musz~ bye spelnione, aby uczen uzyskal promocj ( do klasy programowo wyzszej lub ukonczyl szkoltt danego typu oraz konsekwencje nieuzyskania tej promocji lub ukonczenia szkoly. Projekt ustawy zawiera r6wniez przepisy dotycz~ce praw ucznia i jego rodzic6w w zakresie oceniania przeprowadzanego w szkole, tzn. prawo przys~pienia do egzaminu klasyfikacyjnego, egzaminu poprawkowego oraz prawo do zlozenia przez ucznia lub jego rodzic6w albo absolwenta zastrzezen, w przypadku gdy roczna ocena klasyfikacyjna z zaj((e edukacyjnych lub zachowania zostala ustalona niezgodnie z przepisami dotycz~cymi trybu ustalania tej oceny. Nale:Zy podkreslie, ze w odniesieniu do przepis6w dotychczas obowict.zuj~cych, w ustawie nie przewiduje sitt zasadniczych zmian w zakresie warunk6w i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczni6w w szkolach publicznych. Zmiany w stosunku do obecnego stanu prawnego polegaj~ na: jednoznacznym okresleniu obowi~u udostttpniania uczniowi i jego rodzicom sprawdzonych i ocenionych pisemnych prac ucznia (w szkole policealnej i w szkole dla doroslych - sluchaczowi); - okresleniu, ze w klasach I - III szkoly podstawowej oceny biez~ce mog~ bye ocenami opisowymi ( dotychczas oceny biez~ce w tych klasach byly ustalane wedlug skali i formach okreslonych w statucie szkoly). Forma opisowa w postaci przekazywanych Strona 6 z 97

uczniowi opinii zawierajejcych informacje o tym, co uczen zrobil dobrze, co i jak powinien poprawic i jak rna sicr dalej uczyc, pozwala efektywniej wykorzystywac informacje plynejce z oceny oraz pozytywnie wplywa na funkcjonowanie ucznia w szkole i jego motywacjcr do nauki. Ocena powinna informowac ucznia i jego rodzic6w o poziomie jego osi(jgnicrc edukacyjnych, a takze pom6c uczniowi pokonac trudnosci w nauce poprzez wskazanie blcrd6w i sposob6w radzenia sobie z nimi; - wprowadzeniu mozliwosci ustalania opisowych ocen: biezejcych oraz klasyfikacyjnych (sr6drocznych i rocznych) r6wniez na wyzszych etapach edukacji - poczejwszy od klasy IV szkoly podstawowej. Mozliwosc ta bcrdzie dotyczyla wszystkich lub wybranych zajcrc edukacyjnych. W przypadku szk6l, kt6re stosujej opisowcj ocencr, roczne oceny klasyfikacyjne SCJ zawsze dodatkowo ustalane w skali stopni szkolnych, okreslonej w przepisach wydanych przez ministra wlasciwego do spraw oswiaty i wychowania. Do ustawy przeniesiono r6wniez zasadcr jawnosci ocen (r6wniez dostcrp do ocenianych prac pisemnych i dokumentacji dotyczejcej egzaminu klasyfikacyjnego, egzaminu poprawkowego, sprawdzianu przeprowadzanego w zwi'!zku ze zgloszonymi zastrzezeniami, jak r6wniez innej dokumentacji dotyczejcej jego oceniania) uzyskanych przez ucznia dla niego i jego rodzic6w, a w przypadku szk6l policealnych i szk6l dla doroslych dla sluchacza. Oznacza to, ze informacja dotyczejca postcrp6w i trudnosci w nauce oraz ocen uzyskiwanych przez uczni6w, w tym uczni6w pelnoletnich w szkolach dla dzieci i mlodziei:y, tak jak obecnie, bcrdzie dostcrpna dla ich rodzic6w. Co do zasady uczniami szk6l dla dzieci i mlodziei:y SCJ osoby niepelnoletnie ( czcrsc mlodziei:y osiejga pelnoletniosc w ostatnich klasach szk6l ponadgimnazjalnych). Z tego wzglcrdu w projekcie ustawy, w dodawanym rozdziale 3a okreslajejcym og6lne zasady oceniania, klasyfikowania i promowania uczni6w, przyjcrto, ze w szkolach dla dzieci i mlodziei:y oceny ucznia SCJ jawne takze dla rodzic6w uczni6w pelnoletnich. Zasadne jest zapewnienie rodzicom prawa do informacji nt. ocen dziecka w trakcie calego etapu edukacyjnego, mimo ze pod koniec tego etapu dziecko osiejga pelnoletniosc. Koncowy etap edukacyjny jest bardzo istotny dla przyszlosci dziecka. RozstrzygajeJ sicr w6wczas sprawy, kt6re decydujej o dalszych losach i:yciowych osoby wchodzejcej w dorosle i:ycie. Szczeg61nie wai:ne jest w6wczas wsparcie ze strony rodzic6w polegajejce micrdzy innymi na zaangai:owaniu w sprawy szkolne dziecka. Strona 7 z 97

