Ocena wybranych empirycznych modeli propagacyjnych do projektowania sieci WLAN wewnątrz budynków



Podobne dokumenty
Modele propagacyjne w sieciach bezprzewodowych.

Analiza i porównanie modeli propagacyjnych dla środowiska wewnątrzbudynkowego

AGENDA. Site survey - pomiary i projektowanie sieci bezprzewodowych. Tomasz Furmańczak UpGreat Systemy Komputerowe Sp. z o.o.

Zygmunt Kubiak Instytut Informatyki Politechnika Poznańska

Systemy i Sieci Radiowe

1 STOSOWANIE SYSTEMU RADIOWEGO ORAZ SPOSÓB ODCZYTU

Zakład Systemów Radiowych (Z-1)

Planowanie sieci bezprzewodowych - bilans łącza radiowego

POMIARY TŁUMIENIA I ABSORBCJI FAL ELEKTROMAGNETYCZNYCH

Propagacja wielodrogowa sygnału radiowego

PROJEKT SIECI BEZPRZEWODOWEJ WYKORZYSTYWANEJ DO CELÓW PLANOWANIA AUTOSTRADY

Rodzaje sieci bezprzewodowych

Wykonawcy: Data Wydział Elektryczny Studia dzienne Nr grupy:

Planowanie Radiowe - Miasto Cieszyn

Systemy satelitarne Paweł Kułakowski

SPECYFIKACJA ZASIĘGU POŁĄCZEŃ OPTYCZNYCH

CZĘŚĆ I Podstawy komunikacji bezprzewodowej

Sygnał vs. szum. Bilans łącza satelitarnego. Bilans energetyczny łącza radiowego. Paweł Kułakowski. Zapewnienie wystarczającej wartości SNR :

Access Point WiFi Netis WF2220, 300 Mbps

Zagadnienia egzaminacyjne TELEKOMUNIKACJA studia rozpoczynające się po r.

Oddział we Wrocławiu. Zakład Kompatybilności Elektromagnetycznej (Z-21)

Wykład II. Administrowanie szkolną siecią komputerową. dr Artur Bartoszewski

Projektowanie Sieci Lokalnych i Rozległych wykład 1: fale i kanał radiowy

ZESZYTY ETI ZESPOŁU SZKÓŁ W TARNOBRZEGU Nr 1 Seria: Teleinformatyka 2012 SIECI BEZPRZEWODOWE I STANDARD

Polaryzacja anteny. Polaryzacja pionowa V - linie sił pola. pionowe czyli prostopadłe do powierzchni ziemi.

Odbiorniki superheterodynowe

SZEROKOPASMOWA METODA BADANIA PROPAGACJI FAL ELEKTROMAGNETYCZNYCH W PODZIEMNYCH WYROBISKACH GÓRNICZYCH

MOBOT-RCR v2 miniaturowe moduły radiowe Bezprzewodowa transmisja UART

Modelowanie pola akustycznego. Opracowała: prof. dr hab. inż. Bożena Kostek

Bezprzewodowe sieci komputerowe

Pomiary w instalacjach światłowodowych.

Zagadnienia egzaminacyjne ELEKTRONIKA I TELEKOMUNIKACJA studia rozpoczynające się przed r.

Wyzwania. The future, according to some scientists, will be exactly like the past, only far more expensive. John Sladek

Laboratorium nr 2 i 3. Modele propagacyjne na obszarach zabudowanych

Horyzontalne linie radiowe

POLITECHNIKA POZNAŃSKA

Propagacja fal w środowisku mobilnym

3. WYNIKI POMIARÓW Z WYKORZYSTANIEM ULTRADŹWIĘKÓW.

2. STRUKTURA RADIOFONICZNYCH SYGNAŁÓW CYFROWYCH

Lekcja 16. Temat: Linie zasilające

Opis przedmiotu zamówienia CZĘŚĆ 16

Demodulator FM. o~ ~ I I I I I~ V

OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA

Zastosowanie ultradźwięków w technikach multimedialnych

Systemy i Sieci Radiowe

Systemy Bezprzewodowe. Paweł Kułakowski

Ośrodek Kształcenia na Odległość OKNO Politechniki Warszawskiej 2015r.