Aby mozna bylo m6wic o realnym wsparciu nalei:y zapewnic rodzicom prawo do informacji na temat osiqgni((c, post((p6w i trudnosci w nauce dziecka. W rozdziale 3a ustawy uregulowana zostala taki:e kwestia oceniania, klasyfikowania i promowania w szkolach dla doroslych. W odniesieniu do przepis6w dotychczas obowiqzujqcych projekt zmiany ustawy nie przewiduje zasadniczych zmian w zakresie oceniania sluchaczy w szkolach dla doroslych. Tak jak dotychczas we wszystkich typach szk6l dla doroslych podstawq klasyfikowania sluchaczy sq wyniki egzamin6w semestralnych przeprowadzanych ze wszystkich obowiqzkowych zaj((c edukacyjnych przewidzianych w szkolnym planie nauczania na dany semestr. Zachowania sluchaczy nie ocenia si((. Promocj(( przeprowadza si(( dwa razy w ciqgu roku szkolnego, po kai:dym semestrze. Do egzaminu semestralnego dopuszcza si(( sluchacza po spelnieniu warunk6w okreslonych wart. 44w ust. 2, tj. jesli ucz((szczal na poszczeg6lne obowiqzkowe zaj((cia edukacyjne, przewidziane w danym semestrze, w wymiarze co najmniej 50% czasu przeznaczonego na kai:de z tych zaj((c, oraz otrzymal z tych zaj((c oceny biezqce uznane za pozytywne wedlug skali okreslonej w statucie szkoly. Sluchacz, kt6ry z przyczyn usprawiedliwionych sytuacjq zyciowq lub zdrowotnq nie przystqpil do egzaminu semestralnego w terminie, zdaje ten egzamin w terminie dodatkowym, wyznaczonym przez dyrektora szkoly. Utrzymana zostala mozliwosc zdawania jednego lub dw6ch egzamin6w poprawkowych, jesli sluchacz uzyskal z jednego lub dw6ch egzamin6w semestralnych ocen(( negatywnq, wg. skali okreslonej w przepisach wydanych na podstawie art. 44zb.Terminy, tryb i form(( przeprowadzania egzamin6w semestralnych, w tym egzaminu semestralnego w terminie dodatkowym i egzaminu semestralnego poprawkowego oraz spos6b ustalania oceny klasyfikacyjnej z obowiqzkowych zaj((c edukacyjnych, z kt6rych przeprowadza si(( egzamin, okresli rozporzqdzenie ministra wlasciwego do spraw oswiaty i wychowania. Utrzymana zostala taki:e zasada, ze sluchacz, kt6ry nie uzyskal promocji, zostaje skreslony z listy sluchaczy. Doprecyzowano tryb skreslenia- nast((puje ono w drodze decyzji dyrektora szkoly. Ponadto, tak ja dotychczas, na pisemny wniosek sluchacza, uzasadniony sytuacjq Z:yciowq lub zdrowotnq, dyrektor szkoly moze wyrazic zgod(( na powtarzanie semestru. Sluchacz moze powtarzac semestr jeden raz w okresie ksztalcenia w danej szkole. Wniosek, o kt6rym mowa wart. 44z ust. 3, sluchacz sklada do dyrektora szkoly nie p6zniej niz w ciqgu 7 Strona 8 z 97

dni od daty podjt;cia przez radt; pedagogicznq uchwaly w sprawie klasyfikacji i promocji sluchaczy. Istotnq zmianq jest uregulowanie kwestii braku promocji sluchacza niepelnoletniego, przyjt;tego na podstawie przepis6w art. 16 ust. 6c ustawy o systemie oswiaty. Wobec takiego sluchacza obowiqzujq przepisy takie jak w szkolach dla dzieci i mlodziezy. Oznacza to, ze sluchacz niepelnoletni, kt6ry nie otrzymal promocji na semestr programowo wyzszy lub nie przystqpil odpowiednio do sprawdzianu lub egzaminu gimnazjalnego, nie zostaje skreslony z listy sluchaczy i powtarza semestr. W ten spos6b zagwarantowane zostalo prawo osoby niepelnoletniej do realizacji obowiqzku szkolnego i obowiqzku nauki. Zasada jawnosci ocen uzyskanych przez tego sluchacza obejmuje takze jego rodzic6w. W akcie wykonawczym do ustawy zostanq ponadto okreslone rodzaje obowiqzkowych i dodatkowych zajt;c edukacyjnych, z realizacji kt6rych uczen moze bye zwolniony, przypadki, w kt6rych to zwolnienie moze nastqpic, rodzaje dokument6w bt;dqcych podstawq zwolnienia oraz tryb i okres zwolnienia, biorqc pod uwagt; stan zdrowia ucznia, posiadane przez niego kwalifikacje i doswiadczenie zawodowe, lub zrealizowanie tych zajt;c na wczesniejszym etapie edukacyjnym, w tym np. zwolnienie sluchacza szkoly policealnej dla doroslych z obowiqzku odbycia praktycznej nauki zawodu w calosci lub w czt;sci. Tt; czt;sc rozdzialu 3a koilczq przepisy okreslajqce upowa:lnienie dla ministra wla8ciwego do spraw oswiaty i wychowania do okreslenia, w drodze rozporzqdzenia, szczeg6lowych warunk6w i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczni6w w szkolach publicznych. Ostatnia cz~sc rozdzialu 3a ustawy dotyczy oceniania, klasyfikowania i promowania uczniow w szkolach artystycznych. Przepisy dotyczqce szk6l artystycznych w obszarze merytorycznym nie wprowadzajq zasadniczych zmian wzglt;dem obecnych regulacji, a jedynie doprecyzowujq ocenianie, klasyfikowanie i promowanie uczni6w w szkolach artystycznych na poziomie ustawy. Strona 9 z 97

Ocenianie, klasyfikowanie i promowanie uczni6w w szkole artystycznej odbywa si~ na zasadach okreslonych w przepisach art. 44zd-44zo oraz przepis6w wydanych na podstawie art. 44zp. W art. 44zc-44zp projektowanej nowelizacji ustawy o systemie oswiaty, wyodr~bniono generalne zasady oceniania i klasyfikowania stosowane w szkolach artystycznych, w tym w szkolach artystycznych realizujllcych takze ksztalcenie w zakresie og6lnoksztalcllcym, odpowiednio poziomu podstawowego, gimnazjalnego i ponadgimnazjalnego. Art. 44zd stanowi, ze ocenianiu w szkole artystycznej realizujllcej ksztalcenie artystyczne i ksztalcenie og6lne podlegajll: osillgni~cia edukacyjne ucznia w zakresie obowi!lzkowych zaj~c edukacyjnych og6lnoksztalc!lcych, osi!lgni~cia edukacyjne ucznia w zakresie zaj~c edukacyjnych artystycznych oraz zachowanie ucznia. Natomiast ocenianiu w szkole artystycznej realizujllcej wyl!lcznie ksztalcenie artystyczne podlegajll osillgni~cia edukacyjne ucznia w zakresie zaj~c edukacyjnych artystycznych. Ocenianie osi!lgni~c edukacyjnych ucznia polega na rozpoznawaniu przez nauczycieli poziomu i post~p6w w opanowaniu przez ucznia wiadomosci i umiej~tnosci w stosunku do wymagail okreslonych w podstawie programowej ksztalcenia w zawodach szkolnictwa artystycznego oraz wymagail edukacyjnych wynikajllcych z realizowanych w szkole artystycznej program6w nauczania, natomiast w przypadku szkoly artystycznej realizujllcej ksztalcenie og6lne - wymagail okreslonych w podstawie programowej ksztalcenia og6lnego oraz wymagail edukacyjnych wynikajllcych z realizowanych w szkole artystycznej program6w nauczania. W zakresie klasyfikacji art. 44ze stanowi, ze uczen szkoly artystycznej podlega klasyfikacji sr6drocznej i rocznej, a w artystycznej szkole policealnej i pomaturalnej - semestralnej oraz koncowej. Klasyfikacja sr6droczna polega na okresowym podsumowaniu osi!lgni~c edukacyjnych ucznia z zaj~c edukacyjnych, a w szkole artystycznej realizujllcej ksztalcenie og6lne - r6wniez zachowania ucznia, oraz ustaleniu odpowiednio sr6drocznych ocen klasyfikacyjnych z tych zaj~c edukacyjnych i sr6drocznej oceny klasyfikacyjnej zachowania. Klasyfikacj~ sr6drocznll przeprowadza si~ co najmniej raz w ci!lgu roku szkolnego, w terminie okreslonym w statucie szkoly artystycznej. Strona 10 z 97