Promieniowanie stacji bazowych telefonii komórkowej na tle pola elektromagnetycznego wytwarzanego przez duże ośrodki radiowo-telewizyjne

Sondowanie jonosfery przy pomocy stacji radiowych DRM

BEZDOTYKOWY CZUJNIK ULTRADŹWIĘKOWY POŁOŻENIA LINIOWEGO

Tryby pracy Access Pointa na przykładzie urządzenia TP-Link TL- WA500G

oznaczenie sprawy: CRZP/231/009/D/17, ZP/66/WETI/17 Załącznik nr 6 I-III do SIWZ Szczegółowy opis przedmiotu zamówienia dla części I-III

Parametry elektryczne anteny GigaSektor PRO BOX 17/90 HV w odniesieniu do innych rozwiązań dostępnych obecnie na rynku.

Projektowanie układów scalonych do systemów komunikacji bezprzewodowej

Podstawy transmisji sygnałów

Technologie cyfrowe semestr letni 2018/2019

ARCHITEKTURA GSM. Wykonali: Alan Zieliński, Maciej Żulewski, Alex Hoddle- Wojnarowski.

WYDZIAŁ ELEKTRYCZNY KATEDRA TELEKOMUNIKACJI I APARATURY ELEKTRONICZNEJ. Instrukcja do zajęć laboratoryjnych. Numer ćwiczenia: 7

ANTENY I PROPAGACJA FAL RADIOWYCH

Sieci Bezprzewodowe. Charakterystyka fal radiowych i optycznych WSHE PŁ wshe.lodz.pl.

Ireneusz Gąsiewski. Zastosowanie Access Pointa w szkole.

300 ( ( (5 300 (2,4 - (2, SSID:

ul. Prądzyńskiego nr 157/ ŚWIDNICA STOWARZYSZENIE ZWYKŁE NR REJ. 22 tel ;

Wykład I. Administrowanie szkolną siecią komputerową. dr Artur Bartoszewski

Temperatury na klatkach schodowych i w korytarzach

Systemy Bezprzewodowe. Paweł Kułakowski

Pytania i odpowiedzi. Zapytania ofertowego. Komory bezechowej radarowej z wyposażeniem. Zapytanie ofertowe nr: 001/MG/0714

Anteny i Propagacja Fal

Zakład Systemów Radiowych (Z-1)

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY

Modem LTE Huawei E3272s Router WIFI TP-LINK

SILVER SYSTEM ul. Fabryczna Rędziny. Katalog produktów 2010 Firmy SILVER SYSTEM

4/4/2012. CATT-Acoustic v8.0

Systemy Ultra Wideband, fale mmwave i komunikacja w paśmie THz. Paweł Kułakowski

telewizja-przemyslowa.pl

155,35 PLN brutto 126,30 PLN netto

PL B1. Sposób i układ do modyfikacji widma sygnału ultraszerokopasmowego radia impulsowego. POLITECHNIKA GDAŃSKA, Gdańsk, PL

Szerokopasmowy dostęp do Internetu Broadband Internet Access. dr inż. Stanisław Wszelak

Niniejsze wyjaśnienia dotyczą jedynie instalacji radiokomunikacyjnych, radiolokacyjnych i radionawigacyjnych.

Analiza przestrzenna rozkładu natężenia pola elektrycznego w lasach

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY

Projekt. sieci bezprzewodowej standardu N

BEZPRZEWODOWA SIEĆ Wi-Fi

98,00 PLN brutto 79,67 PLN netto

Mikrofale co przyniosły naszej cywilizacji? Józef Wiesław Modelski

Bezprzewodowy serwer obrazu Full HD 1080p, 300N Mb/s Part No.:

adres i nazwa wykonawcy ZAPYTANIE CENOWE

Zarządzenie Nr 20 Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej z dnia 10 września 2007 r.