Klasyfikacja roczna polega na podsumowaniu osi'}.gni'(c edukacyjnych ucznia z zaj'(c edukacyjnych, a w szkole artystycznej realizuj'}.cej ksztalcenie og6lne - r6wniez zachowania ucznia, w danym roku szkolnym oraz ustaleniu odpowiednio rocznych ocen klasyfikacyjnych z zaj'(c edukacyjnych i rocznej oceny klasyfikacyjnej zachowania, z tym ze w przypadku szkoly artystycznej realizuj'}.cej ksztalcenie og6lne w zakresie klas I-III szkoly podstawowej ustala si (: - jedn'}. roczll'}. ocen ( klasyfikacyjn'! z obowi'}.zkowych og6lnoksztalc'}.cych zaj'(c edukacyjnych, - jedn'}. roczn'}. ocen ( klasyfikacyjll'}. z dodatkowych og6lnoksztalc'}.cych zaj'(c edukacyjnych oraz - roczne oceny klasyfikacyjne z poszczeg6lnych zaj'(c edukacyjnych artystycznych, wedlug skali i w formie okreslonych w przepisach wydanych na podstawie art. 44zp. Klasyfikacja semestralna w artystycznej szkole policealnej i pomaturalnej polega na podsumowaniu osi'}.gni'(c edukacyjnych ucznia z zaj'(c edukacyjnych w danym semestrze oraz ustaleniu semestralnych ocen klasyfikacyjnych z tych zaj'(c. Na klasyfikacj ( koncow'}. skladaj'}. si (: - roczne, a w artystycznej szkole policealnej i pomaturalnej - semestralne, oceny klasyfikacyjne z zaj'(c edukacyjnych, ustalone odpowiednio w klasie programowo najwyzszej lub semestrze programowo najwyzszym, oraz - roczne, a w artystycznej szkole policealnej i pomaturalnej - semestralne, oceny klasyfikacyjne z zaj'(c edukacyjnych, kt6rych realizacja zakonczyla si ( odpowiednio w klasach programowo nizszych lub semestrach programowo nizszych w szkole artystycznej danego typu, oraz - roczna ocena klasyfikacyjna zachowania ustalona w klasie programowo najwyzszej - w przypadku szkoly artystycznej realizuj'}.cej ksztalcenie og6lne. Klasyfikacj ( koncow'}. przeprowadza si ( w klasie programowo najwyzszej szkoly artystycznej danego typu, a w artystycznej szkole policealnej i pomaturalnej - semestrze programowo najwyzszym. W zakresie oceny klasyfikacyjnej zachowania zasad'}. jest, ze ocena klasyfikacyjna zachowania nie rna wplywu na oceny klasyfikacyjne z zaj'(c edukacyjnych oraz promocj ( do klasy programowo wyzszej lub ukonczenie szkoly. Ponadto oceny klasyfikacyjne z zaj'(c edukacyjnych nie maj'}. wplywu na ocen ( klasyfikacyjn'}. zachowania. Strona 11 z 97

Zasady wystawiania ocen klasyfikacyjnych z zajcrc edukacyjnych artystycznych w trybie egzaminu promocyjnego oraz zwalniania z tego egzaminu uczni6w bcrdq.cych laureatami og6lnopolskich konkurs6w, olimpiad, przeshlchait oraz przeglq.d6w organizowanych przez ministra wlasciwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego lub specjalistycznq. plac6wkcr nadzoru, utworzonq. na podstawie art. 32a ust. 1 - okreslajq. przepisy art. 44zg i art. 44zh. W art.44zg okresla sicr, ze sr6droczne i roczne, a w artystycznej szkole policealnej i pomaturalnej - semestralne, oceny klasyfikacyjne z zajcrc edukacyjnych ustalajq. nauczyciele prowadzq.cy poszczeg6lne zajcrcia, z wylq.czeniem zajcrc edukacyjnych z kt6rych ocena jest ustalana w trybie egzaminu promocyjnego. Z wybranych zajcrc edukacyjnych artystycznych, okreslonych w przepisach wydanych na podstawie art. 44zp, roczna ocena klasyfikacyjnajest ustalana w trybie egzaminu promocyjnego, kt6ry rna na celu sprawdzenie wiedzy i umiejcrtnosci ucznia w zakresie tych zajcrc. Przy ustalaniu oceny z egzaminu promocyjnego uwzglcrdnia sicr jakosc wykonania artystycznego oraz wysilek wkladany przez ucznia w wywiq.zywanie sicr z obowiq.zk6w wynikajq.cych ze specyfiki zajcrc edukacyjnych artystycznych. Egzamin promocyjny przeprowadza komisja powolana przez dyrektora szkoly. Zgodnie z art. 44zh laureat og6lnopolskiego konkursu, przeshlchania lub przeglq.du w zakresie przedmiot6w artystycznych, kt6rych organizatorem jest minister wlasciwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego lub specj alistyczna j ednostka nadzoru, utworzona na podstawie art. 32a ust. 1, otrzymuje odpowiednio z danych zajcrc edukacyjnych artystycznych najwyzszq. pozytywnq. rocznq. ocencr klasyfikacyjnq., a w przypadku artystycznej szkoly policealnej i pomaturalnej - najwyzszq. pozytywnq. semestralnq. ocencr klasyfikacyjnq., ustalonq. wg skali okreslonej w przepisach wydanych na podstawie art. 44zp. W przypadku zajcrc edukacyjnych artystycznych, z kt6rych ocena jest ustalana w trybie egzaminu promocyjnego, laureat jest jednoczesnie zwolniony z tego egzaminu. Zasady przeprowadzania egzamin6w poprawkowych, wydawania zgody na powtarzanie klasy albo realizacjcr obowiq.zkowych zajcrc edukacyjnych z zakresu danej klasy w ciq.gu dw6ch kolejnych lat zostaly okreslone w art. 44zk. Uczeit, kt6ry w wyniku klasyfikacji rocznej, a w artystycznej szkole policealnej i pomaturalnej - semestralnej, otrzymal negatywnq. ocencr klasyfikacyjnq. z jednego albo dw6ch Strona 12 z 97

obowi kowych zajcrc edukacyjnych moze przystctpic do egzaminu poprawkowego z tych zajcrc. Egzaminu poprawkowego nie przeprowadza sicr w przypadku uzyskania przez ucznia negatywnej oceny klasyfikacyjnej z zajcrc edukacyjnych, z kt6rych ocena jest ustalana w trybie egzaminu promocyjnego. Egzamin poprawkowy przeprowadza komisja powolana przez dyrektora szkoly artystycznej do konca danego roku szkolnego, a w przypadku artystycznej szkoly policealnej i pomaturalnej - do konca danego semestru. Uczen, kt6ry z przyczyn usprawiedliwionych nie przystctpil do egzaminu poprawkowego w wyznaczonym terminie, moze przyst~pic do niego w dodatkowym terminie wyznaczonym przez dyrektora szkoly artystycznej nie p6zniej niz do konca wrzesnia, a w przypadku artystycznej szkoly policealnej i pomaturalnej, w kt6rej zajcrcia dydaktyczno-wychowawcze koncz~ sicr w styczniu- nie p6zniej niz do konca marca. Roczna, a w artystycznej szkole policealnej i pomaturalnej - semestralna, ocena klasyfikacyjna ustalona w wyniku egzaminu poprawkowego jest ostateczna, z zastrzezeniem postanowien, o kt6rych mowa w art. 44n. Uczen, kt6ry nie zdal egzaminu poprawkowego, nie otrzymuje promocji do klasy programowo wyzszej, a w artystycznej szkole policealnej i pomaturalnej - na semestr programowo wyzszy, z tym ze rada pedagogiczna szkoly artystycznej realizuj~cej ksztalcenie og6lne, uwzglcrdniaj~c mozliwosci edukacyjne ucznia, moze jeden raz w ci~gu cyklu ksztalcenia w danym typie szkoly artystycznej promowac do klasy programowo wyzszej ucznia, kt6ry nie zdal egzaminu poprawkowego z jednych obowi kowych zajcrc edukacyjnych og6lnoksztalc~cych, pod warunkiem ze te zajcrcia s~ realizowane w klasie programowo wyzszej. Uczen, kt6ry nie otrzymal promocji do klasy programowo wyzszej, a w przypadku artystycznej szkoly policealnej i pomaturalnej - na semestr programowo wyzszy, podlega skresleniu z listy uczni6w, z zastrzezeniem art. 39 ust. 2a, chyba ze rada pedagogiczna wyrazi zgodcr na powtarzanie danej klasy, a w przypadku artystycznej szkoly policealnej pomaturalnej - danego semestru, bior~c pod uwagcr dotychczasowe osi~gnicrcia ucznia. W ci~gu cyklu ksztalcenia w danym typie szkoly artystycznej uczen moze powtarzac dan~ klascr, a w przypadku artystycznej szkoly policealnej i pomaturalnej - dany semestr, tylko jeden raz. Strona 13 z 97

W przypadku szkoly artystycznej realizuj~cej wyl~cznie ksztalcenie artystyczne, rada pedagogiczna moze wyrazic zgod~ na realizowanie obowi kowych zaj~c edukacyjnych z zakresu danej klasy w ci~gu dw6ch kolejnych lat, bior~c pod uwag~ dotychczasowe osi~gni~cia ucznia. Zasady promocji ucznia do klasy (semestru) programowo wyzszego okreslaj~ przepisy art. 44zl i art. 44zm. Uczen szkoly artystycznej realizuj~cej ksztalcenie og6lne w zakresie szkoly podstawowej otrzymuje promocj~ do klasy programowo wyzszej, jezeli ze wszystkich obowi kowych zaj~c edukacyjnych otrzymal pozytywne roczne oceny klasyfikacyjne, o kt6rych mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 44zp, z zastrzezeniem art. 44zk ust. 5, oraz przys~pil do sprawdzianu lub zostal zwolniony z obowi ku przyst~pienia do sprawdzianu lub jego cz~sci na podstawie art. 44zq i art. 44zt ust. 2 - w przypadku ucznia klasy, kt6rej zakres nauczania odpowiada klasie VI szkoly podstawowej. Uczen szkoly artystycznej realizuj~cej ksztalcenie og6lne w zakresie gimnazjum i liceum og6lnoksztalc~cego otrzymuje promocj~ do klasy programowo wyzszej, jezeli ze wszystkich obowi~kowych zaj~c edukacyjnych otrzymal pozytywne roczne oceny klasyfikacyjne, o kt6rych mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 44zp, z zastrzezeniem art. 44zk ust. 5, oraz przys~pil do egzaminu gimnazjalnego lub zostal zwolniony z obowi ku przys~pienia do egzaminu gimnazjalnego lub jego cz~sci, na podstawie art. 44zq i art. 44zt ust. 2 - w przypadku ucznia klasy, w kt6rej zakres nauczania odpowiada klasie III gimnazjum. Natomiast uczen szkoly artystycznej realizuj~cej wyl~cznie ksztalcenie artystyczne otrzymuje promocj~ do klasy programowo wyzszej, a w przypadku artystycznej szkoly policealnej i pomaturalnej - na semestr programowo wyzszy, jezeli ze wszystkich obowi kowych zaj~c edukacyjnych artystycznych odpowiednio w danej klasie lub danym semestrze, otrzymal pozytywne roczne oceny klasyfikacyjne, o kt6rych mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 44zp. Art. 44zm stanowi, ze uczen konczy szkol~ artystyczn~, jezeli w wyniku klasyfikacji koncowej otrzymal ze wszystkich obowi kowych zaj~c edukacyjnych pozytywne koitcowe oceny klasyfikacyjne, o kt6rych mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 44zp, a w Strona 14 z 97