MiCOM P591, P593, P594 & P595

Forum TETRA Polska III spotkanie, 15 marca 2007 r. Metody badania pokrycia sygnałem radiowym w sieciach ruchomych

KOMISJA. (Tekst mający znaczenie dla EOG) (2008/432/WE) (7) Środki przewidziane w niniejszej decyzji są zgodne z opinią Komitetu ds.

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY

WERYFIKACJA EKSPERYMENTALNA MODELI TŁUMIENIA FAL RADIOWYCH SŁUŻĄCYCH DO EFEKTYWNEGO WYZNACZENIA POZIOMU SYGNAŁU UŻYTECZNEGO I ZAKŁÓCAJĄCEGO

INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY

Laboratorium techniki światłowodowej. Ćwiczenie 3. Światłowodowy, odbiciowy sensor przesunięcia

Okablowanie strukturalne

Wpływ anten na wydajność, jakość oraz przepustowość w różnych sieciach bezprzewodowych. Bartłomiej Tybura

REDUKCJA HAŁASU W BUDYNKU POCHODZĄCEGO OD POMIESZCZENIA SPRĘŻARKOWNI

Zadanie 1. Dostawa kontrolera sieci bezprzewodowej obsługujący nie mniej niż 500 access-pointów z

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 30 października 2003 r.

Transkrypt:

Piotr Gajewski Instytut Telekomunikacji Wojskowa Akademia Techniczna Stanisław Wszelak Wydział Nauk Społecznych i Technicznych Wyższa Szkoła Humanistyczno-Ekonomiczna we Włocławku Ocena wybranych empirycznych modeli propagacyjnych do projektowania sieci WLAN wewnątrz budynków Streszczenie: W artykule dokonano oceny przydatności wybranych trzech modeli empirycznych: One-Slope, Multi-Wal i COST 13 (zalecany przez ITU-R) w projektowaniu sieci WLAN wewnątrz budynków. Ocenę tych modeli przeprowadzono w oparciu o wybrane środowiska propagacyjne, różniące się między sobą. Przebadano duże pomieszczenia, z pominięciem przenikania fal przez ściany i stropy oraz pomieszczenia, uwzględniając wpływ ścian ii stropów na poziom sygnału w punkcie odbioru. Poziom mocy użytecznej w wybranych punktach przestrzeni zamkniętej pomierzono układem pomiarowym z wykorzystaniem oprogramowania komputerowego OmniPeek. 1. WPROWADZENIE Wewnątrz budynków, w pomieszczeniach takich jak: duże aule, pomieszczenia biurowe, sale wykładowe, itp, fale radiowe zakresu centymetrowego poddawane są różnym zjawiskom, przede wszystkim odbiciom, rozproszeniu, a także przenikają przez ściany pomieszczeń. Architektura budynków i wyposażenie wnętrz różnicuje środowisko propagacyjne, czyniąc je niepowtarzalnym i trudnym do odwzorowania za pomocą uniwersalnych modeli propagacyjnych. Takie przestrzenie charakteryzują się przede wszystkim małymi odległościami pomiędzy przeszkodami i komunikującymi się urządzeniami, różnorodnością i zmiennością przeszkód, zmiennością warunków propagacji. Fale radiowe ulegają wielokrotnemu odbiciu od podłogi, sufitu, ścian i przedmiotów, co powoduje interferencje pogarszające jakość transmisji sygnału. Dla obszarów zamkniętych opracowano wiele modeli propagacyjnych [1]. W artykule do badań wybrano trzy, najbardziej rozpowszechnione modele empiryczne: One-Slope, Multi-Wall i model nieliniowy COST 31 - zalecany przez ITU-R. Do badania ich funkcjonalności i użyteczności w projektowaniu sieci WLAN wybrano duże pomieszczenie, jakim jest aula wykładowa oraz pomieszczenia mniejsze: pomieszczenia biurowe i typowe sale dydaktyczne z dużym zagęszczeniem przedmiotów i osób.. UKŁAD POMIAROWY Pomiary mocy na wejściu odbiornika wykonano oprogramowaniem OmniPeek w wersji 5.0 zainstalowanym na komputerze przenośnym, z dwiema kartami WLAN, posiadającym rozbudowane narzędzia diagnostyczne i statystyczne dla różnych typów sieci. Jedną kartę (Cisco AIR-CB1AG-E-K9) wykorzystano jako pomiarowo-skanującą, natomiast drugą (Edimax EW- 7318USg) jako transmisyjną. Karta Cisco AIR-CB1AG-E-K9 oparta jest na chipsecie Atheros AR51, który zapewnia współpracę z praktycznie wszystkimi aplikacjami do monitorowania sieci WLAN. Możliwe jest to poprzez przełączenie karty w tryb Monitor mode i przechwytywanie wszystkich ramek, które transmitowane są w badanym obszarze. Karta zastała zmodyfikowana do niniejszych badań, zamontowano złącze antenowe, dzięki czemu zaistniała możliwość dołączenia

do układu anteny zewnętrznej. Na punkt dostępowy wybrano urządzenie nadawczo-odbiorczych TONZE-AW6660, wykorzystując tryb pracy punkt-wielopunkt, ograniczając przepustowość do 11Mb/s. W bardzo dużych pomieszczeniach ze standardowym wyposażeniem (aule wykładowe, hale) za empiryczny poziom odniesienia przyjmuje się odległość 1m od źródła promieniowania. Na odcinkach do 1m tłumienie trasy można przyjąć tak jak w wolnej przestrzeni, tzn. proporcjonalnie rośnie do kwadratu stosunku d/λ (1): 4π d L( d < 1) db = λ (1) Dla standardów 80.11bgn, wyrażenie (1) przybiera postać: 4π L( d < 1) db = 10 log( d) = 0 log(100d ) = 40 + 0 log( d) 0,15 () L0 (1) = 40dB, dla f =,45 GHz Powyżej 1m tłumienie znacznie rośnie, proporcjonalnie do potęgi n, przy czym n jest wartością empiryczną, podobnie jak poziom odniesienia: L( d > 1) db = L0 (1) + n 10 log( d) (3) gdzie: L 0 tłumienie w odległości 1m, n współczynnik korekcyjny, d - odległość między nadajnikiem a odbiornikiem. Parametr n przyjmuje wartość z przedziału od 1, do, w zależności od rodzaju pomieszczenia (tabela 1). Dla odległości powyżej poziomu odniesienia następuje ostre zagięcie charakterystyki tłumienia, gdyż zmienia się wykładnik potęgi z na i, pomijając wykładnik 1, dla korytarzy. W przypadku propagacji w korytarzach występuje zjawisko rozprzestrzeniania się fali w tunelu, które powoduje wzmocnienie sygnału []. Tabela 1. Ogólne parametry dla modeli wewnątrz budynku f [GHz] N Zastosowanie,40 Wnętrza z dużą gęstością użytkowników i przedmiotów ( A),40 Budynki biurowe i mieszkalne (B),40 Duże puste pomieszczenia (C),40 1, Korytarze Tłumienie jednostkowe L 0 zmienia się również wraz ze zmiana pasma i kanałów radiowych, dla pasma wyższego, np. f = 5,4 GHz wynosi: L 0 (1) = 47,17 db. Rys. 1. Przykładowy oscylogram poziomu sygnału w kanale