przypadku szkoly artystycznej, w kt6rej jest przeprowadzany egzamin dyplomowy- ponadto zdal: ten egzamin. Jednym z warunk6w ukonczenia szkoly artystycznej prowadz~cej ksztal:cenie w zawodzie artystycznym jest zdanie egzaminu dyplomowego. Zasady przeprowadzania egzaminu dyplomowego okreslaj~ przepisy art. 44zn i art. 44zo. Egzamin dyplomowy jest form~ komisyjnej oceny poziomu przygotowania zawodowego uczni6w. W szkole artystycznej daj~cej wyksztalcenie w zawodach artystycznych w klasie programowo najwyzszej, a w przypadku artystycznej szkoly policealnej lub pomaturalnej- w semestrze programowo najwyzszym, przeprowadza si(( egzamin dyplomowy. Egzamin dyplomowy sklada si(( z CZ((sci praktycznej i cz((sci teoretycznej. Do egzaminu dyplomowego moze przys~pic uczen, kt6ry w wyniku klasyfikacji koncowej otrzymal pozytywne oceny klasyfikacyjne ze wszystkich zaj((c edukacyjnych przewidzianych dla dane go typu szkoly artystycznej. Egzamin dyplomowy przeprowadza panstwowa komisja egzaminacyjna. Panstwow~ komisj(( egzaminacyjn~ powoluje dyrektor specjalistycznej jednostki nadzoru, utworzonej na podstawie art. 32a ust. 1, na wniosek dyrektora szk:oly artystycznej, zlozony nie p6zniej niz na 30 dni przed terminem przeprowadzenia egzaminu dyplomowego. Dyrektor specjalistycznej jednostki nadzoru wyznacza przewodnicz~cego komisji sposr6d nauczycieli zajmuj~cych stanowiska kierownicze w danej szk:ole, nie p6zniej niz na 21 dni przed terminem przeprowadzenia egzaminu dyplomowego, upowai:niaj~c przewodnicz~cego do powolania, w terminie 14 dni, pozostalych czlonk6w komisji egzaminacyjnej. Termin przeprowadzenia poszczeg6lnych cz((sci egzaminu dyplomowego wyznacza dyrektor szkoly w terminach nie koliduj~cych ze zdawanymi przez uczni6w egzaminami w zakresie egzaminu maturalnego. Laureat olimpiady artystycznej oraz laureat konkursu, kt6rych organizatorem jest minister wlasciwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego lub specjalistyczna jednostka nadzoru, utworzona na podstawie art. 32a ust. 1, jest zwolniony z CZ((Sci teoretycznej egzaminu dyplomowego w zakresie, kt6ry obejmowala olimpiada lub konkurs. Zwolnienie jest r6wnoznaczne z uzyskaniem najwyzszej pozytywnej oceny z tej cz((sci egzaminu. Uczen zdal egzamin dyplomowy, jezeli z poszczeg6lnych cz((sci otrzymal pozytywne oceny okreslone w przepisach wydanych na podstawie art. 44zp. Strona 15 z 97

Odsh!pienie od egzaminu dyplomowego w CZ((Sci praktycznej lub teoretycznej oraz niestawienie si(( na egzamin dyplomowy z przyczyn nieusprawiedliwionych powoduje skreslenie ucznia z listy zdaj'!cych. Ponowne przysh!pienie do egzaminu dyplomowego moze nash!pic w trybie egzaminu eksternistycznego. Uczen, kt6ry z przyczyn usprawiedliwionych nie przyst'!pil do egzaminu dyplomowego albo przerwal egzamin dyplomowy, moze do niego przysh!pic w dodatkowym terminie, ustalonym przez przewodnicz'!cego komisji egzaminacyjnej, nie p6zniej niz do dnia 30 wrzesnia danego roku. Uczen, kt6ry nie zdal egzaminu dyplomowego w calosci albo w cz((sci praktycznej lub teoretycznej, moze przysh!pic do egzaminu poprawkowego z danej cz((sci lub calosci egzaminu dyplomowego, w terminie ustalonym przez przewodnicz'!cego komisji egzaminacyjnej, nie p6:lniej niz do dnia 30 wrzesnia danego roku. Uczen, kt6ry nie zdal egzaminu poprawkowego lub nie przysh!pil do egzaminu lub jego odpowiedniej cz((sci w dodatkowym terminie, moze przysh!pic do egzaminu dyplomowego wyl'!cznie w trybie egzaminu eksternistycznego. W przypadku stwierdzenia naruszenia przepis6w dotycz'!cych przeprowadzania egzaminu dyplomowego, przewodnicz'!cy komisji egzaminacyjnej, moze zawiesic egzamin dyplomowy, powiadamiaj'!c o tym ministra wlasciwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego. W takiej sytuacji minister wlasciwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego powoluje komisj(( w celu wyjasnienia okolicznosci zdarzen i ustalenia odpowiedzialnosci uczni6w oraz czlonk6w komisji egzaminacyjnej. Na podstawie ustalen komisji minister wlasciwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego zarz'!dza kontynuacj(( egzaminu dyplomowego albo uniewaznia egzamin dyplomowy i zarz'!dza jego ponowne przeprowadzenie. UniewaZnienie egzaminu dyplomowego moze nash!pic zar6wno w stosunku do wszystkich, jak i poszczeg6lnych uczni6w. Termin ponownego egzaminu dyplomowego, o kt6rym mowa w ust. 6, ustala dyrektor szkoly w porozumieniu z ministrem wlasciwym do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego. Zgodnie z art. 44zp minister wlasciwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, w porozumieniu z ministrem wlasciwym do spraw oswiaty i wychowania, Strona 16 z 97