Dla każdej z relacji wykonano pięć pomiarów, przy czym wynik z pomiarów uśredniono W punktach pomiarowych wybrano opcję AP to Client (rys. 1), mierząc moc na wejściu odbiornika pochodzącą od wybranego AP. 3. MODEL EMPIRYCZNY JEDNOŚCIEŻKOWY ONE-SLOPE Model O-S jest najprostszym modelem stosowanym dla pomieszczeń nie uwzględniając tłumienia wynikającego z przenikania fal przez ściany i stropy. Jego użyteczność przebadano dla dużej auli na 380 miejsc, wyposażonej tylko w fotele. Wybrano charakterystyczne punkty (rys. ) i pomierzono poziom sygnału w tych punktach. Rys.. Architektura środowiska propagacyjnego w badaniach modelu O-S Poziomy mocy pomierzone zostały porównane z poziomami wyznaczonymi w oparciu o przyjęty model propagacyjny. Dla porównania jak i projektowania jednym z kluczowych elementów jest określenie bilansu energetycznego linii radiowej, który pozwala wyznaczyć całkowite wzmocnienie systemu oraz poziom mocy w punkcie odbioru: P = P + G + G ( L + L L) (4) Rx Tx Tx Rx Tx Rx + gdzie: P Rx - moc na wejściu odbiornika [dbm], P Tx - moc nadawana [dbm], G Tx - zysk energetyczny anteny nadawczej, G Rx - zysk energetyczny anteny odbiorczej, L Tx - starty w kablu anteny nadawczej, L Rx - straty w kablu anteny odbiorczej, L - tłumienie trasy. Tabela. Poziom sygnału w punktach pomiarowych P Tx = 14 dbm, G Rx = 4 dbi, G Tx = dbi L Rx = 0, L Tx = 0 Relacje Wartości pomierzone Wartości wyznaczone P Rx [dbm] L[dB] (n = ) P Rx [dbm] BS-A (4 m) -4 61-41 BS-B (8m) -51 71-51 BS-C (1m) -6 78-58 BS-D (16m) -69 8-6 Dla większych odległości występują rozbieżności wyników, pomierzonych i oszacowanych. Przyjęto katalogowe parametry urządzeń, które nie zawsze pokrywają się z parametrami rzeczywistymi. Poza tym należy liczyć się z niedokładnością pomiarów, które wynikają z uproszczeń w algorytmie oprogramowania aplikacji. Dla większych odległości zauważa się większy wpływ zakłóceń spowodowany zjawiskiem wielodrogowości, które osłabiają sygnał użyteczny

pochodzący ze źródła promieniowania. Zauważą się, że te relacje mają odmienny charakter ponieważ wraz ze wzrostem odległości wrasta liczba przedmiotów w kierunku promieniowania bezpośredniego oraz inny jest ich rozstaw. 4. MODELE EMPIRYCZNE WIELOŚCIENNE: MULTI-WALL I COST 31 W budynkach piętrowych z licznymi pomieszczeniami, tłumienie sygnału w zasięgu komórki zależy również od ilości kondygnacji, ilości ścian działowych, rodzaju materiałów, z jakich stropy i ściany są wykonane oraz od architektury usytuowania pomieszczeń. Dla takich obiektów należy posługiwać się modelami empirycznymi, deterministycznymi i złożonymi, będącymi kombinacją modeli razem wziętych. Modele te również opracowano na podstawie pomiarów i obserwacji, wykonanych w różnorodnych warunkach. Wśród modeli wykorzystywanych do projektowania sieci w tym również projektowania aplikacyjnego wyróżniamy Multi-Wall i COST 31 ITU-R. W celu sprawdzenia użyteczności tych modeli opracowano fragment sieci ze zróżnicowanym środowiskiem, uwzględniając ściany działowe i stropy (rys. 3). Rys. 3. Architektura środowiska propagacyjnego w badaniach modeli: MW i COST 31 Parametry modelu zestawiono w tabeli 3. Pomiary poziomu mocy w wybranych punktach wykonano za pomocą tych samych metod i narzędzi jak w poprzednim środowisku. Tłumienie wybranych relacji określono na dwa sposoby, modelem wielościennym Multi-Wall i COST 31 zalecanym przez ITU-R (ang. International Telecommunication Union Radiocommunication). 4.1 Liniowy model M-W, w którym tłumienie wnoszone na bezpośredniej drodze propagacji pomiędzy nadajnikiem a odbiornikiem wyraża się zależnością[4]: L M W n [ db] = L0 + 10 n log( d) + N wn Lwn + N fm L fm, (5) gdzie: L 0 - tłumienie w odległości 1m, n -parametr zależny od rozpatrywanego modelu, d- odległość, N wn -liczba ścian o jednakowej konstrukcji, N fm -liczba stropów o jednakowej konstrukcji, L wn -tłumienie ścian i-tego rodzaju, L fm -tłumienie stropów j-tego rodzaju Parametry L 0, L wn, L fm, n dla tego modelu zostały przyjęte na podstawie badań empirycznych [1], parametr n z przedziału n <, >, L 0 = 40dB (f =,4 GHz), L w = db dla ścian lekkich gipsowych, 7 db dla ścian murowanych, L f = 0 db dla stropów o grubości do 0 cm. 4.. Europejski model COST 31: L COST 31 db] fs n i= 1 wi i= 1 wi m j= 1 N f + ( b) f N f + 1 [ = L + L + N L + N L (6) 0 f