okresli, w drodze rozporzqdzenia szczeg6lowe warunki i spos6b oceniania i klasyfikowania uczni6w w publicznych szkolach artystycznych. Przepisy rozdzialu 3a wejdq w zycie 1 wrzesnia 2015 r. i b~dq szkolnego 2015/2016. Obecnie ww. kwestie sq uregulowane w: obowiqzywaly od roku - rozporzqdzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunk6w i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczni6w i sluchaczy oraz przeprowadzania sprawdzian6w i egzamin6w w szkolach publicznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 83, poz. 562, z p6:ln. zm.); - rozporzqdzeniu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 8 kwietnia 2008 r. w sprawie warunk6w i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczni6w oraz przeprowadzania sprawdzian6w i egzamin6w w publicznych szkolach i plac6wkach artystycznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 65, poz. 400, z p6:ln. zm.). II. Rozdzial 3b - Sprawdzian, egzamin gimnazjalny i egzamin maturalny oraz egzamin potwierdzaj=tcy kwaliflkacje w zawodzie (art. 1 pkt 41 projektu ustawy) W dodawanym do ustawy o systemie oswiaty rozdziale 3b okreslone zostaly og6lne zasady przeprowadzania egzamin6w zewn~trznych: sprawdzianu w VI klasie szkoly podstawowej, egzaminu w III klasie gimnazjum oraz egzaminu maturalnego. W ustawie, w cz~sci dotyczqcej egzamin6w z zakresu ksztalcenia og61nego, okresla si~: - wymagania, na podstawie kt6rych przeprowadzane sq sprawdzian i egzaminy z zakresu ksztalcenia og61nego (podstawa programowa ksztalcenia og6lnego ); - terminy, w jakich przeprowadzany jest sprawdzian, egzamin gimnazjalny 1 egzamin maturalny; form~ i zakres przeprowadzania sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego egzaminu maturalnego; zasady przyst~powania do sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego egzaminu maturalnego; - zasady przyst~powania do sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego i egzaminu maturalnego przez uczni6w szk6l lub oddzial6w, w kt6rych zaj~cia sq prowadzone w j~zyku mniejszosci narodowej, j~zyku mniejszosci etnicznej lub j~zyku regionalnym; Strona 17 z 97

- zasady przyst((powania do egzaminu maturalnego przez absolwent6w szk6llub oddzial6w dwuj((zycznych; - przypadki zwolnienia z obowi~u przyst(!pienia do sprawdzianu i egzammu gimnazjalnego oraz z cz~tsci ustnej egzaminu maturalnego z j((zyka obcego nowozytnego; - uprawnienia przysluguj(!ce laureatom i finalistom olimpiad przedmiotowych oraz laureatom konkurs6w przedmiotowych o zasi((gu wojew6dzkim lub ponadwojew6dzkim; - przypadki, w kt6rych uczen i absolwent moze przyst(!pic do sprawdzianu i egzamin6w w terminie dodatkowym; spos6b przedstawiana wynik6w sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego 1 egzaminu maturalnego; - warunki zdania egzaminu maturalnego; - warunki przyst(!pienia do egzaminu maturalnego w terminie poprawkowym; - warunki ponownego przyst((powania do egzaminu maturalnego przez absolwent6w, kt6rzy nie zdali tego egzaminu; - zasady ponownego przyst((powania do egzaminu maturalnego przez absolwent6w, kt6rzy uzyskali swiadectwo dojrzalosci, w tym przez absolwent6w ponadpodstawowych szk6l srednich; zasady odplatnosci za przyst(!pienie do egzaminu maturalnego z danego przedmiotu lub przedmiot6w przez absolwent6w, kt6rzy po raz trzeci i kolejny przyst((puj(! do egzaminu maturalnego z danego przedmiotu, lub kt6rzy deklarowali, a nie przyst(!pili do egzaminu maturalnego z danego przedmiotu, i chc(! do niego przyst(!pic po raz kolejny; - warunki i formy przyst((powania do sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego i egzaminu maturalnego uczni6w lub absolwent6w ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, w tym niepelnosprawnych, niedostosowanych spolecznie lub zagrozonych niedostosowaniem spolecznym, uczni6w lub absolwent6w posiadaj(!cych orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania, uczni6w lub absolwent6w chorych lub niesprawnych czasowo, uczni6w lub absolwent6w posiadaj(!cych opini~t poradni psychologicznopedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej, o specyficznych trudnosciach w uczeniu si((, uczni6w lub absolwent6w obj((tych pomoc(! psychologiczno-pedagogiczn(! w roku szkolnym, w kt6rym przyst((puj(! do sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego lub egzaminu maturalnego oraz uczni6w-cudzoziemc6w, kt6rym ograniczona znajomosc j((zyka polskiego utrudnia zrozumienie czytanego tekstu; Strona 18 z 97

podstawowe obowi~i dyrektora szkoly powolanego przez niego zespolu egzaminacyjnego w zakresie organizacji i przeprowadzania sprawdzianu i egzamin6w; - organizacj(( sprawdzania prac egzaminacyjnych uczni6w i absolwent6w; - konsekwencje nieprzyst:!pienia do sprawdzianu lub egzaminu gimnazjalnego; - definicj(( samodzielnosci pracy przy rozwillz)'waniu zadait egzaminacyjnych oraz tryb, w jakim moze nast:!pic uniewaznienie pracy egzaminacyjnej; - tryb i warunki zglaszania przez ucznia lub absolwenta zastrzezeil w przypadku uznania, ze w trakcie sprawdzianu lub egzaminu zostaly naruszone przepisy dotycz~ce ich przeprowadzania; - prawo ucznia, a w przypadku ucznia niepelnoletniego - r6wniez jego rodzic6w, albo absolwenta do wgl~du do sprawdzonej i ocenionej pracy egzaminacyjnej oraz mozliwosci zlozenia przez ucznia lub jego rodzic6w albo absolwenta wniosku o weryfikacj(( sumy przyznanych punkt6w przez egzaminator6w; - tryb, w jakim- na wniosek ucznia lub jego rodzic6w albo absolwenta- moze nas~pic weryfikacja sumy przyznanych punkt6w. Nalezy podkreslic, ze w ustawie nie proponuje si(( zmian w zakresie zasad przeprowadzania sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego i egzaminu maturalnego, kt6re: - w przypadku egzaminu gimnazjalnego obowi Uj~ od roku szkolnego 2011/2012 i zostaly wprowadzane rozporz~dzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 20 sierpnia 2010 r. zmieniaj~cym rozporz~dzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunk6w i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczni6w i sluchaczy oraz przeprowadzania sprawdzian6w i egzamin6w w szkolach publicznych (Dz. U. z 2010 r., Nr 156, poz. 1046); - w przypadku sprawdzianu obowi~uj~ od roku szkolnego 2014/2015, a w przypadku egzaminu maturalnego obowi Uj~ od roku szkolnego 2014/2015 w odniesieniu do absolwent6w liceum og6lnoksztalc~cego, a od roku szkolnego 2015/2016 w odniesieniu do absolwent6w technikum i zostaly wprowadzane rozporz~dzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 25 kwietnia 2013 r. zmieniaj~cym rozporz~dzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunk6w i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczni6w i sluchaczy oraz przeprowadzania sprawdzian6w i egzamin6w w szkolach publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 520). Strona 19 z 97

Zmiany w stosunku do obecnego stanu prawnego polegaj~ na: - wprowadzeniu mozliwosci przysb(powania do egzaminu maturalnego z wybranych przedmiot6w, z kt6rych przeprowadza si(( egzamin maturalny, dla absolwent6w ponadpodstawowych szk6l srednich, kt6rzy uzyskali swiadectwo dojrzalosci po zdaniu egzaminu dojrzalosci. Definicja egzaminu maturalnego zaproponowana wart. 1 pkt 11it. d projektu ustawy precyzuje, ze do egzaminu maturalnego mog~ przyst((powac absolwenci posiadaj~cy wyksztalcenie srednie. Zgodnie z art. 11a ustawy o systemie oswiaty wyksztalcenie srednie posiada osoba, kt6ra ukonczyla szkol(( ponadpodstawow~ lub szkol(( ponadgimnazjaln~, z wyj~tkiem zasadniczej szkoly zawodowej i trzyletniej szkoly specjalnej przysposabiaj~cej do pracy. Od roku szkolnego 2015/2016 absolwent, kt6ry uzyskal juz swiadectwo dojrzalosci, b((dzie m6gl przys~pic do egzamin maturalnego z przedmiot6w, z kt6rych przeprowadzany jest ten egzamin, w celu uzyskania zaswiadczenia 0 wynikach egzaminu z przedmiot6w, do kt6rych przyst((powal. Osoby posiadaj~ce swiadectwo dojrzalosci uzyskane w wyniku zdanego egzaminu dojrzalosci, kt6re nie podj((ly wczesniej nauki w szkole wyzszej lub chcialyby podj~c nauk(( na nowym kierunku, b((d~ mogly przyst~pic do egzaminu maturalnego z wybranego przedmiotu lub przedmiot6w, dzi((ki czemu b((d~ mialy r6wne szanse w procesie rekrutacji do szk6l wyzszych w stosunku do os6b, kt6re legitymuj~ si(( swiadectwem dojrzalosci uzyskanym w wyniku zdania egzaminu maturalnego w formule obowi Uj~cej od 2005 r. Zasady przeprowadzania egzaminu dojrzalosci, kt6ry po raz ostatni zostal przeprowadzony w 2013 r. dla absolwent6w ponadpodstawowych szk6l srednich dla doroslych, nie dawaly mozliwosci ponownego przyst((powania do egzaminu z tego samego przedmiotu lub nowego wybranego przedmiotu dodatkowego. Na r6znicowanie sytuacji os6b, kt6re zdawaly albo egzamin dojrzalosci, albo egzamin maturalny w kontekscie dost((pu do nauki w szkolach wyzszych, wskazywal r6wniez Rzecznik Praw Obywatelskich we wniosku skierowanym w dniu 31 lipca 2012 r. do Trybunalu Konstytucyjnego. Od roku szkolnego 2015/2016 osoby posiadaj~ce swiadectwo dojrzalosci uzyskane w wyniku zdanego egzaminu dojrzalosci, b((d~ mogly przyst~pic do egzaminu maturalnego z wybranego przedmiotu lub przedmiot6w, z kt6rych w danych roku Strona 20 z 97

przeprowadzany jest egzamin maturalny, niezaleznie od tego czy zdawaly dany przedmiot na egzaminie dojrzalosci, czy nie. Absolwenci ci b<td~ mogli r6wniez ponownie przys~ic do egzaminu maturalnego z danego przedmiotu lub przedmiot6w w celu podwyzszenia uzyskanego wyniku. W zwi ku z powyzszym w projekcie ustawy proponuje si<r r6wniez zmiany w art. 169 ust. 1 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyzszym (art. 4 projektu ustawy); okresleniu trybu, w jakim moze nas~pic uniewai:nienie pracy egzaminacyjnej przez dyrektora okr((gowej komisji egzaminacyjnej w przypadku stwierdzenia, podczas sprawdzania pracy egzaminacyjnej przez egzaminatora, niesamodzielnego rozwi~ania zadait przez ucznia albo absolwenta, albo wys~pienia w pracy egzaminacyjnej ucznia albo absolwenta jednakowych sformulowait wskazuj~cych na udost((pnienie rozwi~ait innemu uczniowi albo absolwentowi lub korzystanie z rozwi~ait innego ucznia albo absolwenta. Nie ulega w~tpliwosci, ze niesamodzielnosc przy rozwi~aniu zadait jest naganna i prowadzi do naruszenia zasady r6wnosci w dost((pie do nauki (wyniki egzamin6w maj~ wplyw na rekrutacj(( do szkoly ponadgimnazjalnej i decyduj~ o mozliwosci ksztalcenia w szkolach wyzszych). W ustawie proponuje si<r jednak r6wniez mozliwosci wniesienia zastrzezen od rozstrzygni((cia dyrektora okr((gowej komisji egzaminacyjnej w tej sprawie do dyrektora Centralnej Komisji Egzaminacyjnej (zastrzezenia wnosi si<r za posrednictwem dyrektora okr((gowej komisji egzaminacyjnej, kt6ry wraz z materialami niezb((dnymi do ich rozpatrzenia przekazuje je dyrektorowi Centralnej Komisji Egzaminacyjnej, chyba ze dyrektor okr((gowej komisji egzaminacyjnej uwzgl((dni te zastrzezenia). Stwierdzona w ww. trybie niesamodzielnosc pracy ucznia albo absolwenta b<rdzie skutkowala uniewai:nieniem pracy egzaminacyjnej i ustaleniem przez dyrektora okr((gowej komisji egzaminacyjnej wyniku tej pracy jako 0%. W przypadku absolwenta, kt6ry przys~pil do egzaminu maturalnego tylko z jednego przedmiotu dodatkowego, uniewai:nienie tego egzaminu skutkuj e niezdaniem egzaminu maturalnego (absolwent nie uzyska swiadectwa dojrzalosci). Analogiczna sytuacja powstaje r6wniez wtedy, jezeli absolwent przys~pil do egzaminu maturalnego z wi<rcej niz jednego przedmiotu dodatkowego, i wszystkie te egzaminy zostaly mu uniewai:nione. W tym miejscu nalei:y dodac, iz zgodnie z obowi~uj~cymi przepisami ustawy - wyniki egzaminu s~ ostateczne i nie przysluguje na nie skarga do s~du administracyjnego. Strona 21 z 97