gdzie: L fs - tłumienie wolnej przestrzeni, L 0 - stała tłumienia (tłumienie w odległości 1m), N wi - liczba ścian na trasie propagacji i-tego typu, N f liczba stropów na trasie propagacji, L wi - tłumienie ściany i-tego typu, L f - tłumienie stropu, b - parametr empiryczny Tłumienie wolnej przestrzeni określa się z zależności (1), L 0 przyjmuje wartość w zależności od rozpatrywanego pasma częstotliwości: 40 db,4ghz, 47,17 db 5,4GHz, b- parametr empiryczny, przyjmowany [5] jako b = 0,45. Tabela 3. Parametry badanego środowiska oraz tłumienie tras dla przyjętych modeli: M-W i COST 31 d L M-W Relacja [m] N w N f [db] n =,0 n = n = L COST 31 [db] A-1 6,5 1 0 6 75,45 88 103,40 B-1 9 0 73,08 87,40 96,94 113,08 C-1 1 1 95,58 111,77 115,56 135,58 D-1 4 3 0 88,60 109,30 13,10 18,60 Badane odcinki są zróżnicowane, pierwszy A-1 to trasa w sali z zagęszczoną liczbą stanowisk komputerowych, przedzielony ścianą działową z cegły ceramicznej, której współczynnik tłumienia przyjęto L fm = 7 db. Drugi B-1, to trasa przecinająca korytarz i gabinet obsługi administracyjnej, zagęszczony meblami i sprzętem,, oddzielony podwójną ścianą od źródła promieniowania, znajdujący się na tej samej konstrukcji. Kolejny C-1 odcinek, w którym promień bezpośredni dociera przez strop i dwie ściany poprzeczne. Ostatni badany odcinek to droga promienia bezpośredniego przez trzy sale dydaktyczne w ciągu komunikacyjnym na tej samej kondygnacji. Ten obszar testowany jest już na skraju zasięgu promieniowania AP. Dla tak zróżnicowanego środowiska decydującym parametrem w projektowaniu jest współczynnik rozkładu mocy n, którego wybór nie jest jednoznaczny. Jego dokładną wartość można przyjąć dopiero po wykonanej serii pomiarów na danym obszarze. Zgrubnie przyjmuje się w z zależności od rozpatrywanego środowiska (tabela 1). Wartość poziomów wyznaczonych i pomierzonych przedstawiono w tabeli 4. Tabela 4. Poziom sygnałów użytecznych, pomierzonych i określonych w wybranych punktach sieci P Tx = 14 dbm, G Rx = 4 dbi, G Tx = dbi L Rx = 0, L Tx = 0 Wartości Wartości Wartości Relacja wyznaczone wyznaczone pomierzone n M-W COST 31 P Rx [dbm] A-1-63 B-1-74 C-1-83 D-1-81 P Rx [dbm] -43-55 -63-53 -67-77 -75-9 -106-69 -87-103 P Rx [dbm] -83,40-93,08-115,58-108,60 Dla tras przesłoniętych tylko ścianami działowymi (A-1, B-1, D-1) tłumienie sygnału poprawnie określa model M-W, przyjmując współczynnik rozproszenia mocy zgodnie z modelem wnętrza (tabela 1). Dla dłuższych tras (D-1), zauważa się lekką zmianę wykładnika potęgi, który