W zwi~lm z powyzszyrn oraz faktern, iz uniewa:lnienie egzaminu jest r6wnowazile z ustaleniern wyniku,0%", powolany przepis stosuje si(( wprost. Zaproponowana w projekcie ustawy procedura uniewa:lniania sprawdzianu lub egzamin6w uczniowi lub absolwentowi gwarantuje zdaj~cym prawo zabrania glosu w zakresie rozstrzygni((cia w jego sprawie poprzez: a) nalozenie na dyrektora okr((gowej kornisji egzaminacyjnej obowi~ poinformowania o zamiarze uniewai:nienia uczniowi albo absolwentowi odpowiednio danej CZ((Sci sprawdzianu lub danego zakresu albo poziornu odpowiedniej CZ((SCi egzaminu gimnazjalnego, albo egzaminu rnaturalnego z danego przedmiotu w CZ((SCi pisemnej, b) prawo wgl~du do rnaterial6w dotycz~cych zamiaru uniewa:lnienia zlozenia wyjasnieit w tej sprawie przez ucznia lub jego rodzic6w albo absolwenta, c) nalozenie na dyrektora okr((gowej kornisji egzaminacyjnej obowi~u pisemnego uzasadnienia rozstrzygni((cia w przedmiocie uniewa:lnienia, d) rnozliwosc wniesienia zastrzezeit od rozstrzygni((cia dyrektora okr((gowej kornisji egzaminacyjnej do dyrektora Centralnej Kornisji Egzaminacyjnej; - okresleniu trybu, w jakirn- na wniosek ucznia lub jego rodzic6w albo absolwenta- rnoze nas~pic weryfikacja sumy przyznanych punkt6w. Wynik sprawdzianu oraz egzaminu (podobnie jak kai:da ocena uzyskana przez ucznia) rna charakter rnerytoryczny i z tego wzgl((du nie rnoze bye przedmiotern skargi do s~du administracyjnego. Ocenianie poprawnosci odpowiedzi na sprawdzianie, egzaminie gimnazjalnym lub rnaturalnym nie rna cech post((powania administracyjnego. Merytoryczna ocena poprawnosci rozwi~ania zadait jest potwierdzeniern okreslonego stanu faktycznego. Zadaniern egzaminator6w jest por6wnanie tresci udzielonych odpowiedzi z odpowiedziami prawidlowyrni, ustalonymi na podstawie wiedzy z dziedziny obj((tej danym egzaminern. Wyniki sprawdzianu i egzamin6w ustala dyrektor okr((gowej kornisji egzaminacyjnej na podstawie liczby punkt6w przyznanych przez egzaminator6w oraz na podstawie elektronicznego odczytu karty odpowiedzi (w przypadku wykorzystania narz((dzi elektronicznych). W projekcie ustawy zachowuje si(( dotychczasowe przepisy dotycz~ce ostatecznosci ustalonego wyniku sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego i egzaminu rnaturalnego i braku rnozliwosci zaskarzenia tych wynik6w do s~du adrninistracyjnego. Strona 22 z 97

Zaproponowany mechanizm weryfikacji sumy przyznanych punkt6w jest natomiast odzwierciedleniem i usankcjonowaniem dotychczasowej praktyki w tym zakresie. Po dokonanym wgl!ldzie zdaj!lcy moze zwr6cic si~ z wnioskiem o weryfikacj~ sumy punkt6w przyznanych przez egzaminatora. W wi~kszosci przypadk6w weryfikacja ta wynika z koniecznosci poprawienia pomylki w sumowaniu liczby punkt6w przyznanych za poszczeg61ne zadania. Zdarzaj!l si~ jednak sytuacje, w kt6rych zdaj!lcy - po dokonaniu wgl!ldu- zwracaj!l si~ z wnioskiem o ponowne sprawdzenie rozwi!!zania zadanialzadait ze wzgl~du na W!ltpliwosci zwi!!zane z liczb!l przyznanych przez egzaminatora punkt6w. Wi~kszosc z tych W!ltpliwosci nie znajduje potwierdzenia w rzeczywistosci. Zrozumiale jest jednak, ze zdarzaj!l si~ przypadki, kiedy liczba punkt6w przyznanych przez danego egzaminatora odbiega od wytycznych okreslonych w schematach punktowania zadait, co poci!lga za sob!! koniecznosc zmiany przyznanych przez egzaminatora punkt6w, a tym samym - ustalenia nowego wyniku przez dyrektora okr~gowej komisji egzaminacyjnej. Jezeli w wyniku przeprowadzonej weryfikacji suma przyznanych punkt6w zostanie podwyzszona, dyrektor okr~gowej komisji egzaminacyjnej ustala nowe wyniki odpowiednio: 1) sprawdzianu lub egzaminu gimnazjalnego oraz anuluje dotychczasowe zaswiadczenie i wydaje nowe zaswiadczenie, 2) egzaminu maturalnego oraz: a) wydaje swiadectwo dojrzalosci, jezeli absolwent spelnil wszystkie warunki uzyskania tego swiadectwa, lub b) anuluje dotychczasowe swiadectwo dojrzalosci, aneks do swiadectwa dojrzalosci lub zaswiadczenie (w przypadku absolwenta, kt6ry zdal egzamin dojrzalosci przed 2005 r.) i wydaje nowe swiadectwo dojrzalosci, aneks do swiadectwa dojrzalosci lub zaswiadczenie. W projekcie ustawy przewiduje si~ r6wniez mozliwosc zgloszenia do dyrektora okr~gowej komisji egzaminacyjnej zastrzezen, jezeli zdaj!lcy uzna, ze w trakcie sprawdzianu albo egzaminu zostaly naruszone przepisy dotycz!lce jego przeprowadzania. W ustawie okresla si~ r6wniez warunki przyst!lpienia do egzaminu maturalnego w terminie poprawkowym, zasady poprawiania egzaminu maturalnego przez absolwent6w, kt6rzy nie Strona 23 z 97