zmierza w stronę niższych wartości (z na ). Można uzasadnić to w ten sposób, że dla dłuższych dystansów, w takim rozkładzie pomieszczeń i wyposażenia wpływ maja promienie odbite, które wzmacniają sygnał, dając wrażenie jakby pomieszczenia mniej tłumiły sygnał użyteczny. Obszary z udziałem stropów zbadano tylko dla jednego przypadku, gdyż propagacja z udziałem większej liczby kondygnacji wiąże się z większymi odległościami i pokaźnymi stratami sygnału na każdym sklepieniu. Dla niewielkich odległości można przyjąć model M-W z współczynnikiem n = 3. Wyniki uzyskane z pomiarów i wyliczone metodą COST 31 znacząco różnią się od siebie, co wskazuje na wadę i bezużyteczność drugiej metody w projektowaniu tego typu sieci. 5. PODSUMOWANIE Przedstawione modele pozwalają usprawnić proces projektowania sieci komunikacji bezprzewodowej wewnątrz budynków. Wymienione modele a w szczególności dwa ostatnie uwzględniają wpływ ścian na tłumienie fali radiowej jedynie na bezpośredniej trasie transmisji nadajnik-odbiornik. Takie środowiska często powodują, że sygnał bezpośredni nie jest sygnałem dominującym. W modelu jednościeżkowym O-S wraz ze wzrostem odległości wzrasta dyfrakcja i rozproszenie przez co wartości pomierzone są gorsze od teoretycznych, natomiast w wielościennym jest odwrotnie, gdyż promienie odbite od ściany, podłogi i stropy uczestniczą w transmisji sygnałów. Należałoby uwzględnić promienie odbite i promienie dyfrakcyjne, wykorzystując modele deterministyczne, jak np. Dominant Path [4] czy Ray Launching [7]. LITERATURA 1. S. Zvankovec, P. Pechac, M. Klepal: Wireless LAN Networks Design, Site Survey or Propagation Modeling, Praha 004.. K. Wesołowski, H. Bogucka, R. Krenz, Z. Długaszewski: Lokalne, bezprzewodowe sieci komputerowe, Krajowa Konferencja Radiotelekomunikacji, Radiofonii i Telewizji, str. 0.5.1-0.5.13, Poznań, Maj 001. Instytut Elektroniki i Telekomunikacji, Politechnika Poznańska. 3. D. Eljasz, P. Powroźnik: Wykorzystanie bezprzewodowych sieci komputerowych do przesyłania danych pomiarowych, VI Konferencja Naukowa Systemy Pomiarowe, Pomiary Automatyka Robotyka 7-8/006. 4. G. Wölfle: Radio Network Planning and Propagation Models for Urban and Indoor Wireless Communication Networks, Millennium Conference on Antennas & Propagation (AP000), Davos, April 000. 5. ITU-R M.15, Guidelines for evaluation of radio transmission technologies for IMT-000, 1997 6. Mustafa Ergen, Baris Dundar, Pravin Varaiya: Throughput Analysis of an Extended Service Set in IEEE 80.11, Dept. of EECS at University of California Berkeley. 7. R. Hoppe, Advanced Ray Optical Wave Propagation Modelling for Urban and Indoor Scenarios Including Wideband Properties, 003